Choroby wewnętrzne koni

Wykład 6

OSTRE ROZSZERZENIE ŻOŁĄDKA Dilatatio ventriculi acuta

Definicja

• istotą choroby jest powiększenie objętości żołądka pod wpływem pęczniejącej karmy i nagromadzonych gazów

Etiologia

• niewłaściwa karma (ciężkostrawna)

  • ziarno zbóż (żyto, pszenica)

  • złej jakości siano

  • otręby

  • fasola, groch

  • niedostatecznie zwilżone suszone wytłoki buraczane

• pasze łatwofermentujące

  • młode zielonki (przewiędłe lub silnie zgrzane) koniczyna, lucerna, trawa

  • ziemniaki

  • buraki

  • jabłka

  • chleb bez dodatku innej paszy

• niewłaściwe użytkowanie

  • nadmierny wysiłek po obfitym nakarmieniu – przyczyna odruchowego zwężenia odźwiernika i gromadzenia się karmy w żołądku

  • napojenie zimną wodą (rzadko

  • uwaga! Żołądek konia przystosowany jest do przyjmowania częstego niewielkich ilości karmy

• czynniki usposabiające

  • pora roku (lipiec, sierpień)

  • łykawość – połykanie powietrza, hipertrofia m.strernocephalicus

  • wadliwe uzębienie – niedostateczne rozdrabnianie i nawilżanie śliną pobieranej karmy – słaby pasaż z żołądka do jelit cienkich

Wtórne rozszerzenie żołądka

• następstwo zatkania jelit cienkich

• również zatkanie okrężnicy małej

• niedrożności rozszerzenie żołądkowego okrężnicy dużej

• niedrożność towarzyszące przemieszczeniom jelit

ZATKANIE JELIT CIENKICH

Przyczyny

• 1-3 godziny po nakarmieniu krótko ciętą sieczką (1-1,5 cm) plewami, zielonką, sianem o zdrewniałych łodygach

• sprzyjają stany nieżytowe jelit cienkich

Owrzodzenie dwunastnicy i odźwiernika

• zwłóknienie odźwiernika i proksymalnej części dwunastnicy

• często u źrebiąt

• upośledzenie pasażu treści pokarmowej

• zaleganie w żołądku i powstanie rozszerzenia o charakterze przewlekłym

Patogeneza wtórnego rozszerzenia żołądka

• następstwo niedrożności jelit

• objawy bólowe powstają tym szybciej im bliżej żołądka jest niedrożny odcinek jelita

• treść pokarmowa zatrzymuje się przed miejscem zatkania

• powstaje fala antyperystaltyczna

• treść pokarmowa cofa się do żołądka powodując jego rozszerzenie

Objawy kliniczne ostre rozszerzenie żołądka

• ból o dużym nasieniu

• ciepłota w normie

• tętno 50-80 do 100/minuta, twarde

• oddechy 30-40/minuta

• spojówki brudnoczerwone, nastrzykane

• uogólnione poty

• niekiedy pozycja siedzącego psa

• kształt klatki piersiowej faskowaty (rozszerzenie okolic podżebrza)

• wyraźne zaznaczenie dołów głodowych

• przy odbijaniu woń wydychanego powietrza kwaśna

• wymioty źle rokujące, zapowiadające pęknięcie żołądka

• po pęknięciu nagłe uspokojenie się zwierzęcia

• przy osłuchiwaniu brak ruchów żołądka

Objawy pęknięcia żołądka

• uogólnione zimne poty

• woda wlewana do żołądka przy lewarowaniu nie wraca

• szorstkość otrzewnej spowodowana obecnością karmy – przy badaniu przez prostnicę (wrażenie pustki w jamie brzusznej)

• śmierć po 1-2 godzinach

Pęknięcie żołądka

• pęknięcie żołądka wzdłuż krzywizny większej

• rozdarta warstwa surowiczo-mięśniowa z niewielkim otworem ( pęknięcie dwufazowe)

• może dojść również do pęknięcia przepony – zejście śmiertelne do kilkunastu godzinach

Zatkanie dwunastnicy

• per rectum twór gładki, grubości ramienia

Punkcja jamy otrzewnowej

• wykonujemy w linii białej

• w połowie odległości między mostkiem a pępkiem

• igła 4-5 cm, 2m z mandrynem

• płyn

  • krwisty z domieszką treści pokarmowej

  • prawidłowy słomkowy

  • uwaga! Możliwość błędnej diagnozy przy nakłuciu jelita

Zgłębnikowanie nosowo-żołądkowe

• biovetalgin (metamizol) 20-60 ml iv

• przekrój 26-30 mm zmiękczyć w ciepłej wodzie

• przed wprowadzeniem sondy do jamy ustnej obniżamy głowę konia w celu wywołania odruchu połykania

• przy skurczu wpustu żołądka wlewamy 1 litr ciepłej wody

Opróżnianie żołądka z gazów i treści pokarmowej

• postać spastyczna

  • treść pokarmowa wypływa przerwanym strumieniem

  • pH kwaśne

• postać atoniczna

  • treść wypływa ciągłym strumieniem

• wtórne rozszerzenie żołądka

  • pH zasadowe

  • treść nadtrawiona, ciemna, z domieszką żółci

Płukanie żołądka

• wlewamy 3-5 litrów wody przy podniesionej głowie

• następnie pochylamy szybko głowę wtedy wypływa treść żołądka

• powtarzamy kilkukrotnie

• do wody możemy dodać 20ml kwasu solnego (dilutum) lub kwasu mlekowego – hamuje to powstawanie gazów

Sondowanie nosowo-żołądkowe

• po opróżnieniu żołądka stosujemy TYMPACHOL 300-600 ml na 1-3 litrów wody

  • Tympachol – żółć bydlęcą, formalinę, spirytus

  • pobudza ruchy żołądka i jelit

  • obniża napięcie powierzchniowe

  • przyspiesza emulgowanie tłuszczów w treści pokarmowej

  • pobudza wydzielanie enzymów trawiennych w żołądku i jelitach

• alkohol etylowy 40% 400-600 ml

  • działanie przeciwfermentacyjne i przeciwbólowe

• bioval

  • związek krezolowy, 50 ml w 4 litrach ciepłej wody

  • hamuje powstawanie gazów w żołądku

• usunięcie zgłębnika o dużym przekroju

  • osłabia mięśniówkę przełyku i utrudnia oddychanie

• wprowadzenie zgłębnika o mniejszym przekroju (16-22mm)

  • pozostawia się na kilka godzin w celu zapobiegania nawrotom

Leczenie zachowawcze

• coffeinum natrium benzoicum - 20% 10-20 ml domięśniowo

• glukoza 20% - 250-500 ml dożylnie

• strophantin G 0,0025-0,005 dożylnie w roztworze 20% glukozy

Przebieg choroby

• zależy od postaci schorzenia

• pierwotne i postać spastyczna w ciągu kilku godzin kończy się wyleczeniem

• postać atoniczna do 24h leczenie

• wtórne rozszerzenie żołądka przebieg zależy od przyczyny bólu

Leczenie zatkania jelit

• płukanie żołądka powtarzamy co 3-4 godziny

• następnie kwas solny z wodą

• potem podajemy sondą sól glauberską (natrium sulfuricum) 1,0-1,5 g/kg mc ( w kleiku z siemienia lnianego)

• lub sól gorzka (magnesium sulfuricum) 1,0-1,5 g/kg mc (w kleiku z siemienia lnianego)

• olej parafinowy 1-3 l/konia

• leczenie operacyjne

CHOROBY JELIT GRUBYCH KONI

ZATKANIE JELITA GRUBEGO obsipatio caeci

Definicja

• istotą choroby jest zaleganie treści pokarmowej lub piasku w niektórych tylko odcinkach lub w całym jelicie ślepym

• jedna z najczęściej występujących zmian w przewodzie pokarmowym konia

Predyspozycje wiekowe

• konie w wieku 9-13 lat (50% zachorowań)

• konie w wieku 15-20 lat (40% zachorowań)

• konie do 5 roku życia (18% zachorowań)

Etiologia

• u 70% koni z zatkaniem jelita ślepego stwierdzono nieprawidłowości zgryzu i uzębienia

• żywienie krótko ciętą sieczką (1-1,5 cm)

• żywienie plewami zbóż

• ograniczenie ruchu

Postacie choroby

• postać spastyczna 12 godzin

• postać atoniczna

• zwierzęta doprowadzone do leczenia 2-4 dnia choroby (słabo wyrażone objawy

Objawy kliniczne

• bóle małego lub średniego stopnia

• długie okresy bezbólowe (postać atoniczna)

• apetyt osłabiony ( po zjedzeniu paszy bóle nasilają się)

• brak pragnienia

• perystaltyka nad jelitem ślepym osłabiona lub brak

• kał w skąpych ilościach o konsystencji pastowatej

• postawa wahadłowa (rozciąganie powłok brzusznych)

Badanie przez prostnicę

• w górnym prawym kwadracie – twór tęgiej konsystencji o grubości uda

• głowa jelita ślepego o kształcie kulistym

• po jej przyśrodkowej stronie wyczuwa się taśmę z bocznymi pofałdowaniami

Przebieg i powikłania

• choroba leczona trwa 6-14 dni

• powikłania

  • samozatrucie z żółtaczką

  • stan zapalny ściany jelita ślepego

  • pęknięcie jelita

• nie notowano samowyleczeń

Rokowanie

• pomyślne u koni młodych i zatkaniu małego stopnia

• ostrożne w pozostałych przypadkach

• przy nawrotowych ze znacznym powiększeniem rozmiarów jelita ślepego – niepomyślne

• przyspieszone tętno z pogorszeniem jego jakości – czuły wskaźnik niepomyślnie rokujących powikłań

• 20% zejść śmiertelnych występujących przy tym schorzeniu

Leczenie

• ścisła głodówka 24-48 godzin, potem małe ilości siana lub świeżej trawy

• I-szy i II-gi dzień leczenia sól glauberska lub gorzka w 6-8 litrach wody, drożdże (0,5 kg)

• III i IV dzień sole przeczyszczające bez drożdży

• od V dnia olej parafinowy (1-3 litry) z połową soli glauberskiej

Leczenie zachowawcze

• coffeinum natrium benzoicum 20% 10-20 ml domięśniowo

• glukoza 20%, 250-500 ml dożylnie

• sol. Natrii chlorati 0,9% 1-2 litry, dożylnie

• strophantin G 0,0025-0,005 dożylnie w roztworze 20% glukozy

• uwaga! Zapewnić zwierzętom dużo ruchu

ZATKANIE ROZSZERZENIA ŻOŁĄDKOWATEGO OKRĘŻNICY DUŻEJ

Przyczyny

• karma włóknista

• trudno strawna o zdrewniałych łodygach (koniczyna, lucerna)

• usposabia występujący przerost warstwy mięśniowej jelita w miejscu przejścia okrężnicy dużej w małą

• tworzenie kamieni jelitowych

Właściwe kamienie jelitowe (enterolithes)

• w 90% składają się z fosforanów amonowo-magnezowych

• długotrwałe karmienie otrębami

• występujący w otrębach fosforan magnezowy w zasadowym środowisku łączy się z amoniakiem

• powstają ciała obce różnej wielkości

• rozszerzenie żołądkowe okrężnicy jest miejscem predylekcyjnym powstawania kamieni jelitowych

Objawy kliniczne

• ciągły ból średniego lub dużego stopnia

• tętno 60-80/minutę

• oddechy do 30/minutę

• brak łaknienia i pragnienia

• postawa leżąca na grzbiecie

• badanie przez prostnicę – gęsty biały śluz oblepiający rękawicę

Leczenie

• Biovetalgin – dożylnie

• sondą nosowo-żołądkową sole przeczyszczające

• głębokie wlewy doprostnicze – woda z solami przeczyszczającymi

• następne dni leczenia: dożołądkowo olej parafinowy

• karbachol

  • agonista układu cholinergicznego

  • pobudza motorykę mięśniówki przewodu pokarmowego w stanach atonii

  • stosowany po rozmiękczeniu treści pokarmowej

  • 0,5-1,0 ml podskórnie

7