DRZWI PŁOCKIE-ęłęópowstały w połowie XII w. w Magdeburgu z przeznaczeniem dla nowo wzniesionej w l. 1130 - 1144 katedry płockiej przez biskupa Aleksandra z Malonne.

Wykonano je z brązu, składały się z 24 kwater i 2 prostokątnych, odlanych oddzielnie i zamocowanych na drewnianych dębowych ramach.
Poszczególne kwatery są oddzielone wypukłymi listwami, ozdobionymi ornamentem roślinnym i zwierzęcym. Oba skrzydła drzwi wieńczą kwatery o podwójnej szerokości

(prostokątne).Ukazane są sceny z Pisma Świętego.W katedrze w Płocku znajduje się replika tych drzwi,orginał od XVw zdobi sobór św.Zofii w Nowogrodzie.

DRZWI GNIEŹNIEŃSKIE-odlane w brązie;datowane na ok.1170w.Znajdują się w południowym portalu katedry gnieznieńskiej.

Lewe skrzydło odlane jest w całośći,prawe natomiat zostało zlutowane z 24 części-jest mniejsze.

Każde skrzydło podzielone jest na 9 kwater,co w sumie daje 18 płaszczyzn ze scenami z życia i męczeńskiej śmierci św.Wojciecha-pierwszego polskiego świętego.

Wykonawcami drzwi byli obcy odlewnicy,z ktorych jeden zwał się Petrus Liutwinus.

ROMAŃSKIE KOLUMNY ZE STRZELNA-(bazylika św.Trójcy)-najcenniejsze są 2 kolumny z personifikacją cnót i przywar. Kolumny te są wykonane z piaskowca

przywiezionego najprawdopodobniej z Brzeźna.Datowane są one na II połowę wieku XII i początek wieku XIII. Na jednej i drugiej kolumnie jest po 18 postaci, w trzech

kondygnacjach oddzielonych ornamentem roślinnym, czyli po sześć w każdej strefie.Razem jest zatem 36 personifikacji: 18 cnót i 18 przywar.

Kolumna południowa – kolumna cnót. Sprawiedliwość – postać trzyma w ręku wagę,Wiarę – postać trzyma dwa krzyże, oraz z obłoków wyłania się błogosławiąca

Ręka Boża,Mądrość (roztropność) – z księgą w ręku,Cierpliwość – wyciągnięty palec wskazujący na klatce piersiowej,Pokorę – ręce skrzyżowane na piersiach i głowa

pochylona – w średniowieczu to królowa cnót,Posłuszeństwo – ręce są otwarte do obserwatora, w taki sam sposób rycerstwo oddawało posłuszeństwo swojemu władcy,

taki sam motyw możemy zaobserwować na tympanonie zwiastowania, Wstrzemięźliwość – szeroko otwarte ramiona przez kobietę,Czystość – niewiasta trzyma berło

zakończone kwiatem lilii,

Pokój Chrystusowy – lewa ręka uniesiona w geście powitania.Głowica tejże kolumny przedstawia chrzest Chrystusa w Jordanie z aniołami w narożnikach.

Nie przypadkowo właśnie ta scena znalazła się na kolumnie cnót, gdyż w myśl nauk Kościoła - Chrzest jest uznawany jako źródło wszelkich cnót.

Kolumna północna – kolumna przywar.Zgodnie z zasadą średniowiecza, że północ to strona zła, strona szatana; możemy wyróżnić następujące grzechy i wady na tej

kolumnie:

Gniew – kobieta szarpiąca oburącz ze złości własne włosy,Morderstwo – młody mężczyzna w tunice rycerskiej z długim mieczem,

Pychę – postać zachwyca się wręcz swoim długim przepięknym warkoczem,Krzywoprzysięstwo – postać ma jedną rękę na księdze a drugą unosi w geście przysięgi,

jednak dłonie są użyte odwrotnie niż powinny,Obżarstwo – postać, która wyraźnie łapczywie coś zjada,Rozpustę – naga postać kobieca zasłaniająca wstydliwe części

ciała,Swawolę – młody człowiek z dzwonkiem uniesionym w prawej ręce,Bluźnierstwo – postać z oszczepem bez ostrza,

Zawiść – kobieta trzymająca węża.

TYMPANON FUNDACYJNY-znajduje się na zewnątrz kościoła,nad wejściem do kaplicy św.Barbary.Ukazuje św.Annę trzymającą NMP na ręku,

po obu stronach widnieją postaci klęczące Piotra Wszechborowica trzymającego miniaturę kościoła i jego żonę Annę.Znajduje się łacińska inskrypcja"Tobie Anno

czcigodna matko pobożnej dziewicy Maryi,darem tym cześć oddaje Piotr,tak jak ongiś sobie tego życzył".

TYMPANON PÓŁNOCNY-przedstawia królującego Jezusa;

ŚLĘŻA-Kultowe rzeźby w okolicy góry Ślęży, oznaczone znakiem solarnym ukośnego krzyża, wykonane z granitu ślężańskiego w latach 1300 - 400 pne. to:

* "Niedźwiedź", często nazywany misiem ślężańskim - kamienna rzeźba stojąca na szczycie Ślęży obok kościoła. Na brzuchu ma znak ukośnego krzyża.

Rzeźba celtycka;ówcześnie swięte zwierzę.Analogią mogą być dziki i barana odnalezione w Hiszpanii i Portugalii.

* "Postać z rybą"- kamienna rzeźba pozbawiona głowy i nóg, przedstawia człowieka odzianego w długą szatę,oburącz trzymającego wielką rybę.

Na ciele ryby widnieje znak solarny. Ustawiona na zboczu Ślęży przy czerwonym szlaku.

* "Grzyb" lub tułów mnicha - fragment kamiennej rzeźby stojącej przy wschodniej ścianie Sanktuarium Św. Anny w Sobótce. Najprawdopodobniej jest to dolna część

postaci człowieka w długiej szacie. Wyraźnie widoczny znak ukośnego krzyża.

* "Kręgiel kamienny"-rzeźba o kształcie przypominającym kręgiel.W miejscach niewidocznych:na podstawie bazy i na głowicy znajdują się znaki ukośnego krzyża.

Znajduje się przy ul. Armii Krajowej w Sobótce prowadzącej do Domu Wycieczkowego "Pod Wieżycą".

WPŁYWY RZYMSKIE-rzeźby znalezione na terenie Polski-efekt wymiany handlowej:Izyda z Sieradza(II,IIIw.ne.);Jowisz ze Zbrzydowej.

SKARB ZAKRZOWSKI-są to odkryte w grobowcu (IVw)na terenie piaskowni przedmioty, często wysokiej rangi artystycznej, pochodziły z różnych części

imperium rzymskiego. Były to m.in. wielobarwne naczynia szklane typu "millefiori" wykonane w Kolonii, srebrne noże, łyżki, nożyce, brązowe misy, złota pinceta,

łyżeczka do czyszczenia uszu, srebrne wiadro, kamienie do gry z Nadrenii, zestaw brązowych i srebrnych naczyń do picia wina z Panonii, czteronożna, brązowa

podstawa przenośnego ołtarzyka z inskrypcją łac. i brązową misą (znalezisko unikatowe na ziemiach polskich), złote zapinki i zawieszki w formie stylizowanego

półksiężyca (tzw. lunule), naszyjniki, zawieszki z grecko-rzymskich warsztatów prowincjonalnych nad Morzem Czarnym, ponadto pierścienie, monety rzymskie z lat

161-270 ( wśród nich tzw. aureusy), wyroby z bursztynu, resztki tkanin.Nieco ponad rok później w tym samym miejscu na Zakrzowie archeolodzy natrafili na dalsze dwa

groby o wymiarach 1, 75 x 3m. Zawierały one pochówki kobiet, a ich wyposażenie było niemniej bogate.Do niedawna powszechnie jeszcze uznawanych opinii

archeologów należały do władców wschodniogermańskiego ludu Wandalów, którzy przybyli na Śląsk w pierwszej połowie IV w.Zachowane nieliczne zabytki zakrzowskie

(ok. 15% kolekcji) znajdują się we wrocławskim Muzeum Archeologicznym.

NAJSTARSZE ZABYTKI RZEŹBY(ok.Xw)-KOZIOŁKI-Gniezno,Opole,Ostrów Lednicki;KONIKI-Wielkopolska,Opole,Gdańsk.

ŚWIATOWID Z WOLINA-prymitywna rzeźba wykonana z drewna,9-centymetrowa,posiadająca 4 twarze;

ŚWIATOWID ZE ZBRUCZA-nazwa kamiennego posągu z IX wieku wydobytego w 1848 roku z rzeki Zbrucz (mozliwe,ze falsyfikat).Jego wysokość to prawie 2,6 m o

niemal kwadratowym przekroju szerokości 29-30 cm i waży ok. pół tony.Obecnie znajdujący się w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.Poza powszechnym poglądem,

iż posąg obrazuje Świętowita, tudzież główny panteon bóstw słowiańskich, przypisuje mu się również ikonograficzne wyobrażenie wszechświata. Posąg podzielony jest

na trzy poziomy, z których górny przedstawiać ma sferę niebiańską,ziemską i zaświaty,lub ówczesny ustrój feudalny.

WOŁEK WAWELSKI-pierwsza rzeźba kamienna.Nosi cechy kultu pogańskiego.Został on znaleziony w północnym skrzydle zamku na Wawelu w 1921 r.

Datuje się go na X w. Mimo, iż został "okaleczony" - ma ułamane kończyny i poroże - widać dość wprawne wykonanie rzeźby. Szczególnie ładnie uwidacznia się

pomarszczone czoło zwierzęcia.Wół był u Słowian symbolem płodności, odradzającego się na wiosnę życia.

GRODY-Gniezno-gród został wybudowany