Będą kontynuować swą krucjatę rano z nowymi, jeszcze mocniejszymi argumentami. W końcu ulegniesz i przyznasz mi rację. Chociażby dla świętego spokoju.

Katolicyzm to cecha charakteru. To eufemizm dla fałszu, obłudy, agresji, ciemnoty i nietolerancji.

Ludzie, których napotykam, odbijają się we mnie. Jak Karol, Metyllo, Mateusz, army.of.me. My to oni. Kiedy się to odkrywa, przenikając tę prawdę całą głębią swego jestestwa, odnajduje się i pojmuje własną jednostkowość, niepowtarzalność; odrębność i niezależność, istotę siebie. I odczuwa się zrozumienie dla każdego, kto nas otacza. Czy nie tak? Tak czuję, ale może błądzę. Nie przywiązuj się do swoich myśli, błądź.

Solarium? To atrakcja dla prowincjuszy. Wiejski motłoch kocha opaleniznę - jest w tym tęsknota za sierpniową pracą na roli, gdy słońce naturalnie pokrywało skórę wieśniaka złotem i brązem. Każdy pseudomieszczuch znajduje namiastkę tego słońca na solarium.

- pismo jako proteza pamięci; pojęcie 'pamięci zewnętrznych', czyli nośników przedmiotów, zjawisk lub zdarzeń.

_____________________________

- wolność jako wolność od samego siebie

- jak można sądzić, że podejmujemy właściwe wybory, skoro nie zna nikt konsekwencji wyboru

- nie chcę, by ktoś mnie kochał: miłość zmusza do wyrzeczeń, na które nie mam ochoty

- społeczny dowód słuszności: niezrozumiałe akty bierności - konformizm

- nie istnieje już człowiek, który nie hańbiłby swego ducha dążeniem do realizacji naiwnych założeń społecznej konwencji

_____________________________

Psychologia społeczna – nauka opisowa

Literatura:

Aronson, Wilson, Akent: Psychologia społeczna, serce i umysł

Doliński: Techniki wpływu społecznego

Cialdini: Wywieranie wpływu na ludzi

Wojciszke: Człowiek wśród ludzi – zarys psychologii społecznej

Temat: Wprowadzenie do psychologii społecznej

1. Przedmiot psychologii społecznej – podstawowe dziedziny badań.

2. Podstawowe pojęcia psychologii społecznej.

3. Konformizm jako mechanizm wpływu społecznego.

4. Zjawisko facilitacji (ułatwiania)

5. Czynniki warunkujące efektywność procesu modelowania.

6. Interakcje w świetle analizy transakcyjnej.

Ad 1. Psychologia społeczna, przedmiot jako badanie szeroko pojętego wpływu jednych ludzi na drugich. Wpływ na percepcję, uczucia i zachowania się. Wiąże się z psychologią osobowości, kliniczną, uczuć i motywacji, socjologią. Wg Wojusze – psychologia społeczna zajmuje się stereotypami uprzedzeń i ....

Dziedziny:

- kształtowanie się uprzedzeń, stereotypów

- jak ludzie siebie postrzegają, jak formułowane są spostrzeżenia, jakie czynniki o tym decydują

- postawy, jakie są ich źródła

- komunikacja, jak się komunikować, szum informacyjny, negocjacje

- konformizm – upodabnianie się do innych

- atrakcyjność i miłość ( np. lider)

- prospołeczność (dlaczego jedni pomagają a inni nie)

- geneza konfliktów w grupie społecznej (jak się tworzy grupa, pojawienie się podgrup w grupie)

psychologia płci Psychologia społeczna opiera się na:

- koncepcjach (nurtach) poznawczych (życie emocjonalne człowieka podporządkowane jest sposobowi w jaki człowiek spostrzega i rozumie dana sytuację) – ważny jest sposób w jaki interpretujemy sytuację, a nie to co nas spotyka.

Rozumienie (percepcja) – Postawy – Emocje (zachowania)

- koncepcjach (nurtach) psychologii motywacji

- koncepcjach (nurtach) teorii uczenia się – zachowań społecznych można się nauczyć, modelowanie, powtarzanie, nagradzanie „można uzyskiwać wpływ kontrolowany wykorzystując prawidłowości uczenia się”

- koncepcjach (nurtach) indywidualności, odrębności – w różnych kulturach zachowania społeczne ludzi są różne, inne są normy i nie można analizować (oceniać) zachowań społecznych ludzi w oderwaniu od kultury w której wychowywał się człowiek.

- koncepcjach (nurtach) ewolucjonistycznych (biologicznych) – nawiązuje do praw biologii, zasady ewolucji (np. dobór naturalny, eliminacja słabych jednostek)

Eksperyment Milgrama:

Polegał na badaniu pamięci, wykonywany był na 40 wolontariuszach, nastąpił podział na dwie grupy: badacze i badani (nauczyciele i uczniowie). Badaczom (nauczycielom) towarzyszył „pseudonaukowiec”-(wygląd: w białym fartuchu itd.). Celem eksperymentu był wpływ kar na zapamiętywanie określonego materiału, karanie ucznia który nie osiąga efektów. Prawdziwym celem eksperymentu było sprawdzenie jak wiele bólu można zadać niewinnej ofierze w sytuacji nacisku społecznego. Karanie polegało na porażeniu prądem elektrycznym (natężenie od 1 do 10), badacz (nauczyciel) pod wpływem „pseudonaukowca” stosował coraz większe natężenie prądu, 2/3 badanych zadawało coraz większe natężenie aż do 10 stopnia.

Wniosek „Nie jesteśmy wolni od nacisków społecznych”.

Ad.2. Podstawowe pojęcia psychologii społecznej.

Grupa społeczna: to dwie lub więcej osób współdziałających ze sobą i współzależnych od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów muszą na sobie polegać.

Wyróżniamy grupy:

- formalne (struktura narzucona odgórnie)

- nieformalne (tworzą się spontanicznie)

- duże (naród, partia polityczna – nie muszą nawiązywać bezpośrednich kontaktów)

- małe (ludzie komunikują się bezpośrednio

- własne (grupa z której członkami jednostka się identyfikuje)

- obce (grupa z której członkami jednostka się nie identyfikuje)

Grupa niespołeczna: to dwie lub więcej osób znajdujących się w tym samym miejscu w tym samym czasie ale ze sobą nie współdziałających, nie współzależnych.

Warunki istnienia grupy społecznej: musi być cel, kontakt (komunikacja) bezpośrednia lub pośrednia, osoby te mają jakichś wspólny cel, mają wspólne normy i wartości, w tym zbiorze funkcjonują struktury (jest jakaś organizacja).

Rodzaje struktur:

- władzy (przywódca, zwolennicy, oponęci)

- popularności (jedni są lubiani inni nie)

- zaufania (jednym ufamy innym nie)

Najściślej powiązane grupy tworzą system. System to: uporządkowana kompozycja elementów tworzących spójną całość. Jakakolwiek zmiana w jakiejś części systemu wpływa na jego pozostałe części.

System rodzinny – grupa rodzinna, w grupie która tworzy system wyznaczone są role społeczne i te role musza być wypełniane.

Rola społeczna to zespół zachowań związanych z realizacją zadań lub oczekiwań społecznych wynikających z zajmowanej pozycji, interakcji, relacji emocjonalnych i innych powiązań zachodzących między członkami grupy.

System rodziny dysfunkcjonalnej:

- dziecko bohater

- dziecko kozioł ofiarny

- dziecko zagubione

- dziecko maskotka (clown)

Ad. 3. Konformizm jako zjawisko społeczne

Konformizm to podporządkowanie się normom, wartością i poglądom uznanym za obowiązujące w danej grupie społecznej na skutek nacisku osób tworzących tę grupę.

Postawa konformistyczna – dostosowanie się do oczekiwań społecznych.

Aspekt pozytywny – nie robimy czegoś bo nie wypada – nacisk społeczny

Aspekt negatywny – podporządkowanie nieuzasadnionym normą, tworzą system głupoty.

Eksperyment Asha:

Grupy 7 osobowe, polegał na tym iż pokazywano dwa odcinki (równe sobie i nierówne) i sugerowano że równe są nierówne a nierówne są równe. Około 25% badanych przyjmowało błędne odpowiedzi.

Badania Szaltela:

Jedna osoba (eksperymentator) wygłaszała pogląd z którym nie zgadzali się inni członkowie grypy. Potem grupa przydzielała zadania i osoba która miała inne poglądy (eksperymentator) otrzymywała mało atrakcyjne zadania i nie chciano się z nią komunikować, następowała izolacja tej osoby.

Wniosek „Konformizm więc chroni przed odrzuceniem ale daje gratyfikacje”

Ad. 4. Zjawisko facilitacji

Facylitacja – ułatwianie społeczne

Facylitacja (Alport Gordon) – jak na czynności człowieka wpływa to że człowiek jest obserwowany, czy czynności wykonywane w grupie są wykonywane lepiej czy gorzej. Obecność innych którzy są w tej samej sytuacji wzmacnia wysiłek, mobilizuje do aktywności.

Ad. 5. Czynniki warunkujące efektywność procesu modelowania

Modelowanie polega na tym że jednostka powtarza zachowania wypływające z podobnych motywów, które poprzednio obserwowała u innej osoby.

Eksperyment Badury:

Dorosłe osoby bawiły się w pokoju zabaw (rozrabiały, szalały, wygłupiały się) i przez cały czas były obserwowane przez dzieci poprzez szybę. Następnie to dzieci wpuszczono do pokoju zabaw i one jak tylko mogły powtarzały zachowania dorosłych.

Teoria katharsis – oczyszczenie, jeżeli człowiek ogląda sceny agresywne to oczyszcza się z tej agresji.

Eksperyment pani w kłopocie:

Polegał na tym że na drodze, na poboczu stały dwa samochody (jeden uszkodzony) kierowca jednego z nich był kobieta drugiego zaś mężczyzna, wyglądało to że prawdopodobnie kobieta ma problem a mężczyzna jej pomaga (wygląd kobiety nie miał znaczenia). Następnie w odległości około 30 km na tej samej drodze stał jeden samochód prawdopodobnie uszkodzony kierowca kobieta. Celem eksperymentu była obserwacja ile osób się zatrzyma aby udzielić pomocy. Następnie na tej samej drodze ustawiano tylko jeden samochód (uszkodzony) bez poprzedzających go dwóch (gdzie jeden udzielał pomocy drugiemu). Zaobserwowano że kierowcy udzielali pomocy dwa razy częściej gdy spotkanie z uszkodzonym samochodem poprzedzało wydarzenie udzielania pomocy (dwa samochody stojące wcześniej).

Wykład 2

Temat: Wywieranie wpływu na ludzi.

1. Czynniki warunkujące proces modelowania.

2. Pojęcie interakcji społecznej. Podstawowe uwarunkowania pozytywnych interakcji.

3. Komunikowanie się jako rodzaj interakcji.

4. Zakłócenia w proces komunikowania się (wybrane zagadnienia)

5. Interakcje w świetle analizy transakcyjnej

a) pojęcie transakcji

b) rodzaje transakcji.

c) Komunikowanie się w grach

d) Rola skryptów w interakcjach społecznych

6. Zasady wywierania wpływu na ludzi (Caldini)

Ad. 1. Czynniki warunkujące proces modelowania.

Modelowanie jest wykonywane przez podmiot działania podobnego symbolicznie lub konkretnie do działania które uprzednio wykonywał model.

Efektywność procesu modelowania zależy od trzech grup czynników:

- od właściwości podmiotu

- od cech czynności która ma być modelowana (zbyt trudne pomimo dobrych wzorców nie będą wykonane)

- od właściwości modela (pozycja społeczna jaką zajmuje model w grupie, dobrym modelem jest osoba z którą się identyfikujemy – upodabniamy się do niej)

Proces modelowania jest silniejszy jeżeli osoba modelowana otrzymuje nagrody lub kary.

Ad.2. Pojęcie interakcji społecznej. Podstawowe uwarunkowania pozytywnych interakcji.

Interakcja jest takim zjawiskiem w którym w określonym czasie zachowanie jednej osoby staje się zbiorem bodźców na które reaguje druga osoba lub grupa społeczna czyli jest to proces wymiany bodźców i reakcji na te bodźce.

Podstawowym mechanizmem który warunkuje częstość, spontanicznych interakcji społecznych jest mechanizm nagród i kar, tzn. im więcej uzyskujemy nagród w interakcji a im niższe są jej koszty tym większa jest tendencja do podtrzymywania interakcji z drugą osobą (nagroda – zaspokojenie potrzeb psychicznych). Unikamy osób które wywołują poczucie dyskomfortu, natomiast podtrzymujemy kontakt z osobami, które wywołują stan pożądany, dają pewną gratyfikacje.

Eksperyment: „Przekazanie darmowych mieszkań” – na jakiej zasadzie ludzie się zaprzyjaźniają ?

Wnioski: Ludzie dobierają się na zasadzie podobieństwa (sportowcy, rodziny wielodzietne). Przebywając ze sobą ludzie częściowo przejmują poglądy innych (podobnych). Ludzie którzy się nie znają, nie utrzymują kontaktów z innymi opiniowani są negatywnie.

Interakcje społeczne są pozytywne jeżeli oparte są na jakieś wspólnej „bazie, fundamencie”.

Ad.3. Komunikowanie się jako rodzaj interakcji.

W procesie komunikacji następuje relacja: Nadawca – Komunikat – Odbiorca.

Ad. 4. Zakłócenia komunikacyjne:

- rozmijanie się komunikacji – wymiana komunikatów dotyczących innych wiadomości (różnych).

- zmiana znaczenia nadawanego komunikatu („mamo jestem wściekły” – „nie jesteś wściekły tylko zmęczony”)

- ukrywanie lub zaprzeczanie znaczeniu nadawanego komunikatu („mamo, tata ciebie uderzył” – „on mnie nie uderzył tylko machnął ręką”)

- podwójne związanie – zawiera sprzeczność, sporność między treścią werbalna i niewerbalną, sprzeczność w treści werbalnej („już nie mogę doczekać się twojego powrotu do domu, twój pokój wynajęliśmy znajomemu”)

Ad. 5. Interakcje w świetle analizy transakcyjnej.

Analiza transakcyjna to koncepcie teoretyczne i praktyczne wykorzystywane do wyjaśniania niedoskonałości.

Podstawowe pojęcia:

Stan EGO – spójny system uczuć, sądów i wzorów zachowań

Kategorie: Rodzic – zasady dotyczące norm, zasad, sztywnych przekonań...)

Dorosły – zapisy przetworzone przez doświadczenia osobiste i refleksje...)

Dziecko – odczuwanie, przeżywanie (zbiór danych dotyczących odczuwania)

Transakcja: podstawowa jednostka komunikowania się ludzi. Składa się z bodźca emitowanego przez osobę A (bodziec transakcyjny) oraz reakcji na ten bodziec osoby B (reakcja transakcyjna).

Skrypt: program realizowania swojego życia, oparty (uformowany) na decyzjach ukształtowanych w dzieciństwie (przez system wzmocnień „kar i nagród”, otrzymywanych od rodziców) – skrypty są na ogół nie uświadomione.

Gry: transakcje z ukrytą pułapką. Polegają na wymianie komunikatów w których oprócz treści wyrażonych bezpośrednio zawarte są treści ukryte.

Przykłady gier: Kozi róg; Gdyby nie ty...; Teraz cię mam ty draniu; Patrz co mi zrobiłeś, przeproś…; Drewniana noga; Tak ale...; Moje lepsze; Sąd.

Rodzaje transakcji:

Transakcja prosta: nie dochodzi do konfliktów

Dziecko – Rodzic Rodzic – Dziecko

(chory mąż) (żona)

Czy przyniesiesz mi Proszę bardzo, wypij.

gorącą herbatę?

Transakcja skrzyżowana typ 1: typ 2:

Dorosły – Dorosły Rodzic – Dziecko Rodzic – Rodzic Dziecko - Dziecko

Gdzie są moje pantofle? Sam powinieneś o tym Co za okropną mamy Nie mam żadnych powodów

Wiedzieć. Współczesną młodzież. by zgodzić się z tą opinią.

Transakcje:

1. Jawne 2.Więcej niż dwa stany „Ja”

a) komplementarna a) podwójne

b) skrzyżowana b) kątowe

c) redefinicyjne (styczne, blokujące)

Równoległa Podwójna

Skrzyżowana Kątowa

W dyskusjach, dialogu należy włączać Dorosłego a wyłączać Rodzica

Gry – transakcja z ukrytą pułapką, nie ma osoby wygrywającej, gry powodują oddalanie się ludzi. (teoria Bernego)

Gra spryt – ten który jest przyczyną kłopotów wymusza pocieszenie i rozbudza u swoich przeciwników poczucie winy.

Drewniana noga – wygodny powód ze względu na który robimy unik od robienia czegoś, „chętnie bym ale nie mogę”

„Tak ale ...” – zawsze znajduje się jakiś powód aby czegoś nie robić.

Skrypt rodzaje:

- skrypt najbardziej destrukcyjny – „nie żyj”

- skrypt „nie czuj i nie wyrażaj”

- skrypt „nie bądź blisko”

- skrypt „nie bądź sobą”

Awaryjne wyjście ze scenariusza.

Analiza transakcyjna –pozycje życiowe: określa stosunek do samego i stosunek do innych.

1. + + ja jestem OK i oni są OK (zdrowie psychiczne, dobre stosunki społeczne)

2. – + ja nie jestem OK oni są OK (neurotycy z poczuciem mniejszej wartości – zabieganie o miłość)

3. + – ja jestem OK oni nie są OK (mało krytyczny, prowadzi do konfliktów – problem tkwi w nich nie we mnie)

4. – – ja nie jestem OK i oni nie są OK(ja jestem do niczego i świat jest do niczego – nie dbam o swoje uczucia i uczucia innych)

Wyjście ze scenariusza:

- samobójstwo pozycje 4 i 2

- zabójstwo pozycje 4 i 3

- ucieczka w chorobę psychiczną pozycje 4, 3 i 2

- ucieczka w chorobę somatyczną

Wywieranie wpływu na ludzi w ujęciu Chaldiniego.

Założenie Chaldiniego – ludzie reagują na określone bodźce w sposób mechaniczny (automatyczny), należy poznać te bodźce. Ludzie reagują w sposób pozytywny na zalecenia, polecenia osób które uznają za autorytety.

„Wpływ autorytetu może spowodować że reakcje człowieka stają się nieracjonalne.”

Kapitanoza – jeżeli autorytet coś powiedział to jednostka, człowiek przestaje analizować to co zostało powiedziane tylko to akceptuje – nie koryguje błędnych decyzji.

Zasada kontrastu – „rzeczy różne od siebie widzimy jako bardziej różne jeżeli widzimy je bezpośrednio po sobie”.

Reguła wzajemności – zawsze powinniśmy się odpowiednio odwdzięczyć za przysługę którą nam wyświadczono (wymusza nieadekwatną rekompensatę).

Społeczny dowód słuszności.

Reguła społecznego dowodu słuszności mówi o tym że ludzie przyjmują za poprawne takie zachowanie dotyczące danej sytuacji jakie obserwują lub uważają za typowe u innych osób. Społeczny dowód słuszności określa że człowiek ma poczucie że nie wie jak zachować się w określonych sytuacjach, to reguła odnosząca się do człowieka dorosłego będącego w grupie i nie wiedzącego jak się zachować. SDS bardzo odciska się na naszym życiu.

Chaldini opisuje efekt Wertera odnosi się do sytuacji wzrostu liczby samobójstw po samobójczej śmierci idola (wzrasta nawet o 1000%, większa liczba wypadków lotniczych –awionetki, oraz wypadków samochodowych).

Niewiedza wielo to zjawisko które mówi „skoro nikt nic nie robi ja tez nie będę nic robić” – przykład morderstwo kobiety w zaułku, długo trwający proces zabijania – brak jakiejkolwiek reakcji osób.

Wyuczona bezradność – bierność społeczna, ludzie mogą się przyzwyczaić do tego że w trudnej sytuacji może się udać przeżyć.

Społeczny dowód słuszności jest szerokiej interpretacji tłumaczony jako niezrozumiałe akty bierności społecznej.

Temat: Pojęcie składniki i techniki badań postaw.

1. Pojecie postaw

2. Wymiary postaw

3. Techniki badań postaw: niespecyficzne i specyficzne (skale postaw)

4. zagadnienia zmienności postaw

5. Omówienie wybranych postaw – od altruizmu do wrogości

Ad.1. Postawa jest to składnik osobowości.

Według Kambel: postawa to gotowość reagowania (wyraża się w sposobie myślenia, percepcji, odczuwania) w pewien sposób w odniesieniu do przedmiotów rozumianych szeroko.

Według behawiorystów. Postawa to tendencja do zachowywania się w określony sposób wobec przedmiotu czy zjawiska na który jest skierowana.

Według Murrey. Postawa to względnie trwała dyspozycja charakteryzująca się stałym występowaniem tego samego uczucia w odniesieniu do pewnej całości (zjawiska, przedmiotu), relacja lekarz – pacjent.

Według Rawenberga. Postawa jest stała relacja uczuciową w stosunku do przedmiotów (lubie – nie lubię).

Według Aronsona (czynniki intelektualny). Postawa to trwała ocena pozytywna lub negatywna ludzi, obiektów, idei czy innych zjawisk.

Postawa jest strukturą złożoną która charakteryzuje się następującymi cechami:

- istnieje zawsze jakieś odniesienie to znaczy przedmiot czy zjawisko do którego pojęcie postawy się odnosi

- w postawie zawarte są różne procesy poznawcze, jest ona efektem spostrzeżeń, wyobrażeń, sądów

- w postawie zawarte są stany uczuciowe (emocjonalne) przy czym stany te wyrażają stosunek osoby mającej postawę do przedmiotu postawy (przychylność, niechęć)

- w postawie zawarte są elementy motywacyjne, które są czynnikiem wyjaśniającym zachowanie człowieka.

Ad. 2. Wymiary postaw

- każda postawa ma pewien znak (tzn. może być postawą ze znakiem pozytywnym, negatywnym, neutralnym)

- drugi wymiar postawy to siła. Wskaźnikiem siły może być liczba i jakość pozytywnych i negatywnych ocen, a również liczba i jakość pozytywnych i negatywnych stanów emocjonalnych

- treść przedmiotowa zjawisk – postawy odnoszą się di różnych wydarzeń

- zakres postawy – przedmiot postawy może być pojedynczy lub dotyczący małego wycinka rzeczywistości lub odnosić się do dużego obszaru rzeczywistości

- złożoność postaw – na ile poszczególne komponenty są rozwinięte

- zwartość postaw – zgodność między jej komponentami pod względem znaku i siły

- stopień powiązania danej postawy z innymi postawami: izolowane (wszystkich kocham ale tej grupy nie lubię), silnie powiązane z innymi postawami

- trwałość postawy: krótkotrwałe, bardziej trwały charakter.

Ad. 3. Techniki badań postaw.

Metoda sondażu diagnostycznego

Skale postaw:

a. skala typu Thurstone

- przygotowuje serie twierdzeń

- sędziowie kompetentni określają w jakim stopniu twierdzenie jest przychylne bądź nie w stosunku do postawy - klasyfikacja twierdzeń ze względu na skutki

- twierdzenia przekazujemy zwykłym ludziom do określenia czy zgadzają się nimi czy nie

- następnie zbierane przez sędziów i klasyfikowane

b. skala typu Likerta

- przygotowuje serie twierdzeń

- twierdzenia przekazywane zwykłym ludziom przy czym to sami ludzie określają stopień przychylności na cyfrowej skali

Założenia na których opierają się skale postaw (ocen):

- element emocjonalny analizowany w kategorii większej lub mniejszej przychylności (przychylność –akceptacja jest stopniowalna)

- stopień przychylności może mieć odpowiednią wartość liczbową

- określone twierdzenia (dotyczące przedmiotu postawy) wyrażają określony stopień przychylności

Ad. 4. Zagadnienia zmienności postaw.

Czynniki wobec których postawy zmieniają się to doświadczenie własne i wiedza.

Postawy wyćwiczone w sposób sztuczny po pewnym czasie ulegają redukcji – cofają się

Co robić aby zmieniać postawy w kierunku pozytywnym

- nie za silne emocjonalnie przekazy (silne są ignorowane, niedopuszczane)

- przekaz dwustronny (argumenty jednej i drugiej strony)

Ad. 5. Omówienie wybranych postaw – od altruizmu do wrogości

Postawa altruizmu

Altruizm – istotą jest bezinteresowne działanie na rzecz innych – inni są w potrzebie.

Altruizm nie jest tym samym co czynność pomagania. Według Aronsona to działanie na kogoś korzyść z pominięciem własnego interesu.

Przyczyny niesienia pomocy:

- motywacja egocentryczna uzyskania wzmocnienia – akceptacja społeczna (pochwała, uniknięcie kary, nagrody materialnej)

- mechanizm redukcji napięcia (widok potrzebującego wywołuje emocje – poczucie winy, dyskomfortu psychicznego)

- empatia (zdolność do postawienia siebie na miejscu drugiej osoby i odczuwania podobnych emocji w sytuacji w której się znalazłem)

Pojęcie socjobiologii – podejście w którym zachowania społeczne człowieka tłumaczy się wyposażeniem genetycznym człowieka. Korzysta z dorobku ewolucji i twierdzi że w toku rozwoju niektóre z zachowań utrwaliły się jako bardziej przystosowane, jako te które w większym stopniu zapewniają przetrwanie.

Dobór krewniaczy – wyjaśnia zachowania altruistyczne. Jest to koncepcja zgodnie z którą zachowania jednostki (warunkowane dziedzicznością) mające na celu odnowę życia spokrewnionych z nią osób zostały utrwalone poprzez mechanizm naturalnej selekcji.

Postawa altruistyczna zależy:

Od płci – mężczyźni są bardziej skłonni do udzielania pomocy, natomiast kobiety są lepsze w stosunku do osób które trwale potrzebują opieki.

Od stanu emocjonalnego – jeżeli człowiek spotkał się z wydarzeniem radosnym, dobra kondycja psychiczna tym większa skłonność do postaw altruistycznych, natomiast złe samopoczucie powoduje podejście „pójdę do ludzi którym jest gorzej (typ ratownika) lub postawa izolacji.

Ratownik – to osoba pomagająca innym, ale w taki sposób aby osoba ratowana czuła się zobowiązana, aby wytwarzała się zależność. Buduje swoją samoocenę, poczucie własnej wartości poprzez czynność pomagania i nie jest zainteresowany wzrostem, rozwojem osoby która jest w potrzebie.

Wrogość – koncepcja psychiatryczna, istnieją ludzie którzy mają zaburzoną osobowość i z racji uwarunkowań genetycznych i socjologicznych mogą ranić.

Postawy agresywne (jak powstają u zwykłych przeciętnych ludzi)

Procesy degradacji uczuć wyższych, tracenia (nabywanie zachowań negatywnych) przebiegają stopniowo. Człowiek może przekroczyć granice czynienia zła drugiemu i jest ona przez niego niezauważalna. Zachowania agresywne po otrzymaniu akceptacji (ustawa, przyzwolenia społeczne) będą się rozwijać (na gruncie osobowości poszczególnych jednostek).

Mechanizm obronny (osobowościowy) – jest to nieuświadomione lub nie w pełni uświadomione zniekształcenia poznawcze służące przezwyciężaniu konfliktów emocjonalnych (przede wszystkim lęku) a przez to ułatwiające utrzymanie poczucia własnej wartości.

Rodzaje mechanizmów:

1. mechanizm dysocjacji – polega na rozkładzie struktury osobowości, rozdzieleniu poszczególnych jej części i eliminowaniu tych które w konkretnej sytuacji stanowią źródło zagrożenia (mechanizm podwójności – „robię coś w imię szlachetnego dobra”)

2. mechanizm identyfikacji (upodobnienia) – grupa zrzeka się prawa do autonomii na rzecz przywódcy (idealizacji) – grupy społeczne nieuświadomione wyłączenie krytycyzmu w percepcji osoby, przez co podleganie jej wpływom staje się naturalnie niemal automatyczne, idealny przywódca – zależność od autorytetu która jest źródłem zachowań przestępczych „ w ucieczce od wolności człowiek może znaleźć poczucie bezpieczeństwa”. Człowiek jest agresywny ponieważ otrzymuje nagrody od swojego przywódcy (różne: materialne, uznania, pozycji itd.).

3. mechanizm dewaluacji –

4. mechanizm izolacji – odcięcie się od uczuć (w pewnych sytuacjach), działa racjonalnie pozbawiony emocji. Selektywny brak uwagi zajęcie się innymi rzeczami, które pochłaniają energię i czas – brak refleksji.

Oddzielenia potrzeb od pragnień.

Potrzeby dotyczą tego co jest niezbędne natomiast pragnienia dotyczą czegoś ponad stan. Poczucie zagrożenia skłania człowieka do zachowań agresywnych („człowiek człowiekowi wilkiem”) w sytuacji zagrożenia.

Wpływy społeczne – systematyczna propaganda.

Podział społeczeństwa na grupę własna i grupę obcą powoduje zachowania agresywne. Przy przynależności do jednej grupy następuje w stosunku do drugiej zjawisko stronniczego percepcjonizmu. Występuje również zjawisko spostrzegania osób należących do grup obcych jako niezróżnicowanych (bardzo podobnych do siebie). W grupie obcej widzi się skrywaną lub jawną wrogość czyli grupa obca staje się źródłem zagrożenia.

Agresja może być również wynikiem wytworzonych stereotypów (skrótów, haseł opisujących osoby do których odczuwamy niechęć). Stereotypy i uprzedzenia generują pośrednie lub bezpośrednie zachowania agresywne.

Wrogość jest wynikiem stopniowania agresji, otrzymywania gratyfikacji, nacisków społecznych.

Pracoholizm i zespól wypalenia zawodowego

Pracoholizm (wytwór stosunków społecznych) – to wewnętrzny, nieprzerwany przymus do pracy oraz trudności z zaprzestaniem myślenia o czynnościach związanych z pracą.

Wskaźniki pracoholizmu (triada):

- pracoholik jest w wysokim stopniu zaangażowany w pracę

- pracoholik jest wewnętrznie przymuszony do pracy

- pracoholik nie czerpie przyjemności z pracy.

Kryteria warunkujące pracoholizm:

- silne pragnienie (przymus) wykonywania pracy (coś muszę robić)

- trudności wynikające z niemożności kontrolowania czasu pracy

- fizjologiczne objawy dyskomfortu wynikające z zaprzestania pracowania

- rozciąganie czasu pracy na czas który był przeznaczony dla: rodziny, rozrywki, inne czynności

- zaniedbywanie z powodu pracy alternatywnych źródeł aktywności

- kontynuowanie pracy mimo wyraźnych dowodów szkodliwych następstw

Przyczyny procesu uzależniania się:

- osobowa chcąca udowodnić poczucie własnej wartości

- ucieczka w pracę od problemów (rodzinnych, domowych itp.)

- potrzeba rywalizacji (ambicje)

Etapy pracoholizmu:

- wydłużanie czasu pracy

- zaniedbywanie czynności poprzednio wykonywanych

- pełne pochłonięcie przez pracę (również sny)

Problemy emocjonalne związane z pracoholizmem:

- problem niepokoju, zagrożenia

- brak radości życia

- zaburzenia w procesach komunikacji z najbliższymi

Warunki zdrowienia:

- konieczność uświadomienia przez osobę uzależnioną swojego problemu, autorefleksja

- zrobienie bilansu zysków i strat wynikających z jego stylu życia – sens jego zmagań

- znalezienie alternatywy (zainteresowania człowieka, kontakty, rodzina)

Zespół wypalenia zawodowego

Zespół wypalenia zawodowego jest szczególną postacią zespołu wypalenia albo zespołu wypalenia sił.

Zespół wypalenia zawodowego jest to stopniowo narastający lub nagle ujawniający się stan wyczerpania cielesnego, uczuciowego i duchowego, występujący w życiu zawodowym, w czasie wolnym od pracy, w kręgu przyjaciół, w związku partnerskim i w rodzinie powiązany z objawami psychosomatycznymi i myślami o ucieczce.

Szczególne kryteria zespołu wypalenia zawodowego (Maslach)

- wyczerpanie emocjonalne wyrażające się w utracie energii, nadpobudliwość, zniechęcenie

- depersonalizacja której wskaźnikami są uprzedmiotowione relacje z osobami z którymi sie współpracuje, zmniejszenie zainteresowania ich losem, obniżenie empatii

- obniżenie poczucia osiągnięć w pracy, zmniejszenie wydajności pracy – poczucie winy

wg Sztojgen dodatkowo:

- zmęczenie fizyczne

- zaburzenia somatyczne

Cechy osobowe prowadzące do zespołu wypalenia zawodowego:

- ludzie szlachetni, zaangażowani

- wrażliwi

Zespół wypalenia zawodowego pojawia się u ludzi którzy o swojej pracy nie mogą szczerze mówić (nie posiadaja grupy wsparcia emocjonalnego).

Reklama – rozpowszechnianie informacji o towarach lub usługach które można nabyć o ich zaletach, wartościach – za pomocą plakatów, ogłoszeń w mediach, notatek których treść ma zachęcać do kupowania lub korzystania z określonych usług – daje możliwość wyboru.

Propaganda – mamy do czynienia z zespołem oddziaływań opartych na manipulacji stosowanych przez zorganizowane grupy w celu jednolitego uformowania poglądów szerokich mas do aktywnej działalności zgodnej z zamierzeniami sprawców propagandy.

Propaganda jest zaplanowanym działaniem pewnych treści perswazyjnych wywołujących u odbiorców oczekiwane postawy i zachowania (wielokanałowość przekazu – socjotechnika, inżynieria społeczna). Propaganda ma charakter skryty (ukierunkowana na masowego odbiorcę).

Manipulacja – to element oddziaływań przez który mogą być realizowane cele reklamodawców czy propagatorów. Manipulacja –celowe i skryte działanie poprzez które narzuca się jednostce fałszywy obraz rzeczywistości.

Eufemizmy – słowa które zastępują słowa o wyraźnie mocnym nieprzyjemnym znaczeniu (konotacja)

Brak definicji słów może sprzyjać osiąganiu celów - zmiana definicji danego słowa.

Techniki manipulacji:

- technika powtarzania przekazów (bombardowanie bodźcami)

faza 1 – odrzucenie emocjonalne i intelektualne

faza 2 – desensytyzacja – odwrażliwianie

faza 3 - z pewnymi argumentami człowiek zaczyna się zgadzać i zakres argumentów stopniowo się powiększa

faza 4 – adaptacja

- technika przemilczenia i fragmentaryzacja – podawanie informacji niepełnych, fragmentarycznie – określone treści są pomniejszane

- sformułowanie eufemistyczne – zastępowanie słów

- hiperbolizacja- wyolbrzymianie

- nadmierne uogólnianie

- tworzenie etykietek – substytut opisu zjawiska

- wykorzystywanie autorytetów

- dodawanie prestiżu osobom które mają poglądy podobne (zgodne) z poglądami wyrażanymi przez manipulatorów

- kierowanie przekazów do osób z otoczenia adresata

- uprawianie określonej działalności

- ultymatywność sformułowań (albo albo)

- posługiwanie się anonimowym rozmówcą

- nieczytelność przekazu (element zainteresowania)

Efekty manipulacji:

- korzyści majątkowe

- rozdrobnienie społeczeństwa

- przejęcie władzy

Manipulacja w rodzinie:

„GRY” – wykorzystanie innych, wchodzenie świadome w rolę osoby słabszej.

Manipuluje osoby które mają potrzeby pomagania nawet jeśli to nie jest wymagane.

Socjotechniczna manipulacja sondażem

- technika porównawcza niepowtarzalnych zjawisk

- przedstawienie osoby słabej na tle jeszcze słabszych

- wyolbrzymienie pozytywnego aspektu (niedostrzeganie negatywnych)

Przyczyny rozpadu związków małżeńskich:

- zmiana u samych małżonków

- odkrywanie cech które miały charakter ukryty

- zmiany w sposobie percepcji współmałżonka

________________________________________________________________________

19