JAROSŁAW IWASZKIEWICZ wstęp BN

ur. się 20 lutego 1894 roku w Kalniku na Ukrainie, jako najmłodsze dziecko Bolesława Iwaszkiewicza i Marii z Piątkowskich. Fakt , iż rodzice pisarza byli już starsi , że ojciec i stryj walczyli w powstaniu 1863 roku, zakorzeniał młodego Iwaszkiewicza dadzwyczajnie silnie w XIX stuleciu , w jego mentalności, hisotriozofii i estetyce. W tym można właśnie upatrywać przyczyn zainteresowania pisarza problematyką powstania styczniowego, zainteresowania, które nasiliło sie zwłaszcza w późnej twórczości. Dorastał i wychowywał się w środowisku przechowującym esencję dawnej polskości. Po śmierci ojca w 1902 roku rodzina przenosi się do Warszawy. Jarosław rozpoczął tam naukę w szkole Karola Szulca przy ul. św. Barbary. Zaprzyjaźnił się w tym czasie z rodziną Szymanowskich (Maria Iwaszkiewiczowa była kuzynką matki Karola Szymanowskiego). W 1904 Maria wraz z dziećmi powróciła na Ukrainę do Elizawetgardu, gdzie pozostała do roku 1909. W 1904 Jarosław rozpoczyna naukę w gimnazjum rosyjskim.

Lata w Elizawetgardzie to czas najsilniejszych związków z Szymanowskim. Dzięki wpływowi domu Szymanowskich w wieku 9-10 lat Jarosław pisał wiersze i dramaty, nieco później próbował komponować muzykę. Kuzyn Karola podsunął Iwaszkiewiczowi wiele książek i sam też pisał. Przyjaźń twórcza i współpraca Jarosława i Karola trwała do śmierci kompozytora w 1937 roku. Owocem tej przyjaźni są motywy w utworach (np. pieśń śpiewana w "Brzezinie" przez Malinę zacytowana została z "Pieśni kurpiowskich" Szymanowskiego), oraz włoska, a już zwłaszcza sycylijska fascynacja Iwaszkiewicza.

W 1909 rodzina Iwaszkiewiczów przeniosła się do Kijowa, gdzie Jarosław kontynuował naukę w gimnazjum i jednocześnie zaczął nauczac korepetycji. Praca ta dawała mu kontakty z zamożnymi rodzinami ziemiańskimi.

W 1912 otrzymał świadectwo maturalne i zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Kijowskiego. Jednocześnie został studentem szkoły muzycznej i konserwatorium. W tamtym czasie skłaniał się raczej ku komponowaniu niż pisaniu.

W styczniu 1925 opublikował swój pierwszy utwór. Był to sonet "Lilith" ,zamieszczony w kijowskim piśmie "Pióro".

Jednocześnie z literackimi nasiliły sie teatralne zamiłowania młodego pisarza. Przystąpił do pracy w kijowskim teatrze Studya Stanisławy Wysockiej, w którym był zarówno aktorem, jak doradcą literackim.

1921 w Warszawie stał się jednym ze współzałożycieli eksperymentalnego teatru Elsynor, który zrobił klapę pokazując awangardową sztukę lekceważonego wtedy Witkiewicza. W późniejszych latach napisał kilka dramatów (m.in. "Lato w Nohant" i "Maskarada")

1946-1957 jest kierownikiem literackim w Teatrze Polskim, współdziałając z Arnoldem Szyfmanem. Napisał kilka utworów scenicznych (m.in "Odbudowa Błędomierza" , "Wesele pana Balzaka", "Kosmogonia" , "Noc czerwcowa", "Pod akacjami" )

wiosną 1918 roku wstąpił do III Korpusu Polskiego. Uczestniczył w paru potyczkach i wczesnym latem, gdy Korpus rozbroili Austriacy, wrócił do Kijowa. Wkrótce miasto zajęła Armia Czerwona i Iwaszkiewicz przeniósł się do Warszawy

Nawiązał współpracę z Mieczysławem Grycendlerem, redaktorem "Pro Arte et Studio". W listopadowym nr ukazało się 10 Iwaszkiewiczowych oktostychów. Został zapoznany z Lechoniem , Tuwimem i Słonimskim. 29 listopada zaczęli wspólnie czytać wiersze własne oraz ulubione wiersze innych poetów w kawiarni "Pod Picadorem".

Wieczory "Pod Picadorem" były specyficznym połączeniem młodopolskiego kabaretu literackiego z futurystycznym "mityngiem" poetyckim. Związały młodych poetów przyjaźnią , stanowiąc zapowiedź ich wspólnej działalności pod szyldem późniejszej grupy Skamander.

1919(właściwie grudzień 1918) ukazał się książkowy debiut Iwaszkiewicza - tom wierszy "Oktostychy"

1920-1921 współpracuje z poznańskim miesięcznikiem "Zdrój" , skupiającym polskich ekspresjonistów. Ukazuje się wówczas "Zenobia Palmura".1920-wstępuje do wojska i spędza tam 3 miesiące. Po powrocie z wojny otrzymuje redakcję działu "Sztuka" w "Kurierze Polskim" i pracuje tam do 1923 roku. Współpracuje też z "Tygodnikiem Ilustrowanym" i "Kurierem Lwowskim".

1922 Przystępuje do redakcji "Nowej Sztuki" m.in.razem z Peiperem , ale pismo upada po 2 zeszytach , między skamandrytą a liderem krakowskiej Awangardy wywiązuje się konflikt.

Bierze ślub z Anną Lilpop.

Sekretarzuje marszałkowi sejmu Maciejowi Ratajowi , jednak w 1925 rezygnuje z tej pracy i postanawia zostać zawodowym literatem. Wyjeżdża do Paryża by zapoznać się z najnowszymi tendencjami, zjawiskami i stylami europejskiej sztuki.

W następnych latach zwiedził Niemcy, Francję, Belgię, Włochy, Szwajcarię, Austrię, Danię, Szwecję i Hiszpanię. Po wojnie bywał na Ukrainie, w Estonii, w radzieckiej Rosji. Dwukrotnie odwiedził Amerykę Południową. Kilkanaście razy podróżował na Sycylię, która stała się jednym z jego ulubionych miejsc.

Stawisko - tak pisarz nazwał obszerny dwór , znajdujący się w Podkowie Leśnej na terenie dziedzicznych posiadłości Anny Lilpop. Budowę domu ukończono w 1928, przenieśli się wtedy z Warszawy z dwiema córkami Marią(ur 1924) i Teresą(1920)

1927-1932 pracuje tym razem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych , na stanowisku kierownika Referatu Propagandy Sztuki. Jako dyplomata RP wyjeżdża w 1932 do Kopenhagi (był nim do 1935 ) następnie został przeniesiony do Brukseli. Wycofał się z dyplomacji rok późniejz powodu choroby żony oraz rozczarowania porządkiem politycznym Europy.

Zaangażował się w prace 2 międzynarodowych organizacji PEN Clubu oraz Unii Intelektualnej.

W 1927 w myśl idei paneuropeizmu powstaje nowa wersja "Romea i Julii" znana jako "Kochankowie z Werony". Idea ta przedstawiona w postaci średniowiecznego uniwersalizmu politycznego, jest również tematem ukończonej w 1933 powieści historycznej o Henryku Sandomierskim.

1932 spędzając kilka tygodni na Sycylii kończy "Panny z Wilka". W tym samym roku pisze "Słońce w kuchni", "Młyn nad Kamionną", przekłady Andersena, Kierkegaarda, "Gniazdo łabędzi" i "Szkice o lieraturze skandynawskiej"

1936 występuje ze służby dyplomatycznej i osiada w Stawisku. Publikuje zbiór opowiadań pt/"Młyn nad Utratą".

1938 "Wiersze wybrane", tom poetycki "Inne życie", powieść "Pasje błędomierskie" , "Dwa opowiadania" , esej "Fryderyk Szopen"

1941 rozpoczął pisanie "Książki moich wspomnień" , cyklu esejów przedstawiających dzieciństwo i ukraińską, a później mazowiecką młodość pisarza, jego skamandryckie początki literackie, przyjaźnie intelektualne. Równocześnie pisał opowieści cyklu "Nowele włoskie" "Ciemne ścieżki" "Bitwa na równinie Sedgemoor" "Matka Joanna od Aniołów" "Stara cegielnia" "Ikar" "Młyn nad Lutynią"

Przez całą wojnę odbywały się w Stawisku wieczory autorskie, odczyty, wykłady i koncerty. Bywali tu liczni goście :Andrzejewski, Miłosz, Parandowski, Nałkowska, Baczyński, Gajcy i inni.

1945 zostaje wybrany na roczną kadencję prezesem Zarządu Głównego Związku Zawodowego Literatów Polskich. 1949 oddaje przewodnictwo Leonowi Kruczkowskiemu. W 1959 powraca do obowiązków prezesa i jest nim aż do śmierci .

1952 zostaje posłem na Sejm PRL i pozostaje nim przez kolejne kadencje aż do śmierci. W następnym roku mianowano go przewodniczącym Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju. zrezygnował z tej funkcji w 1957.

1947 za "Nowele włoskie" oraz "Nową miłość i inne opowiadania" otrzymał nagrodę tygodnika "Odrodzenie". Później przyszły Nagrody Państwowe I stopnia (1952, 1954, 1970), Nagridy Ministra Kultury i Sztuki (1963 , 1977) Nagrody zagraniczne: radziecka Nagroda Leninowska(1970) i włoska Premio Mondello (1979)

1945-1946 redagował "Nowiny Literackie"

Lata socrealizmu to czas oficjalnych podróży i wypowiedzi , w pisaniu to okres poszukiwania takiej niszy tematyczno-stylistycznej, w której można byłoby przetrwać bez wyparcia się własnej tematyki i poetyki. Publikuje zeszyt "Sprawa pokoju" 1952, "Wiersze i przemówienia" "List do Prezydenta Bieruta" dydaktyczną powieść dla młodzieży " Wycieczka do Sandomierza"(1953) a także opowiadania jak "Ucieczka Felka Okonia". Powstaje także studium o Janie Sebastianie Bachu (1951) i "Listy z podróży do Ameryki Południowej" (1954)

1955 przejmuje po Adamie Ważyku redakcję "Twórczości i kieruje nią do końca życia

1979 umiera żona

1980 86 letni pisarz wyjechał w styczniu do Paryża. Umiera 2 marca