CAŁA PRAWDA

Sześciu kolegialnych registratorów i jeden bez rangi kancelista siedziało w podmiejskim lasku i birbantowało.

Pijatyka, chociaż hałaśliwa, była smętna i melancholijna. Nie widać było ani twarzy roześmianych, ani gestów radosnych, nie słychać śmiechu ani wesołego gwaru. Wyglądało to raczej na stypę...

Nie dalej jak tydzień temu kolegialny registrator Kanifoliew, przyszedłszy do urzędu w nietrzeźwym stanie, pośliznął się na plwocinie, rymsnął głową w oszkloną szafę, stłukł szybę i sam się skaleczył. Następnego zaś po tym wypadku dnia zgubił dwa dokumenty z teczki nr 2423. Nie dość na tym, przychodził do pracy z kieszeniami wypchanymi prochem i pistonami. A w ogóle Kanifoliew od dawna prowadzi tryb życia nietrzeźwy i awanturniczy. Wszystko to razem wzięto pod uwagę — Kanifoliew dostał dymisję i teraz oto spożywa z kolegami pożegnalny obiadek.

— Wieczne odpoczywanie, Alosza! — mówili urzędnicy przed każdą kolejką, przypijając do Kanifoliewa. — Amen!

Kanifoliew, malutki, z długą zapłakaną fizjonomią, po każdym takim toaście łkał, uderzał pięścią w stół i mówił:

— Raz kozie śmierć!

Po czym z zaciekłością wypijał swój kieliszek i łkając obcmokiwał kolegów.

— Mnie wyrzucili, mnie! — Mówił, tragicznie kręcąc głową. — Wyrzucili za to, że piję! A nie chcą zrozumieć, że piję z rozpaczy, z gniewu!

— Co tam znów za rozpacz?

— A to, że nie mogłem spokojnie patrzeć na to całe ichnie bezprawie — to mało? Mnie to ich bezprawie podłe boli! Nie mogę przyglądać się obojętnie wszystkim ich łajdactwom! Tego oni nie chcą zrozumieć!... Tym lepiej! Ja im pokażę! Ja im pokażę, gdzie raki zimują! Pójdę i napluję im w oczy! Całą prawdę im wygarnę! Calutką!

— Nie wygarniesz... Przechwałki!... Po pijanemu wszyscyśmy mocni w gębie, a niech przyjdzie co do czego, to jeden z drugim zaraz pod siebie ogon podkuli... Tyś taki sam...

— Myślisz, że nie wygarnę? Tak myślisz? Aaaa... ty tak myślisz... Dobrze!... Ślicznie, to się zaraz pokaże... Niech mnie święta ziemia... niech pęknę... Przezwij mnie w oczy łajdakiem, napluj mi w gębę, jeżeli nie wygarnę!

Kanifoliew huknął pięścią w stół i poczerwieniał:

— Raz kozie śmierć! Zaraz pójdę i wszystko wygarnę! W tej chwili! Stary tu siedzi niedaleko z żoną! Jak ginąć, to ginąć, do diabła! Ale ja im oczy otworzę! Wszystko wyprowadzę na czystą wodę! Dowiedzą się, kto zacz jest Aloszka Kanifoliew!

Szarpnął się z miejsca i słaniając się pobiegł... I nim przyjaciele zdążyli wyciągnąć ręce, żeby przytrzymać go za poły — Aloszka odbiegł już daleko. A kiedy się zdecydowali dogonić go i powstrzymać, desperat stał przed zwierzchnością i mówił:

- Ja, ekscelencjo, wdarłem się bez zameldowania, ale w uczciwej intencji, i dlatego proszę mi darować...

Ja, ekscelencjo, jestem dobrze pod datą, to się wie, ale przy zdrowych zmysłach. Co u trzeźwego w sercu, to u pijanego na języku, a przeto wygarnę teraz całą prawdę! Tak jest! Zbyt długo to znosiłem! Dlaczego, pytam się ekscelencji, od tyla czasu nie maluje się podłóg w naszej kancelarii? Dlaczego ekscelencja dozwala buchalterowi wysypiać się do jedenastej? Dlaczego ekscelencja dozwala Mitiajewowi zabierać gazety z urzędu do domu, a innym nie? Raz kozie śmierć, zginę, ale za to wygarnę ekscelencji całą prawdę...

I całą tę prawdę wypowiedział Kanifoliew drżącym głosem, ze łzami w oczach, bijąc się w pierś pięścią.

Zwierzchność wytrzeszczała na niego oczy, nie rozumiejąc, o co chodzi.