Andrzej Kmicic jako wzór osobowy Polaka patrioty.

Był młodzieńcem o wesołym, żywym usposobieniu, lubiącym zabawę i śmiech. Pełen fantazji, nie zastanawiał się często nad własnymi postępkami. W Wodoktach strzelał do portretów przodków Billewiczów, traktując to jako doskonały sprawdzian celności swych strzałów i oryginalny popis. Nie widział nic złego w tym, że jego "kompanioni" zaczepiają w karczmie okoliczne szlachcianki i drwią z ich opiekunów-szlachciców. Uważał, że kawalerska fantazja to jego prawo. Był skłonny do uczuciowych porywów, najpierw działał, potem myślał. Ale Oleńkę kochał szczerze i z wielkim oddaniem

"Młody, przedsiębiorczy, zuchwały, okryty wielką sławą, stojący na czele potężnej chorągwi" - taki jest Kmicic na dworze Radziwiłła. Chce mu szczerze służyć, pragnie zadowolić ukochaną, jeszcze nie rozumie, co to prawdziwy patriotyzm. Jest człowiekiem dumnym i ambitnym, bardzo pewnym siebie. Wcześniej bardzo przeżył, że ktoś mógł go pokonać na szable, a zrobił to Wołodyjowski. Jedno, co można o nim powiedzieć na pewno - to człowiek honorowy, przysięga ma dla niego ogromne znaczenie, jest nieodwołalna. Przysiągłszy wierność Radziwiłłowi na krzyż, nie może go opuścić, choć bardzo cierpi. Rycerski honor, duma i ambicja to cechy, które Kmicic zachował po przemianie, jaka się w nim dokonała. Poza tym jest, niestety, typowym szlacheckim warchołem, hulaką,dba jedynie o własne dobro, walczy tam, gdzie spodziewa się korzyści, dobro ojczyzny dla niego nie istnieje, nie zastanawia się nad nim. Chce się dobrze zabawić, obficie i smacznie zjeść, po spotkaniu z Oleńką zamierza ją po prostu poślubić i żyć szczęśliwie

Pod wpływem miłości do Oleńki oraz zawodu, jakiego doznał od Radziwiłłów, Kmicic się zmienia. Znakiem tej przemiany jest zmiana nazwiska (to jest konieczne, chcąc walczyć w szeregach Polaków, bohater musi zmienić nazwisko, bo jest znany jako zdrajca) na Babinicz. Duma Kmicica bardzo cierpi - znieważył nazwisko rodowe, okrył je hańbą. Podąża do Częstochowy - tam nastąpi jegoodnowa. Po spowiedzi u księdza Kordeckiego, Kmicic czuje, że może jeszcze naprawić swoje błędy. Staje się obrońcą klasztoru - wykazuje się nadludzką odwagą (wyrzuca odbezpieczony granat poza mury klasztoru), patriotyzmem (udaje, że popiera Kuklinowskiego, wyciąga z niego jak najwięcej wiadomości, a potem kopniakiem wyrzuca za bramę klasztoru), pomysłowością, sprytem. Jego fantazja i zuchwałość wreszcie przydają się w słusznej sprawie - dzięki tym cechom podejmuje misję wysadzenia kolubryny, olbrzymiego działa oblężniczego. Udaje mu się to. Potem ratuje życie królowi Janowi Kazimierzowi, dzielnie walczy

Dojrzewa także do miłości, teraz stara się zasłużyć na ukochaną. Ceni i szanuje jej postawę, patriotyzm, mądrość, dobroć. Dobro ojczyzny stawia jednak wyżej nad prywatę. Przybywa do Oleńki dopiero po wielu stoczonych walkach. Jako bohater, wzór patriotyzmu, dzielny żołnierz Rzeczypospolitej może z nią stanąć na ślubnym kobiercu