Choroby wewnętrzne koni 2013

Choroby dolnych dróg oddechowych u koni

Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli/oskrzelików

• Chronic obturative pulmonary disease – COPD

• Recurrent airways obstruction – RAO – nawracająca obturacja dróg oddechowych

• cechy choroby

  • przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli/oskrzelików

  • 50% koni od 12 do 14 roku życia

  • chorują również konie młodsze powyżej 5 roku życia

  • osłabienie wydolności, kaszel, wypływ z nosa trwający ponad 6 tygodni

• etiologia

  • przebywanie wrażliwych zwierząt w środowisku zanieczyszczanym kurzem stajennym

  • pył i gazy z karmy zadawanej koniom

  • grzyby pleśniowe siana i słomy

  • przebyte infekcje wirusowe

  • roztocza

• patogeneza

  • upośledzenie funkcji nabłonka rzęskowego, komórek kupkowych oraz gruczołów śluzowych

  • obrzęk błony śluzowej oskrzeli

  • reakcja alergiczna typ I i III

  • skurcz mięśniówki gładkiej oskrzeli

  • obrzęk błony śluzowej oskrzeli

  • wzmożone wydzielanie śluzu zapalnego

  • przechodzenie płynu z naczyń krwionośnych do światła oskrzeli

• objawy kliniczne

  • triada:

    • kaszel

    • duszność

    • wypływ z nosa

  • zaawansowane stadia – świszczenia, trzeszczenia i rzężenia nad polem opukowym płuc

• rynienka wydechowa

  • przy wydechu objętość płuc zmniejsza się

  • zwężenie oskrzeli nasila się

  • przy usuwaniu powietrza z płuc musi brać udział tłocznia brzuszna

  • dwie fazy wdechu

    • pasywna – elastyczność płuc

    • aktywna – tłocznia brzuszna

• badania dodatkowe

  • bronchoskopia

    • ocena zapalenia dróg oddechowych

    • ocena nieprawidłowości strukturalnych

    • pobieranie próbek

    • interpretacja

      • przekrwienie, dużo śluzu – stan zapalny

      • zapadnięcie dróg oddechowych podczas wydechu – przewlekły stan zapalny, osłabione ściany dróg oddechowych

      • pojedyncza zmiana guzowata: proces nowotworowy

      • liczne zmiany polipowate – przewlekłe zapalenie oskrzeli

  • popłuczyny z drzewa oskrzelowego BAL (bronchoalveolar lavage)

    • cel:

      • zróżnicowanie rodzajów komórek w popłuczynach z drzewa oskrzelowego

      • identyfikacja drobnoustrojów lub nieprawidłowych komórek

    • interpretacja

      • zapalenie neutrofilne

        • zakażenia bakteryjne, RAO

      • zapalenia makrofagowe

        • nieswoiste

      • zapalenie limfocytarne

        • zakażenia wirusowe

      • krwotok

        • nowotwory, zakrzepy z zatorami, ciała obce, zakażenie grzybicze

• leczenie

  • zapewnienie zwierzęciu środowiska bez obecności szkodliwych dla niego alergenów

  • ściółka z trocin (bez słomy)

  • siano moczone w wodzie przed podaniem

  • czasami karma granulowana pełnoporcjowa

  • rozszerzenie oskrzeli

    • klenbuterol – sympatykomimetyk – agonista ß2 receptorów mięśniówki gładkiej oskrzeli; 0,8 mikrograma/kg mc; p.o, i.v.

  • Leki sekretolityczne

    • intensywna terapia płynowa – 67 ml/kg mc 0,9% NaCl sondą nosowo-żołądkową lub dożylnie

    • dembreksyna 0,3 mg/kg mc 2x dziennie

    • zwiększa syntezę surfaktantu w pęcherzykach płucnych i zmniejsza przyczepnść błony śluzowej oskrzeli

    • bromheksyna 0,1-0,2 mg/kg mc po, im 2x dziennie

    • ambroksol – 0,6 mg/kg mc po 2x dziennie

  • leki mukolityczne

    • rozkładają mukopolisacharydy powodując spadek ciągliwości wydzieliny

    • acetylocysteina 10 mg/kg mc, po, 2xdziennie

  • likwidacja obrzęku błony śluzowej

    • glikokortykosteroidy prze 3-5 dni

    • prednizolon 0,5-1 mg/kg mc 2x dziennie

    • deksametazon 0,04 mg/kg mc 1x dziennie iv im

  • podawanie leków drogą inhalacyjną

    • kromoglikan sodowy 80 mg/koń

    • stabilizuje komórki tuczne (wydzielające histaminę)

  • nawilżanie dróg oddechowych

    • nebulizacja (łac. nebula – mgła)

    • dostarczanie wilgoci do dalszych odcinków układu oddechowego

    • stosuje się sterylne roztwory soli fizjologicznej razem z tlenem przez maskę tzw. tlen nebulizowany

Powysiłkowe krwawienie płucne

• kilka godzin po wysiłku

• wysokie ciśnienie krwi w naczyniach włosowatych, przekraczające 100 mmHg

• sprzyjają stany zapalne w tkance płucnej

• konie sportowe, młode

• obustronny wypływ szczególnie przy przechyleniu głowy

• przy obfitych możliwe skrwawienie konia

• RTG

  • zacienienie w kącie przeponowym

  • zagęszczenie pojedynczego oskrzela

  • miejsce predylekcyjne – dogrzbietowa i doogonowa część płuc – większe ukrwienie i wymiana gazowa w tych miejscach

• cytologia wypłuczyn

  • makrofagi obciążone hemosyderyną – tworzą się hemosyderofagi

• leczenie

  • koń powinien być wyłączony na kilka tygodni z wysiłku

  • przy dużej utracie transfuzja

  • witaminy C,K, flawonoidy

  • witamina C 30 mg/kg mc iv

Zapalenie płuc (pneumonia)

• etiologia

  • wirusy grypy, rinowirus, picornawirus, adenowirus

  • bakterie: Streptococcus pneumoniae, Pasteurella sp, Clostridium sp Rhodococcus sp

  • zakażenia wtórne Aspergillus sp

  • pasożyty Dictiocaulus arnfieldi

• drogi zakażenia

  • przez drogi oddechowe (bronchopneumonia) płaty szczytowe i brzuszne

  • droga hematogenna – płaty doogonowe lub uogólnione

• patogeneza

  • przekrwienie

  • zwiększona przepuszczalność naczyń krwionośnych

  • nagromadzenie płynu zapalnego i śluzu

  • nacieki ze zwiększoną ilością włóknika

• objawy kliniczne

  • wypływ ropno-krwisty

  • zapach cuchnący

  • gorączka przerywana

  • obfite poty

  • wzmożony szmer oskrzelowy

  • rzężenia suche i wilgotne

  • wypuki patologiczne – przytłumiony, zajawny przy ogniskach zagęszczenia tkanki płucnej

• rozpoznanie

  • badanie radiologiczne

    • widoczne drzewo oskrzelowe

    • zacienienie w płatach szczytowych

Śródmiąższowe zapalenie płuc

zwłóknienie płuc

• rysunek śródmiąszowy

• wypełnienie miąższu płuc tkanką łączną

• charakterystyczne dla przewlekłych postaci zapalenia płuc

• u koni starszych

Zachłystowe zapalenie płuc

• po wlewie płynnej parafiny

• zajęte płaty szczytowe i brzuszne

• zgorzelinowe zapalenie płuc

• po kilku dniach tworzą się ropnie w płucach i opłucnej

• leczenie

  • antybiotykoterapia

    • procaine penicillin G 22 000 IU/kg IM 2xdziennie, G+ and anaerobic spectrum

    • potassium penicillin G 20 000-40 000 IU/kg iv 4xdziennie are no effecttive against Bacterioides or Staphylococcus

    • sodium penicillin G 20 000-40 000 IU/kg iv 4xdziennie

    • ampicillin sodium 15-30 mg/kg iv 3x dziennie, G+ and limited G- spectrum

    • gentamicin sulfatate aminoglycoside 6,6 mg/kg im iv, 1x dziennie G- spectrum no activity against anaerobes

    • amikacin sulfate aminoglycoside 20 mg/kg im, iv 1x dziennie G- spectrum no activity against anaerobes

    • metronidazole, nitroimidazole 15-25 mg/kg po, 4x dziennie anaerobic spectrum can be given per rectum

    • trimethoprim sulfa potentiated 15-30 mg/lg po 2x dziennie bacteriostatic at low doses, bacteriocidal at high doses

    • sulphonamide 15 mg/kg iv 2x dziennie

    • chloramphenicol N/A 25-50 mg/kg 1x dziennie bacteiostatic, human health (aplastic anemia) concerns

    • ceftiofur sodium cephalosporin 2,5-5 mg/kg im, iv 2x dzizennie 3^rd generation cephalosporin

    • daxycycle HCL tertacyclines 3-10 mg/kg po 1xdziennie antiprotozoal spectrum

    • enrofloxacin quinilone 5,0 mg/kg iv 1x dziennie excellent G- and good G+ spectrum effective

      • 7,5 mg/kg po 1xdziennie against Mycoplasma

    • fifampin rifamyciun 5-10 mg/kg po 2x dziennie G+, G- and mycobacterial spectrum

Zapalenie płuc i opłucnej (pleuropneumonia)

• przyczyny

  • najczęściej zakażenie wieloczynnikowe

  • izolowano z płuc i płynu w jamie opłucnowej: Streptococcus zooepidemicus, Actinobacillus sp, Klebsiella pneumoniae, Bacteroides sp

  • czynniki transportujące: transport, uprzednie zakażenie wirusowe lub nie w pełni wyleczone zakażenia bakteryjne

• patogeneza

  • namnożenie się bakterii w oskrzelach i tkance płucnej

  • rozprzestrzenianie się zakażenia na opłucną płucną i opłucną ścienną

  • reakcja na zakażenie wysięk zapalny o dużej ilości włóknika

  • tworzenie się jam zawierających wysięk włóknikowo-ropny

  • przy uszkodzeniu tkanki płucnej może powstawać odma płucna

• objawy kliniczne

  • osowiałość

  • brak apetytu

  • wypływ z nosa

  • opukiwanie – linia stłumienia horyzontalnego, opukiwanie wywołuje objawy bólowe

  • odwiedzenie łokci

  • osłuchowo – tarcia opłucnowe

• rozpoznanie

  • badanie USG

Odma opłucnowa (pneumothorax)

Nakłucie ściany klatki piersiowej – torakocenteza

• pobieranie próbek materiału do badań

• usunięcie nagromadzonego płynu w jamie opłucnej

• poprawa wentylacji

• poprawa oceny radiologicznej

• klasyfikacja płynu

  • przesięk

    • niska zawartość biała: makrofagi i limofcyty

  • wysięk

    • wysokie stężenie białka (> 3g/ dl) i dużo komórek ( > 5 000 mikro/dl)

      • aseptyczny

        • neutrofile, makrofagi, limfocyty, neutrofile nie zwyrodniałe, brak bakterii

      • septyczny

        • liczba komórek 100 000 mikrolitrów neutrofile zwyrodniałe bakterie, gnilny zapach

• leczenie

  • długotrwałe (wiele tygodni) i kosztowne

  • leki przeciwbakteryjne według antybiogramu (torakocenteza – upust płynu_

  • penicylina ze streptomycyną

  • cefalosporyny

  • enrofloksacyna

  • metrronidazol przy zakażeniach beztlenowcami

  • chirurgiczne – okresowe przetoki w ścianie klatki piersiowej

6