Andrzej Kmicic i Jacek Soplica to bohaterowie dwóch oddzielnych okresów literackich: romantyzmu i pozytywizmu. Mimo tego, że żyli oni w tak różnych epokach, w których wykształciły się nowe postacie bohaterów, czyli ludzi skupiających charakterystyczne dla danych czasów pojęcie o człowieku, jego spojrzenie na świat i postępowanie, posiadają oni wiele cech wspólnych, nie tylko w czynach, lecz także i charakterze. Obaj posiadają cechy charakterystyczne dla bohatera romantycznego, jednak nie są to postacie mające tylko typowe cechy tej epoki. Tak samo przeżywają nieszczęśliwą miłość, która ma wpływ na ich dalsze losy. Wiele wspólnego maja także w swoim postępowaniu i działalności na rzecz dobra ojczyzny. Przechodzą w życiu wiele rozczarowań, jednak nic nie jest w stanie odwieść ich od postawionych sobie celów. Andrzej i Jacek, są przede wszystkim postaciami dynamicznymi, przez całe życie aktywne, a pod wpływem okoliczności przechodzą zmianę, dostosowując się do wydarzeń. Charakterystyczna jest młodość obu bohaterów. Muszą oni w tym czasie "wyszumieć się", wszczynając liczne kłótnie i zatargi. . . przez to często psują sobie opinie.
Jacek Soplica- dumny, zarozumiały, pod wpływem miłości potrafi się hamować, powściągać temperament. Niemożność poślubienia Ewy, córki Stolnika jest dla niego podwójnym ciosem: nie tylko odmówiono mu ręki ukochanej kobiety, ale także urażono jego ambicje. Ta nieszczęśliwa miłość, stała się przyczyną późniejszego małżeństwa Jacka z kobietą, której nie kochał oraz powodem jego pijaństwa. Soplica traci wtedy całe poparcie, jakie miał wśród szlachty. Ludzie odwracają się od niego i w ich oczach widnieje jako zdrajca.
Podobnym, choć trochę innym w swoich działaniach awanturnikiem, był Andrzej Kmicic. Swoim postępowaniem na uczcie w Lubiczu, doprowadza do tego, iż rani szczere uczucia Oleńki. Spalenie Wołmontowicza, doprowadza do tego, że dziewczyna odmawia mu swego uznania. Kmicic jest nieszczęśliwym kochankiem, który z całego serca kocha wybrankę, ale przez jego haniebne postępki, odrzuca go.
Obaj bohaterowie po okresie tzw. " burzliwej młodości", zmieniaja się na ludzi honorowych, walczących o dobro ojczyzny.
Jacek naiwnie wierzy w szczerość przyjaźni magnata Horeszki i dla niego poszedłby w ogień. Andrzej Kmicic, równie naiwnie wierzy słowom księcia Janusza Radziwiłła i jeszcze składa przysięgę wierności temu magnatowi.
Jacek Soplica i Andrzej Kmicic, to mężczyźni silni, odważni, zdolni do wielkiej miłości. To uczucie potrafi zawładnąć nimi całkowicie. Jacka popycha do zbrodni, gdyż budzi w nim nienawiść do ojca Ewy, przeciwnego małżeństwu córki. Kmicic dla Oleńki rozstał się ze swoimi kompanami. Dla niej też wszedł na ciernistą drogę "zmazywania win" wyrządzonych ludziom i ojczyźnie. Ta metamorfoza zaznaczona zostaje zmianą przez nich imienia: Soplica staje się ks. Robakiem, zaś Kmicic żarliwym patriotą Babiniczem. Z łobuza i awanturnika, przeobraża się w gorącego patriotę i wspaniałego żołnierza. Można by powiedzieć o odrodzeniu się Andrzeja jako świadomego Polaka-patrioty.
Tymi właśnie czynami, poniesionymi ranami i bólem zadanym w walce, bohaterowie "odkupiają" grzechy popełnione w młodości. Dzięki nim, zasługują na pełną rehabilitację.
Jednak koniec nie jest szczęśliwy dla żadnego z nich, mimo tego, że odzyskują swoją godności i szacunek innych ludzi.
Jacek Soplica umiera z powodu rany zadanej w bitwie, kiedy to własnym ciałem broni od śmierci hrabiego. Imponujące jest zwycięstwo nad samym sobą- nie wyjawił bowiem synowi Tadeuszowi kim tak naprawdę jest.
W przypadku Kmicica, odkupienie grzechów, pozwala nie tylko na uzyskanie odpowiedniego miejsca w społeczeństwie, ale przede wszystkim zdobywa on rękę ukochanej Oleńki. Staje się człowiekiem szanowanym i wzorem patrioty.
Jest jeszcze jedna, niezbyt ważna w aspekcie powieści różnica- Soplica ma syna Tadeusza, natomiast Kmicic nie ma żadnych dzieci.
Zarówno Kmicic Jak i Soplica, to bohaterowie, którzy mają ze sobą bardzo dużo wspólnego, chociaż posiadają cechy ich różniące.