PEDAGOGIKA SPECJALNA MATERIAŁY

PEDAGOGIKA SPECJALNA


PODSTAWOWE POJĘCIA:

Norma psychofizyczna to zdrowie / wg. WHO / - stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego,

społecznego a nie tylko brak choroby czy niedomaganie.Do pewnego stopnia sami decydujemy czy jesteśmy zdrowi.


Wskaźniki zdrowia:

- zachorowalność w populacji

- umieralność i zachorowalność niemowląt

- średnia długość życia

np. Polska

1936 K M

59 l 48 l

2000 79 l 75 l

enklawy zdrowia i długowieczności:

Japonia 82 l 76 l

dieta rybna

aktywny tryb życia

Norma ogólnie:

1. Statystyczna - średnia artmetyczna

2. Społeczno - kliniczna - na podstawie symptomów, diagnozy

w danym środowisku

3.Teoretyczna - ideał do którego się dąży np. ideał kobiety , rodziny


Pedagogika specjalna to nauka o wychowaniu i kształceniu jednostek odchylonych od normy psycho-fizycznej / zarówno teoria jak i praktyka/


Cele pedagogiki specjalnej:

1. Humanitarny - pomoc, poszanowanie godności ludzkiej, podmiotowe traktowanie

2.Wychowawczy - wychowanie jednostek aby mogły żyć w społeczeństwie

3. Ekonomiczny - organizacja opieki i wykształcenie jednostek aby mogły na siebie zarabiać jest tańsze od utrzymywanie ich przez całe życie


Teorie w pedagogice specjalnej:

1. Teoria wychowania specjalnego - cechy kierunkowe

2. Teoria kształcenia specjalnego - cechy instrumentalne / dydaktyka - metodyki /

3. Teoria intensywnego oddziaływania na odchylenia rozwojowe


PODMIOT ODDZIAŁYWAŃ PEDAGOGIKI SPECJALNEJ: UCZEŃ ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI / SPE

Definiowanie i traktowanie ucznia SPE różni się zależnie od kraju. Istnieją różnice w prawie, administrowaniu i finansowaniu szkolnictwa. Generalnie podejście medyczne do niepełnosprawności powinno być

zastępowane podejściem edukacyjnym. Oznacza to zwracanie uwagi na potrzeby edukacyjne i możliwości ucznia.


Systemy nauczania dzieci SPE:

1.Systemy jednotorowe - prawie wszyscy w edukacji masowej

2.Systemy dwutorowe - 2 programy , systemy admninistracyjne i finansowanie

3. System wielotorowy - wspólne ustawodawstwo ale wielość różnych placóweki różnych usług np. Polska


Typy organizacyjne szkolnictwa w Polsce i na świecie :

segregacja , integracja , nauczanie włączające


Formy organizacyjne kształcenia i pomocy dzieciom i dorosłym specjalnej troski:

1.Szkoły masowe - włączanie

2.Szkoły specjalne

3.Szkoły integracyjne

4.Nauczanie indywidualne / w każdym typie szkoły/

5.Klasy specjalne / integracyjne w szkole masowej

6.Zajęcia wyrównawcze i korekcyjne:/ terapia pedagogiczna, logopedia, gimnastyka korekcyjna, rehabilitacja/

7.Świetlice terapeutyczne, osiedlowe, społeczne, ochronki i osrodki terapeutyczne - specjalistyczne

8.Ośrodki wczesnej interwencji

9.Warsztaty terapii zajęciowej

10.DPS y

11.Hostele, mieszkania wspólnotowe przy stowarzyszeniach i fundacjach


Szkolne placówki specjalne:

1. Przedszkola specjalne do 10 r.ż.

2.Szkoły podstawowe specjalne / integracyjne

3.Szkoły gimnazjalne specjalne / integracyjne

4.Szkoły życia - dla głębiej upośledzonych

5.Szkoły ponadgimnazjalne / licea, technika, szkoły zawodowe /


Zadania i funkcjonowanie szkoły specjalnej / integracyjnej :

1.Odmienny program

2.Przyjęcie na podstawie opinii lub orzeczenia

3.Inne warunki pracy - metody, formy, pomoce

4.Zatrudnieni specjaliści

5.Zajęcia dodatkowe i terapeutyczne

6.Nakierowanie na wszechstronny rozwój, wyrównanie braków i nieprawidłowości rozwojowych

7.Przygotowanie do aktywnego , twórczego życia, rozwój zainteresowań i przygotowanie do zawodu


Odmienność szkoły integracyjnej:

1.W tej samej klasie 15 dzieci zdrowych , 5 z deficytami

2.Dwu n-li

3.Specjaliści dodatkowi

4.Lepsze wyposażenie w pomoce

5.Indywidualne ocenianie

6.Stała współpraca kadry z rodzinami

7.Przyjęcie do klasy ze specjalnym orzeczeniem z PPP

8.Decyzja wyboru szkoły należy do rodziców.


+ integracji :


- integracji:


W integracji w Polsce jest aktualnie 30% lekko upośledzonych umysłowo - a 70 % z nich jest w segragacji. Dzieci głębiej upośledzone umysłowo / szkoła życia / uczą się w 100 % segregacji. Schorzenia analizatorów w nasilonym stopniu są wskazaniem do segregacji.


ETIOLOGIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI:

W populacji prowadzi się badania celem wyselekcjonowania dzieci z zaburzeniami rozwoju

1.Bilanse zdrowia :

Pogłębione badania medyczne w okresach życia : 2, 4 , 6, 10, 12 , 14 , 18 lat są obligatoryjne.

Zawierają :


2.Badania przesiewowe - Screeningowe:

Wykonuje się w konkretnej populacji w sytuacji gdy nastąpiła jakaś katastrofa,mogąca dać dalekosiężne skutki zdrowotne.np. wybuch w Czarnobylu


3. Skala Apgar: ocena stanu - czynników życiowych noworodka:

1. Czynności serca 0 p - brak

1 p - poniżej 100

2 p - powyżej 100


2. Oddech O p - bezdech pierwotny

1 p - oddech wolny i nieregularny

2 p - oddech regularny, krzyk, płacz


3. Napięcie mięśni O p - za krótkie napięcie

1 p - nieliczne samoistne ruchy

2 p - prawidłowe ruchy


4. Reakcje odruchowe O p - brak reakcji

1 p - krzywi się

2 p - kicha , kaszle , płacze


5.Zabarwienie skóry O p - uogólniona sinica

1 p - sinica obwodowa

2 p - skóra różowa


Badanie wykonuje się w 1 i 5 minucie życia i zapisuje lepszy wynik.

10 - 9 p dobry stan

8 - 7 p zmęczenie noworodka

6 - 4 p zamartwica średnia sina

3 - 0 p zamartwica ciężka blada


Wskazania na podstawie Skali Apgar mogą być podstawą do zakjwalifikowania dziecka do grupy dyspanseryjnej.


Grupy dyspanseryjne

- grupy dzieci z zaburzeńiami o podobnych objawach


1. Dzieci z ryzyka okołoporodowego

2. Dzieci z wadami wrodzonymi

3.Dzieci z przewlekłymi zaburzeniami odżywiania i stanami niedoborowymi

4.Dzieci z zaburzeniami w rozwoju somatycznym i psychicznym

5.Dzieci z wadami i chorobami narządu wzroku

6.Dzieci z przewlekłymi zaburzeniami i chorobami jamy nosowo- gardłowej, uszu ,słuchu i mowy

7.Dzieci z przewlekłymi chorobami układu oddechowego

8.Dzieci z chorobami i zaburzeniami układu krążenia

9.Dzieci z przewlekłymi chorobami układu moczowego

10.Dzieci z trwałymi zabrzeniami narządu ruchu

11.Dzieci z innymi przewlekłymi chorobami wymagające czynnej i systematycznej opieki medycznej.


Pedagogika specjalna


Pedagogika specjalna jest nauką szczegółową pedagogiki. Przedmiotem jej jest opieka, terapia, kształcenie i wychowanie osób z odchyleniami od normy (powyżej i poniżej normy); najczęściej jednostek mniej sprawnych lub niepełnosprawnych, bez względu na rodzaj, stopień i złożoność objawów oraz przyczyn i skutków zaistniałych anomalii, zaburzeń, trudności lub ograniczeń (Dykcik, 2004, s.13)


Czym jest edukacja specjalna:

1. Jest bezpłatna i publiczna

2. Odpowiada potrzebom osób edukowanych

3. Stwarza najmniej ograniczające środowisko (zapewnia dostęp do powszechnego programu kształcenia i do wzorów zachowań wszystkich rówieśników)


Fundamenty edukacji specjalnej:

1. Bezpłatna, odpowiadająca potrzebom edukacja publiczna

2. Prawo rodziców do zakwestionowania orzeczenia

3. Zindywidualizowane nauczanie

4. Zapewnienie usług towarzyszących

5. Zindywidualizowana diagnoza

6. Planowanie zindywidualizowanych programów nauczania

7. Nauczanie w najmniej ograniczającym środowisku

8. Pomoc federalna w zmniejszaniu kosztów





KLASYFIKACJA PRZYCZYN NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I UPOŚLEDZEŃ

Obowiązującą w Polsce Klasyfikacją są: DSM IV oraz ICD 10


PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆI:

1.DZIEDZICZNE:


A. Genowe :

* genów dominujących

Cecha przekazywana w 50 % na potomstwo

Ta sama częstotliwość u obu płci

Czasem niepełna penetracja genu

Niektóre choroby pojawiają się w póżniejszym wieku

np. :Stwardnienie guzowate

Nerwiakowłókniakowatość

Choroba Aperta

Pląsawica Hundingtona


* genów recesywnych

Szansa urodzenia dziecka chorego 25 %

Często mutacja genów powodujących choroby metaboliczne

np. :Fenyloketonuria

Gangolidozy : choroba Tay - Sachsa , Choroba Spilmeyera -Vogta

Mukopolisacharydozy : Galaktozemia, Choroba Ellisa


* genów sprzężonych z płcią

np.: Zespół Lowego


B. Chromosomowe:

Zmiany struktury chromosomó wywołane samoistnymi lub sztucznie wywołanymi pęknięciami i łączenie ich fragmentów w nowe układy.


np.:

- delecja - utrata odcinaka chromosomu

- translokacja - dołączenie odcinak do innego

- inwersja - przerwanie i ponowne zrośnięcie się

- duplikacja - podwojenie fragmentu lub całego garnituru

- trisomia - dodatkowy chromosom



* aberracje chromosomów autosomalnych


* aberracje chromosomów heterosomalnych


Przykłady chorób :

Zespół kociego krzyku

Zespół Patau

Zespół Edwardsa

Zespół Klinefertera :

- postać z dodatkowym chromosomem X

- postać z dodatkowym chromosomem Y

Zespłó Turnera

Zespół Downa


2.NIEDZIEDZICZNE:


A. prenatalne

* choroby matki :

- zakażne - różyczka

- weneryczne -kiła

- wirusowe, bakteryjne , odpasożytnicze - toksoplazmoza


* niezgodność RH

mogą nastąpić mikrouszkodzenia w rozwoju

lekki niedorozwój

lekkie zaburzenia analizatorów

ciężka żółtaczka

trudności pielęgnacyjne / ciężkie biegunki , wymioty /


* napromieniowanie nawet RTG

bliżnięta syjamskie, amelie


* Leki

antybiotyki, sterydy, leki psychotropowe


* Używki - alkohol , narkotyki

FAS - alkoholowy zespół płodowy :

rozpoznawany od 1966 - 1 - 2 na 1000 urodzeń, odpowiada za 20 przypadków lekkiego upśledzenia umysłowego

ważne ile kobieta pije i w jakim czasie, b. groźne do 16 tygodnia życia


B. perinatalne

* niedotlenienie przy porodzie

kleszcze, próżnociąg, owinięcie pępowiny


* niedotlenienie, przetlenienie przy porodzie wcześniaczym


* uszkodzenie przy porodzie

zniekształcenie, naderwanie


C. postnatalne

* choroby wirusowe - zapalenia opon mózgowych


*choroby wieku dziecięcego - wysoka temperatura powoduje

niedotlenienie , umierają komórki nerwowe


*Choroby psychiczne autyzm możemy rozpoznać od 3 r. ż.


*Zatrucie lekami, alkoholem, pestycydami, ołowiem...


*Urazy mechaniczne


* Awitaminoza


POSTAWY RODZICÓW WOBEC DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO:

Fazy po urodzeniu dziecka niepełnosprawnego:


1.SZOKU: zdenerwowanie , płacz, depresja, rozpacz, wstyd, wrogość, kłótnie małżonków, lęk o przyszłość, odrzucenie dziecka, obwinianie się nawzajem


2.ROZPACZY : Kryzys emocjonalny, rozpacz, przygnębienie, poczucie krzywdy, osamotnienia, smutek, beznadziejność , rezygnacja z pracy


3.PRZYSTOSOWANIE POZORNE: Mechanizmy obronne- rezygnacja, negacja, agresja,wyczerpanie psychiczne , poszukiwanie cudotwórców


4.AKCEPTACJI : Konstruktywne przystosowanie się do sytuacji, relacje z dzieckiem poprawiają się , znika wstyd, pojawia się odpowiedzialność za dziecko


ROZWÓJ INTELEKTUALNY DZIECKA ZDROWEGO:

STADIA ROZWOJU INTELEKTUALNEGO WG. JEANA PIAGETA

1.STADIUM SENSORYCZNO – MOTORYCZNE: 0- 2 lata

Myślenie pojawia się tylko w toku czynności motorycznych i sensorycznych. Doskonali się koordynacja działań sensorycznych i motorycznych. Obiekty i ludzie są odróżniane jedne od drugich i rozpoznawane jako stałe. Pojawiają się początki mówienia i myślenia symbolami.


2.STADIUM PRZEDOPERACYJNE: 2 – 7 LAT

Intensywnie rozwija się język i myślenie symboliczne. Dominuje egocentryzm myślenia. W percepcji i myśleniu dominuje nieodwracalność, brak zasady stałości


3. STADIUM OPERACJI KONKRETNYCH: 7 – 11 LAT

Gwałtownie rozwija się myślenie symboliczne. Rozwijają się operacje zdecentrowane , odwracalne, rozumienie zasady stałości. Rozwijają się operacje na liczbach. Rozumienie pojęć abstrakcyjnych następuje za pomocą konkretów. Zachowania społeczne wypierają egocentryzm.


4.STADIUM OPERACJI ABSTRAKCYJNYCH / FORMALNYCH / 12 LAT- >

Myślenie abstrakcyjne pojawia się pod nieobecność rzeczy i zdarzeń. Pojęcia stają się całkowicie oderwane od konkretnych kontekstów. Kształtuje się umiejętność rozważenia różnych możliwości i hipotez. Idee abstrakcyjne są przedmiotem analizy.


OLIGOFRENOPEDAGOGIKA:

DYSFUNKCJE INTELEKTUALNE:

1 Globalne - wszystkich funkcji

A.upośledzenie/ niedorozwój/ demencja


B. Zahamowanie rozwoju int.

* czasowe

* trwałe

C. obniżenie poziomu int.

* sytuacyjne

* okresowe

*trwałe

D. Opóźnienie rozwoju intelektualnego


2. Parcjalne – jednej lub kilku funkcji

A. upośledzenie

B. zahamowanie rozwoju

C. obniżenie poziomu

D. opóżnienie rozwoju


Globalne odchylenie rozpoznajemy gdy poziom wszystkich mierzonych funkcji jest niższy przynajmniej o 2 odchylenia standardowe

Parcjalne odchylenie rozpoznajemy gdy poziom 1 lub kilku mierzonych funkcji jest niższy od normy o przynajmniej 2 odchylenia standardowe.

Obrazem rozkładu normy i upośledzenia w populacji jest krzywa Gaussa- Krzywa dzwonowa.

Klasyfikacja upośledzenia umysłowego do roku 1968 opierała się na klasyfikacji Emila Kerpelinga - debil, imbecyl, idiota, powodu perioratywnego wydźwięku i trudności w ustaleniu wspólnych poziomów mierzonych w różnych skalach zmieniono ją na klasyfikację opartą na odchyleniu standardowym i poziomie upośledzenia.



STOPNIE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO :

Klasyfikacja obowiązuje od 1968 roku

Lekki -2 – - 3 odchylenia standardowe

- szkoły specjalne i integracyjne

Opanowanie i wykonywanie zawodu

Sam na siebie zarabia

Zakłada rodzinę

Głębsze:

Umiarkowany -3 - -4 odchylenia standardowe

- szkoły życia, WTZ

Opieka innych przez całe życie

Znaczny -4 – - 5 odchylenia standardowe

- j. w.

Głęboki powyżej – 5 odchyleń standardowych

- placówki opiekuńcze całodobowe- stałe


ROZWÓJ INTELEKTUALNY I SPOŁECZNY DZIECI UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO:

Upośledzenie poziom intelektualny poziom społeczny

LEKKIE 12 LAT 17 LAT

UMIARKOWANE 8 LAT 10 LAT

ZNACZNE 5 – 6 LAT 7 – 8 LAT

GŁĘBOKIE 3 LATA 4 LATA


DEFINICJA UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO-

/ Kazimierz Kirejczyk/

Upośledzenie umysłowe to istotnie niższy niż przeciętny w danym środowisku/ O co najmniej 2 odchylenia standardowe / globalny rozwój umysłowy jednostki z nasilonymi równocześnie trudnościami w zakresie uczenia się i przystosowania, spowodowany we wczesnym okresie rozwojowym przez czynniki dziedziczne, wrodzone i nabyte po urodzeniu / sporadycznie kulturowe/ wywołujące względnietrwałe zmiany w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.


/Ruth Luckasson DSM IV 1994 /

Niedorozwój umysłowy to istotnie niższy niż przeciętny poziom funkcjonowania intelektualnego / o co najmniej 2 odchylenia/z jednocześnie współwystępującymi ograniczeniami w zakresie 2 lub więcej spośród następujących umiejętności przystosowawczych:

- porozumiewanie się

- samoobsługa

- tryb życia domowego

- uspołecznienie

- korzystanie z dóbr społeczno- kulturalnych

- samodzielność

- troska o zdrowie i bezpieczeństwo

- umiejętności szkolne

- organizacja czasu wolnego

- praca

Niedorozwój ujawnia się w okresie rozwojowym przed 18 r.ż.


Aktualnie Ruth Luckasson zaproponowała „ zakres pomocy”:

LEKKIE SPORADYCZNA POMOC

UMIARKOWANE OGRANICZONA POMOC

ZNACZNE ZNACZNA POMOC

GŁĘBOKIE CAŁKOWITA POMOC


ETIOLOGIA UPOŚLEDZEŃ:

Lekkie upośledzenie - 95 % są to osoby z niskich warstw społecznych

Gdzie upośledzenie umysłowe spotyka się w całych rodzinach.

Nie możemy podać jednej przyczyny – poligenowe dziedziczenie.

Głębsze upośledzenie - w większości jesteśmy w stanie podać konkretną przyczynę np. Gen czy aberracje chromosomu.

Sprzężone upośledzenie- tam gdzie występuje upośledzenie umysłowe i dysfunkcja motoryki lub analizatora u tego samego dziecka.


EPIDEMIOLOGIA UPOŚLEDZEŃ:

Upośledzenie w populacji dzieci - 2- 3%

Upośledzenie w populacji dorosłych - 1 %

= paradoks upośledzenia !


METODY WYCHOWANIA , NAUCZANIA I TERAPII :

Formy nauczania:

- segregacja

- integracja

- nauczanie włączające

- nauczanie indywidualne


Szkoły :

- Podstawowa specjalne / integracyjna

- Gimnazjum specjalne / Integracyjne

- Zawodowa Specjalna

- Szkoły Zycia / do 21 r. ż/


Zawody:

Pomocnik - Szwacz, krawiec, dziewiarz,

Tokarz, ślusarz, tapicer, kucharz, pracownik gospodarczy

Składacz, pakowacz

Praca fizyczna monotonna nie męczy ich w dużym stopniu!


Metody rewalidacji i rehabilitacji:

Metoda Ośrodków Pracy - twórca Maria Grzegorzewska

- nauka całościowa, globalna

- polisensoryczność

- od ogółu do szczegółu

- to samo pojęcie na różnych etapach z poszerzeniem

- oparcie o konkrety

- realizacja w działaniu

- etapy : zajęcia wstępne, obserwacja, kojarzenie, ekspresja

- do wykorzystania w kl 1- 3 lekko i szkole życia


Metoda instrumentalna :
- dla głębiej upośledzonych

- wzmacniamy pożądane zachowania przez nagrodę

- wygaszamy zachowania niepożądane przez karę / kara nigdy fizyczna/

- systemy żetonowe



TYFLOPEDAGOGIKA

KLASYFIKACJA OSÓB Z USZKODZONYM WZROKIEM:

1.NIEWIDOMY / NIEWIDZĄCY /

Osoba którą charakteryzujemy następująco-

- ma zupełny brak wzroku

- ostrość wzroku nie przekracza 1 / 20 wskaźnika Snellena w lepszym oku przy zastosowaniu szkieł

- pole widzenia ograniczone do przestrzeni 20%

Często są to osoby z poczuciem światła lub resztkami widzenia co można wykorzystać w rehabilitacji.


2.NIEDOWIDZĄCY / SŁABOWIDZĄCY /

Osobę taką charakteryzujemy następująco:

- ostrość wzroku między 1 / 20 a 3 / 10 wskażnika Snellena w lepszym oku przy zastosowaniu szkieł

- pole widzenia nie większe niż 20%


3.OCIEMNIAŁY:

Osoba która utraciła wzrok po 5 roku życia. Jest ona świadoma istnienia kształtów i barw.

Wskaźnik Snellena :


1 / 20 - osoba zdrowa widzi z odległości 20 metrów to co

osoba z uszkodzeniem z 1 metra


3 / 10 - osoba zdrowa widzi z odległości 10 metrów to co

osoba z uszkodzeniem z 3 metrów


Kąt widzenia – kąt przestrzeni ograniczonej jaki osoba z uszkodzeniem widzi przed sobą nie poruszając głową.


RODZAJE DYSFUNKCJI NARZĄDU WZROKU;

1.Krótkowzroczność , dalekowzroczność- nieprawidłowe skupianie promieni słonecznych przed lub za siatkówką

2.Trudności z akomodacją / przy przerzucaniu wzroku/

3. Uszkodzenia i ubytki pola widzenia

4.Uszkodzenia pola widzenia centralnego lub obwodowego

5.Jaskra

6.Zaćma

7.Zaburzenie nerwu wzrokowego

8.Zaburzenia widzenia stereoskopowego

9.Zaburzenia widzenia barw / daltonizm całkowity lub częściowy /

10.Oczopląs / prosty – na punkcie, patologiczny – na kartce/

11.Astygmatyzm

12.Światłowstręt / np. migrena/

13.Zaburzenia widzenia nocnego

14.Zaburzenia genetyczne / zespół Ushera/

15.Zaburzenia w wyniku urazu mechanicznego lub infekcji


PRZYCZYNY ZABURZEŃ WZROKU:

1.Dziedziczne i wrodzone / zniekształcenia, niedorozwój, degeneracja /

2.Chorobowe / bakteryjne, wirusowe, alergiczne, zatrucia/

3.Traumatyczne / uciski , perforacje /


EPIDEMIOLOGIA:

WHO podaje że obecnie jest na świecie 1,5 mln dzieci z uszkodzeniami wzroku.

Z czego 1mln w Azji

0,3 mln w Afryce

0,1 mln w Ameryce Pd

0,1 mln na pozostałych kontynentach

W Polsce liczba dzieci z uszkodzonym wzrokiem systematyczne wzrasta.


ETIOLOGIA:

Przyczyny w krajach o niskim dochodzie:

- zmętnienie rogówki / awitaminoza A /

- zanik nerwu wzrokowego

- zaćma , jaskra


Przyczyny w krajach o wysokim dochodzie:

-retinopatia wcześniaków,

- wady wrodzone

- zaćma, jaskra


Polska:

-retinopatia wcześniaków

- zanik nerwu wrokowego

-zaćma wrodzona,

- wysoka krótkowzrocznośc

te przyczyny stanowią 67% wszystkich przyczyn zaburzeń wzroku.


W Polsce wcześniaki mają obowiązkowo badanie dna oka. Ze względu na przyczyny wymagana jest lepsza opieka nad ciężarnymi. I wcześniakami . Inaczej nie możemy przeciwdziałać.


TERAPIA OSÓB Z USZKODZONYM WZROKIEM:

1.Nauka schematu ciała:

- opanowanie stron ciała

- schemat ciała jest potrzebny do opanowania określania przedmiotów względem ciała


2.Nauka orientacji w przestrzeni:

-kontrola ciała względem otoczenia

-umiejętność wyobrażenia terenu

-wykorzystanie słowa , doznań akustycznych i dotykowych

- poznawanie otoczenia

- poruszanie się / technika chodzenia /

-chodzenie z przewodnikiem

- wychodzenie w teren samodzielne:

małe dzieci – wózek

starsi- pies, laska

- techniki przeszukiwania terenu



3.Wyrabianie wyobrażeń:

- miary przestrzeni

- strony świata

- kształty fugur

- miary czasu


Zasady rewalidacji osób niewidomych i niedowidzących:

1.Nauka akceptacji kalectwa

2.Rozwój motywacji

3.Kształtowanie nawyków prozdrowotnych / hipokinezja /

4.Nauka schematu ciała, chodzenia, miar czasu i przestrzeni

5.Nauka języka Braill’a

6.Nauka życia w społeczeństwie

7. Nauka czynności dnia codziennego


Wskazówki dla terapeuty:

1.Orientacja jak pacjent widzi

2.Zapoznanie z diagnozą lekarską

3.Poznanie technik porozumiewania się

4.Odczytywanie głośne wszystkich druków

5.Dotykanie przedmiotów o których się mówi

6.Głośne informowanie o wszystkich poczynaniach

7.Zakaz dotykania znienacka

8.Zachęcanie do korzystania z pomocy


Modelowe udogodnienia dla niewidomych:

1.Sygnały dźwiękowe w ważnych miejscach

2.Oznaczenia ostrzegawcze i głośniki

3.Wazne informacje w Braill’u

4.Autodeskrypcja

5.Psy przewodnicy

6.Stowarzyszenia i organizacje pomocowe

7.Szkoły wszystkich poziomów / Łódż, Bydgoszcz, Laski /



KOMPENSACJA:

Brak wzroku kompensują inne zmysły. Tworzą się dynamiczne układy strukturalne zawierające:

-wrażenia odbierane przez wszystkie zmysły

-wyobrażenia / procesy wyższej analizy i syntezy /

O możliwościach kompensacyjnych decydują wrażliwość zmysłów oraz sprawność procesów intelektualnych

Wyobrażenia surogatowe : są to psychiczne odpowiedniki pojęć . Substytuty psychiczne- desygnatów.

Treści te są przecież niedostępne poznaniu bezpośredniemu ale tworzą się w

psychice. Odnoszą się do :

- stosunków przestrzennych

- wyobrażeń czasu

- wyobrażeń przedmiotów i obiektów

Na prawidłowość wyobrażenia wpływa doświadczenie i intelekt niewidomego. Osoby niewidome z racji częstego używania wyobrażni mają w wielu. Przypadkach bardzo dobrze rozwinięte myślenie abstrakcyjne.


Zmysł przeszkód:

Niewidomy często odczuwa przeszkodę zanim się z nią zetknie. Sposób odczucia to uczucie ciężaru, nacisku, powiewu ,ciepła mrowienia lub psychiczne odczucie nieokreślonego lęku. Zmysł zostaje wyrobiony



SURDOPEDAGOGIKA:

KLASYFIKACJA OSÓB Z USZKODZONYM SŁUCHEM:

Od 1993 roku używa się terminów niesłyszący, niedosłyszący / słabosłyszący /


1.NIESŁYSZĄCY –tak nazywamy osobę z uszkodzonym słuchem w stopniu uniemożliwiającym odbiór mowy drogą słuchową nawet gdy ma protezę słuchową


2.NIEDOSŁYSZĄCY – tak nazywamy osobę z uszkodzonym słuchem w stopniu ograniczającym odbiór mowy drogą słuchową. Taka osoba ma szansę opanować mowę drogą naturalną przy użyciu protez. Osoby niesłyszące od słabosłyszących różni możliwość nauczenia się drogą naturalną mowy.


Klasyfikacja uszkodzenia słuchu:

0. Ubytek słuchu do 20 Db - NORMA


1. LEKKIE - ubytek słuchu 20 – 40 Db


2. UMIARKOWANE – ubytek słuchu 40 – 70 Db


3. ZNACZNE - ubytek słuchu 70 – 90 Db


4. GŁĘBOKIE - ubytek słuchu powyżej 90 Db


5. CAŁKOWITA GŁUCHOTA - powyżej 120 Db


PROBLEMY MEDYCZNE ZWIĄZANE Z USZKODZENIEM SŁUCHU:

1.Bardzo ważna wczesna diagnoza !

Tylko wczesna diagnoza jest w stanie zapowiedz opóżnieniom rozwojowym które nastąpią jeśli dziecko nie będzie miało dostępu do mowy. Dziś dziecko jest badane w ramach opieki medycznej, jednakże na terenach wiejskich sytuacja nie zawsze jest tak korzystna. Należy obserwować dziecko gdyż wydawane dźwięki mogą być głużeniem. DZIECKO GŁUCHE GŁUŻY ALE NIE GAWORZY ! Dzieci głuche upośledzone umysłowo głużą nawet do 18- 23 m-ca


2. Konieczność interwencji medycznej i chirurgicznej.

U małego dziecka dochodzi do częstych infekcji uszu, nosa, zatok , gardła. Bakterie i wirusy bardzo szybko przemieścić mogą się do uszu powodując zapalenia i ubytki słyszenia. Infekcje powinny być starannie i szybko leczone. Czasami dzieci rodzą się z zarośniętym przewodem słuchowym – konieczna interwencja chirurgiczna.


3. Aparatowanie

Aparaty słchowe pojawiły się w XX w. Pierwsze były wielkości stołu. następne walizkowe , a wreszcie kieszonkowe. Obecne są malutkie, pudełkowe – zaczepowe wpuszczane w kanał słuchowy. Wzmocnienie dopasowuje się do osoby / 30- 60 Db / Konieczne wczesne wprowadzanie aparatów – ok. 1 r ż. Aparatownie kompensuje ubytek słuchu – jest protezą pomocną w rozwoju mowy. Jednakże przy zaburzeniu znacznym i głębokim nie daje pełnej podstawy do rozwoju mowy.


4. Implant ślimakowy

Jest to elektroniczna proteza montowana w ślimaku . Aktualnie implanty mają nawet 20 elektrod / niegdyś 8 / Wszczepu dokonuje się obecnie nawet u półrocznych dzieci. Poziomów dźwięku jest ok. 20 . Przystosowanie do ok. 2 lat.


5 .Zmiany starcze

Z wiekiem mięśnie utrzymujące kosteczki słuchowe wiotczeją i następuje ubytek słuchu. Jest to zjawisko powszechne.


6. Granica między niesłyszeniem a słabosłyszeniem.

Tą granicą jest dostęp do mowy i umiejętność nauczenia się jej w sposób naturalny za pomocą słyszenia przez protezę. Granicą tą w decybelach jest 70 Db. W związku z postępem aparatownia mówimy już o granicy 90 Db.


7. Problemy definicyjne

BIAP- Międzynarodowe Biuro Audifonologii zaleca stosowanie określeń „osoba z uszkodzonym słuchem” gdyż inne określenia mają wydźwięk perioratywny.


PRZYCZYNY GŁUCHOTY:

1.Genetyczne

Gen najczęściej dziedziczony recesywnie , dominująco w zaledwie 5 %. W 95 % nie jesteśmy w stanie przewidzieć czy nastąpi głuchota.


2.Niegenetyczne

np. leki, choroby , konflikt serologiczny, hałas


Inny podział to:

1.Wrodzone:

genowe, dziedziczne, choroby matki / różyczka / promieniowanie , leki


2.Nabyte :

po urodzeniu w skutek chorób, zatruć, urazów mechanicznych i akustycznych


PODZIAŁ GŁUCHOTY:

I. Klasyfikacja jest oparta na lokalizacji. Nie zawsze da się zlokalizować ubytek słuchu.

1.Głuchota przewodzeniowa:

Przewodzenie drogą powietrzną lub kostną zaburzone.Często po infekcjach, uszkodzeniach mechanicznych i w wyniku lekow. Ubytek nawet do 60 Db.


2.Głuchota odbiorcza:

Uszkodzenie w uchu środkowym . Zaburzony proces zamiany drgań na impulsy nerwowe, jego przenoszenie. Przyczyną może być różyczka Związane z głębokim ubytkiem słuchu.



3.Głuchota mieszana:

Ubytki zarówno w przewodzeniu jak i w odbiorze.


5.Głuchota centralna:

Uszkodzenie ośrodków mózgowych.


II. Klasyfikacja oparta o czas powstania:

Lingwa - język

Lingwistyka – nauka o języku


1.Głuchota prelingwalna – przed nauczeniem się mowy

2.Głuchota interlingwalna – głuchota nastąpiła w wieku 2-3 lat Dziecko ma podstawy języka ale nie opanowało gramatyki
3. Głuchota postlingwalna – głuchota nastąpiła gdy dziecko miało opanowany język


MOWA :

Brak mowy i dźwięków to przebywanie w świecie ciszy. Osoba niesłysząca nie potrafi sama nauczyć się mówić, gdy to opanuje nie ma kontroli nad swoim głosem i dlatego jego mowa jest zniekształcona , często piskliwa lub zatarta.

Często rozwój mowy jest opóźniony nawet o kilka lat. Niesłyszący aby nauczyć się mówić musi ćwiczyć z logopedą: oddech, fonację, artykulację i słuch. Powinien nauczyć się również odczytywać mowę z ust oraz język migowy.


Mowa a myślenie:

Zaburzenie rozwoju mowy wpływa na zaburzenie rozwoju myślenia. Osoba niesłysząca z niewykształconą mową ma duże trudności z pracą intelektualną mimo, że ma prawidłowy mózg. Nie ma narzędzia myślenia jakim jest mowa wewnętrzna. Dlatego osoby niesłyszące często funkcjonują poniżej swoich możliwości. Rzadko kończą studia i w szkole mają problemy z naukami opartymi o abstrakcję np. nauki ścisłe czy historia. Jeśli niesłyszący nauczy się dobrze funkcjonować intelektualnie jest w stanie kontynuować naukę np. Uniwersytet Gallaudeta w USA czy kadra Krzemowej Doliny


METODY NAUCZANIE OSÓB Z USZKODZONYM SŁUCHEM:

Metody:

1.Metoda oralna-

nauczenie mowy ustnej pomaga w nauczeniu się myślenia


3.Metoda daktylograficzna:

Alfabet palcowy z odmianą dla głuchoniewidomych


4.Metoda oralno – fonogestowa:

Fonogesty wspierają komunikację oralną – umowne gesty wspierają głoski

Sposób ustawienia dłoni / spółgłoski / i miejsce na twarzy / samogłoski /


4. Metoda oralno – migowa:

Język migowy – język natywny , wymyślony przez osoby niesłyszące w wielu odmianach.

Język migany – język opracowany dla niesłyszących aby ujednolicić komunikację / twórca B. Szczepankowski /


Aktualne tendencje w pracy z niesłyszącymi:

1.Wychowanie słuchowe –

Zaktywizowanie resztek słuchu – celem jest opanowanie mowy i

zaaparatowanie


2. Programy manualne -

Migi, fonogesty, daktylografia


3. Komunikacja totalna :

Wszelkie formy komunikacji ponieważ są podstawą do rozwoju mowy.

-komunikacja niewerbalna, system Blissa, Makaton, mowa ciała, rysunki,

piktogramy


NOZOPEDAGOGIKA

TERMINOLOGIA:

1.Dziecko przewlekle chore to takie , które cierpi na nieuleczalną, nawracającą lub postępującą chorobę trwającą rok lub więcej. Dzieci przewlekle chore stanowią 10- 15 % populacji. Chorobę przewlekłą traktuje się jako niepełnosprawność. Nie każda choroba przewlekła eliminuje całkowicie aktywność i wyłącza z wypełniania zadań życiowych.


2. Choroba przewlekła to wszelkie zaburzenie , odchylenie od normy które ma 1 lub więcej cech:

-jest trwała ,

-pozostawia inwalidztwo

-spowodowana nieodwracalnymi zmianami patologicznymi ,

-wymaga specjalnego postępowania rehabilitacjnego , długiego nadzoru , obserwacji , opieki / Pileccy 1992 /


PRZYCZYNY CHORÓB:

1.Powikłania w czasie ciąży lub w okresie porodu

2. Nie zaspakajanie potrzeb biologicznych

3. Choroby ze środowisk dorosłych

4. Wypadki i kalectwa nabyte


KLASYFIKACJE CHORÓB I WAD :

Klasyfikacja dzieci przewlekle chorych wg. J. Doroszewskiej


I . Dzieci prewentoryjne:

1. Dzieci ze świeżymi zakażeniami

2. Ozdrowieńcy

3.Dzieci wynędzniałe

4.Dzieci słabowite

5.Dzieci z kontaktu


II. Dzieci ze schorzeniami wewnętrznymi / gruźlica, reumatyzm , alergie, inne/


III. Dzieci ze zmianami w narządzie ruchu:

1. pochodzenia mózgowego

2.pochodzenia rdzeniowego

3.pochodzenia stawowego

4.powypadkowy


IV. Dzieci chore psychicznie: / epilepsja, nerwice , inne /


Typologia kalectw:

1.Kalectwa wrodzone

Głównie 1 faza zarodkowa

- dysplazja stawu biodrowego

-zajęcza warga

- wilcza paszcza

- rozszczep podniebienia

- kręcz karku

- koślawość kolan

- szpotawość kolan

- stopa końska

- płaskostopie

- rozszczep kręgosłupa

- wrodzone niewykształcenie kończyn


2.Kalectwa związane z okresem okołoporodowym:

A. porodowe porażenie kończyn

B.MPD: Klinika: zaburzenie neuronu ruchowego, zerwanie transmisji mózgowo- rdzeniowej powstaje przez niedotlenienie, zastój żylny, wylew domózgowy, bezpośrednie uszkodzenie tkanki mózgu, porażenie, niedowład, zaburzenie równowagi ,nadmierne lub brak napięcia mięśni, ruchy mimowolne, upośledzenie umysłowe, epilepsja, wady analizatorów, mowy

- typ spastyczny / piramidowy / 75 % przypadków

· niedowład połowiczy

· niedowład czterokończynowy / postać najcięższa , uszkodzenie obu półkul, porażone mięśnie twarzy / połykanie , mowa/ małogłowie, padaczka /

· obustronny niedowład kurczowy / kończyny górne bardziej sprawne niż dolne – jeśli nie opanuje chodzenia do 7 r. ż. To nie chodzi

- typ pozapiramidowy 10%

choreoatetoza , różne ruchy mimowolne, ograniczenie ruchów, zaburzona mowa

-typ móżdżkowy 5% / postać ataktyczna /

nie panuje nad ruchami, zła równowaga, wiotkość, drżenie, lęk wysokości, zaburzenia psychiczne nietolerancja bliskich kontaktów / nauczanie indywidualne/

- typ mieszany 10%


3. Kalectwa nabyte:

A. Poinfekcyjne

/gruźlica, reumatyzm, Heine- Medina - zmalały ze względu na nowe leki /

B Pourazowe

/statystyka rośnie – więcej przypadków niż na wojnie/


4.Skrzywienia kręgosłupa:

Pochodzenie : 80% nieznane , 20 % w życiu płodowym

Zapadalność wzrasta:

- ratujemy wcześniaki

- akceleracja nie idzie w parze z rozwojem statyki


Rodzaje skrzywień kręgosłupa:

-lordozy

- kyfozy

- skoliozy

lub :

-lini pionowej

- lini bocznej

Polska jest w czołówce ortopedii.


PSYCHIKA OSÓB PRZEWLEKLE CHORYCH:


Czynniki wpływające na psychikę:

1. Czynniki endogenne-

Stan kalectwa objawia się dolegliwościami i cierpieniem fizycznym


2. Czynniki egzogenne:

Z racji choroby zmieniają się warunki życia osoby. Następuje dezorganizacja życia.


Psychiczne następstwa choroby:

- lęk

- koncentracja na wartościach podstawowych / na tu i teraz /

- poczucie nieuchronności, bezsilności

- utrata nadziei, perspektyw

- poczucie ubezwłasnowolnienia

- utrata poczucia wolności

- obniżenie własnej wartości

- wstyd

- poczucie bycia innym

- ograniczenie stymulacji zewnętrznej i wewnętrznej

- deprywacja potrzeb emocjonalnych

- bierność, bezradność


Choroba szpitalna:

Długotrwałe przebywanie w warunkach szpitalnych powoduje:

- dezorientację w miejscu i czasie

- zaburzenie zapamiętywania

- rozpada się struktura myślenia i mowy

- zaburzenie uwagi , woli , działania

- zaburzenie rytmu snu i czuwania

- spowolnienie procesów motorycznych

- łatwe męczenie się


Etapy choroby szpitalnej :

1. protest

2. rozpacz

3. zobojętnienie


METODY TERAPEUTYCZNE W NOZOPEDAGOGICE:

1. Terapia odciążeniowa / spoczynkowa /

- hamowanie senne

-najmniejszy poziom obciążenia / tylko zajęcia receptywne /

- zmniejszone obciążenie / obarczanie /

-zamiana bodźców na inne / uczynnianie innych mechanizmów nerwowychnp. zabawa , rozrywki/

-uchylanie przykrych skojarzeń

- zwolnienie długotrwałych napięć / zahamowań, tęsknoty , niepokoju , tremy /


2. Terapia czynnościowa / uczynniając /

- terapia obcowania / obcowanie wychowawcy z dzieckiem /

- terapia ruchowa / codzienne czynności /

- terapia zabawowa / dostarczanie pozytywnych wrażeń /

- terapia zajęciowa / najważniejsza czynność nie rezultat /

Rodzaje zajęć wykorzystywanych na terapii zajęciowej:

Ergoterapia , arteterapia , estetoterapia , muzykoterapia , plastykoterapia , dramoterapia, choreoterapia , bibioterapia / bajkoterapia , poezjoterapia / silvoterapia- las , talasoterapia- morze , hortikuloterapia- ogród ,

animaloterapia- zwierzęta / dogo , hipo /


PEDAGOGIKA KOREKCYJNA

Pedagogika korekcyjna zajmuje się osobami u których typowym objawem są

trudności w uczeniu się.

W 1963 Sebastian Kirc wprowadził termin pedagogika osób z trudnościami w

uczeniu się.


Typy problemów w pedagogice korekcyjnej:

1.Trudności w opanowaniu:

7. Zaburzenia sprawności motorycznej

8. Zaburzenia funkcji percepcyjnych / wzrokowych , słuchowych ,kinestetycznych/

9. Zaburzenia myślenia


Prawdopodobne przyczyny zaburzeń:

1.Czynniki zewnętrzne :

Ubogie , niestymulujące środowisko , brak dostępu do wiedzy

2. Czynniki wewnętrzne :

Zaburzenia w centralnym układzie nerwowym


DYSLEKSJA ROZWOJOWA:

To specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci z prawidłowym rozwojem umysłowym / związane z percepcją i pamięcią wzrokowo – słuchową oraz ciągłością uwagi.


Diagnoza:

Dysleksję rozpoznajemy po 3 klasie szkoły podstawowej / masowej lub integracyjnej /. Wcześniej mówimy o „ ryzyku dysleksji „. U dziecka upośledzonego umysłowo nie mówimy o dysleksji ale o całościowym

upośledzeniu.


Do badania dysleksji wykorzystujemy specjalne skale :

Skala Ryzyka Dysleksji Dla Dzieci

Skala Ryzyka Dysleksji Dla Dorosłych


Przyczyny dysleksji:

-Zaburzenia struktur mózgowych odpowiedzialnych za czytanie i pisanie,

-Zaburzenia niektórych funkcji poznawczych , motorycznych

-Zaburzenia ich integracji

- zaburzenie funkcji językowych i pamięci WSR

- Zaburzeni lateralizacji i schematu ciała

- Uwarunkowanie nieprawidłowym rozwojem układu nerwowego

- ograniczenia biologiczne / alergie , awitaminoza , testosteron /

- ograniczenia społeczne


Epidemiologia : wg. ICD 10 , DSM IV

Europa 10 – 15 % / w tym 4 % głęboka dysleksja /

Polska 9 – 10 % / 1968 – 82 /


Objawy dysleksji :

1.Objawy są w jednym obszarze- nasilone , uporczywe

2.Objawy są w kilku obszarach w mniejszym natężeniu

Dysleksja jest zespołem symptomów , choć każde dziecko ma indywidualny obraz zaburzeń. Dysleksji często towarzyszy spadek motywacji i samooceny.


Rodzaje dysleksji – Typy:

- Wzrokowa / trudności w zapamiętywaniu liter , cyfr /

- Słuchowa / trudności w słuchowym odróżnianiu podobnych głosek /

- Integracyjna / zaburzony proces łączenia bodzców pochodzących z różnych zmysłów


Profilaktyka :

Wczesna opieka nad dziećmi z nieprawidłowych ciąż , porodu lub wykazujących od maleńkości deficyty funkcji psycho – motorycznych z tzw. „ryzyka dysleksji „ . Im wcześniejsza opieka tym lepiej .


Objawy „ryzyka dysleksji „ w wieku przedszkolnym :

- opóźniony rozwój mowy

- wadliwa wymowa

- trudności w rozróżnianiu i zapamiętywaniu głosek , liter i cyfr

- trudności w opanowaniu prawidłowej pisowni / lustrzanka ,

mylenie podobnych liter , opuszczanie , przestawianie , błędy ortograficzne/

- trudności w czytaniu mimo dobrej inteligencji i braku zaniedbań

środowiskowych

- trudności w odtwarzaniu znaków , wzorów graficznych lub układanek

- trudności w zakresie małej motoryki / nożyczki , plastelina /

- mylenie prawej i lewej strony


Terapia :

1. Pomoc w szkole :

- zajęcia wyrównawcze 4- 8 osób 2 -3 X tygodniu

- zajęcia terapii pedagogicznej 2 – 5 osób 2 – 3 X tygodniu

- klasy wyrównawcze


2. Zajęcia w Poradniach Psychologiczno - Pedagogicznych


3. Zajęcia w Polskim Towarzystwie Dysleksji


Praca na zajęciach następuje z każdą zaburzoną funkcją. Prowadzona jest w formie zabawy.



LOGOPEDIA

ETYMOLOGIA

logos - słowo, mowa

paideia - wychowanie


DEFINICJA – ZAKRES : nauka o

- kształtowaniu prawidłowej wymowy i

- usuwaniu wad wymowy

- nauczanie mowy w przypadku jej braku


* logopedia jest zarówno teorią jak i praktyką

- komunikacja -fonologia


* logopedia zajmuje się wszystkimi aspektami mowy:

- embrologicznym

- patologicznym

- społecznym

- artystycznym


SPECJALIZACJE LOGOPEDYCZNE:

- logopedia ogólna / korekcyjna, wychowawcza/ kształtowanie prawidłowej wymowy i profilaktyka wad wymowy, czuwanie nad rozwojem fonetycznym, gramatycznym, leksykalnym, doskonalenie mowy ukształtowanej, nauczanie mowy gdy jej brak, usuwanie zaburzeń głosu, trudności w pisaniu i czytaniu, prowadzona jest w szkołach, przedszkolach, poradniach -PPP, poradniach foniatrycznych, Polskim Towarzystwie Dysleksji kod 2440601

-neurologopedia : kształtowanie i nauka mowy u osób ze neurologicznymi / np. po udarach, z padaczką, MPD, autystów/ kod 2440602

- surdologopedia : kształtowanie i nauka mowy u osób słabosłyszących, niesłyszących, głuchoniemych kod 2440603


Istnieje też :

-logopedia artystyczna : kultura żywego słowa, kultura mowy, śpiewu, recytacji .Propagowana w Domach Kultury, teatrach, placówkach kultury. Osoby zainteresowane to dziennikarze, artyści, śpiewacy.

-emisja głosu : nauka sposobu wydobywania głosu i mowy bezpiecznie dla narządów mowy


ZADANIA LOGOPEDII:

- kształtowanie mowy

-dbanie o jej prawidłowy rozwój

-zapobieganie wadom wymowy

-usuwanie istniejących wad wymowy

-nauczanie mowy w przypadku jej braku

-kształtowanie kultury żywego słowa

-rozbudzanie zainteresowań mową, językiem, literaturą

-usuwanie defektów w psychice / gdy neurogenne pochodzenie wady/

-wyrabianie prawidłowej postawy w stosunku do mowy / chęć do mówienia i otwartość w kontaktach


KONSEKWENCJE BRAKU ODDZIAŁYWAŃ:

- psychiczne - często wady mowy mają wpływ na psychikę /wstyd, nieśmiałość/

- pedagogiczne - wada mowy wpływa na czytanie i pisanie dziecko „pisze tak jak mówi „ –robi błędy ortograficzne, przez słabe rozumienie nie uczy się i nie rozwija umysłowo

- rozwojowe - w przypadku daleko idących deficytów mowy oraz głuchoty dziecko nie może rozwijać się intelektualnie nie ma aparatu, instrumentu do myślenia

- życiowe - dziecko może być gorzej traktowane przez grupę / wyśmiewane/ konsekwencją jest zamknięcie się w sobie lub agresja. Dziecko nie zdobywa nowych doświadczeń społecznych.


OKRESY ROZWOJU MOWY DZIECKA:

1. Okres melodii - trwa od urodzenia do 1 roku życia.

* Początkowo dziecko komunikuje się z otoczeniem za pomocą krzyku. Jest on oznaką jego życiowej aktywności, ale również potwierdzeniem funkcjonowania narządów mowy.

* Około 2 - 3 miesiąca życia pojawia się u niemowlęcia głużenie. Jest to odruch bezwarunkowy, który oznacza dobre samopoczucie u dziecka. Pojawia się zazwyczaj, gdy jest ono zdrowe, syte, wyspane itp. W wyniku głużenia powstają dźwięki zbliżone do samogłosek i spółgłosek. Brzmią jak gli, tli, gla, ebw itp. Początkowo głużenie ma charakter samorzutny a następnie pojawia się już jako reakcja na widok bliskiej osoby. Towarzyszą temu nieskoordynowane ruchy kończyn i całego ciała. Głużenie występuje u wszystkich dzieci, nawet u głuchych i niedosłyszących. U dzieci głuchych głużenie stopniowo zanika i nie pojawia się kolejny etap kształtowania mowy - gaworzenie.

* Około 6 miesiąca życia dziecko zaczyna gaworzyć, czyli powtarzać dźwięki zasłyszane z otoczenia, jest to odruch warunkowy. Na tym etapie dziecko wymawia prawie wszystkie samogłoski, i niektóre spółgłoski, np - p, b, t, d, k, g, n. Dziecko powtarza sylaby takie jak: ma-ma, ba-ba, ta-ta, la-la. Sylaby te nie mają jeszcze dla dziecka konkretnego znaczenia. Gaworzenie dostarcza dziecku nowych wrażeń słuchowych, dzięki którym przekonuje się, że odpowiednie ułożenie narządów mowy powoduje wydawanie odpowiednich dźwięków.

* Około 7-8 miesiąca życia dziecko zaczyna reagować na mowę, doskonale rozróżnia melodię mowy, tzn. na podniesiony ton reaguje płaczem, a na mowę cichą, pieszczotliwą reaguje uśmiechem, jest zadowolone.

* Około 10 miesiąca życia pojawiają się echolalie. W okresie tym dziecko przejawia tendencję do powtarzania własnych i zasłyszanych słów, które doskonali metodą prób i błędów. Dziecko zaczyna kojarzyć wielokrotnie powtarzane dźwięki ze wskazywaniem odpowiedniej osoby lub przedmiotu.

* Około 12 miesiąca życia dziecko zaczyna rozumieć, co do niego mówimy, reaguje na swoje imię, jest w stanie zrozumieć więcej niż samo potrafi powiedzieć. Pojawiają się pierwsze wyrazy wypowiadane ze zrozumieniem.

Co ciekawe rozwój mowy w okresie melodii postępuje zazwyczaj równolegle z rozwojem fizycznym:

- fazie głużenia odpowiada umiejętność unoszenia głowy;

- gaworzeniu - umiejętność siadania,

- pierwszym wyrazom - pozycja pionowa, stawanie na nóżki.


2. Okres wyrazu przypada na drugi rok życia dziecka.

* Maluch rozumie o wiele więcej słów, wyrażeń i zdań niż jest w stanie samodzielnie wypowiedzieć.

* W okresie tym obok istniejących już samogłosek w mowie dziecka doskonali się artykulacja spółgłosek: m., p, b, m., t, d, n, k, ś, ć czasem ź, dź. Pozostałe głoski zastępowane są łatwiejszymi o zbliżonym miejscu artykulacji.

* Charakterystyczną cechą wymowy dziecka w tym okresie jest upraszczanie budowy słów przez określanie nazwy wyrazu jego pierwszą lub ostatnią sylabą (np. miś - mi, daj - da, jeszcze - esce, zobacz - ać, kwiaty - katy, pomidor - midol).

* Pojawiają się też onomatopeje, np. mu, chał-chał, miał, itp.

* Pojawiają się wyrazy takie jak: mama, tata, papa, papu.

* Między 14-15 miesiącem życia dziecka, następuje rozkwit wymawianych przez dziecko pojedynczych wyrazów. Jest to spowodowane burzliwym rozwojem ruchowym, jak i umysłowym dziecka. Dziecko zaczyna chodzić, następuje rozwój spostrzegania i pamięci dziecka, a także intensywne poznawanie otaczającego świata i nazywanie przez dziecko interesujących go przedmiotów, a także odgrywanie ich cech.


3. Okres zdania, przypada między drugim a trzecim rokiem życia.

* Jest to czas budowania zdań. Początkowo są to zdania proste, złożone z dwóch lub trzech wyrazów i stopniowo przechodzą w wypowiedzi dłuższe, cztero-pięcio wyrazowe.

* Pierwsze zdania są twierdzące, a następnie pojawiają się zdania pytające i rozkazujące. Dziecko używa przede wszystkim rzeczowników, czasowniki początkowo używane są w formie bezokolicznika. Przypadki są używane często niepoprawnie.

* W tym okresie wypowiada już prawidłowo spółgłoski: p, b, m, f, w, k, g, h, t, d, n, l oraz samogłoski ustne a, o, u, e, y, i, a czasem nosowe: ą, ę.

* Pod koniec tego okresu pojawia się s, z, c, dz, które wcześniej były zastępowane przez ś, ź, ć, dź. Wymienione głoski nie zawsze są pełnowartościowe, ze względu na małą sprawność narządów artykulacyjnych. Zwłaszcza w trudniejszych zestawieniach, bywają zastępowane głoskami łatwiejszymi o zbliżonym miejscu artykulacji.

* Mowa dziecka staje się zrozumiała już nie tylko dla najbliższego otoczenia.


4. Okres swoistej mowy dziecięcej. Przypada na okres przedszkolny, a więc między trzecim a siódmym rokiem życia.

* W dalszym ciągu wzbogacany jest zasób słownictwa, rozwijana umiejętność budowania zdań złożonych, następuje dalszy rozwój artykulacyjny.



AUTYZM

ETYMOLOGIA SŁOWA :

Autos - sam [ gr ]

1943 Leon Kanner pierwszy opisał autyzm dziś mówimy o kontinuum autystycznym


EPIDEMIOLOGIA :

4 – 6 dzieci na 10 000

10 – 26 dorosłych na 10 000

diagnoza w wyspecjalizowanym ośrodku może być postawiona w 4 -6 r.ż.


PRZYCZYNY :

- wrodzone / mniejsze ciało modzelowate , rola hormonów , dziedziczenia /

- środowiskowe / schizoidalna matka /

Z autyzmu nie można wyrosnąć !!!


CECHY SCHORZENIA DSM IV 1995:

1. Jakościowe zaburzenia interakcji społecznej

-nie nawiązuje kontaktu społecznego , zwłaszcza z rówieśnikami , brak mimiki i gestu w celu podtrzymania kontaktu , nie patrzy w oczy , jest „nieobecny „

- nie dzieli się radością , zainteresowaniami z innymi , nie bawi się w grupie


2.Jakościowe zaburzenia komunikacji :

- opóźniony lub całkowity brak mowy / mutyzm /

- zaburzenia w inicjowaniu i podtrzymywaniu rozmowy

-wykorzystywanie języka stereotypowo / echolalia /

-brak zabawy właściwej dla danego wieku


3 Stereotypowe wzorce zachowań i aktywności :

- pochłonięcie jednym zachowaniem w sposób całkowity – nienormalny

-zwyczaje i rytuały

- manieryzmy ruchowe


CHARAKTERYSTYKA AUTYSTY :

1.Lęk bez przyczyny lub na zmiany w otoczeniu

2.Brak lęku w sytuacjach rzeczywistego zagrożenia

3.Nadmierna lub obniżona reakcja na bodżce zewnętrzne

4.Ograniczony zakres zainteresowań

5.Długo skupiona uwaga na 1 elemencie

6.Mózg i układ nerwowy w stałym pobudzeniu , nie umie selekcjonować bodzćów

7.Anielski wygląd

8. Wysypkowe zdolności

9. Uczą się wybiórczo to co ich interesuje

10.Zabawki świecące , gładkie , wirujące

11. najlepiej czyją się w kącie ze ścianą za plecami

12. Problemy ze snem – krótki

13. Dieta monotonna – wybiórcza


SCHEMAT ZACHOWANIA :

Nie rozumie zachowań i intencji innych / np. mimiki / >

Nie umie przewidzieć zachowań innych>

Narasta lęk w sytuacji społecznej >

Redukcja lęku przez stereotypową działalność


ZALECENIA DO TERAPII :

1.Bazować na zainteresowaniach

2. Bazować na doznaniach przyjemnych

3.Zaspakajanie uwagi i stymulacji / huśtawka /

4.Głos spokojny , stanowczy

5. Niwelowanie autoagresji

6.Stymaulacja wzroku / latarki w ciemni /

7.Stymulacja dotyku / hydroterapia /

8. Uspokajanie i aktywizowanie / muzykoterapia , dogoterapia /


TERAPIA :

Wyspecjalizowane szkoły i przedszkola- segregacja , rzadko integracja / dla lżejszych stanów /

Nauka w malutkich klasach lub indywidualna .

Fundacje – Synapsis , Navicula



ADHD

ZABURZENIE :

Jest to specyficzny tryb pracy mózgu, który utrudnia dziecku kontrolę nad własnymi zachowaniami i osłabia zdolność skupienia uwagi. Dynamika tego zespołu nie jest cały czas taka sama. Objawy stopniowo ujawniają się, są widoczne w 5-7 r .ż, ale rozpoznanie często jest postawione dopiero w szkole. Zespół ma przebieg powolny , bez nagłych zmian-jeśli występują mają związek z warunkami zewnętrznymi.


Objawy :

1. Impulsywność – niemożność powstrzymania się przed działaniem musi natychmiast zrealizować swój pomysł

2.Nadruchliwość – nadmierna aktywność ruchowa

3. Zaburzenia uwagi – trudności w skupieniu , łatwość rozpraszania, nawet przy minimalnych bodźcach

Objawy nasilają się w czasie wysiłku umysłowego i w sytuacjach grupowych. Dzieci skupiają się dłużej jedynie na interesującej czynności.


DIAGNOZA I TERAPIA :

Diagnoza bierze pod uwagę wpływ objawów na funkcjonowanie – czy mu to utrudnia życie i obowiązki domowo – szkolne. Diagnozę może postawić jedynie psychiatra- on też ordynuje leki.

Psycholog prowadzi terapię relaksacyjną, terapię koncentracji oraz psychoterapię - trening umiejętności społecznych i poprawę samooceny. Psycholog i pedagog mogą prowadzić psychoedukację rodziców i opiekunów

Oraz mieć stały kontakt ze szkoła aby informować o zaburzeniu. Istnieją specjalne małoliczne klasy dla ADHD.


SPOSOBY POSTĘPOWANIA:

1.Akceptacja dziecka – bo ADHD nie jest jego winą

2. Akceptacja nadruchliwości

- kanalizowanie ruchu

- przy długich zadaniach przerwy na aktywność fizyczną

- wyznaczanie stref gdzie dziecko może bezpiecznie przebywać / zamki /

3.Ustalenie reguł

- wyprzedanie i ostrzeganie

-ustalić sygnał „ nie przeszkadzaj „

- zabawy „ co by było gdyby „

4. Trening koncentracji uwagi

- ograniczenie bodźców

- interesujące metody i pomoce

- przerwy w pracy umysłowej


PRZYCZYNY :

- zaburzony proces dojrzewania układu nerwowego

- zaburzenie funkcjonowania połączeń między płatami czołowymi i resztą mózgu

- zaburzenie neuroprzekażników / noradrenaliny i dopaminy /

- dziedziczony wielogenowo

- nasila się w niekorzystnym środowisku

- z wiekiem i pod wpływem terapii objawy zmniejszają się i ustępują


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PEDAGOGIKA SPECJALNA 2 (1), STUDIA UKW, MATERIAŁY, PEDAGOGIKA SPECJALNA
Wyklad 1Psychologiczne podstawy, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pe
SURDOSYNTEZA, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagogika, pedagogik
doradztwo zawodowe, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagogika, ped
WYKLAD 4. ZASADY NAUCZANIA, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagog
Definicje- NOTATKI, AWF Katowice(materiały studenckie), IVrok; VIII semestr, PEDAGOGIKA SPECJALNA, D
WYKLAD 5. METODY I SRODKI NAUCZANIA, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacj
materia, pedagogika specjalna, skróty ćwiczeń z historii wychowania
Wyklad 3 DYDAKTYKA, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagogika, ped
Pedagogika specjalna- program[1].d0 wysłania, materiały na UKW, pedagogika specjalna
Wyklad 7. Kontrola dzialalnosci nauczalnej, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocja
Ludzie normalni, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagogika, pedago
specjalna esencja, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagogika, peda
Wyklad 6 FORMY ORGANIZACJI NAUCZANIA, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizac
Program[1], referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagogika, pedagogika
Kozielecki WPROWADZENIE, referaty i materiały, Niedostosowanie społeczne, resocjalizacja, pedagogika
Egzamin z przedmiotu pedagogika specjalna wersja n strone www, STUDIA UKW, MATERIAŁY, PEDAGOGIKA SPE
pedagogika specjalna
matriały pedagogika specjalna

więcej podobnych podstron