KONWENCJA
o zakazie prowadzenia badań, produkcji i gromadzenia zapasów broni bakteriologicznej (biologicznej) i toksycznej oraz o ich zniszczeniu,
sporządzona w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie
dnia 10 kwietnia 1972 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 10 kwietnia 1972 roku została sporządzona w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie Konwencja o zakazie prowadzenia badań, produkcji i gromadzenia zapasów broni bakteriologicznej (biologicznej) i toksycznej oraz o ich zniszczeniu.

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 11 grudnia 1972 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L.S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

Przekład.


KONWENCJA
o zakazie prowadzenia badań, produkcji i gromadzenia zapasów broni bakteriologicznej (biologicznej) i toksycznej oraz o ich zniszczeniu.

Państwa-Strony niniejszej Konwencji,

zdecydowane działać na rzecz osiągnięcia efektywnego postępu na drodze do powszechnego i całkowitego rozbrojenia, obejmującego zakaz i likwidację wszystkich rodzajów broni masowej zagłady, oraz przeświadczone o tym, że zakaz prowadzenia badań, produkcji i gromadzenia zapasów broni chemicznej i bakteriologicznej (biologicznej) i ich skuteczne zniszczenie będą sprzyjać osiągnięciu powszechnego i całkowitego rozbrojenia, pod ścisłą i skuteczną kontrolą międzynarodową,

uznając duże znaczenie Protokołu dotyczącego zakazu używania na wojnie gazów duszących, trujących lub podobnych oraz środków bakteriologicznych, podpisanego w Genewie dnia 17 czerwca 1925 roku, a także świadome wkładu, jaki powyższy Protokół już wniósł i nadal wnosi w dzieło zmniejszenia okropności wojny,

potwierdzając swoją wierność celom i zasadom tego Protokołu i wzywając wszystkie państwa do ścisłego ich przestrzegania,

przypominając, że Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych niejednokrotnie potępiało wszelkie czyny sprzeczne z celem i zasadami Protokołu genewskiego z dnia 17 czerwca 1925 roku,

pragnąc przyczynić się do pogłębienia zaufania między narodami i ogólnej poprawy atmosfery międzynarodowej,

pragnąc także przyczynić się do urzeczywistnienia celów i zasad Karty Narodów Zjednoczonych,

przeświadczone o znaczeniu i niezwłocznej konieczności skutecznego usunięcia z arsenałów państw takiej niebezpiecznej broni masowej zagłady, jaką jest broń wykorzystująca środki chemiczne lub bakteriologiczne (biologiczne),

uznając, że porozumienie o zakazie broni bakteriologicznej (biologicznej) i toksycznej jest pierwszym możliwym krokiem na drodze do osiągnięcia porozumienia o skutecznych środkach również w sprawie zakazu badań, produkcji i gromadzenia broni chemicznej, i kierując się zdecydowaną wolą kontynuowania rokowań w tym celu,

zdecydowane wykluczyć w interesie całej ludzkości jakąkolwiek możliwość stosowania środków bakteriologicznych (biologicznych) i toksycznych jako broni,

przekonane, że takie wykorzystanie byłoby sprzeczne z sumieniem ludzkości i że nie należy szczędzić żadnych wysiłków w celu zmniejszenia tego niebezpieczeństwa,

uzgodniły, co następuje:

Art. I.
Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji zobowiązuje się, że nigdy, w żadnych okolicznościach nie będzie prowadzić badań, produkować, gromadzić, nabywać w jakikolwiek inny sposób lub przechowywać:

1) mikrobiologicznych lub innych biologicznych środków czy toksyn, bez względu na pochodzenie lub sposób produkcji, takich rodzajów i w takich ilościach, które nie są przeznaczone do wykorzystania w celach profilaktycznych, ochronnych lub w innych celach pokojowych;

2) broni, urządzeń lub środków przenoszenia mających służyć wykorzystaniu takich środków lub toksyn we wrogich zamiarach lub w konfliktach zbrojnych.

Art. II.
Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji zobowiązuje się zniszczyć lub przekształcić na cel pokojowe, możliwie jak najwcześniej, lecz nie później niż w terminie 9 miesięcy od wejścia w życie Konwencji wszystkie środki, toksyny, broń, urządzenia i środki przenoszenia wymienione w artykule I Konwencji, a będące w jego posiadaniu lub znajdujące się pod jego jurysdykcją czy kontrolą. Wykonując postanowienia niniejszego artykułu należy zachować wszelkie niezbędne środki ostrożności w celu ochrony ludności i środowiska.

Art. III.
Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji zobowiązuje się nie przekazywać nikomu, bezpośrednio czy pośrednio, jak również w żaden sposób nie pomagać, nie zachęcać i nie skłaniać żadnego państwa, grupy państw czy organizacji międzynarodowych do produkcji bądź do nabywania w inny sposób jakichkolwiek środków, toksyn, broni, urządzeń lub środków przenoszenia, wymienionych w artykule I Konwencji.

Art. IV.
Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji zobowiązuje się poczynić nieodzowne kroki, zgodnie ze swoją procedurą konstytucyjną, aby zakazać i zapobiec prowadzeniu badań, produkcji, gromadzeniu, nabywaniu lub przechowywaniu środków, toksyn, broni, urządzeń, i środków przenoszenia wymienionych w artykule I Konwencji, a znajdujących się na terytorium tego państwa, pod jego jurysdykcją lub kontrolą w innym dowolnym miejscu.

Art. V.
Państwa-Strony Konwencji zobowiązują się konsultować i współpracować ze sobą w rozstrzyganiu wszelkich problemów, jakie mogą wyniknąć w odniesieniu do celu lub w związku z wykonywaniem postanowień niniejszej Konwencji. Konsultacje i współpraca w wykonaniu postanowień niniejszego artykułu mogą się także odbywać przy wykorzystaniu odpowiedniej międzynarodowej procedury w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych i zgodnie z jej Kartą.

Art. VI.
1. Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji stwierdzające, że jakiekolwiek inne Państwo-Strona Konwencji działa z naruszeniem obowiązków wypływających z postanowień niniejszej Konwencji, może wnieść skargę do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych. Skarga taka powinna zawierać wszystkie możliwe dowody potwierdzające jej zasadność i prośbę o jej rozpatrzenie przez Radę Bezpieczeństwa.

2. Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji zobowiązuje się do współpracy w przeprowadzaniu wszelkich badań, jakie Rada Bezpieczeństwa może zainicjować zgodnie z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych, na podstawie skargi otrzymanej przez Radę. Rada Bezpieczeństwa będzie informować Państwa-Strony Konwencji o rezultatach badań.

Art. VII.
Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji zobowiązuje się udzielać pomocy i poparcia zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych każdemu Państwu-Stronie Konwencji, które zwróci się z taką prośbą, o ile Rada Bezpieczeństwa uzna, że państwo to zostało narażone na niebezpieczeństwo wskutek pogwałcenia niniejszej Konwencji.

Art. VIII.
Żadne z postanowień niniejszej Konwencji nie może być interpretowane jako ograniczające lub pomniejszające zobowiązania przyjęte przez jakiekolwiek państwo zgodnie z Protokołem dotyczącym zakazu używania na wojnie gazów duszących, trujących lub podobnych oraz środków bakteriologicznych, podpisanym w Genewie dnia 17 czerwca 1925 roku.

Art. IX.
Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji potwierdza uznany cel skutecznego zakazu broni chemicznej i w związku z tym zobowiązuje się kontynuować w dobrej wierze rokowania w celu osiągnięcia jak najwcześniej porozumienia w sprawie skutecznych środków zakazu badań, produkcji i gromadzenia zapasów i zniszczenia tej broni oraz w sprawie podjęcia odpowiednich środków w odniesieniu do urządzeń i środków przenoszenia, specjalnie przeznaczonych do produkcji lub wykorzystania środków chemicznych jako broni.

Art. X.
1. Państwa-Strony niniejszej Konwencji zobowiązują się ułatwić, w możliwie najszerszym zakresie, wymianę urządzeń, materiałów, informacji naukowej i technicznej dotyczących wykorzystania środków bakteriologicznych (biologicznych) i toksyn do celów pokojowych i mają prawo uczestniczyć w takiej wymianie. Państwa-Strony Konwencji, będące w stanie to uczynić, będą również współpracować w przyczynianiu się indywidualnie bądź wspólnie z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi do dalszego rozwoju i stosowania odkryć naukowych w dziedzinie bakteriologii (biologii) dla zapobiegania chorobom lub w innych celach pokojowych.

2. Niniejsza Konwencja będzie realizowana w taki sposób, aby nie stwarzać przeszkód dla gospodarczego i technologicznego rozwoju Państw-Stron Konwencji lub współpracy międzynarodowej w dziedzinie pokojowych prac w zakresie bakteriologii (biologii), w tym międzynarodowej wymiany środków bakteriologicznych (biologicznych) i toksyn oraz urządzeń służących do opracowywania, wykorzystywania lub wytwarzania środków bakteriologicznych (biologicznych) i toksyn w celach pokojowych, zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji.

Art. XI.
Każde Państwo-Strona może zgłosić poprawki do niniejszej Konwencji. Poprawki nabierają mocy dla każdego Państwa-Strony przyjmującego je, po przyjęciu ich przez większość Państw-Stron Konwencji, a następnie dla każdego pozostałego Państwa-Strony w dniu przyjęcia tych poprawek przez to Państwo.

Art. XII.
Po upływie pięciu lat od wejścia w życie niniejszej Konwencji lub wcześniej, jeśli w trybie złożenia odpowiedniego wniosku Rządom Depozytariuszom zażąda tego większość Państw-Stron Konwencji, zwołana zostanie w Genewie (Szwajcaria) Konferencja Państw-Stron Konwencji dla dokonania przeglądu funkcjonowania niniejszej Konwencji w celu upewnienia się, czy cele określone we wstępie oraz postanowienia Konwencji, łącznie z postanowieniami dotyczącymi rokowań w sprawie broni chemicznej, są realizowane. W toku takiego przeglądu należy uwzględnić wszelkie nowe osiągnięcia naukowo-techniczne pozostające w związku z niniejszą Konwencją.

Art. XIII.
1. Niniejsza Konwencja jest zawarta na czas nieokreślony.

2. Każde Państwo-Strona niniejszej Konwencji zgodnie ze swą suwerennością państwową ma prawo wystąpić z Konwencji, jeśli uzna, że wyjątkowe okoliczności związane z przedmiotem Konwencji zagroziły najwyższym interesom jego kraju. O wystąpieniu zawiadamia ono wszystkie pozostałe Państwa-Strony niniejszej Konwencji i Radę Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych na trzy miesiące przed datą wystąpienia. W takim zawiadomieniu powinno być zawarte oświadczenie o wyjątkowych okolicznościach, które dane Państwo uważa za zagrażające jego najwyższym interesom.

Art. XIV.
1. Niniejsza Konwencja jest otwarta do podpisania dla wszystkich państw. Każde państwo, które nie podpisze niniejszej konwencji przed jej wejściem w życie zgodnie z ustępem 3 tego artykułu, może przystąpić do niej w dowolnym czasie.

2. Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji przez państwa, które ją podpisały. Dokumenty ratyfikacyjne oraz dokumenty przystąpienia składane będą Rządom Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii i Stanów Zjednoczonych Ameryki, które niniejszym wyznaczone zostają jako Rządy Depozytariusze.

3. Niniejsza Konwencja wchodzi w życie po złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych przez dwadzieścia dwa rządy, w tym Rządy Państw wyznaczonych Depozytariuszami.

4. Dla państw, które złożą dokumenty ratyfikacyjne lub dokumenty przystąpienia po wejściu w życie Konwencji, wejdzie ona w życie w dniu złożenia ich dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów przystąpienia.

5. Rządy Depozytariusze niezwłocznie poinformują wszystkie Państwa, które podpisały niniejszą Konwencję lub do niej przystąpiły, o dacie podpisania, o dacie złożenia każdego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia, o dacie wejścia w życie niniejszej Konwencji oraz o innych zawiadomieniach.

6. Niniejsza Konwencja zostanie zarejestrowana przez Rządy Depozytariusze zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych.

Art. XV.
Niniejsza Konwencja, której teksty rosyjski, angielski, hiszpański. chiński i francuski są jednakowo autentyczne, zostanie złożona w archiwach Rządów Depozytariuszy.

Rządy Depozytariusze przekażą należycie uwierzytelnione kopie niniejszej Konwencji Rządom Państw, które Konwencję podpisały lub do niej przystąpiły.

Na dowód czego, niżej podpisani, należycie upełnomocnieni, podpisali niniejszą Konwencję.

Sporządzono w trzech egzemplarzach, w miastach Moskwie, Londynie i Waszyngtonie, dnia dziesiątego kwietnia tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego drugiego roku.
UKŁAD
o przyjaźni i współpracy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Mongolską Republiką Ludową, podpisany w Ułan Bator
dnia 4 lipca 1975 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 4 lipca 1975 roku został podpisany w Ułan Bator Układ o przyjaźni i współpracy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Mongolską Republiką Ludową w następującym brzmieniu dosłownym:


UKŁAD
o przyjaźni i współpracy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Mongolską Republiką Ludową

Polska Rzeczpospolita Ludowa i Mongolska Republika Ludowa,

wyrażając szczere pragnienie narodów polskiego i mongolskiego nieustannego rozwoju i umacniania wzajemnych stosunków opartych na zasadach braterskiej przyjaźni, ścisłej współpracy i pomocy wzajemnej między oboma państwami,

głęboko przekonane, że dalsze poszerzanie i pogłębianie przyjaznych stosunków między oboma państwami na podstawie zasad marksizmu-leninizmu i internacjonalizmu socjalistycznego w pełni odpowiada żywotnym interesom narodów polskiego i mongolskiego i służy sprawie umocnienia jedności wspólnoty socjalistycznej,

uważając, że ścisła współpraca gospodarcza między oboma państwami w pełni odpowiada celom i zadaniom dalszego rozwoju i doskonalenia gospodarczej integracji socjalistycznej, stopniowego zbliżenia i wyrównania poziomu rozwoju gospodarczego państw - członków Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej,

wychodząc ze wspólnego dążenia obu państw do wszechstronnego działania na rzecz zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami pokojowego współistnienia państw o różnych systemach społecznych,

kierując się szczytnymi celami i zasadami Karty Narodów Zjednoczonych,

postanowiły zawrzeć niniejszy Układ i w tym celu uzgodniły, co następuje:

Art. 1.
Wysokie Umawiające się Strony, zgodnie z zasadami internacjonalizmu socjalistycznego, będą w dalszym ciągu wszechstronnie umacniać braterską przyjaźń między narodami polskim i mongolskim, rozwijać wszechstronną współpracę i pomoc wzajemną między oboma państwami opartą na zasadach poszanowania suwerenności, równouprawnienia i nieingerencji w sprawy wewnętrzne.

Art. 2.
Wysokie Umawiające się Strony, urzeczywistniając swój internacjonalisytczny obowiązek, będą nieustannie dokładać wszelkich starań dla wszechstronnego umacniania jedności i zwartości wspólnoty socjalistycznej.

Art. 3.
Wysokie Umawiające się Strony będą konsekwentnie prowadzić politykę pokojowego współistnienia państw o różnych systemach społecznych oraz będą aktywnie przyczyniać się do umacniania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, zapobieżenia użycia siły lub groźbie jej użycia, powstrzymania wyścigu zbrojeń i osiągnięcia powszechnego i całkowitego rozbrojenia, ostatecznej likwidacji kolonializmu, neokolonializmu i dyskryminacji rasowej.

Art. 4.
Wysokie Umawiające się Strony będą dokładać szczególnych starań dla stworzenia skutecznych systemów bezpieczeństwa w Europie i w Azji. Strony potwierdzają niezmienność i nienaruszalność politycznych i terytorialnych realiów istniejących w Europie.

Art. 5.
Wysokie Umawiające się Strony będą nieustannie rozwijać i pogłębiać współpracę gospodarczą i naukowo-techniczną między oboma państwami opartą na zasadach pomocy wzajemnej, wzajemnych korzyści i międzynarodowego socjalistycznego podziału pracy. Strony będą szeroko popierać wielostronną współpracę gospodarczą w ramach Rady Wzajemnej Współpracy Gospodarczej i wszechstronnie działać na rzecz podnoszenia i zbliżania poziomu rozwoju gospodarczego państw - członków Rady drogą realizacji kompleksowego programu dalszego pogłębiania i doskonalenia współpracy oraz rozwijania socjalistycznej integracji gospodarczej.

Art. 6.
Wysokie Umawiające się Strony będą w dalszym ciągu rozwijać i rozszerzać ścisłą współpracę między oboma państwami w dziedzinie nauki, oświaty, ochrony zdrowia, kultury, literatury, sztuki, prasy, radia, telewizji, kinematografii, turystyki, sportu, kultury fizycznej i w innych dziedzinach.

Art. 7.
Wysokie Umawiające się Strony będą szeroko popierać ustanowienie bezpośrednich więzi i roboczych kontaktów między organami państwowymi, instytucjami gospodarczymi, kulturalnymi i innymi oraz organizacjami społecznymi obu państw w celu praktycznej realizacji wszechstronnej współpracy i głębszego zapoznania narodów polskiego i mongolskiego z życiem i doświadczeniami budownictwa socjalistycznego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i w Mongolskiej Republice Ludowej.

Art. 8.
Wysokie Umawiające się Strony będą wymieniać poglądy i informacje oraz będą konsultować się we wszystkich ważnych interesujących je problemach międzynarodowych.

Art. 9.
W wykonaniu niniejszego Układu będą zawierane odpowiednie umowy i porozumienia między rządami, organami państwowymi, instytucjami gospodarczymi, kulturalnymi i innymi oraz organizacjami społecznymi obu państw.

Art. 10.
Układ niniejszy nie narusza zawartych wcześniej przez Wysokie Umawiające się Strony dwustronnych i wielostronnych umów i porozumień.

Art. 11.
Układ niniejszy podlega ratyfikacji i wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

Układ niniejszy zawarty jest na okres dwudziestu lat i ulega automatycznemu przedłużeniu każdorazowo na okresy dziesięcioletnie, o ile żadna z Wysokich Umawiających się Stron nie wypowie go na dwanaście miesięcy przed upływem danego okresu.

Sporządzono w Ułan Bator, dnia 4 lipca 1975 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i mongolskim, przy czym obydwa teksty posiadają jednakową moc.

W imieniu

Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

H. Jabłoński

W imieniu

Mongolskiej Republiki

Ludowej

J. Cedenbał

Po zaznajomieniu się z powyższym Układem Rada Państwa uznała go i uznaje za słuszny zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych; oświadcza, że jest on przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 18 września 1975 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski
_@POCZ@_ Orzeczenia [2]_@KON@_zmiany:
1985-08-21 Dz.U.1985.37.175 ż 1
1988-04-19 Dz.U.1988.10.76 ż 1
1989-05-01 Dz.U.1989.20.107 art. 2
1989-08-01 Dz.U.1989.47.254 ż 1
1990-04-28 Dz.U.1990.28.165 ż 1
1996-06-02 Dz.U.1996.60.280 ż 1


ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW
z dnia 31 grudnia 1975 r.
w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą.

Na podstawie art. 303 ż 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141 i z 1975 r. Nr 16, poz. 91), art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r. Nr 3, poz. 6, z 1972 r. Nr 16, poz. 114 i Nr 53, poz. 341, z 1973 r. Nr 38, poz. 225, z 1974 r. Nr 21, poz. 116 i 117, Nr 47, poz. 280 i Nr 50, poz. 321 oraz z 1975 r. Nr 45, poz. 232) i art. 4 ust. 1 dekretu z dnia 28 października 1947 r. o ubezpieczeniu rodzinnym (Dz. U. z 1947 r. Nr 66, poz. 414, z 1949 r. Nr 18, poz. 109, z 1950 r. Nr 20, poz. 170 i Nr 36, poz. 333, z 1960 r. Nr 20, poz. 119 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6) po porozumieniu z ogólnokrajową organizacją międzyzwiązkową zarządza się, co następuje:

ż 1. Rozporządzenie stosuje się do osób wykonujących pracę nakładczą, zwanych dalej "wykonawcami", na rzecz pracodawców, zwanych dalej "nakładcami".

ż 2. 1. Umowa o pracę nakładczą, zwana dalej umową, powinna być zawarta na piśmie, z określeniem rodzaju umowy i jej podstawowych warunków, a w szczególności rodzaju pracy i terminu jej rozpoczęcia oraz zasad wynagradzania.

2. Umowę zawiera się na okres próbny, na czas określony, na czas wykonania określonej pracy lub na czas nie określony. Okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy.

3. ż 3. 1. W umowie strony określają minimalną miesięczną ilość pracy, której wykonanie należy do obowiązków wykonawcy. Minimalna ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej na podstawie art. 77[4] pkt 1 Kodeksu pracy, zwanego dalej "najniższym wynagrodzeniem".

2. Jeżeli praca nakładcza stanowi dla wykonawcy wyłączne lub główne źródło utrzymania, ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie wynagrodzenia nie mniejszego od najniższego wynagrodzenia.

3. ż 4. 1. Umowa może być rozwiązana w każdym czasie na mocy porozumienia stron.

2. Umowa zawarta na okres próbny może być rozwiązana za 2-tygodniowym wypowiedzeniem.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_3. Umowa zawarta na czas nie określony może być rozwiązana za 1-miesięcznym wypowiedzeniem. Okres wypowiedzenia kończy się ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego.

ż 5. 1. Nakładca nie może wypowiedzieć umowy w okresie urlopu wypoczynkowego wykonawcy ani w okresie jego niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia na podstawie przepisu ż 6 ust. 1 pkt 3, chyba że jest to spowodowane ogłoszeniem upadłości nakładcy lub jego likwidacją albo zaniechaniem systemu pracy nakładczej.

2. Nakładca nie może wypowiedzieć umowy w okresie między powołaniem wykonawcy na ćwiczenia lub przeszkolenie wojskowe a ich odbyciem, chyba że jest to spowodowane ogłoszeniem upadłości nakładcy lub jego likwidacją albo zaniechaniem systemu pracy nakładczej.

3. Nakładca nie może, bez zgody zakładowej organizacji związkowej, wypowiedzieć ani rozwiązać umowy z wykonawcą będącym członkiem zarządu tej organizacji, chyba że jest to uzasadnione ogłoszeniem upadłości nakładcy lub jego likwidacją albo zaniechaniem systemu pracy nakładczej, osiągnięciem wieku emerytalnego lub uzyskaniem prawa do renty z tytułu zaliczenia do I lub II grupy inwalidów.

ż 6. 1. Nakładca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia:

1) z winy wykonawcy w razie ciężkiego naruszenia przez niego obowiązków wynikających z umowy, a w szczególności wadliwego wykonywania z jego winy powierzonej pracy, nieprzestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, nierozliczania się w ustalonych terminach z pobranych surowców lub materiałów, niewykonywania bez uzasadnionych przyczyn przez okres 3 miesięcy ilości pracy, o której mowa w ż 3 ust. 1, albo dokonania nadużyć w zakresie korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń socjalnych,

2) z winy wykonawcy w razie popełnienia przez niego przestępstwa, które uniemożliwia dalsze powierzanie mu pracy nakładczej, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

3) w razie niewykonywania pracy przez wykonawcę z powodu:

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_a) niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną przez okres dłuższy niż 3 miesiące,

b) niezdolności do pracy wskutek choroby zawodowej lub spowodowanej wypadkiem przy pracy przez okres dłuższy niż 6 miesięcy,

c) niemożności wykonywania pracy z przyczyn innych niż określone pod lit. a) i b) przez okres dłuższy niż 1 miesiąc, z zastrzeżeniem ż 5 ust. 2.

2. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy wykonawcy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez nakładcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

ż 7. 1. Nakładca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy zawartej na czas nie określony w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego kobiety wykonującej pracę nakładczą, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia na podstawie przepisów ż 6 ust. 1 pkt 1 i 2.

2. Rozwiązanie przez nakładcę umowy za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości nakładcy lub jego likwidacji albo zaniechania systemu pracy nakładczej. W razie niemożności zapewniania w tym okresie innej pracy kobiecie wykonującej pracę nakładczą przysługują świadczenia określone odrębnymi przepisami.

3. Umowa zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

ż 7a. 1. W razie konieczności ograniczenia systemu pracy nakładczej z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19, Nr 10, poz. 59 i Nr 51, poz. 298, z 1991 r. Nr 83, poz. 372, Nr 106, poz. 457 i Nr 113, poz. 491, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1994 r. Nr 1, poz. 1 i z 1996 r. Nr 24, poz. 110), zwanej dalej "ustawą", nakładca może rozwiązać, w drodze wypowiedzenia, umowy z wykonawcami, o których mowa w ż 5 i 7, z zachowaniem trybu postępowania określonego w ust. 2-4.

2. O zamiarze i przyczynach wypowiedzenia umowy wykonawcy, o którym mowa w ust. 1, nakładca zawiadamia na piśmie zakładową organizację związkową.

3. W terminie 5 dni od zawiadomienia zakładowa organizacja związkowa może zgłosić nakładcy umotywowane zastrzeżenia.

4. W razie nieuwzględnienia zastrzeżeń, a także w razie niezajęcia stanowiska przez zakładową organizację związkową w terminie przewidzianym w ust. 3, nakładca podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia umowy.

ż 8. 1. Wykonawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, jeżeli zostało wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie, a nakładca nie przydzieli mu w ciągu miesiąca innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe wykonawcy oraz warunki, w jakich praca jest wykonywana.

2. Jeżeli praca wykonywana jest w lokalu mieszkalnym wykonawcy, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio także w wypadku, gdy praca wywiera szkodliwy wpływ na zdrowie współmieszkańców.

ż 9. 1. W razie rozwiązania przez nakładcę umowy z naruszeniem przepisów ż 4-7a wykonawcy przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach lub o odszkodowanie.

2. W razie rozwiązania umowy zawartej na okres próbny, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy wykonawcy przysługuje wyłącznie roszczenie o odszkodowanie.

3. Organ rozstrzygający spory może zamiast przywrócenia do pracy przyznać odszkodowanie również w razie rozwiązania umowy zawartej na czas nie określony, jeżeli przywrócenie do pracy byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

4. Odszkodowanie nie może być niższe od 1-miesięcznego wynagrodzenia i nie może przekraczać 3-miesięcznego wynagrodzenia, obliczonego jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_5. Wykonawcy, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, obliczone jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, nie więcej niż za 3 miesiące. W tym wypadku czas pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie, wlicza się do okresu pracy. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w pracy, pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanej pracy.

6. Wykonawcy, któremu przyznano odszkodowanie, wlicza się do okresu pracy okres pozostawania bez pracy odpowiadający okresowi, za który przyznano odszkodowanie.

ż 9a. O zamierzonym rozwiązaniu umów z wykonawcami z powodu ogłoszenia upadłości nakładcy lub jego likwidacji albo zaniechania systemu pracy nakładczej lub ograniczenia systemu pracy nakładczej powodującego konieczność rozwiązania umów z co najmniej 10% wykonawców z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy, nakładca jest obowiązany zawiadomić właściwy miejscowo rejonowy urząd pracy przed terminem dokonywania wypowiedzeń.

ż 9b. 1. Jeżeli umowa z wykonawcą została rozwiązana w wyniku dokonanego wypowiedzenia z powodu ogłoszenia upadłości nakładcy lub jego likwidacji albo w związku z zaniechaniem lub ograniczeniem systemu pracy nakładczej z przyczyn, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy, wykonawcy przysługuje odprawa pieniężna.

2. Odprawa pieniężna przysługuje w wysokości:

1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli łączny okres pracy wynosi mniej niż 10 lat,

2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli łączny okres pracy wynosi 10 lat, lecz mniej niż 20 lat,

3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli łączny okres pracy wynosi 20 lat i więcej.

3. Do okresu pracy, od którego zależy wysokość odprawy pieniężnej, wlicza się okresy wykonywania pracy na podstawie stosunku pracy oraz umowy na zasadach przewidzianych w ż 32.

4. Odprawa pieniężna przysługuje, jeżeli wynagrodzenie z tytułu wykonywania pracy nakładczej stanowi dla wykonawcy jedyne lub zostało przez niego wskazane jako podstawowe źródło utrzymania.

5. Odprawę pieniężną ustala się według zasad przewidzianych przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Wydatki z tego tytułu są pokrywane w całości ze środków nakładcy.

6. W razie zbiegu prawa do odprawy przewidzianej w ust. 2 i odprawy pieniężnej w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, wykonawcy przysługuje jedna, korzystniejsza dla niego odprawa.

7. 8. 9. 10. 11. ż 9c. Prawo do odprawy pieniężnej przysługuje wykonawcy także w razie rozwiązania umowy z przyczyn określonych w ż 9b ust. 1 na mocy porozumienia stron.

ż 10. 1. W związku z rozwiązaniem umowy nakładca jest obowiązany niezwłocznie wydać wykonawcy świadectwo pracy nakładczej. Przepisy art. 97 ż 2 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.

2. W świadectwie pracy nakładczej nakładca zamieszcza informację o okresie pracy nakładczej, w którym wykonawca uzyskał wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia, a w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn określonych w ż 9b ust. 1 - także informację o przyczynie rozwiązania tej umowy.

3. Przepisy art. 99 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_ż 11. 1. W braku odmiennych postanowień umowy nakładca jest obowiązany zapewnić wykonawcy surowce, materiały lub inne przedmioty oraz narzędzia, maszyny i urządzenia niezbędne do wykonywania pracy nakładczej, jak również do utrzymywania w należytym stanie technicznym maszyn i urządzeń - z wyjątkiem bieżącej konserwacji.

2. W razie niewykonania przez nakładcę obowiązków, o których mowa w ust. 1, i przez to uniemożliwienia wykonania miesięcznej ilości pracy określonej w umowie, za czas niewykonania pracy wykonawcy przysługuje wynagrodzenie obliczone jak za urlop wypoczynkowy, jednak nie wyższe od najniższego wynagrodzenia.

ż 12. 1. Wykonawcy przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę obliczone według stawek jednostkowych, a gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy - przy zastosowaniu innej odpowiedniej formy wynagrodzenia za tę pracę, ustalonej w umowie lub w obowiązujących u danego nakładcy zasadach wynagradzania wykonawców.

2. Wykonawcom przysługują także inne składniki wynagrodzenia i świadczenia związane z pracą, określone dla pracowników zatrudnionych u danego nakładcy, jeżeli prawo do tych składników wynagrodzenia i świadczeń oraz zakres ich stosowania do wykonawców ustala układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania albo umowa.

3. Do wynagrodzenia za pracę nakładczą stosuje się odpowiednio przepisy art. 78 ż 1, art. 82 i 83 Kodeksu pracy.

4. Wynagrodzenie za pracę nakładczą podlega ochronie na zasadach określonych w przepisach art. 84-91 Kodeksu pracy.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_5. Wykonawcy przysługuje prawo do wynagrodzenia określonego w art. 92 Kodeksu pracy.

ż 12a. 1. Wykonawcy przysługuje odpłatność z tytułu użytkowania w pracy nakładczej maszyn, urządzeń i narzędzi stanowiących własność wykonawcy - w wysokości odpowiadającej wartości ich odtworzenia.

2. Zasady stosowania odpłatności, o której mowa w ust. 1, określają zakładowe regulaminy pracy nakładczej lub umowa.

ż 13. ż 14. Wykonawcy uzyskującemu z tytułu pracy nakładczej wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze określonym w przepisach art. 154 i 155 Kodeksu pracy.

ż 14a. Wykonawcy będącemu inwalidą I lub II grupy przysługuje płatny urlop dodatkowy w wymiarze 10 dni roboczych w każdym roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego wykonawca nabywa po przepracowaniu jednego roku od zaliczenia do I lub II grupy inwalidów.

ż 15. 1. Urlopu wypoczynkowego za przepracowany w całości lub w części rok kalendarzowy udziela się w roku następnym w wymiarze 1/12 należnego urlopu za każdy przepracowany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Urlop wypoczynkowy ulega skróceniu o 1 /12 część za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym wykonawca ze swej winy nie uzyskał wynagrodzenia, o którym mowa w ż 14.

ż 16. 1. 2. Do urlopów wypoczynkowych przysługujących wykonawcom stosuje się odpowiednio przepisy art. 162-167 oraz 171 Kodeksu pracy.

ż 17. 1. Wykonawcy za czas urlopu wypoczynkowego przysługuje wynagrodzenie obliczone na podstawie przeciętnego wynagrodzenia uzyskanego przez niego w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli urlop jest udzielany za okres krótszy - na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z okresu faktycznie przepracowanego, obejmującego pełne miesiące kalendarzowe.

2. Wynagrodzenie za 1 dzień urlopu ustala się dzieląc przeciętne miesięczne wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1, przez 22.

3. Wynagrodzenie za czas urlopu ustala się mnożąc wynagrodzenie za 1 dzień urlopu przez liczbę dni udzielonego urlopu.

4. Ekwiwalent pieniężny za nie wykorzystany w całości lub w części urlop oblicza się jak wynagrodzenie za urlop.

ż 18. 1. Kobiecie wykonującej pracę nakładczą przysługuje urlop macierzyński w wymiarze i na zasadach określonych w przepisach art. 180 Kodeksu pracy.

2. Przepisy art. 181-184 i 185 ż 1 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.

ż 19. Nakładca nie może powierzać kobiecie prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla jej zdrowia. Przepisy art. 176 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.

ż 20. 1. Kobiecie wykonującej prace wzbronione kobietom w ciąży nakładca powinien powierzyć na okres ciąży inną odpowiednią pracę.

2. Jeżeli wskutek powierzenia innej pracy kobieta nie może uzyskać dotychczasowego wynagrodzenia, przysługuje jej dodatek wyrównawczy, najwyżej jednak do wysokości najniższego wynagrodzenia.

3. Jeżeli nakładca nie może powierzyć kobiecie w okresie ciąży innej odpowiedniej pracy, przepis ż 11 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

ż 21. 1. Praca nakładcza powinna być wykonywana z zachowaniem przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Przepisy art. 211 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.

2. Nakładca jest obowiązany przejawiać troskę o bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania pracy, wydawać polecenia usuwania stwierdzonych uchybień w tym zakresie i kontrolować wykonanie tych poleceń oraz współdziałać przy wykonywaniu zarządzeń i zaleceń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy.

ż 22. 1. Jeżeli praca nakładcza wykonywana jest w lokalu mieszkalnym wykonawcy, nakładca nie może powierzać prac, których wykonywanie jest szkodliwe dla zdrowia wykonawcy lub jego współmieszkańców.

2. Dostarczane przez nakładcę surowce, materiały, maszyny i inne urządzenia techniczne powinny odpowiadać wymaganiom bezpieczeństwa i higieny pracy.

3. Jeżeli praca nakładcza wykonywana jest w pomieszczeniach pracy należących do nakładcy, stosuje się przepisy działu dziesiątego Kodeksu pracy, z zastrzeżeniem ż 23-25.

ż 23. W zakresie ochrony zdrowia stosuje się odpowiednio przepisy art. 220 ż 1, art. 221 ż 1-3, art. 222 ż 1 i 3, art. 223, 226, 229 ż 1, 2, 4, 5 i 6, art. 234, 235, 237[3], 237[4] i art. 237[6] ż 1 i 3 Kodeksu pracy.

ż 24. 1. 2. W razie konieczności stwierdzonej orzeczeniem lekarskim nakładca powinien powierzyć wykonawcy inną pracę, nie narażającą go na działanie czynnika, który wywołał objawy powstawania choroby zawodowej. Jeżeli wskutek powierzenia innej pracy wykonawca nie może uzyskać dotychczasowego wynagrodzenia, przysługuje mu dodatek wyrównawczy przez okres do 3 miesięcy i najwyżej do wysokości najniższego wynagrodzenia.

3. Dodatek, o którym mowa w ust. 2, przysługuje przez okres do 6 miesięcy, jeżeli dotychczasowy przebieg leczenia rokuje odzyskanie przez wykonawcę zdolności do pracy poprzednio wykonywanej lub podobnej.

4. ż 25. Jeżeli wykonawca stał się niezdolny do dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, nakładca powinien powierzyć mu inną, odpowiednią pracę. W takim wypadku wykonawcy przysługuje dodatek wyrównawczy na zasadach określonych w przepisach ż 24 ust. 2.

ż 26. Rodzinie wykonawcy przysługuje odprawa pośmiertna w wysokości i na zasadach określonych w przepisach art. 93 Kodeksu pracy.

_@POCZ@_ Orzeczenia [3]_@KON@_ż 27. Wykonawcę uważa się za pracownika w rozumieniu przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, o ubezpieczeniu społecznym, o ubezpieczeniu rodzinnym oraz o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jeżeli nie jest objęty tymi przepisami z innego tytułu.

ż 28. _@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Wykonawca ma prawo do świadczeń przewidzianych w przepisach wymienionych w ż 27 na zasadach określonych w tych przepisach,.

2. W przypadkach gdy prawo do świadczeń lub wliczanie okresów zatrudnienia w zakresie tego prawa zależy od wymiaru czasu pracy, wykonawcę uważa się w danym miesiącu kalendarzowym za zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu, jeżeli otrzymał wynagrodzenie w wysokości co najmniej najniższego wynagrodzenia.

3. W razie nieosiągnięcia przez wykonawcę wynagrodzenia określonego w ust. 2 wskutek niezdolności do pracy z powodu choroby, kwota tego wynagrodzenia ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do skróconego okresu wykonywania pracy.

ż 29. ż 30. Za szkodę wyrządzoną nakładcy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z umowy oraz za szkodę w mieniu powierzonym wykonawca odpowiada na zasadach określonych w przepisach art. 114-127 Kodeksu pracy.

ż 31. 1. Nakładca zatrudniający stale co najmniej 20 wykonawców ustala regulamin pracy nakładczej. Nakładca, u którego działa zakładowa organizacja związkowa, zasięga opinii tej organizacji przed ustaleniem regulaminu.

2. Regulamin pracy nakładczej określa wzajemne obowiązki nakładcy i wykonawców, w szczególności zasady i tryb przydziału pracy, terminy i sposób wypłacania wynagrodzenia za pracę oraz zwrotu wykonawcom kosztów produkcji, terminy i miejsce wydawania surowców i materiałów oraz przyjmowania wykonanych produktów i usług.

3. Nakładca jest obowiązany zapoznać wykonawcę z treścią regulaminu pracy nakładczej przed jego przystąpieniem do pracy.

ż 32. 1. Do okresu pracy nakładczej wlicza się okres zatrudnienia w ramach stosunku pracy.Do okresu pracy nakładczej wlicza się również okresy służby wojskowej oraz służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej - na warunkach obowiązujących pracowników.

2. Do okresu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w zakresie uprawnień wynikających z tego stosunku wlicza się okres pracy nakładczej, w którym wykonawca uzyskiwał wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia w tym okresie.

3. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, do okresu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wlicza się okres pracy nakładczej, o którym mowa w ust. 2, również w zakresie uprawnień pracowniczych związanych z pracą w jednym zakładzie lub w określonym zawodzie.

4. Wliczanie okresów zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz okresów pracy nakładczej następuje na zasadach stosowanych wobec pracowników w razie zmiany zatrudnienia.

5. Okresy pracy nakładczej wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia wlicza się w myśl ust. 2-4 oraz w zakresie uprawnień przewidzianych w ż 14 i 26, jeżeli wykonawca podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na podstawie przepisów obowiązujących w czasie wykonywania pracy.

ż 33. Okresy pracy nakładczej wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia uważa się za okresy zatrudnienia w rozumieniu przepisów, o których mowa w ż 27, jeżeli wykonawca podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na podstawie przepisów obowiązujących w czasie wykonywania tej pracy albo uzyskiwał wynagrodzenie, o którym mowa w ż 32 ust. 2, choćby nie podlegał obowiązkowi ubezpieczenia.

ż 34. Do wykonawców będących inwalidami wojennymi oraz kombatantami stosuje się odpowiednio przepisy art. 14, 19 i 20 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 10, poz. 37 oraz z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681) oraz art. 9 i 10 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 i Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 29, poz. 133, Nr 129, poz. 602 i Nr 134, poz. 645, z 1994 r. Nr 99, poz. 482 oraz z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681).

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_ż 35. Spory dotyczące przewidzianych rozporządzeniem uprawnień wykonawców rozpatrują organy właściwe do rozpatrywania sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy i stosunku ubezpieczenia społecznego, w trybie i na zasadach przewidzianych dla rozpatrywania roszczeń pracowników.

ż 36. Tracą moc:

1) uchwała nr 204 Rady Ministrów z dnia 28 czerwca 1960 r. w sprawie urlopów wypoczynkowych dla chałupników (Monitor Polski Nr 58, poz. 273),

2) uchwała nr 119 Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 1971 r. w sprawie wymiaru urlopów wypoczynkowych dla inwalidów I i II grupy, wykonujących pracę nakładczą (Monitor Polski Nr 34, poz. 221),

3) rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 17 kwietnia 1974 r. w sprawie określenia, które osoby wykonujące pracę nakładczą uważa się za pracowników w rozumieniu ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 16, poz. 91).

ż 37. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1976 r.
KONWENCJA
o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego, sporządzona w Montrealu
dnia 23 września 1971 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości.

W dniu 23 września 1971 roku została sporządzona w Montrealu Konwencja o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego.

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną z zastrzeżeniem, że Polska Rzeczpospolita Ludowa nie uważa się za związaną postanowieniami artykułu 14 ustęp 1 tej Konwencji; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 14 listopada 1974 roku.


KONWENCJA
o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego. (Tekst umowy jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji,

zważywszy, że bezprawne czyny skierowane przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego narażają na niebezpieczeństwo osoby i mienie, poważnie zagrażają eksploatacji linii lotniczych i podrywają zaufanie narodów świata do bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego,

zważywszy, że czyny takie budzą poważne zaniepokojenie,

zważywszy, że aby zapobiec takim czynom, istnieje pilna potrzeba podjęcia właściwych środków zmierzających do ukarania ich sprawców,

uzgodniły, co następuje:

Art. 1.
1. Popełnia przestępstwo każda osoba, która bezprawnie i umyślnie:

a) dokonuje aktu przemocy wobec osoby znajdującej się na pokładzie statku powietrznego będącego w locie, jeżeli czyn ten może zagrażać bezpieczeństwu tego statku powietrznego; lub

b) niszczy statek powietrzny będący w służbie lub powoduje jego uszkodzenie, które czyni go niezdolnym do lotu lub które może stworzyć zagrożenie jego bezpieczeństwa w locie; lub

c) umieszcza lub powoduje umieszczenie w jakikolwiek sposób na statku powietrznym będącym w służbie urządzeń lub substancji, które mogą ten statek zniszczyć albo spowodować jego uszkodzenie czyniące go niezdolnym do lotu lub mogące stworzyć zagrożenie jego bezpieczeństwa w locie;
albo

d) niszczy lub uszkadza lotnicze urządzenia nawigacyjne lub zakłóca ich działanie, jeżeli czyn taki może zagrozić bezpieczeństwu statku powietrznego w locie; lub

e) przekazuje informacje, o których wie, że są fałszywe, stwarzając w ten sposób zagrożenie bezpieczeństwa statku powietrznego w locie.

2. Popełnia także przestępstwo każda osoba, która:

a) usiłuje popełnić którekolwiek z przestępstw wymienionych w ustępie 1 niniejszego artykułu lub

b) współdziała z osobą, która popełnia lub usiłuje popełnić takie przestępstwo.

Art. 2.
W rozumieniu niniejszej Konwencji:

a) statek powietrzny jest w locie od chwili, gdy załadowanie zostało zakończone i wszystkie drzwi zewnętrzne zostały zamknięte, aż do chwili, gdy jedne z tych drzwi zostały otwarte w celu wyładowania; w przypadku przymusowego lądowania przyjmuje się, że lot trwa nadal aż do chwili przejęcia przez właściwe władze odpowiedzialności za statek powietrzny oraz osoby i mienie znajdujące się na pokładzie;

b) statek powietrzny jest w służbie od chwili, w której personel naziemny lub załoga rozpoczyna przygotowywanie go do określonego lotu aż do upływu dwudziestu czterech godzin po każdym lądowaniu; okres służby rozciąga się w każdym przypadku na cały okres, w ciągu którego statek powietrzny jest w locie w rozumieniu punktu a) niniejszego artykułu.

Art. 3.
Każde Umawiające się Państwo zobowiązuje się do poddania surowym karom przestępstw wymienionych w artykule 1.

Art. 4.
1. Niniejszej Konwencji nie stosuje się do statków powietrznych używanych w służbie wojskowej, celnej lub policyjnej.

2. W przypadkach przewidzianych w artykule 1 ustęp 1 punkty a), b), c) i e) niniejszą Konwencję stosuje się, niezależnie od tego, czy statek powietrzny wykonuje lot międzynarodowy, czy też krajowy, tylko wtedy, gdy:

a) miejsce startu lub lądowania statku powietrznego, rzeczywiste lub zamierzone, jest położone poza terytorium Państwa rejestracji tego statku powietrznego; albo

b) przestępstwo zostało popełnione na terytorium Państwa innego niż Państwo rejestracji statku powietrznego.

3. Niezależnie od postanowień ustępu 2 niniejszego artykułu, w przypadkach przewidzianych w artykule 1 ustęp 1 punkty a), b), c) i e) niniejszą Konwencję stosuje się także, jeżeli sprawca lub domniemany sprawca przestępstwa znajdzie się na terytorium Państwa innego niż Państwo rejestracji statku powietrznego.

4. W odniesieniu do Państw wymienionych w artykule 9 i w przypadkach wymienionych w artykule 1 ustęp 1 punkty a), b), c) i e) niniejszej Konwencji nie stosuje się, jeżeli miejsce określone w punkcie a) ustęp 2 niniejszego artykułu są położone na terytorium tego samego Państwa, które jest jednym z Państw określonych w artykule 9, chyba że przestępstwo zostało popełnione albo sprawca lub domniemany sprawca przestępstwa znajdzie się na terytorium Państwa innego niż to Państwo.

5. W przypadkach przewidzianych w artykule 1 ustęp 1 punkt d) niniejszą Konwencję stosuje się tylko wtedy, gdy lotnicze urządzenia nawigacyjne są używane w międzynarodowej żegludze powietrznej.

6. Postanowienia ustępów 2, 3, 4 i 5 niniejszego artykułu stosuje się także w przypadkach przewidzianych w artykule 1 ustęp 2.

Art. 5.
1. Każde umawiające się Państwo podejmie takie środki, jakie będą konieczne do ustanowienia jego jurysdykcji w następujących przypadkach:

a) gdy przestępstwo zostało popełnione na terytorium tego Państwa;

b) gdy przestępstwo zostało popełnione przeciwko statkowi powietrznemu w tym Państwie lub na pokładzie takiego statku powietrznego;

c) gdy statek powietrzny, na pokładzie którego przestępstwo zostało popełnione, ląduje na jego terytorium z domniemanym sprawcą przestępstwa znajdującym się jeszcze na pokładzie;

d) gdy przestępstwo zostało popełnione przeciwko statkowi powietrznemu lub na pokładzie statku powietrznego wydzierżawionego bez załogi osobie, której główna siedziba przedsiębiorstwa, a w przypadku braku takiej siedziby - miejsce jej stałego pobytu znajduje się w tym Państwie.

2. Każde umawiające się Państwo podejmie również takie środki, jakie będą konieczne do ustanowienia jego jurysdykcji w sprawach o przestępstwa wymienione w artykule 1 ustęp 1 punkty a), b) i c), a także w artykule 1 ustęp 2, o ile ustęp ten dotyczy tych przestępstw, w przypadku gdy domniemany sprawca przestępstwa znajduje się na jego terytorium, a Państwo to nie wydaje go zgodnie z postanowieniami artykułu 8 żadnemu z Państw wymienionych w ustępie 1 niniejszego artykułu.

3. Niniejsza Konwencja nie wyłącza jurysdykcji karnej wykonywanej zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego.

Art. 6.
1. Jeżeli Umawiające się Państwo, na terytorium którego znajduje się sprawca lub domniemany sprawca przestępstwa, uzna, że okoliczności to usprawiedliwiają, zatrzyma taką osobę lub podejmie inne środki zapewniające jej obecność. Zatrzymanie lub zastosowanie innych środków powinno być zgodne z prawem danego Państwa i może trwać jedynie przez okres konieczny do przeprowadzenia postępowania karnego lub dokonania ekstradycji.

2. Państwo to przystąpi niezwłocznie do przeprowadzenia dochodzenia wstępnego mającego na celu ustalenie faktów.

3. Każdej osobie zatrzymanej w myśl ustępu 1 niniejszego artykułu przysługuje prawo natychmiastowego porozumienia się z najbliższym właściwym przedstawicielem Państwa, którego jest ona obywatelem; w tym celu należy udzielić jej wszelkich ułatwień.

4. Gdy Państwo zatrzymało osobę zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu, niezwłocznie zawiadamia o tym zatrzymaniu, jak i o okolicznościach które je usprawiedliwiają, Państwa określone w artykule 5 ustęp 1, Państwo, którego obywatelem jest zatrzymana osoba, a także jeżeli uzna to za wskazane - wszystkie inne zainteresowane Państwa. Państwo, które prowadzi wstępne dochodzenie określone w ustępie 2 niniejszego artykułu, zawiadamia natychmiast wyżej wymienione Państwa o jego wynikach i oświadcza, czy zamierza wykonywać swą jurysdykcję.

Art. 7.
Jeżeli Umawiające się Państwo, na terytorium którego znajduje się domniemany sprawca przestępstwa, nie wydaje go, jest ono zobowiązane bez żadnego wyjątku oraz bez względu na to, czy przestępstwo zostało popełnione na jego terytorium, przedłożyć sprawę właściwym władzom w celu przeprowadzenia postępowania karnego. Władze te będą podejmowały swe decyzje w taki sam sposób, jak w przypadku jakiegokolwiek przestępstwa pospolitego o poważnym charakterze, zgodnie z prawem wewnętrznym tego Państwa.

Art. 8.
1. Za przestępstwa uzasadniające ekstradycję uznaje się przestępstwa włączone do wszystkich umów ekstradycyjnych zawartych między Umawiającymi się Państwami. Umawiające się Państwa zobowiązują się włączyć przestępstwa jako przestępstwa uzasadniające ekstradycję do wszystkich umów ekstradycyjnych, jakie będą zawarte między nimi.

2. Jeżeli Umawiające się Państwo, które uzależnia ekstradycję od istniejącej umowy, otrzyma wniosek o ekstradycję od innego Umawiającego się Państwa, z którym nie ma umowy ekstradycyjnej, może na mocy własnej decyzji uznać niniejszą Konwencję za podstawę prawną ekstradycji w związku z przestępstwami. Ekstradycja podlega innym warunkom przewidzianym przez prawo Państwa wezwanego.

3. Umawiające się Państwa, które nie uzależniają ekstradycji od istnienia umowy, uznają między sobą przestępstwa za przestępstwa uzasadniające ekstradycję na warunkach przewidzianych przez prawo Państwa wezwanego.

4. W celach ekstradycji między Umawiającymi się Państwami każde z przestępstw uważa się za dokonane zarówno w miejscu jego popełnienia, jak i na terytorium Państw zobowiązanych do ustanowienia swej jurysdykcji zgodnie z artykułem 5 ustęp 1 punkt b), c) i d).

Art. 9.
Umawiające się Państwa, które tworzą dla przewozu lotniczego organizację wspólnej eksploatacji lub międzynarodowe agencje eksploatacyjne, eksploatujące statki powietrzne podlegające wspólnej lub międzynarodowej rejestracji, wyznaczą dla każdego statku powietrznego we właściwym trybie to Państwo spośród nich, które będzie wykonywało jurysdykcję i w celach niniejszej Konwencji będzie posiadało uprawnienia Państwa rejestracji, oraz zawiadomią o tym Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, która prześle te zawiadomienia wszystkim Państwom będącym Stronami niniejszej Konwencji.

Art. 10.
1. Umawiające się Państwa będą dążyć zgodnie z prawem międzynarodowym i wewnętrznym do podjęcia wszelkich możliwych środków w celu zapobieżenia przestępstwom wymienionym w artykule 1.

2. Kiedy w wyniku popełnienia jednego z przestępstw wymienionych w artykule 1 lot zostanie odroczony lub przerwany, każde Umawiające się Państwo, na terytorium którego znajduje się statek powietrzny, pasażerowie lub załoga, ułatwi, tak szybko jak tylko to będzie możliwe, pasażerom i załodze kontynuowanie podróży oraz niezwłocznie zwróci osobom uprawnionym statek powietrzny i jego ładunek.

Art. 11.
1. Umawiające się Państwa będą udzielać sobie nawzajem jak najdalej idącej pomocy prawnej w postępowaniu karnym prowadzonym w związku z przestępstwami. We wszystkich przypadkach stosuje się prawo Państwa wezwanego.

2. Postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu nie naruszają zobowiązań wynikających z postanowień innych dwustronnych lub wielostronnych umów, które regulują lub będą regulowały w całości lub w części wzajemną pomoc prawną w sprawach karnych.

Art. 12.
Każde Umawiające się Państwo, mające powody przypuszczać, że będzie popełnione jedno z przestępstw wymienionych w artykule 1, udzieli zgodnie ze swoim prawem wewnętrznym wszelkich istotnych informacji będących w jego posiadaniu Państwom, które według jego przekonania są Państwami wymienionymi w artykule 5 ustęp 1.

Art. 13.
Każde Umawiające się Państwo przekaże Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego zgodnie z jego prawem wewnętrznym, tak szybko jak tylko to będzie możliwe, wszelkie istotne informacje będące w jego posiadaniu dotyczące:

a) okoliczności przestępstwa,

b) środków podjętych w myśl postanowień artykułu 10 ustęp 2,

c) środków zastosowanych względem sprawcy lub domniemanego sprawcy przestępstwa oraz w szczególności - wyników postępowania ekstradycyjnego lub każdego innego postępowania prawnego.

Art. 14.
1. Jakikolwiek spór między Umawiającymi się Państwami dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, który nie może być rozstrzygnięty w drodze negocjacji, będzie na prośbę jednego z nich poddany arbitrażowi. Jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od daty zażądania arbitrażu Strony nie dojdą do porozumienia w sprawie organizacji arbitrażu, każda ze Stron może skierować spór do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, zgodnie ze Statutem Trybunału.

2. Każde Państwo będzie mogło przy podpisywaniu lub ratyfikacji niniejszej Konwencji albo przystąpieniu do niej oświadczyć, że nie uważa się za związane postanowieniami poprzedniego ustępu. Inne Umawiające się Państwa nie będą związane wspomnianymi postanowieniami w stosunku do każdego Umawiającego się Państwa, które złożyło takie zastrzeżenie.

3. Każde Umawiające się Państwo, które złożyło zastrzeżenie zgodnie z postanowieniami poprzedniego ustępu, będzie mogło w każdym czasie wycofać to zastrzeżenie w drodze notyfikacji skierowanej do Rządów-depozytariuszy.

Art. 15.
1. Niniejsza Konwencja będzie otwarta do podpisu w Montrealu dnia 23 września 1971 roku dla Państw uczestniczących w Międzynarodowej Konferencji Prawa Lotniczego zwołanej do Montrealu w dniach od 8 do 23 września 1971 roku (zwanej dalej Konferencją Montrealską). Po dniu 10 października 1971 roku Konwencja będzie otwarta do podpisu w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie dla wszystkich Państw. Każde Państwo, które nie podpisało Konwencji przed jej wejściem w życie zgodnie z postanowieniami ustępu 3 niniejszego artykułu, może przystąpić do niej w każdym czasie.

2. Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji przez Państwa sygnatariuszy. Dokumenty ratyfikacyjne i dokumenty przystąpienia zostaną złożone Rządom Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii oraz Stanów Zjednoczonych Ameryki, które niniejszym wyznacza się jako Rządy-depozytariuszy.

3. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie po upływie trzydziestu dni od daty złożenia dokumentów ratyfikacyjnych przez dziesięć Państw sygnatariuszy niniejszej Konwencji, które uczestniczyły w Konferencji Montrealskiej.

4. W stosunku do innych Państw niniejsza Konwencja wejdzie w życie zgodnie z postanowieniami ustępu 3 niniejszego artykułu lub po upływie trzydziestu dni od daty złożenia ich dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów przystąpienia, w zależności od tego, która z tych dat będzie późniejsza.

5. Rządy-depozytariusze niezwłocznie będą informowały wszystkie Państwa, które podpisały niniejszą Konwencję lub do niej przystąpiły, o dacie każdego podpisania, złożenia każdego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia, dacie wejścia w życie niniejszej Konwencji oraz o wszelkich innych zawiadomieniach.

6. Z chwilą wejścia w życie niniejszej Konwencji zostanie ona zarejestrowana przez Rządy-depozytariuszy stosownie do postanowień artykułu 102 Karty Narodów Zjednoczonych oraz artykułu 83 Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym (Chicago, 1944 rok).

Art. 16.
1. Każde Umawiające się Państwo może wypowiedzieć niniejszą Konwencję w drodze pisemnej notyfikacji skierowanej do Rządów-depozytariuszy.

2. Wypowiedzenie nabierze mocy po upływie sześciu miesięcy od daty otrzymania notyfikacji przez Rządy-depozytariuszy.

NA DOWÓD CZEGO niżej podpisani pełnomocnicy, należycie w tym celu upoważnieni przez swe Rządy, podpisali niniejszą Konwencję.

SPORZĄDZONO w Montrealu dnia dwudziestego trzeciego września tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego pierwszego roku w trzech oryginalnych egzemplarzach, z których każdy zawiera cztery autentyczne teksty zredagowane w językach angielskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim.

Rozdział I
Zakres Umowy.

Art. 1.

Zakres podmiotowy.

Niniejsza Umowa dotyczy osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego lub na terytoriach obydwu Umawiających się Państw.

Art. 2.

Podatki, których dotyczy Umowa.

1. Niniejsza Umowa dotyczy podatków od dochodu pobieranych w każdym z Umawiających się Państw bez względu na sposób, w jaki są one pobierane.

2. Dla celów niniejszej Umowy będą traktowane jako podatki od dochodu podatki pobierane od całego dochodu lub części dochodu, włączając podatki od zysku z przeniesienia prawa własności ruchomości lub nieruchomości oraz płacone przez przedsiębiorstwa podatki od wynagrodzeń i płac.

3. Do istniejących obecnie podatków, których dotyczy niniejsza Umowa, należą w szczególności:

a) w przypadku Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej:

- podatek dochodowy

- podatek od wynagrodzeń

- podatek wyrównawczy

(zwane dalej polskimi podatkami)

b) w przypadku Muzułmańskiej Republiki Pakistanu

- podatek dochodowy (Income Tax)

- podatek dodatkowy (Supertax)

- opłata dodatkowa (Surcharge)

(zwane dalej pakistańskimi podatkami).

4. Niniejsza Umowa będzie także stosowana do podatków o takim samym lub podobnym charakterze, które będą pobierane w uzupełnieniu lub w miejsce istniejących podatków. Przy końcu każdego roku właściwe władze obu Umawiających się Państw będą sobie wzajemnie notyfikować zmiany dokonane w ich prawie podatkowym.

Rozdział II
Definicje.

Art. 3.

Ogólne definicje.

1. W rozumieniu niniejszej Umowy, jeżeli z jej treści nie wynika inaczej:

a) określenia "Umawiające się Państwo" i "drugie Umawiające się Państwo" oznaczają Polską Rzeczpospolitą Ludową lub Muzułmańską Republikę Pakistanu stosownie do treści przepisu,

b) określenie "osoba" oznacza osobę fizyczną, spółkę lub osobę prawną oraz inne jednostki organizacyjne, które są traktowane jako podmiot opodatkowania zgodnie z prawem każdego z Umawiających się Państw,

c) określenie "spółka" oznacza stowarzyszenie lub jednostkę organizacyjną, która jest traktowana jako stowarzyszenie dla celów podatkowych, zgodnie z prawem każdego Umawiającego się Państwa,

d) określenia "przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa" i "przedsiębiorstwo drugiego Umawiającego się Państwa" oznaczają odpowiednio przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Umawiającego się Państwa i przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa,

e) określenie "właściwe władze" oznacza:

1) w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - Ministra Finansów,

2) w Muzułmańskiej Republice Pakistanu - Centralny Zarząd Przychodów Państwa.

2. W trakcie stosowania niniejszej Umowy przez Umawiające się Państwo każde określenie nie zdefiniowane w inny sposób będzie miało, jeżeli z kontekstu nie wynika inaczej, znaczenie, jakie ono posiada zgodnie z prawem tego Umawiającego się Państwa w odniesieniu do podatków, które są przedmiotem niniejszej Umowy.

Art. 4.

Miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

1. Dla celów niniejszej Umowy określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Umawiającego się Państwa" oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem tego Umawiającego się Państwa podlega opodatkowaniu ze względu na jej miejsce zamieszkania, siedzibę zarządu lub znamiona o podobnym charakterze, stosowane zgodnie z prawem tego Umawiającego się Państwa.

2. Jeżeli stosownie do postanowień punktu 1 osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania na terytoriach obydwu Umawiających się Państw, to przypadek taki będzie rozstrzygany zgodnie z następującymi zasadami:

a) osoba będzie uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, w którym znajduje się mieszkanie będące w jej dyspozycji, jeżeli ma ona mieszkanie w obydwu Umawiających się Państwach, to będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, z którym jej związki osobiste i majątkowe są ściślejsze (ośrodek powiązań osobistych),

b) jeżeli nie można ustalić, w którym z Umawiających się Państw znajduje się ośrodek jej powiązań osobistych, lub jeżeli nie ma ona mieszkania będącego w jej dyspozycji w żadnym z Umawiających się Państw, to będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, w którym ona zazwyczaj przebywa,

c) jeżeli sprawy miejsca zamieszkania nie można rozstrzygnąć zgodnie z postanowieniami podpunktów a) i b), to właściwe władze Umawiających się Państw rozstrzygną ją w drodze wzajemnego porozumienia.

3. Jeżeli zgodnie z postanowieniami punktu 1 osoba nie będąca osobą fizyczną ma siedzibę w obu Umawiających się Państwach, to będzie ona uważana za mającą siedzibę w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce jej rzeczywistego zarządu.

Art. 5.

Zakład.

1. Dla celów niniejszej Umowy określenie "zakład" oznacza stałą placówkę, w której prowadzi się całkowicie lub częściowo działalność gospodarczą przedsiębiorstwa.

2. Określenie "zakład" obejmuje w szczególności:

a) miejsce zarządzania,

b) filię,

c) biuro,

d) zakład fabryczny,

e) warsztat albo magazyn,

f) kopalnię, kamieniołom albo inne miejsce wydobywania bogactw ziemnych,

g) plac budowy, budowę albo montaż, których okres realizacji przekracza 12 miesięcy.

3. Nie stanowią zakładu:

a) placówki, które służą wyłącznie do składowania, wystawiania albo wydawania dóbr albo towarów przedsiębiorstwa,

b) zapasy dóbr albo towarów przedsiębiorstwa utrzymywanych wyłącznie dla składowania, wystawiania lub wydawania,

c) stałe placówki utrzymywane wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów dla przedsiębiorstwa albo w celu uzyskiwania informacji,

d) stałe placówki utrzymywane wyłącznie w celach reklamowych, udzielania informacji lub prowadzenia badań naukowych dla przedsiębiorstwa.

4. Osoba działająca w Umawiającym się Państwie w imieniu przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa, z wyjątkiem niezależnego przedstawiciela w rozumieniu ustępu 5, będzie uważana za posiadającą status zakładu w tym pierwszym Państwie, jeżeli:

a) ma ona pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu przedsiębiorstwa i pełnomocnictwo w tym Państwie zwykle wykonuje, chyba że jej działalność ogranicza się tylko do zakupu dla przedsiębiorstwa dóbr lub towarów,

b) nie ma ona takiego pełnomocnictwa, lecz zwykle utrzymuje w tym pierwszym Państwie zapasy dóbr lub towarów, które są wykorzystywane dla stałych dostaw dóbr albo towarów w imieniu przedsiębiorstwa.

5. Nie będzie się traktować przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa za posiadające zakład w drugim Umawiającym się Państwie tylko z tego powodu, że wykonuje tam czynności przez maklera, komisanta albo innego niezależnego przedstawiciela, o ile te osoby działają w ramach swojej zwykłej działalności gospodarczej.

6. Sam fakt, że spółka mająca siedzibę w Umawiającym się Państwie posiada przedsiębiorstwo pomocnicze, które ma siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie lub które prowadzi tam działalność handlową lub gospodarczą (przez posiadany tam zakład lub w inny sposób), nie będzie oznaczał, że to przedsiębiorstwo pomocnicze jest zakładem spółki macierzystej.

Rozdział III
Opodatkowanie dochodów.

Art. 6.

Dochody z nieruchomości.

1. Dochody z majątku nieruchomego mogą być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym ten majątek jest położony.

2. Określenie "majątek nieruchomy" ma takie znaczenie, jakie nadaje mu prawo tego Umawiającego się Państwa, w którym majątek ten jest położony. Pojęcie to obejmuje w każdym przypadku przynależności do majątku nieruchomego, prawa, do których mają zastosowanie przepisy prawa cywilnego o gruntach, prawa użytkowania majątku nieruchomego, jak również prawa do zmiennych lub stałych świadczeń z tytułu eksploatacji albo prawa do eksploatacji zasobów mineralnych, źródeł i innych bogactw naturalnych. Statki, inny sprzęt pływający i samoloty nie stanowią majątku nieruchomego.

3. Ustęp 1 stosuje się do dochodów ze sprzedaży, bezpośredniego użytkowania, najmu lub dzierżawy, jak również każdego innego rodzaju użytkowania majątku nieruchomego.

4. Ustępy 1 do 3 stosuje się również do dochodów z majątku nieruchomego przedsiębiorstwa i do dochodu z majątku nieruchomego, który służy do wykonywania wolnego zawodu.

Art. 7.

Zyski z działalności gospodarczej.

1. Zyski z przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa mogą być opodatkowane tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność w ten sposób, cały dochód takiego przedsiębiorstwa z działalności wykonywanej w drugim Państwie może być opodatkowany w tym drugim Państwie.

2. Jeżeli przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa prowadzi działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład, to w każdym Umawiającym się Państwie należy przypisać temu zakładowi takie zyski, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.

3. Przy ustalaniu zysków zakładu dopuszcza się odliczenie nakładów ponoszonych dla tego zakładu, włącznie z kosztami zarządzania i z ogólnymi kosztami administracyjnymi, niezależnie od tego, czy powstały w tym Państwie, w którym leży zakład, czy gdzie indziej. W każdym razie żadne takie odliczenia nie będą dopuszczalne w odniesieniu do kwot, jeżeli takie będą, wypłacanych (inaczej niż drogą zwrotu aktualnych wydatków) przez zakład zarządowi przedsiębiorstwa lub jakiemukolwiek jego biuru w razie należności licencyjnych, opłat lub innych podobnych płatności z tytułu używania praw patentowych lub innych praw albo w formie prowizji za specjalne usługi wykonywane dla kierownictwa, z wyjątkiem przedsiębiorstw bankowych, drogą odsetek od pożyczek udzielonych zakładowi.

4. O ile w Umawiającym się Państwie istnieje zwyczaj ustalania zysków przez podział całkowitych zysków przedsiębiorstwa na ich poszczególne części, ustęp 2 nie wyklucza ustalenia przez to Umawiające się Państwo zysku do opodatkowania według zwykle stosowanego podziału; sposób zastosowanego podziału może być jednak taki, żeby wynik był zgodny z zasadami tego artykułu.

5. Żaden zysk nie może zostać przypisany zakładowi z tytułu samego zakupu dóbr lub towarów przez ten zakład dla przedsiębiorstwa.

6. Przy stosowaniu poprzednich ustępów ustalanie zysków zakładu powinno być dokonywane każdego roku w ten sam sposób, chyba że istnieją uzasadnione powody, aby postąpić inaczej.

7. Jeżeli do zysków należą dochody, których opodatkowanie jest regulowane w innych artykułach niniejszej Umowy, wówczas postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają postanowień tamtych artykułów.

Art. 8.

Transport morski i powietrzny.

1. Zyski osiągnięte przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa z eksploatacji samolotów stanowiących własność lub dzierżawionych przez to przedsiębiorstwo będą zwolnione od opodatkowania w drugim Umawiającym się Państwie, chyba że samolot jest eksploatowany wyłącznie lub przede wszystkim w ruchu wewnętrznym tego drugiego Państwa.

2. Zyski osiągnięte z eksploatacji statków stanowiących własność lub dzierżawionych przez przedsiębiorstwo jednego z Umawiających się Państw będą zwolnione od opodatkowania w drugim Umawiającym się Państwie, chyba że statki są eksploatowane wyłącznie lub przede wszystkim w ruchu pomiędzy portami drugiego Umawiającego się Państwa.

3. Ustępy 1 i 2 mają odpowiednie zastosowanie do zysków osiągniętych z udziału w umowie poolowej jakiegokolwiek rodzaju przez przedsiębiorstwa działające w transporcie morskim lub powietrznym.

Art. 9.

Przedsiębiorstwa powiązane.

Jeżeli:

1) przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu, kontroli lub w kapitale przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa albo

2) te same osoby bezpośrednio bądź pośrednio biorą udział w zarządzaniu, kontroli lub w kapitale przedsiębiorstwa każdego z Umawiających się Państw

i w takich przypadkach w zakresie stosunków handlowych lub finansowych zostaną uzgodnione lub narzucone warunki, które różnią się od warunków, które by ustaliły między sobą przedsiębiorstwa od siebie niezależne, wówczas zyski, które osiągałoby jedno z przedsiębiorstw bez tych warunków, ale z powodu tych warunków ich nie osiągnęło, mogą być uznane za zyski przedsiębiorstwa i odpowiednio opodatkowane.

Art. 10.

Dywidendy.

1. Jeżeli polska spółka lub przedsiębiorstwo posiada nie mniej niż jedną trzecią kapitału spółki pakistańskiej, to wysokość pakistańskiego podatku dochodowego, który powinien być zapłacony od dywidend zadeklarowanych i płatnych przez tę spółkę, będzie wynosiła 15% całkowitej wartości dywidend, jeżeli zostały one wypłacone z dochodu uzyskanego z działalności przemysłowej.

2. Wysokość polskiego podatku od dywidend wypłaconych pakistańskiej spółce przez polskie przedsiębiorstwo przemysłowe, którego kapitał jest co najmniej w jednej trzeciej własnością poprzednio wymienionej spółki, będzie wynosiła 15%.

3. Jeżeli spółka lub przedsiębiorstwo, którego siedziba znajduje się w Umawiającym się Państwie, osiąga zyski ze źródeł z drugiego Umawiającego się Państwa, wówczas to drugie Państwo nie może obciążać podatkiem o charakterze podatku od zysków nie rozdzielonych zysków spółki lub przedsiębiorstwa ani też żadną formą podatku dywidend, które ta spółka lub przedsiębiorstwo płaci osobom nie mającym miejsca zamieszkania lub siedziby w tym drugim Państwie, chyba że takie dywidendy mogą być przypisane zakładowi prowadzonemu przez osobę nie posiadającą miejsca zamieszkania lub siedziby w tym drugim Państwie.

4. W ustępach 1 i 2 tego artykułu określenie "działalność przemysłowa" oznacza działalność prowadzoną w niżej wymienionych dziedzinach, w przypadku kiedy jest ona prowadzona lub została rozpoczęta po wejściu w życie niniejszej Umowy lub jeśli udziały spółki zostały nabyte przez przedsiębiorstwo drugiego Umawiającego się Państwa po tej dacie:

a) produkcja dóbr lub towarów lub poddanie dóbr lub towarów procesowi, w wyniku którego zmieniają one w istotny sposób swój pierwotny charakter,

b) budowa statków,

c) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i wody,

d) górnictwo, włączając wydobycie ropy naftowej lub innych złóż mineralnych,

e) każdą inną działalność, która może być określona przez kompetentne władze jako działalność przemysłowa dla celów tego artykułu.

5. Niniejszy artykuł nie będzie naruszał postanowień regulujących zasady opodatkowania zysków spółki lub przedsiębiorstwa, z których są wypłacane dywidendy.

Art. 11.

Odsetki.

1. Odsetki od obligacji, papierów wartościowych, weksli, skryptów dłużnych lub innego rodzaju zobowiązań, uzyskane ze źródeł z jednego Umawiającego się Państwa przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, będą przedmiotem opodatkowania tylko w tym pierwszym wymienionym Państwie.

2. Bez względu na postanowienia poprzedniego ustępu odsetki wypłacane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Pakistanie polskiej spółce lub przedsiębiorstwu z tytułu kredytów zatwierdzonych przez Ministra Finansów Rządu Pakistańskiego będą zwolnione od podatku w Pakistanie.

3. Bank Państwowy Pakistanu będzie zwolniony od polskich podatków od odsetek uzyskiwanych ze źródeł w Polsce.

4. Bank Handlowy w Warszawie S. A. będzie zwolniony od pakistańskich podatków od odsetek ze źródeł w Pakistanie.

Art. 12.

Należności licencyjne.

1. Należności licencyjne uzyskane ze źródeł z Umawiającego się Państwa przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie będą opodatkowane tylko w pierwszym wymienionym Państwie, lecz wysokość opodatkowania nie będzie przekraczać 20% ich całkowitej wartości w przypadkach określonych w ustępie 2 lit. a) i 15% całkowitej wartości należności w przypadkach określonych w ustępie 2 lit. b).

2. Określenie "należności licencyjne" użyte w niniejszym artykule oznacza:

a) wszelkiego rodzaju należności płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania wszelkich praw autorskich, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych lub zdobniczych, dokumentacji, formuł lub technologii produkcyjnej lub za użytkowanie lub prawo do użytkowania wyposażenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, włączając należności wszelkiego rodzaju płacone w związku z filmami fabularnymi, przygotowywaniem filmów lub taśm do video-magnetofonu używanych w telewizji,

b) należności otrzymywane z tytułu umów "know how" o charakterze technicznym lub informacji dotyczących doświadczeń przemysłowych, handlowych i naukowych.

3. Postanowienia ustępu 1 nie będą stosowane, jeżeli odbiorca należności licencyjnych mający miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego z Umawiających się Państw posiada w drugim Umawiającym się Państwie, z którego pochodzą należności licencyjne, zakład, a prawa albo wartości majątkowe, z tytułu których wypłacone są należności licencyjne, rzeczywiście należą do tego zakładu. W takim przypadku mają zastosowanie postanowienia artykułu 7 niniejszej Umowy.

4. Jeżeli między dłużnikami a osobą trzecią istnieją szczególne stosunki i dlatego zapłacone opłaty licencyjne przekraczają w stosunku do świadczenia podstawowego kwotę, którą dłużnik i wierzyciel umówiliby bez tych stosunków, wówczas artykuł ten stosuje się tylko do tej ostatnio wymienionej kwoty. W tym przypadku nadwyżka ponad tę kwotę może być opodatkowana według prawa każdego Umawiającego się Państwa oraz przy uwzględnieniu innych przepisów niniejszej Umowy.

Art. 13.

Zyski kapitałowe.

1. Stosownie do postanowień ustępu 3 zyski ze sprzedaży, wymiany lub zamiany wartości kapitałowych, stanowiących majątek ruchomy, będą opodatkowane tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym ten majątek się znajduje w chwili sprzedaży. W tym celu udziały w spółce będzie się uważać za znajdujące się w tym Umawiającym się Państwie, w którym spółka jest zarejestrowana.

2. Wyrażenie "wartości kapitałowe" użyte w ustępie 1 tego artykułu nie obejmuje rzeczy ruchomych o charakterze własności osobistej, takich jak odzież, biżuteria i meble, przeznaczonych do osobistego użytku właściciela lub zależnego członka jego rodziny.

3. Zyski kapitałowe uzyskane ze sprzedaży, wymiany lub zamiany wartości kapitałowych będących statkiem lub samolotem będą opodatkowane tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa będącego właścicielem tych statków lub samolotów.

Art. 14.

Wolne zawody.

1. Dochód osiągnięty przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z wykonywania wolnego zawodu lub innej samodzielnej działalności o podobnym charakterze wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie może być opodatkowany w tym drugim Państwie tylko wtedy, jeżeli osoba fizyczna przebywa w tym drugim Państwie przez okres lub okresy przekraczające łącznie 183 dni w ciągu roku podatkowego i tylko do wysokości dochodu, który może być przypisany usługom lub działalności prowadzonej w tym Państwie.

2. Określenie "wolny zawód" obejmuje m. in. samodzielne wykonywanie działalności naukowej, literackiej, artystycznej, wychowawczej i nauczycielskiej, jak również samodzielną działalność lekarzy, adwokatów, inżynierów, architektów, lekarzy dentystów i księgowych.

Art. 15.

Praca najemna.

1. Stosownie do postanowień artykułów 16 do 18 płace, wynagrodzenia i inne świadczenia o podobnym charakterze uzyskiwane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa z tytułu zatrudnienia będą opodatkowane tylko w tym Umawiającym się Państwie, chyba że osoba ta wykonuje pracę w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to takie wynagrodzenia świadczone za tę pracę mogą być opodatkowane w tym drugim Umawiającym się Państwie.

2. Niezależnie od postanowień ustępu 1 wynagrodzenia, jakie osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego z Umawiających się Państw osiąga z pracy najemnej podejmowanej na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, mogą być opodatkowane tylko w pierwszym Umawiającym się Państwie, jeżeli:

a) otrzymujący wynagrodzenie przebywa na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa przez okres lub okresy nie przekraczające łącznie 183 dni w ciągu roku podatkowego,

b) wynagrodzenia są wypłacane przez osobę lub osobie, która nie ma na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa miejsca zamieszkania lub siedziby,

c) wynagrodzenia nie są wypłacane przez zakład lub stałe urządzenie, które osoba płacąca wynagrodzenie posiada na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa.

3. Bez względu na poprzednie postanowienia tego artykułu wynagrodzenia z pracy najemnej wykonywanej w charakterze pracownika na statku lub samolocie w transporcie międzynarodowym lub pracownika na statku żeglugi śródlądowej mogą być opodatkowane tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

Art. 16.

Wynagrodzenia członków zarządu.

Wynagrodzenia członków zarządu i podobne świadczenia finansowe uzyskiwane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z tytułu członkostwa w radzie zarządzającej spółki mającej siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Art. 17.

Artyści i sportowcy.

1. Bez względu na postanowienia artykułów 14 i 15 dochód uzyskiwany przez zawodowych artystów, jak np. artystów scenicznych, filmowych, radiowych lub telewizyjnych oraz muzyków i sportowców, z osobiście wykonywanej w tym charakterze działalności mogą być opodatkowane w tym z Umawiających się Państw, w którym wykonują oni te czynności.

2. Postanowienia ustępu 1 nie będą miały zastosowania w przypadkach programowej wymiany kulturalnej i sportowej popieranej przez każde z Umawiających się Państw lub w ich imieniu.

Art. 18.

Pracownicy państwowi.

1. Świadczenia finansowe, włączając emerytury, wypłacane przez lub z funduszów utworzonych przez Umawiające się Państwo, jego jednostki administracyjne lub władze samorządowe jakiejkolwiek osobie fizycznej z tytułu usług świadczonych na rzecz tego Państwa, jego jednostki administracyjnej lub władz samorządowych w związku z pełnieniem funkcji o charakterze rządowym, mogą być opodatkowane w tym Państwie.

2. Postanowienia artykułów 15 i 16 będą miały zastosowanie do świadczeń pieniężnych z tytułu usług świadczonych w związku z jakąkolwiek działalnością handlową lub gospodarczą prowadzoną przez jedno z Umawiających się Państw lub jego jednostkę organizacyjną lub władze samorządowe.

Art. 19.

Studenci.

Osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw, przebywająca okresowo na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa wyłącznie:

a) jako student uniwersytetu, szkoły wyższej lub innej szkoły w drugim Umawiającym się Państwie,

b) jako praktykant w dziedzinie gospodarczej lub technicznej,

c) jako otrzymujący stypendium lub inną pomoc finansową przede wszystkim w celu studiowania lub badań naukowych od organizacji religijnej, dobroczynnej, badawczej lub naukowej,

nie będzie opodatkowana w drugim Umawiającym się Państwie w zakresie świadczeń pieniężnych z zagranicy na cele utrzymania, wykształcenia lub praktyki albo w zakresie przyznanych stypendiów. To samo odnosi się do kwoty wynagrodzeń za usługi świadczone w tym drugim Umawiającym się Państwie, pod warunkiem, że takie usługi są związane ze studiami lub odbywaniem praktyki lub są niezbędne dla utrzymania.

Art. 20.

Nauczyciele.

Wykładowcy i nauczyciele jednego Umawiającego się Państwa, którzy pobierają wynagrodzenie za nauczanie lub badania naukowe w czasie okresowego pobytu na uniwersytecie, politechnice lub innej szkole wyższej na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, nie przekraczającego dwóch lat, nie będą opodatkowani w tym drugim Państwie.

Art. 21.

Dochody nie omówione w poprzednich artykułach.

Inne dochody osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Umawiającego się Państwa, nie wymienione wyraźnie w poprzednich artykułach niniejszej Umowy, będą opodatkowane tylko przez to Umawiające się Państwo.

Rozdział IV
Sposoby zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu.

Art. 22.

Sposoby wyłączania i zaliczania.

1. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego z Umawiających się Państw uzyskuje dochody w drugim Umawiającym się Państwie i jeżeli ten dochód, zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy, będzie opodatkowany tylko w tym drugim Umawiającym się Państwie lub może być opodatkowany w tym drugim Umawiającym się Państwie, to pierwsze wymienione Państwo będzie stosownie do postanowień ustępu 2 wyłączać te dochody spod opodatkowania, lecz może przy obliczaniu podatku od pozostałego dochodu tej osoby stosować stopę podatkową, która byłaby zastosowana, jeśli zwolniony dochód nie zostałby zwolniony.

2. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się Państwie uzyskuje dochód z drugiego Umawiającego się Państwa i taki dochód, zgodnie z postanowieniami artykułu 10, może być opodatkowany w tym drugim Umawiającym się Państwie, to pierwsze wymienione Państwo będzie dopuszczało potrącenie z podatku od dochodu tej osoby kwoty w wysokości podatku zapłaconego w tym drugim Umawiającym się Państwie. Potrącenia te nie będą w żadnym przypadku przekraczały części podatku obliczonego przed potrąceniem, który jest odpowiedni do dochodu uzyskanego w tym drugim Umawiającym się Państwie.

Rozdział V
Postanowienia specjalne.

Art. 23.

Zapobieżenie dyskryminacji.

1. Obywatel Umawiającego się Państwa, który ma miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie, nie może być poddany w drugim Umawiającym się Państwie jakiemukolwiek opodatkowaniu lub związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe nie opodatkowanie i związane z nim obowiązki, którym obywatele drugiego Umawiającego się Państwa w tych samych okolicznościach mogą być poddani.

2. Zakład, który osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw ma w drugim Umawiającym się Państwie, nie może podlegać w tym drugim Umawiającym się Państwie bardziej uciążliwemu opodatkowaniu niż zakład osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim Państwie, prowadzącej taką samą działalność. Jednakże ten ustęp nie zobowiązuje Umawiającego się Państwa do przyznania zakładom osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie przywilejów podatkowych przyznanych specjalnymi porozumieniami zakładom trzeciego Państwa.

3. Spółka jednego z Umawiających się Państw, której kapitał w całości lub częściowo stanowi własność lub jest kontrolowany bezpośrednio lub pośrednio przez jedną lub więcej osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, nie będzie poddana w pierwszym z Umawiających się Państw jakiemukolwiek opodatkowaniu lub związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe niż opodatkowanie i związane z nim obowiązki, którym jest lub może być poddana spółka pierwszego Umawiającego się Państwa wykonująca tę samą działalność, której kapitał w całości lub częściowo stanowi własność lub jest kontrolowany bezpośrednio lub pośrednio przez jedną lub więcej osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim Państwie. Jednakże ustęp ten nie będzie wymagał, by Umawiające się Państwo przyznawało osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie przywilejów podatkowych gwarantowanych specjalnymi umowami spółkom, które w całości lub częściowo stanowią własność osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim Państwie.

4. Postanowienia ustępów 1 do 3 niniejszego artykułu nie mogą być interpretowane tak, jak gdyby zobowiązywały jedno Umawiające się Państwo do przyznania osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa jakichkolwiek przywilejów osobistych, ulg lub zniżek dla celów podatkowych związanych ze stanem cywilnym lub obowiązkami rodzinnymi, które to przywileje, ulgi lub zniżki są przyznawane osobom mającym miejsce zamieszkania na jego terytorium, lub jak gdyby wywierały wpływ na postanowienia prawa pakistańskiego dotyczące obniżenia podatku płatniczego przez spółki spełniające warunki dotyczące zmniejszania i wypłaty dywidend.

Art. 24.

Procedura wzajemnego uzgadniania.

1. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa uważa, że zarządzenia jednego lub obu Umawiających się Państw wprowadzają lub wprowadzą dla niej opodatkowanie niezgodne z niniejszą Umową, wówczas może ona przedłożyć swoją sprawę właściwej władzy tego Umawiającego się Państwa, na terytorium którego ma miejsce zamieszkania lub swoją siedzibę lub którego jest obywatelem.

2. Jeżeli właściwa władza jednego Umawiającego się Państwa uzna zarzut za uzasadniony, ale nie może sama spowodować zadowalającego rozwiązania, wówczas poczyni ona starania, aby przypadek ten uregulować w drodze porozumienia z właściwymi władzami drugiego Umawiającego się Państwa, tak ażeby zapobiec opodatkowaniu niezgodnemu z niniejszą Umową.

3. Właściwe władze Umawiających się Państw będą starały się rozwiązać w drodze wzajemnych porozumień trudności i wątpliwości, które powstaną przy wykładni lub stosowaniu niniejszej Umowy. Mogą one również uzgadniać sposób zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu w przypadkach nie przewidzianych w niniejszej Umowie.

4. Właściwe władze Umawiających się Państw mogą w celu stosowania niniejszej Umowy komunikować się ze sobą bezpośrednio w celu osiągnięcia porozumienia w rozumieniu poprzednich ustępów. kiedy dla osiągnięcia porozumienia wydaje się wskazana ustna wymiana opinii, to taka wymiana może mieć miejsce poprzez przedstawicieli właściwych władz Umawiających się Państw.

Art. 25.

Wymiana informacji.

1. Właściwe władze Umawiających się Państw będą wymieniać takie informacje (będące informacjami dostępnymi zgodnie z systemem prawa podatkowego Umawiającego się Państwa), które są niezbędne do realizacji niniejszej Umowy lub do zapobiegania nadużyciom w dziedzinie podatków, które są przedmiotem niniejszej Umowy. Wszystkie w ten sposób wymienione informacje będą stanowiły tajemnicę i nie będą udostępniane innym osobom niż te, które zajmują się wymiarem lub poborem podatków będących przedmiotem niniejszej Umowy. Nie będą wymieniane informacje, które ujawniałyby tajemnicę handlową, gospodarczą, przemysłową lub zawodową lub zasady handlowe.

2. Postanowienia ustępu 1 nie mogą być w żadnym przypadku interpretowane tak, jak gdyby zobowiązywały jedno z Umawiających się Państw do stosowania środków administracyjnych, które są niezgodne z ustawodawstwem i praktyką drugiego Umawiającego się Państwa lub które mogłyby zagrozić jego suwerenności, bezpieczeństwu lub porządkowi społecznemu albo dostarczać szczegóły, które nie są udostępniane na podstawie ustawodawstwa drugiego Państwa.

Art. 26.

Urzędnicy dyplomatyczni i konsularni.

Przepisy niniejszej Umowy nie naruszają przywilejów przysługujących urzędnikom korzystającym z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych na podstawie ogólnych zasad prawa międzynarodowego lub postanowień umów specjalnych.

Rozdział VI
Postanowienia końcowe.

Art. 27.

Wejście w życie.

1. Umowa niniejsza podlega ratyfikacji, a wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi w Islamabadzie w możliwie najkrótszym czasie.

2. Umowa niniejsza wchodzi w życie po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych, a jej postanowienia będą miały zastosowanie w odniesieniu do podatków, których dotyczy niniejsza Umowa:

a) w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej od dochodu powstałego od dnia 1 stycznia 1973,

b) w Muzułmańskiej Republice Pakistanu od dochodu powstałego od dnia 1 lipca 1973.

W odniesieniu do dochodu pochodzącego z żeglugi, do którego odnoszą się postanowienia artykułu 8, może zostać przyjęte wcześniejsze zastosowanie niniejszej Umowy w trybie przewidzianym w artykule 24.

Art. 28.

Wypowiedzenie umowy.

Niniejsza Umowa zawarta jest na czas nieokreślony, z tym że może być ona wypowiedziana w drodze notyfikacji przed 30 dniem czerwca każdego roku kalendarzowego, nie wcześniej jednak niż w roku 1977. W tym przypadku niniejsza Umowa przestanie mieć zastosowanie w obydwu Umawiających się Państwach w odniesieniu do dochodów powstałych od dnia następującego po upływie trzech miesięcy od daty doręczenia noty wypowiadającej.

Umowę niniejszą sporządzono w Warszawie dnia 25 października 1974 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i angielskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne.

Za Polską Rzeczpospolitą Ludową

Marian Krzak

Pierwszy Zastępca Ministra Finansów

Za Muzułmańską Republikę Pakistanu

Malik Hamid Ali Noon

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny

Po zaznajomieniu się z powyższą Umową, Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 26 czerwca 1975 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski
UMOWA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o zmianie przebiegu granicy państwowej oraz niektórych innych sprawach związanych z budową i eksploatacją przez Stronę Polską zapory na Dunajcu, podpisana w Warszawie
dnia 21 marca 1975 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 21 marca 1975 roku została podpisana w Warszawie Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o zmianie przebiegu granicy państwowej oraz niektórych innych sprawach związanych z budową i eksploatacją przez Stronę Polską zapory na Dunajcu, w następującym brzmieniu dosłownym:


UMOWA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o zmianie przebiegu granicy państwowej oraz niektórych innych sprawach związanych z budową i eksploatacją przez Stronę Polską zapory na Dunajcu.

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Prezydent Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, pragnąc stworzyć w duchu wzajemnego zrozumienia potrzebne przesłanki dla budowy i eksploatacji przez Stronę Polską zapory na Dunajcu, postanowili zawrzeć niniejszą Umowę i w tym celu wyznaczyli Pełnomocników:

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej -

Jerzego Maciaka

Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Rolnictwa,

Prezydent Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej

Franti�ka Hagarę

Ministra Gospodarki Leśnej i Wodnej Słowackiej Republiki Socjalistycznej,

którzy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Art. 1.
1. Zmienia się przebieg polsko-czechosłowackiej granicy państwowej w rejonie:

polskiej miejscowości Sromowce Wyżnie (powiat Nowy Targ) i czechosłowackiej miejscowości Lysa nad Dunajcom (powiat Poprad)

oraz

polskiej miejscowości Wojkowa (powiat Nowy Sącz) i czechosłowackiej miejscowości Lenartov (powiat Bardejov).

2. Przebieg granicy państwowej od znaku granicznego 114/7 do znaku granicznego II/118 (II odcinek graniczny) w rejonie polskiej miejscowości Sromowce Wyżnie (powiat Nowy Targ) i czechosłowackiej miejscowości Lysa nad Dunajcom (powiat Poprad) ustala się zgodnie z następującymi dokumentami granicznymi i pomiarowymi:

a) protokolarnym opisem przebiegu linii granicy i zestawieniem danych technicznych - arkusze nr II/35 i II/36,

b) szkicem przebiegu linii granicy w skali 1:5000 - arkusze nr II/35 i II/36,

c) skorowidzem szkiców przebiegu linii granicy w skali 1:50000 dla II odcinka granicznego - arkusz nr 2,

d) planem powierzchni terytorium państwowego Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, przypadającego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - w skali 1:2500.

3. Przebieg granicy państwowej od znaku granicznego 278/8 do znaku granicznego 281/3 (I odcinek graniczny) w rejonie polskiej miejscowości Wojkowa (powiat Nowy Sącz) i czechosłowackiej miejscowości Lenartov (powiat Bardejov) ustala się zgodnie z następującymi dokumentami granicznymi i pomiarowymi:

a) protokolarnym opisem przebiegu linii granicy i zestawieniem danych technicznych - arkusze nr I/107 i I/108,

b) szkicem przebiegu linii granicy w skali 1:5000 - arkusze nr I/107 i I/108,

c) skorowidzem szkiców przebiegu linii granicy w skali 1:50000 dla I odcinka granicznego - arkusz nr 5,

d) planem powierzchni terytorium państwowego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, przypadającego Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej - w skali 1:2500.

4. Dokumenty wymienione w ustępach 2 i 3 stanowią integralną część niniejszej Umowy.

5. Dokumenty graniczne wymienione w ustępie 2 litery a), b), c) i ustępie 3 litery a), b), c) zastępują odpowiednie dokumenty graniczne, stanowiące integralną część Umowy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Czechosłowacką o ostatecznym wytyczeniu granicy państwowej, podpisanej w Warszawie w dniu 13 czerwca 1958 roku.

Art. 2.
1. Zgodnie z artykułem 1 ustęp 2 Czechosłowacka Republika Socjalistyczna odstępuje Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej część swego terytorium w rejonie miejscowości Lysa nad Dunajcom (powiat Poprad) o powierzchni 24, 9439 hektara. Nieruchomości oraz urządzenia i roślinność (dalej zwane "nieruchomościami"), znajdujące się na tej części terytorium, przechodzą na własność Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

2. Zgodnie z artykułem 1 ustęp 3 oraz w związku z ustępem 1 niniejszego artykułu Polska Rzeczpospolita Ludowa odstępuje Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej część swego terytorium w rejonie miejscowości Wojkowa (powiat Nowy Sącz) o powierzchni 24, 9439 hektara. Nieruchomości znajdujące się na tej części terytorium przechodzą na własność Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej.

3. Z przeniesieniem własności, o których mowa w ustępach 1 i 2, wygasają wszelkie prawa rzeczowe na odstępowanych nieruchomościach oraz wszelkie inne prawa, ograniczające albo wyłączające dysponowanie tymi nieruchomościami lub ich użytkowanie.

4. W przypadku, gdyby przeniesienie własności, o którym mowa w ustępach 1 i 2, naruszyło prawa osób trzecich do przekazywanych nieruchomości, Umawiająca się Strona, na której terytorium te nieruchomości znajdowały się przed przeniesieniem własności, wypłaci tym osobom odszkodowanie stosownie do swych przepisów wewnętrznych. Osoby te nie mogą zgłaszać żadnych roszczeń wobec Umawiającej się Strony, która nabyła własność tych nieruchomości.

Art. 3.
1. Strona Polska zwróci Stronie Czechosłowackiej:

a) koszty postępowania wywłaszczeniowego, przeprowadzonego w odniesieniu do gruntów położonych na części terytorium Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w rejonie miejscowości Lysa nad Dunajcom (powiat Poprad), które zgodnie z artykułem 2 ustęp 1 przechodzą na własność Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej,

b) równowartość odcinka drogi między polską miejscowością Niedzica a czechosłowacką miejscowością Lysa nad Dunajcom, wraz urządzeniami telekomunikacyjnymi, który zgodnie z artykułem 2 ustęp 1 przechodzi na własność Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

2. Strona Polska dokona płatności, o których mowa w ustępie 1, w ciągu 30 dni od wejścia w życie niniejszej Umowy, w wysokości i w trybie odrębnie określonych.

Art. 4.
Strona Polska dokona niezbędnych przedsięwzięć, aby w wyniku budowy i eksploatacji zapory na Dunajcu nie dochodziło do szkód na terytorium Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej. W przypadku powstania na terytorium Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej szkód spowodowanych budową lub eksploatacją zapory Strona Polska wynagrodzi je, chyba że udowodni, iż nie ponosi winy za powstałe szkody.

Art. 5.
Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie trzydziestego dnia od wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która odbędzie się w Pradze.

Sporządzono w Warszawie dnia 21 marca 1975 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i słowackim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc.

Na dowód czego Pełnomocnicy Umawiających się Stron podpisali niniejszą Umowę i opatrzyli ją pieczęciami.

Z upoważnienia

Rady Państwa

Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

Jerzy Maciak

Z upoważnienia

Prezydenta

Czechosłowackiej Republiki

Socjalistycznej

Franti�ek Hagara

Po zaznajomieniu się z powyższą Umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 31 maja 1975 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA HANDLU ZAGRANICZNEGO I GOSPODARKI MORSKIEJ
z dnia 12 marca 1976 r.
w sprawie ustalenia granicy wodnej (redy) morskiego portu handlowego w Gdyni.

Na podstawie art. 6 ust. 1 dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o terenowych organach administracji morskiej (Dz. U. z 1955 r. Nr 6, poz. 35, z 1961 r. Nr 6, poz. 42 i z 1971 r. Nr 12, poz. 117) zarządza się, co następuje:

ż 1. Granicę wodną (redę) morskiego portu handlowego w Gdyni, zwanego dalej "portem", ustala się, jak następuje:

Poczynając od punktu oznaczonego lit. A, stanowiącego miejsce zetknięcia się granicy wodnej z granicą lądową portu i położonego przy wschodniej krawędzi Bulwaru Nadmorskiego w odległości 350 m na południe od osi ul. 10 Lutego, granica biegnie wzdłuż linii prostych łączących punkt A z punktem U o współrzędnych 54�31,00' szerokości geograficznej północnej i 18�40,00' długości geograficznej wschodniej, punkt U z punktem T o współrzędnych 54�32,35' szerokości geograficznej północnej i 18�40,00' długości geograficznej wschodniej, punkt T z punktem S leżącym w połowie długości falochronu położonego pomiędzy wejściem głównym do portu a wejściem północnym o współrzędnych 54�32,35' szerokości geograficznej północnej i 18�33,90' długości geograficznej wschodniej, punkt S z punktem R położonym na północnej krawędzi północnej głowicy głównego wejścia do portu i stanowiącym miejsce zetknięcia się z granicą lądową portu.

ż 2. Traci moc rozporządzenie Ministra Przemysłu Handlu z dnia 24 lipca 1936 r. w sprawie ustalenia granicy terytorialnej morskiego portu handlowego w Gdyni (Dz. U. Nr 65, poz. 480) w zakresie obejmującym ustalenie granicy wodnej portu.

ż 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
KONWENCJA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o uregulowaniu przypadków podwójnego obywatelstwa, podpisana w Berlinie
dnia 12 listopada 1975 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 12 listopada 1975 roku została podpisana w Berlinie Konwencja między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o uregulowaniu przypadków podwójnego obywatelstwa, w następującym brzmieniu dosłownym:


KONWENCJA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o uregulowaniu przypadków podwójnego obywatelstwa.

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rada Państwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej,

zważywszy, że w stosunkach między obu Państwami istnieje całkowita jednomyślność w sprawach obywatelstwa,

uwzględniając ustawodawstwo każdej ze Stron w tym zakresie,

kierując się pragnieniem uniemożliwienia powstawania przypadków podwójnego obywatelstwa,

postanowiły zawrzeć niniejszą Konwencję.

W tym celu wyznaczyły jako Pełnomocników:

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej -

Bogusława Stachurę Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych,

Rada Państwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej -

Dr Herberta Krolikowskiego Sekretarza Stanu i I Zastępcę Ministra Spraw Zagranicznych,

którzy po wymianie pełnomocnictw, uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Art. 1.
1. Rodzice, z których jedno jest obywatelem jednej, drugie zaś drugiej Umawiającej się Strony, mogą wybrać dla dziecka urodzonego po dniu wejścia w życie niniejszej Konwencji obywatelstwo jednej z Umawiających się Stron.

2. Rodzice wybierają obywatelstwo dla dziecka w terminie sześciu miesięcy od dnia jego urodzenia przez złożenie na piśmie w dwóch egzemplarzach zgodnego oświadczenia o wyborze obywatelstwa przed właściwym organem Umawiającej się Strony, której obywatelstwo wybierają.

Art. 2.
1. Dziecko, w odniesieniu do którego rodzice nie złożyli oświadczenia o wyborze obywatelstwa, zachowuje:

a) jeżeli urodziło się na terytorium jednej z Umawiających się Stron, obywatelstwo tej Strony,

b) jeżeli urodziło się na terytorium państwa trzeciego, obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium rodzice mieli przed wyjazdem do państwa trzeciego miejsce pobytu stałego. Jeżeli rodzice nie mieli miejsca pobytu stałego na terytorium jednej z Umawiających się Stron, dziecko zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo ma matka. Jeżeli matka pozbawiona została władzy rodzicielskiej, dziecko zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo ma ojciec.

2. Dziecko zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo ma jedno z rodziców, jeżeli drugie z rodziców do dnia upływu terminu określonego w artykule 1 ustęp 2 zmarło lub jego miejsce pobytu jest nieznane albo zostało pozbawione władzy rodzicielskiej.

3. Dziecko, którego rodzice zmarli lub ich miejsca pobytu są nieznane albo którego rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium ma miejsce pobytu stałego w dniu upływu terminu określonego w artykule 1 ustęp 2.

Art. 3.
Osoby, które w dniu wejścia w życie niniejszej Konwencji mają na podstawie ustawodawstwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ustawodawstwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej obywatelstwo obu Umawiających się Stron, zachowują zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji wyłącznie obywatelstwo jednej z Umawiających się Stron.

Art. 4.
1. Dla dziecka małoletniego urodzonego przed dniem wejścia w życie niniejszej Konwencji, mającego obywatelstwo obu Umawiających się Stron, rodzice mogą, w terminie jednego roku od dnia wejścia w życie niniejszej Konwencji, wybrać obywatelstwo jednej z Umawiających się Stron przez złożenie na piśmie w dwóch egzemplarzach zgodnego oświadczenia przed właściwym organem.

2. Dziecko małoletni mające w dniu wejścia w życie niniejszej Konwencji obywatelstwo obu Umawiających się Stron zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo będą mieli rodzice zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji po upływie terminu określonego w ustępie 1.

Art. 5.
1. Dziecko małoletnie, w odniesieniu do którego rodzice nie złożyli oświadczenia o wyborze obywatelstwa zgodnie z artykułem 4 ustęp 1 i do którego nie ma zastosowania artykuł 4 ustęp 2, zachowują obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium ma miejsce pobytu stałego w dniu upływu terminu określonego w artykule 4 ustęp 1.

2. Dziecko małoletnie mające miejsce pobytu stałego na terytorium państwa trzeciego, w odniesieniu do którego rodzice nie złożyli oświadczenia o wyborze obywatelstwa zgodnie z artykułem 4 ustęp 1 i do którego nie ma zastosowania artykuł 4 ustęp 2, zachowują obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium rodzice mieli miejsce pobytu stałego przed wyjazdem do państwa trzeciego. Jeżeli rodzice nie mieli miejsca pobytu stałego na terytorium jednej z Umawiających się Stron, dziecko zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest matka.

3. Dziecko małoletnie zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo ma jedno z rodziców, jeżeli drugie z rodziców do dnia upływu terminu określonego w artykule 4 ustęp 1 zmarło lub jego miejsce pobytu jest nieznane albo które zostało pozbawione władzy rodzicielskiej.

4. Dziecko małoletnie, którego rodzice zmarli lub ich miejsca pobytu są nieznane albo którego rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium ma miejsce pobytu stałego w dniu upływu terminu określonego w artykule 4 ustęp 1.

Art. 6.
Właściwymi do przyjmowania oświadczeń o wyborze obywatelstwa zgodnie z artykułem 1 oraz artykułem 4 ustęp 1 są:

a) organy właściwe według miejsca pobytu stałego rodziców, jeżeli wybiera się obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium rodzice mają miejsce stałego pobytu,

b) przedstawicielstwo dyplomatyczne lub właściwy urząd konsularny tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo wybiera się, jeżeli rodzice mają miejsce pobytu stałego na terytorium drugiej Umawiającej się Strony lub na terytorium państwa trzeciego,

c) organy właściwe według miejsca pobytu stałego matki, jeżeli jedno z rodziców ma miejsce pobytu stałego na terytorium jednej, drugie zaś na terytorium drugiej Umawiającej się Strony.

Art. 7.
1. Osoby pełnoletnie, które w dniu wejścia w życie niniejszej Konwencji mają na podstawie ustawodawstwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i ustawodawstwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej obywatelstwo obu Umawiających się Stron, mogą wybrać obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo pragną zachować.

2. Oświadczenie o wyborze obywatelstwa składa się na piśmie w dwóch egzemplarzach, w terminie roku od dnia wejścia w życie niniejszej Konwencji, przed właściwym organem tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo wybiera się.

3. Osoby określone w ustępie 1 składają oświadczenia o wyborze obywatelstwa:

a) przed organem właściwym według ich miejsca pobytu stałego, jeżeli wybierają obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium mają miejsce pobytu stałego,

b) w przedstawicielstwie dyplomatycznym lub we właściwym urzędzie konsularnym drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli mają miejsce pobytu stałego na terytorium jednej z Umawiających się Stron, a wybierają obywatelstwo drugiej Umawiającej się Strony,

c) w przedstawicielstwie dyplomatycznym lub we właściwym urzędzie konsularnym tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo wybierają, jeżeli mają miejsce pobytu stałego na terytorium państwa trzeciego.

Art. 8.
1. Osoba, która nie złożyła oświadczenia o wyborze obywatelstwa zgodnie z artykułem 7 ustępy 2 i 3, zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium ma miejscu pobytu stałego w dniu upływu terminu wymaganego do złożenia oświadczenia.

2. Osoba, która nie złożyła oświadczenia o wyborze obywatelstwa zgodnie z artykułem 7 ustępy 2 i 3 i ma miejsce pobytu stałego na terytorium państwa trzeciego, zachowuje obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium miała miejsce pobytu stałego przed wyjazdem.

Art. 9.
1. Pełnoletnimi w rozumieniu niniejszej Konwencji są osoby, które ukończyły 18 lat, oraz osoby, które na podstawie ustawodawstwa Umawiających się Stron mają prawa pełnoletnich.

2. Rodzice wybierają obywatelstwo dla dzieci małoletnich, które ukończyły 14 lat, za ich pisemną zgodą.

Art. 10.
Jeżeli Umawiająca się Strona, wobec której złożono oświadczenie o wyborze obywatelstwa, ustali, że osoba składająca oświadczenie lub małoletnie dziecko, w odniesieniu do którego złożono oświadczenie, nie są jej obywatelami, oświadczenie nie powoduje skutków prawnych.

Art. 11.
1. Osoby, które zgodnie z niniejszą Konwencją złożyły lub w odniesieniu do których zostało złożone oświadczenie o wyborze obywatelstwa, zachowują od dnia złożenia tego oświadczenia wyłącznie obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo zostało wybrane.

2. Osoby, które nie złożyły lub w odniesieniu do których nie złożono oświadczenia o wyborze obywatelstwa, zachowują po upływie terminów określonych w artykule 1 ustęp 2, w artykule 4 ustęp 1 i w artykule 7 ustęp 2 wyłącznie obywatelstwo jednej z Umawiających się Stron zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji.

Art. 12.
1. Umawiające się Strony przekażą sobie w drodze dyplomatycznej:

a) w pierwszym kwartale każdego roku wykazy dzieci, w odniesieniu do których złożono oświadczenia o wyborze obywatelstwa zgodnie z postanowieniami artykułu 1,

b) w ciągu osiemnastu miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej Konwencji wykazy osób, które zgodnie z postanowieniami artykułów 4 i 7 złożyły lub w odniesieniu do których złożono oświadczenia o wyborze obywatelstwa.

2. Do wykazów, o których mowa w ustępie 1, dołącza się po jednym egzemplarzu oświadczeń o wyborze obywatelstwa.

Art. 13.
Od dnia wejścia w życie niniejszej Konwencji właściwe organy każdej z Umawiających się Stron będą uzależniały nadanie obywatelstwa osobie mającej obywatelstwo drugiej Umawiającej się Strony od przedłożenia przewidzianego ustawodawstwem tej Umawiającej się Strony dokumentu o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa lub o zwolnieniu z obywatelstwa.

Art. 14.
Oświadczenia o wyborze obywatelstwa składane zgodnie z niniejszą Konwencją są zwolnione od opłat.

Art. 15.
Kwestie wynikające między Umawiającymi się Stronami w związku ze stosowaniem i wykładnią niniejszej Konwencji będą rozwiązywane w drodze dyplomatycznej.

Art. 16.
1. Konwencja niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie po upływie trzydziestu dni od dnia wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

2. Konwencja niniejsza zawarta jest na czas nieokreślony. Może być ona wypowiedziana w drodze notyfikacji przez każdą z Umawiających się Stron. W takim przypadku Konwencja traci moc po upływie sześciu miesięcy od dnia wypowiedzenia.

Konwencję niniejszą sporządzono w Berlinie dnia 12 listopada 1975 r., w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i niemieckim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc.

Na dowód czego Pełnomocnicy Umawiających się Stron podpisali niniejszą Konwencję i opatrzyli ją pieczęciami.

Z upoważnienia

Rady Państwa

Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

Bogusław Stachura

Z upoważnienia

Rady Państwa

Niemieckiej Republiki

Demokratycznej

Herbert Krolikowski

Po zaznajomieniu się z niniejszą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 5 lutego 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

(mp.)

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski
KONWENCJA nr 103
dotycząca ochrony macierzyństwa (zrewidowana w 1952 roku), przyjęta w Genewie
dnia 28 czerwca 1952 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 28 czerwca 1952 roku przyjęta została w Genewie na trzydziestej piątej sesji Konferencji Ogólnej Międzynarodowej Organizacji Pracy Konwencja Nr 103 dotycząca ochrony macierzyństwa (zrewidowana w 1952 roku).

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 5 lutego 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L.S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Przekład.


KONWENCJA nr 103
dotycząca ochrony macierzyństwa (zrewidowana w 1952 roku).

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 4 czerwca 1952 roku na swej trzydziestej piątej sesji,

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące ochrony macierzyństwa, która to sprawa stanowi siódmy punkt porządku dziennego sesji,

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego ósmego czerwca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego drugiego roku niniejszą Konwencję, która otrzyma nazwę Konwencji o ochronie macierzyństwa (zrewidowanej) 1952.

Art. 1.
1. Niniejszą Konwencję stosuje się do kobiet zatrudnionych w przedsiębiorstwach przemysłowych oraz przy pracach nieprzemysłowych i rolnych, w tym również do kobiet zatrudnionych w chałupnictwie.

2. W rozumieniu niniejszej Konwencji określenie " przedsiębiorstwa przemysłowe" oznacza przedsiębiorstwa publiczne i prywatne, jak też ich oddziały, i obejmuje w szczególności:

a) kopalnie, kamieniołomy i inne zakłady przemysłu wydobywczego;

b) przedsiębiorstwa, w których produkty są wytwarzane, przerabiane, czyszczone, naprawiane, zdobione, wykańczane, przygotowywane do sprzedaży, niszczone lub rozbierane albo w których materiały ulegają przetwarzaniu, włączając w to przedsiębiorstwa zajmujące się budową statków oraz wytwarzaniem, przetwarzaniem i przekazywaniem energii elektrycznej lub jakiejkolwiek siły napędowej;

c) przedsiębiorstwa budowlane i inżynierii cywilnej, włączając w to prace konstrukcyjne, naprawcze i konserwacyjne, przeróbkę i rozbiórkę;

d) przedsiębiorstwa zajmujące się przewozem osób lub towarów drogą lądową, kolejami żelaznymi, drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi albo drogą powietrzną, włączając w to manipulację towarami w dokach, na nabrzeżach, w przystaniach, magazynach i na lotniskach.

3. W rozumieniu niniejszej Konwencji określenie "prace nieprzemysłowe" oznacza wszystkie prace wykonywane w następujących przedsiębiorstwach i instytucjach publicznych lub prywatnych albo związane z ich funkcjonowaniem:

a) przedsiębiorstwa handlowe;

b) poczta i urzędy telekomunikacyjne;

c) urzędy i usługi administracyjne, w których personel zajmuje się głównie pracą biurową;

d) przedsiębiorstwa prasowe;

e) hotele, pensjonaty, restauracje, kluby, kawiarnie i inne zakłady żywienia zbiorowego;

f) zakłady mające na celu leczenie lub opiekę nad chorymi, kalekami, ubogimi i sierotami;

g) publiczne przedsiębiorstwa widowiskowe i rozrywkowe;

h) najemna praca służby domowej, wykonywana w gospodarstwach prywatnych

oraz wszystkie inne prace nieprzemysłowe, do których właściwa władza postanowiłaby zastosować postanowienia Konwencji.

4. W rozumieniu niniejszej Konwencji określenie "prace rolne" oznacza wszystkie prace wykonywane w gospodarstwach rolnych oraz na plantacjach i w wielkich uprzemysłowionych gospodarstwach rolnych.

5. We wszystkich wypadkach, w których nie ma pewności, czy niniejsza Konwencja stosuje się do jakiegoś przedsiębiorstwa, jego oddziału lub do określonego rodzaju pracy, sprawę rozstrzygnie właściwa władza po zasięgnięciu opinii reprezentatywnych organizacji zainteresowanych pracodawców i pracowników, jeżeli takie organizacje istnieją.

6. Ustawodawstwo krajowe może wyłączyć ze stosowania niniejszej Konwencji przedsiębiorstwa, w których są zatrudnieni wyłącznie członkowie rodziny pracodawcy, tak jak ich określa ustawodawstwo krajowe.

Art. 2.
W rozumieniu niniejszej Konwencji określenie "kobieta" oznacza każdą osobę płci żeńskiej, bez względu na jej wiek, narodowość, rasę, lub wierzenia religijne, zamężną lub niezamężną, a określenie "dziecko" oznacza każde dziecko urodzone w czasie trwania małżeństwa lub poza małżeństwem.

Art. 3.
1. Każda kobieta, do której stosuje się niniejsza Konwencja, ma prawo do urlopu macierzyńskiego po przedstawieniu zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego przypuszczalną datę porodu.

2. Okres urlopu macierzyńskiego będzie wynosił co najmniej dwanaście tygodni, z tym że część urlopu ma być obowiązkowo wykorzystana po porodzie.

3. Okres urlopu, który ma być wykorzystany obowiązkowo po porodzie, zostanie określony przez ustawodawstwo krajowe, nie będzie on jednakże w żadnym wypadku krótszy niż sześć tygodni; reszta całkowitego urlopu będzie mogła być wykorzystana zgodnie z postanowieniami ustawodawstwa krajowego bądź przed przewidywaną datą porodu, bądź po okresie obowiązkowego urlopu, bądź wreszcie częściowo przed pierwszą z dat, a częściowo po drugiej z nich.

4. Jeżeli poród nastąpi po przewidywanej dacie, urlop wykorzystany uprzednio zostanie we wszystkich wypadkach przedłużony do faktycznej daty porodu, a ten okres, który ma być wykorzystany obowiązkowo po porodzie, nie będzie z tego powodu skrócony.

5. W razie choroby stwierdzonej zaświadczeniem lekarskim, jako pozostającej w związku z ciążą, ustawodawstwo krajowe przewidzi dodatkowy urlop przedporodowy, którego maksymalny okres może być ustalony przez właściwą władzę.

6. W razie choroby stwierdzonej zaświadczeniem lekarskim, jako pozostającej w związku z porodem, kobieta ma prawo do przedłużenia urlopu poporodowego, którego maksymalny okres może być ustalony przez właściwą władzę.

Art. 4.
1. Podczas nieobecności w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego zgodnie z postanowieniami artykułu 3 kobieta ma prawo do otrzymania świadczeń pieniężnych oraz świadczeń leczniczych.

2. Stawki świadczeń pieniężnych zostaną ustalone przez ustawodawstwo krajowe w taki sposób, aby były wystarczające dla zapewnienia całkowitego utrzymania kobiety oraz jej dziecka w dobrych warunkach higienicznych i na odpowiedniej stopie życiowej.

3. Świadczenia lecznicze będą obejmować pomoc przedporodową, pomoc podczas porodu i pomoc poporodową, udzielaną przez dyplomowaną położną lub lekarza, oraz umieszczenie w szpitalu, gdy to będzie potrzebne; należy zapewnić wolny wybór lekarza oraz wolny wybór pomiędzy szpitalem publicznym i prywatnym.

4. Świadczenia pieniężne i lecznicze będą udzielane bądź w ramach systemu obowiązkowego ubezpieczenia, bądź będą wypłacane z funduszów publicznych; w jednym i drugim wypadku będą one udzielane z mocy samego prawa wszystkim kobietom spełniającym wymagane warunki.

5. Kobiety, które nie mają tytułu prawnego do korzystania ze świadczeń, będą otrzymywały odpowiednie świadczenia wypłacane z funduszów opieki społecznej, z zachowaniem warunków dotyczących środków egzystencji, ustalonych przez opiekę społeczną.

6. Jeżeli świadczenia pieniężne udzielane w ramach systemu obowiązkowego ubezpieczenia społecznego są ustalane na podstawie poprzedniego zarobku, nie będą one mogły wynosić mniej niż dwie trzecie poprzedniego zarobku, który jest brany pod uwagę.

7. Każda składka należna w ramach systemu obowiązkowego ubezpieczenia, który przewiduje świadczenia macierzyńskie, i każda opłata obliczona na podstawie wypłaconych zarobków, a pobierana w celu dostarczenia takich świadczeń, płacona bądź przez pracodawców, bądź też łącznie przez pracodawców i pracowników, będzie płacona według ogólnej liczby mężczyzn i kobiet bez różnicy płci, zatrudnionych w zainteresowanych przedsiębiorstwach.

8. W żadnym wypadku pracodawca nie będzie osobiście odpowiedzialny za koszty świadczeń należnych kobietom, które zatrudnia.

Art. 5.
1. Jeżeli kobieta karmi swoje dziecko, będzie ona uprawniona do przerwania w tym celu pracy podczas jednego lub kilku okresów, których czas trwania ustali ustawodawstwo krajowe.

2. Przerwy w pracy w celu karmienia powinny być wliczane do czasu pracy i wynagradzane jako takie w wypadkach, w których sprawa ta jest regulowana przez ustawodawstwo krajowe lub zgodnie z nim; w tych wypadkach, w których sprawę tę regulują układy zbiorowe, warunki będą ustalone zgodnie z odpowiednim układem.

Art. 6.
Podczas nieobecności kobiety w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego, zgodnie z postanowieniami z artykułu 3 niniejszej Konwencji, wypowiedzenie jej pracy przez pracodawcę w czasie jej nieobecności lub w takim terminie, w którym okres wypowiedzenia upływa w czasie wspomnianej nieobecności, jest niezgodne z prawem.

Art. 7.
1. Każdy Członek Międzynarodowej Organizacji Pracy, który ratyfikuje niniejszą Konwencję, może w oświadczeniu załączonym do swojej ratyfikacji przewidzieć odstępstwa do stosowania Konwencji w zakresie:

a) niektórych kategorii prac nieprzemysłowych;

b) prac wykonywanych w gospodarstwach rolnych innych niż plantacje;

c) najemnej pracy służby domowej, wykonywanej w gospodarstwach prywatnych;

d) kobiet zatrudnionych w chałupnictwie;

e) przedsiębiorstw zajmujących się morskim przewozem osób lub towarów.

2. Kategorie prac lub przedsiębiorstw, w stosunku do których Członek zamierza skorzystać z postanowień ustępu 1 niniejszego artykułu, zostaną wymienione w oświadczeniu załączonym do jego ratyfikacji.

3. Każdy Członek, który złożył takie oświadczenie, może w każdym czasie zrzec się go całkowicie lub częściowo przez złożenie nowego oświadczenia.

4. Każdy Członek, w stosunku do którego pozostaje w mocy oświadczenie złożone zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu, przedstawi co roku w swym rocznym sprawozdaniu o stosowaniu niniejszej Konwencji stan swego ustawodawstwa i praktyki w odniesieniu do prac i przedsiębiorstw, do których - zgodnie ze wspomnianym oświadczeniem - stosuje się ustęp 1 niniejszego artykułu, wskazując, w jakim stopniu zastosowano lub zamierza się zastosować Konwencję w odniesieniu do takich prac i przedsiębiorstw.

5. Po upływie pięciu lat od daty początkowego wejścia w życie niniejszej Konwencji Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy przedstawi Konferencji specjalne sprawozdanie, dotyczące stosowania wymienionych odstępstw i zawierające takie propozycje, jakie uzna za stosowne co do środków, które należy przyjąć w tym zakresie.

Art. 8.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zostanie poinformowany o formalnych ratyfikacjach niniejszej Konwencji w celu ich zarejestrowania.

Art. 9.
1. Niniejsza Konwencja będzie obowiązywała tylko tych Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy, których ratyfikacje zostaną zarejestrowane przez Dyrektora Generalnego.

2. Wejdzie ona w życie po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania przez Dyrektora Generalnego ratyfikacji niniejszej Konwencji przez dwóch Członków.

3. Następnie niniejsza Konwencja wejdzie w życie w stosunku do każdego Członka po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania jego ratyfikacji.

Art. 10.
1. Oświadczenia, które będą przekazywane Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy zgodnie z artykułem 35 ustęp 2 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, będą wskazywały:

a) terytoria, w stosunku do których zainteresowany Członek zobowiązuje się stosować postanowienia Konwencji bez zmian;

b) terytoria, w stosunku do których zobowiązuje się on stosować postanowienia Konwencji ze zmianami, i na czym polegają te zmiany;

c) terytoria, w stosunku do których Konwencja nie stosuje się, i w tych wypadkach - z jakich względów nie ma ona zastosowania;

d) terytoria, w stosunku do których zastrzega on sobie decyzję do czasu dokładniejszego zbadania sytuacji.

2. Zobowiązania wymienione w ust. 1 lit. a) i b) niniejszego artykułu będą uważane za część integralną ratyfikacji i będą miały tę samą moc.

3. Każdy Członek może w każdym czasie, przez złożenie nowego oświadczenia, odstąpić od wszystkich lub części zastrzeżeń, zawartych w poprzednim oświadczeniu, złożonym zgodnie z ust. 1. lit. b), c) i d) niniejszego artykułu.

4. Każdy Członek może w każdym czasie, w którym niniejsza Konwencja będzie mogła być wypowiedziana zgodnie z postanowieniami artykułu 12, przekazać Dyrektorowi Generalnemu nowe oświadczenie, zmieniające pod każdym innym względem treść poprzedniego oświadczenia i informujące go o obecnej sytuacji na określonych terytoriach.

Art. 11.
1. Oświadczenia przekazane Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy zgodnie z artykułem 35 ust. 4 i 5 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy powinny wskazywać, czy postanowienia Konwencji będą stosowane na danym terytorium ze zmianami lub bez zmian; jeżeli oświadczenie wskazuje, że postanowienia Konwencji będą miały zastosowanie z zastrzeżeniem zmian, określi ono, na czym te zmiany polegają.

2. Zainteresowany Członek lub Członkowie albo zainteresowana władza międzynarodowa mogą w nowym oświadczeniu zrzec się całkowicie lub częściowo prawa powoływania się na zmiany wskazane w poprzednim oświadczeniu.

3. Zainteresowany Członek lub Członkowie albo zainteresowana władza międzynarodowa mogą w każdym czasie, w którym niniejsza Konwencja będzie mogła być wypowiedziana zgodnie z postanowieniami artykułu 12, przekazać Dyrektorowi Generalnemu nowe oświadczenie, zmieniające pod każdym innym względem treść poprzedniego oświadczenia i informujące go o obecnej sytuacji w związku ze stosowaniem tej Konwencji.

Art. 12.
1. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą Konwencję, może ją wypowiedzieć po upływie dziesięciu lat od daty początkowego wejścia jej w życie aktem przekazanym Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy i przez niego zarejestrowanym. Wypowiedzenie to nabierze mocy dopiero po upływie jednego roku od daty jego zarejestrowania.

2. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą Konwencję, a który w ciągu jednego roku po upływie dziesięcioletniego okresu wymienionego w poprzednim ustępie nie skorzysta z prawa wypowiedzenia przewidzianego w niniejszym artykule, będzie związany postanowieniami niniejszej Konwencji na nowy okres dziesięciu lat i następnie będzie mógł wypowiedzieć niniejszą Konwencję po upływie każdego okresu dziesięciu lat, z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule.

Art. 13.
1. Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zawiadomi wszystkich Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy o zarejestrowaniu wszystkich ratyfikacji, oświadczeń i aktów wypowiedzenia przekazanych mu przez Członków Organizacji.

2. Zawiadamiając Członków Organizacji o zarejestrowaniu drugiej przekazanej mu ratyfikacji, Dyrektor Generalny zwróci uwagę Członków Organizacji na datę wejścia w życie niniejszej Konwencji.

Art. 14.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy udzieli Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, w celu zarejestrowania zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych, wyczerpujących informacji o wszystkich ratyfikacjach, oświadczeniach i aktach wypowiedzenia, które zarejestrował zgodnie z postanowieniami poprzednich artykułów.

Art. 15.
Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy w każdym wypadku, gdy uzna to za potrzebne, przedstawi Konferencji Ogólnej sprawozdanie o stosowaniu niniejszej Konwencji i rozpatrzy, czy należy wpisać na porządek dzienny Konferencji sprawę jej całkowitej lub częściowej rewizji.

Art. 16.
1. W razie przyjęcia przez Konferencję nowej konwencji wprowadzającej całkowitą lub częściową rewizję niniejszej Konwencji i jeżeli nowa konwencja nie stanowi inaczej:

a) ratyfikacja przez Członka nowej konwencji wprowadzającej rewizję spowoduje z mocy samego prawa, bez względu na postanowienia artykułu 12, natychmiastowe wypowiedzenie niniejszej Konwencji z zastrzeżeniem, że nowa konwencja wprowadzająca rewizję wejdzie w życie;

b) począwszy od daty wejścia w życie nowej konwencji wprowadzającej rewizję niniejsza Konwencja przestanie być otwarta do ratyfikacji przez Członków.

2. Niniejsza Konwencja pozostanie w każdym razie w mocy w swej formie i treści dla tych Członków, którzy ją ratyfikowali, a nie ratyfikowali konwencji wprowadzającej rewizję.

Art. 17.
Teksty angielski i francuski niniejszej Konwencji są jednakowo wiarygodne.

Powyższy tekst jest autentycznym tekstem Konwencji przyjętej należycie przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy na jej trzydziestej piątej sesji, która odbyła się w Genewie i została ogłoszona za zamkniętą dnia 28 czerwca 1952 r.

Na dowód czego dnia czwartego lipca 1952 r. złożyli swe podpisy:

Przewodniczący Konferencji

JOS� de SEGADAS VIANNA

Dyrektor Generalny

Międzynarodowego Biura Pracy

DAVID A. MORSE
_@POCZ@_ Orzeczenia [3]_@KON@_zmiany:
1991-10-01 Dz.U.1991.108.468 wynik. z art. 27


UMOWAmiędzy Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym,
podpisana w Warszawie
dnia 9 października 1975 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 9 października 1975 roku została podpisana w Warszawie Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym, w następującym brzmieniu dosłownym:


UMOWA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym.

Polska Rzeczpospolita Ludowa i Republika Federalna Niemiec dla uregulowania stosunków w dziedzinie zaopatrzenia emerytalnego i wypadkowego uzgodniły, co następuje:


I. Postanowienia ogólne

Artykuł 1.
Dla stosowania niniejszej Umowy następujące pojęcia oznaczają:

1. "właściwa władza"

- dla Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych,

- dla Republiki Federalnej Niemiec - Federalnego Ministra Pracy i Spraw Socjalnych;

2. "miejsce zamieszkania" lub "mieszkać"

- dla Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - miejsce stałego zamieszkania lub stale zamieszkiwać,

- dla Republiki Federalnej Niemiec - miejsce zwykłego pobytu lub zwykle przebywać;

3. "zaopatrzenie emerytalne"

- dla Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - zaopatrzenie na starość, na wypadek inwalidztwa lub śmierci,

- dla Republiki Federalnej Niemiec - ubezpieczenie rentowe na okoliczność starości, inwalidztwa lub śmierci;

4. "zaopatrzenie wypadkowe"

- dla Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - odrębny system rent dla pracowników z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

- dla Republiki Federalnej Niemiec - ubezpieczenie od wypadków przy pracy i chorób zawodowych;

5. "świadczenia uznaniowe"

- renty, które mogą być wypłacane przez instytucje ubezpieczeniowe według przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym lub wypadkowym, ale które nie są świadczeniami obowiązkowymi tych instytucji ubezpieczeniowych.

Artykuł 2.
1. Niniejsza Umowa obejmuje:

- w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

a) zaopatrzenie emerytalne pracowników, włącznie z systemami emerytalnymi górników i kolejarzy,

b) zaopatrzenie wypadkowe;

- w Republice Federalnej Niemiec

a) ubezpieczenie rentowe robotników, ubezpieczenie rentowe pracowników umysłowych i ubezpieczenie rentowe górników,

b) ubezpieczenie wypadkowe.

2. Niniejsza Umowa ma zastosowanie do wszystkich zmian uregulowań w dziedzinach wymienionych w ustępie 1.

Artykuł 3.
Niniejsza Umowa nie narusza:

a) umów jednego z Państw, które zostały zawarte w państwami trzecimi,

b) postanowień wydanych przez instytucję międzypaństwową, której członkiem jest jedno z Państw,

c) Umowy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o ubezpieczeniu społecznym pracowników wysłanych przejściowo na terytorium drugiego Państwa z dnia 25 kwietnia 1973 roku.


II. Zaopatrzenie emerytalne

Artykuł 4.
1. Renty z zaopatrzenia emerytalnego przyznaje, według obowiązujących ją przepisów, instytucja ubezpieczeniowa Państwa, na którego terytorium osoba uprawniona mieszka.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. Instytucja, o której mowa w ustępie 1, przy ustalaniu renty uwzględnia według obowiązujących ją przepisów okresy ubezpieczenia, okresy zatrudnienia oraz okresy z nimi zrównane w drugim Państwie w taki sposób, jak gdyby zaistniały na terytorium pierwszego Państwa.

3. Renty według ustępu 2 przysługują tylko przez okres zamieszkiwania na terytorium Państwa, którego instytucja ubezpieczeniowa ustaliła rentę. W okresie tym osoba pobierająca rentę nie ma roszczenia do instytucji ubezpieczeniowej drugiego Państwa z tytułu okresów ubezpieczenia, okresów zatrudnienia oraz okresów z nimi zrównanych w drugim Państwie, jeżeli artykuł 15 lub 16 nie zawiera innych postanowień.

Artykuł 5.
1. Jeżeli rencista zmieni miejsce pobytu i zamieszka na terytorium drugiego Państwa, wypłata renty będzie wstrzymana z upływem miesiąca, w którym nastąpiła zmiana miejsca zamieszkania.

2. Instytucja ubezpieczeniowa Państwa, w którym rencista zamieszkał, decyduje o prawie do renty za okres od wstrzymania wypłaty renty, według obowiązujących ją przepisów, stosując odpowiednio artykuł 4 ustęp 2.

3. Wniosek o rentę, w myśl ustępu 2, winien być złożony w ciągu 3 miesięcy. W przypadku późniejszego złożenia wniosku początek płacenia renty ustala się według przepisów Państwa, w którym rencista zamieszkał.

4. Jeżeli rencista ponownie zmieni miejsce pobytu i zamieszka na terytorium pierwszego Państwa, instytucja ubezpieczeniowa tego Państwa wznowi wypłatę renty od pierwszego dnia miesiąca następującego po powrocie.

Artykuł 6.
1. Osoby, które mieszkają na terytorium Republiki Federalnej Niemiec, nie mają roszczeń o zwrot składek wpłaconych do instytucji ubezpieczeniowych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

2. Osoby, które mieszkają na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, nie mają roszczeń o zwrot składek wpłaconych do instytucji ubezpieczeniowych Republiki Federalnej Niemiec.

3. Instytucje ubezpieczeniowe nie mogą żądać zwrotu już przekazanych składek.


III. Zaopatrzenie wypadkowe

Artykuł 7.
1. Renty z zaopatrzenia wypadkowego przyznaje, według obowiązujących ją przepisów, instytucja ubezpieczeniowa tego Państwa, na terytorium którego mieszka osoba uprawniona.

2. Instytucja, o której mowa w ustępie 1, przy ustalaniu renty uwzględnia według obowiązujących ją przepisów wypadki lub choroby, które zaistniały lub są uznane za zaistniałe na terytorium drugiego Państwa, w taki sposób, jak gdyby zaistniały na terytorium pierwszego Państwa.

3. Renty przyznane zgodnie z ustępem 2 przysługują tylko przez okres zamieszkiwania na terytorium Państwa, którego instytucja ubezpieczeniowa rentę ustaliła. W okresie tym osoba pobierająca rentę nie ma roszczenia do instytucji ubezpieczeniowej drugiego Państwa z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, które zaistniały na jego terytorium, jeżeli artykuł 15 lub 16 nie zawiera innych postanowień.

Artykuł 8.
Jeżeli osoba pobierająca rentę z zaopatrzenia wypadkowego zmieni miejsce pobytu i zamieszka na terytorium drugiego Państwa, stosuje się odpowiednio artykuł 5.


IV. Przepisy wspólne

Artykuł 9.
Świadczeń pieniężnych innych niż renty, świadczeń rzeczowych i świadczeń dla rehabilitacji, wynikających z zaopatrzenia emerytalnego lub wypadkowego, udziela według obowiązujących ją przepisów tylko instytucja ubezpieczeniowa Państwa, na terytorium którego mieszka osoba uprawniona. Postanowienia artykułu 4 ustęp 2 stosuje się odpowiednio.

Artykuł 10.
Instytucja ubezpieczeniowa, która udziela świadczeń na podstawie niniejszej Umowy, nie otrzymuje od instytucji ubezpieczeniowej drugiego Państwa zwrotu poniesionych z tego tytułu wydatków.

Artykuł 11.
Dla stosowania niniejszej Umowy:

a) właściwe władze porozumiewają się bezpośrednio między sobą,

_@POCZ@_ Akty wykonawcze [1]_@KON@_b) właściwe władze mogą uzgodnić potrzebne do tego środki,

c) właściwe władze mogą, każda w swoim zakresie, powołać jedną lub kilka instytucji łącznikowych,

d) właściwe władze informują się wzajemnie o obowiązującym ustawodawstwie w dziedzinie ubezpieczenia społecznego, jak również o wszelkich późniejszych zmianach.

Artykuł 12.
1. Władze i instytucje udzielają sobie wzajemnie, w miarę potrzeby za pośrednictwem instytucji łącznikowych, bezpłatnej pomocy prawnej i urzędowej przy stosowaniu niniejszej Umowy, jak również przy rozstrzyganiu przypadków spornych związanych z Umową.

2. Władze i instytucje przekazują sobie na wniosek i bezpłatnie, w miarę potrzeby za pośrednictwem instytucji łącznikowych, informacje i zaświadczenia o przebiegu pracy i ubezpieczenia na terytorium drugiego Państwa.

3. Właściwe instytucje i osoby mieszkające na terytorium drugiego Państwa mogą korespondować ze sobą bezpośrednio. Orzeczenia, decyzje i inne dokumenty wymagające potwierdzenia odbioru mogą być doręczane listem poleconym za zwrotnym poświadczeniem odbioru.

Artykuł 13.
Pisma, w szczególności wnioski, oświadczenia i środki odwoławcze, mogą być sporządzane w języku polskim lub niemieckim i nie mogą być odrzucane z powodu wyboru jednego z tych języków.

Artykuł 14.
Świadectwa, dokumenty i inne pisma, przedkładane w ramach stosowania niniejszej Umowy, nie wymagają legalizacji przez przedstawicielstwa dyplomatyczne lub urzędy konsularne.


V. Przepisy przejściowe i końcowe

Artykuł 15.
1. Niniejsza Umowa uzasadnia prawa i zobowiązania do świadczeń tylko za okres po jej wejściu w życie.

2. Przy ustalaniu świadczeń według niniejszej Umowy uwzględnia się również zaistniałe przed jej wejściem w życie okresy ubezpieczenia, okresy zatrudnienia, okresy z nimi zrównane oraz inne związane z tym istotne okoliczności.

3. Jeżeli na podstawie wiążącej decyzji rentowej lub prawomocnego orzeczenia osobom mieszkającym na terytorium drugiego Państwa wypłacane były renty z zaopatrzenia emerytalnego lub zaopatrzenia wypadkowego w okresie przed wejściem w życie niniejszej Umowy, to niniejsza Umowa nie narusza wypłaty tych rent również w okresie po jej wejściu w życie.

4. Przy stosowaniu ustępu 3 rentę z zaopatrzenia wypadkowego uważa się za wypłacaną w okresie przed wejściem w życie niniejszej Umowy, jeżeli na podstawie Konwencji nr 19 Międzynarodowej Organizacji Pracy rentę tę wypłaca się z mocą wsteczną za okres przed wejściem w życie Umowy.

5. Renty, o których mowa w ustępie 3 i 4, przy stosowaniu artykułu 9 są traktowane jak renty wypłacane przez instytucję ubezpieczeniową Państwa, w którym mieszka osoba uprawniona.

Artykuł 16.
Jeżeli renty z zaopatrzenia emerytalnego lub wypadkowego Republiki Federalnej Niemiec powinny być wypłacone osobom mieszkającym na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za miesiąc kalendarzowy poprzedzający wejście w życie niniejszej Umowy, to niniejsza Umowa nie narusza wypłaty tych rent również za okres po jej wejściu w życie; odnosi się to również do nowych przypadków, stanowiących bezpośrednie następstwo poprzedniego tytułu do zaopatrzenia. Jeżeli renty według przepisów Republiki Federalnej Niemiec o ich wypłacie w okresie pobytu za granicą powinny być wypłacane osobom zamieszkałym na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za okresy przed wejściem w życie niniejszej Umowy, to wypłata tych rent rozpocznie się najwcześniej cztery lata przed wejściem w życie niniejszej Umowy.

Świadczenia uznaniowe z zaopatrzenia emerytalnego lub wypadkowego według przepisów obowiązujących w jednym z Państw nie będą wypłacane osobom mieszkającym na terytorium drugiego Państwa. Jeżeli na podstawie wiążącej decyzji lub prawomocnego orzeczenia osobom mieszkającym na terytorium drugiego Państwa wypłacane były świadczenia uznaniowe w okresie przed podpisaniem niniejszej Umowy, to niniejsza Umowa nie narusza wypłaty tych świadczeń uznaniowych również w okresie po jej wejściu w życie.

Artykuł 17.
Stosownie do Czterostronnego porozumienia z dnia 3 września 1971 r. niniejsza Umowa będzie rozciągać się zgodnie z ustalonymi procedurami na Berlin (Zachodni).

Artykuł 18.
1. Niniejsza Umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony. Może ona być wypowiedziana pisemnie przez każde Państwo, nie później jednak niż na 6 miesięcy przed upływem danego roku kalendarzowego. W takim przypadku traci ona swą moc z końcem tego roku.

2. Jeżeli niniejsza Umowa straci swoją moc, to jej postanowienia odnośnie roszczeń i uprawnień nabytych przed jej wygaśnięciem pozostają nadal w mocy.

Artykuł 19.
1. Niniejsza Umowa podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne zostaną wymienione w Bonn możliwie najszybciej.

2. Niniejsza Umowa wchodzi w życie w pierwszym dniu drugiego miesiąca po upływie tego miesiąca, w którym dokumenty ratyfikacyjne zostaną wymienione.

Sporządzono w Warszawie dnia 9 października 1975 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i niemieckim, przy czym obydwa teksty posiadają jednakową moc.

Za Polską Rzeczpospolitą Ludową

Stefan Olszowki

Za Republikę Federalną Niemiec

Hans Dietrich Genscher

Po zaznajomieniu się z powyższą Umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 15 marca 1976 roku.

Rozdział 1
Powszechne badania profilaktyczne.

ż 1. 1. Powszechne badania profilaktyczne dzieci i młodzieży obejmują:

1) kompleksowe badania lekarskie noworodków oraz dzieci i młodzieży w wieku 2, 4, 6, 10, 14 i 18 lat,

2) okresowe badania lekarskie dzieci w wieku do 2 lat,

3) przeglądowe badania dzieci i młodzieży do 18 roku życia.

2. Celem badań, o których mowa w ust. 1, jest uzyskanie indywidualnej oceny stanu zdrowia dzieci i młodzieży oraz stanu zdrowia grup dzieci i młodzieży w określonym wieku, a także ustalenie potrzeb i programu opieki profilaktycznej, leczniczej i rehabilitacyjnej.

3. Celem kompleksowych badań lekarskich dzieci i młodzieży w wieku 6, 10, 14 i 18 lat jest ponadto określenie ich stanu zdrowia przy przyjmowaniu do szkoły, w czasie kontynuowania nauki, w związku z wyborem kierunku nauczania i zawodu lub podejmowaniem pracy, a także orzekanie o stanie zdrowia dla celów wychowania fizycznego i sportu szkolnego.

ż 2. Kompleksowe badania lekarskie przeprowadzają:

1) badania noworodków w 1 tygodniu życia - jednostka organizacyjna służby zdrowia, w której nastąpił poród, a jeżeli poród miał miejsce poza zakładem służby zdrowia - odpowiednia poradnia w terminie 3 dni od daty zawiadomienia o urodzeniu,

2) badania dzieci w wieku 2 i 4 lat - poradnie właściwe ze względu na miejsce zamieszkania dziecka,

3) badania dzieci mających uczęszczać i uczęszczających do szkoły - poradnie właściwe ze względu na siedzibę szkoły,

4) badania pracowników młodocianych i młodzieży uczęszczającej do szkół zawodowych objętych opieką przemysłowej służby zdrowia - przychodnie przyzakładowe lub międzyzakładowe, właściwe ze względu na miejsce pracy lub nauki,

5) badania dzieci i młodzieży przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych - pracownicy medyczni sprawujący opiekę zdrowotną w danej placówce,

6) badania pozostałej młodzieży nie objętej pkt 4 i 5 - poradnie właściwe ze względu na miejsce zamieszkania.

ż 3. Okresowe badania lekarskie dzieci do lat 2 przeprowadzają poradnie właściwe ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, z tym że badania okresowe dziecka w 1 miesiącu życia przeprowadza się w domu, w którym dziecko mieszka (przebywa).

ż 4. Przeglądowe badania dzieci i młodzieży przeprowadzają pielęgniarki lub higienistki szkolne, uwzględniając przy ich przeprowadzaniu informacje szkoły lub placówki opiekuńczo-wychowawczej.

ż 5. 1. Terminy badań noworodków oraz dzieci w wieku 2 i 4 lat powinny być podawane do wiadomości rodziców lub opiekunów przez właściwą ze względu na miejsce zamieszkania poradnię lub placówkę resortowej służby zdrowia. Badania te powinny być przeprowadzane w godzinach umożliwiających obecność rodziców lub opiekunów bez odrywania ich od pracy.

2. Terminy badań dzieci i młodzieży powinny być uzgodnione z dyrektorami szkół lub dyrektorami placówek opiekuńczo-wychowawczych, a w odniesieniu do pracowników młodocianych - z kierownikami właściwych zakładów pracy.

ż 6. 1. Wyniki powszechnych badań profilaktycznych powinny być wpisywane do dokumentacji lekarskiej prowadzonej i przechowywanej przez pracowników medycznych prowadzących te badania.

2. W razie zmiany miejsca zamieszkania lub pobytu w placówce opiekuńczo-wychowawczej, zmiany szkoły lub jej ukończenia dokumentacja lekarska powinna być przekazana właściwej komórce podstawowej opieki zdrowotnej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej.

Rozdział 2
Badania lekarskie na potrzeby szkoły lub placówki opiekuńczo-wychowawczej.

ż 7. Badania lekarskie na potrzeby szkoły lub placówki opiekuńczo-wychowawczej mają na celu w szczególności ocenę:

1) stanu zdrowia i rozwoju dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego,

2) stanu zdrowia i rozwoju dzieci wstępujących do I klas szkół podstawowych,

3) stanu zdrowia dla celów poradnictwa wychowawczego i zawodowego,

4) stanu zdrowia dla celów wychowania fizycznego i sportu szkolnego,

5) stanu zdrowia dla celów kwalifikowania dzieci do różnych form zorganizowanego wypoczynku,

6) stanu zdrowia ucznia po nieobecności w szkole z powodu choroby trwającej pond 5 dni.

ż 8. Badania określone w ż 7 przeprowadza się na wniosek szkoły, poradni wychowawczo-zawodowej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, ucznia lub przedstawiciela ustawowego ucznia. Badania te przeprowadza poradnia szkolna albo poradnia dla dzieci lub ośrodek zdrowia, właściwe ze względu na miejsce zamieszkania (pobytu) lub siedzibę szkoły albo placówki opiekuńczo-wychowawczej.

ż 9. W wyniku przeprowadzonych badań lekarz wydaje orzeczenie. Treść orzeczenia powinna być przekazana wnioskodawcy w formie zaświadczenia lub wpisu w odpowiednim dokumencie.

Rozdział 3
Przepisy wspólne.

ż 10. Jeżeli zachodzi potrzeba przeprowadzenia badań pomocniczych lub specjalistycznych, których lekarz przeprowadzający badania określone w ż 1 i 7 nie może przeprowadzić we własnym zakresie, badania takie na podstawie skierowania tego lekarza przeprowadza odpowiednia placówka specjalistyczna służby zdrowia. W razie potrzeby lekarz może zasięgnąć opinii poradni wychowawczo-zawodowej.

ż 11. W razie stwierdzenia odchyleń od prawidłowego rozwoju lub prawidłowego stanu zdrowia lekarz przeprowadzający badania, o których mowa w ż 1 ust. 1 i w ż 7, powinien ustalić program postępowania zapobiegawczo-leczniczego lub rehabilitacyjnego oraz zawiadomić rodziców lub opiekunów.

ż 12. Organizacja powszechnych badań lekarskich przewidzianych w rozporządzeniu oraz nadzór nad ich przeprowadzaniem należy do zespołu opieki zdrowotnej lub odpowiedniej placówki resortowej służby zdrowia, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania, nauki lub pracy osoby podlegającej badaniu.

Rozdział 4
Przepisy końcowe.

ż 13. W rozumieniu niniejszego rozporządzenia przez "placówki opiekuńczo-wychowawcze" należy rozumieć w szczególności:

1) żłobki,

2) domy małego dziecka,

3) placówki wychowania przedszkolnego,

4) domy pomocy społecznej dla dzieci niedorozwiniętych umysłowo,

5) specjalne zakłady i ośrodki szkolno-wychowawcze,

6) pogotowia opiekuńczo-wychowawcze,

7) domy dziecka,

8) zakłady wychowawcze,

9) zakłady poprawcze,

10) schroniska dla nieletnich.

ż 14. Zasady i tryb przeprowadzania badań lekarskich dzieci i młodzieży z odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi, orzekania oraz kwalifikowania ich do kształcenia specjalnego lub pomocy korekcyjno-wyrównawczej i wychowawczej regulują odrębne przepisy.

ż 15. Rozporządzenie nie narusza przepisów o badaniach profilaktycznych pracowników.

ż 16. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 1976 r.
UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki
o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu,
podpisana w Waszyngtonie
dnia 8 października 1974 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 8 października 1974 roku została podpisana w Waszyngtonie Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu w następującym brzmieniu dosłownym:


UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki
o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki, dążąc do dalszego rozwoju i ułatwiania wzajemnych stosunków gospodarczych, postanowiły zawrzeć Umowę o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i w tym celu uzgodniły, co następuje:

Art. 1.

Zakres umowy.

Niniejsza umowa dotyczy osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego lub terytoriach obu Umawiających się Państw.

Art. 2.

Podatki, których dotyczy umowa.

1. Niniejsza Umowa dotyczy podatków od dochodu pobieranych w każdym z Umawiających się Państw.

2. Do istniejących obecnie podatków, których dotyczy niniejsza Umowa, należą:

a) w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej:

1) podatek dochodowy,

2) podatek od wynagrodzeń,

3) podatek wyrównawczy,

b) w Stanach Zjednoczonych Ameryki federalne podatki od dochodu, pobierane stosownie do Wewnętrznego Kodeksu Dochodów (inne niż podatek od zatrudnienia przewidziany w rozdziałach 2 i 21).

3. Niniejsza Umowa będzie także stosowana wobec podatków o takim samym lub podobnym charakterze, które będą w przyszłości wprowadzone w uzupełnieniu lub w miejsce istniejących podatków.

4. Dla celów artykułu 21 niniejsza Umowa będzie miała zastosowanie do podatków nakładanych na szczeblu krajowym, stanowym lub lokalnym stosownie do ograniczeń zawartych w artykule 21 ustępie 4 niniejszej Umowy.

5. Kompetentne władze Umawiających się Państw będą informowały się wzajemnie o zmianach przepisów podatkowych, o których mowa w ustępie 2, oraz o ustanowieniu jakichkolwiek innych podatków, zgodnie z ustępem 3, przekazując teksty jakichkolwiek zmian lub nowych przepisów co najmniej jeden raz w roku.

Art. 3.

Ogólne definicje.

1. W rozumieniu niniejszej Umowy, jeżeli z jej treści nie wynika inaczej:

1) Określenie "Polska" oznacza Polską Rzeczpospolitą Ludową, a użyte w znaczeniu geograficznym określenie "Polska" obejmuje również:

a) jej morze terytorialne,

b) dno morskie i podglebie obszarów podmorskich przyległych do jej wybrzeży, znajdujące się poza morzem terytorialnym, nad którymi Polska, zgodnie z prawem międzynarodowym, sprawuje suwerenną władzę dla celów badania i eksploatacji zasobów naturalnych tych obszarów, ale tylko w takim przypadku, kiedy osoba, własność lub działalność, w stosunku do których ma zastosowanie niniejsza Umowa, jest związana z takimi badaniami lub eksploatacją.

2) Określenie "Stany Zjednoczone" oznacza Stany Zjednoczone Ameryki, a użyte w znaczeniu geograficznym określenie "Stany Zjednoczone" oznacza ich stany i Dystrykt Kolumbia. Takie określenie obejmuje także:

a) ich morze terytorialne oraz

b) dno morskie i podglebie obszarów podmorskich przyległych do jej wybrzeży, znajdujące się poza morzem terytorialnym, nad którymi Stany Zjednoczone, zgodnie z prawem międzynarodowym, sprawują suwerenną władzę dla celów badania i eksploatacji zasobów naturalnych tych obszarów, ale tylko w takim przypadku, kiedy osoba, własność lub działalność, w stosunku do których ma zastosowanie niniejsza Umowa, jest związana z takimi badaniami lub eksploatacją.

3) Określenia "Umawiające się Państwo" i "drugie Umawiające się Państwo" oznaczają Polską Rzeczpospolitą Ludową lub Stany Zjednoczone Ameryki stosownie do treści przepisu.

4) Określenie "osoba" oznacza osobę fizyczną, zarządcę majątku, spółkę, osobę prawną lub inne stowarzyszenie.

5) Określenie "spółka" oznacza stowarzyszenie lub każdą inną jednostkę organizacyjną, która dla celów podatkowych traktowana jest jako osoba prawna.

6)
a) Określenie "polska spółka" oznacza osobę prawną lub jakiekolwiek stowarzyszenie nie posiadające osobowości prawnej, które jest utworzone lub zorganizowane na podstawie prawa polskiego i traktowane jest jako stowarzyszenie podlegające prawu polskiemu dla celów podatkowych w Polsce.

b) Określenie "spółka Stanów Zjednoczonych" oznacza osobę prawną albo jakiekolwiek stowarzyszenie nie posiadające osobowości prawnej, które jest utworzone lub zorganizowane na podstawie prawa Stanów Zjednoczonych lub któregokolwiek stanu lub Dystryktu Kolumbia i traktowane jest jako stowarzyszenie podlegające prawu Stanów Zjednoczonych dla celów podatkowych w Stanach Zjednoczonych.

7) Określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski" oznacza:

a) polską spółkę i

b) jakąkolwiek osobę (oprócz spółki lub innej jednostki organizacyjnej, traktowanej zgodnie z polskim prawem jako spółka) mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski dla celów jej opodatkowania, lecz w przypadku udziałowca spółki prawa cywilnego lub zarządcy majątku tylko w takim zakresie, w jakim dochód uzyskany przez taką osobę z tego tytułu podlega podatkowi polskiemu jako dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce.

8) Określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Stanów Zjednoczonych" oznacza:

a) spółkę Stanów Zjednoczonych i

b) jakąkolwiek osobę (oprócz spółki lub innej jednostki organizacyjnej, traktowanej zgodnie z prawem Stanów Zjednoczonych jako spółka) mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Stanów Zjednoczonych dla celów jej opodatkowania, lecz w przypadku udziałowca spółki prawa cywilnego lub zarządcy majątku tylko w takim zakresie, w jakim dochód uzyskany przez taką osobę z tego tytułu podlega podatkowi Stanów Zjednoczonych jako dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Stanach Zjednoczonych.

9) Określenia "przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa" i "przedsiębiorstwo drugiego Umawiającego się Państwa" oznaczają odpowiednio przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa i przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa.

10) Określenie "właściwe władze" oznacza:

a) w Polsce - Ministra Finansów,

b) w Stanach Zjednoczonych - Sekretarza Skarbu lub jego pełnomocnika.

11) Określenie "Państwo" oznacza każde Państwo bez względu na to, czy jest ono, czy nie jest jednym z Umawiających się Państw.

12) Określenie "podatek" oznacza jakikolwiek podatek pobierany przez Polskę lub Stany Zjednoczone, którego dotyczy niniejsza Umowa na mocy postanowień artykułu 2.

13) Określenie "komunikacja międzynarodowa" oznacza każdą podróż statku lub samolotu eksploatowanego przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Umawiającego się Państwa, z wyłączeniem tych podróży, które są ograniczone wyłącznie do miejsc położonych wewnątrz terytorium tego Umawiającego się Państwa.

2. Każde inne określenie użyte w niniejszej Umowie i w niej nie zdefiniowane, jeżeli z kontekstu nie wynika inaczej, będzie miało takie znaczenie, jakie ono posiada zgodnie z prawem tego Umawiającego się Państwa, którego podatek jest ustalony. Bez względu na poprzednie zdanie, jeżeli znaczenie takiego określenia zgodnie z prawem jednego Umawiającego się Państwa jest różne od znaczenia, jakie temu określeniu nadaje prawo drugiego Umawiającego się Państwa, lub jeżeli ustalenie znaczenia takiego określenia w oparciu o prawo jednego z Umawiających się Państw nastręcza trudności, właściwe władze Umawiających się Państw mogą w celu zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu lub dla realizacji innego celu niniejszej Umowy ustalić wspólne znaczenie określenia dla celów tej Umowy.

Art. 4.

Miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Jeżeli w znaczeniu artykułu 3, ustępu 1, punktów 7 i 8 niniejszej Umowy osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obydwu Umawiających się Państwach, to:

a) będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym ona stale zamieszkuje. Jeżeli ona stale zamieszkuje w obydwu Umawiających się Państwach lub nie zamieszkuje w żadnym z Umawiających się Państw, to będzie uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, z którym jej związki osobiste i majątkowe są ściślejsze (ośrodek powiązań osobistych),

b) jeżeli nie można ustalić, w którym z Umawiających się Państw znajduje się ośrodek jej powiązań osobistych, to będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, w którym ona zazwyczaj przebywa,

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_c) jeżeli ona zazwyczaj przebywa w obydwu Umawiających się Państwach lub nie przebywa w żadnym z Umawiających się Państw, to będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, którego jest obywatelem.

Art. 5.

Ogólnie zasady opodatkowania.

1. Osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie może być opodatkowana przez drugie Umawiające się Państwo z tytułu dochodu pochodzącego ze źródeł z tego drugiego Umawiającego się Państwa i tylko z tytułu takiego dochodu, zgodnie ze wszystkimi ograniczeniami zawartymi w niniejszej Umowie.

2. Postanowienia niniejszej Umowy nie będą w żaden sposób stwarzały ograniczenia wobec wyłączeń, zwolnień, zmniejszeń, zaliczeń lub innych przywilejów, przyznanych obecnie lub w przyszłości przez:

a) prawo jednego z Umawiających się Państw przy określeniu podatków pobieranych przez to Umawiające się Państwo lub

b) przez każdą inną umowę zawartą pomiędzy Umawiającymi się Państwami.

3. Bez względu na postanowienia niniejszej Umowy, z wyłączeniem ustępu 4, Umawiające się Państwo może opodatkować obywatela tego Umawiającego się Państwa lub osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym Umawiającym się Państwie (zgodnie z zasadami artykułu 4), tak jakby niniejsza Umowa nie weszła w życie.

4. Postanowienia ustępu 3 nie mają zastosowania w stosunku do:

a) korzyści przyznanych przez Umawiające się Państwo w artykułach 20, 21 i 22 oraz

b) korzyści przyznanych przez Umawiające się Państwo w artykułach 17, 18, 19 i 24 niniejszej Umowy osobom fizycznym, które nie są ani obywatelami, ani nie mają statusu imigranta w tym Umawiającym się Państwie.

5. Właściwe władze Umawiających się Państw mogą wydać przepisy konieczne dla realizacji postanowień niniejszej Umowy.

Art. 6.

Zakład.

1. Dla celów niniejszej Umowy określenie "zakład" oznacza stałe miejsce, w którym całkowicie lub częściowo wykonuje się działalność gospodarczą przedsiębiorstwa.

2. Określenie "zakład" oznacza w szczególności:

a) filię,

b) biuro,

c) fabrykę,

d) warsztat,

e) kopalnię, kamieniołom lub inne miejsce wydobycia zasobów naturalnych,

f) plac budowy, budowę lub montaż, które trwają dłużej niż 18 miesięcy.

3. Bez względu na postanowienia ustępów 1 i 2 nie stanowią zakładu następujące stałe miejsca działalności gospodarczej używane wyłącznie w jednej lub więcej z niżej wymienionych celów:

a) placówki, które służą wyłącznie do składowania, wystawiania albo wydawania dóbr albo towarów przedsiębiorstwa,

b) zapasy dóbr albo towarów przedsiębiorstwa, utrzymywanych wyłącznie dla składowania, wystawiania lub wydawania,

c) zapasy dóbr albo towarów przedsiębiorstwa, utrzymywanych wyłącznie w celu obróbki lub przerobu przez inne przedsiębiorstwo,

d) stałe placówki utrzymywane wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów dla przedsiębiorstwa albo w celu uzyskiwania informacji,

e) stałe placówki utrzymywane dla celów reklamowych, dla dostarczania informacji, dla badań naukowych lub dla podobnej działalności o przygotowawczym lub pomocniczym charakterze, prowadzonej dla przedsiębiorstwa.

4. Jeżeli osoba, z wyjątkiem niezależnego przedstawiciela w rozumieniu ustępu 5 tego artykułu, działa w Umawiającym się Państwie dla przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa, to uważa się, iż w tym pierwszym Państwie istnieje zakład wtedy, kiedy osoba ta posiada pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu przedsiębiorstwa i pełnomocnictwo w tym Państwie zwykle wykonuje, chyba że jej działalność ogranicza się tylko do zakupu dla przedsiębiorstwa dóbr lub towarów.

5. Nie będzie się traktować przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa za posiadające zakład w drugim Umawiającym się Państwie tylko z tego powodu, że wykonuje tam czynności przez maklera, komisanta lub innego niezależnego przedstawiciela, o ile osoba ta działa w ramach swojej zwykłej działalności handlowej, niezależnie od tego, czy taki makler lub agent działa na rzecz jednego czy więcej mocodawców.

6. Przedsiębiorstwo jednego z Umawiających się Państw nie będzie uważane za posiadające zakład w drugim Umawiającym się Państwie tylko z tego powodu, że sprzedaje po zakończeniu targów handlowych, odbywających się w tym drugim Umawiającym się Państwie, wyroby lub towary, które wystawiało na takich targach handlowych.

7. Sam fakt, że spółka mająca siedzibę w Umawiającym się Państwie kontroluje lub jest kontrolowana przez spółkę mającą siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie albo tam wykonującą swoje czynności (przez posiadanie tam zakładu albo w inny sposób), nie oznacza, że jedna z nich jest zakładem drugiej.

Art. 7.

Dochód z nieruchomości.

1. Dochody z nieruchomości, włączając opłaty i inne płatności z tytułu eksploatacji zasobów naturalnych i zyski uzyskane ze sprzedaży, zamiany lub innej dyspozycji taką nieruchomością lub prawami, z których wynikają takie opłaty i inne płatności, mogą być opodatkowane przez to Umawiające się Państwo, w którym ta nieruchomość lub zasoby naturalne są położone. Dla celów niniejszej Umowy odsetki od zobowiązań zabezpieczonych na nieruchomości lub zabezpieczonych prawem dochodzenia na opłatach lub innych płatnościach z tytułu eksploatacji zasobów naturalnych nie będą traktowane jako dochód z nieruchomości.

2. Ustęp 1 będzie miał zastosowanie do dochodu powstałego z użytkowania, posiadania, dzierżawy lub innej formy używania nieruchomości.

Art. 8.

Zyski z działalności gospodarczej.

1. Zyski z przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa powinny być opodatkowane tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, to zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim Umawiającym się Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.

2. Jeżeli przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa wykonuje działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład, to w każdym Umawiającym się Państwie należy przypisać temu zakładowi takie zyski, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.

3. Przy ustalaniu zysków zakładu dopuszcza się odliczenie nakładów ponoszonych dla tego zakładu, włącznie z kosztami zarządzania i ogólnymi kosztami administracyjnymi, niezależnie od tego, czy powstały w tym państwie, w którym leży zakład, czy gdzie indziej.

4. Nie można przypisać zysków zakładowi tylko z tego powodu, że zakład ten lub przedsiębiorstwo, do którego on należy, dokonują zakupu dóbr lub towarów dla przedsiębiorstwa.

5. Jeżeli w zyskach mieszczą się pozycje dochodu, które zostały odrębnie uregulowane w innych artykułach niniejszej Umowy, postanowienia tamtych artykułów zastąpią postanowienia tego artykułu, jeżeli nie stanowi on inaczej.

Art. 9.

Transport morski i powietrzny.

1. Bez względu na postanowienia artykułów 8 i 14 niniejszej Umowy dochód, który osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej statku lub samolotu, będzie zwolniony od opodatkowania w Stanach Zjednoczonych.

2. Bez względu na postanowienia artykułów 8 i 14 niniejszej Umowy dochód, który osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Stanach Zjednoczonych osiąga z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej statku lub samolotu, zarejestrowanego w Stanach Zjednoczonych, będzie zwolniony od opodatkowania w Polsce.

3. Dla celów tego artykułu dochód uzyskany z eksploatacji statków i samolotów w komunikacji międzynarodowej obejmuje także:

a) dochód uzyskany z umów czarterowych statków lub samolotów, eksploatowanych w ruchu międzynarodowym, jeżeli taki dochód jest dodatkowym dochodem w stosunku do dochodu opisanego w ustępach 1 lub 2,

b) dochód uzyskany z używania, utrzymywania i wypożyczania:

1) pojemników,

2) naczep dla lądowego transportu pojemników,

3) barek eksploatowanych w systemie LASH,

4) innego wyposażenia

związany z eksploatacją statków i samolotów w komunikacji międzynarodowej przez osobę opisaną w ustępach 1 i 2.

Art. 10.

Osoby powiązane.

1. Jeżeli:

1) przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu, kontroli lub w kapitale przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa albo

2) te same osoby bezpośrednio bądź pośrednio biorą udział w zarządzaniu, kontroli lub w kapitale przedsiębiorstwa każdego z Umawiających się Państw i w takich przypadkach w zakresie ich stosunków handlowych lub finansowych zostaną uzgodnione lub narzucone warunki, które różnią się od warunków, które ustaliłyby między sobą przedsiębiorstwa od siebie niezależne, wówczas zyski, które osiągałoby jedno z przedsiębiorstw bez tych warunków, ale z powodu tych warunków ich nie osiągnęło, mogą być uznane za zyski przedsiębiorstwa i odpowiednio opodatkowane.

2. Jeżeli jedno Umawiające się Państwo dokonało zgodnie z ustępem 1 zmiany w dochodzie osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę na jego terytorium, wtedy drugie Umawiające się Państwo, jeżeli się z tym określeniem dochodu zgodzi, dokona odpowiedniej zmiany w dochodzie osoby w drugim Umawiającym się Państwie, powiązanej z osobą mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w pierwszym Umawiającym się Państwie. W przypadku jeżeli drugie Umawiające się Państwo nie wyrazi zgody na takie określenie dochodu, oba Umawiające się Państwa będą dążyły do osiągnięcia porozumienia zgodnie z postanowieniami artykułu 22 niniejszej Umowy.

Art. 11.

Dywidendy.

1. Dywidendy, które płaci spółka mająca siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, mogą być opodatkowane przez drugie Umawiające się Państwo.

2. Dywidendy te mogą być opodatkowane w tym państwie i według prawa tego Umawiającego się Państwa, na terytorium którego spółka ma swoją siedzibę; podatek ten nie może jednak przekroczyć:

a) 5% kwoty dywidendy brutto, jeżeli odbiorca jest osobą prawną rozporządzającą bezpośrednio co najmniej 10% akcji z prawem głosu osoby prawnej, wypłacającej dywidendy,

b) 15% kwoty dywidendy brutto we wszystkich innych przypadkach.

Niniejszy ustęp nie dotyczy opodatkowania osoby prawnej w odniesieniu do zysku, z którego są płacone dywidendy.

3. Ustępu 2 nie stosuje się, jeżeli odbiorca dywidendy mający miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa posiada zakład na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, na którym znajduje się siedziba osoby prawnej wypłacającej dywidendy, a udziały, z tytułu których wypłaca się dywidendy, faktycznie należą do tego zakładu. W tym przypadku stosuje się artykuł 8 niniejszej Umowy.

Art. 12.

Odsetki.

1. Odsetki powstające w Umawiającym się Państwie płatne osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa będą zwolnione od opodatkowania w pierwszym z Umawiających się Państw.

2. Ustęp 1 nie będzie stosowany, jeżeli odbiorca odsetek, będący osobą mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego z Umawiających się Państw, posiada w drugim Umawiającym się Państwie zakład, a roszczenie, dla zaspokojenia którego płacone są odsetki, jest rzeczywiście związane z tym zakładem. W tym przypadku będą miały zastosowanie postanowienia artykułu 8.

3. Jeżeli w wyniku istnienia specjalnych powiązań pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem lub między nimi obydwoma a osobą trzecią kwota wypłaconych odsetek, związanych z zadłużeniem, z tytułu którego są wypłacane, przekracza kwotę, która byłaby uzgodniona pomiędzy dłużnikiem i wierzycielem bez tych powiązań, to postanowienia niniejszego artykułu będą miały zastosowanie tylko do ostatnio wspomnianej kwoty. W takim przypadku nadwyżka ponad wspomnianą poprzednio część będzie opodatkowana w każdym Umawiającym się Państwie, zgodnie z jego prawem wewnętrznym, z zastosowaniem odpowiednich postanowień niniejszej Umowy.

4. Określenie "odsetki" użyte w niniejszej Umowie oznacza dochód od pożyczek publicznych, skryptów dłużnych, pożyczek rządowych, weksli lub innych dowodów zadłużenia bez względu na to, czy są one zabezpieczone, i bez względu na to, czy dają one prawo do uczestniczenia w zyskach, oraz inne roszczenia z tytułu zobowiązań finansowych, jak też wszelkie inne dochody, które według prawa podatkowego państwa, z którego pochodzą, zrównane są z dochodami z pożyczek.

5. Odsetki będą uważane za powstałe w Umawiającym się Państwie tylko w przypadku, kiedy są płatne przez to Umawiające się Państwo, jego jednostkę administracyjną i władze lokalne lub przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym Umawiającym się Państwie. Bez względu na poprzednie zdanie:

a) jeżeli osoba płacąca odsetki (bez względu na to, czy ma ona miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego z Umawiających się Państw) posiada zakład w jednym z Umawiających się Państw, w związku z którym zaciągnięte zostało zobowiązanie, z tytułu którego płacone są odsetki, i jeżeli takie odsetki pochodzą z tego zakładu, lub

b) jeżeli osoba płacąca odsetki ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego z Umawiających się Państw i posiada zakład w Państwie innym niż Umawiające się Państwa i w związku z tym zakładem zaciągnięte zostało zobowiązanie, z tytułu którego płacone są odsetki na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, i jeżeli takie odsetki pochodzą z tego zakładu,

to odsetki takie będą uważane za powstałe w tym Umawiającym się Państwie, w którym zakład jest położony.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_Art. 13.

Należności licencyjne.

1. Należności licencyjne powstałe w jednym Umawiającym się Państwie i wypłacone osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie będą opodatkowane w tym drugim Umawiającym się Państwie.

2. W każdym razie takie należności mogą być opodatkowane także w tym Państwie, w którym powstały, i zgodnie z prawem tego Państwa, ale podatek w ten sposób pobierany nie może przekroczyć 10% kwoty należności brutto.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_3. Określenie "należności licencyjne" użyte w niniejszym artykule oznacza:

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_a) wszelkiego rodzaju należności, które są płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania wszelkich praw autorskich z tytułu twórczości literackiej, artystycznej lub prac naukowych, włączając prawa autorskie, związane z filmami i taśmami magnetofonowymi używanymi przez rozgłośnie radiowe i stacje telewizyjne, patentami, znakami towarowymi, wzorami użytkowymi i zdobniczymi, dokumentacją, formułami, technologią produkcyjną, informacjami dotyczącymi doświadczeń przemysłowych, handlowych lub naukowo-badawczych lub umiejętności (know-how), oraz

b) zyski osiągnięte ze sprzedaży, zamiany lub innej dyspozycji taką wartością majątkową lub prawami w takim zakresie, w jakim kwoty uzyskane z takiej sprzedaży, zamiany lub innej dyspozycji za odpłatnością uzależnione są od produktywności, używania lub dysponowania taką wartością majątkową lub prawami.

4. Postanowienie ustępu 2 nie będzie stosowane, jeżeli odbiorca należności licencyjnych, mający miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego z Umawiających się Państw, posiada w drugim Umawiającym się Państwie, z którego pochodzą należności licencyjne, zakład, a prawa albo wartości majątkowe, z tytułu których wypłacane są należności licencyjne, rzeczywiście należą do tego zakładu. W takim przypadku mają zastosowanie postanowienia artykułu 8 niniejszej Umowy.

5. Należności licencyjne będą uważane za powstałe w Umawiającym się Państwie tylko wtedy, kiedy takie należności licencyjne są wypłacane jako zaspokojenie używania lub praw do używania wartości majątkowych lub praw wymienionych w ustępie 3 na terytorium tego Umawiającego się Państwa.

6. Jeżeli między dłużnikiem a wierzycielem lub między nimi obydwoma a osobą trzecią istnieją szczególne stosunki i dlatego zapłacone opłaty licencyjne przekraczają w stosunku do świadczenia podstawowego kwotę, którą dłużnik i wierzyciel umówiliby bez tych stosunków, wówczas artykuł ten stosuje się tylko do tej ostatnio wymienionej kwoty. W tym przypadku nadwyżka ponad tę kwotę może być opodatkowana według prawa każdego Umawiającego się Państwa oraz przy uwzględnieniu innych przepisów niniejszej Umowy.

Art. 14.

Zyski kapitałowe.

1. Osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw będzie zwolniona od opodatkowania w drugim Umawiającym się Państwie zysku ze sprzedaży, zamiany lub innej dyspozycji walorami kapitałowymi, chyba że:

a) zysk został osiągnięty przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw ze sprzedaży, zamiany lub innej dyspozycji mieniem wymienionym w artykule 7 niniejszej Umowy, położonym na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa,

b) osoba osiągająca zysk, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw, posiada zakład w drugim Umawiającym się Państwie i wartość majątkowa przynosząca zysk jest rzeczywiście związana z tym zakładem lub

c) osoba fizyczna osiągająca zysk, mająca miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, przebywa w drugim Umawiającym się Państwie przez okres lub okresy, sięgające łącznie lub przekraczające 183 dni w ciągu roku podatkowego.

2. W przypadku zysków wymienionych w ustępie 1, litera a zastosowanie mają postanowienia artykułu 7 niniejszej Umowy. W przypadku zysków wymienionych w ustępie 1, litera b zastosowanie mają postanowienia artykułu 8 niniejszej Umowy.

Art. 15.

Wolne zawody.

1. Dochód osiągnięty przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z wykonywania wolnego zawodu lub innej samodzielnej działalności może być opodatkowany przez to Umawiające się Państwo. Poza wyjątkami przewidzianymi w ustępie 2 taki dochód będzie zwolniony od opodatkowania przez drugie Umawiające się Państwo.

2. Dochód wymieniony w punkcie 1, uzyskany przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw z wykonywania wolnego zawodu o samodzielnym charakterze w drugim Umawiającym się Państwie może być opodatkowany przez drugie Umawiające się Państwo, jeżeli osoba fizyczna przebywa w tym drugim Umawiającym się Państwie przez okres lub okresy, sięgające łącznie lub przekraczające 183 dni w ciągu roku podatkowego.

3. Określenie "wolny zawód" obejmuje między innymi samodzielne wykonywanie działalności naukowej, literackiej, artystycznej, jak również samodzielną działalność lekarzy, adwokatów, inżynierów, architektów, lekarzy dentystów, dziennikarzy i innych.

Art. 16.

Praca najemna.

1. Płace, wynagrodzenia i inne świadczenia o podobnym charakterze, otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa z tytułu zatrudnienia, będą opodatkowane tylko przez to Umawiające się Państwo, chyba że osoba ta wykonuje pracę w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to takie wynagrodzenia świadczone za tę pracę mogą być opodatkowane przez to drugie Umawiające się Państwo.

2. Niezależnie od postanowień ustępu 1 wynagrodzenia, jakie osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw osiąga z pracy najemnej podejmowanej na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, mogą być opodatkowane tylko w pierwszym Umawiającym się Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa łącznie nie dłużej niż 183 dni podczas danego roku podatkowego,

b) wynagrodzenia są wypłacane przez osobę lub w imieniu osoby, która nie ma na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa miejsca zamieszkania lub siedziby, oraz

c) wynagrodzenia nie są wypłacane przez zakład, który posiada osoba płacąca wynagrodzenie na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa.

3. Bez względu na postanowienia ustępu 2 wynagrodzenia otrzymywane z tytułu wykonywanej pracy lub usług osobistych jako pracownik na statku lub samolocie eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw będą zwolnione od opodatkowania przez drugie Umawiające się Państwo, jeżeli taka osoba fizyczna jest członkiem regularnej załogi statku lub samolotu.

Art. 17.

Nauczyciele.

1. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa jest zaproszona przez Rząd drugiego Umawiającego się Państwa, jego jednostkę administracyjną lub jej władzę terenową, przez uniwersytet lub inną uznaną instytucję dydaktyczną tego drugiego Umawiającego się Państwa na przewidywany okres nie przekraczający 2 lat celem nauczania lub uczestniczenia w pracach badawczych lub w obu celach na uniwersytecie lub innej uznanej instytucji dydaktycznej i jeżeli taka osoba przybywa do tego drugiego Umawiającego się Państwa przede wszystkim w tym celu, to jej dochód z pracy dydaktycznej lub badawczej na takim uniwersytecie lub instytucji dydaktycznej będzie wyłączony spod opodatkowania przez to drugie Umawiające się Państwo przez okres nie przekraczający 2 lat od dnia przyjazdu do tego drugiego Umawiającego się Państwa.

2. Niniejszy artykuł nie będzie miał zastosowania do dochodu z badań, jeżeli takie badania nie są prowadzone w interesie publicznym, lecz przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści materialnych prywatnie przez określoną osobę lub osoby.

Art. 18.

Studenci i praktykanci.

1.
1) Osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw w czasie, kiedy przebywa okresowo w drugim Umawiającym się Państwie przede wszystkim celem:

a) studiowania na uniwersytecie lub innej uznanej instytucji dydaktycznej w tym drugim Umawiającym się Państwie albo

b) odbycia praktyki potrzebnej dla podniesienia kwalifikacji zawodowych lub specjalizacji zawodowej, albo

c) studiowania lub uczestniczenia w badaniach jako zdobywca nagrody, pomocy finansowej lub stypendium od organizacji rządowej, religijnej, dobroczynnej, badawczej, literackiej lub pedagogicznej,

będzie zwolniona od opodatkowania przez to drugie Umawiające się Państwo w zakresie kwot wymienionych w punkcie 2 na okres nie przekraczający 5 lat podatkowych, począwszy od dnia przybycia do tego drugiego Umawiającego się Państwa,

2) kwotami, o których mówi się w punkcie 1, są:

a) prezenty z zagranicy przeznaczone na utrzymanie, wykształcenie, studia, badania lub praktykę,

b) nagrody, pomoc finansowa i stypendia,

c) każda inna płatność z tego Umawiającego się Państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania, z wyjątkiem dochodu z osobistego świadczenia usług,

d) dochód z osobistego świadczenia usług w drugim Umawiającym się Państwie w kwocie nie przekraczającej 2.000 dolarów Stanów Zjednoczonych lub ich ekwiwalentu w polskich złotych w ciągu roku podatkowego.

2. Osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw w czasie, kiedy przebywa okresowo w drugim Umawiającym się Państwie jako pracownik lub na podstawie umowy z osobą mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, przede wszystkim celem:

a) zdobycia doświadczenia technicznego, zawodowego lub w działalności gospodarczej od osoby nie mającej miejsca zamieszkania lub siedziby w pierwszym Umawiającym się Państwie lub innej niż osoba związana z osobą mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym pierwszym Umawiającym się Państwie oraz

b) studiowania na uniwersytecie lub innej uznanej instytucji dydaktycznej w drugim Umawiającym się Państwie,

będzie zwolniona od opodatkowania w tym drugim Umawiającym się Państwie przez okres nie przekraczający 1 roku w zakresie dochodu z osobiście świadczonych usług w łącznej kwocie nie przekraczającej 5.000 dolarów Stanów Zjednoczonych lub ich ekwiwalentu w polskich złotych.

3. Osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw w czasie, kiedy przebywa okresowo w drugim Umawiającym się Państwie w okresie nie przekraczającym 1 roku jako osoba uczestnicząca w realizacji programu popieranego przez Rząd tego drugiego Umawiającego się Państwa, przede wszystkim celem odbycia praktyki, badań lub studiów, będzie zwolniona od opodatkowania w tym drugim Umawiającym się Państwie do łącznej kwoty dochodu nie przekraczającej 10.000 dolarów Stanów Zjednoczonych lub ich ekwiwalentu w polskich złotych.

4. Uprawnienia przewidziane postanowieniami artykułu 17 niniejszej Umowy oraz postanowieniem ustępu 1 niniejszego artykułu, w przypadku jeżeli się nakładają, przysługują przez taki okres czasu, jaki może być uznany za rozsądny lub zwyczajowo potrzebny dla realizacji celu przyjazdu, nie przekraczający jednak 5 lat podatkowych, począwszy od dnia przybycia osoby korzystającej z tych uprawnień. Uprawnienia przewidziane postanowieniami artykułu 17 nie będą przysługiwały osobie, która w ciągu bezpośrednio poprzedzającego okresu korzystała z uprawnień przyznanych postanowieniami ustępu 1 niniejszego artykułu.

Art. 19.

Pracownicy państwowi.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Płace, wynagrodzenia i podobne świadczenia, włączając emerytury i renty lub podobne dochody, wypłacane z funduszy publicznych jednego z Umawiających się Państw obywatelowi tego Umawiającego się Państwa z tytułu pracy lub osobiście świadczonych usług jako pracownikowi Rządu tego Umawiającego się Państwa lub jakiejkolwiek jego agendy w związku z pełnionymi funkcjami rządowymi, będą zwolnione od opodatkowania przez drugie Umawiające się Państwo.

2. Praca lub osobiście świadczone usługi, wykonywane przez obywatela jednego z Umawiających się Państw, będą traktowane przez drugie Umawiające się Państwo jako pełnienie funkcji rządowych, jeżeli taka praca lub osobiście świadczone usługi są tak traktowane przez wewnętrzne prawo obu Umawiających się Państw.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_Art. 20.

Zwolnienie od podwójnego opodatkowania.

Podwójnego opodatkowania dochodów będzie się unikać w następujący sposób:

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Zgodnie z postanowieniami prawa polskiego i z zachowaniem przewidzianych w nim ograniczeń (z uwzględnieniem dokonywanych zmian bez naruszenia podstawowych zasad) Polska zezwoli osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce na zaliczanie na poczet należnych w Polsce podatków odpowiednich kwot podatków, zapłaconych w Stanach Zjednoczonych.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. Zgodnie z postanowieniami prawa Stanów Zjednoczonych i z zachowaniem przewidzianych w nim ograniczeń (z uwzględnieniem dokonywanych zmian bez naruszenia podstawowych zasad) Stany Zjednoczone zezwolą obywatelom lub osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w Stanach Zjednoczonych na zaliczanie na poczet podatku w Stanach Zjednoczonych odpowiednich kwot podatku zapłaconego w Polsce, a w przypadku spółek Stanów Zjednoczonych, posiadających co najmniej 10% akcji z prawem głosu w polskich spółkach, od których otrzymują one dywidendy w jakimkolwiek roku podatkowym, Stany Zjednoczone zezwolą na zaliczenie odpowiednich kwot podatku, zapłaconych w Polsce przez spółkę polską z zysków, z których wypłacane są dywidendy. Taka odpowiednia kwota będzie oparta na kwocie podatku zapłaconego w Polsce, ale kwota zaliczona nie może przekraczać tej części podatku w Stanach Zjednoczonych, która zależna jest od dochodu netto takiego obywatela lub osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Stanach Zjednoczonych, pochodzącego ze źródeł w Polsce, lub dochodu pochodzącego ze źródeł spoza Stanów Zjednoczonych w odniesieniu do jego całkowitego dochodu netto w tym samym roku podatkowym. Celem stosowania w Stanach Zjednoczonych zaliczenia podatków zapłaconych w Polsce podatki wymienione w postanowieniu artykułu 2 ustęp 2 litera a niniejszej Umowy będą traktowane jako podatki dochodowe.

Art. 21.

Zapobieżenie dyskryminacji.

1. Obywatel Umawiającego się Państwa, który ma miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie, nie może być poddany w drugim Umawiającym się Państwie jakiemukolwiek opodatkowaniu lub związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe niż opodatkowanie i związane z nim obowiązki, którym obywatele drugiego Umawiającego się Państwa w tych samych okolicznościach mogą być poddani.

2. Zakład, który osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw ma w drugim Umawiającym się Państwie, nie może podlegać w tym drugim Umawiającym się Państwie bardziej uciążliwemu opodatkowaniu niż zakład osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim Państwie, prowadzącej taką samą działalność. Jednakże ten paragraf nie zobowiązuje Umawiającego się Państwa do przyznania zakładom osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie przywilejów podatkowych, przyznanych specjalnymi porozumieniami zakładom trzeciego Państwa.

3. Spółka jednego z Umawiających się Państw, której kapitał w całości lub częściowo stanowi własność lub jest kontrolowany bezpośrednio lub pośrednio przez jedną lub więcej osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium drugiego Umawiającego się Państwa, nie będzie poddana w pierwszym z Umawiających się Państw jakiemukolwiek opodatkowaniu lub związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe niż opodatkowanie i związane z nim obowiązki, którym spółka pierwszego Umawiającego się Państwa, wykonująca tę samą działalność, kapitał której w całości lub częściowo stanowi własność lub jest kontrolowany bezpośrednio lub pośrednio przez jedną lub więcej osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim Państwie, jest lub może być poddana. Jednakże ustęp ten nie będzie wymagał, aby Umawiające się Państwo przyznawało osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie przywileje podatkowe, gwarantowane specjalnymi umowami spółkom, które w całości lub częściowo stanowią własność osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim Państwie.

4. Użyte w niniejszym artykule określenie "opodatkowanie" oznacza podatki każdego rodzaju, z wyjątkiem opłaty skarbowej pobieranej przy zameldowaniu. Składka na cele emerytalne płacona przez obywateli polskich będzie traktowana jako podatek.

Art. 22.

Procedura wzajemnego uzgadniania.

1. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium jednego Umawiającego się Państwa uważa, że zarządzenia jednego lub obu Umawiających się Państw wprowadziły lub wprowadzają dla niej opodatkowanie, które nie odpowiada niniejszej Umowie, wówczas może ona przedłożyć swoją sprawę właściwej władzy tego Umawiającego się Państwa, na terytorium którego ma miejsce zamieszkania lub swoją siedzibę lub którego jest obywatelem.

2. Jeżeli właściwa władza jednego Umawiającego się Państwa uzna zarzut za uzasadniony, ale nie może sama spowodować zadowalającego rozwiązania, wówczas poczyni ona starania, ażeby przypadek ten uregulować w drodze porozumienia z właściwymi władzami drugiego Umawiającego się Państwa tak, ażeby zapobiec opodatkowaniu niezgodnemu z niniejszą Umową.

3. Właściwie władze Umawiających się Państw będą w drodze wzajemnych porozumień usuwać trudności albo wątpliwości, które powstaną przy wykładni lub stosowaniu niniejszej Umowy. Mogą one również uzgadniać sposób zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu w przypadkach w niniejszej Umowie nie przewidzianych.

4. Właściwe władze Umawiających się Państw mogą w celu stosowania niniejszej Umowy komunikować się ze sobą bezpośrednio w celu osiągnięcia porozumienia, o którym mowa w poprzednich ustępach.

5. W przypadku gdy właściwe władze osiągną takie porozumienie, podatki od takiego dochodu zostaną wymierzone zgodnie z porozumieniem. Bez względu na przepisy proceduralne (włącznie z przepisami o przedawnieniu), stosowane zgodnie z prawem każdego Umawiającego się Państwa, dopuszczalne będą odpowiednio: zwrot lub zaliczenie podatków przez Umawiające się Państwa, stosownie do tego porozumienia.

Art. 23.

Wymiana informacji.

1. Właściwe władze będą dokonywały wymiany takich informacji, które są niezbędne dla realizacji postanowień niniejszej Umowy lub dla zapobiegania nadużyciom albo dla kierowania wykonywaniem podstawowych przepisów dotyczących podatków, do których ma zastosowanie niniejsza Umowa, pod warunkiem, że charakter informacji dopuszcza ich udzielanie zgodnie z prawem i praktyką administracyjną każdego Umawiającego się Państwa w odniesieniu do jego własnych podatków.

2. Każda informacja wymieniona tą drogą będzie traktowana jako poufna, z tym wyjątkiem, że taka informacja:

1) może być udostępniona każdej osobie, której dotyczy, lub

2) może stanowić część dokumentów urzędowych w zakresie wymiaru, poboru, ścigania lub postępowania sądowego w odniesieniu do podatków, do których ma zastosowanie niniejsza Umowa.

3. Nie będzie się wymieniać żadnej informacji, która byłaby sprzeczna z porządkiem publicznym.

4. Na wyraźnie określoną prośbę właściwych władz Umawiającego się Państwa właściwe władze drugiego Umawiającego się Państwa będą dostarczały informacji określonych w niniejszym artykule, sporządzonych w formie zeznań świadków złożonych pod przysięgą i kopii nie publikowanych oryginalnych dokumentów (włączając księgi, dokumenty, oświadczenia, raporty, rachunki lub pisma) w takim samym zakresie, w jakim takie zeznanie lub dokumenty mogą być uzyskane zgodnie z prawem i praktyką administracyjną każdego Umawiającego się Państwa w odniesieniu do jego własnych podatków.

5. Wymiana informacji będzie dokonywana na podstawie zwykłej procedury lub na prośbę dotyczącą konkretnych przypadków. Właściwe władze Umawiających się Państw mogą uzgodnić wykaz informacji, które będą dostarczane na podstawie zwykłej procedury.

Art. 24.

Pracownicy służby dyplomatyczno-konsularnej.

Przepisy niniejszej Umowy nie naruszają przywilejów podatkowych przysługujących obywatelom drugiego Państwa korzystającym z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na podstawie ogólnych zasad prawa międzynarodowego lub umów specjalnych.

Art. 25.

Wejście w życie.

Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie. Jej postanowienia będą miały zastosowanie w stosunku do dochodu osiągniętego w roku kalendarzowym lub podatkowym rozpoczynającym się (lub w przypadku podatków płatnych u źródła, płatności dokonanych) w dniu 1 stycznia 1974 r. lub po tym dniu.

Art. 26.

Wypowiedzenie umowy.

1. Niniejsza Umowa zawarta jest na czas nieokreślony. Może być ona wypowiedziana w drodze notyfikacji po upływie 5 lat od dnia wejścia w życie z zachowaniem 6-miesięcznego okresu wypowiedzenia.

2. W przypadku wypowiedzenia Umowa przestanie obowiązywać w odniesieniu do dochodu uzyskanego w roku kalendarzowym lub podatkowym, rozpoczynającym się (lub w przypadku podatków płatnych u źródła, płatności dokonanych) w dniu 1 stycznia lub po tym dniu, następnym po upływie 6-miesięcznego okresu.

Sporządzono w Waszyngtonie dnia 8 października 1974 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i angielskim, przy czym obydwa teksty posiadają jednakową moc.

Z upoważnienia Rządu

Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

S. Olszowski

Minister Spraw Zagranicznych

Z upoważnienia Rządu

Stanów Zjednoczonych Ameryki

Henry A. Kissinger

Sekretarz Stanu

Po zaznajomieniu się z powyższą Umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 10 czerwca 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski
KONWENCJA
o substancjach psychotropowych, sporządzona w Wiedniu
dnia 21 lutego 1971 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 21 lutego 1971 roku została sporządzona w Wiedniu Konwencja o substancjach psychotropowych.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną z zastrzeżeniami do artykułu 19 ustępy 1 i 2 oraz artykułu 31 ustęp 2 Konwencji, zgłoszonymi przy jej podpisaniu; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 14 Listopada 1974 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Przekład.


Konwencja o substancjach psychotropowych.


Wstęp.

Strony

w trosce o zdrowie i dobrobyt ludzkości,

stwierdzając z niepokojem istnienie problemu zdrowia publicznego i problemu społecznego, które powstały wskutek nadużywania niektórych substancji psychotropowych,

zdecydowane zapobiegać nadużywaniu tych substancji i nielegalnemu obrotowi, który ono powoduje, oraz zwalczać je,

uważając, że konieczne jest zastosowanie surowych środków dla ograniczenia używania tych substancji tylko w celach legalnych,

uznając, że używanie substancji psychotropowych do celów leczniczych i naukowych jest niezbędne i że możność zaopatrywania się w nie w tych celach nie powinna być przedmiotem niesłusznych ograniczeń,

przekonane, że kroki podejmowane przeciwko nadużywaniu tych substancji, ażeby były skuteczne, powinny być skoordynowane i powszechne,

uznając właściwość Organizacji Narodów Zjednoczonych w zakresie kontroli substancji psychotropowych i pragnąc, aby zainteresowane organy międzynarodowe działały w ramach tej Organizacji,

przekonane, że dla osiągnięcia tych celów niezbędne jest zawarcie konwencji międzynarodowej,

uzgodniły, co następuje:

Art. 1.

Znaczenie określeń.

Jeżeli nie podano wyraźnie innego znaczenia lub jeżeli inne znaczenie nie wynika z kontekstu, następujące określenia użyte w Konwencji mają niżej wskazane znaczenie:

a) "Rada" oznacza Radę Gospodarczą i Społeczną Organizacji Narodów Zjednoczonych,

b) "Komisja" oznacza Komisję Środków Odurzających Rady,

c) "Organ" oznacza Międzynarodowy Organ Kontroli Środków Odurzających, utworzony na podstawie Jednolitej konwencji o środkach odurzających z 1961 r.,

d) "Sekretarz Generalny" oznacza Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych,

e) "substancja psychotropowa" oznacza każdą substancję naturalną lub syntetyczną lub każdy produkt naturalny zamieszczony w Wykazie I, II, III lub IV,

f) "preparat" oznacza:

i) każdy roztwór lub mieszaninę w jakimkolwiek stanie fizycznym, zawierające jedną lub więcej substancji psychotropowych, lub

ii) jedną lub więcej substancji psychotropowych, którym nadano postać dawek,

g) "Wykaz I", "Wykaz II", "Wykaz III" i "Wykaz IV" oznaczają spisy substancji psychotropowych odpowiednio ponumerowane, załączone do niniejszej Konwencji, które mogą być zmieniane zgodnie z artykułem 2,

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_h) "wywóz" i "przywóz" oznaczają, stosownie do odpowiednich znaczeń tych pojęć, fizyczne przemieszczenie substancji psychotropowej z jednego Państwa do innego Państwa,

i) "wyrób" oznacza wszelkie czynności, za pomocą których można otrzymywać substancje psychotropowe, łącznie z oczyszczaniem i przetwarzaniem substancji psychotropowych na inne substancje psychotropowe; określenie to obejmuje również wyrób preparatów innych niż sporządzane na podstawie recepty w aptece,

j) "nielegalny obrót" oznacza wyrób substancji psychotropowych lub handel nimi, dokonywane niezgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji,

k) "rejon" oznacza każdą część Państwa, którą na podstawie artykułu 28 uważa się za odrębną jednostkę ze względu na cele niniejszej Konwencji,

l) "pomieszczenia" oznacza budynki lub części budynków, jak też tereny do nich przynależne.

Art. 2.

Zakres stosowania kontroli nad substancjami.

1. Jeżeli jedna ze Stron lub Światowa Organizacja Zdrowia posiada informacje o jakiejś substancji nie objętej jeszcze międzynarodową kontrolą, z których, jej zdaniem, może wynikać konieczność umieszczenia tej substancji w jednym z Wykazów załączonych do niniejszej Konwencji, przesyła Sekretarzowi Generalnemu zawiadomienie o tym wraz z wszystkimi informacjami, które je uzasadniają. Ten sam tryb stosuje się, jeżeli jedna ze Stron lub Światowa Organizacja Zdrowia będzie miała informacje uzasadniające przeniesienie substancji z jednego Wykazu do innego lub wykreślenie jej z Wykazów.

2. Sekretarz Generalny poda do wiadomości to zawiadomienie, jak też wszelkie informacje, które uzna za istotne, Stronom, Komisji oraz jeżeli zawiadomienie przesyła Strona - Światowej Organizacji Zdrowia.

3. Jeżeli z informacji przesłanych wraz z zawiadomieniem wynika, że dana substancja nadaje się do umieszczenia w Wykazie I lub Wykazie II załączonym do niniejszej Konwencji na podstawie ustępu 4 niniejszego artykułu, Strony zbadają w świetle wszystkich posiadanych informacji możliwość tymczasowego zastosowania wobec tej substancji wszystkich środków kontroli stosowanych odpowiednio do substancji umieszczonych w Wykazie I bądź Wykazie II.

4. Jeżeli Światowa Organizacja Zdrowia stwierdzi:

a) że dana substancja może

i)
1) wywołać stan zależności; i

2) powodować pobudzenie bądź hamowanie w ośrodkowym układzie nerwowym prowadzące do omamów albo do zaburzeń czynności motorycznych lub zaburzeń sądu, lub zachowania, lub postrzegania, lub nastroju bądź

ii) podobne nadużywanie i podobne szkodliwe skutki, jakie wywołują substancje umieszczone w Wykazach I, II, III lub IV; i

b) że są wystarczające dowody, iż nadużywa się lub istnieje prawdopodobieństwo nadużywania tej substancji w sposób stwarzający problem dla zdrowia publicznego i problem społeczny, uzasadniające poddanie jej międzynarodowej kontroli,

Światowa Organizacja Zdrowia przedstawi Komisji ocenę tej substancji, w której wskaże w szczególności rozmiary nadużywania lub prawdopodobieństwo nadużywania ocenianej substancji, stopień wagi problemu dla zdrowia publicznego i problemu społecznego oraz stopień użyteczności ocenianej substancji dla celów leczniczych, jak też zalecenia co do ewentualnych środków kontroli, których zastosowanie byłoby celowe w świetle tej oceny.

5. Biorąc pod uwagę oświadczenie Światowej Organizacji Zdrowia, której oceny w sprawach medycznych i naukowych są miarodajne, i uwzględniając czynniki gospodarcze, społeczne, prawne, administracyjne i wszelkie inne, które uzna za istotne, Komisja może umieścić daną substancję w Wykazie I, II, III lub IV. Komisja może zażądać uzupełniających informacji od Światowej Organizacji Zdrowia lub z innych odpowiednich źródeł.

6. Jeżeli zawiadomienie dokonane na podstawie ustępu 1 dotyczy substancji już umieszczonej w jednym z Wykazów, Światowa Organizacja Zdrowia przekaże Komisji swoje nowe stwierdzenia, jak też nową ocenę tej substancji, którą może wydać zgodnie z ustępem 4, oraz wszelkie nowe zalecenia co do środków kontroli, które mogą jej zdaniem być odpowiednie w świetle tej oceny. Komisja, biorąc pod uwagę oświadczenie przedstawione przez Światową Organizację Zdrowia zgodnie z ustępem 5, jak też uwzględniając czynniki wymienione w tym ustępie, może powziąć decyzję o przeniesieniu tej substancji z jednego Wykazu do innego lub o skreśleniu jej z Wykazów.

7. O każdej decyzji Komisji, powziętej na podstawie niniejszego artykułu, Sekretarz Generalny zawiadomi wszystkie Państwa Członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych, Państwa nie będące Członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, które są Stronami niniejszej Konwencji, Światową Organizację Zdrowia i Organ. Decyzja ta nabiera pełnej mocy w stosunku do każdej Strony po upływie stu osiemdziesięciu dni od daty podania jej do wiadomości, z wyjątkiem Strony, która w tym okresie, w odniesieniu do decyzji o umieszczeniu jakiejś substancji w jednym z Wykazów, zawiadomi na piśmie Sekretarza Generalnego, że za względu na wyjątkowe okoliczności nie jest w stanie poddać tej substancji wszystkim postanowieniom Konwencji, mającym zastosowanie do substancji umieszczonych w tym Wykazie. W zawiadomieniu tym powinny być wskazane przyczyny zajęcia takiego wyjątkowego stanowiska. Niezależnie od takiego zawiadomienia każda Strona powinna zastosować co najmniej niżej wymienione środki kontroli:

a) Strona, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie zawiadomienie co do substancji dotychczas nie podlegającej kontroli, a umieszczonej w Wykazie I, bierze pod uwagę, w miarę możności, szczególne środki kontroli wymienione w artykule 7 i w odniesieniu do danej substancji powinna;

i) wymagać zezwolenia na jej wyrób, handel nią i jej rozprowadzanie zgodnie z postanowieniami przewidzianymi w artykule 8 w odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazie II;

ii) wymagać, by była ona dostarczana lub wydawana tylko na podstawie recepty lekarskiej zgodnie z postanowieniami przewidzianymi w artykule 9 w odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazie II;

iii) przestrzegać zobowiązań dotyczących wywozu i przywozu wymienionych w artykule 12, z wyjątkiem zobowiązań wobec innej Strony, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie samo zawiadomienie dotyczące danej substancji;

iv) przestrzegać w odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazie II zobowiązań wymienionych w artykule 13, dotyczących zakazu lub ograniczenia wywozu i przywozu;

v) przedstawiać Organowi sprawozdania statystyczne zgodnie z postanowieniami artykułu 16 ustęp 4 litera a); i

vi) stosować zgonie z artykułem 22 środki dla zwalczania wszelkich czynów sprzecznych z ustawami lub rozporządzeniami, wydanymi w celu wykonania powyższych zobowiązań.

b) Strona, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie zawiadomienie co do substancji dotychczas nie podlegającej kontroli, a umieszczonej w Wykazie II, powinna w odniesieniu do tej substancji:

i) wymagać zezwolenia na jej wyrób, handel nią i jej rozprowadzanie, zgodnie z postanowieniami artykułu 8;

ii) wymagać, by była ona dostarczana lub wydawana tylko na podstawie recepty lekarskiej, zgodnie z postanowieniami artykułu 9;

iii) przestrzegać zobowiązań dotyczących wywozu i przywozu przewidzianych w artykule 12, z wyjątkiem zobowiązań wobec innej Strony, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie samo zawiadomienie dotyczące danej substancji;

iv) przestrzegać zobowiązań przewidzianych w artykule 13, dotyczących zakazu lub ograniczenia wywozu i przywozu;

v) przedstawiać Organowi sprawozdania statystyczne zgodnie z postanowieniami artykułu 16 ustęp 4 litery a), c) i d); i

vi) stosować zgodnie z artykułem 22 środki dla zwalczania wszelkich czynów sprzecznych z ustawami i rozporządzeniami, wydanymi w celu wykonania powyższych zobowiązań.

c) Strona, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie zawiadomienie co do substancji dotychczas nie podlegającej kontroli, a umieszczonej w Wykazie III, powinna w odniesieniu do tej substancji:

i) wymagać zezwolenia na jej wyrób, handel nią i jej rozprowadzanie zgodnie z postanowieniami artykułu 8;

ii) wymagać, by była ona dostarczana lub wydawana tylko na podstawie recepty lekarskiej, zgodnie z postanowieniami artykuł 9;

iii) przestrzegać zobowiązań dotyczących wywozu i przywozu przewidzianych w artykule 12, z wyjątkiem zobowiązań wobec innej Strony, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie samo zawiadomienie dotyczące danej substancji;

iv) przestrzegać zobowiązań przewidzianych w artykule 13, dotyczących zakazu lub ograniczenia wywozu i przywozu; i

v) stosować zgodnie z artykułem 22 środki dla zwalczania wszelkich czynów sprzecznych z ustawami i rozporządzeniami, wydanymi w celu wykonania powyższych zobowiązań.

d) Strona, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie zawiadomienie co do substancji dotychczas nie podlegającej kontroli, a umieszczonej w Wykazie IV, powinna w odniesieniu do tej substancji:

i) wymagać zezwolenia na jej wyrób, handel nią i jej rozprowadzanie zgodnie z postanowieniami artykułu 8;

ii) przestrzegać zobowiązań przewidzianych w artykule 13, dotyczących zakazu lub ograniczenia wywozu i przywozu;

iii) stosować zgodnie z artykułem 22 środki dla zwalczania wszelkich czynów sprzecznych z ustawami i rozporządzeniami, wydanymi w celu wykonania powyższych zobowiązań.

e) Strona, która złożyła Sekretarzowi Generalnemu takie zawiadomienie co do substancji przeniesionej do Wykazu, do którego przewiduje się surowsze środki kontroli i zobowiązania, powinna stosować co najmniej wszystkie postanowienia Konwencji stosowane do substancji umieszczonych w Wykazie, z którego substancja ta została przeniesiona.

8.
a) Decyzje Komisji podjęte na podstawie niniejszego artykułu podlegają rewizji przez Radę na prośbę jednej ze Stron przedstawioną w ciągu stu osiemdziesięciu dni po otrzymaniu zawiadomienia o decyzji.

b) Sekretarz Generalny przekazuje odpisy prośby o rewizję oraz istotne informacje Komisji, Światowej Organizacji Zdrowia i wszystkim Stronom, zapraszając je do zgłoszenia uwag w terminie dziewięćdziesięciu dni. Wszystkie otrzymane uwagi zostaną przedstawione Radzie do rozważenia.

c) Rada może zatwierdzić, zmienić lub uchylić decyzję Komisji. O decyzji Rady zawiadamia się wszystkie Państwa Członków Organizacji Narodów Zjednoczonych, Państwa nie będące Członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, które są Stronami niniejszej Konwencji, Komisję, Światową Organizację Zdrowia i Organ.

d) W toku postępowania rewizyjnego pierwotna decyzja Komisji pozostaje w mocy z zastrzeżeniem postanowień ustępu 7.

9. Strony uczynią wszystko, co jest w ich mocy, w celu poddania substancji, które nie są objęte postanowieniami niniejszej Konwencji, lecz które mogą być używane do nielegalnego wytwarzania substancji psychotropowych, możliwym do zastosowania środkom nadzoru.

Art. 3.

Postanowienia szczególne dotyczące kontroli preparatów.

1. Z wyłączeniem wypadków przewidzianych w następnych ustępach niniejszego artykułu preparat podlega takim samym środkom kontroli jak substancja psychotropowa, którą on zawiera, a jeżeli zawiera on więcej niż jedną substancję psychotropową, podlega on środkom kontroli stosowanym do substancji poddanej najsurowszej kontroli.

2. Jeżeli preparat zawierający substancję psychotropową inną niż substancja umieszczona w Wykazie I ma taki skład, że prawdopodobieństwo nadużywania go nie istnieje lub jest nieznaczne i nie można z niego odzyskać w łatwy sposób takiej substancji w ilości umożliwiającej nadużywanie, tak że wskutek tego preparat ten nie stwarza ani problemu dla zdrowia publicznego, ani problemu społecznego, preparat ten można zwolnić od niektórych środków kontroli przewidzianych w niniejszej Konwencji zgodnie z ustępem 3.

3. W razie gdy jedna ze Stron stwierdzi, że preparat odpowiada postanowieniom ustępu poprzedniego, może podjąć decyzję o zwolnieniu go w swym kraju lub w jednym ze swych rejonów od jednego lub wszystkich środków kontroli przewidzianych w niniejszej Konwencji; preparat ten podlega jednak wymaganiom wymienionym w następujących artykułach:

a) w artykule 8 (zezwolenia), w części dotyczącej wyrobu;

b) w artykule 11 (rejestracja), w części dotyczącej preparatów zwolnionych od kontroli;

c) w artykule 13 (zakaz i ograniczenia wywozu i przywozu);

d) w artykule 15 (inspekcja), w części dotyczącej wyrobu;

e) w artykule 16 (informacje dostarczane przez Strony), w części dotyczącej preparatów zwolnionych od kontroli;

f) w artykule 22 (przepisy karne), w zakresie niezbędnym do zwalczania czynów sprzecznych z ustawami lub rozporządzeniami wydanymi w celu wykonania powyższych wymagań.

Strona ta zawiadamia Sekretarza Generalnego o wszelkich tego rodzaju decyzjach podając nazwę i skład zwolnionego preparatu oraz środki kontroli, od których został on zwolniony. Sekretarz Generalny przekazuje to zawiadomienie innym Stronom, Światowej Organizacji Zdrowia i Organowi.

4. Jeżeli jedna ze Stron lub Światowa Organizacja Zdrowia posiada informacje dotyczące preparatu zwolnionego na podstawie ustępu 3, które jej zdaniem uzasadniają całkowite lub częściowe uchylenie zwolnienia, zawiadamia o tym Sekretarza Generalnego i dostarcza mu informacji uzasadniających to zawiadomienie. Sekretarz Generalny przekazuje to zawiadomienie oraz wszelkie informacje, które uzna za istotne, Stronom, Komisji oraz jeżeli zawiadomienie zostało dokonane przez Stronę - Światowej Organizacji Zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia przedstawia Komisji ocenę preparatu uwzględniającą czynniki wymienione w ustępie 2, a także zalecenia w sprawie środków kontroli, od których zwolnienie preparatu należy ewentualnie uchylić. Komisja biorąc pod uwagę oświadczenie Światowej Organizacji Zdrowia, której ocena w sprawach medycznych i naukowych jest miarodajna, i uwzględniając czynniki gospodarcze, społeczne, prawne, administracyjne i inne, które uzna za istotne, może podjąć decyzję o uchyleniu zwolnienia preparatów od jednego lub wszystkich środków kontroli. O każdej decyzji Komisji, podjętej na podstawie niniejszego ustępu, Sekretarz Generalny zawiadamia wszystkie Państwa Członków Organizacji Narodów Zjednoczonych, Państwa nie będące Członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, które są Stronami niniejszej Konwencji, Światową Organizację Zdrowia i Organ. Wszystkie Strony w terminie stu osiemdziesięciu dni, licząc od dnia wysłania przez Sekretarza Generalnego zawiadomienia, wydadzą zarządzenia w celu uchylenia zwolnienia od środka lub środków kontroli, będących przedmiotem decyzji.

Art. 4.

Inne postanowienia szczególne dotyczące zakresu stosowania kontroli.

W odniesieniu do substancji psychotropowych innych niż umieszczone w Wykazie I Strony mogą zezwolić:

a) na przewożenie przez osoby odbywające podróż międzynarodową małych ilości preparatów przeznaczonych do ich osobistego użytku; każda Strona ma jednak prawo upewnić się, że preparaty te zostały legalnie nabyte;

b) na używanie tych substancji w przemyśle do wyrobu substancji lub produktów niepsychotropowych, z zastrzeżeniem stosowania do nich środków kontroli wymaganych przez niniejszą Konwencję, aż do czasu, gdy substancje psychotropowe będą w takim stanie, w którym praktycznie nie będą mogły być nadużywane ani odzyskane;

c) na używanie tych substancji, z zastrzeżeniem stosowania do nich środków kontroli wymaganych przez niniejszą Konwencję, do łowienia zwierząt przez osoby wyraźnie uprawnione przez właściwe władze do używania tych substancji w tym celu.

Art. 5.

Ograniczenie używania do celów leczniczych i naukowych.

1. Każda Strona ograniczy używanie substancji umieszczonych w Wykazie I w sposób przewidziany w artykule 7.

2. Każda Strona, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 4, powinna ograniczyć za pomocą środków, które uzna za odpowiednie, wyrób, wywóz, przywóz, rozprowadzanie, magazynowanie, handel oraz używanie i posiadanie substancji umieszczonych w Wykazach II, III i IV do celów leczniczych i naukowych.

3. Pożądane jest, aby Strony nie zezwalały na posiadanie substancji umieszczonych w Wykazach II, III i IV poza przypadkami przewidzianymi przez przepisy prawne.

Art. 6.

Specjalna jednostka administracyjna.

Pożądane jest, aby każda Strona, w celu stosowania postanowień niniejszej Konwencji, powołała i utrzymywała specjalną jednostkę administracyjną. Byłoby rzeczą korzystną, gdyby jednostka ta była tą samą specjalną jednostką administracyjną, która została utworzona na podstawie postanowień konwencji o kontroli środków odurzających, lub aby z tą specjalną jednostką administracyjną ściśle współpracowała.

Art. 7.

Postanowienia szczególne dotyczące substancji umieszczonych w Wykazie I Strony powinny:

W odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazie I Strony powinny:

a) zabronić wszelkiego używania tych substancji, z wyjątkiem używania ich do celów naukowych lub bardzo ograniczonych celów leczniczych przez należycie upoważnione osoby, pracujące w instytucjach leczniczych lub naukowo-badawczych, znajdujących się pod bezpośrednim nadzorem ich Rządów lub wyraźnie przez nie upoważnionych;

b) wymagać specjalnego zezwolenia lub uprzedniego upoważnienia na wyrób tych substancji, handel nimi oraz ich rozprowadzanie i posiadanie;

c) zapewnić ścisły nadzór nad działalnością i czynnościami wymienionymi pod literami a) i b);

d) ograniczyć ilość substancji wydawanej osobie upoważnionej do ilości niezbędnej do celów, dla których upoważnienie zostało udzielone;

e) wymagać, aby osoby wykonujące czynności lecznicze i naukowe prowadziły rejestry zawierające szczegółowe dane dotyczące nabywania tych substancji oraz ich używania; rejestry te powinny być przechowywane co najmniej przez dwa lata licząc od dnia, w którym dokonano ostatniego zapisu; i

f) zakazać wywozu i przywozu tych substancji poza przypadkami, gdy prowadzącym wywóz i prowadzącym przywóz są odpowiednio właściwe władze lub urzędy kraju lub rejonu wywożącego i przywożącego albo inne osoby lub przedsiębiorstwa wyraźnie do tego upoważnione przez właściwe władze ich kraju lub rejonu. Wymagania przewidziane w artykule 12 ustęp 1 dotyczące upoważnień do wywozu i przewozu substancji umieszczonych w Wykazie II stosuje się także do substancji umieszczonych w Wykazie I.

Art. 8.

Zezwolenia.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Strony zarządzą, aby wyrób, handel (łącznie z wywozem i przywozem) oraz rozprowadzanie substancji umieszczonych w Wykazach II, III i IV odbywały się na podstawie zezwoleń lub przy zastosowaniu innego podobnego środka kontroli.

2. Strony:

a) pełnią nadzór nad wszystkimi osobami i przedsiębiorstwami należycie upoważnionymi, zajmującymi się wyrobem, handlem (łącznie z wywozem i przywozem) bądź rozprowadzaniem substancji wymienionych w ustępie 1;

b) kontrolują za pomocą zezwoleń lub innego podobnego środka kontroli przedsiębiorstwa i pomieszczenia, w których ten wyrób, handel lub rozprowadzanie może się odbywać;

c) zapewniają zastosowanie w tych przedsiębiorstwach i pomieszczeniach środków bezpieczeństwa w celu zapobieżenia kradzieży lub innym sprzeniewierzeniom zapasów.

3. Postanowień ustępów 1 i 2 niniejszego artykułu dotyczących zezwoleń i innych podobnych środków kontroli można nie stosować do osób należycie upoważnionych do pełnienia funkcji leczniczych lub naukowych i wykonujących czynności związane z pełnieniem przez nie tych funkcji.

4. Strony powinny wymagać, aby osoby, którym udziela się zezwoleń na podstawie niniejszej Konwencji lub które otrzymują upoważnienia zgodnie z postanowieniami przewidzianymi w ustępie 1 niniejszego artykułu lub w artykule 7 litera b) posiadały należyte kwalifikacje, niezbędne do skutecznego i dokładnego stosowania przepisów ustaw i rozporządzeń wydanych w celu wykonania niniejszej Konwencji.

Art. 9.

Recepty lekarskie.

1. Strony powinny wymagać, aby substancje umieszczone w Wykazach II, III i IV były wydawane lub oddawane do użytku poszczególnym osobom tylko na podstawie recepty lekarskiej, z wyjątkiem wypadków, gdy poszczególne osoby mogą legalnie otrzymywać, używać, wydawać lub zapisywać te substancje przy wypełnianiu funkcji leczniczych lub naukowych wykonywanych na podstawie należytego upoważnienia.

2. Strony zastosują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby recepty na substancje umieszczone w Wykazach II, III i IV były wydawane zgodnie z przyjętą praktyką lekarską i aby były poddane, w szczególności jeśli chodzi o liczbę powtórnych wydań i okres ich ważności, ograniczeniom zapewniającym ochronę zdrowia i interesu publicznego.

3. Niezależnie od postanowień ustępu 1 Strona może, jeżeli jej zdaniem sytuacja miejscowa tego wymaga, i na określonych przez nią warunkach, obejmujących również wpis do rejestru, upoważnić farmaceutów posiadających zezwolenia lub innych detalistów posiadających zezwolenia, wyznaczonych przez władze właściwe do spraw zdrowia publicznego w swym kraju lub jego części, do wydawania według własnego uznania w wyjątkowych wypadkach bez recepty poszczególnym osobom do użycia w celach leczniczych małych ilości substancji umieszczonych w Wykazach III i IV, w granicach, które Strony określą.

Art. 10.

Napisy ostrzegawcze na opakowaniach i reklama.

1. Każda Strona mając na uwadze odpowiednie postanowienia i zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia powinna wymagać, ażeby na etykietach, jeżeli to jest możliwe, a w każdym razie na ulotkach dołączonych do jednostkowych opakowań substancji psychotropowych, wskazany był sposób użycia oraz przestrogi i ostrzeżenia, niezbędne, jej zdaniem, dla bezpieczeństwa osoby używającej.

2. Każda Strona, uwzględniając należycie swoje przepisy konstytucyjne, zabroni prowadzenia publicznej reklamy substancji psychotropowych.

Art. 11.

Rejestracja.

1. W odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazie I Strony powinny wymagać, aby producenci i wszystkie inne osoby upoważnione na podstawie artykułu 7 do handlu tymi substancjami lub do ich rozprowadzania prowadziły w sposób określony przez każdą Stronę rejestr dokładnie wskazujący ilości wytwarzane i posiadane w zapasie, a dla każdego wypadku ich nabycia lub zbycia - wskazujący ilość, datę oraz nazwę dostawcy i nabywcy.

2. W odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazach II i III Strony powinny wymagać, aby producenci, hurtownicy, prowadzący wywóz i prowadzący przywóz prowadzili, w sposób określony przez każdą Stronę, rejestr dokładnie wskazujący ilości wytworzone, a dla każdego wypadku nabycia lub zbycia - wskazujący ilość, datę oraz nazwę dostawcy i nabywcy.

3. W odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazie II Strony powinny wymagać, aby detaliści, szpitale, placówki lecznictwa oraz instytucje naukowo-badawcze prowadziły, w sposób określony przez każdą ze Stron, rejestr wskazujący dokładnie dla każdego wypadku nabycia lub wydania ilość, datę oraz nazwę dostawcy i nabywcy.

4. Strony, stosując odpowiednie metody i uwzględniając praktykę zawodową i handlową w ich krajach, powinny zapewnić, aby informacje, dotyczące nabywania i zbywania substancji umieszczonych w Wykazie III przez detalistów, szpitale, placówki lecznictwa i instytucje naukowo-badawcze, mogły być łatwo dostępne.

5. W odniesieniu do substancji umieszczonych w Wykazie IV Strony powinny wymagać, aby producenci, prowadzący wywóz i prowadzący przywóz prowadzili, w sposób określony przez każdą ze Stron, rejestr wskazujący ilości wytwarzane, wywożone i przywożone.

6. Strony powinny wymagać od producentów preparatów zwolnionych od kontroli zgodnie z artykułem 3 ustęp 3, aby prowadzili rejestr wykazujący ilość każdej substancji psychotropowej użytej do wyrobu preparatu wyprodukowanego z tej substancji oraz dane dotyczące pierwszego wydania tego preparatu.

7. Strony zapewnią, aby rejestry i informacje przewidziane w niniejszym artykule, które są konieczne do sporządzania sprawozdań przewidzianych w artykule 16, były przechowywane co najmniej przez dwa lata.

Art. 12.

Postanowienia dotyczące handlu międzynarodowego.

1.
a) Każda Strona udzielająca zezwolenia na wywóz lub przywóz substancji umieszczonych w Wykazach I lub II powinna wymagać uzyskania na każdą transakcję wywozową lub przywozową, niezależnie od tego, czy chodzi o jedną, czy o kilka substancji, odrębnego zezwolenia na wywóz lub przywóz, sporządzanego na formularzu według wzoru ustalonego przez Komisję.

b) W zezwoleniu takim należy wymienić międzynarodową nazwę zalecaną substancji lub w braku takiej nazwy - oznaczenie substancji w Wykazie, ilość, która ma być wywieziona lub przywieziona, postać farmaceutyczną, nazwę i adres prowadzącego wywóz i prowadzącego przywóz oraz okres czasu, w którym wywóz lub przywóz ma nastąpić. W wypadku, gdy substancja jest wywożona lub przywożona w postaci preparatu, należy również podać nazwę tego preparatu, jeżeli ona istnieje. W zezwoleniu na wywóz należy także wskazać numer i datę zezwolenia na przywóz oraz wymienić władzę, która je wydała.

c) Przed wydaniem zezwolenia na wywóz Strony powinny wymagać zezwolenia na przywóz wydanego przez właściwą władzę kraju lub rejonu przywożącego, stwierdzającego, że przywóz danej lub danych substancji jest dozwolony; zezwolenie takie powinno być przedstawione przez osobę lub przedsiębiorstwo ubiegające się o zezwolenie na wywóz.

d) Kopia zezwolenia na wywóz powinna być dołączona do każdej przesyłki, a Rząd, który wydał zezwolenie na wywóz, powinien przesłać jedną jego kopię Rządowi kraju lub rejonu przywożącego.

e) Po dokonaniu przywozu Rząd kraju lub rejonu przywożącego zwraca Rządowi kraju lub rejonu wywożącego zezwolenie na wywóz z adnotacją stwierdzającą ilość rzeczywiście przywiezioną.

2.
a) Strony powinny wymagać, aby dla każdej transakcji wywozowej dotyczącej substancji umieszczonych w Wykazie III prowadzący wywóz sporządzali w trzech egzemplarzach, na formularzu według wzoru ustalonego przez Komisję, deklarację zawierającą następując dane:

i) nazwę i adres prowadzącego wywóz i prowadzącego przywóz;

ii) międzynarodową nazwę zalecaną substancji lub w braku takiej nazwy oznaczenie substancji w Wykazie;

iii) ilość substancji i postać farmaceutyczną, w jakiej substancja jest wywożona, jeśli zaś wywożona jest w postaci preparatu - nazwę tego preparatu, jeżeli ona istnieje; i

iv) datę wysyłki.

b) Dwa egzemplarze tej deklaracji prowadzący wywóz przedstawiają właściwym władzom ich kraju lub rejonu, a trzeci egzemplarz dołączają do przesyłki.

c) Strona, z której obszaru dokonano wywozu substancji umieszczonej w Wykazie III, powinna w możliwie najkrótszym czasie, lecz nie później niż w ciągu dziewięćdziesięciu dni od daty wysyłki, przesłać właściwym władzom kraju lub rejonu przywożącego, listem poleconym, jeden egzemplarz deklaracji otrzymanej od prowadzącego wywóz, z prośbą o potwierdzenie.

d) Strony mogą wymagać, aby prowadzący przywóz po otrzymaniu przesyłki przekazywał właściwym władzom swojego kraju lub rejonu należycie poświadczony egzemplarz deklaracji dołączonej do przesyłki ze wskazaniem otrzymanej ilości i daty odbioru.

3. Do substancji umieszczonych w Wykazach I i II stosuje się ponadto następujące postanowienia:

a) W wolnych portach i w wolnych strefach Strony powinny wykonywać taki sam nadzór i taką samą kontrolę jak na innych częściach ich terytorium, jednakże mogą stosować środki surowsze.

b) Zabroniony jest wywóz w formie przesyłek na adres skrytki pocztowej lub banku na rzecz innej osoby niż wymieniona w zezwoleniu na wywóz.

c) Zabroniony jest wywóz substancji umieszczonych w Wykazie I w formie przesyłek na adres magazynu celnego. Wywóz substancji umieszczonych w Wykazie II w formie przesyłek na adres magazynu celnego jest zabroniony, chyba że Rząd kraju przywożącego poświadczył na zezwoleniu na przywóz, przedstawionym przez osobę lub przedsiębiorstwo, które ubiega się o zezwolenie na wywóz, że zgadza się na przywóz przesyłki w celu złożenia jej w magazynie celnym. W takim wypadku na zezwoleniu na wywóz wskazuje się, że przesyłka dokonywana jest w tym celu. Podjęcie przesyłki z magazynu celnego może nastąpić po przedstawieniu zezwolenia wydanego przez władzę, której podlega ten magazyn, a jeżeli przesyłka jest przeznaczona za granicę, wydanie jej traktowane będzie jako nowy wywóz w rozumieniu niniejszej Konwencji.

d) Przesyłki nadesłane na terytorium Strony lub z niej wysyłane bez dołączonego zezwolenia na wywóz są zatrzymywane przez właściwe władze.

e) Strona nie powinna zezwolić na przewóz tranzytowy przez swoje terytorium do innego kraju przesyłki zawierającej jakąkolwiek z tych substancji, bez względu na to, czy przesyłka ta jest wyładowywana ze środka transportowego, w którym jest przewożona, czy też nie, chyba że właściwym władzom tej Strony zostanie przedstawiony odpis zezwolenia na wywóz tej przesyłki.

f) Właściwe władze kraju lub rejonu, przez który przewóz przesyłki z tymi substancjami jest dozwolony, zastosują wszelkie niezbędne środki, aby przeszkodzić zmianie skierowania tej przesyłki do innego miejsca przeznaczenia niż wymienione w odpisie zezwolenia na wywóz, dołączonego do przesyłki, chyba że Rząd kraju lub rejonu, przez który tę przesyłkę się przewozi, zezwoli na taką zmianę skierowania. Rząd kraju lub rejonu, przez który odbywa się tranzyt, traktuje każde żądanie zmiany skierowania tak, jakby chodziło o wywóz z kraju lub rejonu, przez który odbywa się tranzyt, do kraju lub rejonu nowego przeznaczenia. W razie zezwolenia na zmianę skierowania postanowienia niniejszego artykułu ustęp 1 litera e) mają również zastosowanie w stosunkach między krajem lub rejonem, przez który odbywa się tranzyt, a krajem lub rejonem, z którego przesyłka została pierwotnie wywieziona.

g) W czasie tranzytu lub przechowywania w magazynie celnym żadna przesyłka zawierająca te substancje nie może być poddana działaniu, które zmieniłoby naturę substancji. Opakowanie nie może być zmienione bez zgody właściwych władz.

h) Postanowień liter e) do g) dotyczących tranzytu tych substancji przez obszar Strony nie stosuje się, jeżeli przesyłka jest przewożona drogą lotniczą, a statek powietrzny nie ląduje w kraju lub rejonie tranzytu. W razie lądowania statku powietrznego w tym kraju lub rejonie postanowienia te mają zastosowanie, w miarę jak okoliczności tego wymagają.

i) Postanowienia niniejszego ustępu nie naruszają postanowień jakichkolwiek porozumień międzynarodowych ograniczających kontrolę, jaką mogą wykonywać Strony w odniesieniu do tych substancji podczas tranzytu.

Art. 13.

Zakazy i ograniczenia wywozu i przywozu.

1. Każda Strona może zawiadomić wszystkie inne Strony za pośrednictwem Sekretarza Generalnego, że zakazuje przywozu do swego kraju lub jednego ze swych rejonów jednej lub więcej substancji umieszczonych w Wykazach II, III lub IV, wymienionych w jej zawiadomieniu. W zawiadomieniu tym Strona użyje nazwy nadanej substancji w Wykazie II, III lub IV.

2. Strona, która otrzymała zawiadomienie o zakazie, przewidziane w ustępie 1, zastosuje niezbędne środki, ażeby żadna substancja wymieniona w tym zawiadomieniu, nie była wywożona do kraju lub jednego z rejonów Strony, która dokonała zawiadomienia.

3. Niezależnie od postanowień poprzednich ustępów Strona, która dokonała zawiadomienia zgodnie z ustępem 1, może zezwolić na przywóz oznaczonych ilości wymienionych w zawiadomieniu substancji lub preparatów, które je zawierają, wydając w każdym wypadku specjalne zezwolenia na przywóz. Władza kraju przywozu, która wydała specjalne zezwolenia na przywóz, przesyła je w dwóch egzemplarzach, z wymienieniem nazw i adresów prowadzącego przywóz i prowadzącego wywóz do właściwej władzy kraju lub rejonu wywożącego, która może wówczas zezwolić prowadzącemu wywóz na wysyłkę. Do przesyłki dołącza się jeden egzemplarz specjalnego zezwolenia na przywóz należycie poświadczony przez właściwą władzę kraju lub rejonu wywożącego.

Art. 14.

Postanowienia szczególne dotyczące przewożenia substancji psychotropowych w apteczkach pierwszej pomocy na statkach, statkach powietrznych lub innych środkach transportu publicznego, kursujących w ruchu międzynarodowym.

1. Nie uważa się za wywóz, przywóz lub tranzyt w rozumieniu niniejszej Konwencji przewozu międzynarodowego ograniczonych ilości substancji umieszczonych w Wykazach II, III lub IV, które mogą być potrzebne podczas podróży w celu udzielenia pierwszej pomocy lub w nagłych wypadkach, na statkach, statkach powietrznych lub innych środkach międzynarodowego transportu publicznego, takich jak pociągi lub autobusy międzynarodowe.

2. Kraje, w których środki międzynarodowego transportu publicznego wpisane są do rejestru, powinny zastosować odpowiednie środki ostrożności w celu przeszkodzenia użyciu substancji wymienionych w ustępie 1 niezgodnie z przeznaczeniem lub sprzeniewierzeniu ich w nielegalnych celach. Komisja, w porozumieniu z właściwymi organizacjami międzynarodowymi, wyda zalecenia w sprawie tych środków ostrożności.

3. Substancje, przewożone na statkach, statkach powietrznych lub innych środkach międzynarodowego transportu publicznego, takich jak pociągi lub autobusy międzynarodowe, zgodnie z postanowieniami ustępu 1, podlegają ustawom, rozporządzeniom, zezwoleniom i licencjom kraju, w którym są wpisane do rejestru co nie narusza prawa właściwych władz miejscowych do przeprowadzania sprawdzenia, inspekcji i innych czynności kontrolnych na pokładzie tego środka transportu. Zastosowania tych substancji w nagłym wypadku nie uważa się za naruszenie postanowień artykułu 9 ustęp 1.

Art. 15.

Inspekcja.

Strony wprowadzą system inspekcji producentów prowadzących wywóz, prowadzących przywóz oraz hurtowych i detalicznych dystrybutorów substancji psychotropowych, jak też instytucji leczniczych i naukowo-badawczych, które używają tych substancji. Zapewnią one również inspekcję pomieszczeń, zapasów oraz zapisów w rejestrach, przeprowadzaną tak często, jak uznają to za potrzebne.

Art. 16.

Sprawozdania przedstawiane przez Strony.

1. Strony udzielają Sekretarzowi Generalnemu informacji, których Komisja może zażądać jako niezbędnych do pełnienia jej funkcji, a w szczególności przedstawiają sprawozdanie roczne dotyczące wykonywania Konwencji na ich obszarach, zawierające informacje dotyczące:

a) istotnych zmian wprowadzonych w ich ustawach i rozporządzeniach dotyczących substancji psychotropowych; i

b) szczególnie znamiennych faktów nadużywania substancji psychotropowych lub nielegalnego handlu nimi na ich obszarach.

2. Strony podają również Sekretarzowi Generalnemu nazwy i adresy organów rządowych wymienionych w artykule 7 litera f), w artykule 12 i w artykule 13 ustęp 3. Sekretarz Generalny przekaże te informacje wszystkim Stronom.

3. Strony przesyłają Sekretarzowi Generalnemu w możliwie najkrótszym czasie zawiadomienia o wypadkach nielegalnego handlu substancjami psychotropowymi lub konfiskaty substancji będących przedmiotem tego nielegalnego handlu, jeżeli uznają je za ważne ze względu na:

a) ujawnienie nowych tendencji;

b) wchodzące w grę ilości;

c) wyjaśnienie dotyczące źródeł, z których pochodzą te substancje; lub

d) metody używane przez nielegalnych handlarzy.

Kopie zawiadomienia będą przekazywane zgodnie z postanowieniami artykułu 21 litera b).

4. Strony przesyłają Organowi roczne sprawozdania statystyczne, używając w tym celu formularzy ustalonych przez Organ. W sprawozdaniach tych należy wskazać:

a) w odniesieniu do każdej substancji umieszczonej w Wykazach I i II ilości wytworzone, wywiezione do każdego kraju lub rejonu i przywiezione z każdego kraju lub rejonu, a także zapasy utrzymywane przez producentów;

b) w odniesieniu do każdej substancji umieszczonej w Wykazach III i IV ilości wytworzone oraz ogólne ilości wywiezione i przywiezione,

c) w odniesieniu do każdej substancji umieszczonej w Wykazach II i III ilości użyte do wytwarzania preparatów zwolnionych od kontroli; oraz

d) w odniesieniu do każdej substancji umieszczonej w którymkolwiek Wykazie, z wyjątkiem Wykazu I, ilości zużytkowane w celach przemysłowych zgodnie z postanowieniami artykułu 4 litera b).

Ilości wytworzone, o których mowa w niniejszym ustępie, litery a) i b), nie obejmują ilości wytworzonych preparatów.

5. Na wniosek Organu Strona udziela mu dodatkowych informacji statystycznych, dotyczących ilości jakiejkolwiek substancji umieszczonej w Wykazach III i IV, które mają być wywożone do każdego kraju lub rejonu i przywożone z każdego kraju lub rejonu w przyszłych okresach. Strona ta może zażądać od Organu, ażeby zarówno jego wniosek o informacje, jak i informacje udzielane na podstawie niniejszego ustępu miały charakter poufny.

6. Informacje, o których mowa w ustępach 1 i 4, Strony dostarczają w sposób i w terminach, które określa Komisja lub Organ.

Art. 17.

Funkcje Komisji.

1. Komisja może rozpatrywać wszystkie sprawy związane z celami niniejszej Konwencji i stosowaniem jej postanowień oraz wydawać zalecenia w tych sprawach.

2. Decyzje przewidziane w artykułach 2 i 3 Komisja podejmuje większością dwóch trzecich głosów członków Komisji.

Art. 18.

Sprawozdania Organu.

1. Organ sporządza sprawozdanie roczne ze swej działalności, zawierające analizę informacji statystycznych, którymi dysponuje, i w odpowiednich wypadkach zestawienie ewentualnych wyjaśnień dostarczonych przez Rządy z własnej inicjatywy lub na żądanie, jak też wszelkie uwagi i zalecenia, które Organ pragnie sformułować. Organ może również opracować wszelkie uzupełniające sprawozdania, które uzna za potrzebne. Sprawozdania są przedstawiane Radzie za pośrednictwem Komisji, która może poczynić uwagi, jakie uzna za celowe.

2. Sprawozdania Organu są przekazywane Stronom, a następnie publikowane przez Sekretarza Generalnego. Strony zezwalają na swobodne rozpowszechnianie tych sprawozdań.

Art. 19.

Środki stosowane przez Organ w celu zapewnienia wykonania postanowień Konwencji.

1.
a) Jeżeli po zbadaniu informacji dostarczonych przez Rządy lub przekazanych przez organy Organizacji Narodów Zjednoczonych Organ ma podstawę do przypuszczenia, że cele niniejszej Konwencji są poważnie zagrożone wskutek tego, że jakiś kraj lub rejon nie wykonuje jej postanowień, Organ ma prawo zwrócić się o udzielenie wyjaśnień do Rządu tego kraju lub rejonu. Z zastrzeżeniem prawa Organu do zwrócenia uwagi Stron, Rady i Komisji na sprawę, o której mowa pod literą c), prośbę o informację i wyjaśnienie udzielone przez Rząd zgodnie z niniejszym punktem Organ traktuje jako poufne.

b) Po podjęciu kroków w myśl litery a) Organ może, jeżeli uzna to za konieczne, wezwać zainteresowany Rząd do zastosowania środków zaradczych, które w danych okolicznościach mogą okazać się potrzebne do zapewnienia wykonania postanowień niniejszej Konwencji.

c) Jeżeli Organ stwierdzi, że zainteresowany Rząd nie udzielił zadowalających wyjaśnień, o które zwrócono się niego zgodnie z literą a), lub zaniedbał podjęcia wszelkich środków zaradczych, do których zastosowania wezwano go zgodnie z literą b), Organ może zwrócić uwagę Stron, Rady i Komisji na tę sprawę.

2. Organ, zwracając uwagę Stron,, Rady i Komisji na jakąś sprawę zgodnie z ustępem 1 litera c) może, jeżeli uzna to za potrzebne, zalecić Stronom wstrzymanie wywozu substancji psychotropowych do danego kraju lub rejonu albo wstrzymanie ich przywozu z tego kraju lub rejonu, albo wstrzymanie ich wywozu i przywozu bądź na czas określony, bądź do czasu, gdy Organ dojdzie do wniosku, że sytuacja w tym kraju lub rejonie jest zadowalająca. Zainteresowane Państwo ma prawo przedstawić sprawę Radzie.

3. Organ ma prawo opublikować sprawozdanie dotyczące każdej sprawy, o której mowa w postanowieniach niniejszego artykułu, i przekazać je Radzie, która roześle je wszystkim Stronom. Jeżeli Organ publikuje w swym sprawozdaniu decyzję powziętą na postawie niniejszego artykułu, powinien opublikować również opinię zainteresowanego Rządu, jeżeli on tego zażąda.

4. W wypadku gdy decyzja Organu, opublikowana zgodnie z niniejszym artykułem, nie została powzięta jednomyślnie, należy przedstawić opinię mniejszości.

5. Każde Państwo zostanie zaproszone do przysłania przedstawiciela na posiedzenie Organu, na którym ma być rozpatrywana, zgodnie z niniejszym artykułem, sprawa dotycząca bezpośrednio tego Państwa.

6. Decyzje Organu podejmowane na podstawie niniejszego artykułu powinny być uchwalane większością dwóch trzecich głosów wszystkich członków Organu.

7. Postanowienia poprzednich ustępów stosuje się również w wypadku, gdy Organ ma podstawę do przypuszczenia, że na skutek decyzji podjętej przez Stronę na podstawie postanowień artykułu 2 ustęp 7 cele niniejszej Konwencji są poważnie zagrożone.

Art. 20.

Środki przeciwko nadużywaniu substancji psychotropowych.

1. Strony zastosują wszelkie środki mogące zapobiec nadużywaniu substancji psychotropowych i zapewnić wczesne wykrywanie, leczenie, kształcenie, opiekę po leczeniu, rehabilitację i włączenie do życia społecznego zainteresowanych osób; Strony będą także koordynować swoje wysiłki podejmowane w tym celu.

2. Strony będą popierać, w miarę możności, kształcenie personelu w celu zapewnienia leczenia, opieki po leczeniu, rehabilitacji i włączenia do życia społecznego osób, które nadużywają substancji psychotropowych.

3. Strony udzielą pomocy osobom, którym to jest potrzebne w pracy zawodowej, w zaznajamianiu się z problemami nadużywania i zapobiegania nadużywaniu substancji psychotropowych oraz będą rozpowszechniać znajomość tych problemów wśród szerokich kręgów ludności, jeżeli istnieje obawa, że nadużywanie tych substancji może przybrać wielkie rozmiary.

Art. 21.

Zwalczanie nielegalnego obrotu.

Uwzględniając należycie swoje systemy konstytucyjne, prawne i administracyjne, Strony:

a) zapewnią na szczeblu ogólnokrajowym uzgadnianie akcji zapobiegawczej i represyjnej skierowanej przeciwko nielegalnemu obrotowi; w tym celu Strony mogą wyznaczyć odpowiedni organ, który będzie odpowiedzialny za tę koordynację;

b) udzielają sobie wzajemnie pomocy w zwalczaniu nielegalnego obrotu substancjami psychotropowymi, a w szczególności przekazują niezwłocznie innym bezpośrednio zainteresowanym Stronom, drogą dyplomatyczną lub za pośrednictwem właściwych władz wyznaczonych w tym celu, kopie wszelkich zawiadomień, przesyłanych Sekretarzowi Generalnemu na podstawie artykułu 16 w związku z ujawnieniem nielegalnego obrotu tymi substancjami lub ich konfiskatą;

c) współpracują ściśle ze sobą oraz właściwymi organizacjami międzynarodowymi, których są członkami, w celu skoordynowanego zwalczania nielegalnego handlu;

d) zapewniają, by współpraca międzynarodowa właściwych organów prowadzona była szybko i sprawnie; oraz

e) zapewniają, by w razie przekazywania między krajami dokumentów prawnych potrzebnych do przeprowadzenia postępowania sądowego przekazanie nastąpiło szybko i sprawnie na adres organów wyznaczonych przez Strony; postanowienie to nie narusza prawa Strony do żądania, aby dokumenty te były przesyłane drogą dyplomatyczną.

Art. 22.

Postanowienia karne.

1.
a) Z zastrzeżeniem postanowień swej konstytucji każda Strona będzie uważała za przestępstwo polegające karze każde umyślne działanie sprzeczne z ustawą lub rozporządzeniem wydanym w celu wykonania zobowiązań wynikających z niniejszej Konwencji i podejmie niezbędne kroki, aby poważne przestępstwa zagrożone były odpowiednią karą pozbawienia wolności.

b) Niezależnie do postanowień poprzedniego punktu, gdy przestępstwa te popełnią osoby nadużywające substancji psychotropowych, Strony mogą zamiast skazania lub orzeczenia sankcji karnej albo oprócz sankcji karnej zastosować wobec tych osób środki leczenia, kształcenia, opieki po leczeniu, rehabilitacji i włączenia do życia społecznego, zgodnie z postanowieniami artykuł 20 ustęp 1.

2. Z zastrzeżeniem postanowień konstytucji, systemu prawnego i praw wewnętrznego każdej Strony:

a)
i) jeżeli wiele działań związanych ze sobą i stanowiących przestępstwo na podstawie ustępu 1 zostało popełnionych w różnych krajach, każde z tych działań będzie uważane za odrębne przestępstwo;

ii) umyślne uczestnictwo w którymkolwiek z tych przestępstw, zmowa w celu ich popełnienia lub usiłowanie ich popełnienia, a także czynności przygotowawcze i operacje finansowe dokonywane umyślnie w związku z przestępstwami, wymienionymi w niniejszym artykule, stanowią przestępstwo podlegające karze przewidzianej w ustępie 1;

iii) wyroki skazujące za takie przestępstwa, które zostały wydane za granicą, będą brane pod uwagę przy ustaleniu wypadków recydywy; i

iv) wyżej wymienione poważne przestępstwa bez względu na to, czy zostały popełnione przez obywatela, czy cudzoziemca, są ścigane przez Stronę, na której obszarze zostały popełnione, lub przez Stronę, na której obszarze ujawniono sprawcę, jeżeli ekstradycja jest niedopuszczalna w myśl ustawodawstwa Strony, do której zwrócono się z wnioskiem o wydanie i jeżeli przeciwko sprawcy nie przeprowadzono jeszcze postępowania karnego i nie wydano wyroku.

b) Jest rzeczą pożądaną, aby przestępstwa wymienione w ustępie 1 oraz w ustępie 2 litera a) punkt ii) były uważane za przestępstwa, których sprawcy podlegają ekstradycji w myśl jakiejkolwiek umowy o ekstradycji zawartej lub która może być zawarta między Stronami oraz aby Strony, które nie uzależniają ekstradycji od istnienia umowy lub wzajemności, uznawały je za przestępstwa, których sprawcy podlegają ekstradycji, pod warunkiem jednak, że zgoda na ekstradycję będzie udzielana zgodnie z ustawodawstwem Strony, do której zwrócono się z żądaniem wydania i że Strona ta będzie miała prawo odmówić aresztowania lub wydania sprawcy, jeżeli właściwe władze uznają, że przestępstwo nie jest dość poważne.

3. Każda substancja psychotropowa, każda inna substancja oraz wszelkie urządzenia użyte bądź przeznaczone do użycia w celu popełnienia któregokolwiek z przestępstw wymienionych w ustępach 1 i 2 podlegają zajęciu i konfiskacie.

4. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie narusza przepisów prawa wewnętrznego Strony, dotyczących właściwości.

5. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie narusza zasady, według której przestępstwa objęte tym artykułem mają być określane, ścigane i karane zgodnie z prawem wewnętrznym każdej Strony.

Art. 23.

Stosowanie surowszych środków kontroli niż wymagane przez Konwencję.

Strony mogą zastosować dokładniejsze lub surowsze środki kontroli niż przewidziane w niniejszej Konwencji, jeżeli uważają to za korzystne lub potrzebne dla ochrony zdrowia i interesu publicznego.

Art. 24.

Wydatki organów międzynarodowych związane z wykonywaniem postanowień Konwencji.

Wydatki Komisji i Organu związane z wykonywaniem przez nie poszczególnych funkcji na podstawie niniejszej Konwencji będą pokrywane przez Organizacje Narodów Zjednoczonych na warunkach, które określi Zgromadzenie Ogólne. Strony, które nie są członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, będą wnosiły na pokrycie tych wydatków sumy, które Zgromadzenie Ogólne ustal co pewien czas, po konsultacjach z Rządami tych Stron, w wysokości, jaką uzna za sprawiedliwą.

Art. 25.

Tryb przyjęcia, podpisania, ratyfikacji i przystąpienia.

1. Państwa będące członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, Państwa nie będące członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, które są członkami jednej z organizacji wyspecjalizowanych Organizacji Narodów Zjednoczonych lub Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej albo które są Stronami Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, jak też każde inne Państwo zaproszone przez Radę, mogą stać się Stronami niniejszej Konwencji:

a) przez jej podpisanie; lub

b) przez jej ratyfikację po podpisaniu z zastrzeżeniem ratyfikacji; lub

c) przez przystąpienie do niej.

2. Niniejsza Konwencja będzie otwarta do podpisania do dnia 1 stycznia 1972 roku włącznie. Następnie będzie ona otwarta do przystąpienia.

3. Dokumenty ratyfikacyjne lub przystąpienia będą składane Sekretarzowi Generalnemu.

Art. 26.

Wejście w życie.

1. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia od dnia podpisania jej bez zastrzeżenia ratyfikacji bądź złożenia dokumentów ratyfikacyjnych lub przystąpienia przez czterdzieści Państw wymienionych w artykule 25 ustęp 1.

2. W stosunku do każdego innego Państwa, które podpisze Konwencję bez zastrzeżenia ratyfikacji bądź złoży dokument ratyfikacyjny lub przystąpienia po dniu ostatniego podpisu lub ostatniego złożenia dokumentów wymienionych w ustępie 1, niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia od dnia podpisania bądź złożenia przez nie dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.

Art. 27.

Zastosowanie terytorialne.

Niniejszą Konwencję stosuje się do wszystkich terytoriów niemetropolitalnych, za których stosunki międzynarodowe Strona jest odpowiedzialna, chyba że uprzednia zgoda takiego terytorium wymagana jest bądź przez konstytucję Strony lub zainteresowanego terytorium, bądź przez zwyczaj. W takim wypadku Strona postara się uzyskać w jak najkrótszym czasie wymaganą zgodę terytorium, a po jej otrzymaniu zawiadamia o tym Sekretarza Generalnego.

Niniejszą Konwencję stosuje się do terytorium lub terytoriów wymienionych w tym zawiadomieniu, od dnia otrzymania tego zawiadomienia przez Sekretarza Generalnego. W wypadku gdy uprzednia zgoda terytorium niemetropolitalnego nie jest potrzebna, zainteresowana Strona w chwili podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia oświadcza, do którego terytorium lub do których terytoriów stosuje się niniejszą Konwencję.

Art. 28.

Rejony tworzone ze względu na cele niniejszej Konwencji.

1. Każda Strona może zawiadomić Sekretarza Generalnego, że ze względu na cele niniejszej Konwencji obszar jej został podzielony na dwa lub więcej rejonów lub że dwa lub więcej rejonów zostało połączonych w jeden rejon.

2. Dwie lub więcej Stron może zawiadomić Sekretarza Generalnego, że w następstwie utworzenia unii celnej między nimi Strony te stanowią jeden rejon ze względu na cele niniejszej Konwencji.

3. Każde zawiadomienie, dokonane na podstawie ustępu 1 lub 2 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zostało ono dokonane.

Art. 29.

Wypowiedzenie.

1. Po upływie dwóch lat od dnia wejścia w życie niniejszej Konwencji każda Strona może w imieniu własnym lub w imieniu terytorium, za którego stosunki międzynarodowe jest ona odpowiedzialna, a które cofnęło zgodę wyrażoną w myśl artykułu 27, wypowiedzieć niniejszą Konwencję, składając w tym celu Sekretarzowi Generalnemu odpowiedni dokument na piśmie.

2. Jeżeli Sekretarz Generalny otrzyma wypowiedzenie dnia 1 lipca lub wcześniej wypowiedzenie to nabiera mocy z dniem 1 stycznia następnego roku, a jeżeli otrzyma je po 1 lipca, nabiera ono mocy w takim terminie, jak gdyby je otrzymał w następnym roku w dniu 1 lipca lub wcześniej.

3. Niniejsza Konwencja wygaśnie, jeżeli wskutek wypowiedzeń złożonych zgodnie z postanowieniami ustępów 1 i 2 przestaną być spełniane warunki dla jej wejście w życie, przewidziane w artykule 26 ustęp 1.

Art. 30.

Poprawki.

1. Każda Strona może zaproponować poprawkę do niniejszej Konwencji. Tekst takiej poprawki oraz jej uzasadnienie należy przedstawić Sekretarzowi Generalnemu, który przekazuje je Stronom i Radzie. Rada może podjąć decyzję bądź:

a) zwołania konferencji zgodnie z artykułem 62 ustęp 4 Karty Narodów Zjednoczonych w celu zbadania proponowanej poprawki; bądź

b) zwrócenia się do Stron z pytaniem, czy przyjmują proponowaną poprawkę, oraz zaproszenia ich do ewentualnego przedstawienia Radzie swych uwag na temat tej propozycji.

2. Jeżeli proponowana poprawka rozesłana zgodnie z ustępem 1 litera b) nie zostanie odrzucona przez żadną ze Stron w ciągu osiemnastu miesięcy następujących po jej rozesłaniu, wchodzi ona niezwłocznie w życie. Jeżeli jednak zostanie ona odrzucona przez którąkolwiek ze Stron, Rada po rozpatrzeniu uwag Stron może postanowić, czy należy zwołać konferencję w celu rozważenia danej poprawki.

Art. 31.

Spory.

1. Jeżeli między dwiema lub więcej Stronami powstanie spór co do interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, Strony te porozumieją się między sobą w celu uregulowania tego sporu w drodze rokowań, przeprowadzenia badań, pośrednictwa, pojednania, arbitrażu, zwrócenia się do organizacji regionalnych, w drodze sądowej lub za pomocą innych pokojowych środków, według ich wyboru.

2. Każdy spór, który nie zostanie uregulowany za pomocą środków przewidzianych w ustępie 1, będzie na żądanie jednej ze Stron w sporze przekazany do rozstrzygnięcia Międzynarodowego Trybunałowi Sprawiedliwości.

Art. 32.

Zastrzeżenia.

1. Jakiekolwiek inne zastrzeżenia niż zastrzeżenia zgłoszone zgodnie z ustępami 2, 3 i 4 niniejszego artykułu nie są dozwolone.

2. Każde Państwo może w czasie podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia zgłosić zastrzeżenia do następujących postanowień niniejszej Konwencji:

a) artykuł 19 ustępy 1 i 2;

b) artykuł 27 oraz

c) artykuł 31.

3. Każde Państwo, które pragnie stać się Stroną Konwencji, lecz chce mieć możność zgłoszenia innych zastrzeżeń niż przewidziane w ustępach 2 i 4, może zawiadomić Sekretarza Generalnego o takim zamiarze. Jeżeli przed upływem dwunastu miesięcy od daty powiadomienia przez Sekretarza Generalnego o takim zastrzeżeniu jedna trzecia państw, które podpisały Konwencję bez zastrzeżeń ratyfikacji lub ratyfikowały ją albo do niej przystąpiły przed końcem tego okresu, nie wyrazi wobec niego sprzeciwu, zastrzeżenie to będzie uważane za dopuszczalne, z tym jednak, że Państwa, które wyraziły sprzeciw wobec zastrzeżenia nie będą miały w stosunku do Państwa, które je zgłosiło, tych zobowiązań prawnych wynikających z niniejszej Konwencji, których dotyczy zastrzeżenie.

4. Państwo, na którego obszarze rosną w stanie dzikim rośliny zawierające substancje psychotropowe wpisane do Wykazu I, używane tradycyjnie przez pewne ograniczone, ściśle określone grupy podczas obrzędów magicznych lub religijnych, może w chwili podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia zgłosić zastrzeżenie dotyczące tych roślin w odniesieniu do postanowień artykułu 7, z wyjątkiem postanowień odnoszących się do handlu międzynarodowego.

5. Państwo, które zgłosiło zastrzeżenia, może w każdej chwili w drodze pisemnego zawiadomienia skierowanego do Sekretarza Generalnego cofnąć wszystkie zastrzeżenia lub część tych zastrzeżeń.

Art. 33.

Zawiadomienia.

Sekretarz Generalny zawiadamia wszystkie Państwa wymienione w Artykule 25 ustęp 1 o:

a) podpisaniu, ratyfikacji lub przystąpieniu zgodnie z artykułem 25;

b) dniu, w którym niniejsza Konwencja wejdzie w życie zgodnie z artykułem 26;

c) wypowiedzeniach zgodnie z artykułem 29 oraz

d) oświadczeniach i zawiadomieniach zgodnie z artykułami 27, 28, 30 i 32.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie upełnomocnieni, podpisali niniejszą Konwencję w imieniu swych Rządów.

Sporządzono w Wiedniu dnia dwudziestego pierwszego lutego tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego pierwszego roku w jednym egzemplarzu, którego teksty w językach angielskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim są jednakowo autentyczne. Konwencja zostanie złożona Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który prześle jej należycie uwierzytelnione kopie wszystkim Państwom Członkom Organizacji Narodów Zjednoczonych i innym Państwom wymienionym w artykule 25 ustęp 1.

SPIS SUBSTANCJI UMIESZCZONYCH W WYKAZACH*)


SPIS SUBSTANCJI UMIESZCZONYCH W WYKAZIE I

Inna nazwa nie DCI (INN) zastrzeżona lub Oznaczenie chemiczne pospolita 1. DET N,N-Dwuetylotryptamina 2. DMHP 3-(1,2-Dwumetyloheptylo) -1-hydroksy-7,8,9,10- czterowodoro-6,6,9-trójmetylo- 6H-dwubenzo [b,d] piran 3. DMT N,N-Dwumetylotryptamina 4. (+)-LIZERGID LSD, LSD-25 Dwuetyloamid kwasu(+)-lizergowego 5. mezkalina 3,4,5-Trójmetyloksyfenetyloamina 6. paraheksyl 3-n-Heksylo-1-hydroksy-7,8,9,10- czterowodoro-6,6,9-trójmetylo- 6H-dwubenzo [b,d] piran 7. psylocyna 3-(2-Dwumetyloaminoetylo)-4- hydroksyindol 8. PSYLOCYBINA Ester 3-(2-dwumetyloaminoetylo) -4-indolilowy kwasu fosforowego 9. STP, DOM 2-Amino-1-(2,5-dwumetoksy-4- metylo)-fenylopropan 10. czterowodorokannabinole 1-Hydroksy-3-pentylo-6a,7,10, 10a-czterowodoro-6,6,9- trójmetylo-6H-dwubenzo [b,d] piran *) Wielkimi literami w lewej kolumnie podano międzynarodowe nazwy zalecane (DCI; INN). Z wyjątkiem nazwy (+)-LIZERGID inne nazwy nie zastrzeżone lub pospolite podano tylko w przypadkach, gdy międzynarodowa nazwa zalecana nie została jeszcze zaproponowana.

SPIS SUBSTANCJI UMIESZCZONYCH W WYKAZIE II

Inna nazwa DCI (INN) nie zastrzeżona Oznaczenie chemiczne lub pospolita 1. AMFETAMINA (ą)-2-Amino-1-fenylopropan 2. DEKSAMFETAMINA (+)-2-Amino-1-fenylopropan 3. METAMFETAMINA (+)-2-Metyloamino-1-fenylopropan 4. METYLOFENIDAT Ester metylowy kwasu 2-fenylo-2- (2-piperydylo)-octowego 5. FENCYKLIDYNA 1-(1-Fenylocykloheksylo)-piperydyna 6. FENMETRAZYNA 2-Fenylo-3-metylomorfolina

SPIS SUBSTANCJI UMIESZCZONYCH W WYKAZIE III

Inna nazwa DCI (INN) nie zastrzeżona Oznaczenie chemiczne lub pospolita 1. AMOBARBITAL Kwas 5-etylo-5-(3-metylobutylo) -barbiturowy 2. CYKLOBARBITAL Kwas 5-(1-cykloheksen-1-ylo) - 5-etylobarbiturowy 3. GLUTETIMID 2-Etylo-2-fenyloglutarimid 4. PENTOBARBITAL Kwas 5-etylo-5-(1-metylobutylo) -barbiturowy 5. SEKOBARBITAL Kwas 5-allilo-5-(1-metylobutylo) -barbiturowy

SPIS SUBSTANCJI UMIESZCZONYCH W WYKAZIE IV

Inna nazwa DCI (INN) nie zastrzeżona Oznaczenie chemiczne lub pospolita 1. AMFEPRAMON 2-Dwuetyloamino-propiofenon 2. BARBITAL Kwas 5,5-dwuetylobarbiturowy 3. etchlorwynol Etylo-2-chlorowinyloetinylokarbinol 4. ETYNAMAT Karbaminian 1-etinylocykloheksanolu 5. MEPROBAMAT Dwukarbaminian 2-metylo-2-propylo- 1,3-propandiolu 6. METAKWALON 2-Metylo-3-o-tolilo-4(3H)-chinazolinon 7. METYLOFENOBARBITAL Kwas 5-etylo-1-metylo-5-fenylo-barbiturowy 8. METYPRYLON 3,3-Dwuetylo-5-metylo-2,4-piperydynodion 9. FENOBARBITAL Kwas 5-etylo-5-fenylo-barbiturowy 10. PIPRADROL 1,1-Dwufenylo-1-(2-piperydylo)-metanol 11. SPA (-)-1-Dwumetyloamino-1,2-dwufenyloetan
MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu, przyjęta
dnia 30 listopada 1973 r.
rezolucją 3068 (XXVIII) Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 30 listopada 1973 roku została przyjęta rezolucją 3068 (XXVIII) Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych Międzynarodowa Konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 5 lutego 1976 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru).

Przekład.


Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu.

Państwa-Strony niniejszej konwencji

powołując się na postanowienia Karty Narodów Zjednoczonych, w której wszyscy członkowie zobowiązali się działać zarówno wspólnie, jak i osobno, we współpracy z Organizacją, w celu zapewnienia powszechnego poszanowania i przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich ludzi, bez względu na ich rasę, płeć, język lub religię,

zważywszy, że Powszechna Deklaracja Praw Człowieka stanowi, że wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw i że każdy człowiek ma wszystkie prawa i wolności zawarte w Deklaracji bez względu na jakiekolwiek różnice rasy, koloru skóry lub narodowości,

zważywszy, że w Deklaracji w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym Zgromadzenie Ogólne stwierdziło, iż proces wyzwalania jest niepohamowany i nieodwracalny i że w interesie godności ludzkiej, postępu i sprawiedliwości należy położyć kres kolonializmowi i wszystkim przejawom segregacji i dyskryminacji, które mu towarzyszą,

przypominając, że zgodnie z Międzynarodową konwencją w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej państwa szczególnie potępiają segregację rasową i apartheid oraz zobowiązują się zapobiegać, zakazywać i zwalczać na terytoriach podlegających ich jurysdykcji wszelkie praktyki tego rodzaju,

przypominając, że w konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa pewne czyny, które mogą być zakwalifikowane także jako akty apartheidu, stanowią zbrodnię w obliczu prawa międzynarodowego,

przypominając, że według brzmienia konwencji o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości "nieludzkie czyny wynikające z polityki apartheidu" są kwalifikowane jako zbrodnie przeciwko ludzkości,

przypominając, że Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło szereg rezolucji, w których polityka i praktyki apartheidu zostały potępione jako zbrodnie przeciwko ludzkości,

przypominając, iż Rada Bezpieczeństwa podkreśliła, że apartheid, jego stałe nasilanie się i rozprzestrzenienie poważnie naruszają i zagrażają międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu,

przekonane, że Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu umożliwi podjęcie bardziej skutecznych środków na forum międzynarodowym i krajowym, w celu wyeliminowania i karania zbrodni apartheidu,

uzgodniły, co następuje:

Art. I.
1. Państwa-Strony niniejszej konwencji oświadczają, że apartheid jest zbrodnią przeciwko ludzkości i że nieludzkie czyny wynikające z polityki i praktyki apartheidu oraz podobna polityka i praktyki segregacji i dyskryminacji rasowej, określone w artykule II konwencji, są zbrodniami naruszającymi normy prawa międzynarodowego, a w szczególności cele i zasady Karty Narodów Zjednoczonych, i że stanowią one poważne zagrożenie dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

2. Państwa-Strony niniejszej konwencji ogłaszają za przestępcze te organizacje, instytucje i osoby, które dopuszczają się zbrodni apartheidu.

Art. II.
W rozumieniu niniejszej konwencji wyrażenie "zbrodnia apartheidu", obejmujące politykę i praktyki podobne do segregacji oraz dyskryminacji rasowej, stosowane w Afryce Południowej, będzie miało zastosowanie do następujących czynów nieludzkich, popełnianych w celu tworzenia lub utrzymywania przewagi jednej grupy rasowej nad jakąkolwiek inną grupą rasową i systematycznego jej ciemiężenia:

a) odmawianie członkowi lub członkom grupy rasowej lub kilku grup rasowych prawa do życia i wolności osobistej:

i) przez zabójstwa popełniane na członkach jednej lub kilku grup rasowych,

ii) przez wyrządzanie członkom grupy lub kilku grup rasowych poważnej krzywdy cielesnej lub umysłowej przez gwałcenie ich wolności lub godności bądź poddawanie ich torturom, okrutnemu, nieludzkiemu i upodlającemu traktowaniu albo karaniu,

iii) przez samowolne zatrzymywanie i nielegalne więzienie członków grupy lub kilku grup rasowych,

b) rozmyślne narzucanie grupie lub kilku grupom rasowym warunków życia mających spowodować ich całkowite lub częściowe wyniszczenie fizyczne,

c) podjęcie legislacyjnych lub innych środków mających uniemożliwić grupie lub kilku grupom rasowym uczestniczenie w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym kraju i rozmyślne tworzenie warunków uniemożliwiających pełny rozwój takiej grupy lub grup, w szczególności przez pozbawienie członków grupy lub kilku grup rasowych wolności i podstawowych praw człowieka, a mianowicie prawa do pracy, prawa do tworzenia legalnych związków zawodowych, prawa do nauki, prawa do opuszczania swego kraju i powrotu do niego, prawa do posiadania obywatelstwa, prawa do swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania, prawa do wolności myśli i słowa oraz prawa do swobodnego tworzenia pokojowych zrzeszeń i stowarzyszeń,

d) podejmowanie wszelkich środków, w tym także legislacyjnych, zmierzających do podziału ludności według kryteriów rasowych przez tworzenie wydzielonych rezerwatów i gett dla członków grupy lub kilku grup rasowych, przez zakaz zawierania związków małżeńskich między osobami należącymi do różnych grup rasowych i przez wywłaszczanie nieruchomości należących do jednej lub kilku grup rasowych albo do ich członków,

e) wyzyskiwanie pracy członków jednej lub kilku grup rasowych, w szczególności przez poddawanie ich pracy przymusowej,

f) prześladowanie organizacji lub osób przez pozbawianie ich podstawowych praw i wolności z tego powodu, że są przeciwnikami apartheidu.

Art. III.
Międzynarodowej odpowiedzialności karnej podlegają, bez względu na pobudki działania, osoby, członkowie organizacji i instytucji oraz przedstawiciele państwa, zarówno przebywający na terytorium państwa, w którym akty są dokonywane, jak i na terytorium jakiegokolwiek innego państwa, którzy:

a) dokonują czynów wymienionych w artykule II niniejszej konwencji, biorą udział w tych czynach i podżegają do nich bezpośrednio lub spiskują w celu ich dokonania,

b) sprzyjają, zachęcają lub współdziałają w dokonaniu zbrodni apartheidu.

Art. IV.
Państwa-Strony niniejszej konwencji zobowiązują się:

a) do podjęcia wszelkich legislacyjnych lub innych środków niezbędnych do zlikwidowania, jak również zapobiegania powstaniu jakiegokolwiek poparcia dla zbrodni apartheidu oraz zbliżonej do niej polityki segregacji rasowej albo ich przejawów oraz do karania osób winnych popełnienia tej zbrodni,

b) podjęcia środków legislacyjnych, sądowych i administracyjnych, mających na celu ściganie, sądzenie i karanie, zgodnie z posiadaną jurysdykcją, osób winnych lub oskarżonych o czyny określone w artykule II niniejszej konwencji, bez względu na to, czy przebywają one na terytorium państwa, w którym te akty zostały dokonane, i bez względu na to, czy są obywatelami tego lub innego państwa, czy też nie mają żadnego obywatelstwa.

Art. V.
Osoby oskarżone o dokonanie czynów wymienionych w artykule II niniejszej konwencji mogą być sądzone przez właściwy sąd któregokolwiek Państwa-Strony konwencji, który uzyska jurysdykcję w stosunku do tych osób, albo przez międzynarodowy trybunał karny, posiadający jurysdykcję w odniesieniu do tych Państw-Stron, które uznały tę jurysdykcję.

Art. VI.
Państwa-Strony niniejszej konwencji zobowiązują się uznawać i wykonywać zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych decyzje podjęte przez Radę Bezpieczeństwa, które mają na celu zapobieganie, zwalczanie i karanie zbrodni apartheidu, jak również przyczyniać się do wykonywania decyzji podjętych przez inne właściwe organy Organizacji Narodów Zjednoczonych, zmierzających do osiągnięcia celów konwencji.

Art. VII.
1. Państwa-Strony niniejszej konwencji zobowiązują się składać okresowo zespołowi utworzonemu zgodnie z artykułem IX konwencji sprawozdania dotyczące środków legislacyjnych, sądowych, administracyjnych i innych, które zostały podjęte w celu zrealizowania postanowień konwencji.

2. Teksty tych sprawozdań będą przekazywane za pośrednictwem Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Specjalnemu Komitetowi do Spraw Apartheidu.

Art. VIII.
Każde Państwo-Strona niniejszej konwencji może zwrócić się do któregokolwiek z właściwych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych o podjęcie środków zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, które uzna ono za odpowiednie dla zapobiegania i zwalczania zbrodni apartheidu.

Art. IX.
1. Przewodniczący Komisji Praw Człowieka powoła zespół złożony z trzech członków tej komisji, będących równocześnie przedstawicielami Państw-Stron niniejszej konwencji, w celu badania sprawozdań przedstawionych przez Państwa-Strony, zgodnie z postanowKonwencja
w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,
przyjęta w Paryżu
dnia 16 listopada 1972 r.
przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 16 listopada 1972 r. została przyjęta w Paryżu przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 6 maja 1976 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Ministerstwo Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Przekład.


KONWENCJA
w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Konferencja Generalna Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, zebrana w Paryżu w dniach od 17 października do 21 listopada 1972 roku na swej siedemnastej sesji,

stwierdzając, że dziedzictwu kulturalnemu i naturalnemu coraz bardziej zagraża zniszczenie nie tylko wskutek szkód wywoływanych przyczynami tradycyjnymi, lecz także wskutek przeobrażeń społecznych i gospodarczych, które pogarszają sytuację przez zjawiska jeszcze groźniejszych szkód lub zniszczeń,

zważywszy, że uszkodzenie lub unicestwienie jakiegokolwiek dobra należącego do dziedzictwa kulturalnego lub naturalnego stanowi nieodwracalne zubożenie dziedzictwa wszystkich narodów świata,

zważywszy, że ochrona tego dziedzictwa na szczeblu krajowym jest często niedostateczna ze względu na skalę środków, jakich ona wymaga, i niewystarczalność zasobów gospodarczych, naukowych i technicznych kraju, na którego terytorium znajduje się dobro podlegające ochronie,

przypominając, że akt konstytucyjny Organizacji przewiduje, iż będzie ona udzielała pomocy w pielęgnowaniu, rozwijaniu i rozpowszechnianiu wiedzy, czuwając nad zachowaniem ochrony światowego dziedzictwa oraz zalecając zainteresowanym narodom zawieranie odpowiednich konwencji międzynarodowych,

zważywszy, że istniejące międzynarodowe konwencje, zalecenia i rezolucje dotyczące ochrony dóbr kulturalnych i naturalnych potwierdzają znaczenie, jakie ma dla wszystkich narodów świata zachowanie tych unikalnych i niezastąpionych dóbr bez względu na to, którego narodu są one własnością,

zważywszy, że niektóre z dóbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego mają wyjątkowe znaczenie uzasadniające konieczność ich zachowania, jako elementu światowego dziedzictwa całej ludzkości,

zważywszy, że wobec rozmiarów i wagi nowych niebezpieczeństw zagrażających tym dobrom cała społeczność międzynarodowa powinna wziąć udział w ochronie dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o wyjątkowej powszechnej wartości przez udzielanie zbiorowej pomocy, która nie zastępując działania zainteresowanego Państwa, będzie je skutecznie uzupełniała,

zważywszy, że niezbędne jest przyjęcie w tym celu nowych postanowień umownych, wprowadzających skuteczny system zbiorowej ochrony dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o wyjątkowej powszechnej wartości, zorganizowany w sposób stały i w oparciu o nowoczesne metody naukowe,

postanowiwszy na swej szesnastej sesji, że zagadnienie to powinno stać się przedmiotem konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia szesnastego listopada 1972 roku niniejszą Konwencję.


I. Definicja dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Art. 1.
W rozumieniu niniejszej konwencji za "dziedzictwo kulturalne i naturalne" uważane są:

- zabytki: dzieła architektury, dzieła monumentalnej rzeźby i malarstwa, elementy i budowle o charakterze archeologicznym, napisy, groty i zgrupowania tych elementów, mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historii, sztuki lub nauki,


- zespoły: budowli oddzielnych lub łącznych, które ze względu na swą architekturę, jednolitość lub zespolenie z krajobrazem mają wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historii, sztuki lub nauki,


- miejsca zabytkowe: dzieła człowieka lub wspólne dzieła człowieka i przyrody, jak również strefy, a także stanowiska archeologiczne, mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historycznego, estetycznego, etnologicznego lub antropologicznego.


Art. 2.
W rozumieniu niniejszej Konwencji za "dziedzictwo naturalne" uważane są:

- pomniki przyrody utworzone przez formacje fizyczne lub biologiczne albo zgrupowania takich formacji, przedstawiające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia estetycznego lub naukowego,


- formacje geologiczne i fizjograficzne oraz strefy o ściśle oznaczonych granicach, stanowiące siedlisko zagrożonych zagładą gatunków zwierząt i roślin, mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia nauki lub ich zachowania,


- miejsca lub strefy naturalne o ściśle oznaczonych granicach, mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia nauki, zachowania lub naturalnego piękna.


Art. 3.
Identyfikowanie i wyznaczanie granic wszelkiego rodzaju dóbr, o których mowa w artykułach 1 i 2, należy do każdego Państwa będącego Stroną niniejszej Konwencji, na którego terytorium one się znajdują.


II. Ochrona krajowa i ochrona międzynarodowa dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Art. 4.
Każde Państwo będące stroną niniejszej Konwencji uznaje, że na nim spoczywa w pierwszym rzędzie obowiązek zapewnienia identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i przekazania przyszłym pokoleniom dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, o którym mowa w artykułach 1 i 2, znajdującego się na jego terytorium. Będzie się ono starało spełnić ten obowiązek zarówno własnymi siłami, wykorzystując maksymalnie swoje środki, jak również w razie konieczności, przy pomocy i współpracy międzynarodowej, z których może korzystać w szczególności w dziedzinach finansowej, artystycznej, naukowej i technicznej.

Art. 5.
W celu zapewnienia możliwie najskuteczniejszej ochrony i konserwacji oraz możliwie najbardziej aktywnej rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego znajdującego się na ich terytorium Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji będą się starały w miarę możliwości i odpowiednio do warunków właściwych dla każdego kraju:

a) prowadzić politykę ogólną zmierzającą do wyznaczenia dziedzictwu kulturalnemu i naturalnemu odpowiedniej funkcji w życiu zbiorowym i włączyć ochronę tego dziedzictwa do programów planowania ogólnego;

b) ustanowić na swoim terytorium - jeżeli nie są jeszcze ustanowione - jedną lub kilka służb ochrony, konserwacji i rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, posiadających odpowiedni personel i rozporządzających środkami pozwalającymi na wykonywanie przypadających im zadań;

c) rozwijać studia i badania naukowe i techniczne oraz doskonalić metody interwencyjne, które pozwolą Państwu sprostać niebezpieczeństwom zagrażającym jego dziedzictwu kulturalnemu i naturalnemu;

d) przedsiębrać odpowiednie środki prawne, naukowe, techniczne, administracyjne i finansowe w celu identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i ożywiania lub odtwarzania tego dziedzictwa; oraz

e) popierać powstawanie lub rozwój krajowych albo regionalnych ośrodków kształcenia w dziedzinie ochrony, konserwacji i rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego oraz zachęcać do podejmowania badań naukowych w tej dziedzinie.

Art. 6.
1. Przy całkowitym poszanowaniu suwerenności Państw, na których terytorium znajduje się dziedzictwo kulturalne i naturalne wymienione w artykułach 1 i 2, i nie naruszając praw rzeczowych do tego dziedzictwa wynikających z ustawodawstwa krajowego Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji uznają, że stanowi ono dziedzictwo powszechne, w którego ochronie ma obowiązek współdziałać cała społeczność międzynarodowa.

2. Państwa będące Stronami zobowiązują się zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji udzielić pomocy przy identyfikacji, ochronie, konserwacji i rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, o którym mowa w artykule 11 ustępy 2 i 4, jeżeli Państwo, na którego terytorium dziedzictwo to znajduje się, o nią się ubiega.

3. Każde Państwo będące Stroną niniejszej Konwencji zobowiązuje się nie podejmować świadomie żadnych działań mogących wyrządzić bezpośrednio lub pośrednio szkodę dziedzictwu kulturalnemu i naturalnemu, o którym mowa w artykułach 1 i 2, znajdującemu się na terytorium innych Państw będących Stronami niniejszej Konwencji.

Art. 7.
W rozumieniu niniejszej Konwencji za międzynarodową ochronę dziedzictwa kulturalnego i naturalnego uważane jest ustanowienie systemu współpracy i pomocy międzynarodowej, mającego na celu udzielanie Państwom będącym Stronami Konwencji pomocy w ich wysiłkach podejmowanych w celu zachowania i zidentyfikowania tego dziedzictwa.


III. Międzynarodowy Komitet Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego.

Art. 8.
1. Tworzy się przy Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury Międzyrządowy Komitet Ochrony Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego o Wyjątkowej Powszechnej Wartości zwany "Komitetem Dziedzictwa Światowego". Składa się on z 15 Państw będących Stronami Konwencji, wybieranych przez Państwa będące Stronami Konwencji zebrane na Zgromadzeniu Ogólnym podczas sesji zwyczajnych Konferencji Generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Liczba Państw będących członkami Komitetu zostanie zwiększona do 21, począwszy od sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, która odbędzie się po wejściu w życie niniejszej Konwencji w stosunku do co najmniej 40 Państw.

2. Wybór członków Komitetu powinien zapewnić sprawiedliwą reprezentację różnych regionów i kultur świata.

3. W posiedzeniach Komitetu biorą udział z głosem doradczym jeden przedstawiciel Międzynarodowego Ośrodka Studiów nad Ochroną i Restauracją Dóbr Kultury (Ośrodek rzymski), jeden przedstawiciel Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) i jeden przedstawiciel Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i jej Zasobów (UICN), do których na wniosek Państw będących Stronami Konwencji, zebranych na Zgromadzeniu Ogólnym podczas sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, mogą przyłączyć się przedstawiciele innych organizacji międzyrządowych i pozarządowych, mających podobne cele.

Art. 9.
1. Państwa będące członkami Komitetu Dziedzictwa Światowego sprawują swój mandat do końca sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, podczas której zostały wybrane, do końca trzeciej kolejnej sesji zwyczajnej.

2. Jednakże mandat jednej trzeciej części członków wyznaczonych w pierwszych wyborach upłynie z końcem pierwszej kolejnej sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, następującej po tej, podczas której zostali oni wybrani, mandat zaś drugiej trzeciej części członków wybranych w tym samym czasie upłynie z końcem drugiej kolejnej sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, następującej po tej, podczas której zostali oni wybrani. Nazwy tych członków zostaną ustalone w drodze losowania przez Przewodniczącego Konferencji Generalnej po pierwszych wyborach.

3. Państwa będące członkami Komitetu wybierają na swych przedstawicieli osoby wykwalifikowane w zakresie dziedzictwa kulturalnego lub dziedzictwa naturalnego.

Art. 10.
1. Komitet Dziedzictwa Światowego uchwala swój regulamin wewnętrzny.

2. Komitet może w każdym czasie zaprosić na swe posiedzenie organizacje publiczne lub prywatne, jak też osoby prywatne w celu zasięgnięcia ich opinii w poszczególnych sprawach.

3. Komitet może powoływać takie organy doradcze, jakie uzna za konieczne do wykonywania swych zadań.

Art. 11.
1. Każde Państwo będące stroną niniejszej Konwencji przedstawia Komitetowi Dziedzictwa Światowego, w miarę wszelkich możliwości, wykaz dóbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, znajdujących się na jego terytorium i zasługujących na wpisanie na listę przewidzianą w ustępie 2 niniejszego artykułu. Wykaz ten, którego nie uważa się za wyczerpujący, powinien zawierać dokumentację dotyczącą miejsca położenia tych dóbr i znaczenia, jakie one przedstawiają.

2. Na podstawie wykazów przedstawionych przez Państwa w wykonaniu ustępu 1 Komitet ustala, aktualizuje i rozpowszechnia pod mianem "Listy dziedzictwa światowego" wykaz dóbr dziedzictwa kulturalnego i dziedzictwa naturalnego określonych w artykułach 1 i 2 niniejszej Konwencji, które uznaje za mające wyjątkową powszechną wartość na podstawie kryteriów ustalonych przez siebie. Zaktualizowane listy powinny być rozpowszechniane co najmniej raz na dwa lata.

3. Wpisanie dobra na listę dziedzictwa światowego może nastąpić tylko za zgodą zainteresowanego Państwa. Wpisanie na listę dobra znajdującego się na terytorium, do którego rości sobie prawo suwerenności lub jurysdykcji kilka Państw, w niczym nie przesądza praw uczestników sporu.

4. Komitet ustala, aktualizuje i rozpowszechnia, ilekroć tego wymagają okoliczności, pod mianem "Listy dziedzictwa światowego w niebezpieczeństwie" wykaz dóbr znajdujących się na liście dziedzictwa światowego, dla których ocalenia konieczne jest podjęcie wielkich robót i co do których wniesiono prośbę o pomoc zgodnie z niniejszą Konwencją. Lista ta powinna zawierać kosztorys operacji. Na liście tej mogą znajdować się jedynie dobra dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, które są zagrożone poważnym i ściśle określonym niebezpieczeństwem, jak groźba unicestwienia wskutek przyśpieszonego rozpadu, projekty wielkich robót publicznych albo prywatnych, szybki rozwój miast i turystyki, zniszczenia spowodowane zmianą wykorzystania lub własności gruntu, głębokie zmiany z nieznanych przyczyn, opuszczenie z jakiegokolwiek powodu, wybuch lub groźba wybuchu konfliktu zbrojnego, kataklizmy i klęski żywiołowe, wielkie pożary, trzęsienia ziemi, obsuwanie się terenu, wybuchy wulkanów, zmiana poziomu wód, powodzie, przypływy morza. W każdej chwili, w razie nagłej potrzeby, Komitet może dokonać nowego wpisu na listę dziedzictwa światowego w niebezpieczeństwie i podać to bezzwłocznie do publicznej wiadomości.

5. Komitet ustala kryteria, na podstawie których dobro dziedzictwa kulturalnego i naturalnego może być wpisane na listy wymienione w ustępach 2 i 4 niniejszego artykułu.

6. Przed odrzuceniem wniosku o wpisanie na jedną z dwóch list wymienionych w ustępach 2 i 4 niniejszego artykułu Komitet zasięga opinii Państwa będącego Stroną, na którego terytorium znajduje się dane dobro dziedzictwa kulturalnego lub naturalnego.

7. Komitet w porozumieniu z zainteresowanymi Państwami koordynuje i popiera studia i badania potrzebne do ustalenia list, o których mowa o ustępach 2 i 4 niniejszego artykułu.

Art. 12.
Fakt, że pewne dobro dziedzictwa kulturalnego i naturalnego nie zostało wpisane na jedną z list, o których mowa w artykule 11 ustępy 2 i 4, nie będzie oznaczać w żadnym wypadku, że dobro to nie ma wyjątkowej powszechnej wartości z punktu widzenia innych celów niż wynikające z wpisania na te listy.

Art. 13.
1. Komitet Dziedzictwa Światowego przyjmuje i rozpatruje wnioski o pomoc międzynarodową składane przez Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji w zakresie dotyczącym dóbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego znajdujących się na ich terytorium i wpisanych lub zasługujących na wpisanie na listy, o których mowa w artykule 11 ustępy 2 i 4. Przedmiotem tych wniosków może być ochrona, konserwacja, rewaloryzacja i ożywianie lub odtwarzanie tych dóbr.

2. Przedmiotem wniosków o pomoc międzynarodową na podstawie ustępu 1 niniejszego artykułu może być także identyfikacja dziedzictwa kulturalnego i naturalnego określonego w artykułach 1 i 2, jeżeli wstępne badania pozwoliły stwierdzić, że prowadzenie dalszych badań jest celowe.

3. Komitet decyduje, jaki bieg należy nadać tym wnioskom, określa w razie potrzeby rodzaj i zakres swej pomocy i upoważnia do zawarcia w jego imieniu niezbędnych porozumień z zainteresowanym rządem.

4. Komitet określa kolejność swych interwencji. Czyni to, biorąc pod uwagę znaczenie dóbr wymagających zabezpieczenia dla światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, konieczność zapewnienia pomocy międzynarodowej najbardziej reprezentatywnym dziełom przyrody lub geniuszu i historii narodów świata, jak również pilność podjęcia robót, a także rozmiary zasobów Państw, na których terytorium znajdują się zagrożone dobra, a w szczególności w jakiej mierze Państwa te są w stanie zapewnić ochronę tych dóbr własnymi środkami.

5. Komitet ustala, aktualizuje i rozpowszechnia listę dóbr, co do których udzielono pomocy międzynarodowej.

6. Komitet decyduje o wykorzystaniu zasobów Funduszu utworzonego w myśl artykułu 15 niniejszej Konwencji. Stara się on o znalezienie środków zwiększenia tego Funduszu i podejmuje w tym celu wszelkie stosowne kroki.

7. Komitet współdziała z organizacjami międzynarodowymi i krajowymi, rządowymi i pozarządowymi, mającymi cele podobne do celów niniejszej Konwencji. W celu wprowadzenia w życie swych programów i realizacji swych projektów Komitet może zwrócić się do tych organizacji, a w szczególności do Międzynarodowego Ośrodka Studiów nad Ochroną i Restauracją Dóbr Kultury (Ośrodka rzymskiego), do Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) oraz do Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (UICN), jak również do innych organizacji publicznych lub prywatnych oraz do osób prywatnych.

8. Decyzje Komitetu są podejmowane są większością dwóch trzecich członków obecnych i głosujących. Quorum stanowi większość członków Komitetu.

Art. 14.
1. Komitet Dziedzictwa Światowego ma do pomocy sekretariat mianowany przez Dyrektora Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

2. Dyrektor Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, korzystając w możliwie najszerszej mierze z usług Międzynarodowego Ośrodka Studiów nad Ochroną i Restauracją Dóbr Kultury (Ośrodek rzymski), Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) oraz Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (UICN) w zakresie ich właściwości i możliwości, przygotowuje dokumentację Komitetu, porządek dzienny jego posiedzeń i zapewnia wykonanie jego postanowień.


IV. Fundusz Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego.

Art. 15.
1. Tworzy się fundusz ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego pod nazwą "Fundusz Dziedzictwa Światowego".

2. Fundusz jest utworzony z funduszy przekazanych stosownie do postanowień regulaminu finansowego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

3. Środki finansowe Funduszu powstają z:

a) obowiązków i dobrowolnych składek Państw będących Stronami niniejszej Konwencji,

b) wpłat, darów i zapisów czynionych przez:

(i) inne Państwa,

(ii) Organizację Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, inne organizacje należące do systemu Narodów Zjednoczonych, w szczególności Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych, oraz inne organizacje międzyrządowe,

(iii) organizacje publiczne lub prywatne albo osoby prywatne,

c) odsetek przypadających od sum Funduszu,

d) dochodów ze zbiórek pieniężnych i wpływów z imprez organizowanych na rzecz Funduszu oraz

e) wszelkich innych przychodów przewidzianych w regulaminie, który uchwali Komitet Dziedzictwa Światowego.

4. Składki na rzecz Funduszu i inne formy pomocy udzielanej Komitetowi mogą być wykorzystane wyłącznie na cele określone przez Komitet. Komitet może przyjmować wpłaty przeznaczone na realizację pewnego tylko programu lub odrębnego projektu pod warunkiem, że uprzednio podjął on decyzję o realizacji tego programu lub projektu. Wpłatom na Fundusz nie mogą towarzyszyć żadne warunki polityczne.

Art. 16.
1. Niezależnie od wszelkich dodatkowych wpłat dobrowolnych Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji zobowiązują się wpłacać regularnie co dwa lata na Fundusz Dziedzictwa Światowego składki, których wysokość, obliczona według jednakowej stawki procentowej dla wszystkich Państw, zostanie uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Państw będących Stronami Konwencji, zebranych podczas sesji Konferencji Generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Ta uchwała Zgromadzenia Ogólnego wymaga większości głosów obecnych i głosujących Państw będących Stronami, które nie złożyły oświadczenia przewidzianego w ustępie 2 niniejszego artykułu. W żadnym wypadku składka obowiązkowa Państw będących Stronami Konwencji nie może przekroczyć 1% ich składki do budżetu zwyczajnego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

2. Jednakże każde Państwo, o którym mowa w artykule 31 lub 32 niniejszej Konwencji, może w chwili składania swych dokumentów ratyfikacyjnych, dokumentów przyjęcia lub przystąpienia złożyć oświadczenie, że nie będzie związane postanowieniami ustępu 1 niniejszego artykułu.

3. Państwo będące stroną Konwencji, które złożyło oświadczenie przewidziane w ustępie 2 niniejszego artykułu, może w każdej chwili wycofać to oświadczenie w drodze zawiadomienia o tym Dyrektora Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Jednakże wycofanie oświadczenia będzie miało skutek w zakresie składek obowiązkowych należnych od tego Państwa dopiero od daty najbliższego Zgromadzenia Ogólnego Państw będących Stronami niniejszej Konwencji.

4. Aby Komitet mógł zaplanować swą działalność w sposób skuteczny, składki Państw będących Stronami niniejszej Konwencji, które złożyły oświadczenie przewidziane w ustępie 2 niniejszego artykułu, powinny być uiszczane regularnie, przynajmniej co dwa lata, i nie powinny być niższe od składek, jakich dokonywałoby dane Państwo, gdyby było związane postanowieniami ustępu 1 niniejszego artykułu.

5. Żadne Państwo będące Stroną Konwencji, zalegające z wpłatą składek obowiązkowych lub dobrowolnych za bieżący i poprzedni rok kalendarzowy, nie może być wybrane na członka Komitetu Dziedzictwa Światowego. Postanowienie to nie ma zastosowania podczas pierwszych wyborów. Mandat takiego Państwa, będącego już członkiem Komitetu, wygasa z chwilą wyborów przewidzianych w artykule 8 ustęp 1 niniejszej Konwencji.

Art. 17.
Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji przewidują lub popierają tworzenie fundacji lub publicznych i prywatnych stowarzyszeń krajowych mających na celu zachęcenie do dokonywania darów na rzecz ochrony dziedzictwa kulturalnego i naturalnego określonego w artykułach 1 i 2 niniejszej Konwencji.

Art. 18.
Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji współdziałają w akcjach zbiórek międzynarodowych, organizowanych pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na rzecz Funduszu Dziedzictwa Światowego. Ułatwiają one zbiórki organizowane w tym celu przez organizacje wymienione w artykule 15 ustęp 3.


V. Warunki i tryb udzielania pomocy międzynarodowej.

Art. 19.
Każde Państwo będące Stroną niniejszej Konwencji może zwracać się z prośbą o udzielenie pomocy międzynarodowej na rzecz dóbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o wyjątkowej powszechnej wartości, znajdujących się na jego terytorium. Załączy ono do wniosku dane informacyjne i dokumenty przewidziane w artykule 21, którymi rozporządza, potrzebne Komitetowi do powzięcia decyzji.

Art. 20.
Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 13 ustęp 2, artykułu 22 punkt (c) oraz artykułu 23 pomoc międzynarodowa przewidziana w niniejszej Konwencji może być udzielona jedynie na rzecz tych dóbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, które Komitet Dziedzictwa Światowego postanowił lub postanawia wpisać na jedną z list, o których mowa w artykule 11 ustępy 2 i 4.

Art. 21.
1. Komitet Dziedzictwa Światowego określa procedurę rozpatrywania wniosków o udzielenie pomocy międzynarodowej, do której udzielenia jest powołany, a w szczególności ustala dane, jakie powinny być zamieszczone we wniosku, który powinien zawierać opis zamierzonej operacji i niezbędnych robót oraz ich kosztorys i wskazywać stopień ich pilności oraz przyczyny, z których powodu Państwo składające wniosek nie może ponieść całości wydatków z własnych środków. W każdym wypadku, gdy to jest możliwe, wnioski powinny być poparte opinią rzeczoznawców.

2. Wnioski o pomoc złożone w związku z klęskami żywiołowymi lub katastrofami, ze względu na konieczność możliwie natychmiastowego podjęcia prac, powinny być przez Komitet rozpatrywane bezzwłocznie i z pierwszeństwem przed innymi; Komitet powinien rozporządzać funduszami rezerwowymi przeznaczonymi na tego rodzaju wypadki.

3. Przed podjęciem decyzji Komitet przeprowadza badania i konsultacje, które uzna za niezbędne.

Art. 22.
Pomoc udzielana przez Komitet Dziedzictwa Światowego może przybrać następujące formy:

a) studia nad zagadnieniami artystycznymi, naukowymi i technicznymi związanymi z ochroną, konserwacją, rewaloryzacją i ożywianiem lub odtwarzaniem dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, określonego w artykule 11 ustępy 2 i 4 niniejszej Konwencji.

b) skierowanie rzeczoznawców, techników i wykwalifikowanych robotników do czuwania nad należytym wykonaniem zatwierdzonego projektu,

c) kształcenie specjalistów wszelkich szczebli w dziedzinie identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i ożywiania lub odtwarzania dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,

d) dostarczanie urządzeń, którymi zainteresowane Państwo nie dysponuje lub których nie jest w stanie nabyć,

e) udzielanie pożyczek nisko oprocentowanych lub nie oprocentowanych, które mogą być spłacane na warunkach długoterminowych,

f) przyznawanie subwencji bezzwrotnych w wyjątkowych i szczególnie uzasadnionych wypadkach.

Art. 23.
Komitet Dziedzictwa Światowego może również udzielać pomocy międzynarodowej krajowym lub regionalnym ośrodkom kształcenia specjalistów wszelkich szczebli w dziedzinie identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i ożywiania lub odtwarzania dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Art. 24.
Pomoc międzynarodowa w poważnym zakresie może być udzielona tylko po szczegółowych badaniach naukowych, gospodarczych i technicznych. Badania te powinny opierać się na najbardziej nowoczesnych metodach ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i ożywiania lub odtwarzania dziedzictwa kulturalnego i naturalnego i powinny odpowiadać celom niniejszej Konwencji. Badania powinny również mieć za zadanie poszukiwanie środków racjonalnego wykorzystania zasobów będących w dyspozycji zainteresowanego Państwa.

Art. 25.
Finansowanie niezbędnych robót powinno w zasadzie tylko częściowo obciążać społeczność międzynarodową. Udział Państwa, które korzysta z pomocy międzynarodowej, powinien stanowić istotną część środków przeznaczonych na realizację każdego programu lub projektu, chyba że środki tego Państwa na to nie pozwalają.

Art. 26.
Komitet Dziedzictwa Światowego i Państwo korzystające z jego pomocy ustalają w zawartym między nimi porozumieniu warunki, na jakich będzie wykonywany program lub projekt, na którego realizację udziela się pomocy międzynarodowej zgodnie z niniejszą Konwencją. Na Państwie korzystającym z tej pomocy spoczywa obowiązek kontynuowania ochrony, konserwacji i rewaloryzacji dóbr w ten sposób uratowanych, zgodnie z warunkami ustalonymi w porozumieniu.


VI. Programy oświatowe.

Art. 27.
1. Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji będą się starały wszelkimi właściwymi środkami, a w szczególności przez ustalanie odpowiednich programów oświatowych i informacyjnych, wzmacniać w swoich społeczeństwach poszanowanie i przywiązanie do dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, określonego w artykułach 1 i 2 niniejszej Konwencji.

2. Zobowiązują się one równie szeroko informować społeczeństwo o niebezpieczeństwach, jakie zagrażają temu dziedzictwu, i o działaniach podjętych w zastosowaniu niniejszej Konwencji.

Art. 28.
Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji, które korzystają z pomocy międzynarodowej stosownie do postanowień Konwencji, podejmują niezbędne środki w celu rozpowszechnienia wiadomości o znaczeniu dóbr, na które ta pomoc została przeznaczona, i o roli, jaką ta pomoc odegrała.


VII. Sprawozdania.

Art. 29.
1. Państwa będące Stronami niniejszej Konwencji informują w okresowych sprawozdaniach, które będą przedstawiane Konferencji Generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, w terminach i w formie przez nią określonych, o przepisach ustaw i innych aktów prawnych oraz o innych podjętych przez nie środkach w celu zastosowania niniejszej Konwencji, jak również o doświadczeniach uzyskanych w tej dziedzinie.

2. Sprawozdania te będą podane do wiadomości Komitetowi Dziedzictwa Światowego.

3. Komitet składa sprawozdanie ze swej działalności na każdej sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.


VIII. Postanowienia końcowe.

Art. 30.
Niniejsza Konwencja została sporządzona w językach: angielski, arabskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjski, przy czym wszystkie te teksty są jednakowo autentyczne.

Art. 31.
1. Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji lub przyjęciu przez Państwa będące członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury zgodnie z ich procedurą konstytucyjną.

2. Dokumenty ratyfikacyjne lub dokumenty przyjęcia będą składane Dyrektorowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

Art. 32.
1. Niniejsza Konwencja jest otwarta do przystąpienia dla wszystkich Państw nie będących członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, które zostaną zaproszone do przystąpienia przez Konferencję Generalną Organizacji.

2. Przystąpienie następuje przez złożenie dokumentu przystąpienia Dyrektorowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

Art. 33.
Niniejsza Konwencja wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia złożenia dwudziestego dokumentu ratyfikacyjnego, dokumentu przyjęcia lub przystąpienia, lecz jedynie w stosunku do Państw, które w tym dniu lub wcześniej złożyły swoje dokumenty ratyfikacyjne, dokumenty przyjęcia lub przystąpienia. W stosunku do każdego innego Państwa wejdzie ona w życie po upływie trzech miesięcy od dnia złożenia przez to Państwo dokumentu ratyfikacyjnego, dokumentu przyjęcia lub przystąpienia.

Art. 34.
Do Państw, będących Stronami niniejszej Konwencji, o ustroju konstytucyjnym federalnym lub niejednolitym, stosuje się następujące postanowienia:

a) jeśli chodzi o postanowienia niniejszej Konwencji, których wykonanie zależy od wydania aktu ustawodawczego przez federalną lub centralną władzę ustawodawczą, obowiązki rządu federalnego lub centralnego są takie same jak obowiązki Państw Stron nie będących państwami federalnymi,

b) jeśli chodzi o postanowienia niniejszej Konwencji, których wykonanie zależy od wydania aktu ustawodawczego przez władzę ustawodawczą każdego ze stanów, krajów, prowincji lub kantonów, wchodzących w skład federacji, które na podstawie zasad konstytucyjnych federacji nie są obowiązane do podejmowania kroków ustawodawczych, rząd federalny poda te postanowienia z przychylną opinią do wiadomości właściwym władzom stanów, krajów, prowincji lub kantonów.

Art. 35.
1. Każde Państwo będące Stroną niniejszej Konwencji będzie mogło wypowiedzieć niniejszą Konwencję.

2. Wypowiedzenie będzie notyfikowane na piśmie dokumentem złożonym Dyrektorowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

3. Wypowiedzenie nabierze mocy po upływie dwunastu miesięcy od dnia otrzymania dokumentu wypowiedzenia. Nie zmieni ono w niczym zobowiązań finansowych przyjętych przez Państwo wypowiadające, aż do dnia w którym nabierze mocy.

Art. 36.
Dyrektor Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury informował Państwa będące członkami Organizacji, Państwa nie będące członkami Organizacji, o których mowa w artykule 32, jak również Organizację Narodów Zjednoczonych, o złożeniu wszelkich dokumentów ratyfikacyjnych, dokumentów przyjęcia lub przystąpienia, wymienionych w artykułach 31 i 32, jak również o wypowiedzeniach przewidzianych w artykule 35.

Art. 37.
1. Niniejsza Konwencja będzie mogła być zrewidowana przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Jednakże zrewidowany tekst będzie obowiązywał tylko te Państwa, które staną się Stronami konwencji wprowadzającej rewizję.

2. Jeżeli Konferencja Generalna przyjmie nową konwencję wprowadzającą całkowitą lub częściową rewizję niniejszej Konwencji oraz jeżeli nowa konwencja nie będzie stanowić inaczej, niniejsza Konwencja przestanie być otwarta do ratyfikacji, przyjęcia lub przystąpienia począwszy od daty wejścia w życie nowej konwencji wprowadzającej rewizję.

Art. 38.
Zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych niniejsza Konwencja zostanie zarejestrowana w Sekretariacie Organizacji Narodów Zjednoczonych na wniosek Dyrektora Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

Sporządzono w Paryżu, dnia dwudziestego trzeciego listopada 1972 roku, w dwóch oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez Przewodniczącego Konferencji Generalnej zebranej na swej siedemnastej sesji oraz przez Dyrektora Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, które będą złożone w archiwum Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury i których uwierzytelnione odpisy będą przekazane wszystkim Państwom, o których mowa w artykułach 31 i 32, oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Powyższy tekst jest autentycznym tekstem Konwencji przyjętej w należyty sposób przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji, która odbyła się w Paryżu i która została ogłoszona za zamkniętą dnia dwudziestego pierwszego listopada 1972 roku.

NA DOWÓD CZEGO złożyli swoje podpisy dnia dwudziestego trzeciego listopada 1972 roku.

Przewodniczący Konferencji Generalnej

TORU HAGUIWARA

Dyrektor Generalny

RENE MAHEU
ieniami artykułu VII konwencji.

2. Jeżeli w skład Komisji Praw Człowieka nie wchodzą przedstawiciele Państw-Stron niniejszej konwencji albo jest ich mniej niż trzech, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych, w porozumieniu ze wszystkimi Państwami-Stronami konwencji, wyznaczy przedstawiciela Państwa-Strony lub przedstawicieli Państw-Stron konwencji nie będących członkami Komisji Praw Człowieka, którzy będą brali udział w pracach zespołu utworzonego na mocy postanowień ustępu 1 niniejszego artykułu, do czasu wybrania do Komisji Praw Człowieka przedstawicieli Państw-Stron konwencji.

3. W celu rozpatrzenia sprawozdań złożonych zgodnie z artykułem VII zespół będzie mógł zbierać się na okres nie przekraczający pięciu dni bądź przed otwarciem, bądź po zamknięciu sesji Komisji Praw Człowieka.

Art. X.
1. Państwa-Strony niniejszej konwencji upoważniają Komisję Praw Człowieka:

a) do wystąpienia z prośbą do organów Organizacji Narodów Zjednoczonych, aby przy przekazywaniu egzemplarzy petycji zgodnie z artykułem 15 Międzynarodowej Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej zwracały uwagę na skargi dotyczące czynów wymienionych w artykule II niniejszej konwencji,

b) do sporządzenia na podstawie sprawozdań kompetentnych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych i sprawozdań składanych okresowo przez Państwa-Strony niniejszej konwencji listy osób, organizacji, instytucji i przedstawicieli państw, którzy są podejrzani o popełnienie zbrodni wymienionych w artykule II, jak również tych, przeciwko którym Państwa-Strony konwencji wszczęły postępowanie sądowe,

c) do wystąpienia z prośbą do właściwych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych o udzielenie informacji na temat środków podjętych przez władze odpowiedzialne za administrację terytoriów powierniczych i terytoriów nie rządzących się samodzielnie oraz wszelkich innych terytoriów, do których odnosi się rezolucja 1514 (XV) Zgromadzenia Ogólnego z dnia 14 grudnia 1960 roku, w stosunku do osób podejrzanych o popełnienie zbrodni wymienionych w artykule II i które uważa się za podlegające ich jurysdykcji terytorialnej i administracyjnej.

2. Do czasu osiągnięcia celów Deklaracji w sprawie nadania niepodległości krajom i narodom kolonialnym, która zawarta jest w rezolucji 1514 (XV) Zgromadzenia Ogólnego, postanowienia niniejszej konwencji w niczym nie ograniczają prawa do wnoszenia petycji przyznanego tym ludom przez inne dokumenty międzynarodowe lub przez Organizację Narodów Zjednoczonych oraz jej instytucje wyspecjalizowane.

Art. XI.
1. Dla celów ekstradycji czyny wymienione w artykule II niniejszej konwencji nie będą uważane za przestępstwa polityczne.

2. Państwa-Strony niniejszej konwencji zobowiązują się w takich przypadkach dokonywać ekstradycji zgodnie z ich ustawodawstwem i obowiązującymi umowami.

Art. XII.
Spory między Państwami-Stronami wynikające z interpretacji, stosowania lub wykonywania niniejszej konwencji, które nie zostaną rozwiązane w drodze rokowań, będą na wniosek Państw, które są stronami w sporze, przedstawione do rozstrzygnięcia Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości, chyba że strony w sporze uzgodnią inny sposób jego rozwiązania.

Art. XIII.
Niniejsza konwencja jest otwarta do podpisu dla wszystkich państw. Każde państwo, które nie podpisze konwencji do czasu jej wejścia w życie, będzie mogło do niej przystąpić.

Art. XIV.
1. Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne będą złożone Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Przystąpienie będzie dokonane przez złożenie dokumentu przystąpienia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Art. XV.
1. Niniejsza konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia od daty złożenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych dwudziestego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.

2. W stosunku do każdego państwa, które ratyfikuje niniejszą konwencję lub przystąpi do niej po złożeniu dwudziestego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia, konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia od daty złożenia przez to państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.

Art. XVI.
Każde Państwo-Strona może wypowiedzieć niniejszą konwencję w drodze pisemnego zawiadomienia skierowanego do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wypowiedzenie stanie się skuteczne po upływie roku od daty otrzymania zawiadomienia przez Sekretarza Generalnego.

Art. XVII.
1. Każde Państwo-Strona może w każdym czasie zażądać rewizji niniejszej konwencji w drodze pisemnego zawiadomienia Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych zadecyduje w każdym przypadku, jakie środki należy podjąć w odniesieniu do tego rodzaju wniosku.

Art. XVIII.
Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych będzie zawiadamiał wszystkie państwa:

a) o podpisach, ratyfikacjach i przystąpieniach na podstawie artykułów XIII i XIV,

b) o dacie wejścia w życie niniejszej konwencji zgodnie z artykułem XV,

c) o wypowiedzeniach otrzymanych zgodnie z artykułem XVI,

d) o zawiadomieniach skierowanych zgodnie z artykułem XVII.

Art. XIX.
1. Niniejsza konwencja, której teksty angielski, chiński, hiszpański, francuski i rosyjski mają jednakową moc, będzie złożona w archiwach Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych przekaże uwierzytelniony tekst niniejszej konwencji wszystkim państwom.
MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA
dotycząca interwencji na morzu pełnym w razie zanieczyszczenia olejami,
sporządzona w Brukseli
dnia 29 listopada 1969 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 29 listopada 1969 roku została sporządzona w Brukseli Międzynarodowa konwencja dotycząca interwencji na morzu pełnym w razie zanieczyszczenia olejami.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 6 maja 1976 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)


MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA
dotycząca interwencji na morzu pełnym w razie zanieczyszczenia olejami

Przekład.


MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA
DOTYCZĄCA INTERWENCJI NA MORZU PEŁNYM W RAZIE ZANIECZYSZCZENIA OLEJAMI

Państwa będące Stronami niniejszej konwencji,

świadome potrzeby ochrony interesów swych obywateli przed poważnymi konsekwencjami wypadków morskich, wynikłymi z niebezpieczeństwa zanieczyszczenia olejami morza i wybrzeży,

przekonane, że w tych okolicznościach zastosowanie na morzu pełnym środków o charakterze wyjątkowym może być konieczne dla ochrony takich interesów oraz że środki te w niczym nie naruszają zasady wolności morza pełnego,

uzgodniły, co następuje:

Art. I.
1. Strony niniejsze konwencji mogą zastosować takie środki na morzu pełnym, jakie mogą być konieczne do zapobieżenia, złagodzenia lub usunięcia poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego ich wybrzeżom lub związanymi z nimi interesom na skutek zanieczyszczenia lub zagrożenia zanieczyszczeniem morza olejami w następstwie wypadku morskiego albo działań związanych z takim wypadkiem, co do których można rozsądnie przewidzieć, że spowodują znaczne szkodliwe skutki.

2. Jednakże żadne środki nie będą podejmowane na podstawie niniejszej konwencji w stosunku do okrętów wojennych lub innych statków będących własnością Państwa lub przez nie eksploatowanych i używanych w danym czasie tylko w rządowej służbie niehandlowej.

Art. II.
W rozumieniu niniejszej konwencji:

1. "wypadek morski" oznacza zderzenie statków, wejście na mieliznę lub inny wypadek nawigacyjny albo inne zdarzenie na statku lub poza nim, powodujące szkodę materialną lub inne bezpośrednie zagrożenie powstania materialnej szkody dla statku lub ładunku;

2. "statek" oznacza:

a) każdy statek morski jakiegokolwiek rodzaju oraz

b) każde urządzenie pływające z wyjątkiem instalacji lub urządzeń używanych do badań i eksploatacji zasobów dna i podglebia mórz i oceanów;

3. "olej" oznacza ropę naftową, paliwo olejowe, olej dieslowy i olej smarowy;

4. "interesy związane" oznaczają interesy Państwa nadbrzeżnego bezpośrednio dotkniętego albo zagrożonego wypadkiem morskim, takie jak:

a) działalność morska na wybrzeżu, w portach i przy ujściach rzek łącznie z rybołówstwem, stanowiąca podstawowe źródło utrzymania dla zainteresowanych osób,

b) walory turystyczne danego obszaru,

c) warunki zdrowotne ludności wybrzeża oraz dobre warunki bytowe obszaru nadbrzeżnego łącznie z ochroną żywych zasobów morskich, fauny i flory;

5. "Organizacja" oznacza Międzyrządową Morską Organizację Doradczą.

Art. III.
Jeżeli Państwo nadbrzeżne korzysta z prawa do podjęcia środków zgodnie z artykułem I, stosuje się następujące postanowienia:

a) przed podjęciem jakichkolwiek środków Państwo nadbrzeżne doprowadzi do konsultacji z innymi Państwami poszkodowanymi wypadkiem morskim, w szczególności z Państwem lub Państwami bandery;

b) Państwo nadbrzeżne niezwłocznie zawiadomi o proponowanych środkach wszelkie znane mu zainteresowane osoby fizyczne lub prawne lub takie, o których dowiedziało się w czasie konsultacji, co do których można rozsądnie przewidzieć, że mogą doznać szkód na skutek podjęcia tych środków. Państwo nadbrzeżne weźmie pod uwagę wszelkie stanowiska, jakie mogą być przez nie przedłożone;

c) przed podjęciem jakichkolwiek środków Państwo nadbrzeżne może doprowadzić do konsultacji z niezależnymi ekspertami wybranymi z listy sporządzonej przez Organizację;

d) w razie nagłej konieczności wymagającej natychmiastowego podjęcia środków Państwo nadbrzeżne może przedsięwziąć środki uznane za konieczne ze względu na sytuację nie cierpiącą zwłoki bez uprzedniego zawiadomienia lub konsultacji albo bez dalszego prowadzenia już rozpoczętych konsultacji;

e) Państwo nadbrzeżne nie stosując przeszkód przed podjęciem takich środków i w czasie ich stosowania dołoży należytej staranności, w celu uniknięcia jakiegokolwiek niebezpieczeństwa dla życia ludzkiego, do udzielenia zagrożonym osobom wszelkiej niezbędnej pomocy oraz w odpowiednich przypadkach do ułatwienia repatriacji załóg statków;

f) o środkach podjętych w zastosowaniu artykułu I będą niezwłocznie zawiadomione zainteresowane Państwa i znane osoby fizyczne lub prawne, jak również Sekretarz Generalny Organizacji.

Art. IV.
1. Pod nadzorem Organizacji będzie ustanowiona i utrzymywana lista ekspertów wspomnianych w artykule III niniejszej konwencji, a Organizacja sporządzi w związku z tym niezbędne i odpowiednie przepisy, łącznie z określeniem wymaganych kwalifikacji.

2. Wyznaczanie ekspertów może być dokonywane przez Państwa będące Członkami Organizacji oraz przez Strony niniejszej konwencji. Eksperci będą wynagradzani stosownie do świadczonych przez nich usług przez Państwo korzystające z tych usług.

Art. V.
1. Środki podjęte przez Państwo nadbrzeżne zgodnie z artykułem I będą proporcjonalne do rzeczywistych lub zagrażających mu szkód.

2. Środki te nie będą wykraczać ponad to, co jest konieczne w granicach rozsądku do osiągnięcia celu wymienionego w artykule I i będą wstrzymane niezwłocznie po osiągnięciu tego celu; środki te nie będą naruszać bez konieczności praw i interesów Państwa bandery, Państw trzecich oraz jakichkolwiek zainteresowanych osób fizycznych lub prawnych.

3. Przy ocenie proporcjonalności środków w stosunku do szkody uwzględnia się:

a) rozmiar i prawdopodobieństwo grożącej szkody w razie niezastosowania tych środków;

b) prawdopodobieństwo skuteczności tych środków;

c) rozmiar szkody, jaką może spowodować zastosowanie tych środków.

Art. VI.
Każda Strona, która zastosowała środki niezgodne z postanowieniami niniejszej konwencji wyrządzając szkodę innymi, jest zobowiązana do zapłaty odszkodowania do wysokości szkody wyrządzonej zastosowaniem tych środków, które wykraczały ponad to, co było konieczne w granicach rozsądku do osiągnięcia celu wymienionego w artykule I.

Art. VII.
Z wyłączeniem przypadków wyraźnie przewidzianych, nic w niniejszej konwencji nie narusza jakichkolwiek innych mających zastosowanie praw, obowiązków, przywilejów lub immunitetów oraz nie pozbawia żadnej ze Stron albo żadnej zainteresowanej osoby fizycznej lub prawnej możliwości zastosowania jakiegokolwiek innego środka prawnego.

Art. VIII.
1. Jakikolwiek spór między Stronami dotyczący problemu, czy środki podjęte na podstawie artykułu I były sprzeczne z postanowieniami niniejszej konwencji i czy powstał obowiązek zapłaty odszkodowania zgodnie z artykułem VI oraz co do wysokości tego odszkodowania, o ile rozstrzygnięcie w drodze rokowań między zainteresowanymi Stronami albo Stroną, która te środki podjęła, a wnoszącą powództwo osobą fizyczną lub prawną okaże się niemożliwe i jeżeli Strony nie umówiły się inaczej, będzie na wniosek jakiejkolwiek zainteresowanej Strony skierowany na drogę postępowania pojednawczego albo jeżeli nie da ono wyniku, na drogę postępowania arbitrażowego, jak określono w załączniku do niniejszej konwencji.

2. Strona, która podjęła środki, nie jest uprawniona do odrzucenia wniosku o skierowanie sporu na drogę postępowania pojednawczego lub arbitrażowego zgodnie z postanowieniami poprzedniego ustępu jedynie na tej podstawie, że jakiekolwiek środki prawne przewidziane przez prawo krajowe w jej własnych sądach nie zostały wyczerpane.

Art. IX.
1. Niniejsza konwencja będzie otwarta do podpisu do dnia 31 grudnia 1970 roku i następnie będzie otwarta do przystąpienia.

2. Państwa będące Członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych lub jakichkolwiek organizacji wyspecjalizowanych albo Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej lub Stronami Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, mogą stać się Stronami niniejszej konwencji przez:

a) podpisanie bez zastrzeżenia ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia,

b) podpisanie z zastrzeżeniem ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia, a następnie ratyfikowanie, przyjęcie lub zatwierdzenie, albo

c) przystąpienie.

Art. X.
1. Ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie lub przystąpienie nastąpi przez złożenie odpowiedniego formalnego dokumentu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji.

2. Każdy dokument ratyfikacyjny, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia, złożony po wejściu w życie poprawki do niniejszej konwencji w stosunku do wszystkich Stron albo po spełnieniu wszystkich warunków wymaganych do wejścia w życie poprawki w stosunku do tych Stron, będzie uważany za odnoszący się do konwencji zmienionej tą poprawką.

Art. XI.
1. Niniejsza konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty, w której Rządy piętnastu Państw, w tym pięciu Państw podpiszą ją bez zastrzeżenia ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia albo złożą Sekretarzowi Generalnemu Organizacji dokumenty ratyfikacyjne, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia.

2. W stosunku do każdego Państwa, które następnie ratyfikuje, przyjmie, zatwierdzi lub przystąpi do niniejszej konwencji, wejdzie ona w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu przez to Państwo odpowiedniego dokumentu.

Art. XII.
1. Niniejsza konwencja może być wypowiedziana przez każdą Stronę w każdym czasie po dacie, w której konwencja wejdzie w życie w stosunku do tego Państwa.

2. Wypowiedzenie nastąpi przez złożenie dokumentu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji.

3. Wypowiedzenie nabierze mocy po upływie jednego roku od daty jego złożenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji lub po upływie innego dłuższego okresu czasu, który może być podany w dokumencie wypowiedzenia.

Art. XIII.
1. Organizacja Narodów Zjednoczonych, o ile sprawuje władzę administracyjną nad jakimkolwiek terytorium, lub każde Państwo będące Stroną niniejszej Konwencji, odpowiedzialne za stosunki międzynarodowe danego terytorium, tak szybko, jak to jest możliwe, przekonsultuje sprawę z właściwymi władzami takiego terytorium albo podejmie inne właściwe środki w celu rozciągnięcia niniejszej konwencji na to terytorium i może w każdym czasie zawiadomić Sekretarza Generalnego Organizacji w drodze pisemnej notyfikacji, że niniejsza konwencja będzie rozciągnięta na to terytorium.

2. Niniejsza konwencja zostanie rozciągnięta na terytorium określone w notyfikacji począwszy od daty jej otrzymania albo od innej daty określonej w notyfikacji.

3. Organizacja Narodów Zjednoczonych lub każda Strona, która złożyła oświadczenie zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu, może, w każdym czasie po dacie, w której Konwencja została rozciągnięta na jakiekolwiek terytorium, oświadczyć w drodze pisemnej notyfikacji przekazanej Sekretarzowi Generalnemu Organizacji, że niniejsza konwencja przestaje obowiązywać na terytorium określonym w notyfikacji.

4. Niniejsza konwencja przestaje obowiązywać na każdym terytorium wymienionym w takiej notyfikacji po upływie jednego roku lub innego dłuższego okresu czasu, jaki może być w niej określony, licząc od daty otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego Organizacji.

Art. XIV.
1. Organizacja może zwołać konferencję w celu rewizji lub wprowadzenia poprawek do niniejszej konwencji.

2. Organizacja zwoła konferencję Państw będących Stronami niniejszej konwencji w celu rewizji lub wprowadzenia poprawek do niniejszej konwencji na żądanie nie mniej niż 1/3 Stron.

Art. XV.
1. Niniejsza konwencja będzie złożona na przechowanie Sekretarzowi Generalnemu Organizacji.

2. Sekretarz Generalny Organizacji będzie:

a) zawiadamiał wszystkie Państwa, które podpisały konwencję lub do niej przystąpiły, o:

i) każdym nowym podpisaniu lub złożeniu dokumentu wraz z podaniem daty podpisania lub złożenia dokumentu;

ii) złożeniu każdego dokumentu wypowiedzenia niniejszej konwencji wraz z podaniem daty złożenia dokumentu;

iii) rozciągnięciu niniejszej konwencji na jakiekolwiek terytorium zgodnie z artykułem XIII ustęp 1 oraz wycofaniu takiego rozciągnięcia zgodnie z postanowieniami ustępu 4 wymienionego artykułu, podając w każdym przypadku datę, od której niniejsza konwencja zostaje rozciągnięta lub od której przestaje obowiązywać;

b) przekazywał uwierzytelnione kopie niniejszej konwencji wszystkim Państwom Sygnatariuszom i wszystkim Państwom, które przystąpiły do konwencji.

Art. XVI.
Z chwilą wejścia w życie niniejszej konwencji jej tekst zostanie przekazany przez Sekretarza Generalnego Organizacji do Sekretariatu Organizacji Narodów Zjednoczonych w celu rejestracji i ogłoszenia zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych.

Art. XVII.
Niniejsza konwencja została sporządzona w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne. Oficjalne tłumaczenia na języki rosyjski i hiszpański zostaną sporządzone i złożone z podpisanym oryginałem.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszą konwencję.

Sporządzono w Brukseli dnia dwudziestego dziewiątego listopada 1969 roku.

Załącznik


Rozdział I
Postępowanie pojednawcze

Art. 1.
W braku odmiennego porozumienia zainteresowanych Stron tryb postępowania pojednawczego będzie zgodny z zasadami ustalonymi w niniejszym rozdziale.

Art. 2.
1. Komisja Pojednawcza zostaje powołana na podstawie wniosku jednej ze Stron skierowanego do drugiej Strony w zastosowaniu artykułu VIII Konwencji.

2. Wniosek w sprawie postępowania pojednawczego przez Stronę będzie zawierał stwierdzenie wypadku łącznie z wszelkimi potwierdzającymi dokumentami.

3. Jeżeli postępowanie zostało wszczęte między dwiema Stronami, każda inna Strona, której obywatele lub mienie doznało uszczerbku na skutek tego samego działania albo która jest Państwem nadbrzeżnym podejmującym podobne działania, może przyłączyć się do postępowania pojednawczego w drodze pisemnego zawiadomienia Stron, które pierwsze wszczęły postępowanie, chyba że jedna z tych Stron sprzeciwi się takiemu połączeniu.

Art. 3.
1. Komisja Pojednawcza składa się z trzech członków: jeden wyznaczony przez Państwo nadbrzeżne, które podjęło działanie, jeden wyznaczony przez Państwo, którego obywatele lub mienie doznało uszczerbku na skutek tych działań, oraz trzeci, który będzie przewodniczył Komisji i zostanie wyznaczony w drodze porozumienia między dwoma pierwotnymi członkami.

2. Rozjemcy są wybierani ze sporządzonej uprzednio listy zgodnie z postępowaniem określonym w artykule 4.

3. Jeżeli w okresie 60 dni od daty otrzymania wniosku w sprawie postępowania pojednawczego Strona, do której ten wniosek jest skierowany, nie zawiadomi drugiej Strony, że nie zgadza się na wyznaczenie rozjemcy, za którego wybór odpowiada, lub jeżeli w okresie 30 dni od daty wyznaczenia drugiego z członków Komisji, którzy mają być wyznaczeni przez Strony, pierwsi dwaj rozjemcy nie będą w stanie wyznaczyć za wspólną zgodą Przewodniczącego Komisji, Sekretarz Generalny Organizacji na wniosek każdej ze Stron i w okresie 30 dni dokona wymaganego wyznaczenia. Członkowie Komisji wyznaczonej w ten sposób zostaną wybrani z listy określonej w uprzednim ustępie.

4. Przewodniczący Komisji w żadnym razie nie może być osobą, która jest lub była obywatelem jednej z początkowych Stron postępowania, bez względu na sposób jego wyznaczenia.

Art. 4.
1. Lista określona w powyższym artykule 3 składa się z wykwalifikowanych osób wyznaczonych przez Strony i będzie stale uaktualniana przez Organizację. W celu umieszczenia na liście każda Strona może wyznaczyć cztery osoby, które nie muszą być jej obywatelami. Wyznaczenia dokonuje się na okres sześciu lat, z możliwością odnowienia kadencji.

2. W razie zgonu lub niestawienia się osoby, której nazwisko jest umieszczone na liście, Strona, która wyznaczyła tę osobę, jest upoważniona do wyznaczenia zastępcy na pozostały okres kadencji.

Art. 5.
1. W braku odmiennego porozumienia Stron Komisja Pojednawcza ustali tryb postępowania, który w każdym razie będzie dopuszczał prawidłowe przesłuchanie. Co do przeprowadzenia dochodzenia Komisja dostosuje się do postanowień rozdziału III Konwencji haskiej o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych z dnia 18 października 1907 roku, chyba że jednomyślnie zadecyduje inaczej.

2. Strony będą reprezentowane przed Komisją Pojednawczą przez przedstawicieli, których obowiązkiem będzie działanie w charakterze pośredników między Stronami a Komisją. Każda ze Stron może domagać się także obecności doradców i rzeczoznawców wyznaczonych przez siebie w tym celu oraz może żądać przesłuchania wszystkich osób, których zeznania Strona uważa za pożyteczne.

3. Komisja będzie miała prawo domagania się wyjaśnień od przedstawicieli, doradców i rzeczoznawców Stron, jak również od wszelkich osób, których wezwanie, za zgodą ich Rządów, uzna za pożyteczne.

Art. 6.
W braku odmiennego porozumienia Stron orzeczenia Komisji Pojednawczej będą podejmowane większością głosów; Komisja nie będzie się wypowiadała co do istoty sporu, jeżeli nie będą obecni wszyscy jej członkowie.

Art. 7.
Strony będą ułatwiać pracę Komisji Pojednawczej, a w szczególności zgodnie ze swoim ustawodawstwem oraz wykorzystując wszelkie dostępne im środki:

a) dostarczać Komisji niezbędnych dokumentów i informacji;

b) umożliwiać Komisji wejście na swoje terytorium w celu przesłuchania świadków lub rzeczoznawców oraz przeprowadzenia wizji lokalnej.

Art. 8.
Zadaniem Komisji Pojednawczej będzie wyjaśnienie zagadnień spornych, zebranie w tym celu wszelkich potrzebnych informacji w drodze dochodzenia lub za pomocą innych środków oraz dążenie do pojednania Stron. Po rozpatrzeniu sprawy Komisja przekaże Stronom zalecenie, które wyda się jej odpowiednie dla sprawy, i wyznaczy termin, nie dłuższy niż 90 dni, w którym Strony wypowiedzą się co do przyjęcia lub odrzucenia zalecenia.

Art. 9.
Do zalecenia dołącza się uzasadnienie. Jeżeli zalecenie nie przedstawiało w całości lub w części jednomyślnej opinii Komisji, każdy rozjemca będzie uprawniony do wydania odrębnej opinii.

Art. 10.
Postępowanie pojednawcze uznaje się za bezskuteczne, jeżeli po upływie 90 dni od przekazania Stronom zalecenia jedna ze Stron nie zawiadomi drugiej Strony o przyjęciu zalecenia. Postępowanie pojednawcze uznaje się również za bezskuteczne, jeżeli Komisja nie zostanie powołana w terminie przewidzianym w powyższym artykule 3 ustęp 3 albo, w braku odmiennego porozumienia Stron, jeżeli Komisja nie wyda zalecenia w okresie jednego roku od daty wyznaczenia Przewodniczącego Komisji.

Art. 11.
1. Każdy członek Komisji będzie otrzymywał za swoją pracę wynagrodzenie, które zostanie ustalone w drodze porozumienia między Stronami, z których każda będzie ponosiła koszty w równej części.

2. Pokrycie różnych wydatków wynikłych w toku pracy Komisji rozdziela się w ten sam sposób.

Art. 12.
Strony sporu mogą w każdym czasie w toku trwania postępowania pojednawczego ustalić w drodze porozumienia przyjęcie innego postępowania w celu rozstrzygnięcia sporu.

Rozdział II
Postępowanie arbitrażowe

Art. 13.
1. Jeżeli Strony nie postanowią inaczej, postępowanie arbitrażowe będzie prowadzone zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym rozdziale.

2. Jeżeli postępowanie pojednawcze okaże się bezskuteczne, wniosek o wszczęcie postępowania arbitrażowego może być złożony jedynie w okresie 180 dni następujących po niepowodzeniu postępowania pojednawczego.

Art. 14.
Trybunał arbitrażowy składa się z trzech członków: jeden arbiter wyznaczony przez Państwo nadbrzeżne, które podjęło działanie, jeden arbiter wyznaczony przez Państwo, którego obywatele lub mienie doznały uszczerbku na skutek tych działań, oraz pozostały arbiter, który zostanie mianowany w drodze porozumienia między dwoma pierwszymi arbitrami i który będzie pełnił funkcję Przewodniczącego.

Art. 15.
1. Jeżeli po upływie okresu 60 dni od wyznaczenia drugiego arbitra Przewodniczący Trybunału nie zostanie wyznaczony, Sekretarz Generalny Organizacji na wniosek którejkolwiek ze Stron dokona w okresie dalszych 60 dni takiego wyznaczenia, wybierając z uprzednio sporządzonej listy wykwalifikowanych osób, zgodnie z postanowieniami powyższego artykułu 4. Lista ta będzie odrębna od listy rzeczoznawców określonej w artykule IV Konwencji oraz od listy rozjemców określonej w artykule 4 niniejszego załącznika; jednakże nazwisko tej samej osoby może być umieszczone zarówno na liście rozjemców, jak i na liście arbitrów. Osoba działająca w sporze jako rozjemca nie może być jednak wyznaczona jako arbiter w tej samej sprawie.

2. Jeżeli w okresie 60 dni od daty przyjęcia wniosku jedna ze Stron nie wyznaczyła członka Trybunału, za którego wyznaczenie jest odpowiedzialna, druga Strona może bezpośrednio poinformować Sekretarza Generalnego Organizacji, który wyznaczy Przewodniczącego Trybunału w okresie 60 dni, wybierając go z listy określonej w ustępie 1 niniejszego artykułu.

3. Po wyznaczeniu Przewodniczący Trybunału zażąda od Strony, która nie wskazała arbitra, wyznaczenia go w ten sam sposób i na tych samych warunkach. Jeżeli Strona nie dokona żadnego wyznaczenia, Przewodniczący Trybunału zwróci się do Sekretarza Generalnego Organizacji o wyznaczenie w formie i na warunkach przewidzianych w poprzednim ustępie.

4. Przewodniczący Trybunału, jeżeli został wyznaczony zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu, nie może być osobą, która jest lub była obywatelem jednej z zainteresowanych Stron, chyba że zgodzi się na to druga Strona lub Strony.

5. W razie zgonu lub niestawienia się arbitra, za którego wyznaczenie jedna ze Stron odpowiada, Strona ta wyznaczy zastępcę w okresie 60 dni od daty zgonu lub niestawienia się. W razie gdy wymieniona Strona nie dokona wyznaczenia, postępowanie arbitrażowe będzie się odbywało przed pozostałymi arbitrami. W razie zgonu lub niestawienia się Przewodniczącego Trybunału wyznacza się zastępcę zgodnie z postanowieniami powyższego artykułu 14 lub w razie braku zgody między członkami Trybunału w ciągu 60 dni od zgonu lub niestawienia się, zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu.

Art. 16.
Jeżeli postępowanie zostało wszczęte między dwoma Stronami, każda inna Strona, której obywatele lub mienie doznały uszczerbku na skutek tych samych działań albo która jest Państwem nadbrzeżnym podejmującym podobne działania, może przyłączyć się do postępowania arbitrażowego w drodze pisemnego zawiadomienia Stron, które pierwsze wszczęły postępowanie, chyba że jedna z tych Stron sprzeciwi się takiemu przyłączeniu.

Art. 17.
Każdy Trybunał Arbitrażowy ustanowiony na podstawie postanowień niniejszego załącznika ustali własne przepisy postępowania.

Art. 18.
1. Postanowienia Trybunału zarówno co do trybu postępowania, jak i miejsca posiedzeń oraz przedstawionego mu sporu są podejmowane większością głosów jego członków; nieobecność lub wstrzymanie się od głosu jednego z członków Trybunału, za którego wyznaczenie Strony są odpowiedzialne, nie stanowi dla Trybunału przeszkody w wydaniu orzeczenia. W razie równowagi głosów decyduje głos Przewodniczącego.

2. Strony będą ułatwiać pracę Trybunału, a w szczególności zgodnie ze swoim ustawodawstwem oraz korzystając z wszelkich dostępnych środków:

a) dostarczać Trybunałowi niezbędnych dokumentów i informacji;

b) umożliwiać Trybunałowi wejście na swoje terytorium w celu przesłuchania świadków lub rzeczoznawców oraz przeprowadzenia wizji lokalnej.

3. Nieobecność lub niestawienie się jednej Strony nie stanowi przeszkody w postępowaniu.

Art. 19.
1. Do orzeczenia Trybunału dołącza się uzasadnienie. Orzeczenie jest ostateczne i nie podlega odwołaniu. Strony bezzwłocznie poddadzą się orzeczeniu.

2. Każdy spór, który może powstać między Stronami, dotyczący interpretacji i wykonania orzeczenia może być przedstawiony przez każdą ze Stron do rozstrzygnięcia Trybunałowi, który wydał orzeczenie, lub jeżeli to jest niemożliwe, innemu Trybunałowi utworzonemu w tym celu i w tym samym trybie co Trybunał pierwotny.
_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
z dnia 25 października 1976 r.
w sprawie postępowania o odszkodowanie w razie wypadku lub choroby pozostającej w związku ze służbą wojskową.

Na podstawie art. 2 ust. 2 i art. 14 oraz w związku z art. 8 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (Dz. U. Nr 53, poz. 342) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1
Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków.

ż 1. 1. Żołnierz, który uległ wypadkowi, powinien niezwłocznie, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, zameldować o wypadku swojemu przełożonemu.

2. Przełożony po powzięciu wiadomości o wypadku, wskutek którego żołnierz poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszkodzenia ciała, jest obowiązany zameldować o tym dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.

3. Lekarz wojskowy, który udzielił żołnierzowi pierwszej pomocy, jest obowiązany zameldować o wypadku dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.

4. Przez użyte w rozporządzeniu określenie "żołnierz" należy rozumieć również małoletniego kandydata na żołnierza zawodowego, odbywającego naukę w szkole lub orkiestrze wojskowej.

ż 2. 1. W razie wypadku, wskutek którego żołnierz doznał ciężkiego uszkodzenia ciała lub poniósł śmierć, dowódca jednostki wojskowej powołuje niezwłocznie komisję powypadkową w celu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku.

2. W skład komisji powypadkowej powinny wchodzić co najmniej 3 osoby, a mianowicie:

1) jako przewodniczący - zastępca dowódcy jednostki wojskowej,

2) jako członkowie - inspektor do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, specjalista z dziedziny, w której nastąpił wypadek, oraz w miarę możności lekarz.

3. W skład komisji nie mogą wchodzić osoby, które są zainteresowane wynikiem działania komisji, zwłaszcza gdy może mieć to wpływ na ich odpowiedzialność lub uprawnienia.

4. Jeżeli wypadkowi uległ dowódca jednostki wojskowej, komisję powypadkową powołuje jego bezpośredni przełożony.

ż 3. 1. Do zadań komisji powypadkowej należy sprawne i wszechstronne ustalenie dokładnego czasu i miejsca oraz okoliczności i przyczyn wypadku.

2. Komisja powypadkowa może:

1) dokonać oględzin miejsca wypadku,

2) przesłuchać poszkodowanego żołnierza i inne osoby na okoliczności związane z wypadkiem lub odebrać od nich pisemne oświadczenie,

3) zasięgnąć w miarę potrzeby opinii specjalisty,

4) przeglądać akta postępowania karnego oraz inne dokumenty dotyczące wypadku i jego skutków.

3. Z dokonania oględzin miejsca wypadku oraz przesłuchania poszkodowanego lub innych osób sporządza się protokoły.

4. Jeżeli wypadek zdarzył się na terenie jednostki wojskowej stacjonującej w innym garnizonie, przewodniczący komisji może zwrócić się do dowódcy tej jednostki o dokonanie czynności określonych w ust. 2 pkt 1 i 2 oraz nadesłanie zebranych materiałów.

5. Organy wojskowe oraz żołnierze i pracownicy cywilni obowiązani są udzielać komisji wyjaśnień oraz dostarczać dokumentów i innych materiałów dotyczących okoliczności wypadku.

ż 4. 1. Komisja powypadkowa sporządza protokół powypadkowy, w którym należy podać w szczególności:

1) stopień wojskowy, imię i nazwisko żołnierza, który uległ wypadkowi,

2) datę i miejsce wypadku,

3) opis i przyczyny wypadku,

4) doznane przez żołnierza uszkodzenia ciała, a jeżeli poniósł śmierć - fakt śmierci,

5) pouczenie o prawie zgłoszenia zastrzeżeń co do ustaleń zawartych w protokole,

6) podpisy członków komisji.

2. Dane dotyczące doznanych przez żołnierza uszkodzeń ciała wpisuje się do protokołu na podstawie dokumentacji lekarskiej lub opinii lekarza.

3. W razie ustalenia przez komisję:

1) że wyłączną przyczyną wypadku było:

a) umyślne lub rażąco niedbałe działanie lub zaniechanie żołnierza naruszające obowiązujące przepisy lub rozkazy,

b) zachowanie się żołnierza spowodowane nadużyciem alkoholu albo

2) że uszczerbek na zdrowiu lub śmierć żołnierza zostały spowodowane przez żołnierza rozmyślnie

- należy to szczegółowo uzasadnić.

4. W razie ustalenia, że wyłączną przyczyną wypadku były okoliczności wymienione w ust. 3 pkt 1 lit. a), należy w szczególności podać:

1) jaki konkretny przepis lub rozkaz został przez żołnierza naruszony,

2) czy i w jaki sposób przełożeni żołnierza zapewnili warunki odpowiadające tym przepisom i czy sprawowali nadzór nad ich przestrzeganiem,

3) czy żołnierz miał potrzebne umiejętności do wykonywania określonych czynności i czy był należycie przeszkolony w zakresie znajomości tych przepisów.

5. W razie niezgodności stanowisk członków komisji co do okoliczności wypadku w protokole powypadkowym zamieszcza się stanowisko większości członków komisji; przy równej liczbie głosów decyduje głos przewodniczącego. Członek komisji, który nie zgadza się ze stanowiskiem większości, może zamieścić w protokole odrębne zdanie z podaniem uzasadnienia swojego stanowiska.

6. Do protokołu dołącza się całość materiałów zebranych w toku postępowania (protokoły przesłuchań, oświadczenia, opinie specjalistów, notatki, szkice, fotografie, protokoły oględzin miejsca wypadku itp.).

ż 5. 1. Jeżeli w związku z wypadkiem żołnierz poniósł szkodę wskutek utraty lub uszkodzenia przedmiotów osobistego użytku, komisja powypadkowa jest obowiązana dokładnie ustalić:

1) jakie to były przedmioty,

2) stan tych przedmiotów przed wypadkiem (stopień zużycia),

3) czy przedmioty te żołnierz utracił, czy też uległy one zniszczeniu lub uszkodzeniu i w jakim stopniu.

2. Ustalenia, o których mowa w ust. 1, komisja wpisuje do protokołu.

ż 6. Komisja powypadkowa powinna zakończyć postępowanie i sporządzić protokół najpóźniej w ciągu 7 dni od dnia wypadku.

ż 7. 1. W razie wypadku, w którego wyniku żołnierz doznał lżejszego uszkodzenia ciała, jego przełożony zawiadamia inspektora do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy w jednostce, który:

1) ustala okoliczności i przyczyny wypadku oraz sporządza protokół powypadkowy na zasadach określonych w ż 3 - 6,

2) zasięga opinii lekarza, czy doznane przez żołnierza uszkodzenie ciała może mieć charakter trwały.

2. Inspektorowi do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadku przysługują uprawnienia komisji powypadkowej.

ż 8. 1. Protokół powypadkowy przedstawia się niezwłocznie dowódcy jednostki wojskowej, który:

1) jest obowiązany w ciągu 3 dni ustosunkować się do ustaleń w nim zawartych,

2) może polecić dokonanie dodatkowych ustaleń, gdy jego zdaniem okoliczności i przyczyny wypadku nie zostały dostatecznie wyjaśnione.

2. W razie gdy w toku dodatkowych ustaleń wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne, sporządza się nowy protokół powypadkowy, który ponownie przedstawia się dowódcy jednostki wojskowej.

ż 9. 1. Jeden egzemplarz protokołu doręcza się za pisemnym potwierdzeniem odbioru poszkodowanemu żołnierzowi, a jeżeli żołnierz poniósł śmierć w wypadku - jego małżonkowi. W razie braku małżonka protokół doręcza się pełnoletniemu dziecku żołnierza lub opiekunowi dziecka małoletniego albo rodzicom lub innemu członkowi rodziny, o którym mowa w art. 6 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (Dz. U. Nr 53, poz. 342), zwanej dalej "ustawą".

2. Jeżeli w protokole zawarte są dane stanowiące tajemnicę państwową, zainteresowanej osobie doręcza się wyciąg z protokołu z pominięciem tych danych.

3. Żołnierz, który uległ wypadkowi, a w razie jego śmierci osoba, o której mowa w ust. 1, ma prawo wglądu do akt sprawy. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.

ż 10. 1. Żołnierzowi poszkodowanemu w wypadku, a w razie jego śmierci osobie wymienionej w ż 9 ust. 1, przysługuje prawo zgłoszenia pisemnych zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym w ciągu 7 dni od dnia doręczenia protokołu.

2. Zastrzeżenia wnosi się do wojewódzkiego sztabu wojskowego właściwego do ustalenia prawa do odszkodowania za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej, w której protokół został sporządzony.

ż 11. 1. Dowódca jednostki wojskowej przysyła wojewódzkiemu sztabowi wojskowemu właściwemu do ustalenia prawa do odszkodowania:

1) protokół sporządzony przez komisję powypadkową - niezwłocznie po upływie terminu określonego w ż 10 ust. 1,

2) protokół sporządzony przez inspektora do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli:

a) żołnierz, który uległ wypadkowi, lub osoba wymieniona w ż 9 ust. 1 zgłosiła do protokołu zastrzeżenia albo

b) doznane przez żołnierza wskutek wypadku uszkodzenie ciała według opinii lekarza wojskowego może spowodować trwały uszczerbek na zdrowiu.

2. Dowódca jednostki wojskowej przesyłając protokół powypadkowy dołącza jednocześnie:

1) zgłoszone zastrzeżenia do protokołu powypadkowego wraz ze swoim stanowiskiem co do tych zastrzeżeń,

2) informację o miejscu zamieszkania poszkodowanego żołnierza, a w razie jego śmierci - posiadane informacje o stanie rodzinnym żołnierza ze wskazaniem imion, nazwisk, dat urodzenia oraz miejsc zamieszkania osób, o których mowa w art. 6 ustawy,

3) posiadaną dokumentację lekarską,

4) zaświadczenie stwierdzające wysokość uposażenia żołnierza pełniącego zawodową lub okresową służbę wojskową,

5) inne materiały zebrane w toku postępowania powypadkowego.

Rozdział 2
Postępowanie w razie ujawnienia u żołnierza choroby pozostającej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej.

ż 12. W razie ujawnienia u żołnierza choroby wymienionej w wykazie ustalonym w trybie art. 3 ustawy komendant wojskowego zakładu leczniczego lub dowódca jednostki wojskowej kieruje żołnierza do wojskowej komisji lekarskiej w celu stwierdzenia, czy choroba ta pozostaje w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej, oraz ustalenia uszczerbku na zdrowiu. Dowódca jednostki wojskowej przekazuje jednocześnie komisji dokumentację lekarską i opis warunków pełnienia służby wojskowej.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_ż 13. 1. Przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej przesyła orzeczenie w sprawie ustalenia związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej i stopnia uszczerbku na zdrowiu żołnierza wojewódzkiemu sztabowi wojskowemu, właściwemu do ustalenia prawa do odszkodowania, oraz dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.

2. Dowódca jednostki wojskowej po otrzymaniu orzeczenia stwierdzającego związek choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej i stopień uszczerbku na zdrowiu przesyła właściwemu wojewódzkiemu sztabowi wojskowemu zaświadczenie stwierdzające wysokość uposażenia żołnierza pełniącego zawodową lub okresową służbę wojskową.

ż 14. 1. Jeżeli lekarz wojskowy, który stwierdził zgon żołnierza wskutek choroby, uzna, że przyczyną śmierci mogła być choroba powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej, zawiadamia o tym dowódcę jednostki wojskowej, w której żołnierz pełnił służbę.

2. Dowódca jednostki wojskowej po otrzymaniu zawiadomienia albo komendant wojskowego zakładu leczniczego, jeżeli żołnierz zmarł w tym zakładzie, zwraca się do wojskowej komisji lekarskiej o ustalenie, czy przyczyną śmierci żołnierza była choroba powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej. Dowódca jednostki wojskowej przekazuje jednocześnie komisji dokumentację lekarską i opis warunków pełnienia służby wojskowej.

3. W razie stwierdzenia, że przyczyną śmierci żołnierza była choroba powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej, przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej przesyła orzeczenie w tej sprawie wojewódzkiemu sztabowi wojskowemu, właściwemu do ustalenia prawa do odszkodowania, oraz dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełnił służbę. Przepisy ż 11 ust. 2 pkt 2 i 4 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 3
Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do odszkodowania i jego wysokości.

ż 15. _@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Organami właściwymi do ustalania prawa do odszkodowania i jego wysokości są:

1) w I instancji - szef wojewódzkiego sztabu wojskowego,

2) w II instancji - dowódca okręgu wojskowego.

2. Właściwość szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego ustala się według stałego miejsca postoju jednostki wojskowej:

1) w której żołnierz pełnił służbę w dniu wypadku lub w dniu ustalenia przez wojskową komisję lekarską stopnia uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby,

2) w której żołnierz pełnił ostatnio służbę, jeżeli stopień uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby został ustalony lub śmierć wskutek choroby nastąpiła po zwolnieniu ze służby,

3) w której żołnierz wyznaczony do wykonywania zadań poza wojskiem otrzymywał zaopatrzenie wojskowe.

ż 16. 1. Wojewódzki sztab wojskowy wszczyna postępowanie w sprawie ustalenia prawa do odszkodowania i jego wysokości z urzędu lub na wniosek żołnierza, a w razie śmierci żołnierza po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej - na wniosek członka jego rodziny.

2. Wojewódzki sztab wojskowy wszczyna postępowanie z urzędu w razie otrzymania:

a) protokołu powypadkowego albo

b) orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej stwierdzającego uszczerbek na zdrowiu lub śmierć żołnierza wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej.

3. Wojewódzki sztab wojskowy może wszcząć postępowanie z urzędu również przed otrzymaniem protokołu powypadkowego w razie powzięcia wiadomości o wypadku, którego okoliczności i przyczyny nie budzą wątpliwości, jeżeli żołnierz poniósł śmierć w tym wypadku lub doznał ciężkiego uszkodzenia ciała.

4. Jeżeli wniosek o odszkodowanie wpłynie do niewłaściwego organu, organ ten jest obowiązany przesłać go niezwłocznie do właściwego wojewódzkiego sztabu wojskowego.

ż 17. 1. Osoba zainteresowana może działać przez pełnomocnika, jeżeli charakter czynności nie wymaga jej osobistego działania.

2. Pełnomocnikiem zainteresowanego może być osoba, która ma zdolność do czynności prawnych.

3. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu.

ż 18. 1. Wojewódzki sztab wojskowy bada i ocenia całokształt sprawy na podstawie zebranych dowodów (zeznań, oświadczeń i innych dokumentów). W szczególności wojewódzki sztab wojskowy ustala, czy wypadek, któremu uległ żołnierz, jest wypadkiem określonym w art. 2 ust. 1 ustawy i czy nie zachodzą okoliczności określone w art. 4 ustawy.

2. W razie śmierci żołnierza wojewódzki sztab wojskowy jest obowiązany ustalić, czy oprócz członków rodziny wymienionych w informacji nadesłanej przez dowódcę jednostki wojskowej nie ma innych osób uprawnionych do odszkodowania.

3. W razie konieczności wojewódzki sztab wojskowy może przeprowadzić postępowanie uzupełniające. Przepisy ż 3 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

4. Wojewódzki sztab wojskowy zawiadamia dowódcę jednostki wojskowej, czy wypadek, któremu uległ żołnierz, jest wypadkiem określonym w art. 2 ust. 1 ustawy, a jeżeli jest tym wypadkiem, ponadto, czy zachodzą okoliczności określone w art. 4 ustawy.

ż 19. 1. W razie ustalenia, że wypadek, jakiemu uległ żołnierz, jest wypadkiem pozostającym w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, wojewódzki sztab wojskowy kieruje żołnierza bezpośrednio, a jeżeli pełni on nadal służbę - za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej - do wojskowej komisji lekarskiej w celu ustalenia, czy uszczerbek na zdrowiu żołnierza jest skutkiem tego wypadku oraz stopnia uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek tego wypadku. W razie śmierci żołnierza wojewódzki sztab wojskowy zwraca się niezwłocznie do właściwej wojskowej komisji lekarskiej o ustalenie, czy śmierć żołnierza jest następstwem tego wypadku.

2. Wojewódzki sztab wojskowy przesyła właściwej wojskowej komisji lekarskiej posiadaną dokumentację lekarską.

ż 20. 1. Jeżeli wniosek o przyznanie odszkodowania żołnierz złożył po zwolnieniu ze służby wojskowej, a wojewódzki sztab wojskowy nie ma protokołu powypadkowego, zwraca się do dowódcy jednostki wojskowej o nadesłanie tego protokołu, a następnie kieruje żołnierza do wojskowej komisji lekarskiej w celu dokonania ustaleń określonych w ż 19 ust. 1. Przepis ż 19 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2. Jeżeli żołnierz złożył wniosek o przyznanie odszkodowania po zwolnieniu ze służby wojskowej w związku z doznaniem uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby, wojewódzki sztab wojskowy kieruje go do wojskowej komisji lekarskiej w celu ustalenia, czy uszczerbek na zdrowiu jest następstwem choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej oraz stopnia tego uszczerbku.

3. Jeżeli żołnierz złożył wniosek o zwiększenie należnego mu odszkodowania wskutek pogorszenia stanu zdrowia pozostającego w związku z wypadkiem lub chorobą, wojewódzki sztab wojskowy kieruje tego żołnierza do wojskowej komisji lekarskiej w celu wydania orzeczenia, czy ustalony poprzednio uszczerbek na zdrowiu żołnierza uległ powiększeniu.

ż 21. 1. W razie złożenia wniosku o odszkodowanie przez członka rodziny żołnierza zmarłego po zwolnieniu ze służby wojewódzki sztab wojskowy zwraca się do właściwej wojskowej komisji lekarskiej o ustalenie, czy śmierć żołnierza jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby pozostającej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej.

2. Jeżeli wniosek został złożony przez członka rodziny żołnierza niezawodowego, który zmarł poza wojskowym zakładem leczniczym, wojewódzki sztab wojskowy zwraca się do właściwej komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o ustalenie, czy śmierć żołnierza jest następstwem wypadku lub choroby, o których mowa w ust. 1.

ż 22. 1. Jeżeli za podstawę obliczenia wysokości odszkodowania przyjmuje się uposażenie żołnierza należne mu stosowanie do przepisów ustawy o uposażeniu żołnierzy, kwotę tego uposażenia oblicza się według stawek obowiązujących w miesiącu, w którym żołnierz uległ wypadkowi albo w którym został ustalony uszczerbek na zdrowiu wskutek choroby.

2. W razie ustalenia uszczerbku na zdrowiu lub śmierci żołnierza po zwolnieniu ze służby wojskowej za podstawę obliczenia wysokości odszkodowania przyjmuje się stawki uposażenia obowiązujące w ostatnim miesiącu pełnienia służby przez żołnierza.

ż 23. 1. Wysokość odszkodowania za utracone lub zniszczone przedmioty osobistego użytku ustala się na podstawie ceny zakupu tego przedmiotu, obowiązującej w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu, z uwzględnieniem stopnia zużycia.

2. W razie uszkodzenia przedmiotów odszkodowanie stanowi równowartość przywrócenia ich do stanu sprzed wypadku. Jeżeli jednak stopień uszkodzenia jest znaczny albo koszty naprawy przekraczałyby wartość uszkodzonego przedmiotu, wypłaca się odszkodowanie w wysokości określonej w ust. 1.

ż 24. Jeżeli w sprawie wypadku, któremu uległ żołnierz, jest prowadzone postępowanie karne, a wynik tego postępowania może mieć wpływ na uprawnienia żołnierza lub członków jego rodziny do odszkodowania, szef wojewódzkiego sztabu wojskowego może odroczyć wydanie decyzji w tej sprawie do czasu zakończenia postępowania.

ż 25. 1. Decyzję w sprawie odszkodowania szef wojewódzkiego sztabu wojskowego wydaje najpóźniej w ciągu 7 dni po zebraniu wszystkich niezbędnych dokumentów.

2. Decyzja w sprawie odszkodowania powinna w szczególności zawierać: określenie organu wojskowego wydającego decyzję, datę wydania decyzji, powołanie podstawy prawnej, określenie osób, których dotyczy, osnowę decyzji, uzasadnienie z podaniem okoliczności faktycznych i prawnych oraz pouczenie o prawie i terminie wniesienia odwołania ze wskazaniem organu właściwego do jego rozpatrzenia.

3. Przed wydaniem decyzji szef wojewódzkiego sztabu wojskowego obowiązany jest zasięgnąć opinii radcy prawnego.

ż 26. 1. Decyzję doręcza się, za potwierdzeniem odbioru, osobom, których ona dotyczy.

2. Niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 7 dni po wydaniu decyzji o przyznaniu odszkodowania, dokonuje się wypłaty tego odszkodowania.

3. Odszkodowanie przysługujące osobom małoletnim wypłaca się do rąk opiekuna.

ż 27. 1. Od decyzji szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego przysługuje osobom, których ona dotyczy, odwołanie w terminie 30 dni do właściwego dowódcy okręgu wojskowego. Jeżeli zainteresowany nie może wnieść odwołania w ustalonym terminie ze względu na stan zdrowia, termin ten liczy się od ustania przeszkody.

2. Osoby, o których mowa w ust. 1, mają prawo wglądu do akt sprawy. Przepis ż 9 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

3. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego.

ż 28. 1. Szef wojewódzkiego sztabu wojskowego przesyła odwołanie wraz z aktami właściwemu dowódcy okręgu wojskowego.

2. Dowódca okręgu wojskowego po rozpatrzeniu odwołania najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia jego otrzymania wydaje decyzję, w której utrzymuje w mocy decyzję wojewódzkiego sztabu wojskowego albo zmienia ją w całości lub w części. Przepis ż 25 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

3. W razie konieczności dowódca okręgu wojskowego może zarządzić przeprowadzenie postępowania uzupełniającego. Przepis ż 3 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

4. Decyzja szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego, od której nie wniesiono odwołania albo która została utrzymana w mocy lub zmieniona przez organ II instancji wskutek wniesionego odwołania, jest ostateczna w administracyjnym toku instancji.

ż 29. W razie wstępnego ustalenia przez wojskową komisję lekarską trwałego uszczerbku na zdrowiu żołnierza szef wojewódzkiego sztabu wojskowego może wypłacić zaliczkę na poczet odszkodowania.

ż 30. 1. Jeżeli szef wojewódzkiego sztabu wojskowego uzna, że zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające przyznanie jednorazowego odszkodowania pieniężnego w kwocie wyższej niż określona w art. 5 lub 6 ustawy, przedstawia sprawę wraz ze swoją opinią właściwemu dowódcy okręgu wojskowego, a jeżeli żołnierz pełnił służbę w jednostce podległej dowódcy rodzaju sił zbrojnych - temu dowódcy.

2. Dowódca okręgu wojskowego lub rodzaju sił zbrojnych jest upoważniony do wyrażenia zgody na wydanie przez szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego decyzji o przyznaniu jednorazowego odszkodowania pieniężnego żołnierzowi albo uprawnionemu członkowi rodziny żołnierza zmarłego w kwocie wyższej niż określona w art. 5 lub 6 ustawy w granicach do 50%.

3. Dowódca okręgu wojskowego w toku rozpatrywania odwołania może zmienić decyzję wydaną przez szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego przyznając odszkodowanie w kwocie wyższej niż określona w art. 5 lub 6 ustawy w granicach do 50%, jeżeli uzna, że zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające podwyższenie odszkodowania.

ż 31. 1. Dowódca okręgu wojskowego lub rodzaju sił zbrojnych jest również upoważniony do przyznania w szczególnie uzasadnionych wypadkach odszkodowania w granicach określonych w art. 6 ustawy członkom rodziny zmarłego żołnierza nie spełniającym wymaganych warunków albo innej osobie bliskiej, a także członkom rodziny żołnierza, który zaginął w czasie pełnienia służby wojskowej.

2. Decyzja, o której mowa w ust. 1, nie podlega zaskarżeniu.

ż 32. Odszkodowania, o których mowa w ż 30 i 31, wypłaca właściwy do ustalania prawa do odszkodowania wojewódzki sztab wojskowy.

Rozdział 4
Przepisy przejściowe i końcowe.

ż 33. Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do odszkodowania wszczęte przed dniem wejścia w życie rozporządzenia przez wojewódzki sztab wojskowy właściwy według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do odszkodowania prowadzi ten sztab do czasu prawomocnego zakończenia sprawy, chociażby według ż 15 ust. 2 nie był już właściwy.

ż 34. 1. Przepisy dotyczące dowódcy jednostki wojskowej stosuje się odpowiednio:

1) do wojskowego komendanta uzupełnień właściwego ze względu na miejsce wypadku osoby powołanej do czynnej służby, która uległa wypadkowi w czasie odbywania bezpośredniej drogi z miejsca zamieszkania do jednostki wojskowej lub z powrotem do miejsca zamieszkania,

2) do kierownika studium wojskowego, jeżeli wypadkowi uległ student w związku z odbywaniem wojskowego szkolenia w ramach studium wojskowego szkoły wyższej,

3) do kierownika innej państwowej jednostki organizacyjnej, jeżeli wypadkowi uległ żołnierz wyznaczony do wykonywania zadań w tej jednostce.

2. Właściwość szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego ustala się:

1) w stosunku do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1, i członków ich rodzin - według miejsca wypadku,

2) w stosunku do studentów szkół wyższych i członków ich rodzin - według siedziby szkoły wyższej lub jej filii.

3. O wypadku osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 1, organ Milicji Obywatelskiej prowadzący dochodzenie zawiadamia niezwłocznie wojskowego komendanta uzupełnień właściwego dla miejsca wypadku.

ż 35. 1. Przepisy rozporządzenia stosuje się również do ustalania okoliczności i przyczyn wypadków oraz prawa do odszkodowania i jego wysokości w stosunku do żołnierzy, którzy pełnią lub pełnili służbę w jednostkach podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, i członków ich rodzin.

2. Organami właściwymi w sprawach ustalania prawa do odszkodowania i jego wysokości są:

1) w I instancji:

a) dowódcy jednostek Wojski Ochrony Pogranicza i dowódcy jednostek wchodzących w skład Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - w stosunku do żołnierzy, którzy pełnią lub pełnili służbę w tych jednostkach, i członków ich rodzin,

b) Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Departament Finansów) - w stosunku do żołnierzy, którzy pełnią lub pełnili służbę poza jednostkami wymienionymi pod lit. a), i członków ich rodzin,

2) w II instancji:

a) dowódca Wojsk Ochrony Pogranicza i dowódca Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, jeżeli decyzję wydał dowódca jednostki, o której mowa w pkt 1 lit. a),

b) Komisja Odwoławcza do Spraw Odszkodowań Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, jeżeli decyzję wydał organ wymieniony w pkt 1 lit. b).

3. Decyzje, o których mowa w ż 30 i 31, wydają z upoważnienia Ministra Spraw Wewnętrznych organy II instancji.

4. Odszkodowania wypłacają organy podejmujące decyzję o ich przyznaniu.

ż 36. Tracą moc:

1) rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 stycznia 1973 r. w sprawie przyznawania i wypłaty odszkodowań przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (Dz. U. Nr 3, poz. 25),

2) zarządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 stycznia 1973 r. w sprawie trybu ustalania okoliczności i przyczyn wypadków dla celów związanych z przyznawaniem żołnierzom i ich rodzinom świadczeń odszkodowawczych i rentowych (Monitor Polski Nr 4, poz. 30).

ż 37. Rozporządzenie wchodzi w życiem z dniem 1 stycznia 1977 r.
UMOWA KULTURALNA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Maroka, podpisana w Rabacie
dnia 30 października 1969 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 30 października 1969 roku została podpisana w Rabacie Umowa kulturalna między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Maroka, w następującym brzmieniu dosłownym:

Przekład.


Umowa kulturalna między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Maroka.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Królestwa Maroka, dążąc do pogłębienia przyjaźni między obu narodami także za pośrednictwem rozwoju stosunków kulturalnych, naukowych i technicznych, postanowiły zawrzeć niniejszą umowę i uzgodniły następujące postanowienia:

Art. I.
Umawiające się Strony zobowiązują się do rozwijania, w miarę możliwości, współpracy w dziedzinie nauki, kultury, sztuki i oświaty, prasy, radia, telewizji, kinematografii, jak również kultury fizycznej i turystyki.

Art. II.
Umawiające się Strony będą ułatwiać w miarę swoich możliwości:

1) współpracę między akademiami nauk, szkołami wszystkich stopni, instytucjami naukowymi, kulturalnymi, artystycznymi i oświatowymi, stowarzyszeniami artystów i twórców, organizacjami sportowymi, agencjami prasowymi, jak również w zakresie radia, telewizji i filmu oświatowego,

2) wymianę specjalistów w dziedzinie nauki, kultury, sztuki, oświaty, radia, telewizji i filmu oświatowego, jak również wymianę artystów, pisarzy, dziennikarzy i sportowców,

3) przyjmowanie obywateli drugiej Umawiającej się Strony na studia i staże w instytucjach naukowych, zakładach przemysłowych, w szkołach wyższych i zawodowych,

4) wymianę publikacji naukowych, technicznych, literackich i artystycznych, jak również ich tłumaczenie,

5) wymianę dzieł muzycznych i sztuk teatralnych, organizowanie spektakli, wystaw artystycznych i naukowych, konferencji i imprez sportowych, jak również wyświetlanie i rozpowszechnianie filmów i programów oświatowych w radiu i telewizji,

6) wymianę informacji w dziedzinie nauki, kultury, sztuki, oświaty, prasy, radia, telewizji i kinematografii, jak również w dziedzinach kultury fizycznej i turystyki.

Art. III.
Każda Umawiająca się Strona będzie ułatwiać obywatelom drugiej Strony, zgodnie z obowiązującymi przepisami, dostęp do bibliotek, archiwów, zbiorów muzealnych i innych ośrodków badawczych kontrolowanych przez Państwo.

Art. IV.
Każda Umawiająca się Strona będzie ułatwiać na terenie swego kraju poznawanie życia, historii i osiągnięć narodu drugiej Umawiającej się Strony, zwłaszcza w dziedzinie gospodarczej, naukowej i kulturalnej.

Art. V.
Umawiające się Strony zawrą dla celów uniwersyteckich specjalne porozumienia dotyczące uznawania tytułów naukowych, świadectw, dyplomów i tytułów uzyskanych w szkołach i instytucjach naukowych jednej z obu Stron.

Art. VI.
Umawiające się Strony będą popierać i ułatwiać bezpośrednią wymianę między instytucjami i organizacjami objętymi współpracą przewidzianą w niniejszej umowie, jak również zawieranie między tymi instytucjami i organizacjami odpowiednich porozumień.

Art. VII.
Konsultacje dotyczące zastosowania i właściwej realizacji niniejszej umowy, jak również zmian, które mogą być do niej wprowadzone, będą dokonywane w drodze dyplomatycznej.

Art. VIII.
Niniejsza umowa wejdzie w życie w dniu złożenia dokumentów ratyfikacyjnych.

Art. IX.
Umowa niniejsza zawarta jest na okres 5 lat. Ulega ona automatycznemu przedłużeniu na dalsze 5-letnie okresy, jeśli żadna z Umawiających się Stron nie wypowie jej w drodze notyfikacji na 6 miesięcy przez upływem danego okresu.

Sporządzono w Rabacie dnia 30 października 1969 roku w dwóch oryginalnych egzemplarzach w języku francuskim.

Na dowód czego Pełnomocnicy podpisali niniejszą umowę.

Z upoważnienia

Rządu Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

Ambasador Nadzwyczajny

i Pełnomocny Polskiej

Rzeczypospolitej Ludowej

w Maroku:

Feliks Niedbalski

Z upoważnienia Rządu

Królestwa Maroka

Ambasador, Dyrektor

Stosunków Kulturalnych

w Ministerstwie

Spraw Zagranicznych:

Abdelhadi Chraiby

Po zaznajomieniu się z powyższą umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 25 października 1973 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: w z. J. Czyrek
MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA
w sprawie zajęcia (aresztu) statków morskich,
podpisana w Brukseli
dnia 10 maja 1952 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 10 maja 1952 roku została podpisana w Brukseli Międzynarodowa konwencja w sprawie zajęcia (aresztu) statków morskich.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 6 maja 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L.S.

Minister Spraw Zagranicznych: w z. J. Czyrek

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Przekład.


Międzynarodowa konwencja
w sprawie zajęcia (aresztu) statków morskich,
podpisana w Brukseli dnia 10 maja 1952 roku.

Wysokie Umawiające się Strony,

uznając pożyteczność ustanowienia jednolitych zasad dotyczących zajęcia (aresztu) statków morskich, postanowiły zawrzeć w tym celu konwencję i uzgodniły, co następuje:

Art. 1.
Następujące określenia użyte w niniejszej konwencji mają wymienione niżej znaczenie:

1. "Wierzytelność morska" oznacza wierzytelność z jednego lub z kilku następujących tytułów:

a) szkoda wyrządzona przez jakikolwiek statek wskutek zderzenia lub w jakikolwiek inny sposób;

b) utrata życia lub uszkodzenie ciała spowodowane przez jakikolwiek statek lub w związku z eksploatacją jakiegokolwiek statku;

c) pomoc i ratownictwo;

d) umowa o używanie lub wynajęcie jakiegokolwiek statku zawarta w formie czarteru bądź w jakiejkolwiek innej formie;

e) umowa o przewóz ładunku na jakimkolwiek statku zawarta w formie czarteru lub w jakiejkolwiek innej formie;

f) utrata lub uszkodzenie ładunku i bagażu przewożonego na jakimkolwiek statku;

g) awaria wspólna;

h) pożyczka bodmeryjna;

i) holowanie;

j) pilotaż;

k) rzeczy lub materiały dostarczone na statek w związku z jego eksploatacją lub utrzymaniem;

l) budowa, remont lub wyposażenie jakiegokolwiek statku albo opłaty za korzystanie z doku;

m) wynagrodzenie za pracę kapitanów, oficerów lub członków załogi;

n) wydatki kapitana, włączając w to wydatki załadowców, czarterujących lub agentów, poniesione w imieniu statku lub jego właściciela;

o) spory co do własności jakiegokolwiek statku;

p) spory między współwłaścicielami jakiegokolwiek statku co do jego własności, posiadania, eksploatacji lub korzyści z tego statku;

q) zastaw hipoteczny typu "mortgage" lub hipoteka morska jakiegokolwiek statku.

2. "Zajęcie" (areszt) oznacza zajęcie statku w drodze postępowania sądowego w celu zabezpieczenia wierzytelności morskiej, ale nie obejmuje zajęcia statku w wykonaniu lub w zaspokojeniu wyroku.

3. "Osoba" oznacza osoby fizyczne i prawne, spółki i zrzeszenia, rządy, ich organy oraz władze publiczne.

4. "Wierzyciel" oznacza osobę, która twierdzi, że istnieje wierzytelność morska na jej korzyść.

Art. 2.
Statek podnoszący banderę jednego z Umawiających się Państw może być zajęty w obrębie jurysdykcji jakiegokolwiek z Umawiających się Państw wyłącznie w związku z jakąkolwiek wierzytelnością morską; jednakże żadne z postanowień niniejszej konwencji nie oznacza rozszerzenia lub ograniczenia jakichkolwiek praw lub uprawnień rządów lub ich organów, władz publicznych, władz doków lub portów posiadanych przez nie na mocy obowiązujących ich ustaw lub przepisów dotyczących zajęcia, zatrzymania lub innego przeszkodzenia w żegludze statku w obrębie ich jurysdykcji.

Art. 3.
1. Z zastrzeżeniem postanowień ustępu 4 niniejszego artykułu oraz artykułu 10 wierzyciel może zająć bądź statek, wobec którego powstała wierzytelność morska, bądź jakikolwiek inny statek będący własnością osoby, która w chwili powstania wierzytelności morskiej była właścicielem statku, wobec którego wierzytelność morska wynikła nawet wówczas, gdy zajęty statek jest gotowy do podróży; jednakże w związku z wierzytelnościami morskimi wymienionymi w artykule 1 ustęp 1 punkty o), p) lub q) można zająć tylko ten statek, wobec którego wynikła jakakolwiek wierzytelność morska.

2. Uważa się, że statek jest własnością tego samego właściciela, jeżeli wszystkie udziały w nim są własnością tej samej osoby lub tych samych osób.

3. W obrębie jurysdykcji jednego lub więcej Umawiających się Państw zajęcie statku bądź złożenie kaucji lub innego zabezpieczenia w związku z tą samą wierzytelnością morską tego samego wierzyciela jest dopuszczalne tylko jeden raz; jeżeli statek został już zajęty lub złożono kaucję albo inne zabezpieczenie w obrębie takiej jurysdykcji w celu zwolnienia statku bądź w celu uniknięcia grożącego zajęcia, każdy następny wniosek o zajęcie tego statku lub innego statku tego samego właściciela przez tego samego wierzyciela w związku z tą samą wierzytelnością morską będzie odrzucony, a statek zostanie zwolniony przez sąd lub inną właściwą władzę sądową tego Państwa, chyba że wierzyciel udowodni sądowi lub innej właściwej władzy sądowej, że kaucja lub inne zabezpieczenie zostało zdjęte ostatecznie przed następnym zajęciem lub że istnieje inna wystarczająca przyczyna utrzymania zajęcia.

4. W razie umowy czarteru na czas, jeżeli czarterujący, a nie zarejestrowany właściciel statku odpowiada z tytułu wierzytelności morskiej dotyczącej tego statku, wierzyciel może zająć ten lub inny statek będący własnością czarterującego na czas; jednakże zajęcie jakiegokolwiek innego statku stanowiącego własność zarejestrowanego właściciela statku czarterowanego, w związku z daną wierzytelnością, jest niedopuszczalne stosownie do postanowień niniejszej konwencji.

Postanowienia niniejszego ustępu stosuje się do wszystkich spraw, w których osoba inna niż zarejestrowany właściciel statku odpowiada za wierzytelność morską dotyczącą tego statku.

Art. 4.
Statek może być zajęty tylko na podstawie decyzji sądu lub innej właściwej władzy sądowej tego Umawiającego się Państwa, w którym zajęcie ma być dokonane.

Art. 5.
Sąd lub inna władza sądowa właściwa dla miejsca, gdzie dokonano zajęcia statku, zezwoli na zwolnienie statku po złożeniu wystarczającej kaucji lub innego zabezpieczenia z wyłączeniem przypadków, w których został on zajęty w związku z którąkolwiek wierzytelnością morską wymienioną w artykule 1 ustęp 1 punkty o) i p). W takich przypadkach sąd lub inna właściwa władza sądowa może zezwolić osobie posiadającej statek na dalszą jego eksploatację, pod warunkiem złożenia przez tę osobę wystarczającej kaucji lub innego zabezpieczenia, albo też może w inny sposób uregulować sprawę eksploatacji statku w czasie trwania zajęcia.

W braku porozumienia między stronami co do wysokości kaucji lub innego zabezpieczenia sąd lub inna właściwa władza sądowa ustali ich rodzaj i wysokość.

Żądanie zwolnienia statku za takim zabezpieczeniem nie będzie uważane ani jako uznanie odpowiedzialności, ani też jako zrzeczenie się korzyści wynikających z prawa do ograniczenia odpowiedzialności właściciela statku.

Art. 6.
Wszelkie sprawy sporne dotyczące odpowiedzialności wierzyciela za szkody powstałe w wyniku zajęcia statku lub wypłacenia kaucji albo innego zabezpieczenia w celu zwolnienia statku lub uniknięcia zajęcia będą rozstrzygane przez prawo tego Umawiającego się Państwa, na którego obszarze jurysdykcji dokonano lub zażądano zajęcia.

Postępowanie związane z zajęciem statku, uzyskaniem decyzji, o której mowa w artykule 4, jak również wszelkie sprawy proceduralne związane z zajęciem podlegają prawu tego Umawiającego się Państwa, w którym dokonano lub zażądano zajęcia.

Art. 7.
1. Sądy Państwa, w którym dokonano zajęcia, będą właściwe do orzekania o istocie sprawy, jeżeli prawo wewnętrzne tego Państwa przyznaje tym sądom taką właściwość, bądź w którymkolwiek z następujących przypadków:

a) jeżeli wierzyciel ma swoje miejsce zamieszkania lub główną siedzibę przedsiębiorstwa w Państwie, w którym dokonano zajęcia statku,

b) jeżeli wierzytelność wynikła w Państwie, w którym dokonano zajęcia,

c) jeżeli wierzytelność wynikła z podróży statku, podczas której dokonano zajęcia,

d) jeżeli wierzytelność wynikła ze zderzenia lub w okolicznościach przewidzianych w artykule 13 Międzynarodowej konwencji o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących zderzeń, podpisanej w Brukseli dnia 23 września 1910 roku,

e) jeżeli wierzytelność wynikła z niesienia pomocy lub ratownictwa,

f) jeżeli wierzytelność wynikła z zastawu hipotecznego typu "mortgage" lub z hipoteki morskiej zajętego statku.

2. Jeżeli sąd właściwy dla miejsca dokonania zajęcia statku nie jest kompetentny do rozpatrzenia istoty sprawy, kaucja lub inne zabezpieczenie złożone zgodnie z artykułem 5 w celu zwolnienia statku powinna wyraźnie stwierdzać, że została złożona dla zaspokojenia wyroku, który może być wydany przez sąd właściwy dla tej sprawy, natomiast sąd lub inna właściwa władza sądowa Państwa, w którym dokonano zajęcia statku, określi termin, w którym wierzyciel powinien wytoczyć powództwo przed sądem właściwym dla danej sprawy.

3. Jeżeli strony zgodziły się przedstawić spór do rozstrzygnięcia określonemu sądowi innemu niż sąd właściwy dla miejsca dokonania zajęcia lub oddać spór do rozstrzygnięcia przez arbitraż, wówczas sąd lub inna władza sądowa właściwa dla miejsca dokonania zajęcia może określić termin, do którego wierzyciel powinien wszcząć postępowanie.

4. Jeżeli w którymkolwiek z przypadków wymienionych w dwóch poprzednich ustępach postępowanie nie zostanie wszczęte w ustalonym czasie, pozwany może wnieść o zwolnienie statku albo o zwrot kaucji lub innego zabezpieczenia.

5. Artykuł niniejszy nie ma zastosowania do spraw objętych postanowieniami zrewidowanej Konwencji o żegludze na Renie z dnia 17 października 1868 roku.

Art. 8.
1. Postanowienia niniejszej konwencji mają zastosowanie do wszystkich statków podnoszących banderę któregokolwiek z Umawiających się Państw w obrębie jurysdykcji tych Umawiających się Państw.

2. Statek podnoszący banderę Państwa nie będącego Stroną niniejszej konwencji może być zajęty w obrębie jurysdykcji każdego z Umawiających się Państw w związku z wierzytelnością morską wymienioną w artykule 1 bądź każdą inną wierzytelnością, w związku z którą prawo Umawiającego się Państwa zezwala na zajęcie statku.

3. Każde z Umawiających się Państw ma prawo wyłączyć w całości lub w części z korzyści wynikających z niniejszej konwencji każdy rząd Państwa nie będącego Stroną niniejszej konwencji lub każdą osobę, która w chwili dokonania zajęcia statku nie miała swego miejsca zamieszkania lub głównej siedziby przedsiębiorstwa w jednym z Umawiających się Państw.

4. Żadne z postanowień niniejszej konwencji nie zmienia ani nie narusza przepisów prawnych obowiązujących w Umawiającym się Państwie, dotyczących zajęcia jakiegokolwiek statku w obrębie jurysdykcji Państwa bandery statku przez osobę, która ma swoje miejsce zamieszkania lub główną siedzibę przedsiębiorstwa w tym Państwie.

5. Jeżeli wierzytelność morska została zgłoszona nie przez wierzyciela, lecz inną osobę z tytułu zastępstwa, cesji lub na innej podstawie, dla celów niniejszej konwencji osoba ta będzie traktowana tak, jakby miała to samo miejsce zamieszkania lub główną siedzibę przedsiębiorstwa co właściwy wierzyciel.

Art. 9.
Żadne z postanowień niniejszej konwencji nie daje uprawnienia do wytoczenia powództwa, które niezależnie od postanowień niniejszej konwencji nie opierałoby się na prawie stosowanym przez sąd rozpoznający to powództwo, ani też nie stwarza żadnego przywileju morskiego, który nie istnieje na podstawie tego prawa lub Konwencji o przywilejach i hipotekach morskich, jeżeli ma ona zastosowanie.

Art. 10.
Wysokie Umawiające się Strony mogą w chwili podpisania, składania dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia zastrzec sobie:

a) prawo niestosowania niniejszej konwencji do zajęcia statku w związku z jakąkolwiek wierzytelnością morską wymienioną w artykule 1 ustęp 1 punkty o) i p), lecz stosowania w sprawach tych wierzytelności swego prawa wewnętrznego;

b) prawo niestosowania artykułu 3 ustęp 1 w sprawach zajęcia statku w obrębie swej jurysdykcji w związku z wierzytelnościami wymienionymi w artykule 1 ustęp 1 punkt q).

Art. 11.
Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się poddawać rozstrzygnięciu przez arbitraż wszelkie spory między Państwami wynikające z wykładni lub stosowania niniejszej konwencji. Nie narusza to jednak zobowiązań tych Wysokich Umawiających się Stron, które zgodziły się oddawać swe spory do rozstrzygnięcia przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.

Art. 12.
Niniejsza konwencja będzie otwarta do podpisu przez Państwa reprezentowane na Dziewiątej Konferencji Dyplomatycznej Prawa Morskiego. Protokół podpisania będzie sporządzony w drodze dobrych usług przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Belgii.

Art. 13.
Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji, a odpowiednie dokumenty zostaną złożone w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Belgii; Ministerstwo to zawiadomi wszystkie Państwa, które podpisały konwencję lub do niej przystąpiły, o złożeniu tych dokumentów.

Art. 14.
a) Niniejsza konwencja wejdzie w życie między dwoma Państwami, które pierwsze złożą dokumenty ratyfikacyjne, po upływie sześciu miesięcy od daty złożenia drugiego dokumentu ratyfikacyjnego.

b) Niniejsza konwencja wejdzie w życie w stosunku do każdego Państwa, które ją podpisało, a następnie ratyfikowało już po złożeniu drugiego dokumentu ratyfikacyjnego, po upływie sześciu miesięcy od daty złożenia przez to Państwo jego dokumentu ratyfikacyjnego.

Art. 15.
Każde Państwo nie reprezentowane na Dziewiątej Konferencji Dyplomatycznej Prawa Morskiego może przystąpić do niniejszej konwencji.

Państwa notyfikują swoje przystąpienie Ministerstwu Spraw Zagranicznych Belgii; Ministerstwo to zawiadomi drogą dyplomatyczną o tych notyfikacjach wszystkie Państwa, które podpisały niniejszą konwencję lub do niej przystąpiły.

Konwencja wejdzie w życie w stosunku do Państw przystępujących po upływie sześciu miesięcy od daty otrzymania takiej notyfikacji, jednak nie przed wejściem w życie konwencji zgodnie z postanowieniami artykułu 14 punkt a).

Art. 16.
Każda z Wysokich Umawiających się Stron po upływie trzech lat od chwili wejścia w życie niniejszej konwencji w stosunku do niej lub następnie w każdym czasie może złożyć wniosek o zwołanie konferencji w celu rozważenia poprawek do niniejszej konwencji.

Każda z Wysokich Umawiających się Stron zamierzająca skorzystać z tego uprawnienia notyfikuje o tym Rządowi Belgii, który zwoła konferencję w ciągu sześciu miesięcy od daty otrzymania notyfikacji.

Art. 17.
Każda z Wysokich Umawiających się Stron ma prawo wypowiedzieć niniejszą konwencję w każdym czasie po wejściu jej w życie w stosunku do tej Strony. Wypowiedzenie to nabierze mocy po upływie jednego roku od daty otrzymania przez Rząd Belgii notyfikacji o wypowiedzeniu, który zawiadomi drogą dyplomatyczną wszystkie pozostałe Wysokie Umawiające się Strony o takiej notyfikacji.

Art. 18.
a) Każda z Wysokich Umawiających się Stron w czasie ratyfikacji niniejszej konwencji lub przystępowania do niej albo następnie w każdym czasie może notyfikować na piśmie Ministerstwu Spraw Zagranicznych Belgii, że niniejsza konwencja będzie obowiązywać również na terytoriach, za których stosunki międzynarodowe Strona ta jest odpowiedzialna. Niniejsza konwencja będzie obowiązywać na terytoriach wymienionych w tej notyfikacji po upływie sześciu miesięcy od daty jej otrzymania przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Belgii; jednak nie przed wejściem w życie konwencji w stosunku do tej Umawiającej się Strony.

b) Wysoka Umawiająca się Strona, która złożyła oświadczenie wymienione w punkcie a) niniejszego artykułu, rozciągające obowiązywanie konwencji na jakiekolwiek terytorium, za którego stosunki międzynarodowe Strona ta jest odpowiedzialna, może następnie w każdym czasie notyfikować Ministerstwu Spraw Zagranicznych Belgii, że konwencja przestaje obowiązywać na tych terytoriach. Oświadczenie to nabierze mocy po upływie jednego roku od daty otrzymania takiej notyfikacji przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Belgii.

c) Ministerstwo Spraw Zagranicznych Belgii zawiadomi drogą dyplomatyczną wszystkie Państwa, które podpisały niniejszą konwencję lub do niej przystąpiły, o wszelkich notyfikacjach otrzymanych zgodnie z niniejszym artykułem.

Sporządzono w Brukseli dnia 10 maja 1952 roku w językach francuskim i angielskim, przy czym oba teksty mają jednakową moc.
_@POCZ@_ Orzeczenia [2]_@KON@_UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Republiki Francuskiej powodowane chęcią dalszego rozwijania i ułatwiania ich stosunków gospodarczych postanowiły zawrzeć Umowę w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku i uzgodniły, co następuje:

Art. 1.

Zakres podmiotowy.

Niniejsza umowa dotyczy osób, które mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub obu Umawiających się Państwach.

Art. 2.

Podatki, których dotyczy umowa.

1. Niniejsza umowa dotyczy, bez względu na sposób poboru, podatków od dochodu i od majątku, które pobiera się w każdym z Umawiających się Państw.

2. Za podatki od dochodu i od majątku uważa się wszystkie podatki, które pobiera się od całego dochodu, od całego majątku albo od części dochodu lub majątku, włączając podatki od zysku ze sprzedaży ruchomego lub nieruchomego majątku, podatki od sumy wynagrodzeń płaconych przez przedsiębiorstwo, jak również podatki od przyrostu majątku.

3. Do istniejących obecnie podatków, których dotyczy niniejsza umowa, należą w szczególności:

a) w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej:

1) podatek dochodowy,

2) podatek od wynagrodzeń,

3) podatek wyrównawczy (podatek wyrównawczy do podatku dochodowego albo do podatku od wynagrodzeń),

zwane dalej podatkami polskimi,

b) w Republice Francuskiej:

1) podatek od dochodu (l'imp�t sur le revenu),

2) podatek od spółek (l'imp�t sur les soci�t�s),

3) podatek przemysłowy (la contribution des patentes),

w tym wszystkie potrącenia u źródła, wszystkie przedpłaty oraz zaliczki pobierane na poczet wyżej wymienionych podatków, zwane dalej podatkami francuskimi.

4. Umowa będzie miała zastosowanie także do podatków takiego samego lub podobnego rodzaju, które będą wprowadzone obok istniejących podatków lub w ich miejsce po dacie podpisania niniejszej umowy. Właściwe władze Umawiających się Państw będą się informowały o ważnych zmianach zachodzących w ich ustawodawstwach podatkowych.

Art. 3.

Ogólne definicje.

1. W rozumieniu niniejszej umowy, jeżeli z jej treści nie wynika inaczej:

a) określenia "Umawiające się Państwo" i "drugie Umawiające się Państwo" oznaczają odpowiednio Polską Rzeczpospolitą Ludową lub Republikę Francuską,

b) określenie "osoba" obejmuje osoby fizyczne, spółki i wszystkie inne zrzeszenia osób,

c) określenie "spółka" oznacza osoby prawne lub jednostki, które dla opodatkowania traktuje się jako osoby prawne,

d) określenia "przedsiębiorstwo Umawiającego Państwa" i "przedsiębiorstwo drugiego Umawiającego się Państwa" oznaczają odpowiednio przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się Państwie albo przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie,

e) określenie "obywatele" oznacza:

1) wszystkie osoby fizyczne, które posiadają obywatelstwo jednego z Umawiających się Państw,

2) wszystkie osoby prawne, spółki osób i stowarzyszenia utworzone zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem Umawiającego się Państwa,

f) przez "komunikację międzynarodową" rozumie się wszelki transport wykonywany przez statek, samolot, pojazd szynowy lub drogowy będący w użytkowaniu przedsiębiorstwa, którego miejsce faktycznego zarządu znajduje się w Umawiającym się Państwie, z wyjątkiem przypadków, gdy statek, samolot lub pojazd jest wykorzystywany tylko w ruchu między miejscami położonymi w drugim Umawiającym się Państwie,

g) określenie "właściwa władza" oznacza:

1) w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - Ministra Finansów albo jego upoważnionego przedstawiciela,

2) w Republice Francuskiej - Ministra Gospodarki i Finansów albo jego upoważnionego przedstawiciela.

2. Przy stosowaniu umowy przez Umawiające się Państwo, jeżeli z jej treści nie wynika inaczej, każde inaczej nie zdefiniowane określenie ma takie znaczenie, jakie przyjmuje się według prawa danego Państwa w zakresie podatków, które są przedmiotem niniejszej umowy.

Art. 4.

Miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

1. W rozumieniu niniejszej umowy określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie" oznacza osobę, która według prawa tego Państwa podlega tam obowiązkowi podatkowemu, z uwagi na jej miejsce zamieszkania, jej miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne podobne znamiona, nie włączając jednak osób, które podlegają opodatkowaniu w tym Państwie tylko w zakresie dochodu, jaki osiągają ze źródeł położonych w wyżej wymienionym Państwie albo z tytułu majątku, jaki posiadają w tym Państwie.

2. Jeżeli stosownie do postanowień ustępu 1 osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, wówczas stosuje się następujące zasady:

a) osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania. Jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, wówczas uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych);

b) jeżeli nie można ustalić, w którym Umawiającym się Państwie osoba ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Umawiających się Państw, wówczas uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym zwykle przebywa;

c) jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obydwu Umawiających się Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, wówczas będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, którego jest obywatelem;

d) jeśli sytuacji tej osoby nie można uregulować zgodnie z postanowieniami liter a), b) i c), właściwe władze Umawiających się Państw rozstrzygną zagadnienie w drodze wzajemnego porozumienia.

3. Jeżeli, stosownie do postanowień ustępu 1, osoba nie będąca osobą fizyczną ma siedzibę w obu Umawiających się Państwach, uważa się ją za mającą siedzibę w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce jej faktycznego zarządu.

Art. 5.

Zakład.

1. W rozumieniu niniejszej umowy określenie "zakład" oznacza stałą placówkę, w której całkowicie albo częściowo wykonuje się działalność przedsiębiorstwa.

2. Określenie "zakład" obejmuje w szczególności:

a) miejsce zarządzania,

b) filię,

c) biuro, w którym prowadzona jest działalność handlowa,

d) zakład fabryczny,

e) warsztat,

f) kopalnię, kamieniołom albo inne miejsce wydobywania bogactw naturalnych,

g) budowę albo montaż, których okres przekracza 12 miesięcy.

3. Nie stanowią zakładu:

a) placówki, które służą wyłącznie do składowania, wystawiania albo wydawania dóbr albo towarów należących, do przedsiębiorstwa,

b) dobra albo towary należące do przedsiębiorstwa, utrzymywane wyłącznie dla składowania, wystawiania albo wydawania,

c) dobra albo towary należące do przedsiębiorstwa, utrzymywane wyłącznie w celu obróbki lub przerobu przez inne przedsiębiorstwo,

d) stała placówka utrzymywana wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów albo w celu uzyskiwania informacji dla przedsiębiorstw,

e) stała placówka utrzymywana przez przedsiębiorstwo wyłącznie dla celów reklamowych, dla dostarczania informacji, prowadzenia badań naukowych lub wykonywania podobnej działalności o przygotowawczym lub pomocniczym charakterze.

4. Jeżeli osoba, z wyjątkiem niezależnego przedstawiciela w rozumieniu ustępu 5, działa w Umawiającym się Państwie dla przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa, uważa się, iż w tym pierwszym Państwie istnieje zakład, jeżeli ta osoba posiada pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu przedsiębiorstwa i pełnomocnictwo w tym Państwie zwykle wykonuje, chyba że jej działalność ogranicza się tylko do zakupu dla przedsiębiorstwa dóbr lub towarów.

5. Nie będzie się traktować przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa za posiadające zakład w drugim Umawiającym się Państwie, tylko z tego powodu, że wykonuje tam czynności przez maklera, komisanta generalnego albo każdego innego niezależnego przedstawiciela, o ile te osoby działają w ramach swojej zwykłej działalności.

6. Sam fakt, że spółka mająca siedzibę w Umawiającym się Państwie, kontroluje lub jest kontrolowana przez spółkę mającą siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, albo tam wykonującą swoje czynności (przez posiadanie tam zakładu albo w inny sposób), nie wystarcza, aby jakąkolwiek z tych spółek uważać za zakład drugiej spółki.

Art. 6.

Dochody z nieruchomości.

1. Dochody z majątku nieruchomego, włączając dochody z eksploatacji gospodarstw rolnych i leśnych, podlegają opodatkowaniu w tym Umawiającym się Państwie, w którym ten majątek jest położony.

2. Określenie "majątek nieruchomy" rozumie się według prawa podatkowego Umawiającego się Państwa, w którym majątek ten jest położony. Określenie to obejmuje w każdym przypadku przynależność do majątku nieruchomego, żywy i martwy inwentarz gospodarstw rolnych i leśnych, prawa, do których zastosowanie mają przepisy prawa rzeczowego, prawa użytkowania majątku nieruchomego, jak również prawa do zmiennych lub stałych świadczeń z tytułu eksploatacji albo prawa do eksploatacji zasobów mineralnych, źródeł i innych bogactw naturalnych. Statki żeglugi morskiej i śródlądowej oraz samoloty nie stanowią majątku nieruchomego.

3. Postanowienia ustępu 1 stosuje się do dochodów z bezpośredniego użytkowania, najmu lub dzierżawy, jak również każdego innego rodzaju użytkowania majątku nieruchomego.

4. Postanowienia ustępów 1 i 3 stosuje się również do dochodów z majątku nieruchomego przedsiębiorstwa i do dochodu z majątku nieruchomego, który służy do wykonywania wolnego zawodu.

Art. 7.

Zyski z przedsiębiorstw.

_@POCZ@_ Orzeczenia [2]_@KON@_1. Zyski z przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, zyski przedsiębiorstwa podlegają opodatkowaniu w drugim Umawiającym się Państwie jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.

2. Z zastrzeżeniem postanowień ustępu 3, jeżeli przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa wykonuje działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład, to w każdym Umawiającym się Państwie należy przypisać temu zakładowi takie zyski, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.

3. Przy ustalaniu zysków zakładu dopuszcza się odliczenie nakładów ponoszonych dla tego zakładu włącznie z kosztami zarządzania i ogólnymi kosztami administracyjnymi niezależnie od tego, czy powstały w tym Państwie, w którym leży zakład, czy gdzie indziej.

4. O ile w Umawiającym się Państwie istnieje zwyczaj ustalania zysków zakładu przez podział całkowitych zysków przedsiębiorstwa na jego poszczególne części, żadne postanowienie ustępu 2 nie wyklucza ustalenia przez to Umawiające się Państwo zysku do opodatkowania według zwykle stosowanego podziału; sposób zastosowanego podziału zysku musi jednak być taki, żeby wynik był zgodny z zasadami niniejszego artykułu.

5. Nie można przypisać zakładowi zysku tylko z tytułu samego zakupu dóbr lub towarów przez ten zakład dla przedsiębiorstwa.

6. Przy stosowaniu poprzednich ustępów ustalanie zysków zakładu powinno być dokonywane każdego roku w ten sam sposób, chyba że istnieją uzasadnione i wystarczające powody, aby postąpić inaczej.

7. Jeżeli w zyskach mieszczą się elementy dochodu, które zostały odrębnie uregulowane w innych artykułach niniejszej umowy, postanowienia tego artykułu nie naruszają postanowień tych innych artykułów.

8. Zyski przedsiębiorstwa asekuracyjnego lub reasekuracyjnego Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo wykonuje swoją działalność w drugim Umawiającym się Państwie przy pomocy zakładu położonego w tym drugim Państwie.

Art. 8.

Transport międzynarodowy.

1. Zyski pochodzące z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej statków morskich lub samolotów podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

2. Zyski pochodzące z eksploatacji statków żeglugi śródlądowej podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

3. Jeżeli miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa żeglugi morskiej lub śródlądowej znajduje się na pokładzie statku, uważa się, że znajduje się w tym Umawiającym się Państwie, w którym leży port macierzysty statku, jeżeli nie ma on portu macierzystego w tym Umawiającym się Państwie, w którym osoba eksploatująca statek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

4. Zyski pochodzące z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej pojazdów szynowych lub drogowych podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

5. Postanowienia ustępów 1, 2 i 4 stosuje się również:

a) do zysków pochodzących z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej statków morskich, samolotów, pojazdów szynowych lub drogowych wydzierżawionych, jak również do zysków pochodzących z eksploatacji wydzierżawionych statków służących do żeglugi śródlądowej,

b) do zysków pochodzących z udziałów w umowie poolowej, we wspólnocie eksploatacyjnej lub też w innym międzynarodowym związku eksploatacyjnym.

Art. 9.

Przedsiębiorstwa powiązane.

Jeżeli:

a) przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu, kontroli albo w kapitale przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa albo

b) te same osoby bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu, kontroli lub w kapitale przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa i przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa

i w jednym i drugim przypadku między dwoma przedsiębiorstwami w zakresie ich stosunków handlowych lub finansowych zostaną umówione lub narzucone warunki, które różnią się od warunków, które by ustaliły między sobą niezależne przedsiębiorstwa, wówczas zyski, które osiągałoby jedno z przedsiębiorstw bez tych warunków, ale z powodu tych warunków ich nie osiągnęło, mogą być uznane za zyski tego przedsiębiorstwa i w konsekwencji opodatkowane.

Art. 10.

Dywidendy.

1. Dywidendy, które płaci spółka mająca siedzibę w Umawiającym się Państwie osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie.

2. Dywidendy te mogą być jednak opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie i według prawa tego Państwa, w którym spółka wypłacająca dywidendy ma swoją siedzibę, ale gdy osoba, która pobiera dywidendy jest ich rzeczywistym odbiorcą, podatek ten nie może przekroczyć:

a) 5% kwoty dywidendy brutto, jeżeli odbiorca jest spółką (z wyłączeniem spółek osobowych), rozporządzającą bezpośrednio co najmniej 10% kapitału spółki wypłacającej dywidendy,

b) 15% kwoty dywidendy brutto we wszystkich innych przypadkach.

3. Użyty w tym artykule wyraz "dywidendy" oznacza wpływy z akcji lub innych praw związanych z udziałem w zyskach, z wyjątkiem wierzytelności, jak również wpływy pochodzące z innych udziałów w spółce, które według prawa podatkowego Państwa, w którym spółka wydzielająca dywidendy ma siedzibę, zrównane są z wpływami z akcji.

4. Postanowień ustępów 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli odbiorca dywidend, mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw, wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się siedziba spółki płacącej dywidendy, bądź działalność przemysłową lub handlową za pośrednictwem zakładu, który jest w nim położony, bądź wolny zawód w oparciu o stałą placówkę, która jest w nim położona, i gdy udział, z tytułu którego wypłaca się dywidendy, rzeczywiście wiąże się z działalnością zakładu lub wykonywaniem wolnego zawodu.

5. Osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, która otrzymuje dywidendy od spółki mającej siedzibę we Francji, jest uprawniona do zwrotu przedpłaty odnoszącej się do dywidend wypłaconych w danym przypadku przez spółkę wypłacającą dywidendy. Przedpłata będzie zwrócona przez potrącenie z podatku pobranego zgodnie z ustawodawstwem wewnętrznym i z postanowieniami ustępu 2. W celu zastosowania całości postanowień niniejszej umowy kwota brutto zwróconej przedpłaty będzie traktowana jako dywidenda.

Art. 11.

Odsetki.

1. Odsetki, które pochodzą z jednego Umawiającego się Państwa i wypłacane są osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim Państwie.

2. Użyty w niniejszym artykule wyraz "odsetki" oznacza dochody z wierzytelności wszelkiego rodzaju, tak zabezpieczonych, jak i nie zabezpieczonych hipoteką lub klauzulą udziału w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek publicznych i skryptów dłużnych, w tym również premie i udziały związane z powyższymi tytułami. Kary za zwłokę w wypłacie odsetek nie są traktowane jako odsetki w rozumieniu niniejszego artykułu.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_3. Postanowień ustępu 1 nie stosuje się, jeżeli odbiorca odsetek mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie, z którego pochodzą odsetki, bądź działalność handlową lub przemysłową przy pomocy zakładu położonego w tym Państwie, bądź to wolny zawód w oparciu o stałą placówkę położoną w tym Państwie i jeżeli wierzytelności, na których zaspokojenie są płacone odsetki faktycznie należą do tego zakładu lub związane są z wykonywaniem wolnego zawodu. W tym przypadku mają zastosowanie odpowiednio postanowienia artykułów 7 lub 14.

4. Uważa się, że odsetki pochodzą z Umawiającego się Państwa, jeżeli dłużnikiem jest samo Państwu, jednostka samorządu lokalnego, osoba prawna prawa publicznego lub osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym Państwie. Jednakże, jeżeli płatnik odsetek posiadający lub nie posiadający miejsca zamieszkania lub siedziby w Umawiającym się Państwie, ma w Umawiającym się Państwie zakład, na rzecz którego została zaciągnięta pożyczka powodująca płatność odsetek i który ponosi ich koszty, uważa się, że powyższe odsetki pochodzą z tego Umawiającego się Państwa, w którym położony jest zakład.

5. Jeżeli między dłużnikiem i wierzycielem lub między każdym z nich a osobą trzecią istnieją szczególne stosunki i dlatego zapłacone odsetki, biorąc pod uwagę wierzytelność, przekraczają kwotę, którą dłużnik i wierzyciel umówiliby bez tych stosunków, wówczas postanowienia tego artykułu stosuje się tylko do tej ostatnio wymienionej kwoty. W tym przypadku nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu według prawa każdego Umawiającego się Państwa i przy uwzględnieniu innych postanowień niniejszej umowy.

Art. 12.

Należności licencyjne.

1. Należności licencyjne pochodzące z Umawiającego się Państwa wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. W każdym razie takie należności mogą być opodatkowane także w tym Umawiającym się Państwie, w którym powstały, i zgodnie z prawem tego Państwa, lecz gdy osoba pobierająca należności licencyjne jest ich rzeczywistym odbiorcą, podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 10% kwoty tych należności.

3. Bez względu na postanowienia ustępu 2 należności z praw autorskich z tytułu twórczości literackiej, artystycznej lub naukowej podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym osoba otrzymująca te należności ma miejsce zamieszkania.

4. Określenie "należności licencyjne" użyte w niniejszym artykule oznacza wszelkiego rodzaju należności, które są płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania prawa autorskiego do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego, włącznie z filmami i dziełami zarejestrowanymi dla radia i telewizji, do patentu, znaku przemysłowego lub handlowego, rysunku, modelu, planu, formuły, technologii produkcyjnej i za informacje związane z doświadczeniem zdobytym w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej albo z umiejętnością (know-how).

5. Postanowień ustępów 1, 2 i 3 nie stosuje się, jeżeli odbiorca należności licencyjnych posiadający miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie, z którego pochodzą należności, bądź działalność przemysłową lub handlową za pośrednictwem położonego w tym Państwie zakładu, bądź wolny zawód w oparciu o stałą placówkę położoną w tym Państwie, a prawa lub wartości majątkowe, z tytułu których wypłacane są należności licencyjne, rzeczywiście należą do tego zakładu lub są związane z wykonywaniem wolnego zawodu. W tym przypadku postanowienia artykułu 7 lub artykułu 14 mają odpowiednie zastosowanie.

6. Należności licencyjne uważa się za pochodzące z Umawiającego się Państwa gdy dłużnikiem jest to Państwo, jego jednostka samorządu lokalnego, osoba prawna prawa publicznego albo osoba mająca w tym Państwie miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Jeżeli jednak dłużnik należności licencyjnych bez względu na to, czy ma on w jednym Umawiającym się Państwie miejsce zamieszkania lub siedzibę, posiada w Umawiającym się Państwie zakład, a umowa na podstawie której płacone są należności licencyjne, została zawarta dla celów zakładu i zakład sam pokrywa te należności, wówczas uważa się należności licencyjne za pochodzące z tego Umawiającego się Państwa, w którym położony jest zakład.

7. Jeżeli między dłużnikiem a wierzycielem lub między nimi a osobą trzecią istnieją szczególne stosunki i dlatego zapłacone opłaty licencyjne przekraczają w stosunku do świadczenia podstawowego kwotę, którą dłużnik i wierzyciel umówiliby bez tych stosunków, wówczas artykuł ten stosuje się tylko do tej ostatnio wymienionej kwoty. W tym przypadku nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu według prawa każdego Umawiającego się Państwa oraz przy uwzględnieniu innych przepisów niniejszej umowy.

Art. 13.

Zyski kapitałowe.

1. Zyski pochodzące ze sprzedaży majątku nieruchomego określonego w artykule 6 ustęp 2 albo ze sprzedaży udziałów lub podobnych praw w spółce, której aktywa składają się głównie z majątku nieruchomego, podlegają opodatkowaniu w tym Umawiającym się Państwie, w którym majątek ten jest położony.

2. Zyski ze sprzedaży ruchomego majątku stanowiącego majątek zakładu, który posiada przedsiębiorstwo jednego z Umawiających się Państw w drugim Umawiającym się Państwie, albo podstawowych ruchomości stałego urządzenia, które osoba trudniąca się wykonywaniem wolnego zawodu zamieszkała w jednym Umawiającym się Państwie posiada w drugim Umawiającym się Państwie łącznie z zyskami, które zostaną uzyskane przy sprzedaży takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem) lub takiego stałego urządzenia, podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie.

Jednakże zyski ze sprzedaży ruchomego majątku wymienionego w artykule 22 ustęp 3 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym ten majątek ruchomy według wspomnianego artykułu może być opodatkowany.

3. Zyski ze sprzedaży majątku nie wymienionego w ustępach 1 lub 2 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym sprzedający ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Art. 14.

Wolne zawody.

1. Dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej samodzielnej działalności podobnego rodzaju, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że dla wykonywania swojej działalności w drugim Umawiającym się Państwie dysponuje ona zwykle stałą placówką. Jeżeli rozporządza ona taką stałą placówką, wówczas dochody podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie, jednak tylko o tyle, o ile mogą być przypisane tej stałej placówce.

2. Określenie "wolny zawód" obejmuje wszystkie rodzaje działalności - inne niż działalność handlowa, przemysłowa lub rolna - wykonywanych na własny rachunek w sposób niezależny przez osobę, która osiąga zyski lub ponosi struty w wyniku tych działalności.

Art. 15.

Praca najemna.

7. Z zastrzeżeniem postanowień artykułów 16, 18 i 19 pensje, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie.

Jeżeli praca jest tam wykonywana, wówczas osiągnięte za nią wynagrodzenia podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie.

2. Bez względu na postanowienia ustępu 1 wynagrodzenia, jakie osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, wykonywanej na terenie drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w pierwszym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie podczas jednego lub kilku okresów, nie przekraczających łącznie 183 dni w danym roku podatkowym,

b) wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma w tym drugim Państwie miejsca zamieszkania lub siedziby,

c) wynagrodzenia nie są ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Państwie.

3. Bez względu na poprzednie postanowienia tego artykułu wynagrodzenia z pracy najemnej wykonywanej na pokładzie statku morskiego, samolotu, pojazdu szynowego lub drogowego w komunikacji międzynarodowej albo na pokładzie statku żeglugi śródlądowej podlegają opodatkowaniu w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

Art. 16.

Wynagrodzenia członków rad nadzorczych albo zarządzających.

Wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej albo radzie zarządzającej spółki mającej siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie.

Art. 17.

Artyści i sportowcy.

1. Bez względu na postanowienia artykułów 14 i 15 dochody zawodowych artystów, jak na przykład artystów scenicznych, filmowych, radiowych oraz telewizyjnych, jak też muzyków i sportowców z osobiście wykonywanej w tym charakterze działalności, podlegają opodatkowaniu w tym z Umawiających się Państw, w którym wykonują oni te czynności.

2. Jeżeli dochody z działalności wykonywanej osobiście przez artystę scenicznego lub sportowca są przyznawane innej osobie niż sam artysta lub sportowiec, mogą być one ze względu na postanowienia artykułów 7, 14 i 15 opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym dana działalność artystyczna lub sportowa jest wykonywana.

3. Bez względu na postanowienia ustępów 1 i 2 dochody z rodzajów działalności określonych w ustępie 1 wykonywanej w ramach wymiany kulturalnej aprobowanej przez Państwo, w którym artyści lub sportowcy mają miejsce zamieszkania, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

_@POCZ@_ Orzeczenia [4]_@KON@_Art. 18.

Renty i emerytury.

Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 19 ustęp 2 renty, emerytury i podobne wynagrodzenia z tytułu poprzedniego zatrudnienia, wypłacane osobie zamieszkałej w jednym Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Art. 19.

Funkcje publiczne.

1.
a) Wynagrodzenia inne niż renty i emerytury, przekazywane przez Umawiające się Państwo albo przez jedną z jego jednostek samorządu lokalnego lub przez jedną z ich osób prawnych prawa publicznego osobie fizycznej z tytułu usług o charakterze publicznym, świadczonych temu Państwu albo tej jednostce samorządu lub tej osobie prawnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

b) Jednakże wynagrodzenia te podlegają opodatkowaniu tylko w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli usługi są świadczone w tym Państwie i jeśli otrzymujący wynagrodzenie ma miejsce zamieszkania w tym Państwie, którego obywatelstwo posiada.

2.
a) Renty i emerytury przekazywane przez Umawiające się Państwo albo przez jedną z jego jednostek samorządu lokalnego, albo przez jedną z ich osób prawnych prawa publicznego, bądź wprost, bądź w ciężar tworzonego przez nie funduszu osobie fizycznej z tytułu usług o charakterze publicznym świadczonych temu Państwu, albo tej jednostce samorządu, albo tej osobie prawnej podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

b) Jednakże te renty i emerytury podlegają opodatkowaniu tylko w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli ich odbiorca ma w tym Państwie miejsce zamieszkania i posiada jego obywatelstwo.

3. Publiczny charakter usług świadczonych Umawiającemu się Państwu, jego jednostkom samorządu lokalnego albo jednej z ich osób prawnych prawa publicznego jest określony zgodnie z prawem wewnętrznym tego Państwa.

4. Postanowienia artykułów 15, 16 i 18 stosuje się do wynagrodzeń lub rent i emerytur przekazywanych z tytułu usług świadczonych w ramach działalności przemysłowej lub handlowej wykonywanej przez jedno z Umawiających się Państw albo przez jedną z ich jednostek samorządu lokalnego lub przez jedną z ich osób prawnych prawa publicznego.

Art. 20.

Nauczyciele, pracownicy badawczy i studenci.

1. Nauczyciel i pracownik badawczy, posiadający miejsce zamieszkania w jednym Umawiającym się Państwie, który udaje się do drugiego Umawiającego się Państwa, aby prowadzić wykłady lub badania, jest zwolniony od opodatkowania w tym drugim Państwie z tytułu wynagrodzenia otrzymywanego za swą działalność przez okres nie przekraczający dwóch lat.

2. Postanowień ustępu 1 nie stosuje się do dochodów pochodzących z prac badawczych, jeżeli prace te nie są podejmowane w interesie publicznym, ale głównie w celu osiągnięcia indywidualnej korzyści przez jedną lub więcej określonych osób.

3. Sumy, jakie student lub stażysta, który ma lub miał uprzednio miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw i który przebywa w drugim Umawiającym się Państwie wyłącznie w celu kształcenia się, otrzymuje na pokrycie kosztów utrzymania lub wykształcenia, nie podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie pod warunkiem, że pochodzą one ze źródeł położonych poza tym Państwem.

4. Bez względu na postanowienia ustępu 3 wynagrodzenia, jakie student lub stażysta, który ma lub miał uprzednio miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie i który przebywa w drugim Umawiającym się Państwie wyłącznie w celu kształcenia się, otrzymuje z tytułu usług świadczonych w tym drugim Państwie, nie podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie pod warunkiem, że usługi te pozostają w związku z jego kształceniem się lub że wynagrodzenie za te usługi jest niezbędne dla uzupełnienia środków, jakimi dysponuje na swoje utrzymanie.

Art. 21.

Inne nie wymienione przychody.

1. Części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, bez względu na to skąd pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

2. Postanowień ustępu 1 nie stosuje się, gdy osoba osiągająca zysk, posiadając miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie bądź działalność przemysłową lub handlową za pomocą zakładu położonego w tym Państwie, bądź wolny zawód w oparciu o stałą placówkę położoną w tym Państwie i gdy prawa lub dobra, z tytułu posiadania których osiągany jest zysk, są rzeczywiście związane z działalnością zakładu lub wykonywaniem wolnego zawodu.

W tym przypadku stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 7 lub artykułu 14.

Art. 22.

Majątek.

1. Majątek nieruchomy określony w artykule 6 ustęp 2 podlega opodatkowaniu w tym Umawiającym się Państwie, na terenie którego jest położony.

2. Majątek ruchomy, stanowiący aktywa zakładu danego przedsiębiorstwa albo należący do stałej placówki służącej do wykonywania wolnego zawodu, podlega opodatkowaniu w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się zakład lub stała placówka.

3. Statki morskie, samoloty i pojazdy szynowe albo drogowe eksploatowane w komunikacji międzynarodowej oraz statki żeglugi śródlądowej, jak też majątek ruchomy służący do ich eksploatacji, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się siedziba rzeczywistego zarządu przedsiębiorstwa.

4. Wszelkie inne składniki majątkowe osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Art. 23.

Postanowienia o uniknięciu podwójnego opodatkowania.

Podwójnego opodatkowania unika się w następujący sposób:

1. W przypadku Polski:

a) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga przychody lub posiada majątek, które stosownie do postanowień niniejszej umowy podlegają opodatkowaniu we Francji, wówczas Polska - z zastrzeżeniem postanowień punktu b), wyłączy te przychody albo ten majątek spod opodatkowania; może jednak przy ustalaniu podatku od pozostałego dochodu albo pozostałego majątku tej osoby zastosować stawkę podatkową, która zostałaby zastosowana, gdyby te przychody albo ten majątek nie zostały wyłączone spod opodatkowania,

b) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga przychody, które zgodnie z postanowieniami artykułów 10, 12, 14, 16 i 17 podlegają opodatkowaniu we Francji, wówczas Polska zaliczy na poczet podatku należnego od dochodu tej osoby kwotę, która odpowiada podatkowi zapłaconemu we Francji. Podlegająca zaliczeniu kwota nie może jednak przekraczać części podatku obliczonego przed zaliczeniem, która przypada na przychody osiągane we Francji.

2. W przypadku Francji:

a) dochody inne niż wymienione poniżej w punkcie b) są zwolnione od podatków francuskich wyszczególnionych w artykule 2 ustęp 3 litera b), jeżeli dochody te podlegają opodatkowaniu w Polsce na mocy niniejszej umowy,

b) dochody wymienione w artykułach 10, 12, 14, 16 i 17 pochodzące z Polski podlegają opodatkowaniu we Francji. Polski podatek pobrany od tych dochodów stwarza prawo osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę we Francji do zaliczenia na poczet podatku w wysokości odpowiadającej sumie pobranego podatku polskiego, ale nie wyższego od sumy podatku francuskiego od tych dochodów. Zaliczenie to następuje na poczet podatków wymienionych w artykule 2 ustęp 3 litera b) należnych od podstaw opodatkowania, obejmujących omawiane dochody,

c) w stosunku do dochodów opodatkowanych we Francji na mocy niniejszej umowy bez względu na postanowienia ustępów oznaczonych literami a) i b) podatek francuski jest obliczony według stawki odpowiadającej ogólnej kwocie dochodu podlegającej opodatkowaniu według ustawodawstwa francuskiego.

Art. 24.

Równe traktowanie.

1. Obywatele Umawiającego się Państwa niezależnie od tego, czy posiadają miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, nie mogą być poddani w drugim Umawiającym się Państwie ani opodatkowaniu, ani związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe od tych, którym są lub mogą być poddani obywatele tego drugiego Państwa znajdujący się w takiej samej sytuacji.

2. Opodatkowanie zakładu, który posiada przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa w drugim Umawiającym się Państwie, nie może być w drugim Państwie bardziej niekorzystne niż opodatkowanie przedsiębiorstwa drugiego Państwa, prowadzącego taką samą działalność.

Przepisu tego nie należy rozumieć w ten sposób, że zobowiązuje on Umawiające się Państwo do przyznania osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie osobistych potrąceń, udogodnień i obniżek z uwagi na stan cywilny i rodzinny, które przyznaje osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę na jego obszarze.

3. Z wyjątkiem przypadku stosowania postanowień artykułu 9, artykułu 11 ustęp 5 i artykułu 12 ustęp 7 odsetki, należności licencyjne i inne koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie są potrącane przy określaniu podlegających opodatkowaniu zysków tego przedsiębiorstwa na takich samych warunkach, jakby były one płacone na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym pierwszym Państwie.

Również długi przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa zaciągnięte wobec osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie są odliczane przy określaniu podlegającego opodatkowaniu majątku tego przedsiębiorstwa na takich samych warunkach, jakby były one zaciągnięte wobec osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w pierwszym Państwie.

4. Przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa, których kapitał w całości lub częściowo, bezpośrednio albo pośrednio należy do osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie albo należy do wielu takich osób lub podlega ich kontroli, nie mogą być w pierwszym Umawiającym się Państwie poddane ani opodatkowaniu, ani związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe, aniżeli opodatkowanie i związane z nim obowiązki, którym są lub mogą być poddane inne przedsiębiorstwa tego samego rodzaju pierwszego Umawiającego się Państwa.

5. Użyty w tym artykule wyraz "opodatkowanie" oznacza podatki każdego rodzaju i określenia.

6. Postanowienia niniejszego artykułu nie mogą być rozumiane jako zobowiązujące Umawiające się Państwo do przyznania osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie udogodnień przyznanych osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim państwie na podstawie umów zawartych z tym trzecim państwem.

Art. 25.

Procedura wzajemnego porozumiewania się.

1. Jeżeli osoba mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie jest zdania, że zarządzenia Państwa lub obu Umawiających się Państw wprowadziły lub wprowadzą dla niej opodatkowanie, które nie odpowiada niniejszej umowie, wówczas może ona bez ujmy dla środków odwoławczych przewidzianych w prawie wewnętrznym tych Państw przedłożyć swoją sprawę właściwej władzy tego Umawiającego się Państwa, w którym ma miejsce zamieszkania lub siedzibę. Sprawa winna być przedłożona w ciągu trzech lat, licząc od pierwszego urzędowego zawiadomienia o posunięciu pociągającym za sobą opodatkowanie niezgodne z umową.

2. Jeżeli ta właściwa władza uzna zarzut za uzasadniony, ale nie może sama spowodować zadowalającego rozwiązania, wówczas poczyni ona starania, ażeby przypadek ten uregulować po porozumieniu z właściwą władzą drugiego Umawiającego się Państwa tak, ażeby zapobiec opodatkowaniu niezgodnemu z niniejszą umową. Porozumienie będzie stosowane bez względu na terminy przewidziane przez ustawodawstwo wewnętrzne Umawiających się Państw.

3. Właściwe władze Umawiających się Państw będą czynić starania, aby w drodze wzajemnego porozumienia usuwać trudności, które mogą powstać przy stosowaniu umowy. Mogą one również wspólnie uzgodnić, w jaki sposób można zapobiec podwójnemu opodatkowaniu w przypadkach, które nie są uregulowane umową.

4. Właściwe władze Umawiających się Państw mogą w celu osiągnięcia porozumienia wskazanego w poprzednich ustępach komunikować się ze sobą bezpośrednio. Jeżeli uzna się, że ustna wymiana poglądów ułatwi powyższe porozumienie, winna ona mieć miejsce w łonie Komisji złożonej z reprezentantów właściwych władz Umawiających się Państw.

5. Właściwe władze uregulują drogą wspólnego porozumienia sposoby stosowania niniejszej umowy, a w szczególności formalności, których winny dopełnić osoby mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, aby otrzymać w drugim Umawiającym się Państwie obniżenie lub zwolnienie od opodatkowania dochodów wymienionych w artykułach 10, 11 i 12 pochodzących z tego drugiego Państwa.

Art. 26.

Wymiana informacji.

1. Właściwe władze Umawiających się Państw będą wymieniały informacje konieczne do stosowania postanowień niniejszej umowy, a także informacje dotyczące prawa wewnętrznego Umawiających się Państw co do podatków wymienionych w umowie w takim zakresie, w jakim opodatkowanie, jakie ono przewiduje, jest zgodne z umową. Wymienione informacje będą stanowiły tajemnicę i będą mogły być udzielane tylko osobom i władzom (w tym również sądom albo organom administracyjnym) zajmującym się ustalaniem, poborem lub ściąganiem podatków wymienionych w niniejszej umowie albo postępowaniem, wnioskami i środkami odwoławczymi w sprawach podatkowych.

2. Ustęp 1 nie może być w żadnym przypadku interpretowany tak, jak gdyby zobowiązywał on jedno z Umawiających się Państw do:

a) stosowania środków administracyjnych, które nie są zgodne z ustawodawstwem lub praktyką administracyjną tego albo drugiego Państwa,

b) udzielania informacji, których ustalenie nie byłoby możliwe na podstawie własnego ustawodawstwa albo w ramach normalnej praktyki administracyjnej tego lub drugiego Umawiającego się Państwa,

c) przekazywania informacji, które ujawniałyby tajemnicę handlową, przemysłową lub zawodową albo tryb działalności przedsiębiorstwa lub których udzielanie sprzeciwiałoby się porządkowi publicznemu.

Art. 27.

Pracownicy dyplomatyczni i konsularni.

1. Postanowienia niniejszej umowy nie naruszają przywilejów podatkowych przysługujących członkom misji dyplomatycznych i ich prywatnej służby, członkom placówek konsularnych oraz członkom stałych przedstawicielstw na mocy bądź prawa międzynarodowego, bądź przepisów umownych.

2. Umowy nie stosuje się w stosunku do organizacji międzynarodowych, ich organów i pracowników, a także w stosunku do osób, które będąc członkami misji dyplomatycznych, placówek konsularnych lub stałych przedstawicielstw państw trzecich przebywają w Umawiającym się Państwie, a nie są uważane za osoby mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub drugim Umawiającym się Państwie z punktu widzenia podatków od dochodu i majątku.

Art. 28.

Zakres terytorialny.

Niniejszą umowę stosuje się:

a) w zakresie dotyczącym Polski do terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i do stref położonych poza wodami terytorialnymi Polski, na których zgodnie z prawem międzynarodowym Polska może wykonywać prawa odnoszące się do dna morskiego, jego podglebia oraz ich bogactw naturalnych,

b) w zakresie dotyczącym Francji do departamentów europejskich i zamorskich Republiki Francuskiej i do stref położonych poza wodami terytorialnymi przyległymi do tych departamentów, na których zgodnie z prawem międzynarodowym Francja może wykonywać prawa odnoszące się do dna morskiego, jego podglebia oraz ich bogactw naturalnych.

Art. 29.

Wejście w życie.

1. Umowa niniejsza podlega zatwierdzeniu. Wejdzie ona w życie po upływie 30 dni od dnia wymiany not o zatwierdzeniu.

2. Postanowienia umowy będą miały zastosowanie po raz pierwszy:

a) w zakresie dotyczącym podatków pobieranych w drodze potrącania u źródła - do sum pobranych licząc od dnia 1 stycznia 1974 r.,

b) w zakresie dotyczącym innych podatków od dochodu - do dochodów osiągniętych w roku 1974 albo w roku rachunkowym kończącym się w tym roku.

Art. 30.

Wypowiedzenie.

1. Niniejsza umowa została zawarta na czas nieokreślony. Jednakże począwszy od piątego roku po wejściu w życie umowy, każde z Umawiających się Państw będzie mogło ją wypowiedzieć na koniec roku kalendarzowego, zawiadamiając o tym w drodze dyplomatycznej co najmniej na sześć miesięcy przed upływem tego roku.

2. W tym przypadku postanowienia jej będą miały zastosowanie po raz ostatni:

a) w zakresie podatków pobieranych w drodze potrącenia, do sum należnych najpóźniej 31 grudnia tego roku kalendarzowego, na koniec którego zostało notyfikowane wypowiedzenie,

b) w zakresie dotyczącym innych podatków od dochodów, do dochodów osiągniętych w roku kalendarzowym, na koniec którego nastąpiło wypowiedzenie lub osiągniętych w roku rachunkowym kończącym się w tym roku.
Na dowód czego niżej podpisani, należycie upełnomocnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszą umowę.

Umowę niniejszą sporządzono 20 czerwca 1975 roku w Warszawie w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i francuskim, przy czym oba teksty mają jednakową moc.

Z upoważnienia Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Henryk Kisiel

Minister Finansów

Z upoważnienia Rządu Republiki Francuskiej

Jean Pierre Fourcade

Minister Gospodarki i Finansów
KONWENCJA MIĘDZYNARODOWA
o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących immunitetów statków państwowych, sporządzona w Brukseli
dnia 10 kwietnia 1926 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 10 kwietnia 1926 roku została podpisana w Brukseli Konwencja Międzynarodowa o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących immunitetów statków państwowych.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 10 czerwca 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Przekład.

KONWENCJA MIĘDZYNARODOWA o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących immunitetów statków państwowych

Art. 1.
Statki morskie należące do Państw lub przez nie eksploatowane, ładunki należące do nich oraz ładunki i pasażerowie przewożeni na statkach państwowych, jak również Państwa, które są właścicielami tych statków lub które je eksploatują oraz które są właścicielami tych ładunków, podlegają co do roszczeń dotyczących eksploatacji tych statków lub przewozu tych ładunków tym samym przepisom o odpowiedzialności i tym samym obowiązkom, które stosuje się do prywatnych statków, ładunków i wyposażenia.

Art. 2.
Do tych odpowiedzialności i obowiązków odnoszą się te same przepisy dotyczące właściwości sądów, czynności i postępowania przed sądem co do statków handlowych należących do właścicieli prywatnych oraz do ładunków prywatnych i ich właścicieli.

Art. 3.
1. Postanowień dwóch poprzednich artykułów nie stosuje się do okrętów wojennych, jachtów państwowych, statków strażniczych, statków szpitalnych, statków pomocniczych, statków do zaopatrywania i innych statków należących do Państwa lub przez nie eksploatowanych i przeznaczonych w chwili powstania wierzytelności wyłącznie do celów rządowych, a nie handlowych; statki te nie będą mogły być przedmiotem zajęcia, aresztu lub zatrzymania w drodze jakiegokolwiek zarządzenia sądowego ani żadnego postępowania sądowego "in rem".

Jednakże zainteresowani mają prawo prowadzenia postępowania przed właściwymi sądami Państwa będącego właścicielem statku lub eksploatującego statek, przy czym Państwo nie jest uprawnione do powoływania się na swój immunitet:

1) w sprawach z tytułu zderzeń lub innych wypadków nawigacyjnych,

2) w sprawach z tytułu ratownictwa, ocalenia oraz awarii wspólnej,

3) w sprawach z tytułu napraw, dostaw lub innych umów dotyczących statku.

2. Te same przepisy mają zastosowanie do ładunków należących do Państwa i przewożonych na pokładzie wyżej wymienionych statków.

3. Ładunki należące do Państwa i przewożone na pokładzie statków handlowych w celach rządowych, a nie handlowych, nie będą przedmiotem zajęcia, aresztu lub zatrzymania w drodze jakiegokolwiek zarządzenia sądowego ani żadnego postępowania sądowego "in rem".

Jednakże sprawy z tytułu zderzeń i wypadków żeglugowych, ratownictwa, ocalenia oraz awarii wspólnej, jak również sprawy z tytułu umów dotyczących tych ładunków będą mogły być wnoszone przez właściwy sąd na mocy artykułu 2.

Art. 4.
Państwa są uprawnione do powoływania się na wszelkie środki obrony, przedawnienia i ograniczenia odpowiedzialności dostępne dla statków prywatnych i ich właścicieli.

Jeżeli zachodzi potrzeba przystosowania lub zmiany postanowień dotyczących tych środków obrony, przedawnienia i ograniczenia odpowiedzialności w celu umożliwienia ich zastosowania do okrętów wojennych lub statków państwowych wymienionych w artykule 3, zostanie zawarta w tym celu specjalna konwencja. Tymczasem na podstawie ustawodawstwa wewnętrznego mogą być podejmowane w tym celu konieczne środki zgodne z duchem i zasadami niniejszej Konwencji.

Art. 5.
Jeżeli zgodnie z artykułem 3 istnieje w przekonaniu sądu, przed który sprawa została wniesiona, wątpliwość co do charakteru rządowego, a nie handlowego, statku lub ładunku, zaświadczenie podpisane przez przedstawiciela dyplomatycznego Umawiającego się Państwa, do którego należy statek lub ładunek, przedstawione na interwencję Państwa, przed którego sądami i trybunałami spór zawisł, będzie stanowiło dowód, że statek lub ładunek podlega postanowieniom artykułu 3, ale tylko w celu uzyskania uchylenia sądownie nakazanego zajęcia, aresztu lub zatrzymania.

Art. 6.
Postanowienia niniejszej Konwencji stosuje się w każdym Umawiającym się Państwie, z zastrzeżeniem niedopuszczania do korzystania z nich państw nie umawiających się i ich obywateli lub podporządkowania ich stosowania warunkowi wzajemności.

Z drugiej strony nic w niniejszej Konwencji nie stoi na przeszkodzie, aby Umawiające się Państwo unormowało w drodze własnych ustaw prawa przyznane swoim obywatelom wobec swoich sądów.

Art. 7.
W czasie wojny każde Umawiające się Państwo, w drodze oświadczenia notyfikowanego innym Umawiającym się Państwom, zastrzega sobie prawo zawieszenia stosowania niniejszej Konwencji w tym sensie, że ani statki należące do niego lub przez nie eksploatowane, ani też należące do niego ładunki nie będą mogły być przedmiotem jakiegokolwiek aresztu, zajęcia lub zatrzymania przez sądy obce. Jednakże wierzyciel będzie miał prawo prowadzić postępowanie przed właściwym sądem zgodnie z artykułami 2 i 3.

Art. 8.
Nic w niniejszej Konwencji nie narusza praw Umawiających się Państw do podejmowania środków wynikających z praw i obowiązków neutralności.

Art. 9.
Po upływie najpóźniej dwóch lat od daty podpisania Konwencji Rząd Belgijski porozumie się z Rządami Wysokich Umawiających się Stron, które wyraziły gotowość ratyfikowania Konwencji, w celu powzięcia decyzji wprowadzenia jej w życie. Dokumenty ratyfikacyjne będą złożone w Brukseli w terminie, który zostanie ustalony w porozumieniu między wymienionymi Rządami. Pierwsze złożenie dokumentów ratyfikacyjnych zostanie stwierdzone protokołem podpisanym przez przedstawicieli Państw biorących w nim udział i przez Ministra Spraw Zagranicznych Belgii.

Każde późniejsze złożenie będzie dokonywane w drodze pisemnego zawiadomienia skierowanego do Rządu Belgijskiego z dołączeniem dokumentu ratyfikacyjnego.

Uwierzytelniony odpis protokołu dotyczącego pierwszego złożenia dokumentu ratyfikacyjnego oraz zawiadomień wymienionych w poprzednim ustępie, jak również dołączonych do nich dokumentów ratyfikacyjnych, będzie niezwłocznie przesłany przez Rząd Belgijski w drodze dyplomatycznej państwom, które podpisały niniejszą Konwencję lub do niej przystąpiły. W przypadkach wskazanych w poprzednim ustępie Rząd Belgijski poda równocześnie do wiadomości datę, w której otrzymał zawiadomienie.

Art. 10.
Państwa nie będące sygnatariuszami mogą przystąpić do niniejszej Konwencji niezależnie od tego, czy były lub nie były reprezentowane na Międzynarodowej Konferencji w Brukseli.

Państwo, które pragnie przystąpić, zawiadomi pisemnie o swoim zamiarze Rząd Belgijski i równocześnie przekaże mu dokument przystąpienia, który zostanie złożony w jego archiwach.

Rząd belgijski przekaże niezwłocznie wszystkim Państwom, które podpisały Konwencję lub do niej przystąpiły, uwierzytelniony odpis zawiadomienia oraz dokumentu przystąpienia, podając datę, w której otrzymał zawiadomienie.

Art. 11.
Wysokie Umawiające się Strony mogą w chwili podpisania, składania dokumentów ratyfikacyjnych lub przystąpienia oświadczyć, że przyjęcie przez nie niniejszej Konwencji nie odnosi się do jednego lub więcej autonomicznych dominiów, kolonii, posiadłości, protektoratów lub terytoriów zamorskich znajdujących się pod ich zwierzchnictwem lub władzą. Mogą one później przystąpić oddzielnie w imieniu jakiegokolwiek z tych autonomicznych dominiów, kolonii, posiadłości, protektoratów lub terytoriów zamorskich wyłączonych w ich pierwotnej deklaracji. Mogą one również stosownie do tych postanowień wypowiedzieć niniejszą Konwencję oddzielnie za jedno lub kilka autonomicznych dominiów, kolonii, posiadłości, protektoratów lub terytoriów zamorskich znajdujących się pod ich zwierzchnictwem lub władzą.

Art. 12.
W przypadku państw, które uczestniczyły w pierwszym złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych, niniejsza Konwencja wywrze skutek w rok od daty protokołu tego złożenia. W odniesieniu do Państw, które później ratyfikują Konwencję lub które do niej przystąpią, jak również w razie gdy wejście w życie Konwencji nastąpi później zgodnie z artykułem 11, wywrze ona skutek w sześć miesięcy po otrzymaniu przez Rząd Belgijski zawiadomień wymienionych w artykule 9 ustęp 2 oraz artykule 10 ustęp 2.

Art. 13.
W razie gdy jedno z Umawiających się Państw chciałoby wypowiedzieć niniejszą Konwencję, wypowiedzenie będzie notyfikowane pisemnie Rządowi Belgijskiemu, który niezwłocznie przekaże uwierzytelniony odpis tego wypowiedzenia wszystkim pozostałym Państwom, podając im do wiadomości datę, w której je otrzymał.

Wypowiedzenie wywrze skutek tylko w odniesieniu do tego Państwa, które dokona notyfikacji, oraz w rok po otrzymaniu notyfikacji przez Rząd Belgijski.

Art. 14.
Każde z Umawiających się Państw będzie miało prawo do zwołania nowej Konferencji w celu rozpatrzenia zmian, które mogłyby być wprowadzone do niniejszej Konwencji.

Każde z Państw, które zamierza skorzystać z tego prawa, zawiadomi na rok przed tym o swoim zamiarze inne Państwa za pośrednictwem Rządu Belgijskiego, który podejmie się zwołania Konferencji.

Sporządzono w Brukseli w jednym egzemplarzu dnia 10 kwietnia 1926 roku.

PROTOKÓŁ DODATKOWY Do Konwencji międzynarodowej o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących immunitetów statków państwowych, podpisanej w Brukseli dnia 10 kwietnia 1926 roku.

Rządy, które podpisały Konwencję międzynarodową o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących immunitetów statków państwowych, uznawszy konieczność bliższego określenia niektórych postanowień Konwencji, mianowały niżej podpisanych Pełnomocników, którzy po przedstawieniu sobie swoich pełnomocnictw, uznanych za sporządzone w dobrej i należytej formie, uzgodnili, co następuje:


I.
Ponieważ powstały wątpliwości co do tego, czy i w jakiej mierze wyrażenie "przez nie eksploatowanych" w artykule 3 Konwencji stosuje się lub mogłoby być interpretowane jako stosujące się do statków czarterowanych na czas lub na podróż, w celu usunięcia takich wątpliwości oświadczono, co następuje:

"Statki czarterowane przez Państwo na czas lub na podróż, jeśli są przeznaczone wyłącznie do celów rządowych, a nie handlowych, jak również ładunki przewożone na tych statkach, nie mogą być przedmiotem zajęcia, aresztu lub jakiegokolwiek zatrzymania, lecz immunitet ten nie narusza w niczym wszelkich praw lub środków przysługujących zainteresowanym Stronom. Zaświadczenie wydane w sposób przewidziany w artykule 5 Konwencji przez przedstawiciela dyplomatycznego zainteresowanego Państwa stanowi w tym przypadku dowód charakteru służby, do jakiej statek jest przeznaczony."


II.
Co do wyjątku przewidzianego w artykule 3 ustęp 1 rozumie się, że własność statku nabytego przez Państwo lub eksploatacja statku wykonywana przez Państwo w chwili zarządzenia zajęcia, aresztu lub zatrzymania są przyrównane do własności istniejącej lub do eksploatacji wykonywanej w chwili powstania wierzytelności.

W konsekwencji Państwa będą mogły powoływać się na ten artykuł na korzyść statków należących do nich lub przez nie eksploatowanych w chwili zarządzenia zajęcia, aresztu lub zatrzymania, jeżeli statki te są przeznaczone wyłącznie do celów rządowych, a nie handlowych.



III.
Rozumie się, że nic w postanowieniach artykułu 5 Konwencji nie przeszkadza zainteresowanym Rządom, aby stosując się do procedury przewidzianej przez ustawodawstwo wewnętrzne stawały same przed sądem, przed który został wniesiony spór, i przedstawiały tam zaświadczenia przewidziane w wyżej wymienionym artykule.



IV.
Ponieważ Konwencja nie narusza w niczym praw i obowiązków państw prowadzących wojnę i neutralnych, artykuł 7 w żaden sposób nie wyklucza orzecznictwa należycie ustanowionych sądów morskich.



V.
Rozumie się, że nic w postanowieniach artykułu 2 Konwencji nie ogranicza i nie narusza w jakikolwiek sposób stosowania przewidzianych w ustawodawstwie wewnętrznym przepisów postępowania w sprawach, w których Państwo jest stroną.



VI.
Jeżeli powstanie sprawa przeprowadzenia dowodów lub przedstawienia dokumentów i zdaniem zainteresowanego Rządu dowody takie nie mogą być przeprowadzone lub dokumenty takie nie mogą być przedstawione bez wywołania szkody dla interesów państwowych, wyżej wymieniony rząd może tego zaniechać powołując się na konieczność ochrony interesów państwowych.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie upoważnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszy Protokół dodatkowy, który będzie uważany jako stanowiący integralną część Konwencji z dnia 10 kwietnia 1926 roku, do której się odnosi.

Sporządzono w Brukseli dnia 24 maja 1934 roku w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwach Rządu Belgijskiego.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW KOMUNIKACJI ORAZ ADMINISTRACJI, GOSPODARKI TERENOWEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA
z dnia 10 lutego 1977 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych.

Na podstawie art. 208 ż 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141. i z 1975 r. Nr 16, poz. 91) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1
Przepisy ogólne.

ż 1. Rozporządzenie ustala zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych oraz przy obsłudze i konserwacji maszyn i urządzeń w związku z budową, przebudową, ochroną i utrzymaniem dróg publicznych i mostów.

ż 2. Przy robotach, o których mowa w ż 1, może być zatrudniony wyłącznie pracownik, który:

1) odpowiada wymaganiom określonym w taryfikatorze kwalifikacyjnym dla danego stanowiska pracy,

2) został przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na danym stanowisku pracy,

3) uzyskał orzeczenie lekarskie o dopuszczeniu do określonej pracy.

ż 3. Zakład pracy powinien opracować szczegółowe instrukcje techniczno-ruchowe, określające wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla poszczególnych stanowisk, oraz przestrzegać stosowania tych instrukcji.

ż 4. Pracownik obowiązany jest utrzymywać w należytym stanie i porządku miejsce pracy oraz obsługiwane maszyny i urządzenia, jak również eksploatować je zgodnie z przepisami techniczno-ruchowymi.

ż 5. 1. Pracownik obowiązany jest przed rozpoczęciem pracy sprawdzić stan bezpieczeństwa w miejscu pracy.

2. Każdy pracownik obowiązany jest zaalarmować przełożonego o grożącym niebezpieczeństwie.

ż 6. 1. Osoby kierownictwa i nadzoru obowiązane są kontrolować każde stanowisko pracy i instruować pracowników o zasadach bezpiecznego wykonywania robót.

2. Kierownik zakładu pracy oraz kierownicy komórek organizacyjnych, majstrowie i brygadziści obowiązani są w szczególności:

1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

2) zapewnić pracownikom odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej oraz dopilnować, aby środki te były stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem,

3) zapewnić bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego,

4) zapewnić przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

ż 7. W razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia należy niezwłocznie wstrzymać roboty i podjąć niezbędne kroki w celu usunięcia zagrożenia.

ż 8. Przy wykonywaniu robót należy stosować odpowiednie znaki drogowe i urządzenia ostrzegawczo-zabezpieczające. W szczególności dotyczy to nie zamkniętego lub ograniczonego ruchu drogowego.

Rozdział 2
Bazy, wytwórnie, place budowy i zakłady odkrywkowej eksploatacji kruszyw naturalnych.

ż 9. 1. Teren bazy, wytwórni, placu budowy i zakładu odkrywkowej eksploatacji kruszyw naturalnych należy odpowiednio oznakować, zabezpieczyć przed wejściem osób niepowołanych, a w razie potrzeby ogrodzić; wysokość ogrodzenia powinna wynosić co najmniej 1,50 m.

2. W ogrodzeniu należy wykonać oddzielne bramy dla ruchu pieszego oraz dla pojazdów mechanicznych i szynowych.

ż 10. 1. Drogi wewnętrzne należy utwardzić i utrzymywać we właściwym stanie technicznym oraz oznakować w sposób określony w przepisach o ruchu na drogach publicznych.

2. Szerokość dróg należy dostosować do używanych środków transportowych i nasilenia ruchu.

3. Wysokość zawieszenia przewodów linii napowietrznych nad drogami nie może być mniejsza niż 6 m.

4. Na poboczu drogi głównej, przynajmniej po jednej stronie, należy wydzielić drogę dla pieszych (chodnik).

ż 11. Przejścia w miejscach niebezpiecznych należy wyposażyć w poręcze ochronne o wysokości co najmniej 1,10 m oraz odpowiednio oznakować, a w porze nocnej oświetlić.

ż 12. W zakładach, bazach, wytwórniach oraz na placach budowy należy wywiesić w miejscach widocznych i dostępnych tablice z adresami i numerami telefonów najbliższych zakładów służby zdrowia, jednostek straży pożarnej i Milicji Obywatelskiej.

ż 13. W pomieszczeniach i miejscach, w których znajdują się maszyny i urządzenia, należy umieścić w sposób widoczny tablice ostrzegawcze oraz instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, w szczególności o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku i o ochronie przeciwpożarowej.

ż 14. Stałe stanowiska pracy znajdujące się na otwartej przestrzeni należy zabezpieczyć przed opadami atmosferycznymi.

ż 15. Teren bazy wytwórni, placu budowy oraz zakładu odkrywkowej eksploatacji kruszyw należy wyposażyć w:

1) odpowiednie do liczby zatrudnionych pracowników pomieszczenia do spożywania posiłków, urządzenia higienicznosanitarne oraz suszarnie odzieży,

2) apteczkę podręczną ze środkami opatrunkowymi i lekami do udzielania pierwszej pomocy, obsługiwaną przez pracownika przeszkolonego w udzielaniu pierwszej pomocy,

3) odpowiedni sprzęt przeciwpożarowy.

ż 16. Dla grup powyżej 10 osób oraz przy robotach trwających dłużej niż 1 tydzień należy przygotować schroniska przewoźne lub stałe, wyposażone w urządzenia do ogrzewania się pracowników, podgrzewania posiłków, suszenia odzieży, do mycia się, w stół i krzesła (taborety) oraz apteczkę ze środkami pierwszej pomocy; dla grup mniejszych niż 10 osób oraz przy robotach trwających krócej niż 1 tydzień urządzenia te mogą być odpowiednio ograniczone.

ż 17. 1. Materiały budowlane należy składować w sposób zapewniający bezpieczeństwo.

2. Zabrania się opierania składowanych materiałów o płoty, słupy linii napowietrznych, budynki itp.

ż 18. Materiały pylące należy przechowywać wyłącznie w przystosowanych do tego celu pomieszczeniach.

ż 19. Zabrania się przechowywania materiałów pylących luzem w pomieszczeniach, w których stale przebywają pracownicy.

ż 20. 1. Asfalty, smoły, paliwa płynne i smary należy przechowywać w specjalnie przystosowanych do tego celu zbiornikach (bunkrach) odpowiednio ogrodzonych.

2. Warunki przechowywania materiałów wybuchowych określają odrębne przepisy.

ż 21. Każdorazowe rozpoczęcie zmiany roboczej w wyrobisku powinno być poprzedzone i zakończone sprawdzeniem stanu bezpieczeństwa, eksploatowanej ściany wyrobiska ze zwróceniem szczególnej uwagi na zabezpieczenie skarp wyrobiska przed dopływem wód opadowych i gruntowych, usunięcie zwisów i okapów oraz przedmiotów mogących naruszyć stateczność skarpy; dotyczy to również każdorazowego kruszenia skał materiałami wybuchowymi.

ż 22. Zdejmowanie nakładu należy wykonywać stopniami, tak aby ich wysokość była nie większa niż 3 m, a szerokość zależnie od stosowanego sposobu urabiania wynosiła nie mniej niż 1,50 m.

ż 23. Przy usuwaniu zwisów i okapów pracownik powinien być zabezpieczony pasem bezpieczeństwa i odpowiedniej długości liną oraz asekurowany przez drugiego pracownika.

ż 24. 1. Teren wyrobiska oraz tereny zwałów i hałd, jeżeli nie są ogrodzone, należy oznakować tablicami ostrzegawczymi zawierającymi zakaz wstępu osobom nie upoważnionym; miejsca niebezpieczne należy ogrodzić i oznakować.

2. Wokół górnej krawędzi wyrobiska należy pozostawić pas ochronny o szerokości nie mniejszej niż 5 m.

3. Pas ochronny nie może być używany do składowania materiałów i sprzętu.

4. Kąt nachylenia ściany wyrobiska powinien być równy lub mniejszy od kąta stoku naturalnego urabianego materiału.

ż 25. Zabrania się ręcznego urabiania skał sypkich i kruchych przez podkopywanie lub podcinanie.

ż 26. 1. Pracownicy zatrudnieni na wyrobisku obowiązani są nosić hełmy ochronne.

2. Odległość pomiędzy stanowiskami pracujących - w zależności od rodzaju stosowanych narzędzi pracy - powinna wynosić co najmniej 2 m.

ż 27. Przejścia w miejscach nad ociosami należy zabezpieczyć mocnymi barierami na słupach o wysokości 1,10 m. Słupy powinny wytrzymać parcie 80 kG siły skupionej przyłożonej do bariery.

ż 28. Zabrania się, poza wyznaczonymi miejscami, przechodzenia lub przebywania pod zawieszonymi przedmiotami (materiałami), estakadami, przenośnikami, urządzeniami wiertniczymi i innymi tego rodzaju urządzeniami.

ż 29. Zabrania się ładowania urobku bez uprzedniego zabezpieczenia ociosów przed obsunięciem lub spadaniem odłamków skalnych.

ż 30. 1. Wysokość piętra urabianego koparką nie powinna przekraczać wysokości czerpania koparki.

2. Odległość pomiędzy koparkami pracującymi na jednym poziomie powinna wynosić co najmniej 20 m.

Rozdział 3
Obsługa maszyn i urządzeń.

ż 31. Przy wykonywaniu robót maszynami należy ustalić strefę niebezpieczną i ustawić tablice ostrzegawcze; każde uruchomienie maszyny należy sygnalizować.

ż 32. Miejsce pracy maszyny w porze nocnej należy odpowiednio oświetlić, a maszynę wyposażyć w światła ostrzegawcze.

ż 33. Części maszyn i urządzeń będące w ruchu należy zaopatrzyć w odpowiednie osłony lub inne zabezpieczenia.

ż 34. 1. Zabrania się dokonywania napraw, smarowania i czyszczenia maszyn i urządzeń będących w ruchu.

2. Zabrania się oczyszczania maszyn i urządzeń benzyną etylizowaną.

ż 35. 1. Maszyny i urządzenia o napędzie elektrycznym należy zabezpieczyć przed możliwością porażenia obsługi prądem elektrycznym.

2. Demontaż maszyn oraz przenoszenie urządzeń o napędzie elektrycznym mogą być dokonywane wyłącznie po odłączeniu źródła zasilania.

ż 36. Zabrania się używania uszkodzonych lub niesprawnych maszyn i urządzeń.

ż 37. Maszyny i urządzenia ustawione na terenie pochyłym należy zabezpieczyć przed samoczynną zmianą położenia i uruchomieniem.

ż 38. Zabrania się przekraczania dopuszczalnego ciśnienia w urządzeniach ciśnieniowych oraz pozostawiania ich w czasie pracy bez dozoru.

ż 39. 1. Przenośniki taśmowe należy przed uruchomieniem ustawić i zamocować w sposób zabezpieczający przed samoczynną zmianą położenia w czasie pracy.

2. Zabrania się podczas pracy przenośników stawać na ich częściach konstrukcyjnych lub chodzić po nich.

3. Ładowanie przenośników taśmowych może odbywać się wyłącznie przez kosze zasypowe.

Rozdział 4
Laboratoria drogowe.

ż 40. Pomieszczenia laboratoriów drogowych należy wyposażyć w sprawnie działające urządzenia wentylacyjne.

ż 41. 1. Materiały łatwo zapalne, trujące itp. należy przechowywać w specjalnie do tego celu przystosowanych pomieszczeniach.

2. Stężone kwasy i inne płynne substancje chemiczne należy przechowywać we właściwych naczyniach z dala od źródeł ciepła; naczynia te należy odpowiednio oznakować i opatrzyć informacją (uwagą) o szkodliwości tych substancji.

3. Przy przewożeniu, przenoszeniu, przechowywaniu i przelewaniu materiałów, o których mowa w ust. 1 i 2, należy zachowywać szczególną ostrożność oraz stosować odpowiednie urządzenia pomocnicze.

ż 42. Materiały bitumiczne podczas nagrzewania należy zabezpieczyć przed kipieniem i pryskaniem.

ż 43. Zabrania się pozostawiania bez dozoru czynnych przyrządów i urządzeń grzejnych.

ż 44. Zabrania się stosowania do środków chemicznych niewłaściwych lub uszkodzonych opakowań.

ż 45. Zabrania się oczyszczania urządzeń i naczyń przy użyciu środków niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, w pomieszczeniach do tego celu nie przystosowanych i bez zastosowania środków ostrożności oraz sprzętu ochrony osobistej.

ż 46. Miejsca badań laboratoryjnych wykonywanych bezpośrednio na drodze publicznej bez zatrzymywania ruchu należy zabezpieczyć i oznakować.

Rozdział 5
Przerób materiałów kamiennych.

ż 47. 1. Przy ręcznym tłuczeniu materiałów kamiennych odległość pomiędzy stanowiskami tłukaczy powinna wynosić nie mniej niż 5 m.

2. W razie konieczności stosowania mniejszych odległości tłukaczy należy odgrodzić szczelnymi ściankami z desek lub mat słomianych o wysokości nie mniejszej niż 2 m.

ż 48. Stanowiska tłukaczy od strony drogi należy zabezpieczyć matami lub szczelnymi płotami oraz oznakować.

ż 49. 1. Zabrania się kruszenia dużych kamieni przy użyciu materiałów wybuchowych przez pracowników nie uprawnionych do wykonywania takich prac.

2. Przy robotach strzałowych należy pracowników i maszyny ustawiać poza strefą rozrzutu.

ż 50. 1. Lej kruszarki należy obudować pomostem zabezpieczonym poręczami i krawężnikami oraz wykonać daszek zabezpieczający.

2. Pomieszczenia zamknięte kruszarki należy zaopatrzyć w urządzenia odpylające.

ż 51. Zabrania się wyjmowania kamieni z leja zasypowego podczas pracy kruszarki.

Rozdział 6
Transport materiałów i sprzętu.

ż 52. Zabrania się wchodzenia między wózki szynowe będące w ruchu jak również wskakiwania i zeskakiwania z wózków w czasie ich ruchu oraz jazdy na nich.

ż 53. Przetaczanie i zatrzymywanie wózków szynowych może odbywać się wyłącznie na sygnał kierującego tymi pracami.

ż 54. Przy popychaniu ręcznym wózków szynowych pracownik powinien znajdować się z boku wózka po zewnętrznej stronie toru.

ż 55. Zabrania się ręcznego ciągnięcia wózków.

ż 56. Zabrania się zatrzymywania wózków szynowych za pomocą podkładania pod kola drągów, desek, kamieni itp.

ż 57. 1. Przy przewozie materiałów wózkami szynowymi w zastosowaniu trakcji mechanicznej ostatni wózek zestawu powinien być wyposażony w hamulec ręczny obsługiwany przez hamulcowego.

2. Szybkość zestawu połączonych wózków szynowych nie może przekraczać 8 km na godzinę.

ż 58. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale w zakresie transportu ręcznego stosuje się przepisy bezpieczeństwa i higieny pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów.

Rozdział 7
Roboty ziemne.

ż 59. Przy zagęszczaniu nasypu za pomocą walców drogowych odległość walca od górnej krawędzi nasypu nie może być mniejsza niż 0,50 m.

ż 60. W czasie wałowania nasypu zabrania się wykonywania jakichkolwiek innych prac.

ż 61. 1. Przy zagęszczaniu gruntu ubijakami mechanicznymi miejsce pracy należy ogrodzić zaporami przenośnymi.

2. W miejscu wykonywania prac, o których mowa w ust. 1, zabrania się prowadzenia jakichkolwiek innych prac oraz przebywania osób postronnych.

ż 62. Pracownicy obsługujący ubijaki mechaniczne powinni zmieniać się nie rzadziej niż co pół godziny.

ż 63. 1. Miejsca ścinania lub usuwania drzew znajdujących się na terenie robót należy zabezpieczyć przed dostępem osób postronnych.

2. Zabrania się ścinania lub usuwania drzew w czasie burzy, silnego wiatru, mgły lub zamieci śnieżnej.

3. Przed rozpoczęciem ścinania drzewa należy z otoczenia usunąć wszystkie przeszkody, które mogą utrudnić wycofanie się pracowników w chwili jego padania.

4. Dla nadania właściwego kierunku padania ścinanego drzewa należy używać odpowiednich linek kierujących.

5. Podczas ścinania drzew należy zwracać uwagę, aby nie uszkodzić przebiegających w pobliżu linii telekomunikacyjnych, energetycznych i innych.

ż 64. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale w zakresie robót ziemnych stosuje się odpowiednie przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych.

Rozdział 8
Roboty związane z budową nawierzchni drogowych.

ż 65. Przy wałowaniu podkładu lub nawierzchni drogi, oczyszczaniu kół walca, wykonywaniu robót uzupełniających lub zwilżaniu wodą kół walca należy zachować szczególną ostrożność i w razie braku urządzeń mechanicznych należy wykonywać te prace ręcznie, stojąc z boku pracującego walca.

ż 66. 1. Zabrania się zbliżania do podniesionego kosza wsypowego podczas pracy betoniarki.

2. Zatrzymanie ruchu betoniarki może nastąpić dopiero po opuszczeniu kosza wsypowego.

3. Czyszczenie bębna betoniarki może się odbywać dopiero po jej unieruchomieniu.

ż 67. Pomosty robocze i pochylnie otaczarki należy wyposażyć w poręcze i listwy zabezpieczające przed poślizgnięciem.

ż 68. Zabrania się uruchamiania otaczarki przed uprzednim sprawdzeniem obecności całego zespołu na stanowiskach roboczych.

ż 69. 1. Ręczny załadunek bitumu do kotłów może się odbywać wyłącznie z pomostu zabezpieczonego poręczami.

2. Pomost należy wykonać z desek lub bali oraz dostosować do przewidzianego obciążenia i zabezpieczyć przed zmianą jego położenia.

3. Po otwarciu pokrywy kotła z podgrzewanym bitumem, przed przystąpieniem do jego uzupełnienia lub do innych czynności, należy odczekać do czasu zmniejszenia stężenia ulatniających się gazów.

ż 70. 1. Zabrania się stosowania otwartego ognia - przy podgrzewaniu bitumu w zbiornikach i cysternach.

2. Podgrzewanie bitumu płynnego dozwolone jest jedynie w urządzeniach specjalnie do tego celu przystosowanych.

ż 71. Skrapiacze bitumu przed rozpoczęciem pracy powinni natrzeć twarz, szyję i ręce maścią ochronną.

ż 72. Pracownicy dowożący gorącą masę bitumiczną powinni mieć zapewnioną bezpieczną drogę transportu, wolną od sprzętu, materiałów i innych przeszkód.

ż 73. Podgrzewanie i skrapianie bitumu, wytwarzanie, transport, rościelanie i zagęszczanie mas bitumicznych oraz wytwarzanie emulsji asfaltowej powinno odbywać się pod nadzorem wykwalifikowanych pracowników.

ż 74. 1. W razie zapalenia się bitumu w kotle należy gasić właściwym środkiem gaśniczym lub przez odcięcie dostępu powietrza.

2. Rozlany palący się bitum należy gasić przez zasypanie piaskiem.

Rozdział 9
Roboty palowe.

ż 75. Stanowiska pracy kafarów należy przygotowywać na podstawie projektu organizacji robót.

ż 76. Na placach budów ze zmieniającym się profilem terenu lub pokrytych wodą kafary należy instalować wyłącznie na pomostach roboczych wspartych na jarzmach rusztowaniowych.

ż 77. Łodzie i pontony, na których mają być zainstalowane kafary, należy wyposażyć w pomosty robocze.

ż 78. Przy robotach palowych należy zwracać szczególną uwagę na:

1) równomierne obciążanie pomostów roboczych,

2) nieprzekraczanie dopuszczalnego obciążenia pomostów roboczych,

3) zapobieganie podmywaniu jarzm podtrzymujących pomosty robocze.

ż 79. Każdorazowe rozpoczęcie pracy kafara po większych opadach atmosferycznych, po przepływie wód opadowych oraz wyładowaniach atmosferycznych należy poprzedzić sprawdzeniem stanu technicznego pomostu roboczego.

ż 80. Wchodzenie na więźby lub prowadnice kafarów dozwolone jest tylko po drabinach lub bolcach specjalnie do tego przeznaczonych.

ż 81. W czasie przygotowywania pala do wbijania młot powinien być podniesiony do górnego położenia i zabezpieczony przed spadnięciem, a lina główna młota zablokowana na wciągarce.

ż 82. W czasie pracy kafara zabrania się przebywania w pobliżu młota, pala, naprężonych lin oraz przewodów instalacji parowej lub elektrycznej.

ż 83. Zabrania się utrzymywania młota lub pala na linie podczas przerw w pracy, jak również jednoczesnego podnoszenia młota z palem.

ż 84. W czasie przerwy w pracy młot kafara powinien być opuszczony; jeżeli pal jest wbity w grunt na głębokość co najmniej 2 m, młot może być na nim oparty.

ż 85. Przed każdorazową zmianą stanowiska kafara należy odłączyć przewody instalacji elektrycznej, parowej oraz opuścić młot na podstawę więźby kafarowej.

ż 86. 1. Podczas wykonywania robót palowych na wodzie:

1) pracownicy obsługujący kafary powinni pracować w kamizelkach ratunkowych,

2) na pomostach kafarów należy umieścić koła ratunkowe,

3) do pomostu roboczego powinna być przycumowana odpowiednio oznakowana łódź ratunkowa.

2. Łódź ratunkową, o której mowa w ust. 1 pkt 3, należy wyposażyć w dwie linki lub dwa łańcuchy do cumowania, wiosło pychowe, dwie dulki, dwa wiosła (pojezdki), bosak, czerpak do wody, koło ratunkowe, podłogę i kotwicę łodziową.

ż 87. Zabrania się wykonywania robót palowych w czasie:

1) dużych opadów atmosferycznych,

2) silnych wiatrów o szybkości przekraczającej 20 m/sek.,

3) temperatury poniżej -15�C,

4) spływu kry, wielkiej wody lub dużej fali.

Rozdział 10
Montaż konstrukcji stalowych.

ż 88. Przy składaniu elementów pionowych konstrukcji stalowej należy ją zabezpieczyć przed utratą stateczności.

ż 89. Pomiędzy ułożonymi stosami elementów konstrukcji stalowej należy pozostawić odpowiednie przejście o szerokości nie mniejszej niż 0,75 m.

ż 90. W czasie przerw w montażu elementów zabrania się pozostawiania ich bez odpowiedniego zabezpieczenia.

ż 91. Przy wykonywaniu robót nitowniczych w okresie zimowym należy przestrzegać:

1) starannego oczyszczania ze śniegu i lodu styków oraz otworów na nity przed rozpoczęciem nitowania,

2) oczyszczania i posypywania piaskiem wszystkich dojść do stanowisk pracy i pomostów na rusztowaniach,

3) zabezpieczenia urządzeń mechanicznych odpowiednio do warunków atmosferycznych.

ż 92. Odległość stanowiska kuźni od pomocniczych konstrukcji drewnianych nie powinna być mniejsza niż 1 m; przy mniejszych odległościach niż 1 m konstrukcje drewniane od strony stanowiska kuźni należy obić blachą.

ż 93. Przy montażu konstrukcji nad wodą w miejscu robót należy zakotwiczyć (przycumować) łódź ratunkową odpowiednio oznakowaną i wyposażoną (ż 86 ust. 2).

ż 94. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio:

1) przy budowie, użytkowaniu i rozbiórce rusztowań oraz montażu konstrukcji - przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych,

2) przy spawaniu konstrukcji stalowych - przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy spawaniu i cięciu metali.

Rozdział 11
Sprężanie elementów kablo-betonowych..

ż 95. Przed przystąpieniem do prac związanych ze sprężaniem elementów kablo-betonowych należy sprawdzić bezpieczeństwo działania zespołu urządzeń sprężających przez:

1) dokonanie pełnego wysuwu prasy naciągowej (w pionowym ustawieniu) i doprowadzenie jej do położenia pierwotnego,

2) sprawdzenie szczelności całego zespołu (przez podniesienie ciśnienia o 10% w stosunku do przewidzianego w programie sprężania),

3) sprawdzenie układu kotwiącego,

4) sprawdzenie głębokości wciągnięcia klinów w urządzenia chwytakowe, które przy pełnym obciążeniu powinny wystawać co najmniej na 1 cm ponad zewnętrzną krawędź korony uchwytowej.

ż 96. 1. Naprężanie kabla można rozpocząć po upewnieniu się, że tłok prasy znajduje się w położeniu gwarantującym uzyskanie przewidzianego wydłużenia kabla oraz że wymienne części prasy zostały dokręcone do oporu.

2. Zabrania się przebywania osób na obszarze będącym przedłużeniem osi prasy.

Rozdział 12
Stosowanie żywic.

ż 97. Przy pracach z żywicami mogą być zatrudnione wyłącznie osoby, u których lekarz nie stwierdził skłonności do chorób lub stanów alergicznych lub odczynów uczuleniowych.

ż 98. 1. Pomieszczenia, w których prowadzone są prace z żywicami epoksydowymi, należy wyposażyć w sprawnie działające urządzenia wentylacji mechanicznej.

2. Pomieszczenia, w których przechowywane są żywice epoksydowe i utwardzacze lub w których dokonuje się ich mieszania, nie mogą być używane do innych celów.

Rozdział 13
Przepisy końcowe.

ż 99. Traci moc rozporządzenie Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 6 października 1973 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy robotach w drogownictwie komunalnym (Dz. U. Nr 45, poz. 268).

ż 100. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 1977 r.
KONWENCJA KONSULARNA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Włoską podpisana w Rzymie
dnia 9 listopada 1973 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 9 listopada 1973 roku została podpisana w Rzymie Konwencja konsularna między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Włoską w następującym brzmieniu dosłownym:


KONWENCJA KONSULARNA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Włoską.

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Prezydent Republiki Włoskiej,

kierując się pragnieniem uregulowania stosunków konsularnych między Polską a Włochami i przyczynienia się przez to do rozwoju przyjaznych stosunków między obu krajami,

postanowili zawrzeć niniejszą Konwencję i w tym celu wyznaczyli swoich pełnomocników:

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej:

Stefana Olszowskiego, Ministra Spraw Zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej,

Prezydent Republiki Włoskiej:

Aldo Moro, Ministra Spraw Zagranicznych Republiki Włoskiej,

którzy po wymianie swoich pełnomocnictw uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie zgodzili się na następujące postanowienia:

Art. 1.

Definicje

Następujące wyrażenia mają dla celów niniejszej Konwencji niżej określone znaczenie:

a) wyrażenie "urząd konsularny" oznacza konsulat generalny, konsulat, wicekonsulat lub agencję konsularną;

b) wyrażenie "okręg konsularny" oznacza terytorium wyznaczone urzędowi konsularnemu dla wykonywania funkcji konsularnych;

c) wyrażenie "kierownik urzędu konsularnego" oznacza osobę wyznaczoną do działania w tym charakterze;

d) wyrażenie "urzędnik konsularny" oznacza każdą osobę, włącznie z kierownikiem urzędu konsularnego, wyznaczoną w tym charakterze do wykonywania funkcji konsularnych;

e) wyrażenie "pracownik konsularny" oznacza każdą osobę zatrudnioną w służbie administracyjnej lub technicznej urzędu konsularnego;

f) wyrażenie "członek personelu służby" oznacza każdą osobę zatrudnioną przy obsłudze pomieszczeń urzędu konsularnego;

g) wyrażanie "członek urzędu konsularnego" oznacza urzędników konsularnych, pracowników konsularnych i członków personelu służby;

h) wyrażenie "członek personelu konsularnego" oznacza urzędników konsularnych innych niż kierownik urzędu konsularnego, pracowników konsularnych i członków personelu służby;

i) wyrażenie "pomieszczenia konsularne" oznacza budynki lub części budynków i teren przyległy do nich, niezależnie od tego, czyją są własnością, używane wyłącznie dla celów urzędu konsularnego;

j) wyrażenie "archiwa konsularne" oznacza wszystkie papiery, dokumenty, korespondencję, książki, filmy, taśmy magnetofonowe, rejestry urzędu konsularnego, materiał szyfrowy i kartoteki, jak również urządzenia przeznaczone do ich zabezpieczenia i przechowywania;

k) wyrażenie "członek rodziny" oznacza małżonka członka urzędu konsularnego oraz wstępnych, zstępnych, rodziców przysposabiających, dzieci przysposobione i rodzeństwo obojga małżonków, pod warunkiem że znajdują się na utrzymaniu członka urzędu konsularnego i wspólnie z nim zamieszkują. Jednakże w szczególnych przypadkach za członka rodziny może być uznana także inna osoba wskazana jako taka przez Państwo wysyłające i uznana w tym charakterze przez Państwo przyjmujące;

l) wyrażenie "statek" oznacza każde urządzenie pływające, uprawnione do podnoszenia bandery jednej z Umawiających się Stron; wyrażenie to nie obejmuje jednak okrętów wojennych.

Rozdział I
POSTANOWIENIA OGÓLNE

Art. 2.

Ustanawianie urzędów konsularnych

1. Urząd konsularny Państwa wysyłającego może być ustanowiony na terytorium Państwa przyjmującego jedynie za zgodą tego drugiego Państwa.

2. Siedzibę urzędu konsularnego i jego okręg konsularny ustalają Umawiające się Strony w drodze wzajemnego porozumienia.

3. Późniejsze zmiany siedziby urzędu konsularnego lub okręgu konsularnego mogą być dokonane przez Państwo wysyłające jedynie za zgodą Państwa przyjmującego.

4. Uprzednia wyraźna zgoda Państwa przyjmującego jest również wymagana na otwarcie biura stanowiącego część istniejącego urzędu konsularnego poza jego siedzibą.

Art. 3.

Właściwość terytorialna urzędu konsularnego

Funkcje konsularne wykonywane są w okręgu konsularnym; poza okręgiem konsularnym mogą być one wykonywane jedynie za zgodą Państwa przyjmującego.

Art. 4.

Listy komisyjne i exequatur

1. Kierownik urzędu konsularnego może przystąpić do wykonywania swoich funkcji na mocy exequatur udzielonego mu przez Państwo przyjmujące po przedstawieniu drogą dyplomatyczną listów komisyjnych.

2. W listach komisyjnych powinny być wskazane imiona, nazwisko i ranga kierownika urzędu konsularnego, jak również klasa, siedziba i okręg urzędu konsularnego.

3. Przed otrzymaniem exequatur kierownik urzędu konsularnego może być tymczasowo dopuszczony przez Państwo przyjmujące do wykonywania swoich funkcji. W takim przypadku mają zastosowanie postanowienia niniejszej Konwencji.

Art. 5.

Tymczasowy kierownik urzędu konsularnego

1. Jeżeli kierownik urzędu konsularnego nie może wykonywać swych funkcji lub jeżeli stanowisko kierownika urzędu konsularnego nie jest obsadzone, jako kierownik urzędu konsularnego może przejściowo działać tymczasowy kierownik.

2. Imiona i nazwisko tymczasowego kierownika powinny być uprzednio notyfikowane przez przedstawicielstwo dyplomatyczne Państwa wysyłającego Ministerstwu Spraw Zagranicznych Państwa przyjmującego.

3. W czasie wykonywania przez tymczasowego kierownika jego funkcji postanowienia niniejszej Konwencji stosuje się do niego, tak jak do kierownika urzędu konsularnego. Państwo przyjmujące nie jest jednak obowiązane przyzna
Rozdział II
FUNKCJE KONSULARNE

Art. 11.

Ogólny zakres działalności konsularnej

Urząd konsularny popiera swoją działalnością współpracę między Umawiającymi się Stronami w dziedzinie gospodarki, handlu, kultury, nauki, turystyki i sportu, przyczyniając się w ten sposób do rozwijania przyjaznych stosunków między obu krajami.

Art. 12.

Ochrona interesów Państwa wysyłającego i jego obywateli

Kierownik urzędu konsularnego ochrania i broni wszelkich praw i interesów Państwa wysyłającego i jego obywateli, zarówno osób fizycznych, jak i prawnych, w granicach dozwolonych przez prawo międzynarodowe.

Art. 13.

Reprezentowanie obywateli Państwa wysyłającego

Kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest, z zastrzeżeniem przepisów procedury obowiązującej w Państwie przyjmującym, do reprezentowania obywateli Państwa wysyłającego albo podejmowania środków dla zapewnienia im właściwego zastępstwa przed sądami i innymi organami Państwa przyjmującego w celu spowodowania, zgodnie z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego, zastosowania tymczasowych środków dla ochrony praw i interesów tych obywateli, którzy z powodu nieobecności lub innej przyczyny nie mogą we właściwym czasie bronić swoich praw i interesów.

Art. 14.

Wydawanie paszportów i wiz

Kierownik urzędu konsularnego wydaje paszporty i wszelkie inne dokumenty podróży obywatelom Państwa wysyłającego, dokonuje w nich wpisów, jak również wystawia wizy i odpowiednie dokumenty osobom, która pragną udać się do Państwa wysyłającego.

Art. 15.

Funkcje w sprawach dotyczących stanu cywilnego

1. Kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest do sporządzania aktów stanu cywilnego dotyczących urodzeń i zgonów obywateli Państwa wysyłającego oraz wydawania wypisów, jak również odpowiednich zaświadczeń na podstawie ksiąg stanu cywilnego.

2. Kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest do przyjmowania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w przypadkach, jeżeli obie osoby zawierające małżeństwo są obywatelami Państwa wysyłającego. Zobowiązany on jest niezwłocznie zawiadomić o tym właściwe organy Państwa przyjmującego.

3. Postanowienia ustępów 1 i 2 niniejszego artykułu nie zwalniają obywateli Państwa wysyłającego od obowiązku stosowania się do prawa Państwa przyjmującego, dotyczącego zgłaszania urodzeń, ślubów i zgonów.

Art. 16.

Funkcje notarialne i administracyjne

1. Kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest do dokonywania następujących czynności:

a) rejestrowania obywateli Państwa wysyłającego, zamieszkałych lub przebywających czasowo w jego okręgu konsularnym;

b) przyjmowania, sporządzania lub poświadczania oświadczeń obywateli Państwa wysyłającego i wydawania dokumentów na podstawie tych oświadczeń;

c) sporządzania, poświadczania i przyjmowania na przechowanie testamentów obywateli Państwa wysyłającego;

d) sporządzania lub poświadczania umów zawartych między obywatelami Państwa wysyłającego, a także ich oświadczeń jednostronnych, jeśli te umowy lub oświadczenia nie są sprzeczne z prawem Państwa przyjmującego; jednakże kierownik urzędu konsularnego nie jest uprawniony do powyższych czynności, jeżeli umowy lub oświadczenia odnoszą się do nabycia, zmiany lub wygaśnięcia praw rzeczowych dotyczących nieruchomości położonych w Państwie przyjmującym;

e) sporządzania lub poświadczania umów między obywatelami Państwa wysyłającego z jednej strony a obywatelami Państwa przyjmującego lub obywatelami państwa trzeciego z drugiej strony, wówczas gdy umowy te mają być wykonane lub mają wywrzeć skutek prawny wyłącznie w Państwie wysyłającym, pod warunkiem że nie są one sprzeczne z prawem Państwa przyjmującego;

f) sporządzania i poświadczania tłumaczeń dokumentów;

g) poświadczania odpisów i fotokopii dokumentów;

h) poświadczania na wszelkiego rodzaju dokumentach podpisów obywateli Państwa wysyłającego, pod warunkiem że treść dokumentów nie jest sprzeczna z prawem Państwa przyjmującego;

i) legalizowania dokumentów sporządzonych lub poświadczonych w Państwie przyjmującym lub wysyłającym;

j) na wezwanie sądów lub innych organów Państwa wysyłającego przyjmowania zeznań od obywateli tego Państwa oraz doręczania im wszelkich pism tych sądów i organów;

k) przyjmowania do depozytu pieniędzy, papierów wartościowych, przedmiotów oraz dokumentów należących do obywateli Państwa wysyłającego lub dla nich przeznaczonych;

l) dokonywania wszelkich innych czynności, do których upoważniło go Państwo wysyłające, pod warunkiem że nie są one sprzeczne z prawem Państwa przyjmującego.

2. Dokumenty sporządzone, poświadczone lub zalegalizowane przez kierownika urzędu konsularnego zgodnie z prawem Państwa wysyłającego mają w Państwie przyjmującym taką samą moc prawną i dowodową jak dokumenty sporządzone, poświadczone lub zalegalizowane przez właściwe organy tego Państwa.

Art. 17.

Zawiadomienia w sprawach spadkowych

1. W przypadku zgonu obywatela Państwa wysyłającego na terytorium Państwa przyjmującego właściwe organy tego drugiego Państwa zawiadomią o tym niezwłocznie urząd konsularny i przekażą mu bezpłatnie odpis aktu zgonu oraz wszelkie posiadane przez nich informacje o spadkobiercach, osobach uprawnionych do zachowku i zapisobiercach, o miejscu ich zamieszkania lub pobytu, o składzie masy spadkowej i o istnieniu testamentu. Organy te zawiadomią również urząd konsularny Państwa wysyłającego o przypadku, gdy posiadać będą informacje, że zmarły pozostawił spadek na terytorium państwa trzeciego.

2. W przypadku gdy spadkobierca, osoba uprawniona do zachowku lub zapisobierca, powołani do spadku otwartego na terytorium Państwa przyjmującego, są obywatelami Państwa wysyłającego, właściwe organy Państwa przyjmującego poinformują o tym niezwłocznie urząd konsularny Państwa wysyłającego.

Art. 18.

Funkcje w sprawach spadkowych

1. Właściwe organy Państwa przyjmującego zawiadomią niezwłocznie urząd konsularny Państwa wysyłającego o środkach, jakie podjęły lub które mają być podjęte w celu zabezpieczenia i zarządzania spadkiem, który pozostał na terytorium Państwa przyjmującego po obywatelu Państwa wysyłającego.

2. Kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest bezpośrednio lub przez swojego przedstawiciela do współdziałania przy przeprowadzaniu środków, o których mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu. W szczególności jest on uprawniony do:

a) żądania opieczętowania i sporządzenia inwentarza mienia spadkowego oraz do obecności przy przeprowadzaniu tych czynności;

b) żądania informacji dotyczących istnienia testamentu oraz innych danych potrzebnych do odnalezienia osób uprawnionych do spadku;

c) składania do właściwych organów wniosków w sprawie zarówno wyznaczania zarządcy lub kuratora spadku, jak i zarządzania spadkiem.

3. Zarządca lub kurator spadku będzie udzielać kierownikowi urzędu konsularnego, na jego żądanie, wszelkich informacji dotyczących zarządzania spadkiem.

4. Uprawnienia kierownika urzędu konsularnego, przewidziane w ustępach 2 i 3 niniejszego artykułu, wygasają w momencie, w którym zostanie stwierdzone, iż brak jest osób uprawnionych do spadku, posiadających obywatelstwo Państwa wysyłającego, albo w momencie, w którym wszyscy spadkobiercy, uprawnieni do zachowku i zapisobiercy będą obecni lub reprezentowani.

Art. 19.

Przedstawicielstwo w sprawach spadkowych

1. Jeżeli w mieniu spadkowym znajdującym się w Państwie przyjmującym, bez względu na to, jakie było obywatelstwo osoby zmarłej, jest zainteresowany obywatel Państwa wysyłającego, kierownik urzędu konsularnego, w którego okręgu konsularnym nastąpiło otwarcie spadku lub w którego okręgu ustanowiono zarząd tego spadku, uprawniony jest do reprezentowania takiego obywatela lub zapewnienia mu odpowiedniego zastępstwa przed sądami i innymi organami Państwa przyjmującego, w celu żądania, z zachowaniem wymagań przewidzianych w ustawach i innych przepisach Państwa przyjmującego, zabezpieczenia praw i interesów tego obywatela, gdy z powodu nieobecności lub z jakiejkolwiek innej przyczyny nie może on bronić we właściwym czasie swoich praw i interesów, oraz zastosowania w odniesieniu do tego mienia spadkowego środków przewidzianych w ustępach 2 i 3 artykułu 18.

2. Uprawnienia kierownika urzędu konsularnego, przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu, wygasają w momencie, w którym zainteresowany obywatel Państwa wysyłającego będzie obecny lub reprezentowany.

Art. 20.

Przekazywanie mienia spadkowego urzędowi konsularnemu

1. Jeżeli po zakończeniu postępowania spadkowego w Państwie przyjmującym mienie ruchome pochodzące ze spadku lub sumy pieniężne uzyskane ze sprzedaży mienia ruchomego lub nieruchomego przypadają spadkobiercy, osobie uprawnionej do zachowku bądź zapisobiercy, mającym miejsce zamieszkania w Państwie wysyłającym, którzy nie uczestniczyli w postępowaniu spadkowym i nie wyznaczyli swoich pełnomocników, wówczas mienie to lub sumy pieniężne uzyskane z jego sprzedaży zostaną przekazane, zgodnie z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego, urzędowi konsularnemu Państwa wysyłającego w celu doręczenia spadkobiercy, osobie uprawnionej do zachowku lub zapisobiercy, pod warunkiem że:

a) długi spadkowe zgłoszone w terminie określonym przez ustawy i inne przepisy Państwa przyjmującego zostały zapłacone lub zabezpieczone;

b) podatek spadkowy został zapłacony lub zabezpieczony.

2. W przypadku zgonu obywatela Państwa wysyłającego, przebywającego czasowo na terytorium Państwa przyjmującego, pieniądze, przedmioty i kosztowności, które zmarły miał ze sobą, zostaną przekazane, po pokryciu kosztów zamieszkania i utrzymania oraz pogrzebu, urzędowi konsularnemu Państwa wysyłającego, z wyjątkiem tych przedmiotów, które zostały nabyte w Państwie przyjmującym i w chwili zgonu objęte były zakazem wywozu.

Art. 21.

Funkcje w sprawach opieki i kurateli

1. W przypadku potrzeby ustanowienia opiekuna lub kuratora dla osoby będącej obywatelem Państwa wysyłającego, jak również kuratora majątku osoby nieobecnej będącej obywatelem tego Państwa organy Państwa przyjmującego zawiadomią niezwłocznie o tym urząd konsularny Państwa wysyłającego.

2. Kierownik urzędu konsularnego może zwracać się do właściwych organów Państwa przyjmującego w celu ustanowienia opiekuna lub kuratora nad obywatelem Państwa wysyłającego bądź kuratora nad majątkiem osoby nieobecnej, będącej obywatelem tego Państwa.

Art. 22.

Udzielanie pomocy w sprawach żeglugi

1. W przypadku gdy statek Państwa wysyłającego przybędzie do portu lub korzysta z postoju w miejscu zakotwiczenia znajdującym się w okręgu konsularnym, kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest do udzielania statkowi i jego załodze wszelkiej pomocy oraz do wykonywania swoich funkcji w stosunku do żeglugi, statku i jego załogi, zgodnie z prawem Państwa przyjmującego.

2. W tym celu kierownik urzędu konsularnego może, bez przeszkód ze strony organów Państwa przyjmującego:

a) wejść na pokład statku, skoro tylko statek zostanie odprawiony;

b) porozumiewać się z kapitanem i innymi członkami załogi;

c) przyjmować wizyty kapitana oraz innych członków załogi.

3. Właściwe organy Państwa przyjmującego udzielą pomocy kierownikowi urzędu konsularnego, jeżeli zażąda on takiej pomocy w związku z wykonywaniem swoich funkcji.

Art. 23.

Funkcje nadzoru i kontroli w odniesieniu do statku

1. Kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest do:

a) przesłuchiwania kapitana i innych członków załogi statku Państwa wysyłającego w celu uzyskania informacji o statku, ładunku oraz przebiegu i celu podróży, sprawdzenia dokumentów statku oraz w ogólności do ułatwienia przybycia i wyjścia statku;

b) rozstrzygania sporów między kapitanem a innymi członkami załogi oraz do stosowania środków niezbędnych do utrzymania porządku i dyscypliny na pokładzie statku Państwa wysyłającego, z wyjątkiem przypadków określonych w artykule 24;

c) podejmowania czynności związanych z angażowaniem i zwalnianiem kapitana i innych członków załogi;

d) przyjmowania lub sporządzania oświadczeń, wydawania świadectw i dokumentów dotyczących statku, sporządzania aktów bądź innych dokumentów przewidzianych przez prawo Państwa wysyłającego, odnoszących się do rejestracji statku, własności statku lub innego prawa rzeczowego na tym statku;

e) przyjmowania zeznań od kapitana i innych członków załogi zgodnie z prawem Państwa wysyłającego;

f) podejmowania czynności związanych z zapewnieniem leczenia, pobytu w szpitalu oraz powrotu kapitana i innych członków załogi statku do Państwa wysyłającego;

g) dokonywania wszelkich czynności przewidzianych przez prawo Państwa wysyłającego w sprawach żeglugi, pod warunkiem że nie są one sprzeczne z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego.

2. Kierownik urzędu konsularnego zapewnia pomoc prawną kapitanowi i innym członkom załogi statku Państwa wysyłającego.

Art. 24.

Dopuszczalność interwencji organów Państwa przyjmującego

Organy Państwa przyjmującego nie będą interweniować w jakiekolwiek sprawy wynikłe na pokładzie statku Państwa wysyłającego, chyba że nastąpią na nim wydarzenia, które mogłyby zakłócić porządek publiczny w porcie lub na lądzie lub w które są zamieszane osoby spoza załogi statku.

Art. 25.

Ochrona statku i załogi

1. Jeżeli właściwe organy Państwa przyjmującego zamierzają przeprowadzić na pokładzie statku Państwa wysyłającego dochodzenie, przesłuchać, aresztować lub poddać jakimkolwiek innym formom ograniczenia wolności osobistej kapitana lub innych członków załogi, zastosować środki zmierzające do zaspokojenia roszczeń lub praw albo zastosować jakiekolwiek środki przymusu w stosunku do statku Państwa wysyłającego lub w stosunku do znajdującego się na tym statku ładunku będącego własnością tego Państwa lub jego obywatela, wówczas urząd konsularny tego Państwa powinien być zawiadomiony o tym uprzednio w takim czasie, aby kierownik urzędu konsularnego mógł być obecny przy tych czynnościach. W przypadkach nagłych urząd konsularny powinien być zawiadomiony w toku tych czynności lub tak wcześnie, jak to tylko jest możliwe; organy Państwa przyjmującego poinformują niezwłocznie kierownika urzędu konsularnego o dokonanych podczas jego nieobecności czynnościach i o zastosowanych środkach.

2. Właściwe organy Państwa przyjmującego poinformują niezwłocznie urząd konsularny Państwa wysyłającego o aresztowaniu kapitana lub innego członka załogi statku tego Państwa lub zastosowaniu wobec nich jakiejkolwiek innej formy ograniczenia wolności osobistej na lądzie.

3. Postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu nie mają zastosowania przy odprawach dokonywanych przez organy Państwa przyjmującego w zakresie kontroli celnej, dewizowej, paszportowej i sanitarnej.

Art. 26.

Awaria i zatonięcie statku

1. W przypadku gdy statek Państwa wysyłającego ulegnie uszkodzeniu, osiądzie na mieliźnie lub zatonie na wodach wewnętrznych lub na morzu terytorialnym Państwa przyjmującego, właściwe organy Państwa przyjmującego zawiadomią o tym niezwłocznie najbliższy miejsca wypadku urząd konsularny Państwa przyjmującego oraz poinformują o środkach, jakie podjęły dla zapewnienia ratunku i ochrony statku, załogi, pasażerów, ładunku i zaopatrzenia.

2. Organy Państwa przyjmującego udzielą również kierownikowi urzędu konsularnego pomocy, jaka będzie konieczna dla podjęcia odpowiednich środków, w przypadku gdy statek uległ uszkodzeniu, osiadł na mieliźnie lub zatonął, i zaproszą go do wzięcia udziału w ustalaniu przyczyny wypadku i zbieraniu dowodów, zgodnie z prawem Państwa przyjmującego.

3. Kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest do zwracania się do organów Państwa przyjmującego o podjęcie odpowiednich środków dla ratowania i ochrony statku, załogi, pasażerów, ładunku i zaopatrzenia.

4. Jeżeli właściciel statku lub inna osoba upoważniona do działania w jego imieniu nie jest w stanie wydać niezbędnych zarządzeń w odniesieniu do statku, który uległ uszkodzeniu, osiadł na mieliźnie, zatonął lub któremu grozi zatonięcie, bądź w odniesieniu do ładunku i zaopatrzenia pochodzącego z tego statku, kierownik urzędu konsularnego uprawniony jest do wydawania takich zarządzeń.

5. Od statku, który uległ wypadkowi, ani od jego ładunku, ani od zaopatrzenia nie będą pobierane żadne opłaty celne, chyba że statek ten, ładunek lub przedmioty zaopatrzenia zostaną przeznaczone do obrotu w Państwie przyjmującym.

6. Postanowienia niniejszego artykułu stosuje się odpowiednio w przypadkach, gdy ładunek, jego część lub zaopatrzenie przewożone na statku jakiegokolwiek państwa stanowi własność Państwa wysyłającego lub jego obywatela.

Art. 27.

Funkcje odnoszące się do żeglugi powietrznej

Postanowienia artykułów 22, 23, 24, 25 i 26 mają odpowiednie zastosowanie do żeglugi powietrznej, pod warunkiem że nie są one sprzeczne z umowami międzynarodowymi wiążącymi obie Umawiające się Strony.

Art. 28.

Wywóz wartości dewizowych i innego mienia

Wartości dewizowe i inne mienie, przyjęte przez kierownika urzędu konsularnego w związku z wykonywaniem funkcji konsularnych, mogą być wywiezione z Państwa przyjmującego jedynie zgodnie z ustawami i innymi przepisami tego Państwa.
ć tymczasowemu kierownikowi ułatwień, przywilejów i immunitetów, z których korzystanie przez kierownika urzędu konsularnego uzależnione jest od warunków, jakich nie spełnia tymczasowy kierownik.

Art. 6.

Zawiadamianie organów okręgu konsularnego

Z chwilą gdy kierownik urzędu konsularnego zostanie, choćby tymczasowo, dopuszczony do wykonywania swoich funkcji, Państwo przyjmujące niezwłocznie zawiadomi o tym właściwe organy okręgu konsularnego oraz zapewni zastosowanie niezbędnych środków w celu umożliwienia kierownikowi urzędu konsularnego wypełniania obowiązków służbowych oraz korzystania z ułatwień, przywilejów i immunitetów, przewidzianych w niniejszej Konwencji.

Art. 7.

Notyfikacje dotyczące członków personelu konsularnego

1. Przedstawicielstwo dyplomatyczne Państwa wysyłającego notyfikuje Ministerstwu Spraw Zagranicznych Państwa przyjmującego imiona i nazwiska członków personelu konsularnego, rangę lub rodzaj ich obowiązków służbowych i - w odpowiednich przypadkach - obywatelstwo, jak również urząd konsularny, do którego zostali oni przydzieleni lub w którym mają być zatrudnieni. Notyfikacja powinna być dokonana w dniu przystąpienia przez nich do wykonywania obowiązków służbowych.

2. Członkom urzędu konsularnego będą wydawane przez właściwe organy Państwa przyjmującego odpowiednie dokumenty stwierdzające ich status lub zatrudnienie.

Art. 8.

Obywatelstwo urzędników konsularnych

Urzędnikiem konsularnym może być tylko obywatel Państwa wysyłającego.

Art. 9.

Uznanie za persona non grata

1. Państwo przyjmujące może w każdej chwili zawiadomić Państwo wysyłające, bez obowiązku podania motywów swojej decyzji, że urzędnik konsularny został uznany za persona non grata lub że którykolwiek inny członek personelu konsularnego jest osobą niepożądaną. W takim przypadku Państwo wysyłające obowiązane jest odwołać tę osobę.

2. Jeżeli Państwo wysyłające odmawia wypełnienia lub nie wypełnia w odpowiednim terminie obowiązku określonego w ustępie 1 niniejszego artykułu, Państwo przyjmujące może, w zależności od przypadku, albo cofnąć exequatur tej osobie, albo przestać uznawać ją za członka personelu konsularnego.

Art. 10.

Zakończenie obowiązków służbowych członka urzędu konsularnego

Obowiązki służbowe członka urzędu konsularnego ulegają zakończeniu w szczególności w rezultacie:

a) notyfikacji przez Państwo wysyłające Państwu przyjmującemu, że obowiązki służbowe danej osoby uległy zakończeniu;

b) cofnięcia exequatur;

c) notyfikacji Państwu wysyłającemu, że Państwo przyjmujące przestało uznawać daną osobę za członka personelu konsularnego.

Rozdział III
UŁATWIENIA, PRZYWILEJE I IMMUNITETY DOTYCZĄCE URZĘDÓW KONSULARNYCH

Art. 29.

Ułatwienia dla działalności urzędu konsularnego

Państwo przyjmujące udziela wszelkich ułatwień dla wykonywania przez urząd konsularny jego działalności.

Art. 30.

Używanie flagi i godła państwowego

1. Na budynku, w którym mieści się urząd konsularny, oraz na rezydencji kierownika urzędu konsularnego może być wywieszana flaga Państwa wysyłającego. Flaga Państwa wysyłającego może być również umieszczana na środkach transportu kierownika urzędu konsularnego, w czasie gdy są one używane do celów służbowych.

2. Godło Państwa wysyłającego wraz z tablicą z odpowiednim napisem, oznaczającymi urząd konsularny, w językach urzędowych tego Państwa i Państwa przyjmującego, mogą być umieszczane na zewnętrznym ogrodzeniu i zewnętrznej ścianie budynku, w którym mieści się urząd konsularny, jak również przy wejściu do urzędu konsularnego.

Art. 31.

Pomieszczenia

1. Państwo przyjmujące powinno ułatwiać nabycie, zgodnie ze swoimi ustawami i innymi przepisami, na swoim terytorium przez Państwo wysyłające pomieszczeń niezbędnych dla urzędu konsularnego bądź pomóc temu Państwu w uzyskaniu w inny sposób takich pomieszczeń.

2. Państwo przyjmujące powinno również, w razie potrzeby, pomóc urzędowi konsularnemu w uzyskaniu odpowiednich mieszkań dla jego członków.

Art. 32.

Nietykalność pomieszczeń konsularnych

1. Pomieszczenia konsularne są nietykalne. Organy Państwa przyjmującego nie mogą wkraczać do pomieszczeń konsularnych, chyba że kierownik urzędu konsularnego, osoba przez niego wyraźnie wyznaczona lub szef przedstawicielstwa dyplomatycznego Państwa wysyłającego wyrazi na to zgodę. Zgoda ta może być jednak domniemana w przypadku pożaru lub innego wypadku wymagającego podjęcia niezwłocznych czynności ochronnych, bez uszczerbku dla postanowień artykułu 35 niniejszej Konwencji.

2. Państwo przyjmujące podejmie wszelkie stosowne środki dla ochrony pomieszczeń konsularnych przed jakimkolwiek wtargnięciem lub szkodą oraz dla zapobieżenia jakiemukolwiek zakłóceniu spokoju urzędu konsularnego lub uchybieniu jego godności.

3. Postanowienia niniejszego artykułu stosuje się także do pomieszczeń przeznaczonych wyłącznie na rezydencję kierownika urzędu konsularnego, pod warunkiem że znajdują się one w tym samym budynku lub na tym samym terenie, na którym znajdują się pomieszczenia konsularne.

Art. 33.

Zwolnienie od rekwizycji

Pomieszczenia konsularne i pomieszczenia przeznaczone wyłącznie na rezydencję kierownika urzędu konsularnego, ich urządzenia, mienie urzędu konsularnego i jego środki transportu nie podlegają żadnej formie rekwizycji dla jakichkolwiek celów. Jeżeli dla celów obrony narodowej lub użyteczności publicznej niezbędne jest wywłaszczenie, powinny być przedsięwzięte wszelkie możliwe środki w celu uniknięcia utrudnienia w wykonywaniu funkcji konsularnych; Państwu wysyłającemu powinno być w takim przypadku wypłacone niezwłocznie odpowiednie i efektywne odszkodowanie.

Art. 34.

Zwolnienia pomieszczeń konsularnych od podatków i opłat

1. Pomieszczenia konsularne i rezydencja kierownika urzędu konsularnego, których właścicielem lub najemcą jest Państwo wysyłające lub jakakolwiek osoba działająca w jego imieniu, zwolnione są od wszelkich opłat i podatków państwowych, regionalnych, prowincjonalnych lub komunalnych, z wyjątkiem opłat należnych za świadczenie określonych usług.

2. Zwolnienia przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu stosują się także do:

a) umów i aktów dotyczących nabycia lub najmu nieruchomości określonych w ustępie 1 niniejszego artykułu;

b) nabycia lub użytkowania środków transportu, mebli i innego wyposażenia przeznaczonego wyłącznie do użytku urzędu konsularnego.

3. Zwolnień przewidzianych w niniejszym artykule nie stosuje się do opłat i podatków, którym na podstawie ustaw i innych przepisów Państwa przyjmującego podlega bezpośrednio lub pośrednio osoba zawierająca umowę z Państwem wysyłającym lub z osobą działającą w jego imieniu.

Art. 35.

Nietykalność archiwów i dokumentów konsularnych

Archiwa i dokumenty konsularne są nietykalne w każdym czasie i niezależnie od tego, gdzie się znajdują. W archiwach konsularnych powinny być przechowywane jedynie dokumenty urzędowe.

Art. 36.

Swoboda poruszania się

Z zastrzeżeniem ustaw i innych przepisów dotyczących stref, do których wstęp ze względu na bezpieczeństwo państwa jest zabroniony lub ograniczony, Państwo przyjmujące zapewnia wszystkim członkom urzędu konsularnego swobodę poruszania się i podróżowania po swoim terytorium.

Art. 37.

Swoboda porozumiewania się

1. Państwo przyjmujące dopuszcza i ochrania swobodę porozumiewania się urzędu konsularnego dla wszelkich celów urzędowych. Przy porozumiewaniu się z organami Państwa wysyłającego, przedstawicielstwami dyplomatycznymi oraz innymi urzędami konsularnymi tego Państwa, bez względu na to, gdzie się znajdują, urząd konsularny może używać wszelkich odpowiednich środków, łącznie z kurierami dyplomatycznymi lub konsularnymi, bagażem dyplomatycznym lub konsularnym oraz korespondencją sporządzoną kodem lub szyfrem. Urząd konsularny może jednak zainstalować i używać nadawczą stację radiową jedynie za zgodą Państwa przyjmującego.

2. Przesyłki stanowiące bagaż konsularny mogą zawierać jedynie korespondencję urzędową i dokumenty oraz przedmioty przeznaczone wyłącznie do użytku urzędowego.

3. Urzędowa korespondencja urzędu konsularnego, bez względu na zastosowane środki łączności, jak również opieczętowane worki, walizy i inny bagaż konsularny, pod warunkiem że posiadają widoczne zewnętrzne znaki wskazujące na ich urzędowy charakter, są nietykalne i nie podlegają otwarciu ani zatrzymaniu przez organy Państwa przyjmującego.

4. Kurierzy konsularni, to jest osoby, którym zlecono przewożenie worków, waliz i innego bagażu konsularnego, korzystać będą przy wykonywaniu tych funkcji z tych samych ułatwień, przywilejów i immunitetów, z których korzystają w Państwie przyjmującym kurierzy dyplomatyczni Państwa wysyłającego.

5. Bagaż konsularny może być powierzony kapitanowi statku lub samolotu linii lotniczych, udającego się do portu lub miejsca, do którego przybycie jest dozwolone. Kapitan ten powinien być zaopatrzony w urzędowy dokument określający liczbę przesyłek stanowiących bagaż; kapitan nie jest jednak uważany za kuriera konsularnego. Na podstawie porozumienia z organami Państwa przyjmującego urząd konsularny może wysyłać jednego ze swych członków w celu bezpośredniego i swobodnego odebrania bagażu konsularnego od kapitana statku lub samolotu. Postanowienie to stosuje się także do doręczania bagażu konsularnego kapitanowi statku lub samolotu.

Art. 38.

Porozumiewanie się z obywatelami Państwa wysyłającego

1. W celu ułatwienia wykonywania funkcji konsularnych odnoszących się do obywateli Państwa wysyłającego:

a) kierownik urzędu konsularnego ma swobodę porozumiewania się z obywatelami Państwa wysyłającego i udawania się do nich. Obywatele Państwa wysyłającego mają taką samą swobodę porozumiewania się z urzędem konsularnym tego Państwa i udawania się do niego;

b) właściwe organy Państwa przyjmującego powinny niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż w ciągu 72 godzin, zawiadomić urząd konsularny Państwa wysyłającego o tym, że w jego okręgu konsularnym obywatel tego Państwa został aresztowany lub poddany jakimkolwiek innym formom ograniczenia wolności osobistej. Wiadomość od osoby aresztowanej bądź poddanej innej formie ograniczenia wolności osobistej, skierowana do urzędu konsularnego, powinna być również niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż w ciągu 72 godzin, przekazana przez wspomniane organy. Organy te powinny niezwłocznie poinformować taką osobę o prawach przysługujących jej na podstawie niniejszego postanowienia;

c) kierownik urzędu konsularnego ma prawo do odwiedzania obywatela Państwa wysyłającego, który został aresztowany lub poddany jakiejkolwiek innej formie ograniczenia wolności osobistej, rozmawiania i korespondowania z nim oraz ustanowienia dla niego zastępstwa prawnego;

d) kierownik urzędu konsularnego ma takie same prawa, jakie są przewidziane w postanowieniu litery c) w odniesieniu do obywatela Państwa wysyłającego, odbywającego po prawomocnym wyroku karę pozbawienia wolności lub poddanego innej formie ograniczenia wolności osobistej.

2. Uprawnienia przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu powinny być wykonywane zgodnie z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego; rozumie się jednak, że wspomniane ustawy i inne przepisy powinny umożliwiać pełną realizację celów, którym służą prawa przyznane na podstawie niniejszego artykułu.

Art. 39.

Porozumiewanie się z organami Państwa przyjmującego

Przy wykonywaniu swoich funkcji kierownik urzędu konsularnego może zwracać się do:

a) właściwych organów miejscowych w swoim okręgu konsularnym;

b) właściwych organów centralnych Państwa przyjmującego, jeżeli jest to dopuszczalne i w zakresie przewidzianym przez ustawy i inne przepisy oraz zwyczaje Państwa przyjmującego.

Art. 40.

Opłaty i inne należności konsularne

1. Za dokonywanie czynności konsularnych urząd konsularny może pobierać na terytorium Państwa przyjmującego opłaty i inne należności, przewidziane przez ustawy i inne przepisy Państwa wysyłającego.

2. Kwoty pobierane z tytułu opłat i innych należności, o których mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, oraz dotyczące ich pokwitowania zwolnione są w Państwie przyjmującym od wszelkich opłat i podatków.

Rozdział IV
UŁATWIENIA, PRZYWILEJE I IMMUNITETY DOTYCZĄCE URZĘDNIKÓW KONSULARNYCH I INNYCH CZŁONKÓW URZĘDU KONSULARNEGO

Art. 41.

Ochrona urzędników konsularnych

Państwo przyjmujące będzie traktować urzędników konsularnych z należytym szacunkiem i zastosuje wszelkie odpowiednie środki w celu zapobieżenia jakiemukolwiek zagrożeniu ich osoby, wolności lub godności.

Art. 42.

Nietykalność osobista urzędników konsularnych

1. Urzędnik konsularny nie podlega w żadnej formie zatrzymaniu lub aresztowaniu, z wyjątkiem przypadku popełnienia przez niego poważnego przestępstwa i na podstawie decyzji właściwych organów Państwa przyjmującego. Przez poważne przestępstwo należy rozumieć każde przestępstwo popełnione umyślnie, za które ustawodawstwo Państwa przyjmującego przewiduje karę nie niższą niż 5 lat pozbawienia wolności lub karę surowszą.

2. Poza przypadkiem, o którym mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, urzędnik konsularny nie może być uwięziony lub poddany jakiejkolwiek innej formie ograniczenia wolności osobistej, chyba że nastąpi to w wykonaniu prawomocnego wyroku sądu Państwa przyjmującego.

3. Jeżeli przeciwko urzędnikowi konsularnemu wszczęto postępowanie karne, jest on obowiązany stawić się przed właściwymi organami. Postępowanie powinno być jednak prowadzone ze względami należnymi mu z uwagi na jego urzędowe stanowisko i z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, w sposób możliwie jak najmniej utrudniający wykonywanie funkcji konsularnych. Jeżeli w okolicznościach przewidzianych w ustępie 1 niniejszego artykułu niezbędne jest zatrzymanie lub aresztowanie urzędnika konsularnego, to postępowanie przeciwko niemu powinno być wszczęte niezwłocznie.

4. W przypadku zatrzymania bądź aresztowania członka personelu konsularnego lub wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego właściwe organy Państwa przyjmującego zawiadomią o tym niezwłocznie kierownika urzędu konsularnego Państwa wysyłającego.

5. Kierownik urzędu konsularnego korzysta z nietykalności osobistej. Nie może on podlegać w żadnej formie zatrzymaniu lub aresztowaniu.

Art. 43.

Immunitet jurysdykcyjny

1. W odniesieniu do wykonywanych czynności urzędowych urzędnicy i pracownicy konsularni nie podlegają jurysdykcji organów sądowych i administracyjnych Państwa przyjmującego.

2. Postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu nie mają jednak zastosowania w odniesieniu do:

a) powództwa cywilnego wynikłego z umowy zawartej przez urzędnika lub pracownika konsularnego, w której nie występował on wyraźnie lub w sposób domniemany w imieniu Państwa wysyłającego;

b) powództwa cywilnego o wynagrodzenie szkody spowodowanej w Państwie przyjmującym przez pojazd lub statek;

c) spraw spadkowych, w których czynności wykonywane są na podstawie pełnomocnictwa.

3. Kierownik urzędu konsularnego korzysta z immunitetu od jurysdykcji karnej Państwa przyjmującego. Korzysta on również z immunitetu od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej tego Państwa, z wyjątkiem:

a) przypadków wymienionych w ustępie 2 niniejszego artykułu;

b) powództwa z zakresu prawa rzeczowego dotyczącego prywatnej nieruchomości położonej na terytorium Państwa przyjmującego, chyba że kierownik urzędu konsularnego posiada ją w imieniu Państwa wysyłającego dla celów urzędowych;

c) powództwa dotyczącego spadku, w którym kierownik urzędu konsularnego występuje jako wykonawca testamentu, zarządca, spadkobierca lub zapisobierca, w charakterze osoby prywatnej, a nie w imieniu Państwa wysyłającego;

d) powództwa dotyczącego jakiejkolwiek czynności zawodowej lub handlowej, ewentualnie dokonanej przez kierownika urzędu konsularnego w Państwie przyjmującym, poza swoimi funkcjami urzędowymi.

Art. 44.

Składanie zeznań w charakterze świadka

1. Członkowie urzędu konsularnego mogą być wzywani w charakterze świadków w toku postępowania sądowego lub administracyjnego. Pracownicy konsularni i członkowie personelu służby nie mogą odmawiać złożenia zeznań, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w ustępie 3 niniejszego artykułu. Jeżeli urzędnik konsularny odmawia złożenia zeznań, nie można stosować wobec niego żadnego środka przymusu.

2. Organ żądający zeznań powinien unikać utrudniania urzędnikowi konsularnemu wykonywania jego funkcji. Organ ten może, gdy jest to możliwe, przyjąć zeznania w mieszkaniu urzędnika konsularnego lub w urzędzie konsularnym bądź przyjąć oświadczenie na piśmie od tego urzędnika.

3. Członkowie urzędu konsularnego nie są obowiązani do składania zeznań co do faktów związanych z wykonywaniem swoich funkcji ani do przedstawiania korespondencji i dokumentów dotyczących tych funkcji. Mają oni również prawo odmowy zeznań w charakterze biegłych co do prawa Państwa wysyłającego.

4. Członkowie rodzin członków urzędu konsularnego mogą odmówić składania zeznań w toku postępowania sądowego lub administracyjnego co do okoliczności dotyczących działalności urzędu konsularnego.

Art. 45.

Zrzeczenie się przywilejów i immunitetów

1. Państwo wysyłające może w konkretnych przypadkach zrzec się poszczególnych przywilejów i immunitetów przewidzianych w artykułach 42, 43 i 44 niniejszej Konwencji.

2. Zrzeczenie się powinno być zawsze wyraźne i zakomunikowane Państwu przyjmującemu na piśmie.

Art. 46.

Zwolnienie od obowiązków rejestracji i uzyskiwania zezwolenia na pobyt

1. Członkowie urzędu konsularnego oraz członkowie ich rodzin zwolnieni są od wszelkich obowiązków przewidzianych w ustawach i innych przepisach Państwa przyjmującego w odniesieniu do rejestracji cudzoziemców i uzyskiwania zezwoleń na pobyt.

2. Postanowień ustępu 1 niniejszego artykułu nie stosuje się jednak do pracowników konsularnych i członków personelu służby, którzy nie są stałymi pracownikami Państwa wysyłającego lub wykonują w Państwie przyjmującym jakąkolwiek prywatną działalność zarobkową, ani też do członków ich rodzin.

Art. 47.

Zwolnienie od podatków i opłat

1. Urzędnicy i pracownicy konsularni, jak również członkowie ich rodzin, pod warunkiem że nie posiadają obywatelstwa Państwa przyjmującego, zwolnieni są od wszelkich opłat i podatków osobistych i rzeczowych, państwowych, regionalnych, prowincjonalnych i komunalnych, z wyjątkiem:

a) podatków pośrednich, które normalnie wliczane są w cenę towarów lub usług;

b) opłat i podatków od prywatnego mienia nieruchomego położonego na terytorium Państwa przyjmującego;

c) podatków spadkowych i podatków od przeniesienia własności, pobieranych przez Państwo przyjmujące, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 49 litera b);

d) opłat i podatków od jakichkolwiek dochodów prywatnych mających swe źródło w Państwie przyjmującym;

e) opłat i podatków pobieranych za świadczenie określonych usług;

f) opłat i podatków sądowych, rejestracyjnych, skarbowych, hipotecznych oraz innych opłat, podatków lub należności pobieranych przez organy Państwa przyjmującego za czynności urzędowe.

2. Członkowie personelu służby, nie będący obywatelami Państwa przyjmującego, zwolnieni są od opłat i podatków od wynagrodzeń, otrzymywanych za swoją pracę wykonywaną dla urzędu konsularnego.

3. Członkowie urzędu konsularnego, zatrudniający osoby, których wynagrodzenia nie są zwolnione od podatku od wynagrodzeń w Państwie przyjmującym, powinni wypełniać obowiązki nakładane przez ustawy i inne przepisy tego Państwa na pracodawców w odniesieniu do podatku od wynagrodzeń.

Art. 48.

Zwolnienie od opłat celnych i rewizji celnej

1. Państwo przyjmujące zezwala, z zachowaniem wymagań przewidzianych w swoich ustawach i innych przepisach, na przywóz i wywóz przedmiotów przeznaczonych do użytku służbowego urzędu konsularnego, łącznie ze środkami transportu, a także udziela zwolnienia od wszelkich opłat celnych, podatków i innych związanych z tym należności w odniesieniu do tych przedmiotów, z wyjątkiem opłat za składowanie, przewóz i podobne usługi.

2. Państwo przyjmujące zezwala, z zachowaniem wymagań przewidzianych w swoich ustawach i innych przepisach, na przywóz przedmiotów przeznaczonych wyłącznie do spożycia i użytku osobistego urzędnika konsularnego i członków jego rodziny, łącznie z przedmiotami przeznaczonymi dla jego urządzenia się, a także udziela zwolnienia od wszelkich opłat celnych, podatków i innych związanych z tym należności w odniesieniu do tych przedmiotów, z wyjątkiem opłat za składowanie, przewóz i podobne usługi.

3. Pracownicy konsularni oraz członkowie ich rodzin korzystają ze zwolnień i przywilejów, przewidzianych w ustępie 2 niniejszego artykułu, w odniesieniu do przedmiotów przywiezionych w czasie ich pierwszego urządzenia się.

4. Urzędnicy i pracownicy konsularni, jak również członkowie ich rodzin, korzystają ze zwolnień i przywilejów, określonych w ustępie 2 niniejszego artykułu, w odniesieniu do wywozu przedmiotów stanowiących ich własność, przy opuszczaniu Państwa przyjmującego w następstwie zakończenia funkcji urzędnika bądź zatrudnienia pracownika konsularnego.

5. Bagaż osobisty przewożony przez urzędników konsularnych i członków ich rodzin zwolniony jest od rewizji celnej. Może być on rewidowany jedynie w przypadku, gdy istnieją poważne powody, aby sądzić, że zawiera on inne przedmioty niż wymienione w ustępie 2 niniejszego artykułu. Rewizja taka powinna być dokonywana jedynie w obecności zainteresowanego urzędnika konsularnego lub członka jego rodziny.

Art. 49.

Spadek po członku urzędu konsularnego lub członku jego rodziny

W przypadku śmierci członka urzędu konsularnego lub członka jego rodziny, nie posiadającego obywatelstwa Państwa przyjmującego, Państwo przyjmujące:

a) zezwoli na wywóz ruchomego mienia osoby zmarłej, z wyjątkiem mienia nabytego w Państwie przyjmującym, którego wywóz był zabroniony w chwili śmierci tej osoby;

b) zwolni od państwowych, regionalnych, prowincjonalnych i komunalnych podatków spadkowych i podatków od przeniesienia własności mienie ruchome, które znajduje się w Państwie przyjmującym jedynie w związku z przebywaniem osoby zmarłej w tym Państwie w charakterze członka urzędu konsularnego lub członka jego rodziny.

Art. 50.

Zwolnienie od służby wojskowej i świadczeń obowiązkowych

Państwo przyjmujące zwalnia członków urzędu konsularnego i członków ich rodzin, pod warunkiem że nie posiadają obywatelstwa tego Państwa, od:

a) obowiązku służby wojskowej;

b) wszelkich świadczeń osobistych, służby publicznej jakiegokolwiek rodzaju i obciążeń o charakterze wojskowym, takich jak rekwizycja, kontrybucja i zakwaterowanie wojsk.

Art. 51.

Przestrzeganie ustaw i innych przepisów Państwa przyjmującego

1. Bez uszczerbku dla przywilejów i immunitetów, przewidzianych w niniejszej Konwencji, osoby z nich korzystające obowiązane są przestrzegać ustaw i innych przepisów Państwa przyjmującego. Są one również obowiązane nie mieszać się do wewnętrznych spraw tego Państwa.

2. Pomieszczenia konsularne nie powinny być używane w sposób niezgodny z zadaniami urzędu konsularnego.

Art. 52.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

Członkowie urzędu konsularnego powinni przestrzegać wszelkich obowiązków nakładanych przez ustawy i inne przepisy Państwa przyjmującego w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, wynikającej z używania jakiegokolwiek pojazdu lub statku.

Rozdział V
POSTANOWIENIA RÓŻNE I KOŃCOWE

Art. 53.

Wykonywanie funkcji kierownika urzędu konsularnego przez innych urzędników konsularnych

Funkcje kierownika urzędu konsularnego, przewidziane w niniejszej Konwencji, mogą być wykonywane również przez innych urzędników konsularnych, jeżeli zostali oni do tego upoważnieni przez kierownika urzędu konsularnego lub przez właściwe organy Państwa wysyłającego.

Art. 54.

Wykonywanie funkcji konsularnych przez przedstawicielstwo dyplomatyczne

1. Postanowienia niniejszej Konwencji stosuje się odpowiednio w przypadkach wykonywania funkcji konsularnych przez przedstawicielstwo dyplomatyczne Państwa wysyłającego.

2. Imiona i nazwiska członków personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa dyplomatycznego, przydzielonych do wydziału konsularnego lub w inny sposób powołanych do wykonywania funkcji konsularnych, powinny być notyfikowane Ministerstwu Spraw Zagranicznych Państwa przyjmującego.

3. Do przywilejów i immunitetów członków personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa dyplomatycznego, o których mowa w ustępie 2 niniejszego artykułu, mają nadal zastosowanie normy prawa międzynarodowego, dotyczące stosunków dyplomatycznych.

Art. 55.

Wykonywanie funkcji konsularnych na rzecz państwa trzeciego

Urząd konsularny Państwa wysyłającego może po notyfikacji Państwu przyjmującemu i w przypadku braku jego wyraźnego sprzeciwu wykonywać w Państwie przyjmującym funkcje konsularne na rzecz państwa trzeciego.

Art. 56.

Ratyfikacja i wejście w życie Konwencji

1. Konwencja niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie po upływie trzydziestu dni od dnia wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

2. Z chwilą wejścia w życie niniejszej Konwencji traci moc Konwencja konsularna między Rzecząpospolitą Polską oraz Królestwem Włoch, podpisana w Rzymie dnia 10 lipca 1935 roku.

3. Konwencja niniejsza pozostanie w mocy do chwili wypowiedzenia jej przez jedną z Umawiających się Stron. Wypowiedzenie nabierze skutków prawnych po upływie dwunastu miesięcy od dnia notyfikacji.

Na dowód czego wyżej wymienieni pełnomocnicy obu Umawiających się Stron podpisali niniejszą Konwencję i opatrzyli ją pieczęciami.

Konwencję niniejszą sporządzono w Rzymie dnia 9 listopada 1973 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i włoskim, przy czym oba teksty mają jednakową moc.

Za Polską Rzeczpospolitą Ludową

S. Olszowski

Za Republikę Włoską

A. Moro

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 11 listopada 1976 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski

Rzym, dnia 9 listopada 1973

Ekscelencjo,

Mam zaszczyt stwierdzić, że w czasie rokowań uzgodniono, iż upoważnienie przewidziane w artykule 53 Konwencji konsularnej między Republiką Włoską a Polską Rzecząpospolitą Ludową, podpisanej w dniu dzisiejszym, może być w odniesieniu do funkcji wymienionych w artykule 38 lit. c i lit. d udzielone, w razie konieczności, pracownikowi konsularnemu zatrudnionemu w służbie administracyjnej urzędu konsularnego, pod warunkiem że jest on obywatelem Państwa wysyłającego.

W przypadku wyrażenia zgody na powyższe proponuję, aby niniejsze pismo i odpowiedź Waszej Ekscelencji stanowiły Porozumienie Umawiających się Stron w tej sprawie.

Porozumienie to wejdzie w życie jednocześnie z Konwencją konsularną między Republiką Włoską a Polską Rzecząpospolitą Ludową.

Korzystam z okazji, aby ponowić Waszej Ekscelencji wyrazy mego wysokiego poważania.

Aldo Moro

Jego Ekscelencja

Pan Stefan Olszowski

Minister Spraw Zagranicznych

Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Rzym, dnia 9 listopada 1973

Ekscelencjo,

Mam zaszczyt potwierdzić otrzymanie pisma Waszej Ekscelencji z dzisiejszą datą stwierdzającego:

"Że w czasie rokowań uzgodniono, iż upoważnienie przewidziane w artykule 53 Konwencji konsularnej między Republiką Włoską a Polską Rzecząpospolitą Ludową, podpisanej w dniu dzisiejszym, może być w odniesieniu do artykułu 38 lit. c i lit. d udzielone, w razie konieczności, pracownikowi konsularnemu zatrudnionemu w służbie administracyjnej urzędu konsularnego, pod warunkiem że jest on obywatelem Państwa wysyłającego.
W przypadku wyrażenia zgody na powyższe proponuję, aby niniejsze pismo i odpowiedź Waszej Ekscelencji stanowiły Porozumienie Umawiających się Stron w tej sprawie.
Porozumienie to wejdzie w życie jednocześnie z Konwencją konsularną między Republiką Włoską a Polską Rzecząpospolitą Ludową".
W tej sprawie mam zaszczyt poinformować Waszą Ekscelencję, że Strona Polska wyraża zgodę na powyższe.

Korzystam z okazji, aby ponowić Waszej Ekscelencji wyrazy mego wysokiego poważania.

Stefan Olszowski

Jego Ekscelencja Pan Aldo Moro

Minister Spraw Zagranicznych

Republiki Włoskiej
UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisana w Sztokholmie
dnia 5 czerwca 1975 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 5 czerwca 1975 roku została podpisana w Sztokholmie Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku w następującym brzmieniu dosłownym:

Przekład.


UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Królestwa Szwecji, powodowane chęcią dalszego rozwijania i ułatwiania ich stosunków gospodarczych, postanowiły zawrzeć Umowę w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku i uzgodniły, co następuje:

Art. 1.

Zakres podmiotowy

Niniejsza umowa dotyczy osób, które mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub obu Umawiających się Państwach.

Art. 2.

Podatki, których dotyczy umowa

1. Niniejsza umowa dotyczy - bez względu na sposób poboru - podatków od dochodu i od majątku, które pobiera się na rzecz każdego Umawiającego się Państwa albo jednostki podziału terytorialnego lub jej organu.

2. Za podatki od dochodu i od majątku uważa się wszystkie podatki, które pobiera się od całego dochodu, od całego majątku albo od części dochodu lub majątku, włączając podatki od zysku z przeniesienia tytułu własności ruchomego lub nieruchomego majątku, jak również podatki od przyrostu majątku.

3. Do aktualnie istniejących podatków, których dotyczy umowa, należą:

a) w Polsce:

1) podatek dochodowy;

2) podatek od wynagrodzeń;

3) podatek wyrównawczy (podatek wyrównawczy do podatku dochodowego albo podatku od wynagrodzeń);

b) w Szwecji:

1) państwowy podatek od dochodu, włączając w to podatek od marynarzy oraz podatek od kuponów premiowych;

2) podatek od nie wydzielonych zysków spółek i podatek od zysków rozdzielonych w związku z redukcją kapitału udziałowego lub w związku z likwidacją spółki;

3) podatek od zawodowych artystów;

4) komunalny podatek od dochodu oraz

5) państwowy podatek od majątku.

4. Niniejsza umowa będzie także miała zastosowanie do wszystkich podatków takiego samego lub podobnego rodzaju, które po podpisaniu niniejszej umowy będą wprowadzone do istniejących podatków lub w ich miejsce. Właściwe władze Umawiających się Państw będą informowały się wzajemnie o każdych zasadniczych zmianach, jakie zaszły w ich ustawodawstwach podatkowych.

Art. 3.

Ogólne definicje

1. W rozumieniu umowy, jeżeli z jej treści nie wynika inaczej:

a) określenia "Umawiające się Państwo" i "drugie Umawiające się Państwo" oznaczają odpowiednio Polską Rzeczpospolitą Ludową lub Królestwo Szwecji;

b) określenie "osoba" obejmuje osoby fizyczne, spółki i wszystkie inne zrzeszenia osób;

c) określenie "spółka" oznacza osoby prawne lub jednostki prawne, które dla opodatkowania traktuje się jako osoby prawne;

d) określenia "przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa" i "przedsiębiorstwo drugiego Umawiającego się Państwa" oznaczają odpowiednio przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się Państwie i przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie;

e) określenie "właściwa władza" oznacza w Polsce Ministra Finansów i jego upoważnionego przedstawiciela, w Szwecji Ministra Finansów lub jego upoważnionego przedstawiciela;

f) określenie "obywatele" oznacza wszelkie osoby fizyczne mające obywatelstwo Umawiającego się Państwa oraz wszelkie osoby prawne lub inne jednostki utworzone na podstawie obowiązującego ustawodawstwa Umawiającego się Państwa;

g) określenie "komunikacja międzynarodowa" oznacza wszelki transport wykonywany przez statek, samolot, pojazd szynowy lub drogowy, będący w użytkowaniu przedsiębiorstwa, którego miejsce faktycznego zarządu znajduje się w Umawiającym się Państwie, z wyjątkiem wypadków, gdy statek, samolot lub pojazd jest wykorzystywany tylko w ruchu między miejscami położonymi w drugim Umawiającym się Państwie.

2. Przy stosowaniu niniejszej umowy przez Umawiające się Państwo, jeżeli z treści przepisu nie wynika inaczej, każde określenie, o ile nie zostało zdefiniowane inaczej, ma takie znaczenie, jakie przyjmuje się według prawa danego Państwa w zakresie podatków, które są przedmiotem niniejszej umowy.

Art. 4.

Miejsce zamieszkania dla celów podatkowych

1. W rozumieniu niniejszej umowy określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie" oznacza osobę, która według prawa tego Państwa podlega tam obowiązkowi podatkowemu, z uwagi na jej miejsce zamieszkania, jej miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryteria o podobnym charakterze, nie włączając jednak osób, które podlegają obowiązkowi podatkowemu w tym Państwie tylko w zakresie dochodu, jaki osiągają ze źródeł w nim położonych, albo z majątku, jaki posiadają w tym Państwie.

2. Jeżeli stosownie do postanowień ustępu 1 osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, wówczas stosuje się następujące zasady:

a) osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania. Jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, wówczas uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych);

b) jeżeli nie można ustalić, w którym Umawiającym się Państwie osoba ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze, albo jeżeli nie ma ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Umawiających się Państw, wówczas uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym zwykle przebywa;

c) jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obydwu Umawiających się Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, wówczas będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, którego jest obywatelem;

d) jeśli sytuacji tej osoby nie można uregulować zgodnie z postanowieniami litery c), właściwe władze Umawiających się Państw rozstrzygną zagadnienie w drodze wzajemnego porozumienia.

3. Jeżeli stosownie do ustępu 1 osoba nie będąca osobą fizyczną ma siedzibę w obu Umawiających się Państwach, uważa się ją za mającą siedzibę w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce jej faktycznego zarządu.

Art. 5.

Zakład

1. W rozumieniu niniejszej umowy określenie "zakład" oznacza stałą placówkę, w której całkowicie albo częściowo wykonuje się działalność przedsiębiorstwa.

2. Określenie "zakład" obejmuje w szczególności:

a) miejsce zarządu;

b) filię;

c) biuro, w którym prowadzona jest działalność handlowa;

d) zakład fabryczny;

e) warsztat;

f) kopalnię, kamieniołom albo inne miejsce wydobywania bogactw naturalnych;

g) budowę albo montaż, których okres prowadzenia przekracza 12 miesięcy.

3. Nie stanowią zakładu:

a) placówki, które służą wyłącznie do składowania, wystawiania lub wydawania dóbr albo towarów należących do przedsiębiorstwa;

b) zapasy dóbr albo towarów należących do przedsiębiorstwa, utrzymywanych wyłącznie dla składowania, wystawiania lub wydawania;

c) zapasy dóbr albo towarów należących do przedsiębiorstwa, utrzymywanych wyłącznie w celu obróbki lub przerobu przez inne przedsiębiorstwo;

d) stałe placówki utrzymywane wyłącznie w celu reklamy, dla dostarczania informacji, prowadzenia badań naukowych lub wykonywania podobnej działalności o przygotowawczym albo pomocniczym charakterze dla przedsiębiorstwa.

4. Jeżeli osoba, z wyjątkiem niezależnego przedstawiciela w rozumieniu ustępu 5, działa w Umawiającym się Państwie dla przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa, uważa się, iż w tym pierwszym Państwie istnieje zakład, jeżeli ta osoba ma pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu przedsiębiorstwa i pełnomocnictwo w tym Państwie zwykle wykonuje, chyba że jej działalność ogranicza się tylko do zakupu dla przedsiębiorstwa dóbr lub towarów.

5. Nie będzie uważać się przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa za posiadające zakład w drugim Umawiającym się Państwie tylko z tego powodu, że wykonuje tam czynności przez maklera, komisanta albo każdego innego niezależnego przedstawiciela, jeżeli te osoby działają w ramach swojej zwykłej działalności.

6. Sam fakt, że spółka mająca siedzibę w Umawiającym się Państwie kontroluje lub jest kontrolowana przez spółkę mającą siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie albo tam wykonującą swoje czynności (przez posiadanie tam zakładu albo w inny sposób), nie wystarcza, aby jakąkolwiek z tych spółek uważać za zakład drugiej spółki.

Art. 6.

Dochody z nieruchomości

1. Dochody z majątku nieruchomego, włączając dochody z eksploatacji gospodarstw rolnych i leśnych, mogą być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym ten majątek jest położony.

2. Określenie "majątek nieruchomy" rozumie się według prawa Umawiającego się Państwa, w którym majątek ten jest położony. Określenie to obejmuje w każdym wypadku mienie należące do majątku nieruchomego, żywy i martwy inwentarz gospodarstw rolnych i leśnych, prawa, do których zastosowanie mają przepisy prawa rzeczowego, prawa użytkowania majątku nieruchomego, jak również prawa do zmiennych lub stałych świadczeń z tytułu eksploatacji albo prawa do eksploatacji zasobów mineralnych, źródeł i innych bogactw naturalnych. Statki oraz samoloty nie stanowią majątku nieruchomego.

3. Postanowienia ustępu 1 stosuje się do dochodów z bezpośredniego użytkowania, najmu, jak również każdego innego rodzaju użytkowania majątku nieruchomego.

4. Postanowienia ustępów 1 i 3 stosuje się również do dochodów z majątku nieruchomego przedsiębiorstwa i do dochodu z majątku nieruchomego, który służy do wykonywania wolnego zawodu.

Art. 7.

Zyski z przedsiębiorstw

1. Zyski z przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim Umawiającym się Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.

2. Z zastrzeżeniem postanowień ustępu 3, jeżeli przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa wykonuje działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład, to w każdym Umawiającym się Państwie należy przypisać temu zakładowi takie zyski, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.

3. Przy ustalaniu zysków zakładu dopuszcza się odliczenie nakładów ponoszonych dla tego zakładu, włącznie z kosztami zarządzania i ogólnymi kosztami administracyjnymi, niezależnie od tego, czy powstały w tym państwie, w którym leży zakład, czy gdzie indziej. Jednakże żadne postanowienie niniejszego ustępu nie stanowi upoważnienia do dokonania odliczenia nakładów, które nie podlegałyby odliczeniu, gdyby zakład ten był oddzielnym przedsiębiorstwem.

4. Jeżeli w Umawiającym się Państwie istnieje zwyczaj ustalania zysków zakładu przez podział całkowitych zysków przedsiębiorstwa na jego poszczególne części, żadne z postanowień ustępu 2 nie wyklucza ustalenia przez to Umawiające się Państwo zysku do opodatkowania według zwykle stosowanego podziału; sposób zastosowanego podziału zysku musi jednak być taki, żeby wynik był zgodny z zasadami niniejszego artykułu.

5. Nie można przypisać zakładowi zysku tylko z tytułu samego zakupu dóbr lub towarów przez ten zakład dla przedsiębiorstwa.

6. Przy stosowaniu poprzednich ustępów ustalenie zysków zakładu powinno być dokonywane każdego roku w ten sam sposób, chyba że istnieją uzasadnione i wystarczające powody, aby postąpić inaczej.

7. Jeżeli w zyskach mieszczą się dochody, które zostały odrębnie uregulowane w innych artykułach niniejszej umowy, postanowienia tych innych artykułów nie będą naruszane przez postanowienia niniejszego artykułu.

Art. 8.

Transport międzynarodowy

1. Zyski pochodzące z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej statków lub samolotów mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

2. Jeżeli miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa zajmującego się transportem w komunikacji międzynarodowej znajduje się na pokładzie statku, uważa się, że znajduje się ono w tym Umawiającym się Państwie, w którym leży port macierzysty statku, a jeżeli nie ma on portu macierzystego, w tym Umawiającym się Państwie, w którym osoba eksploatująca statek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

3. Zyski pochodzące z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej pojazdów szynowych lub drogowych mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

4. Postanowienia ustępów 1 i 3 dotyczą również:

a) zysków pochodzących z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej wydzierżawionych statków, samolotów, pojazdów szynowych lub drogowych;

b) zysków pochodzących z eksploatacji w komunikacji międzynarodowej następującego sprzętu:

i) kontenerów w transporcie morskim, kolejowym, drogowym oraz lotniczym,

ii) barek przewożonych na statkach barkowcach (Lighters-Aboard-Ship System) lub

iii) każdego innego urządzenia pozostającego w związku z przewozem statkami, samolotami lub pojazdami szynowymi i drogowymi,

niezależnie od tego, czy taki sprzęt stanowi własność przedsiębiorstwa, czy został wzięty w dzierżawę przez przedsiębiorstwo;

c) zysków pochodzących z uczestnictwa w umowie poolowej, we wspólnym przedsiębiorstwie lub w międzynarodowym związku eksploatacyjnym.

Art. 9.

Przedsiębiorstwo powiązane

Jeżeli:

a) przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu, kontroli albo w kapitale przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa albo

b) te same osoby bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu, kontroli lub kapitale przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa i przedsiębiorstwa drugiego Umawiającego się Państwa

i w jednym i w drugim wypadku między dwoma przedsiębiorstwami w zakresie ich stosunków handlowych lub finansowych zostaną umówione lub narzucone warunki różniące się od warunków, które by ustaliły między sobą niezależne przedsiębiorstwa, wówczas zyski, które osiągałoby jedno z przedsiębiorstw bez tych warunków, ale z powodu tych warunków ich nie osiągnęło, mogą być uznane za zyski z tego przedsiębiorstwa i odpowiednio opodatkowane.

Art. 10.

Dywidendy

1. Dywidendy, które płaci spółka mająca siedzibę w Umawiającym się Państwie osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

2. Dywidendy te mogą być jednak opodatkowane także w tym Umawiającym się Państwie i według prawa tego Państwa, w którym spółka wypłacająca dywidendy ma swoją siedzibę; podatek ten nie może jednak przekroczyć:

a) 5% kwoty dywidendy brutto, jeżeli odbiorca jest spółką (z wyłączeniem współudziału) rozporządzającą bezpośrednio co najmniej 25% głosów w spółce wypłacającej dywidendy;

b) 15% kwoty dywidendy brutto we wszystkich innych wypadkach.

Postanowienia niniejszego ustępu nie naruszają opodatkowania spółki mającego związek z zyskami, z których dywidendy są wypłacane.

3. Użyty w tym artykule wyraz "dywidendy" oznacza wpływy z akcji lub innych praw związanych z udziałem w zyskach, z wyjątkiem wierzytelności, jak również wpływy pochodzące z innych udziałów w spółce, które według prawa podatkowego państwa, w którym spółka wydzielająca dywidendy ma siedzibę, zrównane są z wpływami z akcji.

4. Bez względu na postanowienia ustępu i dywidendy wypłacane przez spółkę mającą siedzibę w Polsce spółce mającej siedzibę w Szwecji będą zwolnione od podatku w Szwecji w takim stopniu, w jakim dywidendy te byłyby zwolnione od podatku na mocy prawa szwedzkiego, jeśliby obie spółki były spółkami szwedzkimi.

5. Postanowień ustępów 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli odbiorca dywidend, mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się siedziba spółki płacącej dywidendy, działalność zarobkową przez zakład położony w tym Państwie bądź wykonuje w tym drugim Państwie wolny zawód w oparciu o stałą placówkę, która jest w nim położona, i gdy udział, z którego tytułu wypłaca się dywidendy, rzeczywiście wiąże się z działalnością takiego zakładu lub stałej placówki. W takim wypadku stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 7 lub artykułu 14.

6. Jeżeli spółka, której siedziba znajduje się w Umawiającym się Państwie, osiąga zyski albo dochody z drugiego Umawiającego się Państwa, wówczas to drugie Państwo nie może ani obciążać podatkiem dywidend, które ta spółka płaci osobom nie mającym miejsca zamieszkania lub siedziby w tym drugim Państwie, ani też obciążać zysku spółki podatkiem od nie wydzielonego zysku, nawet kiedy wypłacone dywidendy lub nie wydzielone zyski całkowicie lub częściowo pochodzą z zysków albo dochodów osiągniętych w tym drugim Państwie.

Art. 11.

Odsetki

1. Odsetki, które pochodzą z jednego Umawiającego się Państwa i wypłacane są osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą podlegać opodatkowaniu w tym drugim Państwie.

2. Użyte w tym artykule określenie "odsetki" oznacza dochody od publicznych pożyczek, od obligacji lub skryptów dłużnych, zarówno zabezpieczonych, jak i nie zabezpieczonych prawem zastawu hipotecznego, oraz dochody z wszelkiego rodzaju roszczeń wynikających z długów, jak też wszelkie inne dochody, które według prawa podatkowego Państwa, z którego pochodzą, zrównane są z dochodami z pożyczek.

3. Postanowień ustępu 1 nie stosuje się, jeżeli odbiorca odsetek mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie, z którego pochodzą odsetki, działalność zarobkową przez zakład położony w tym Państwie bądź wykonuje w tym drugim Państwie wolny zawód w oparciu o stałą placówkę, która jest w nim położona, i jeżeli wierzytelności, na których zaspokojenie są płacone odsetki, faktycznie należą do takiego zakładu lub takiej stałej placówki. W takim wypadku stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 7 lub artykułu 14.

4. Jeżeli między dłużnikiem a wierzycielem lub między nimi obydwoma a osobą trzecią istnieją szczególne stosunki i dlatego zapłacone odsetki mające związek z roszczeniem wynikającym z długu przekraczają w stosunku do świadczenia podstawowego kwotę, którą dłużnik i wierzyciel umówiliby bez tych stosunków, wówczas postanowienia tego artykułu stosuje się tylko do tej ostatniej wymienionej kwoty. W tym wypadku nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu według prawa każdego Umawiającego się Państwa i przy uwzględnieniu innych postanowień niniejszej umowy.

Art. 12.

Należności licencyjne

1. Należności licencyjne pochodzące z Umawiającego się Państwa, wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Umawiającym się Państwie.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. Należności te mogą być jednak opodatkowane także w tym Umawiającym się Państwie, w którym powstały, i zgodnie z prawem tego Państwa, lecz podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 10% kwoty tych należności.

3. Określenie "należności licencyjne" użyte w niniejszym artykule oznacza wszelkiego rodzaju należności, które są płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania prawa autorskiego do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego, włącznie z filmami dla kin oraz filmami i taśmami dla radia lub telewizji, do patentu, znaku towarowego, rysunku, modelu, planu, tajemnicy lub technologii produkcyjnej, jak również za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego lub za informacje związane z doświadczeniem zdobytym w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej albo z umiejętnością (know-how).

4. Postanowień ustępów 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli odbiorca należności licencyjnych mający miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie, z którego pochodzą należności, działalność zarobkową przez zakład położony w tym Państwie, bądź wykonuje wolny zawód w oparciu o stałą placówkę położoną w tym Państwie, a prawa lub wartości majątkowe, z których tytułu wypłacane są należności licencyjne, rzeczywiście należą do tego zakładu lub są związane z wykonywaniem wolnego zawodu. W takim wypadku stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 7 lub artykułu 14.

5. Uważa się, że należności licencyjne powstają w Umawiającym się Państwie, gdy dłużnikiem jest to Państwo, jednostka podziału terytorialnego lub jej organ albo osoba mająca w tym Państwie miejsce zamieszkania lub siedzibę. Jeżeli jednak osoba wypłacająca należności licencyjne bez względu na to, czy ma ona w jednym Umawiającym się Państwie miejsce zamieszkania lub siedzibę, posiada w Umawiającym się Państwie zakład, w związku z którym powstał obowiązek zapłaty tych należności, wówczas uważa się należności licencyjne za pochodzące z tego Umawiającego się Państwa, w którym położony jest zakład.

6. Jeżeli między dłużnikiem a wierzycielem lub między nimi a osobą trzecią istnieją szczególne stosunki i dlatego zapłacone opłaty licencyjne mają związek z użytkowaniem, prawem lub informacją, za które są płacone, przekraczają w stosunku do świadczenia podstawowego kwotę, którą dłużnik i wierzyciel umówiliby bez tych stosunków, wówczas postanowienia niniejszego artykułu stosuje się tylko do tej ostatnio wymienionej kwoty. W tym wypadku nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu według prawa każdego Umawiającego się Państwa oraz z uwzględnieniem innych przepisów niniejszej umowy.

Art. 13.

Zyski kapitałowe

1. Zyski pochodzące z przeniesienia tytułu własności majątku nieruchomego określonego w artykule 6 ustęp 2 albo z przeniesienia tytułu własności udziałów lub podobnych praw w spółce, której aktywa składają się głównie z majątku nieruchomego, mogą być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym majątek ten jest położony.

2. Zyski z przeniesienia tytułu własności ruchomego majątku stanowiącego majątek zakładu, który przedsiębiorstwo jednego Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, albo z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego należącego do stałej placówki, którą dysponuje osoba trudniąca się wykonywaniem wolnego zawodu zamieszkała w jednym z Umawiających się Państw, łącznie z zyskami, które zostaną uzyskane przy przeniesieniu własności takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem) lub takiej stałej placówki, mogą być opodatkowane w drugim Państwie. Jednakże zyski z przeniesienia tytułu własności ruchomego majątku wymienionego w artykule 21 ustęp 3 mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym ten majątek ruchomy, zgodnie ze wspomnianym artykułem, podlega opodatkowaniu.

3. Zyski z przeniesienia tytułu własności majątku nie wymienionego w ustępach 1 i 2 mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący tytuł własności ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Art. 14.

Wolne zawody

1. Dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej samodzielnej działalności podobnego rodzaju, mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że dla wykonywania swojej działalności w drugim Umawiającym się Państwie dysponuje ona zwykle stałą placówką. Jeżeli rozporządza ona taką stałą placówką, wówczas dochody mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie, jednak tylko o tyle, o ile mogą być przypisane tej stałej placówce.

2. Określenie "wolny zawód" obejmuje w szczególności samodzielnie wykonywaną działalność naukową, literacką, artystyczną, wychowawczą lub oświatową, jak również samodzielnie wykonywaną działalność lekarzy, prawników, techników, inżynierów, architektów oraz dentystów.

Art. 15.

Praca najemna

1. Z zastrzeżeniem postanowień artykułów 16, 18 i 19 pensje, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.

2. Bez względu na postanowienia ustępu 1 wynagrodzenia, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym pierwszym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie łącznie nie dłużej niż 183 dni podczas roku kalendarzowego;

b) wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma w tym drugim Państwie miejsca zamieszkania lub siedziby;

c) wynagrodzenia nie są ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Państwie.

3. Bez względu na poprzednie postanowienia tego artykułu wynagrodzenia z pracy najemnej wykonywanej na pokładzie statku, samolotu, pojazdu szynowego lub drogowego w komunikacji międzynarodowej mogą być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

Art. 16.

Wynagrodzenie członków rad nadzorczych albo zarządzających

Wynagrodzenia lub podobne należności, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej albo radzie zarządzającej spółki mającej siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Art. 17.

Artyści i sportowcy

1. Bez względu na postanowienia artykułów 14 i 15 dochody artystów, jak na przykład artystów scenicznych, filmowych, radiowych oraz telewizyjnych, jak też muzyków i sportowców, z osobiście wykonywanej w tym charakterze działalności, mogą być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym wykonują oni te czynności.

2. Jeżeli dochód mający związek z osobistą działalnością takiego artysty lub sportowca nie przypada temu artyście lub sportowcowi, ale innej osobie, dochód taki może - bez względu na postanowienia artykułów 7, 14 i 15 - być opodatkowany w tym Umawiającym się Państwie, w którym działalność tego artysty lub sportowca jest wykonywana.

3. Bez względu na postanowienia ustępów 1 i 2 dochody z rodzajów działalności określonych w ustępie 1, wykonywanych w ramach wymiany kulturalnej pomiędzy Umawiającymi się Państwami, będą zwolnione od opodatkowania w tym Umawiającym się Państwie, w którym te rodzaje działalności są wykonywane.

Art. 18.

Funkcje publiczne

1.
a) Wynagrodzenie inne niż renta lub emerytura, wypłacane przez Umawiające się Państwo albo jednostkę podziału terytorialnego lub jej organ jakiejkolwiek osobie fizycznej z tytułu usług świadczonych na rzecz tego Państwa albo jednostki podziału terytorialnego lub jej organu, może podlegać opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

b) Jednakże wynagrodzenie takie może podlegać opodatkowaniu tylko w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli usługi są świadczone w tym Państwie, a osoba otrzymująca takie wynagrodzenie ma miejsce zamieszkania w tym drugim Państwie oraz osoba ta:

i) jest obywatelem tego Państwa; lub

ii) nie stała się osobą mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie wyłącznie dla celów świadczenia tych usług; lub

iii) nie podlega podatkowi mającemu związek z takim wynagrodzeniem w tym Umawiającym się Państwie, z którego wynagrodzenie to jest wypłacane.

2.
a) Jakakolwiek renta lub emerytura, wypłacana przez Umawiające się Państwo albo jednostkę podziału terytorialnego lub jej organ albo z funduszu utworzonych przez to Państwo albo przez jednostkę podziału terytorialnego lub jej organ jakiejkolwiek osobie fizycznej z tytułu usług świadczonych na rzecz tego Państwa albo jednostki podziału terytorialnego lub jej organu, może podlegać opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

b) Jednakże takie renty lub emerytury mogą podlegać opodatkowaniu tylko w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli osoba je otrzymująca jest obywatelem tego Państwa i ma w nim miejsce zamieszkania.

3. Postanowienia artykułów 15, 16 i 20 mają zastosowanie do wynagrodzeń, rent lub emerytur, mających związek z usługami świadczonymi w związku z działalnością zarobkową Umawiającego się Państwa albo jednostki podziału terytorialnego lub jego organu.

Art. 19.

Profesorowie i studenci

1. Profesor lub nauczyciel, który przebywa w Umawiającym się Państwie przez okres nie przekraczający 2 lat w celu nauczania lub prowadzenia prac badawczych na uniwersytecie, w szkole pomaturalnej, szkole albo w innym zakładzie naukowym w tym Umawiającym się Państwie i który ma albo bezpośrednio przed przybyciem do tego Państwa miał miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie, jest zwolniony od opodatkowania w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli chodzi o jakiekolwiek wynagrodzenie z tytułu takiego nauczania lub prowadzenia prac badawczych.

2. Postanowienia ustępu 1 nie mają zastosowania do dochodów uzyskiwanych z prac badawczych, jeżeli takie prace badawcze są podejmowane nie w interesie publicznym, ale głównie dla prywatnej korzyści określonej osoby lub określonych osób.

3. Student, stypendysta, uczeń lub praktykant, który przebywa w Umawiającym się Państwie wyłącznie w celu studiowania lub kształcenia się, a który ma lub bezpośrednio przed przybyciem do tego Państwa miał miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie, jest zwolniony od opodatkowania w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli chodzi o płatności otrzymywane na jego utrzymanie, studia lub kształcenie się, jeśli płatności te pochodzą ze źródeł spoza tego pierwszego Państwa.

4. Student uniwersytetu lub innej placówki naukowej w Umawiającym się Państwie, który podczas okresowego pobytu w drugim Umawiającym się Państwie podejmie pracę w tym Państwie przez okres nie przekraczający 100 dni w roku kalendarzowym w celu uzyskania praktycznego doświadczenia w dziedzinie związanej z jego kierunkiem studiów, podlega obowiązkowi podatkowemu w tym drugim Państwie tylko jeżeli chodzi o taką część dochodu pochodzącego z tego stosunku pracy, która w miesiącu kalendarzowym przekracza jedną trzecią podstawowej rocznej kwoty, która w stosunku do osoby mającej miejsce zamieszkania w Szwecji jest wolna od podatku ("grundavdrag"), lub odpowiednika takiej kwoty w walucie polskiej. Jednakże dochód zwolniony od podatku na podstawie postanowień niniejszego ustępu nie może przekroczyć łącznie kwoty równej takiej podstawowej kwocie rocznej wolnej od podatku lub odpowiednika takiej kwoty w walucie polskiej. Każda kwota zwolniona od podatku na podstawie postanowień niniejszego ustępu obejmuje osobiste zwolnienia podatkowe w danym roku kalendarzowym.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_Art. 20.

Inne nie wymienione przychody

Części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie, bez względu na to, skąd one pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, mogą być opodatkowane w obydwu Umawiających się Państwach.

Art. 21.

Opodatkowanie majątku

1. Majątek nieruchomy określony w artykule 6 ustęp 2 może być opodatkowany w tym Umawiającym się Państwie, w którym jest położony.

2. Majątek ruchomy, stanowiący część majątku zakładu danego przedsiębiorstwa albo należący do stałej placówki służącej do wykonywania wolnego zawodu, może być opodatkowany w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się zakład lub stała placówka.

3. Statki, samoloty, pojazdy szynowe albo drogowe eksploatowane w komunikacji międzynarodowej, jak też majątek ruchomy służący do ich eksploatacji mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się siedziba rzeczywistego zarządu przedsiębiorstwa.

4. Wszelkie inne części majątku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Art. 22.

Postanowienia o uniknięciu podwójnego opodatkowania

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Z zastrzeżeniem postanowień ustępu 3, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w drugim Umawiającym się Państwie, wtedy pierwsze wymienione Państwo zezwala na:

a) potrącenie od podatku dochodowego tej osoby kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu w tym drugim Umawiającym się Państwie;

b) potrącenie od podatku od majątku tej osoby kwoty równej podatkowi od majątku zapłaconemu w tym drugim Umawiającym się Państwie.

2. Jednakże w każdym z tych dwu wypadków potrącenie to nie może przekroczyć tej części podatku dochodowego lub podatku od majątku, jaka została obliczona przed dokonaniem potrącenia i która odpowiednio przypada na dochód lub majątek, który w zależności od konkretnego wypadku może być opodatkowany w tym drugim Umawiającym się Państwie.

3. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może podlegać opodatkowaniu tylko w drugim Umawiającym się Państwie, pierwsze wymienione Państwo może włączyć ten dochód lub majątek do podstawy wymiaru podatku, ale Państwo to dokona potrącenia od podatku dochodowego lub od podatku od majątku tej części podatku dochodowego lub podatku od majątku, która - w zależności od konkretnego wypadku - przypada na dochód uzyskany w tym drugim Umawiającym się Państwie lub na posiadany majątek.

Art. 23.

Równe traktowanie

1. Obywatele Umawiającego się Państwa niezależnie od tego, czy mają miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, nie mogą być poddani w drugim Umawiającym się Państwie ani opodatkowaniu, ani związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe od tych, którym są lub mogą być poddani obywatele tego drugiego Państwa znajdujący się w takiej samej sytuacji.

2. Opodatkowanie zakładu, który przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, nie może być w drugim Państwie bardziej niekorzystne niż opodatkowanie przedsiębiorstwa tego drugiego Państwa prowadzącego taką samą działalność. Postanowienia tego nie należy rozumieć w ten sposób, że zobowiązuje ono Umawiające się Państwa do przyznania osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie osobistych potrąceń, udogodnień i obniżek z uwagi na stan cywilny i rodzinny, które przyznaje osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę na jego terytorium; postanowienie to nie zobowiązuje także do udzielania w jednym z Umawiających się Państw jakiegokolwiek zwolnienia podatkowego w związku z dywidendami lub innymi należnościami wypłacanymi spółce, która ma siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie. Postanowienia pierwszego zdania niniejszego ustępu nie wykluczają prawa Umawiającego się Państwa do nałożenia - zgodnie z wewnętrznym ustawodawstwem tego Państwa - podatku od dochodu uzyskiwanego przez zakład, jeżeli zakład ten należy do spółki akcyjnej lub podobnej spółki w drugim Umawiającym się Państwie. Jednakże opodatkowanie to będzie odpowiadać opodatkowaniu stosowanemu do spółek akcyjnych lub podobnych spółek mających siedzibę w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli chodzi o nie wydzielone zyski tych spółek.

3. Z wyjątkiem wypadku stosowania postanowień artykułu 9, artykułu 11 ustęp 4 i artykułu 12 ustęp 6, odsetki, należności licencyjne i inne koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie są odliczane przy określaniu podlegających opodatkowaniu zysków tego przedsiębiorstwa na takich samych warunkach, jakby były one płacone na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym pierwszym Państwie. Również długi przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa zaciągnięte wobec osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie są odliczane przy określaniu podlegającego opodatkowaniu majątku tego przedsiębiorstwa na takich samych warunkach, jakby były one zaciągnięte wobec osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w pierwszym Państwie.

4. Przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa, których kapitał w całości lub częściowo, bezpośrednio albo pośrednio należy do osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie albo należy do wielu takich osób lub podlega ich kontroli, nie mogą być w pierwszym Umawiającym się Państwie poddane ani opodatkowaniu, ani związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe aniżeli opodatkowanie i związane z nim obowiązki, którym są lub mogą być poddane podobne przedsiębiorstwa pierwszego Umawiającego się Państwa.

5. Użyte w tym artykule określenie "opodatkowanie" oznacza podatki każdego rodzaju bez względu na ich nazwę, z wyjątkiem polskich opłat meldunkowych i polskich opłat za zezwolenie na otwarcie przedsiębiorstwa.

6. Stwierdza się, że zróżnicowane pobieranie podatków od dochodu, zysku i majątku, które jest przewidziane w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dla przedsiębiorstw uspołecznionych, nie narusza postanowień niniejszego artykułu.

7. Postanowienia niniejszego artykułu nie mogą być rozumiane jako zobowiązujące Umawiające się Państwo do przyznania osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie udogodnień przyznanych osobom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w trzecim państwie na podstawie umów zawartych z tym trzecim państwem.

Art. 24.

Procedura wzajemnego porozumiewania się

1. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie jest zdania, że czynności Państwa lub obu Umawiających się Państw wprowadziły lub wprowadzą dla niej opodatkowanie, które nie odpowiada niniejszej umowie, wówczas może ona bez ujmy dla środków odwoławczych przewidzianych w prawie wewnętrznym tych Państw przedstawić swoją sprawę właściwej władzy tego Umawiającego się Państwa, w którym ma ona miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub jeżeli w danej sprawie mają zastosowanie postanowienia artykułu 23 ustęp 1 - właściwej władzy tego Umawiającego się Państwa, którego jest obywatelem. Sprawa powinna być przedstawiona w ciągu trzech lat, licząc od pierwszego urzędowego zawiadomienia o czynności pociągającej za sobą podwyższenie opodatkowania, która jest niezgodna z umową.

2. Jeżeli ta właściwa władza uzna zarzut za uzasadniony, ale nie może sama spowodować zadowalającego rozwiązania, wówczas poczyni ona starania, ażeby wypadek ten uregulować po porozumieniu z właściwą władzą drugiego Umawiającego się Państwa tak, ażeby zapobiec opodatkowaniu niezgodnemu z niniejszą umową. Każde osiągnięte porozumienie zostanie wprowadzone w życie bez względu na terminy przewidziane przez ustawodawstwo wewnętrzne Umawiających się Państw.

3. Właściwe władze Umawiających się Państw będą czynić starania, aby w drodze wzajemnego porozumienia usuwać trudności lub wątpliwości, które mogą powstawać przy interpretacji lub stosowaniu umowy. Mogą one również wspólnie uzgodnić, w jaki sposób można zapobiec podwójnemu opodatkowaniu w wypadkach, które nie są uregulowane umową.

4. Właściwe władze Umawiających się Państw mogą w celu osiągnięcia porozumienia wskazanego w poprzednich ustępach kontaktować się ze sobą bezpośrednio. Jeżeli uzna się, że ustna wymiana poglądów ułatwi osiągnięcie powyższego porozumienia, powinna ona mieć miejsce w ramach komisji złożonej z przedstawicieli właściwych władz Umawiających się Państw.

5. Właściwe władze uregulują w drodze wspólnego porozumienia sposoby stosowania niniejszej umowy, a w szczególności formalności, których powinny dopełnić osoby mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, aby uzyskać w drugim Umawiającym się Państwie obniżenie lub zwolnienie od opodatkowania dochodów wymienionych w artykułach 10, 11 i 12, pochodzących z tego drugiego Państwa.

Art. 25.

Wymiana informacji

1. Właściwe władze Umawiających się Państw będą wymieniały informacje konieczne do wykonywania niniejszej umowy oraz informacje dotyczące ustawodawstw wewnętrznych Umawiających się Państw co do podatków objętych Umową w takim zakresie, w jakim opodatkowanie, które one przewidują, jest zgodne z umową. Wymienione informacje będą stanowiły tajemnicę i będą mogły być udzielane tylko osobom i władzom (w tym również sądom albo organom administracyjnym) zajmującym się ustalaniem, poborem lub ściąganiem podatków wymienionych w niniejszej umowie albo zajmującym się postępowaniem, wnioskami i środkami odwoławczymi w sprawach podatkowych.

2. Ustęp 1 nie może być w żadnym wypadku interpretowany tak, jak gdyby zobowiązywał on jedno z Umawiających się Państw do:

a) stosowania środków administracyjnych, które nie są zgodne z ustawodawstwem lub praktyką administracyjną tego lub drugiego Umawiającego się Państwa,

b) udzielania danych, których ustalenie nie byłoby możliwe na podstawie własnego ustawodawstwa albo w ramach normalnej praktyki administracyjnej tego lub drugiego Umawiającego się Państwa,

c) udzielania informacji, które ujawniałyby tajemnicę handlową, przemysłową lub zawodową albo tryb działalności przedsiębiorstwa lub których udzielanie sprzeciwiałoby się porządkowi publicznemu (ordre public).

Art. 26.

Pracownicy dyplomatyczni i konsularni

Przepisy niniejszej umowy nie naruszają przywilejów podatkowych przysługujących pracownikom dyplomatycznym lub konsularnym na podstawie ogólnych zasad prawa międzynarodowego lub postanowień umów szczególnych.

Art. 27.

Zakres terytorialny

W rozumieniu niniejszej umowy, jeżeli z jej treści nie wynika inaczej:

1. Określenie "Polska" oznacza Polską Rzeczpospolitą Ludową i obejmuje każdy rejon znajdujący się poza morzem terytorialnym Polski, w którym, zgodnie z prawem międzynarodowym, prawa Polski odnoszące się do badań i wykorzystywania zasobów naturalnych na dnie morskim lub w jego podglebiu mogą być wykonywane.

2. Określenie "Szwecja" oznacza Królestwo Szwecji i obejmuje każdy rejon znajdujący się poza morzem terytorialnym Szwecji, w którym, zgodnie z prawem międzynarodowym, prawa Szwecji odnoszące się do badań i wykorzystywania zasobów naturalnych na dnie morskim lub w jego podglebiu mogą być wykonywane.

Art. 28.

Wejście w życie

1. Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi w Warszawie.

2. Umowa wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych i jej postanowienia będą miały zastosowanie do dochodu uzyskanego w dniu 1 stycznia 1974 roku lub uzyskanego po tym dniu oraz do majątku określonego dla celów podatkowych w 1975 roku lub po tym roku.

Art. 29.

Wypowiedzenie

Niniejsza umowa została zawarta na czas nieokreślony, jednakże każde z Umawiających się Państw może przekazać drugiemu Umawiającym się Państwie notyfikację o wypowiedzeniu drogą dyplomatyczną, dokonując tej czynności w dniu 30 czerwca lub przed upływem tego dnia w każdym roku kalendarzowym rozpoczynającym się po upływie pięciu lat od daty wejścia w życie niniejszej umowy.

W takim wypadku umowa przestanie obowiązywać w odniesieniu do dochodu uzyskanego w dniu 1 stycznia lub po tym dniu w roku następującym po roku, w którym przekazano notyfikację o wypowiedzeniu, a w odniesieniu do majątku - do podatku wymierzonego w drugim albo po drugim roku kalendarzowym następującym po roku, w którym przekazano taką notyfikację.

Na dowód powyższego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszą umowę i opatrzyli ją swymi pieczęciami.

Sporządzono w Sztokholmie dnia 5 czerwca 1975 roku w dwu egzemplarzach w języku angielskim.

Z upoważnienia Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

S. Olszowski

Z upoważnienia Rządu Królestwa Szwecji

S. Andersson


PROTOKÓŁ

W czasie podpisywania Umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku, zawartej w dniu dzisiejszym pomiędzy Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Szwecji, niżej podpisani uzgodnili, że następujące postanowienia będą stanowiły integralną część tej umowy.


I. Do artykułu 5

Dla celów stosowania postanowień artykułu 5 ustęp 2 litera g) uzgodniono, że w okresie obowiązywania Wieloletniej umowy handlowej z dnia 25 października 1972 roku, zawartej pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Królestwem Szwecji, budowa lub montaż nie będą uważane za zakład, jeżeli okres prowadzenia ich nie przekracza 18 miesięcy.


II. Do artykułu 7

Uzgodniono, że zyski przedsiębiorstwa asekuracyjnego lub reasekuracyjnego będą podlegały opodatkowaniu zgodnie z postanowieniami artykułu 7.


III. Do artykułu 8

Jeżeli chodzi o zyski uzyskiwane przez konsorcjum transportu lotniczego Skandynawskie Linie Lotnicze (SAS), postanowienia ustępu 1 będą stosowane tylko do tej części zysków, jaka odpowiada udziałom posiadanym przez AB Aerotransport (ABA), to jest przez stronę szwedzką w tym konsorcjum.


IV. Do artykułu 15

Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania w Szwecji otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pracy związanej z zatrudnieniem na pokładzie samolotu eksploatowanego w komunikacji międzynarodowej przez konsorcjum transportu lotniczego Skandynawskie Linie Lotnicze (SAS), to wynagrodzenie takie będzie opodatkowane tylko w Szwecji.

Na dowód powyższego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszy protokół.

Sporządzono w Sztokholmie dnia 5 czerwca 1975 roku w dwu egzemplarzach w języku angielskim.

Z upoważnienia Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

S. Olszowski

Z upoważnienia Rządu Królestwa Szwecji

S. Andersson

Po zaznajomieniu się z powyższą umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 3 lutego 1977 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: w z. R. Spasowski
KONWENCJA nr 119
Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca zabezpieczenia maszyn,
przyjęta w Genewie
dnia 25 czerwca 1963 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 25 czerwca 1963 r. została przyjęta w Genewie na czterdziestej siódmej sesji Konferencji Ogólnej Międzynarodowej Organizacji Pracy Konwencja nr 119 dotycząca zabezpieczenia maszyn.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 6 stycznia 1977 r.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: w. z. J. Czyrek

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru)

Przekład


KONWENCJA nr 119
dotycząca zabezpieczenia maszyn.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 5 czerwca 1963 roku na swej czterdziestej siódmej sesji;

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące zakazu sprzedaży, wynajmowania i używania maszyn pozbawionych odpowiednich urządzeń ochronnych, która to sprawa stanowi czwarty punkt porządku dziennego sesji;

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego piątego czerwca tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego trzeciego roku niniejszą konwencję, która otrzyma nazwę Konwencji o zabezpieczeniu maszyn, 1963.

Część I.
Postanowienia ogólne.

Art. 1.
1. Wszystkie maszyny nowe lub używane, które są poruszane siłą inną niż siła ludzka, są uważane za maszyny, do których stosuje się postanowienia niniejszej konwencji.

2. Właściwa władza w każdym kraju określi, czy i w jakim stopniu maszyny nowe lub używane, poruszane siłą ludzką, grożą niebezpieczeństwem dla zdrowia pracowników i powinny być uważane za maszyny, do których stosuje się postanowienia niniejszej konwencji. Decyzje takie będą podejmowane po przeprowadzeniu konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami zainteresowanych pracodawców i pracowników. Inicjatywa takiej konsultacji może być podjęta przez którąkolwiek z tych organizacji.

3. Postanowienia niniejszej konwencji mają zastosowanie do:

a) będących w ruchu pojazdów drogowych lub pojazdów na szynach tylko w zakresie zagrożenia bezpieczeństwa personelu obsługującego;

b) ruchomych maszyn rolniczych tylko w zakresie zagrożenia bezpieczeństwa pracowników, których zatrudnienie związane jest z tymi maszynami.

Część II.
Sprzedaż, wynajmowanie, odstępowanie w inny sposób i ekspozycja.

Art. 2.
1. Sprzedaż i wynajmowanie maszyn, których niebezpieczne części wymienione w ustępach 3 i 4 niniejszego artykułu są pozbawione odpowiednich urządzeń ochronnych, będą zakazane przez ustawodawstwo krajowe lub niedopuszczalne za pomocą innych równie skutecznych środków.

2. Odstępowanie w inny sposób i ekspozycja maszyn, których niebezpieczne części wymienione w ustępach 3 i 4 niniejszego artykułu są pozbawione odpowiednich urządzeń ochronnych, będą w zakresie ustalonym przez właściwą władzę zakazane przez ustawodawstwo krajowe lub niedopuszczalne za pomocą samych równie skutecznych środków. Jednakże czasowe usunięcie urządzeń ochronnych w czasie ekspozycji maszyny w celach pokazowych nie będzie uważane za naruszenie niniejszego postanowienia, pod warunkiem że zostaną podjęte odpowiednie środki ostrożności w celu ochrony osób przed jakimkolwiek niebezpieczeństwem.

3. Wszelkiego typu śruby dociskowe, sworznie i kliny, jak też inne wystające elementy na ruchomych częściach maszyn, które mogą również stanowić zagrożenie dla osób stykających się z tymi elementami, kiedy są w ruchu, i które będą określone przez właściwą władzę, będą tak skonstruowane, wpuszczane lub zabezpieczane, aby zapobiec tym zagrożeniom.

4. Wszelkiego typu koła zamachowe, koła zębate, stożki i cylindry cierne, wałki rozrządu, koła pasowe, pasy, łańcuchy, wałki zębate, przekładnie ślimakowe, wały korbowe i prowadnice ślizgowe oraz osie - wały (łącznie z ich zakończeniami) i inne mechanizmy transmisyjne, które mogą stanowić również zagrożenie dla osób stykających się z tymi elementami, kiedy są one w ruchu, i które będą określone przez właściwą władzę, będą tak skonstruowane lub zabezpieczone, ażeby zapobiec tym zagrożeniom. Urządzenia sterownicze maszyn będą tak skonstruowane lub zabezpieczone, ażeby zapobiec wszelkim zagrożeniom.

Art. 3.
1. Postanowienia artykułu 2 nie mają zastosowania do maszyn lub ich niebezpiecznych elementów wymienionych w tym artykule, które:

a) z powodu swej budowy zapewniają takie samo bezpieczeństwo, jakie posiadałyby przy zastosowaniu odpowiednich urządzeń ochronnych;

b) są przeznaczone do zainstalowania lub usytuowania w taki sposób, że dzięki ich zainstalowaniu lub usytuowaniu zapewniają takie samo bezpieczeństwo, jakie posiadałyby przy zastosowaniu odpowiednich urządzeń ochronnych.

2. Maszyny skonstruowane w ten sposób, że warunki przewidziane w artykule 2 ustępy 3 i 4 nie byłyby całkowicie spełnione podczas czynności konserwacyjnych, smarowania, wymiany części roboczych i regulowania, pod warunkiem jednak, że czynności te mogą być wykonywane zgodnie z przyjętymi normami bezpieczeństwa - nie będą z tej tylko przyczyny objęte zakazem sprzedaży, wynajmowania, odstępowania w inny sposób lub ekspozycji, przewidzianym w ustępach 1 i 2 wymienionego artykułu.

3. Postanowienia artykułu 2 nie stanowią przeszkody w sprzedaży maszyn ani w ich odstępowaniu w inny sposób w celu magazynowania, oddania na złom lub do remontu. Jednakże maszyny te po okresie magazynowania lub remontu nie będą sprzedawane, wynajmowane, odstępowane w inny sposób lub wystawiane, jeżeli nie spełniają warunków przewidzianych w artykule 2.

Art. 4.
Obowiązek stosowania postanowień artykułu 2 będzie spoczywał na sprzedającym, wynajmującym lub na osobie, która odstępuje maszyny w inny sposób albo na wystawcy, jak również, w odpowiednich wypadkach, zgodnie z ustawodawstwem krajowym, na pełnomocnikach tych osób. Taki sam obowiązek spoczywa również na producencie, który maszyny sprzedaje, wynajmuje, odstępuje w inny sposób lub je wystawia.

Art. 5.
1. Każdy Członek może przewidzieć czasowe odstąpienie od postanowień artykułu 2.

2. Warunki i czas trwania tego czasowego odstąpienia, który nie może przekroczyć 3 lat począwszy od daty wejścia w życie niniejszej konwencji w stosunku do zainteresowanego Członka, będą określone przez ustawodawstwo krajowe lub w inny równie skuteczny sposób.

3. W celu stosowania niniejszego artykułu właściwa władza będzie zasięgała opinii najbardziej reprezentatywnych organizacji zainteresowanych pracodawców i pracowników, a w razie potrzeby również organizacji producentów.

Część III.
Używanie.

Art. 6.
1. Używanie maszyn, w których jakikolwiek niebezpieczny element, włącznie z częściami roboczymi (strefa operacji), pozbawiony jest odpowiednich urządzeń ochronnych, będzie zakazane przez ustawodawstwo krajowe lub niedopuszczone w inny równie skuteczny sposób. Gdyby jednak zakaz ten nie mógł być w pełni przestrzegany bez uniemożliwienia używania maszyny, zakaz ten będzie stosowany w takiej mierze, w jakiej pozwala na to używanie maszyny.

2. Maszyny będą zabezpieczone w sposób zapewniający przestrzeganie przepisów krajowych i norm w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art. 7.
Obowiązek stosowania postanowień artykułu 6 spoczywa na pracodawcy.

Art. 8.
1. Postanowienia artykułu 6 nie mają zastosowania do maszyn lub do elementów maszyn, które z powodu swej budowy, instalacji lub usytuowania zapewniają takie samo bezpieczeństwo, jakie posiadałyby przy zastosowaniu odpowiednich urządzeń ochronnych.

2. Postanowienia artykułu 6 i artykułu 11 nie stanowią przeszkody w wykonywaniu czynności konserwacyjnych, smarowania, wymiany części roboczych lub regulowania maszyn albo elementów maszyn, wykonywanych zgodnie z przyjętymi normami bezpieczeństwa.

Art. 9.
1. Każdy Członek może przewidzieć czasowe odstąpienie od postanowień artykułu 6.

2. Warunki i czas trwania tego czasowego odstąpienia, który nie może przekroczyć 3 lat począwszy od daty wejścia w życie niniejszej konwencji w stosunku do zainteresowanego Członka, będą określone przez ustawodawstwo krajowe lub w inny równie skuteczny sposób.

3. W celu stosowania niniejszego artykułu właściwa władza będzie zasięgała opinii najbardziej reprezentatywnych organizacji zainteresowanych pracodawców i pracowników.

Art. 10.
1. Pracodawca podejmie środki w celu zapoznania pracowników z ustawodawstwem krajowym dotyczącym zabezpieczenia maszyn i poinformuje ich w odpowiedni sposób o niebezpieczeństwach związanych z używaniem maszyn, jak również o środkach ostrożności, które należy stosować.

2. Pracodawca ustanowi i będzie utrzymywał takie warunki otoczenia, ażeby pracownicy zatrudnieni przy maszynach, do których stosuje się niniejsza konwencja, nie byli narażeni na żadne niebezpieczeństwo.

Art. 11.
1. Żaden pracownik nie powinien używać maszyny, jeżeli urządzenia ochronne, w jakie jest ona zaopatrzona, nie znajdują się na miejscu. Nie można wymagać od żadnego pracownika używania maszyny, jeżeli urządzenia ochronne, w jakie jest ona zaopatrzona, nie znajdują się na miejscu.

2. Żaden pracownik nie powinien wyłączać działania urządzeń ochronnych, w jakie zaopatrzona jest maszyna, której używa. Urządzenia ochronne, w jakie zaopatrzona jest maszyna, której ma używać pracownik, nie powinny być wyłączane.

Art. 12.
Ratyfikacja niniejszej konwencji nie będzie naruszała praw pracowników wynikających z krajowego ustawodawstwa o zabezpieczeniu społecznym lub ubezpieczeniu społecznym.

Art. 13.
Postanowienia niniejszej części konwencji, które dotyczą obowiązków pracodawców i pracowników, mają zastosowanie do pracowników niezależnych, jeżeli zdecyduje o tym właściwa władza i w ustalonym przez nią zakresie.

Art. 14.
W celu stosowania niniejszej części konwencji określenie "pracodawca" oznacza w razie potrzeby pełnomocnika pracodawcy w znaczeniu przyjętym przez ustawodawstwo krajowe.

Część IV.
Środki stosowania.

Art. 15.
1. Należy podjąć wszelkie konieczne środki, łącznie z postanowieniami o odpowiednich sankcjach karnych, w celu zapewnienia skutecznego stosowania postanowień niniejszej konwencji.

2. Każdy Członek, który ratyfikuje niniejszą konwencję, zobowiązuje się zlecić właściwej służbie inspekcyjnej prowadzenie kontroli w zakresie stosowania postanowień konwencji lub sprawdzać, czy odpowiednia inspekcja jest wykonywana.

Art. 16.
Wszelkie przepisy ustawodawstwa krajowego realizujące postanowienia niniejszej konwencji będą opracowane przez właściwą władzę po zasięgnięciu opinii najbardziej reprezentatywnych organizacji zainteresowanych pracodawców i pracowników oraz w razie potrzeby organizacji producentów.

Część V.
Zakres stosowania.

Art. 17.
1. Postanowienia niniejszej konwencji stosują się do wszystkich dziedzin działalności gospodarczej, chyba że Członek ratyfikujący konwencję ograniczy jej stosowanie w drodze oświadczenia załączonego do jego ratyfikacji.

2. W razie takiego oświadczenia ograniczającego stosowanie niniejszej konwencji:

a) postanowienia konwencji będą stosowane przynajmniej do przedsiębiorstw lub dziedzin działalności gospodarczej, które właściwa władza, po przeprowadzeniu konsultacji ze służbą inspekcji pracy i najbardziej reprezentatywnymi organizacjami zainteresowanych pracodawców i pracowników, uzna za użytkowników dużej ilości maszyn; inicjatywa w sprawie takiej konsultacji może być podjęta przez którąkolwiek z tych organizacji;

b) Członek wskaże w swych sprawozdaniach, przedstawianych na podstawie artykułu 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, jaki postęp został osiągnięty w celu szerszego stosowania postanowień konwencji.

3. Każdy Członek, który sporządził oświadczenie zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu, może w każdym czasie anulować je całkowicie lub częściowo przez późniejsze oświadczenie.

Część VI.
Postanowienia końcowe.

Art. 18.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zostanie poinformowany o formalnych ratyfikacjach niniejszej konwencji w celu ich zarejestrowania.

Art. 19.
1. Niniejsza konwencja będzie obowiązywała tylko tych Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy, których ratyfikacje zostaną zarejestrowane przez Dyrektora Generalnego.

2. Wejdzie ona w życie po upływie dwunastu miesięcy od zarejestrowania przez Dyrektora Generalnego ratyfikacji niniejszej konwencji przez dwóch Członków.

3. Następnie niniejsza konwencja wejdzie w życie w stosunku do każdego Członka po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania jego ratyfikacji.

Art. 20.
1. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję, może ją wypowiedzieć po upływie dziesięciu lat od daty początkowego wejścia jej w życie aktem przekazanym Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy i przez niego zarejestrowanym. Wypowiedzenie to nabierze mocy dopiero po upływie jednego roku od daty jego zarejestrowania.

2. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję i który w ciągu jednego roku po upływie dziesięcioletniego okresu wymienionego w poprzednim ustępie nie skorzysta z możliwości wypowiedzenia przewidzianego w niniejszym artykule, będzie związany konwencją na nowy okres dziesięciu lat i następnie będzie mógł wypowiedzieć niniejszą konwencję po upływie każdego okresu dziesięcioletniego, z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule.

Art. 21.
1. Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zawiadomi wszystkich Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy o zarejestrowaniu wszystkich ratyfikacji i aktów wypowiedzenia, o których został poinformowany przez Członków Organizacji.

2. Zawiadamiając Członków Organizacji o zarejestrowaniu drugiej przekazanej mu ratyfikacji, Dyrektor Generalny zwróci uwagę Członków Organizacji na datę wejścia w życie niniejszej konwencji.

Art. 22.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy udzieli Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, w celu zarejestrowania zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych, wyczerpujących informacji o wszystkich ratyfikacjach i aktach wypowiedzenia, jakie zarejestrował zgodnie z postanowieniami poprzednich artykułów.

Art. 23.
Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy, w każdym przypadku, gdy uzna to za potrzebne, przedstawi Konferencji Ogólnej sprawozdanie o stosowaniu niniejszej konwencji i rozpatrzy, czy należy wpisać na porządek dzienny konferencji sprawę całkowitej lub częściowej jej rewizji.

Art. 24.
1. W razie przyjęcia przez Konferencję nowej konwencji, wprowadzającej całkowitą lub częściową rewizję niniejszej konwencji, i jeśli nowa konwencja nie stanowi inaczej:

a) ratyfikacja przez Członka nowej konwencji wprowadzającej rewizję spowoduje z mocy samego prawa, bez względu na postanowienia artykułu 20, natychmiastowe wypowiedzenie niniejszej konwencji z zastrzeżeniem, że nowa konwencja wprowadzająca rewizję wejdzie w życie,

b) począwszy od daty wejścia w życie nowej konwencji wprowadzającej rewizję niniejsza konwencja przestanie być otwarta do ratyfikacji przez Członków.

2. Niniejsza konwencja pozostanie w każdym razie w mocy, w swej formie i treści dla tych Członków, którzy ją ratyfikowali, a nie ratyfikowali konwencji wprowadzającej rewizję.

Art. 25.
Teksty angielski i francuski niniejszej konwencji są jednakowo autentyczne. Powyższy tekst jest autentycznym tekstem konwencji przyjętej należycie przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy na jej czterdziestej siódmej sesji, która odbyła się w Genewie i została ogłoszona za zamkniętą w dniu dwudziestego szóstego czerwca 1963 r.

Na dowód czego w dniu dwudziestym siódmym czerwca 1963 roku złożyli swe podpisy:

Przewodniczący Konferencji

Eric Dreyer

Dyrektor Generalny

Międzynarodowego Biura Pracy

David A. Morse
UMOWA
o współpracy kulturalnej i naukowej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Portugalskiej, podpisana w Warszawie
dnia 30 września 1975 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 30 września 1975 roku została podpisana w Warszawie Umowa o współpracy kulturalnej i naukowej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Portugalskiej w następującym brzmieniu dosłownym:


UMOWA
o współpracy kulturalnej i naukowej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Portugalskiej

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Republiki Portugalskiej:

pragnąc rozwijać i zacieśniać więzy przyjaźni między dwoma narodami;

mając na uwadze wprowadzanie w życie postanowień Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie;

zainteresowane rozwijaniem i pogłębianiem wzajemnych stosunków obu państw w dziedzinie kultury, nauki, techniki i oświaty, działając na podstawie wzajemnego poszanowania zasad suwerenności i niezależności narodowej, równouprawnienia i wzajemnych korzyści, jak również nieingerencji w wewnętrzne sprawy, postanowiły podpisać niniejszą umowę.

Art. 1.
Umawiające się Strony będą ułatwiać i popierać rozwój stosunków w dziedzinie szkolnictwa przez:

a) współpracę między uniwersytetami i innymi instytucjami szkolnictwa wyższego;

b) utworzenie na wyższych uczelniach lektoratów lub kursów nauki języka, literatury i historii obu narodów;

c) wzajemne wizyty personelu dydaktycznego wszystkich szczebli nauczania w celach zbierania dokumentacji, udziału w kongresach, kolokwiach i seminariach oraz prowadzenia wykładów;

d) wzajemną wymianę dokumentacji i informacji z dziedziny geografii, historii, ekonomii, kultury i systemu organizacyjnego państwa w celu wykorzystania przy redagowaniu podręczników szkolnych oraz innych publikacji odnoszących się do drugiego kraju, przyczyniając się w ten sposób do przedstawiania obiektywnego i prawidłowego obrazu życia i kultury obu narodów;

e) wymianę specjalistycznej dokumentacji i informacji dotyczących szkolnictwa.

Art. 2.
Umawiające się Strony będą popierać wymianę w dziedzinach: nauki i badań naukowych oraz techniki, w szczególności przez:

a) współpracę między instytucjami, ośrodkami technicznymi, naukowymi i badawczymi;

b) wzajemne wizyty naukowców, pracowników naukowo-badawczych lub ekspertów, udział w kongresach, spotkaniach lub seminariach oraz organizowanie specjalistycznych wykładów;

c) wymianę publikacji i dokumentacji naukowych i technicznych.

Art. 3.
1. Każda z Umawiających się Stron przyjmie i na zasadzie wzajemności udzieli drugiej Stronie określonej ilości stypendiów celem umożliwienia obywatelom drugiej Strony rozpoczęcia lub kontynuowania studiów, prac naukowo-badawczych oraz staży uzupełniających ich wiedzę w dziedzinie kultury, sztuki, nauki i techniki.

2. Tryb przyznawania i warunki finansowania stypendiów określą późniejsze uzgodnienia.

Art. 4.
Umawiające się Strony będą ułatwiać i popierać rozwój kontaktów między muzeami, bibliotekami i innymi instytucjami lub organizacjami literackimi, artystycznymi i kulturalnymi obu państw.

Art. 5.
W celu rozszerzania wzajemnego poznania historii, literatury, dramaturgii, muzyki, sztuk plastycznych, tańca i baletu, kinematografii i innych dziedzin działalności kulturalnej Umawiające się Strony będą popierać:

a) podróże pisarzy, artystów, kompozytorów, malarzy, rzeźbiarzy, architektów, dziennikarzy, reżyserów filmowych i innych osobistości związanych z życiem kulturalnym w celu wymiany informacji i prowadzenia specjalistycznych wykładów, udziału w wystawach, koncertach, przedstawieniach i festiwalach;

b) kongresy, kolokwia lub seminaria;

c) wystawy artystyczne, naukowe i kulturalne;

d) przedstawienia teatralne i baletowe;

e) przedstawienia, koncerty i słuchowiska, zespołowe lub indywidualne;

f) festiwale filmowe i pokazy filmów oświatowych, naukowych, artystycznych i kulturalnych;

g) rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych;

h) tłumaczenia i publikowanie dzieł literackich, artystycznych, naukowych i technicznych lub innych.

Art. 6.
Umawiające się Strony przyznają sobie niezbędne ułatwienia celne związane z przywozem i wywozem wszystkich materiałów mających na celu realizację działalności wynikającej z niniejszej umowy, pod warunkiem, że materiały te nie są przeznaczone na użytek handlowy.

Art. 7.
Umawiające się Strony zobowiązują się do kontroli i przeciwdziałania wywozowi dzieł artystycznych i dokumentów o wartości historycznej lub narodowej, oprócz importu czasowego w przypadkach określonych w artykule poprzednim, przyczyniając się w ten sposób do ochrony i zachowania skarbów kultury narodowej każdego kraju.

Art. 8.
Umawiające się Strony będą popierać wymianę w dziedzinie sportu i wychowania fizycznego.

Art. 9.
Każda z Umawiających się Stron będzie zapewniać zgodnie z własnymi przepisami prawnymi właściwe warunki do realizacji i upowszechniania działalności kulturalnej, naukowej i artystycznej prowadzonej przez drugą Stronę na podstawie niniejszej umowy.

Art. 10.
1. Dla wykonania niniejszej umowy zostanie powołana Polsko-Portugalska Komisja Mieszana, która opracuje program wymiany kulturalnej, naukowej i technicznej.

2. Komisja Mieszana spotykać się będzie przynajmniej raz na dwa lata na przemian w Polsce i w Portugalii. Przewodnictwo spotkań przypadnie przedstawicielowi kraju, w którym będzie się odbywać spotkanie.

Art. 11.
Umowa niniejsza podlega ratyfikacji zgodnie z prawem obowiązującym w każdym z krajów i wejdzie w życie z dniem wymiany dokumentów ratyfikacyjnych.

Art. 12.
Umowa niniejsza zawarta jest na okres pięciu lat i będzie automatycznie przedłużana na takie same okresy, o ile żadna ze Stron nie wypowie jej na piśmie przynajmniej na sześć miesięcy przed upływem odpowiedniego okresu.

Sporządzono w Warszawie w dniu 30 września 1975 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i portugalskim, przy czym obydwa teksty posiadają jednakową moc.

Z upoważnienia Rządu

Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej:

S. Olszowski

Z upoważnienia Rządu

Republiki Portugalskiej:

J. Campinos

Po zaznajomieniu się z powyższą umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 15 marca 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski
zmiany:
1983-06-01 Dz.U.1984.23.106


KONWENCJA
w sprawie międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1972 roku, sporządzona w Londynie
dnia 20 października 1972 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 20 października 1972 roku została sporządzona w Londynie Konwencja w sprawie międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1972 roku.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 11 listopada 1976 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: w z. J. Czyrek

Przekład.


KONWENCJA
w sprawie międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1972 roku.

Strony niniejszej konwencji,

pragnąc utrzymać wysoki stan bezpieczeństwa na morzu,

świadome potrzeby zrewidowania i uaktualnienia międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu, stanowiących załącznik do Aktu końcowego międzynarodowej konferencji w sprawie bezpieczeństwa życia na morzu z 1960 roku,

rozważywszy te przepisy w świetle postępu, jaki dokonał się od czasu ich zatwierdzenia,

uzgodniły, co następuje:

Art. I.

Zobowiązania ogólne

Strony niniejszej konwencji zobowiązują się zastosować załączone do niniejszej konwencji postanowienia prawideł i innych załączników, stanowiących międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu z roku 1972 (zwane dalej "Przepisami").

Art. II.

Podpisanie, ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie i przystąpienie

1. Niniejsza konwencja będzie otwarta do podpisu do dnia 1 czerwca 1973 roku, a następnie będzie otwarta do przystąpienia.

2. Państwa Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych, którejkolwiek z agencji wyspecjalizowanych albo Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej lub Strony Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości mogą stać się Stronami niniejszej konwencji przez:

a) podpisanie bez zastrzeżenia ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia,

b) podpisanie z zastrzeżeniem ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia, a następnie ratyfikowanie, przyjęcie lub zatwierdzenie, albo

c) przystąpienie.

3. Ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie lub przystąpienie następują przez złożenie w tym celu dokumentu w Międzyrządowej Morskiej Organizacji Doradczej (zwanej dalej "Organizacją"), która poinformuje Rządy tych Państw, które podpisały niniejszą konwencję lub do niej przystąpiły, o złożeniu każdego dokumentu i o dacie jego złożenia.

Art. III.

Zastosowanie terytorialne

1. Organizacja Narodów Zjednoczonych, w wypadkach gdy jest władzą administracyjną dla jakiegokolwiek terytorium, lub którakolwiek z Umawiających się Stron odpowiedzialna za stosunki międzynarodowe jakiegokolwiek terytorium mogą w każdym czasie w drodze pisemnego zawiadomienia skierowanego do Sekretarza Generalnego Organizacji (zwanego dalej "Sekretarzem Generalnym") rozciągnąć stosowanie niniejszej konwencji na takie terytorium.

2. Rozciągnięcie stosowania niniejszej konwencji na terytorium wymienione w zawiadomieniu nastąpi z dniem jego otrzymania lub w innym dniu określonym w zawiadomieniu.

3. Każde zawiadomienie dokonane zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu może być wycofane w odniesieniu do któregokolwiek terytorium wymienionego w tym zawiadomieniu, a rozciągnięcie stosowania niniejszej konwencji na to terytorium przestanie na nim obowiązywać po upływie jednego roku lub takiego dłuższego czasu, jaki może zostać określony w chwili wycofania.

4. Sekretarz Generalny zawiadomi wszystkie Umawiające się Strony o każdym dokonanym zgodnie z niniejszym artykułem zawiadomieniu dotyczącym rozciągnięcia lub wycofania rozciągnięcia.

Art. IV.

Wejście w życie

1. a) Niniejsza konwencja wejdzie w życie po upływie dwunastu miesięcy od dnia, w którym co najmniej 15 państw, których floty handlowe stanowią łącznie nie mniej niż 65 procent ogólnej liczby statków albo tonażu floty światowej statków o pojemności 100 ton brutto i większej, stanie się Stronami niniejszej konwencji, zależnie od tego, który z tych warunków zostanie spełniony jako pierwszy.

b) Bez względu na postanowienia punktu a) niniejszego ustępu niniejsza konwencja nie wejdzie w życie przed dniem 1 stycznia 1976 roku.

2. Wejście w życie niniejszej konwencji w stosunku do państw, które po spełnieniu warunków określonych w ustępie 1 punkt a), ale przed wejściem konwencji w życie, ratyfikują ją, przyjmą, zatwierdzą lub do niej przystąpią zgodnie z artykułem II, nastąpi z dniem wejścia jej w życie.

3. Wejście w życie niniejszej konwencji w stosunku do państw, które ją ratyfikują, przyjmą, zatwierdzą lub do niej przystąpią po dniu wejścia jej w życie, nastąpi w dniu złożenia dokumentu zgodnie z artykułem II.

4. Po dniu wejścia w życie zmiany do niniejszej konwencji, zgodnie z artykułem VI ustęp 4, każda ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie lub przystąpienie odnosić się będzie do konwencji wraz ze zmianą.

5. Z dniem wejścia w życie niniejszej konwencji Przepisy zastępują i uchylają międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1960 roku.

6. Sekretarz Generalny zawiadomi Rządy Państw, które podpisały niniejszą konwencję lub do niej przystąpiły, o dacie wejścia jej w życie.

Art. V.

Konferencja rewizyjna

1. W celu dokonania rewizji niniejszej konwencji lub Przepisów albo konwencji wraz z Przepisami Organizacja może zwołać konferencję.

2. Na wniosek co najmniej jednej trzeciej Umawiających się Stron Organizacja zwoła konferencję Umawiających się Stron w celu dokonania rewizji niniejszej konwencji lub Przepisów albo konwencji wraz z Przepisami.

Art. VI.

Zmiany Przepisów

1. Każda zaproponowana przez Umawiającą się Stronę zmiana Przepisów będzie na wniosek tej Strony rozpatrzona w Organizacji.

2. Jeżeli zmiana zostanie przyjęta większością dwóch trzecich obecnych i głosujących w Komitecie Bezpieczeństwa na Morzu Organizacji, zmiana ta będzie wówczas podana do wiadomości wszystkim Umawiającym się Stronom i Członkom Organizacji co najmniej na sześć miesięcy przez jej rozpatrzeniem przez Zgromadzenie Organizacji. Każda z Umawiających się Stron nie będąca Członkiem Organizacji jest uprawniona do uczestniczenia w rozpatrywaniu zmiany przez Zgromadzenie.

3. Jeżeli zmiana zostanie przyjęta większością dwóch trzecich obecnych i głosujących na Zgromadzeniu, wówczas Sekretarz Generalny poda ją do wiadomości wszystkim Umawiającym się Stronom w celu jej przyjęcia.

4. Zmiana taka wejdzie w życie w dniu określonym przez Zgromadzenie przy jej przyjęciu, chyba że we wcześniejszym terminie, określonym wówczas przez Zgromadzenie, więcej niż jedna trzecia Umawiających się Stron zawiadomi Organizację, że sprzeciwia się zmianie. Określenie przez Zgromadzenie dat, o których mowa w niniejszym ustępie, następuje większością dwóch trzecich obecnych i głosujących.

5. Każda zmiana z dniem jej wejścia w życie zastępuje i uchyla poprzednie postanowienie, do którego się odnosi, w stosunku do wszystkich Umawiających się Stron, które nie zgłosiły sprzeciwu co do zmiany.

6. Sekretarz Generalny zawiadomi wszystkie Umawiające się Strony i Członków Organizacji o każdym otrzymanym wniosku i zawiadomieniu dokonanym zgodnie z niniejszym artykułem oraz o dacie wejścia w życie każdej zmiany.

Art. VII.

Wypowiedzenie

1. Niniejsza konwencja może być wypowiedziana przez Umawiającą się Stronę w każdym czasie po upływie pięciu lat od daty wejścia w życie konwencji w stosunku do tej Strony.

2. Wypowiedzenie powinno być dokonane przez złożenie dokumentu w Organizacji. Sekretarz Generalny zawiadomi wszystkie pozostałe Umawiające się Strony o otrzymaniu dokumentu wypowiedzenia i o dacie jego złożenia.

3. Wypowiedzenie nabierze mocy po upływie jednego roku od daty złożenia dokumentu albo po upływie dłuższego czasu określonego w tym dokumencie.

Art. VIII.

Złożenie i rejestracja

1. Niniejsza konwencja i Przepisy zostaną złożone w Organizacji, a Sekretarz Generalny przekaże uwierzytelnione ich odpisy wszystkim Rządom Państw, które podpisały konwencję lub do niej przystąpiły.

2. Po wejściu w życie niniejszej konwencji Sekretarz Generalny przekaże jej tekst Sekretariatowi Narodów Zjednoczonych do zarejestrowania i opublikowania zgodnie z artykułem 102 karty Narodów Zjednoczonych.

Art. IX.

Języki

Niniejszą konwencję wraz z Przepisami sporządzono w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne. Oficjalne tłumaczenia na język rosyjski i hiszpański zostaną sporządzone i złożone wraz z podpisanym oryginałem.

Na dowód powyższego niżej podpisani, należycie upoważnieni w tym celu przez swoje Rządy, podpisali niniejszą konwencję.

Sporządzono w Londynie dnia dwudziestego października tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego drugiego roku.

Międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1972 roku.


CZĘŚĆ A
- POSTANOWIENIA OGÓLNE


Prawidło 1 Zakres stosowania

a) Niniejsze prawidła stosuje się do wszystkich statków na pełnym morzu i na wszystkich wodach z nim połączonych dostępnych dla statków morskich.

b) Żadne z postanowień niniejszych prawideł nie stoi na przeszkodzie stosowaniu wydanych przez właściwą władzę przepisów szczególnych dotyczących red, portów, rzek, jezior lub śródlądowych dróg wodnych połączonych z morzem pełnym i dostępnych dla statków morskich. Takie przepisy szczególne powinny być, tak dalece, jak jest to możliwe, jak najbardziej dostosowane do niniejszych prawideł.

c) Żadne z postanowień niniejszych prawideł nie stoi na przeszkodzie stosowaniu, wydanych przez Rząd któregokolwiek państwa przepisów szczególnych odnośnie do dodatkowych świateł pozycyjnych, świateł sygnałowych, znaków lub sygnałów dawanych gwizdkiem dla okrętów wojennych i statków w konwoju, a także odnośnie do dodatkowych świateł pozycyjnych lub sygnałowych lub znaków dla flotylli statków rybackich zajętych połowem. Te dodatkowe światła pozycyjne lub sygnałowe lub znaki lub sygnały dawane gwizdkiem powinny być w miarę możliwości takie, aby nie nożna ich było pomylić z jakimkolwiek światłem, znakiem lub sygnałem ustalonym gdziekolwiek w niniejszych prawidłach.

d) Dla celów niniejszych prawideł Organizacja może przyjąć systemy rozgraniczenia ruchu.

e) Jeżeli zainteresowany Rząd stwierdzi, że statek o specjalnej konstrukcji lub przeznaczeniu nie może spełniać w pełni bez przeszkód dla swych specjalnych funkcji postanowień niniejszych prawideł w odniesieniu do liczby, miejsca zamocowania, zasięgu lub sektora widoczności świateł lub znaków, jak również w odniesieniu do rozmieszczenia i charakterystyki urządzeń sygnalizacji dźwiękowej, to statek taki powinien odpowiadać takim innym postanowieniom odnoszącym się do liczby, miejsca zamocowania, zasięgu lub sektora widoczności świateł lub znaków, jak również w odniesieniu do rozmieszczenia i charakterystyki urządzeń sygnalizacji dźwiękowej, wydanym przez jego Rząd, które w odniesieniu do danego statku są najbardziej zbliżone go niniejszych prawideł.


Prawidło 2 Odpowiedzialność

a) Żadne z postanowień niniejszych prawideł nie zwalnia statku lub jego armatora, kapitana bądź załogi od następstw jakiegokolwiek zaniedbania przestrzegania niniejszych prawideł lub zaniedbania zachowania środków ostrożności, których może wymagać zarówno zwykła praktyka morska, jak i szczególne okoliczności danego wypadku.

b) Przy interpretowaniu i stosowaniu niniejszych prawideł należy uwzględnić wszystkie niebezpieczeństwa żeglugi i zderzenia oraz wszelkie szczególne okoliczności, łącznie z możliwościami danych statków, które w celu uniknięcia bezpośredniego niebezpieczeństwa mogą uczynić konieczne odstąpienie od niniejszych prawideł.


Prawidło 3 Definicje

W rozumieniu niniejszych prawideł, z wyjątkiem wypadków, gdy z treści wynika inaczej:

a) Wyraz "statek" oznacza wszelkiego rodzaju urządzenie pływające, nie wyłączając urządzeń bezwypornościowych i wodnosamolotów, używanych lub nadających się do użytku jako środek transportu wodnego.

b) Określenie "statek o napędzie mechanicznym" oznacza każdy statek wprowadzany w ruch przez maszynę.

c) Określenie "statek żaglowy" oznacza każdy statek pod żaglami pod warunkiem, że urządzenie napędowe, jeżeli jest zainstalowane na statku, nie jest używane.

d) Określenie "statek zajęty połowem" oznacza każdy statek łowiący sieciami, sznurami haczykowatymi, włokami lub innymi narzędziami połowu, które ograniczają zdolność manewrową; określenie to nie obejmuje statku łowiącego włóczonymi sznurami haczykowymi lub innymi narzędziami połowu, które nie ograniczają zdolności manewrowej.

e) Wyraz "wodnosamolot" oznacza każde urządzenie latające przystosowane do manewrowania na wodzie.

f) Określenie "statek nie odpowiadający za swoje ruchy" oznacza statek, który wskutek wyjątkowych okoliczności nie jest w stanie manewrować zgodnie z wymaganiami niniejszych prawideł i dlatego nie może ustąpić z drogi innemu statkowi.

g) Określenie "statek o ograniczonej zdolności manewrowej" oznacza statek, którego zdolność do manewrowania zgodnie z wymaganiami niniejszych prawideł jest ograniczona ze względu na charakter jego pracy i który dlatego nie może ustąpić z drogi innemu statkowi.

Określenie "statki o ograniczonej zdolności manewrowej" obejmuje lecz nie ogranicza się do następujących statków:

i) statek zajęty układaniem, obsługą lub podnoszeniem znaku nawigacyjnego, podwodnego kabla lub rurociągu;

ii) statek zajęty pracami pogłębiarskimi, hydrograficznymi lub podwodnymi;

iii) statek w drodze zajęty zaopatrywaniem lub przekazywaniem osób, zapasów lub ładunku;

iv) statek zajęty wodowaniem lub podnoszeniem na pokład samolotów;

v) statek zajęty oczyszczaniem z min;

vi) statek zajęty taką czynnością holowniczą, która poważnie ogranicza statek holujący oraz obiekt holowany w ich zdolności do odchylania się od ich kursu.

h) Określenie "statek ograniczony swym zanurzeniem" oznacza statek o napędzie mechanicznym, który z racji swego zanurzenia w stosunku do dostępnej głębokości wody jest poważnie ograniczony w jego zdolności do odchylenia się od kursu, jakim idzie.

i) Określenie "w drodze" oznacza, że statek nie stoi na kotwicy, nie jest przymocowany do lądu i nie stoi na mieliźnie.

j) Wyrazy "długość" i "szerokość" statku oznaczają jego długość całkowitą i największą szerokość.

k) Za "wzajemnie widoczne" należy uważać statki tylko wtedy, gdy jeden statek może być obserwowany wzrokowo z drugiego statku.

l) Określenie "ograniczona widzialność" oznacza wszelkie warunki, w których widzialność jest ograniczona wskutek mgły, oparów, padającego śniegu, ulewnego deszczu, burz piaskowych lub jakichkolwiek innych podobnych przyczyn.

CZĘŚĆ B
- PRAWIDŁA WYMIJANIA


ROZDZIAŁ I
- ZACHOWANIE SIĘ STATKÓW WE WSZELKICH WARUNKACH WIDZIALNOŚCI


Prawidło 4 Zakres stosowania

Prawidła niniejszego rozdziału stosuje się do wszelkich warunków widzialności


Prawidło 5 Obserwacja

Każdy statek powinien stale prowadzić właściwą obserwację zarówno wzrokową i słuchową, jak i za pomocą wszystkich dostępnych środków w istniejących okolicznościach i warunkach odpowiednich do pełnej oceny sytuacji i ryzyka zderzenia.


Prawidło 6 Szybkość bezpieczna

Każdy statek powinien stale iść z bezpieczną szybkością, tak aby mógł podjąć właściwe i skuteczne działanie w celu uniknięcia zderzenia i zatrzymać się w odległości odpowiedniej do istniejących okoliczności i warunków.

Przy ustalaniu bezpiecznej szybkości powinny być w szczególności uwzględnione następujące czynniki:

a) przez wszystkie statki:

i) widzialność;

ii) natężenie ruchu, łącznie ze zgrupowaniami statków rybackich lub innych statków;

iii) zdolność manewrowa statku, a zwłaszcza odległość potrzebna do zatrzymania się statku i jego zwrotność w istniejących warunkach;

iv) podczas nocy obecność na dalszym planie świateł, takich jak światła nabrzeżne lub rozproszenie świateł własnych;

v) stan wiatru, morza i prądu oraz bliskość niebezpieczeństw nawigacyjnych;

vi) zanurzenie w stosunku do dostępnej głębokości wody;

b) ponadto przez statki używające radaru:

i) charakterystyka, sprawność oraz ograniczenia urządzenia radarowego;

ii) ograniczenia wynikające z użytej skali zasięgu radaru;

iii) wpływ stanu morza, pogody i innych zakłócających źródeł na wykrywanie radarem obiektów;

iv) możliwość niewykrywania przez radar w odpowiedniej odległości małych statków, lodów i innych pływających obiektów;

v) liczba, położenie i ruch statków wykrytych przez radar;

vi) dokładniejsza ocena widzialności przy użyciu radaru do określenia odległości od statków lub innych obiektów znajdujących się w pobliżu.


Prawidło 7 Ryzyko zderzenia

a) W celu ustalenia, czy istnieje ryzyko zderzenia, każdy statek powinien użyć wszelkich dostępnych środków stosownych do istniejących okoliczności i warunków. Jeżeli istnieje jakakolwiek wątpliwość co do istnienia ryzyka zderzenia, należy przyjąć, że ono istnieje.

b) W celu uzyskania wczesnego ostrzeżenia o ryzyku zderzenia należy w sposób właściwy używać znajdujących się na statku zdatnych do użytku urządzeń radarowych, łącznie z przeszukiwaniem na dalekim zasięgu, oraz właściwie korzystać z nakresów lub równoważnej, systematycznej obserwacji wykrytych obiektów.

c) Nie wolno dokonywać oceny sytuacji na podstawie skąpych informacji, szczególnie skąpych informacji radarowych.

d) Przy ustalaniu, czy istnieje ryzyko zderzenia, należy w szczególności uwzględnić, co następuje:

i) należy przyjąć, że ryzyko zderzenia istnieje, jeżeli namiar kompasowy na zbliżający się statek nie zmienia się wyraźnie;

ii) ryzyko takie może czasami istnieć nawet wówczas, gdy widoczna jest wyraźna zmiana namiaru, szczególnie przy zbliżaniu się do bardzo dużego statku, zespołu holowniczego lub przy zbliżaniu się do statku na małą odległość.


Prawidło 8 Działania w celu uniknięcia zderzenia

a) Jeżeli okoliczności na to pozwalają, każde działanie podjęte w celu uniknięcia zderzenia powinno być zdecydowane, wykonane wystarczająco wcześnie i z należytym uwzględnieniem zasad dobrej praktyki morskiej.

b) Jeżeli okoliczności na to pozwalają, każda zmiana kursu lub szybkości w celu uniknięcia zderzenia powinna być dostatecznie duża, aby była łatwo widoczna dla innego statku obserwującego wzrokowo lub za pomocą radaru. Należy unikać kolejno następujących po sobie małych zmian kursu lub szybkości.

c) Jeżeli istnieje wystarczająca przestrzeń na morzu, wówczas sama zmiana kursu może być najskuteczniejszym działaniem w celu uniknięcia sytuacji nadmiernego zbliżenia pod warunkiem, że będzie ona znaczna, wykonana w porę i nie wyniknie z niej inna sytuacja nadmiernego zbliżenia.

d) Działanie podjęte w celu uniknięcia zderzenia z innym statkiem powinno być takie, aby minięcie się statków nastąpiło w bezpiecznej odległości. Skuteczność działania należy starannie sprawdzać, aż do chwili przejścia i oddalenia się innego statku.

e) Jeżeli jest to konieczne w celu uniknięcia zderzenia lub uzyskania dłuższego czasu na ocenę sytuacji, statek powinien zmniejszyć swoją szybkość, wytracić bieg przez zatrzymanie swych środków napędu lub dać bieg wsteczny.


Prawidło 9 Wąskie przejścia

a) Statek idący wzdłuż wąskiego przejścia lub toru wodnego powinien trzymać się tak blisko, jak dalece jest to bezpieczne i wykonalne, zewnętrznej granicy takiego przejścia lub toru, leżącej z jego prawej burty.

b) Statek o długości mniejszej niż 20 m lub statek żaglowy nie powinien przeszkadzać przejściu statku, który może bezpiecznie nawigować tylko w granicach wąskiego przejścia lub toru wodnego.

c) Statek zajęty połowem nie powinien przeszkadzać przejściu jakiegokolwiek innego statku nawigującego w granicach wąskiego przejścia lub toru wodnego.

d) Statek nie powinien przecinać wąskiego przejścia lub toru wodnego, jeżeli takie przecięcie przeszkadza przejściu statku, który może bezpiecznie nawigować tylko w granicach takiego przejścia lub toru. Ten ostatni statek, jeżeli ma wątpliwości co do zamiarów statku przecinającego przejście lub tor, może używać sygnału dźwiękowego przewidzianego prawidłem 34 d).

e) i) Jeżeli wyprzedzanie w wąskim przejściu lub na torze wodnym może nastąpić tylko wtedy, gdy statek wyprzedzany podejmie działanie pozwalające na bezpieczne przejście, wówczas statek zamierzający wyprzedzić powinien okazać swój zamiar odpowiednim sygnałem dźwiękowym przewidzianym prawidłem 34 c) i). Statek, który ma być wyprzedzony, jeżeli się na to zgadza, powinien dać odpowiedni sygnał dźwiękowy przewidziany prawidłem 34 c) ii) i podjąć działanie pozwalające na bezpieczne przejście, a jeśli ma wątpliwość, dawać sygnały przewidziane prawidłem 34 d).

ii) Prawidło niniejsze nie zwalnia statku wyprzedzającego od obowiązku przestrzegania prawidła 13.

f) Statek zbliżający się do zakrętu lub obszaru wąskiego przejścia lub toru wodnego, gdzie inne statki mogą być zasłonięte istniejącą przeszkodą, powinien nawigować ze szczególną czujnością i ostrożnością oraz dawać odpowiedni sygnał dźwiękowy określony prawidłem 34 e).

g) Jeżeli okoliczności na to pozwalają, każdy statek powinien unikać kotwiczenia w wąskim przejściu.


Prawidło 10 Systemy rozgraniczenia ruchu

a) Niniejsze prawidło stosuje się do systemów rozgraniczenia ruchu przyjętych przez Organizację.

b) Statek korzystający z systemu rozgraniczenia ruchu powinien:

i) iść właściwym torem kierunkowym w ogólnym kierunku ruchu tego toru;

ii) tak dalece jak to jest możliwe, trzymać się z daleka od linii lub strefy rozgraniczającej;

iii) wchodzić na tor kierunkowy lub wychodzić z niego na końcach toru, a gdy wejście lub wyjście następuje z któregokolwiek boku toru, wykonywać je pod jak najmniejszym kątem w stosunku do ogólnego kierunku ruchu.

c) Tak dalece jak to jest możliwe, statek powinien unikać przecinania torów kierunkowych, a jeżeli musi to uczynić, to powinien przeciąć tor pod możliwie prostym kątem w stosunku do ogólnego kierunku ruchu.

d) Strefy ruchu przybrzeżnego nie powinny być normalnie używane do ruchu przelotowego, jeżeli może on bezpiecznie odbywać się na odpowiednim torze kierunkowym w granicach przyległego systemu rozgraniczenia ruchu. Jednakże statki o długości mniejszej niż 20 metrów i statki żaglowe mogą w każdych okolicznościach korzystać ze stref ruchu przybrzeżnego.

e) Statek, który nie przecina toru kierunkowego lub statek, który nie wchodzi lub nie wychodzi z toru kierunkowego z boku, normalnie nie powinien wchodzić w strefę rozgraniczającą lub przecinać linii rozgraniczającej, z wyjątkiem:

i) nagłych wypadków w celu uniknięcia bezpośredniego niebezpieczeństwa;

ii) zajęcia się połowem w obrębie strefy rozgraniczającej.

f) Statek nawigujący na obszarach leżących blisko końców systemów rozgraniczenia ruchu powinien nawigować ze szczególną ostrożnością.

g) Tak dalece jak to jest możliwe, statek powinien unikać kotwiczenia w systemie rozgraniczenia ruchu lub na obszarach położonych blisko jego końców.

h) Statek nie korzystający z systemu rozgraniczenia ruchu powinien trzymać się możliwie jak najdalej od niego.

i) Statek zajęty połowem nie powinien przeszkadzać przejściu jakiegokolwiek statku idącego torem kierunkowym.

j) Statek o długości mniejszej niż 20 m lub statek żaglowy nie powinien przeszkadzać bezpiecznemu przejściu statku o napędzie mechanicznym, idącego torem kierunkowym.

k) Statek o ograniczonej zdolności manewrowej, gdy jest zajęty wykonywaniem czynności mających na celu utrzymanie bezpieczeństwa nawigacji w strefie rozgraniczenia ruchu, jest zwolniony od przestrzegania postanowień niniejszego prawidła w takim stopniu, w jakim jest to konieczne dla wykonywania tych czynności.

l) Statek o ograniczonej zdolności manewrowej, gdy jest zajęty w obrębie systemu rozgraniczenia ruchu układaniem, obsługą lub podnoszeniem kabla podwodnego, jest zwolniony od przestrzegania niniejszego prawidła w takim stopniu, w jakim jest to konieczne dla wykonywania tych czynności.

ROZDZIAŁ II
- ZACHOWANIE SIĘ STATKÓW WIDZĄCYCH SIĘ WZAJEMNIE


Prawidło 11 Zakres stosowania

Prawidła niniejszego rozdziału stosuje się do statków wzajemnie widocznych.


Prawidło 12 Statki żaglowe

a) Jeżeli dwa statki żaglowe zbliżają się do siebie w taki sposób, że powoduje to ryzyko zderzenia, wówczas jeden z nich powinien ustąpić z drogi drugiemu, jak następuje:

i) jeżeli obydwa statki mają wiatr z różnych burt, statek, który ma wiatr z lewej burty, powinien ustąpić z drogi drugiemu statkowi;

ii) jeżeli obydwa statki mają wiatr z tej samej burty, statek znajdujący się od strony nawietrznej powinien ustąpić z drogi statkowi znajdującemu się od strony zawietrznej;

iii) jeżeli statek mający wiatr z lewej burty widzi statek znajdujący się od strony nawietrznej, a nie może z pewnością ustalić, czy statek ten ma wiatr z lewej, czy z prawej burty, powinien ustąpić z drogi temu statkowi.

b) W rozumieniu niniejszego prawidła za burtę nawietrzną należy uważać burtę przeciwną do tej, na której statek niesie główny żagiel, a na statku o ożaglowaniu rejowym - burtę przeciwną do tej, na której niesie największy żagiel skośny.


Prawidło 13 Wyprzedzanie

a) Bez względu na którekolwiek z postanowień zawartych w prawidłach części B rozdziałach I i II każdy statek wyprzedzający inny statek powinien ustąpić z drogi statkowi wyprzedzanemu.

b) Za wyprzedzający należy uważać statek zbliżający się do innego statku w kierunku więcej niż 22,5 stopnia z tyłu jego trawersu, to znaczy będący w takiej pozycji w stosunku do statku wyprzedzanego, że podczas nocy mógłby widzieć tylko światło rufowe tego statku, a nie którekolwiek z jego świateł burtowych.

c) Jeżeli statek ma jakąkolwiek wątpliwość co do tego, czy jest statkiem wyprzedzającym, powinien uznać się za taki statek i działać odpowiednio.

d) Wszelkie następne zmiany namiaru między dwoma statkami nie mogą uczynić statku wyprzedzającym statkiem przecinającym kurs w rozumieniu niniejszych prawideł lub zwolnić go od obowiązku trzymania się z daleka od statku wyprzedzanego aż do chwili jego ostatecznego wyprzedzenia i oddalenia się.


Prawidło 14 Statki idące wprost na siebie

a) Jeżeli dwa statki o napędzie mechanicznym idą przeciwnymi lub prawie przeciwnymi kursami w taki sposób, że powoduje to ryzyko zderzenia, wówczas każdy z nich powinien zmienić kurs w prawo w taki sposób, aby mógł przejść z lewej burty drugiego.

b) Należy przyjąć, że taka sytuacja istnieje, gdy statek widzi inny statek przed dziobem lub prawie przed dziobem, a podczas nocy mógłby widzieć światła masztowe innego statku w nabieżniku lub prawie w nabieżniku i obydwa światła burtowe tego statku, a podczas dnia widzieć statek w odpowiadający temu sposób.

c) Jeżeli statek ma jakąkolwiek wątpliwość co do tego, czy sytuacja taka istnieje, powinien przyjąć, że ona istnieje, i działać odpowiednio.


Prawidło 15 Kursy przecinające się

Jeżeli dwa statki o napędzie mechanicznym przecinają swoje kursy w taki sposób, że powoduje to ryzyko zderzenia, wówczas statek, który ma drugi statek ze swej prawej burty, powinien ustąpić mu z drogi i jeżeli okoliczności na to pozwalają, unikać przecinania kursu przed jego dziobem.


Prawidło 16 Działanie statku ustępującego z drogi

Każdy statek, który zgodnie z niniejszymi prawidłami ma ustąpić z drogi innemu statkowi, powinien w miarę możliwości podjąć zawczasu odpowiednie działanie, aby trzymać się w znacznej odległości.


Prawidło 17 Działanie statku mającego pierwszeństwo drogi

a) i) Jeżeli jeden z dwóch statków ma ustąpić z drogi, to drugi statek powinien zachować swój kurs i szybkość.

ii) Ten drugi statek może jednak podjąć działanie w celu uniknięcia zderzenia jedynie własnym manewrem, skoro tylko stanie się oczywiste dla niego, że statek obowiązany do ustąpienia z drogi nie podejmuje właściwego działania stosownie do niniejszych prawideł.

b) Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny statek obowiązany do zachowania swego kursu i szybkości znajdzie się tak blisko, że nie można uniknąć zderzenia tylko przez działanie statku ustępującego z drogi, wówczas powinien on podjąć takie działanie, które najlepiej przyczyni się do uniknięcia zderzenia.

c) Statek o napędzie mechanicznym, który w sytuacji przecinania się kursów podejmuje działanie zgodnie z ustępem a) ii) niniejszego prawidła w celu uniknięcia zderzenia z innym statkiem, powinien, jeżeli okoliczności na to pozwalają, nie zmieniać kursu w lewo, jeżeli z lewej jego burty znajduje się statek.

d) Niniejsze prawidło nie zwalnia statku mającego ustąpić z drogi od dopełnienia tego obowiązku.


Prawidło 18 Wzajemne obowiązki statków

Jeżeli prawidła 9, 10 i 13 nie stanowią inaczej:

a) Statek o napędzie mechanicznym w drodze powinien ustąpić z drogi:

i) statkowi, który nie odpowiada za swoje ruchy;

ii) statkowi o ograniczonej zdolności manewrowej;

iii) statkowi zajętemu połowem;

iv) statkowi żaglowemu.

b) Statek żaglowy w drodze powinien ustąpić z drogi:

i) statkowi, który nie odpowiada za swoje ruchy;

ii) statkowi o ograniczonej zdolności manewrowej;

iii) statkowi zajętemu połowem.

c) Statek zajęty połowem w drodze powinien w miarę możności ustąpić z drogi:

i) statkowi, który nie odpowiada za swoje ruchy;

ii) statkowi o ograniczonej zdolności manewrowej.

d) i) każdy statek inny niż statek nie odpowiadający za swoje ruchy lub statek o ograniczonej zdolności manewrowej powinien, jeśli okoliczności na to pozwalają, unikać przeszkadzania bezpiecznemu przejściu statku ograniczonego swoim zanurzeniem i pokazującego sygnały przewidziane w prawidle 28;

ii) statek ograniczony swoim zanurzeniem powinien nawigować ze szczególną ostrożnością, uwzględniając w pełni swoją szczególną sytuację.

e) Wodnosamolot na wodzie powinien w zasadzie trzymać się w znacznej odległości od wszystkich statków i unikać przeszkadzania im w nawigowaniu. Jeżeli jednak istnieje ryzyko zderzenia, powinien on przestrzegać prawideł niniejszej części.

ROZDZIAŁ III
- ZACHOWANIE SIĘ STATKÓW PODCZAS OGRANICZONEJ WIDZIALNOŚCI


Prawidło 19 Zachowanie się statków podczas ograniczonej widzialności

a) Niniejsze prawidło stosuje się do statków, które nie są wzajemnie widoczne i nawigują w strefie ograniczonej widzialności lub w jej pobliżu.

b) Każdy statek powinien iść z bezpieczną szybkością, dostosowaną do istniejących okoliczności i warunków ograniczonej widzialności. Statek o napędzie mechanicznym powinien utrzymywać swoje maszyny gotowe do wykonania natychmiastowego manewru.

c) Każdy statek, stosując prawidła rozdziału I niniejszej części, powinien należycie uwzględniać istniejące okoliczności i warunki ograniczonej widzialności.

d) Statek, który wykryje tylko za pomocą radaru obecność innego statku, powinien ustalić, czy powstaje sytuacja nadmiernego zbliżenia lub czy istnieje ryzyko zderzenia, a jeżeli tak, to powinien wystarczająco wcześnie podjąć działanie zapobiegawcze, z tym że jeżeli składa się ono ze zmiany kursu, to należy unikać w miarę możności:

i) zmiany kursu w lewo, jeśli z przodu trawersu znajduje się inny statek nie będący statkiem wyprzedzanym;

ii) zmiany kursu w kierunku na trawersie lub z tyłu trawersu.

e) Z wyjątkiem wypadku kiedy uznano, że ryzyko zderzenia nie istnieje, każdy statek, który usłyszy przypuszczalnie sprzed swego trawersu sygnał mgłowy innego statku lub który nie może uniknąć sytuacji nadmiernego zbliżenia do innego statku będącego przed trawersem, powinien zmniejszyć swą szybkość do minimum koniecznego do utrzymania się na swoim kursie. W razie konieczności powinien zatrzymać się, a w każdym razie nawigować z najwyższą ostrożnością, dopóki niebezpieczeństwo zderzenia nie minie.

CZĘŚĆ C
- ŚWIATŁA I ZNAKI


Prawidło 20 Zakres stosowania

a) Prawidła niniejszej części powinny być przestrzegane podczas każdej pogody.

b) Prawidła dotyczące świateł powinny być przestrzegane od zachodu do wschodu słońca i w tym czasie nie wolno pokazywać żadnych innych świateł, z wyjątkiem takich, które nie będą mogły być mylone ze światłami podanymi w niniejszych prawidłach i nie będą zmniejszały ich widzialności, zmieniały ich odróżniającego charakteru lub przeszkadzały w utrzymaniu właściwej obserwacji.

c) Światła określone niniejszymi prawidłami, jeżeli statek je nosi, powinny być pokazywane również od wschodu do zachodu słońca podczas ograniczonej widzialności i mogą one być pokazywane we wszelkich innych okolicznościach, w których uważa się to za konieczne.

d) Prawidła dotyczące znaków powinny być przestrzegane podczas dnia.

e) Światła i znaki wymienione w niniejszych prawidłach powinny być zgodne z postanowieniami załącznika I do niniejszych przepisów.


Prawidło 21 Definicje

a) Określenie "światło masztowe" oznacza białe światło umieszczone ponad osią symetrii statku, oświetlające nieprzerwanie łuk widnokręgu równy 225 stopniom i tak ustawione, aby świeciło od kierunku prosto w przód do 22,5 stopnia poza trawers każdej burty statku.

b) Określenie "światła burtowe" oznacza zielone światło z prawej burty i czerwone światło z lewej burty, każde oświetlające nieprzerwanie łuk widnokręgu równy 112,5 stopnia i tak ustawione, aby świeciło od kierunku prosto w przód do 22,5 stopnia poza trawers odpowiedniej burty. Na statkach o długości mniejszej niż 20 metrów światła burtowe mogą być połączone w jednej latarni niesionej w osi symetrii statku.

c) Określenie "światło rufowe" oznacza białe światło umieszczone możliwie jak najbliżej rufy, oświetlające nieprzerwanie łuk widnokręgu równy 135 stopniom i tak ustawione, aby świeciło od kierunku prosto w tył do 67,5 stopnia z każdej burty statku.

d) Określenie "światło holowania" oznacza żółte światło o tej samej charakterystyce co światło rufowe określone w ustępie c) niniejszego prawidła.

e) Określenie "światło widoczne dookoła widnokręgu" oznacza światło oświetlające nieprzerwanie łuk widnokręgu równy 360 stopniom.

f) Określenie "światło błyskowe" oznacza światło o błyskach regularnie powtarzanych z częstotliwością 120 lub więcej błysków na minutę.


Prawidło 22 Widzialność świateł.

Światła przewidziane niniejszymi prawidłami powinny mieć natężenie określone w ustępie 8 załącznika I do niniejszych przepisów, tak aby były widzialne co najmniej z następującej odległości:

a) na statkach o długości 50 metrów lub większej:

- światło masztowe - 6 mil,

- światło burtowe - 3 mile,

- światło rufowe - 3 mile,

- światło holowania - 3 mile,

- światło białe, czerwone, zielone lub żółte, widoczne dookoła widnokręgu - 3 mile;

b) na statkach o długości 12 metrów lub większej, lecz mniejszej niż 50 metrów:

- światło masztowe - 5 mil, a jeśli długość statku jest mniejsza niż 20 metrów - 3 mile,

- światło burtowe - 2 mile,

- światło rufowe - 2 mile,

- światło holowania - 2 mile,

- światło białe, czerwone, zielone lub żółte, widoczne dookoła widnokręgu - 2 mile;

c) na statkach o długości mniejszej niż 12 metrów:

- światło masztowe - 2 mile,

- światło burtowe - 1 mila,

- światło rufowe - 2 mile,

- światło holowania - 2 mile,

- światło białe, czerwone, zielone lub żółte, widoczne dookoła widnokręgu - 2 mile.

d) Na statkach i obiektach holowanych, trudno zauważalnych, częściowo zalewanych: - światło białe widoczne dookoła widnokręgu - 3 mile.


Prawidło 23 Statki o napędzie mechanicznym w drodze.

a) Statek o napędzie mechanicznym w drodze powinien pokazywać:

i) światło masztowe z przodu;

ii) drugie światło masztowe z tyłu przedniego i wyżej od niego, z tym że statek o długości mniejszej niż 50 metrów nie jest obowiązany do pokazywania tego światła, lecz może je pokazywać;

iii) światło burtowe;

iv) światło rufowe.

b) Poduszkowiec poruszający się w stanie bezwypornościowym powinien, oprócz świateł przewidzianych w ustępie a) niniejszego prawidła, pokazywać żółte światło błyskowe widoczne dookoła widnokręgu.

c) i) Statek o napędzie mechanicznym o długości mniejszej niż 12 metrów może zamiast świateł przewidzianych w ustepie a) niniejszego prawidła pokazywać białe światło widoczne dookoła widnokręgu, i światła burtowe;

ii) Statek o napędzie mechanicznym o długości mniejszej niż 7 metrów, którego maksymalna szybkość nie przekracza 7 węzłów, może zamiast świateł przewidzianych w ustępie a) niniejszego prawidła pokazywać białe światło widoczne dookoła widnokręgu oraz powinien, jeżeli to jest możliwe, pokazywać także światła burtowe;

iii) światło masztowe lub światło białe widoczne dookoła widnokręgu, na statku o napędzie mechanicznym o długości mniejszej niż 12 metrów, jeżeli nie może być umieszczone w płaszczyźnie symetrii statku, to może być przesunięte od tej płaszczyzny pod warunkiem, że światła burtowe są umieszczone w jednej latarni, która powinna być noszona w płaszczyźnie symetrii statku lub umieszczona tak blisko jak jest to możliwe w tej samej płaszczyźnie dziób- rufa co latarnia masztowa lub białe światło widoczne dookoła widnokręgu.


Prawidło 24 Holowanie i pchanie

a) Statek o napędzie mechanicznym podczas holowania powinien pokazywać:

i) - dwa światła masztowe umieszczone w linii pionowej zamiast światła przewidzianego w prawidle 23 a) i) lub a) ii). Jeżeli długość zespołu holowniczego, mierzona od rufy statku holującego do tylnego krańca zespołu, przekracza 200 metrów, statek ten powinien pokazywać trzy takie światła umieszczone w linii pionowej;

ii) światła burtowe;

iii) światło rufowe;

iv) światło holowania umieszczone w linii pionowej nad światłem rufowym;

v) znak w kształcie rombu w miejscu, skąd będzie najlepiej widoczny, jeżeli długość zespołu holowniczego przekracza 200 metrów.

b) Gdy statek pchający i statek pchany w przód są sztywno połączone w jednostkę zespoloną, powinny być uważane za statek o napędzie mechanicznym i pokazywać światła przewidziane w prawidle 23.

c) Statek o napędzie mechanicznym podczas pchania w przód lub holowania przy burcie, lecz nie tworzący jednostki zespolonej, powinien pokazywać:

i) dwa światła masztowe umieszczone w linii pionowej zamiast światła przewidzianego w prawidle 23 a) i) lub a) ii);

ii) światła burtowe;

iii) światło rufowe.

d) Statek o napędzie mechanicznym, do którego ma zastosowanie ustęp a) lub c) niniejszego prawidła, powinien również przestrzegać prawidła 23 a) ii).

e) Statek lub obiekt holowany, inny niż wymienione w ustępie /g/ niniejszego prawidła, powinien pokazywać:

i) światła burtowe;

ii) światło rufowe;

iii) znak w kształcie rombu w miejscu, skąd będzie najlepiej widoczny, jeżeli długość zespołu holowniczego przekracza 200 metrów.

f) Z wyjątkiem kilku statków holowanych przy burcie lub pchanych w grupie, które powinny być oświetlone jako jeden statek:

i) statek pchany nie będący częścią jednostki zespolonej powinien pokazywać w swej przedniej części światła burtowe;

ii) statek holowany przy burcie powinien pokazywać światło rufowe, a w swej przedniej części światła burtowe.

g) Trudnozauważalny, częściowo zalewany statek lub obiekt holowany lub zestaw takich statków lub obiektów gdy są holowane powinny pokazywać:

i) jeżeli szerokość jest mniejsza niż 25 metrów, jedno białe światło widoczne dookoła widnokręgu umieszczone na lub w pobliżu przedniego krańca, a jedno na lub w pobliżu tylnego krańca, z wyjątkiem, że elastyczne pojemniki nie potrzebują pokazywać światła na lub w pobliżu przedniego krańca;

ii) jeżeli szerokość wynosi 25 metrów lub więcej, dwa dodatkowe światła białe widoczne dookoła widnokręgu w miejscu lub w pobliżu największej swej szerokości;

iii) jeżeli długość przekracza 100 metrów, dodatkowe białe światła, widoczne dookoła widnokręgu umieszczone między światłami określonymi w punktach i) i ii) w taki sposób, aby odległość między światłami nie przekraczała 100 metrów;

iv) znak w kształcie rombu na lub w pobliżu najbardziej wysuniętej do tyłu części ostatniego statku lub obiektu holowanego, a jeżeli długość zespołu holowniczego przekracza 200 metrów, dodatkowy znak w kształcie rombu w miejscu skąd będzie najlepiej widoczny, umieszczony w miejscu wysuniętym ku przodowi tak daleko jak to jest możliwe.

h) Gdy z jakiejkolwiek wystarczającej przyczyny holowany statek lub obiekt nie jest w stanie pokazywać świateł lub znaków przewidzianych w ustępie e) lub g) niniejszego prawidła, należy przedsięwziąć wszelkie możliwe środki w celu oświetlenia holowanego statku lub obiektu lub co najmniej w celu wskazania obecności takiego statku lub obiektu.

i) Gdy z jakiejkolwiek wystarczającej przyczyny statek normalnie nie zajmujący się pracami holowniczymi nie jest w stanie pokazywać świateł przewidzianych w ustępach a) lub c) niniejszego prawidła, to statek taki nie jest obowiązany pokazywać tych świateł gdy zajęty jest holowaniem innego statku znajdującego się w niebezpieczeństwie lub potrzebującego pomocy. Należy przedsięwziąć wszelkie możliwe środki w celu pokazania rodzaju związku miedzy statkiem holującym a holowanym, zwłaszcza przez oświetlenie liny holowniczej, do czego upoważnia prawidło 36.


Prawidło 25 Statki żaglowe w drodze i statki wiosłowe

a) Statek żaglowy w drodze powinien pokazywać:

i) światła burtowe

ii) światło rufowe.

b) Na statku żaglowym o długości mniejszej niż 20 metrów światła przewidziane w ustępie a) niniejszego prawidła mogą być połączone w jednej latarni noszonej na szczycie lub w pobliżu szczytu masztu, w miejscu, skąd będzie ona najlepiej widoczna.

c) Statek żaglowy w drodze może, oprócz świateł przewidzianych w ustępie a) niniejszego prawidła, pokazywać na szczycie masztu lub w pobliżu szczytu masztu, w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne, dwa światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej, górne czerwone, a dolne zielone, z tym że światła te nie powinny być pokazywane łącznie z latarnią kombinowaną, dozwoloną ustępem b) niniejszego prawidła.

d) i) Statek żaglowy o długości mniejszej niż 7 metrów powinien, jeżeli to jest możliwe, pokazywać światła przewidziane w ustępie a) lub b) niniejszego prawidła, lecz jeśli ich nie pokazuje, to powinien mieć przygotowaną do szybkiego użycia latarkę elektryczną lub zapaloną latarnię świecącą białym światłem, które powinno być pokazywane wystarczająco wcześnie, aby zapobiec zderzeniu.

ii) Statek wiosłowy może pokazywać światła przewidziane w niniejszym prawidle dla statków żaglowych, lecz jeśli ich nie pokazuje, to powinien mieć przygotowaną do szybkiego użycia latarkę elektryczną lub zapaloną latarnię świecącą białym światłem, które powinno być pokazywane wystarczająco wcześnie, aby zapobiec zderzeniu.

e) Jeżeli statek idący pod żaglami jest również napędzany przez maszynę, powinien pokazywać z przodu, w miejscu, skąd będzie najlepiej widoczny, znak w kształcie stożka skierowanego wierzchołkiem w dół.


Prawidło 26 Statki rybackie

a) Statek zajęty połowem, w drodze lub stojący na kotwicy, powinien pokazywać tylko światła i znaki przewidziane w niniejszym prawidle.

b) Statek zajęty trałowaniem, przez które rozumie się ciągnięcie sieci trałowej w wodzie lub innego sprzętu używanego jako narzędzie połowu, powinien pokazywać:

i) dwa światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej, górne zielone, a dolne białe, albo znak składający się z dwóch stożków skierowanych wierzchołkami do siebie i umieszczonych w linii pionowej jeden nad drugim; statek o długości mniejszej niż 20 metrów może zamiast tego znaku pokazywać kosz;

ii) światło masztowe, umieszczone ze światłem zielonym widocznym dookoła widnokręgu i wyżej od niego; statek o długości mniejszej niż 50 metrów nie jest obowiązany pokazywać takiego światła, lecz może to czynić;

iii) gdy posuwa się po wodzie - światła burtowe i światło rufowe, oprócz świateł przewidzianych w niniejszym ustępie.

c) Statek zajęty połowem, inny niż trałujący, powinien pokazywać:

i) dwa światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej, górne czerwone, a dolne białe, albo znak składający się z dwóch stożków skierowanych wierzchołkami do siebie i umieszczonych w linii pionowej jeden nad drugim; statek o długości mniejszej niż 20 metrów może zamiast tego znaku pokazywać kosz;

ii) jeżeli statek ma wystawione narzędzie połowu rozciągające się na odległość w poziomie większą niż 150 metrów od statki - światło białe widoczne dookoła widnokręgu albo stożek skierowany wierzchołkiem w górę, umieszczony w kierunku narzędzia połowu;

iii) gdy posuwa się po wodzie - światła burtowe i światło rufowe, oprócz świateł przewidzianych w niniejszym ustępie.

d) Statek zajęty połowem w bliskim sąsiedztwie innych statków również zajętych połowem może pokazywać dodatkowe sygnały określone w załączniku II do tych przepisów.

e) Statek nie zajęty połowem nie powinien pokazywać świateł i znaków przewidzianych niniejszym prawidłem, lecz tylko światła i znaki przewidziane dla statku o jego długości.


Prawidło 27 Statki nie odpowiadające za swoje ruchy lub statki o ograniczonej zdolności manewrowej

a) Statek nie odpowiadający za swoje ruchy powinien pokazywać:

i) dwa czerwone światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne;

ii) dwie kule lub podobne znaki, umieszczone w linii pionowej w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne;

iii) gdy posuwa się po wodzie - światła burtowe i światło rufowe, oprócz świateł przewidzianych w niniejszym ustępie.

b) Statek o ograniczonej zdolności manewrowej, z wyjątkiem statku zajętego oczyszczaniem z min, powinien pokazywać:

i) trzy światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne; światła górne i dolne powinny być czerwone, a środkowe białe;

ii) trzy znaki umieszczone w linii pionowej w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne; górny i dolny znak powinny mieć kształt kuli, a środkowy - rombu;

iii) gdy posuwa się po wodzie - światło lub światła masztowe, światła burtowe i światło rufowe, oprócz świateł przewidzianych w punkcie i);

iv) gdy stoi na kotwicy - światła lub znaki przewidziane w prawidle 30, oprócz świateł lub znaków przewidzianych w punktach i) i ii).

c) Statek o napędzie mechanicznym zajęty taką czynnością holowniczą, która poważnie ogranicza statek holujący oraz obiekt holowany w ich zdolności do odchylenia się od ich kursu, powinien oprócz świateł lub znaków przewidzianych w prawidle 24 a), pokazywać dodatkowo światła lub znaki przewidziane w punktach b) i) i ii) niniejszego prawidła.

d) Statek zajęty pracami pogłębiarskimi lub podwodnymi, ograniczony w swej zdolności manewrowej, powinien pokazywać światła i znaki przewidziane w punktach b i), ii) i iii) niniejszego prawidła, a jeżeli istnieje przeszkoda, pokazywać ponadto:

i) dwa czerwone światła widoczne dookoła widnokręgu albo dwie kule umieszczone w linii pionowej - aby wskazać stronę, po której znajduje się przeszkoda;

ii) dwa zielone światła widoczne dookoła widnokręgu albo dwa romby umieszczone w linii pionowej - aby wskazać stronę, po której może przejść inny statek;

iii) (skreślony)

iii) gdy stoi na kotwicy - światła lub znaki przewidziane w niniejszym ustępie zamiast świateł lub znaku przewidzianych w prawidle 30.

e) Ilekroć wielkość statku zajętego pracami nurkowymi uniemożliwia pokazywanie wszystkich świateł i znaków przewidzianych w ustępie d) niniejszego prawidła, to powinien on pokazywać:

i) trzy światła widoczne dookoła widnokręgu w miejscu, skąd będą one najlepiej widoczne, najwyższe i najniższe z tych świateł powinny być czerwone, a środkowe białe;

ii) sztywną kopie flagi "A" międzynarodowego kodu sygnałowego na wysokości nie mniejszej niż 1 metr. Należy przedsięwziąć środki dla zapewnienia widoczności tego sygnału dookoła widnokręgu.

f) Statek zajęty oczyszczaniem z min powinien, oprócz świateł przewidzianych w prawidle 23 dla statku o napędzie mechanicznym, lub znaku przewidzianego w prawidle 30 dla statku stojącego na kotwicy, pokazywać odpowiednio albo trzy zielone światła widoczne dookoła widnokręgu albo trzy kule. Jedno z tych świateł lub jeden z tych znaków powinien być pokazywany w pobliżu szczytu przedniego masztu i po jednym na każdym końcu rei przedniego masztu. Te światła lub znaki oznaczają, że niebezpieczne jest dla innego statku zbliżanie się w granicach 1000 metrów do statku zajętego oczyszczaniem z min.

g) Statki o długości mniejszej niż 12 metrów, z wyjątkiem statków zajętych pracami nurkowymi, nie są obowiązane pokazywać świateł i znaków przewidzianych w niniejszym prawidle.

h) Sygnały przewidziane w niniejszym prawidle nie są sygnałami statków znajdujących się w niebezpieczeństwie i żądających pomocy. Sygnały takie są podane w załączniku IV do niniejszych Przepisów.


Prawidło 28 Statki ograniczone swym zanurzeniem.

Statek ograniczony swym zanurzeniem może, oprócz świateł przewidzianych w prawidle 23 dla statków o napędzie mechanicznym, pokazywać w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne, trzy czerwone światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej, albo walec.


Prawidło 29 Statki pilotowe.

a) Statek pełniący służbę pilotową powinien pokazywać:

i) dwa światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej na szczycie lub w pobliżu szczytu masztu, górne białe, a dolne czerwone;

ii) gdy jest w drodze - dodatkowe światła burtowe i światło rufowe;

iii) gdy stoi na kotwicy, dodatkowo do świateł przewidzianych w punkcie i) - światło, światła lub znak przewidziany w prawidle 30 dla statków stojących na kotwicy.

b) Statek pilotowy, jeżeli nie pełni służby pilotowej, powinien pokazywać światła lub znaki przewidziane dla podobnego statku o jego długości.


Prawidło 30 Statki zakotwiczone i statki na mieliźnie.

a) Statek stojący na kotwicy powinien pokazywać w miejscu, skąd będzie najlepiej widoczne:

i) białe światło widoczne dookoła widnokręgu albo kulę - w przedniej części statku;

ii) białe światło widoczne dookoła widnokręgu na rufie lub w jej pobliżu i poniżej światła przewidzianego w punkcie i).

b) Zamiast świateł przewidzianych w ustępie a) niniejszego prawidła statek o długości mniejszej niż 50 metrów może pokazywać białe światło widoczne dookoła widnokręgu, w miejscu, sąd będzie najlepiej widoczne.

c) Statek stojący na kotwicy może, a statek o długości 100 metrów lub większej powinien także używać dostępnych świateł roboczych lub równoznacznych do oświetlenia swych pokładów.

d) Statek na mieliźnie powinien pokazywać światła przewidziane w ustępach a) lub b) niniejszego prawidła, a ponadto - w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne:

i) dwa czerwone światła widoczne dookoła widnokręgu, umieszczone w linii pionowej;

ii) trzy kule umieszczone w linii pionowej.

e) Statek o długości mniejszej niż 7 metrów, stojący na kotwicy, lecz nie w wąskim przejściu lub w jego pobliżu, na torze wodnym lub kotwicowisku albo gdzie normalnie inne statki nawigują, nie jest obowiązany do pokazywania świateł lub znaków przewidzianych w ustępach a) i b) niniejszego prawidła.


CZĘŚĆ D
- SYGNAŁY DŹWIĘKOWE I ŚWIETLNE


Prawidło 32 Definicje

a) Wyraz "gwizdek" oznacza każdy przyrząd do sygnalizacji dźwiękowej zdolny do wytwarzania przewidzianych dźwięków i odpowiadający warunkom określonym w załączniku III do niniejszych Przepisów.

b) Określenie "dźwięk krótki" oznacza dźwięk trwający około jednej sekundy.

c) Określenie "dźwięk długi" oznacza dźwięk trwający od czterech do sześciu sekund.


Prawidło 33 Wyposażenie w środki do sygnalizacji dźwiękowej.

a) Statek o długości 12 metrów lub większej powinien być zaopatrzony w gwizdek i dzwon, a statek o długości 100 metrów lub większej powinien być dodatkowo zaopatrzony w gong, którego ton i dźwięk nie mogą być mylone z tonem i dźwiękiem dzwonu. Gwizdek, dzwon i gong powinny odpowiadać wymaganiom określonym w załączniku III do niniejszych Przepisów. Dzwon lub gong albo obydwa te przyrządy mogą być zastąpione innymi środkami o odpowiednio takiej samej charakterystyce dźwiękowej, z tym że zawsze będzie możliwe ręczne nadawanie przewidzianych sygnałów.

b) Statek o długości mniejszej niż 12 metrów nie jest obowiązany do posiadania środków do sygnalizacji dźwiękowej przewidzianych w ustępie a) niniejszego prawidła, lecz jeśli ich nie posiada, powinien być zaopatrzony w inne środki do nadawania donośnego sygnału dźwiękowego.


Prawidło 34 Sygnały manewrowe i ostrzegawcze.

a) Gdy statki są wzajemnie widoczne, statek o napędzie mechanicznym w drodze, wykonując manewr dozwolony lub wymagany niniejszymi prawidłami, powinien wskazać ten manewr za pomocą następujących sygnałów nadanych gwizdkiem:

- jeden dźwięk krótki - dla oznaczenia "Zmieniam mój kurs w prawo",

- dwa dźwięki krótkie - dla oznaczenia "Zmieniam mój kurs w lewo",

- trzy dźwięki krótkie - dla oznaczenia "Daję bieg wstecz".

b) Każdy statek może uzupełnić sygnały nadawane gwizdkiem, przewidziane w ustępie a) niniejszego prawidła, sygnałami świetlnymi odpowiednio powtarzanymi w czasie wykonywania manewru:

i) te świetlne sygnały powinny mieć następujące znaczenia:

- jeden błysk - dla oznaczenia "Zmieniam mój kurs w prawo",

- dwa błyski - dla oznaczenia "Zmieniam mój kurs w lewo",

- trzy błyski - dla oznaczenia "Daję bieg wstecz";

ii) każdy błysk powinien trwać około jednej sekundy, przerwa między błyskami powinna trwać około jednej sekundy, a przerwa między kolejnymi sygnałami - nie mniej niż 10 sekund;

iii) światło używane do tego sygnału, jeżeli jest założone, powinno być białym światłem widocznym dookoła widnokręgu, widzianym z odległości co najmniej 5 mil, i powinno odpowiadać postanowieniom załącznika I do niniejszych przepisów.

c) Gdy statki są wzajemnie widoczne w wąskim przejściu lub na torze wodnym, wówczas:

i) statek, który zamierza wyprzedzić inny statek, powinien zgodnie z prawidłem 9 e) i) wskazać swój zamiar za pomocą następujących sygnałów gwizdkiem:

- dwa dźwięki długie z następującym po nich jednym dźwiękiem krótkim dla oznaczenia "Zamierzam was wyprzedzić z waszej prawej burty";

- dwa dźwięki długie z następującymi po nich dwoma dźwiękami krótkimi dla oznaczenia "Zamierzam was wyprzedzić z waszej lewej burty";

ii) statek, który ma być wyprzedzony, jeżeli działa zgodnie z prawidłem 9 e) i), powinien wskazać swoją zgodę za pomocą następującego sygnału gwizdkiem:

- jeden dźwięk długi, jeden krótki, jeden długi i jeden krótki, nadane w tej kolejności.

d) Gdy statki wzajemnie widoczne zbliżają się do siebie i z jakiejkolwiek przyczyny którykolwiek z nich nie rozumie zamiarów lub działań drugiego statku lub ma wątpliwość, czy drugi statek podejmie wystarczające działanie w celu uniknięcia zderzenia, statek mający wątpliwość powinien wskazać ją przez nadanie gwizdkiem co najmniej pięciu krótkich i szybko po sobie następujących dźwięków. Taki sygnał może być uzupełniony sygnałem świetlnym o co najmniej pięciu krótkich i szybko po sobie następujących błyskach.

e) Statek zbliżający się do zakrętu lub do obszaru przejścia lub toru wodnego, gdzie inne statki mogą być zasłonięte występującą przeszkodą, powinien nadać jeden długi dźwięk. Każdy zbliżający się statek znajdujący się poza zakrętem lub przeszkodą powinien odpowiedzieć na taki sygnał jednym długim dźwiękiem.

f) Jeżeli gwizdki są zainstalowane na statku w odległości większej niż 100 metrów od siebie, wówczas tylko jeden gwizdek powinien być używany do nadawania sygnałów manewrowych lub ostrzegawczych.


Prawidło 35 Sygnały dźwiękowe podczas ograniczonej widzialności.

W strefie ograniczonej widzialności lub w jej pobliżu podczas dnia lub nocy sygnały przewidziane w niniejszym prawidle powinny być nadawane, jak następuje:

a) Statek o napędzie mechanicznym posuwający się po wodzie powinien nadawać z przerwami nie większymi niż 2 minuty jeden długi dźwięk.

b) Statek o napędzie mechanicznym w drodze, lecz mający silniki zatrzymane i nie posuwający się po wodzie, powinien nadawać z przerwami nie większymi niż 2 minuty dwa długie dźwięki następujące po sobie z przerwą około 2 sekund między nimi.

c) Statek nie odpowiadający za swoje ruchy, statek o ograniczonej zdolności manewrowej, statek ograniczony swym zanurzeniem, statek żaglowy, statek zajęty połowem i statek zajęty holowaniem lub pchaniem innego statku powinien zamiast sygnałów przewidzianych w ustępach a) lub b) niniejszego prawidła nadawać z przerwami nie większymi niż 2 minuty trzy następujące po sobie dźwięki: jeden długi i dwa krótkie.

d) Statek zajęty połowem, gdy stoi na kotwicy i statek o ograniczonej zdolności manewrowej, wykonujący swoją pracę stojąc na kotwicy powinien zamiast sygnałów przewidzianych w ustępie g) niniejszego prawidła, nadawać sygnał dźwiękowy przewidziany w ustępie c) niniejszego prawidła.

e) Statek holowany lub gdy więcej statków jest holowanych, to ostatni statek zespołu holowniczego, jeżeli jest obsadzony załogą, powinien nadawać cztery następujące po sobie dźwięki: jeden długi i trzy krótkie z przerwami nie większymi niż 2 minuty. Jeżeli to możliwe, sygnał ten powinien być nadawany bezpośrednio po sygnale nadanym przez statek holujący.

f) Gdy statek pchający i statek pchany w przód są połączone ze sobą sztywno w jednostkę zespoloną, to powinny być traktowane jako statek o napędzie mechanicznym i nadawać sygnały przewidziane w ustępach a) lub b) niniejszego prawidła.

g) Statek stojący na kotwicy powinien z przerwami nie większymi niż jedna minuta gwałtownie bić w dzwon przez około 5 sekund. Na statku o długości 100 metrów lub większej sygnał dzwonem należy nadawać w przedniej części statku, a bezpośrednio po tym należy gwałtownie bić w gong przez około 5 sekund w tylnej części statku. Statek stojący na kotwicy może dodatkowo nadawać trzy następujące po sobie dźwięki, a mianowicie jeden krótki, jeden długi i jeden krótki, aby ostrzec zbliżający się statek o swojej pozycji i możliwości zderzenia.

h) Statek na mieliźnie powinien nadawać sygnał dzwonem i w razie potrzeby sygnał gongiem przewidziany w ustępie f) niniejszego prawidła, a ponadto powinien nadawać trzy oddzielne i wyraźne uderzenia w dzwon bezpośrednio przed i po każdym gwałtownym biciu w dzwon. Statek na mieliźnie może ponadto nadawać odpowiedni sygnał gwizdkiem.

i) Statek o długości mniejszej niż 12 metrów nie jest obowiązany do nadawania wymienionych sygnałów, lecz jeśli ich nie nadaje, to powinien nadawać inny dostatecznie donośny sygnał dźwiękowy z przerwami nie większymi niż 2 minuty.

j) Statek pilotowy pełniący służbę pilotową może, oprócz sygnałów przewidzianych w ustępach a), b) lub f) niniejszego prawidła, nadawać sygnał rozpoznawczy składający się z czterech krótkich dźwięków.


Prawidło 36 Sygnały zwrócenia uwagi.

Jeżeli jest to konieczne w celu zwrócenia uwagi innego statku, każdy statek może nadawać sygnały świetlne lub dźwiękowe, których nie można pomylić z jakimkolwiek sygnałem przewidzianym gdziekolwiek w niniejszych prawidłach, lub może skierować światło reflektora-poszukiwacza w kierunku niebezpieczeństwa w taki sposób, aby nie przeszkadzać innemu statkowi. Jakiekolwiek światło dla zwrócenia uwagi innego statku powinno być takie, aby nie mogło być pomylone z jakimkolwiek światłem stanowiącym pomoc nawigacyjną. W rozumieniu niniejszego prawidła należy unikać stosowania w tym celu świateł przerywanych lub obrotowych o wysokim natężeniu, takich jak światła stroboskopowe.


Prawidło 37 Sygnały wzywania pomocy.

Jeżeli statek znajduje się w niebezpieczeństwie i żąda pomocy, powinien nadawać sygnały określone w załączniku IV do niniejszych przepisów.

CZĘŚĆ E
- ZWOLNIENIA


Prawidło 38 Zwolnienia.

Każdy statek (lub kategoria statków), który spełnia wymagania międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1960 roku i którego stępkę położono lub który znajdował się w odpowiednim stadium budowy przed wejściem w życie niniejszych przepisów, może być zwolniony od ich przestrzegania w odniesieniu do:

a) instalacji świateł, których zasięg określono w prawidle 22, do upływu czterech lat, licząc od daty wejścia w życie niniejszych przepisów;

b) instalacji świateł o charakterystyce barwy określonej w punkcie 7 załącznika I, do upływu czterech lat, licząc od daty wejścia w życie niniejszych przepisów;

c) zmiany rozmieszczenia świateł, wynikającej z przejścia z brytyjskiego systemu miar na system metryczny i z zaokrąglenia liczb miar - zwolnienie stałe;

d) i) zmiany rozmieszczenia świateł masztowych na statkach o długości mniejszej niż 150 metrów wynikającej z postanowień punktu 3 a) załącznika I do niniejszych przepisów - zwolnienie stałe;

ii) zmiany rozmieszczenia świateł masztowych na statkach o długości 150 metrów lub większej, wynikającej z postanowień punktu 3 a) załącznika I - do upływu dziewięciu lat, licząc od daty wejścia w życie niniejszych przepisów;

e) zmiany rozmieszczenia świateł masztowych, wynikających z postanowień punktu 2 b) załącznika I do niniejszych przepisów - do upływu dziewięciu lat, licząc od daty wejścia w życie niniejszych przepisów;

f) zmiany rozmieszczenia świateł burtowych, wynikającej z postanowień punktu 3 b) załącznika I do niniejszych przepisów - do upływu dziewięciu lat licząc od daty wejścia w życie niniejszych przepisów;

g) wymagań co do środków sygnalizacji dźwiękowej określonych w załączniku III do niniejszych przepisów - do upływu dziewięciu lat, licząc od daty wejścia w życie niniejszych przepisów.

h) Zmiany rozmieszczenia świateł widocznych dookoła widnokręgu, wynikającej z postanowień punktu 9 b) załącznika I do niniejszych przepisów - zwolnienie stałe.

Załącznik I
Rozmieszczenie oraz szczegóły techniczne świateł i znaków


1. Definicja

Określenie "wysokość nad kadłubem" oznacza wysokość nad najwyższym nieprzerwanym pokładem. Wysokość ta powinna być mierzona pionowo w dół od miejsca umieszczenia światła.


2. Pionowe rozmieszczenie świateł i odległość między nimi.

a) Na statku o napędzie mechanicznym o długości 20 metrów lub większej światła masztowe powinny być umieszczone, jak następuje:

i) przednie światło masztowe, a jeżeli jest niesione tylko jedno światło masztowe, to powinno być ono niesione na wysokości nie mniejszej niż 6 metrów nad kadłubem, a jeżeli szerokość statku przekracza 6 metrów - na wysokości nie mniejszej niż szerokość statku, z tym jednak że światło to nie musi znajdować się na wysokości większej niż 12 metrów nad kadłubem;

ii) jeżeli są niesione dwa światła masztowe, wówczas tylne światło powinno znajdować się co najmniej 4,5 metra w linii pionowej wyżej od przedniego.

b) Pionowa odległość między światłami masztowymi statku o napędzie mechanicznym powinna być taka, aby w każdych normalnych warunkach przegłębienia tylne światło było widoczne nad przednim światłem i oddzielnie od niego z odległości 1000 metrów od dziobnicy przy obserwacji z poziomu morza.

c) Światło masztowe statku o napędzie mechanicznym o długości 12 metrów lub większej, lecz mniejszej niż 20 metrów, powinno być umieszczone 2,5 metra nad okrężnicą.

d) Statek o napędzie mechanicznym o długości mniejszej niż 12 metrów może nieść najwyższe światło na wysokości mniejszej niż 2,5 metra nad okrężnicą. Jeżeli jednak światło masztowe jest niesione oprócz świateł burtowych i światła rufowego, wówczas należy je nieść co najmniej 1 metr wyżej niż światła burtowe.

e) Jedno z dwóch lub trzech świateł masztowych przewidzianych dla statku o napędzie mechanicznym zajętego holowaniem lub pchaniem innego statku powinno być umieszczone w tym samym miejscu co przednie albo tylne światło masztowe;

jeżeli są noszone na tylnym maszcie, to najniższe tylne światło masztowe powinno być co najmniej o 4, 5 metra pionowo wyżej od przedniego światła masztowego.

f) i) Światło lub światła masztowe przewidziane w prawidle 23 a) powinny być tak umieszczone, aby znajdowały się ponad i z dala od wszystkich innych świateł i przeszkód z wyjątkiem, jak przewidziano w punkcie ii).

ii) Jeżeli nie jest możliwe noszenie świateł widocznych dookoła widnokręgu, przewidzianych w prawidle 27 b) i) lub w prawidle 28, poniżej świateł masztowych, to mogą one być noszone ponad tylnym światłem (światłami) masztowym lub pionowo między przednim światłem (światłami) masztowym a tylnym światłem (światłami) masztowym, jednakże w tym ostatnim przypadku pod warunkiem, że będą spełnione wymagania zawarte w punkcie 3 c) niniejszego załącznika.

g) Światła burtowe statku o napędzie mechanicznym powinny być umieszczone nad kadłubem na wysokości nie większej niż 3/4 wysokości przedniego światła masztowego. Światła te nie powinny znajdować się zbyt nisko, aby nie były mylone ze światłami pokładowymi.

h) Światła burtowe, jeżeli znajdują się w latarni kombinowanej na statku o napędzie mechanicznym o długości mniejszej niż 20 metrów, powinny być umieszczone co najmniej 1 metr poniżej światła masztowego.

i) Jeżeli prawidła wymagają, aby dwa lub trzy światła były umieszczone w linii pionowej, wówczas odstęp między nimi powinien być następujący:

i) na statku o długości 20 metrów lub większej odstęp między takimi światłami powinien wynosić nie mniej niż 2 metry, a najniższe z nich, z wyjątkiem statku obowiązanego do niesienia światła holowania, powinno być umieszczone na wysokości nie mniejszej niż 4 metry nad kadłubem;

ii) na statku o długości mniejszej niż 20 metrów odstęp między takimi światłami powinien wynosić nie mniej niż 1 metr, a najniższe z nich, z wyjątkiem statku obowiązanego do niesienia światła holowania, powinno być umieszczone na wysokości nie mniejszej niż 2 metry nad kadłubem;

iii) jeżeli niesione są trzy światła, wówczas odstępy między nimi powinny być jednakowe.

j) Z dwóch świateł widocznych dookoła widnokręgu, przewidzianych dla statku zajętego połowem, dolne powinno być umieszczone nad światłami burtowymi na wysokości co najmniej dwukrotnie większej od odległości między dwoma światłami pionowymi.

k) Przednie światło kotwiczne przewidziane w prawidle 30 a) i), jeżeli są niesione dwa, powinno znajdować się nie mniej niż 4,5 metra nad tylnym światłem. Na statku o długości 50 metrów lub większej przednie światło kotwiczne powinno być umieszczone na wysokości nie mniejszej niż 6 metrów nad kadłubem.


3. Poziome rozmieszczenie świateł i odległość między nimi.

a) Jeżeli dwa światła masztowe są przewidziane dla statku o napędzie mechanicznym, wówczas pozioma odległość między nimi powinna wynosić nie mniej niż połowa długości statku, lecz nie musi być większa niż 100 metrów. Przednie światło powinno być umieszczone w nie większej odległości od dziobnicy niż ćwierć długości statku.

b) Na statku o napędzie mechanicznym o długości 20 metrów lub większej światła burtowe nie powinny być umieszczone przed przednimi światłami masztowymi. Światła te powinny być umieszczone na burcie statku lub w jej pobliżu.


4. Szczegóły dotyczące rozmieszczenia świateł kierunkowych na statkach rybackich, pogłębiarkach i statkach zajętych pracami podwodnymi.

a) Światło wskazujące kierunek na wystawione narzędzie połowu ze statku zajętego połowem, przewidziane w prawidle 26 c) ii), powinno znajdować się w odległości poziomej nie mniejszej niż 2 metry i nie większej niż 6 metrów od dwóch świateł widocznych dookoła widnokręgu - czerwonego i białego. Światło to powinno być umieszczone nie wyżej niż światło widoczne dookoła widnokręgu, przewidziane w prawidle 26 c) i), i nie niżej niż światła burtowe.

b) Światła i znaki statku zajętego pogłębianiem lub pracami podwodnymi, wskazujące burtę, z której istnieje przeszkoda, lub burtę, z której można przejść bezpiecznie, przewidziane w prawidle 27 d) i) i ii), powinny być umieszczone w możliwie największej odległości w poziomie, lecz w żadnym wypadku nie mniejszej niż 2 metry od świateł lub znaków przewidzianych w prawidle 27 b) i) i ii). W żadnym wypadku górne z tych świateł lub znaków nie może znajdować się na większej wysokości niż dolne z trzech świateł lub znaków przewidzianych w prawidle 27 b) i) i ii).


5. Osłony dla świateł burtowych.

Światła burtowe powinny mieć od strony statku osłony pomalowane czarną matową farbą i powinny spełniać wymagania punktu 9 niniejszego załącznika. W odniesieniu do latarni kombinowanej, o pojedynczym pionowym żarniku i bardzo wąskiej przegrodzie między zielonym i czerwonym sektorem, osłony zewnętrzne są zbędne.


6. Znaki.

a) Znaki powinny być czarne i mieć następujące wymiary:

i) kula powinna mieć średnicę co najmniej 0,6 metra;

ii) stożek powinien mieć podstawę o średnicy co najmniej 0,6 metra, a wysokość równą swojej średnicy;

iii) walec powinien mieć średnicę co najmniej 0,6 metra, a wysokość równą dwukrotnej średnicy;

iv) romb powinien składać się z dwóch stożków określonych wyżej w punkcie ii) i mających wspólną podstawę.

b) Odległość pionowa między znakami powinna wynosić co najmniej 1,5 metra.

c) Na statku o długości mniejszej niż 20 metrów mogą być używane znaki o mniejszych wymiarach, lecz proporcjonalne do wielkości statku, a odległość między nimi może być odpowiednio zmniejszona.


7. Specyfikacja barwy świateł.

Chromatyczność wszystkich świateł nawigacyjnych powinna odpowiadać następującym normom mieszczącym się w granicach obszarów wskazanych dla każdej barwy na wykresie Międzynarodowej Komisji Oświetleniowej (CIE).

Granice obszarów każdej barwy są określone współrzędnymi punktów narożnych, które są następujące:

i) Biała

x 0,525 0,525 0,452 0,310 0,310 0,443

y 0,382 0,440 0,440 0,348 0,283 0,382

ii) Zielona

x 0,028 0,009 0,300 0,203

y 0,385 0,723 0,511 0,356

iii) Czerwona

x 0,680 0,660 0,735 0,721

y 0,320 0,320 0,265 0,259

iv) Żółta

x 0,612 0,618 0,575 0,575

y 0,382 0,382 0,425 0,406


8. Natężenie świateł.

a) Minimalne natężenie świateł powinno być obliczone za pomocą wzoru:

I = 3,43 � 1000000 � T � (D�D) � ([(K) podniesione do potęgi (-D)])
gdzie:

I - oznacza natężenie świetlne w kandelach w warunkach eksploatacji,

T - oznacza próg widzialności 2 � 0,0000001 luksów,

D - oznacza zasięg widzialności światła (zasięg świetlny) w milach morskich,

K - oznacza współczynnik przepuszczalności atmosferycznej. Wartość K dla przewidzianych świateł powinna wynosić 0,8, co odpowiada widzialności meteorologicznej około 13 mil morskich.

b) Wartości wynikające z powyższego wzoru przedstawia następująca tabela:

-------------------------------------------------- Zasięg widzialności Natężenie świetlne światła światła (zasięg w kandelach dla K = 0,8 świetlny w milach morskich D I -------------------------------------------------- 1 0,9 2 4,3 3 12 4 27 5 52 6 94 -------------------------------------------------- Uwaga: Maksymalne natężenie świetlne świateł nawigacyjnych powinno być ograniczone w celu uniknięcia nadmiernej jaskrawości.

9. Sektory poziome.

a) i) Światła burtowe zainstalowane na statku powinny mieć wymagane minimalne natężenie w kierunku w przód. Natężenie to powinno zmniejszyć się aż do zaniku między 1 a 3 stopniem poza przepisanymi sektorami.

ii) Minimalne wymagane natężenie dla świateł rufowych i świateł masztowych oraz w obrębie 22,5 stopnia poza trawersem dla świateł burtowych powinno być utrzymane na łuku widnokręgu aż do 5 stopni wewnątrz granic sektorów przewidzianych w prawidle 21. Od 5 stopni wewnątrz przewidzianych sektorów natężenie może się zmniejszać o 50 procent do granic tych sektorów; następnie natężenie powinno się stale zmniejszać, aż do osiągnięcia praktycznego zaniku, nie dalej niż 5 stopni poza przewidzianymi granicami.

b) Światła widoczne dookoła widnokręgu powinny być tak umieszczone, aby nie były zasłaniane przez maszty, stengi lub nadbudówki w sektorach kątowych większych niż 6 stopni, z wyjątkiem świateł kotwicznych, które nie muszą być umieszczone zbyt wysoko nad pokładem.


10. Sektory pionowe.

a) Sektory pionowe świateł elektrycznych, z wyjątkiem świateł statków żaglowych, powinny zapewniać, aby:

i) co najmniej minimalne wymagane natężenie było utrzymane w granicach kąta od 5 stopni ponad widnokręgiem do 5 stopni poniżej widnokręgu,

ii) co najmniej 60 procent minimalnego wymaganego natężenia było utrzymane w granicach kąta od 7,5 stopnia ponad widnokręgiem do 7,5 stopnia poniżej widnokręgu.

b) Na statkach żaglowych sektory pionowe świateł elektrycznych powinny zapewniać, aby:

i) co najmniej minimalne wymagane natężenie było utrzymane w granicach kąta od 5 stopni ponad widnokręgiem do 5 stopni poniżej widnokręgu,

ii) co najmniej 50 procent minimalnego wymaganego natężenia było utrzymane w granicach kąta od 25 stopni ponad widnokręgiem do 25 stopni poniżej widnokręgu.

c) W odniesieniu do świateł innych niż elektryczne powyższe postanowienia powinny być przestrzegane tak ściśle, jak to jest możliwe.


11. Natężenie świateł nieelektrycznych.

Światła nieelektryczne powinny w miarę możliwości mieć minimalne natężenie, określone w tabeli podanej w punkcie 8 niniejszego załącznika.


12. Światło manewrowe.

Bez względu na postanowienia punktu 2 f) niniejszego załącznika światło manewrowe określone w prawidle 34 b) powinno być umieszczone w tej samej płaszczyźnie pionowej symetrii statku co światło lub światła masztowe i jeżeli jest to możliwe, na wysokości co najmniej 2 metrów pionowo ponad przednim światłem masztowym, z tym że będzie ono niesione nie mniej niż 2 metry pionowo poniżej lub powyżej tylnego światła masztowego. Na statku noszącym tylko jedno światło masztowe światło manewrowe powinno być noszone w miejscu, skąd będzie najlepiej widoczne, w odległości pionowej co najmniej 2 metrów od światła masztowego.


13. Zatwierdzenie.

Konstrukcja świateł i znaków oraz instalacja świateł na statku powinny odpowiadać wymaganiom właściwego organu państwa, którego banderę statek ma prawo podnosić.

Załącznik II
Dodatkowe sygnały statków rybackich łowiących blisko siebie.


1. Postanowienia ogólne.

Światła wymienione w niniejszym załączniku, jeżeli są pokazywane zgodnie z postanowieniami prawidła 26 d), powinny być umieszczone w miejscu, skąd będą najlepiej widoczne, w odległości co najmniej 0,9 metra od siebie i poniżej świateł przewidzianych w prawidle 26 b) i) i c) i). Światła powinny być widoczne dookoła widnokręgu z odległości co najmniej 1 mili, lecz z odległości mniejszej niż światło przewidziane niniejszymi prawidłami dla statków rybackich.


2. Sygnały trawlerów.

a) Statki zajęte trałowaniem za pomocą sprzętu dennego lub pelagicznego mogą pokazywać:

i) gdy wydają swoje sieci - dwa białe światła w linii pionowej,

ii) gdy wybierają swoje sieci - jedno białe światło nad jednym światłem czerwonym w linii pionowej,

iii) gdy sieć uwięzła na przeszkodzie - dwa czerwone światła w linii pionowej.

b) Każdy ze statków zajętych trałowaniem parami może pokazywać:

i) w nocy - światło reflektora skierowane w przód i w kierunku drugiego statku, z którym trałuje w parze,

ii) gdy statki wydają lub wybierają swoje sieci albo gdy ich sieci uwięzły na przeszkodzie - światła przewidziane w powyższym punkcie 2 a).


3. Sygnały świetlne sejnerów.

Statki zajęte połowem siecią okrężnicą mogą pokazywać dwa żółte światła w linii pionowej. Światła te powinny na przemian dawać błysk co sekundę, a czas trwania światła i przerwy powinny być jednakowe. Światła te mogą być pokazywane tylko wtedy, gdy sprzęt połowowy przeszkadza statkowi w manewrach.

Załącznik III
Szczegóły techniczne środków do sygnalizacji dźwiękowej


1. Gwizdki.


a) Częstotliwość i zasięg słyszalności.

Podstawowa częstotliwość sygnału powinna się mieścić w granicach 70 - 700 Hz. Zasięg słyszalności sygnału danego gwizdkiem powinien być określony przez te częstotliwości, które mogą obejmować częstotliwość podstawową i jedną lub więcej wyższych częstotliwości, mieszczących się w granicach 180 - 700 Hz (ą 1%) i zapewniających poziom ciśnienia akustycznego określony w punkcie 1 c).


b) Granice podstawowych częstotliwości.

W celu zapewnienia znacznej różnorodności charakterystyki gwizdka podstawowa częstotliwość gwizdka powinna mieścić się w następujących granicach:

i) 70 - 200 Hz - dla statku o długości 200 metrów lub większej,

ii) 130 - 350 Hz - dla statku o długości 75 metrów lub większej, lecz mniejszej niż 200 metrów,

iii) 250 - 700 Hz - dla statków o długości mniejszej niż 75 metrów.


c) Natężenie sygnału dźwiękowego i zasięg słyszalności.

Gwizdek zainstalowany na statku powinien zapewniać w kierunku największego natężenia dźwięku gwizdka i w odległości 1 metra od niego poziom ciśnienia akustycznego w paśmie o wartości co najmniej 1/3 oktawy w granicach częstotliwości 180 - 700 Hz (ą 1%) nie mniejszy, niż to odpowiednio podaje poniższa tabela:

------------------------------------------------------- Długość statku Pasmo 1/3 oktawy. Zasięg w metrach Poziom w odległości słyszalności 1 metra w dB w w milach odniesieniu do morskich 2 x 0,00001 N/m2 ------------------------------------------------------- 200 lub większa 143 2 75, lecz mniejsza 138 1,5 niż 200 20, lecz mniejsza 130 1 niż 75 poniżej 20 120 0,5 -------------------------------------------------------
Zasięg słyszalności podano w powyższej tabeli dla informacji. Jest on w przybliżeniu zasięgiem, przy którym gwizdek może być słyszany na jego osi wzdłużnej z 90-procentowym prawdopodobieństwem podczas spokojnego powietrza na pokładzie statku, na którym panuje średni poziom tła hałasu na stanowiskach nasłuchu (to jest 68 dB w paśmie oktawy ześrodkowanej na częstotliwości 250 Hz i 63 dB w paśmie oktawy ześrodkowanej na 500 Hz). W praktyce zasięg, w którym gwizdek może być słyszalny, jest nadzwyczaj zmienny i zależny w znacznym stopniu od warunków pogody. Podane wartości można uważać za typowe, lecz podczas silnego wiatru lub wysokiego poziomu hałasu otoczenia na stanowisku nasłuchu zasięg ten może ulec silnemu zmniejszeniu.


d) Właściwości kierunkowe.

We wszystkich kierunkach w płaszczyźnie poziomej, objętych sektorem ą 45� w stosunku do osi, poziom ciśnienia akustycznego gwizdka kierunkowego nie powinien być więcej niż o 4 dB poniżej przewidzianego ciśnienia akustycznego w osi. We wszystkich innych kierunkach w płaszczyźnie horyzontalnej poziom ciśnienia akustycznego powinien być nie więcej niż o 10 dB poniżej wymaganego ciśnienia akustycznego w osi i taki, aby zasięg we wszystkich kierunkach równy był co najmniej połowie zasięgu w osi. Poziom ciśnienia akustycznego powinien być mierzony w paśmie jednej trzeciej oktawy określającej zasięg słyszalności.


e) Miejsce gwizdków.

Jeżeli gwizdek kierunkowy ma być używany jako jedyny gwizdek na statku, powinien być tak zainstalowany, aby największe natężenie jego dźwięku skierowane było prosto w przód. Gwizdek powinien być umieszczony tak wysoko na statku, jak to jest możliwe, w celu zmniejszenia przeszkód w rozchodzeniu się emitowanego dźwięku, a również w celu zredukowania do minimum ryzyka zakłóceń w słyszeniu przez personel. Poziom ciśnienia akustycznego własnego sygnału statku na stanowiskach nasłuchu nie powinien przekraczać 110 dB (A), a jeżeli to możliwe, nie powinien przekraczać 100 dB (A).


f) Instalacja kilku gwizdków.

Jeżeli gwizdki zainstalowano w odległości większej niż 100 metrów od siebie, należy zapewnić, aby gwizdki nie działały równocześnie.


g) Kombinowane systemy gwizdków.

Jeżeli z powodu obecności przeszkód w polu akustycznym pojedynczego gwizdka lub jednego z gwizdków wymienionych wyżej w punkcie 1 f) może występować strefa znacznie obniżonego poziomu sygnału, zaleca się zainstalowanie kombinowanego systemu gwizdków w sposób zapobiegający obniżeniu tego poziomu. W rozumieniu niniejszych prawideł kombinowany system gwizdków należy uważać za jeden gwizdek. Gwizdki wchodzące w skład kombinowanego systemu powinny być umieszczone w odległości nie większej niż 100 metrów od siebie; powinny być tak urządzone, by działały równocześnie. Częstotliwość każdego z tych gwizdków powinna się różnić od częstotliwości pozostałych co najmniej o 10 Hz.


2. Dzwon i gong.


a) Natężenie sygnału.

Dzwon, gong lub inny przyrząd o podobnej charakterystyce dźwięku powinny wytwarzać poziom ciśnienia akustycznego nie niższy niż 110 dB w odległości 1 metra od nich.


b) Konstrukcja.

Dzwony i gongi powinny być skonstruowane z materiału odpornego na korozję i zdolne do dawania jasnego tonu. Średnica kielicha dzwonu nie powinna być mniejsza niż 300 mm dla statków o długości 20 metrów lub większej i nie mniejsza niż 200 mm dla statków o długości 12 metrów lub większej, lecz mniejszej niż 20 metrów. Zaleca się, gdzie jest to wykonalne, stosować serce dzwonu o napędzie mechanicznym w celu zapewnienia stałej siły uderzenia, z tym ażeby możliwe było ręczne jego uruchomienie. Masa serca dzwonu powinna być nie mniejsza niż 3 procent masy dzwonu.


3. Zatwierdzenie.

Konstrukcja środków do sygnalizacji dźwiękowej, ich wykonanie oraz ich instalacja na statku powinny odpowiadać wymaganiom właściwego organu państwa, którego banderę statek ma prawo podnosić.

Załącznik IV
Sygnały wzywania pomocy

1. Następujące sygnały, używane lub pokazywane łącznie albo z osobna, wskazują niebezpieczeństwo i potrzebę pomocy:

a) wystrzał armatni lub inny sygnał detonacyjny dawany w odstępach około 1 minuty,

b) nieprzerwany dźwięk dawany za pomocą dowolnego sygnalizacyjnego przyrządu mgłowego,

c) rakiety lub pociski wyrzucające czerwone gwiazdy, wystrzeliwane pojedynczo w krótkich odstępach czasu,

d) sygnał składający się z grupy ...---... (SOS) nadawany znakami Morse'a za pomocą radiotelegrafu lub jakiegokolwiek innego sposobu sygnalizacji,

e) sygnał nadany za pomocą radiotelefonu, składający się z wypowiedzialnego słowa "Mayday",

f) sygnał wzywania pomocy N.C. według międzynarodowego kodu sygnałowego,

g) sygnał składający się z kwadratowej flagi mający nad nią lub pod nią kulę lub przedmiot podobny do kuli,

h) płomień na statku (jak np. paląca się beczka smoły, oleju itp.),

i) rakieta spadochronowa lub pochodnia ręczna paląca się czerwonym płomieniem,

j) sygnał dymny wydzielający dym o barwie pomarańczowej,

k) powolne i powtarzalne podnoszenie i opuszczanie obu ramion wyprostowanych w bok,

l) radiotelegraficzny sygnał alarmowy,

m) radiotelefoniczny sygnał alarmowy,

n) sygnały nadawane przez pławy radiowe wskazujące niebezpieczeństwo i pozycję.

2. Używanie lub pokazywanie któregokolwiek z powyższych sygnałów w innym celu niż dla wskazania niebezpieczeństwa i potrzeby pomocy oraz używanie innych sygnałów, które można byłoby pomylić z którymkolwiek z powyższych sygnałów, jest zabronione.

3. Należy zwrócić uwagę na odpowiednie działy Międzynarodowego kodu sygnałowego i Poradnika poszukiwania i ratowania dla statków handlowych oraz na następujące sygnały:

a) kawał płótna pomarańczowego z czarnym kwadratem i kołem lub z innym odpowiednim symbolem (dla identyfikacji z powietrza),

b) barwny znak.
zmiany:
1993-08-29 Dz.U.1993.75.358 ż 1
1997-01-11 Dz.U.1996.154.754 ż 1
2002-01-24 Dz.U.2002.5.53 ż 1


ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW KOMUNIKACJI I OBRONY NARODOWEJ
z dnia 20 kwietnia 1977 r.
w sprawie ruchu lotniczego cywilnych statków powietrznych.

Na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 31 maja 1962 r. Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 32, poz. 153) zarządza się, co następuje:

ż 1. 1. W Polskiej przestrzeni powietrznej wyznacza się dla ruchu cywilnych statków powietrznych części następujące:

1) międzynarodowe i krajowe drogi lotnicze,

2) rejony lotnisk, rejony węzłów lotnisk oraz strefy lotnisk.

2. Rozmiary i rozmieszczenie dróg lotniczych ustala Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a rejonów lotnisk i ich węzłów oraz stref lotnisk - Dowódca Wojsk Obrony Powietrznej Kraju, w porozumieniu z organem upoważnionym przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, z uwzględnieniem postanowień umów międzynarodowych, przepisów lotniczych, potrzeb obronności kraju oraz bezpieczeństwa i ekonomicznego wykonywania lotów statków powietrznych.

ż 2. 1. Lotnisko wojskowe uważa się za wyznaczone dla ruchu cywilnych statków powietrznych, jeżeli Minister Obrony Narodowej wydał decyzję o udostępnieniu lotniska dla tego ruchu.

2. Na okresowe lub doraźne korzystanie przez cywilne statki powietrzne z lotniska wojskowego wymagana jest zgoda właściwego organu wojskowego.

ż 3. 1. Loty statków powietrznych mogą odbywać się pod kontrolą lub nadzorem właściwych organów służby ruchu lotniczego.

2. Na międzynarodowych drogach lotniczych i na cywilnych lotniskach komunikacyjnych oraz w rejonach i strefach tych lotnisk loty wojskowych statków powietrznych mogą być wykonywane po uzgodnieniu z organami cywilnej służby ruchu lotniczego.

3. Na krajowych drogach lotniczych, na lotniskach wojskowych użytkowanych przez lotnictwo cywilne i pozostałych lotniskach nie wymienionych w ust. 2 oraz w rejonach i strefach tych lotnisk loty cywilnych statków powietrznych mogą być wykonywane po uzgodnieniu z organami wojskowej służby ruchu lotniczego.

4. W rejonach węzłów lotnisk loty statków powietrznych mogą być wykonywane za zgodą cywilno-wojskowego organu służby ruchu lotniczego działającego w danym rejonie.

ż 4. 1. Na drogach lotniczych, w rejonach lotnisk i ich węzłów, w strefach lotnisk (ż 1 ust. 1) oraz na lotniskach wyznaczonych dla ruchu cywilnych statków powietrznych kierowanie ruchem lotniczym statków powietrznych, spełniających wymagania obowiązujące w systemie kierowania ruchem cywilnych statków powietrznych, należy do organów cywilnej służby ruchu lotniczego.

2. Loty statków powietrznych, które nie spełniają wymagań obowiązujących w systemie kierowania ruchem cywilnych statków powietrznych, mogą być wykonywane w częściach przestrzeni powietrznej oraz na lotniskach wymienionych w ust. 1, jeżeli:

1) znajdują się pod kontrolą wspólnie działających organów cywilnej i wojskowej służby ruchu lotniczego;

2) są bieżąco koordynowane między wspólnie działającymi organami cywilnej i wojskowej służby ruchu lotniczego a organami dysponującymi lotami tych statków.

3. Na lotniskach wojskowych wyznaczonych dla ruchu cywilnych statków powietrznych oraz w strefach i rejonach tych lotnisk kierowanie ruchem lotniczym odbywa się zgodnie z warunkami określonymi dla danego lotniska.

4. Organy cywilnej służby ruchu lotniczego informują właściwe organy wojskowe o wszelkich planowanych i wykonywanych lotach cywilnych statków powietrznych.

ż 5. Wojskowa służba ruchu lotniczego zawiadamia cywilną służbę ruchu lotniczego o wprowadzeniu zakazu lotów lub ich ograniczeniu; cywilna służba ruchu lotniczego powiadamia o tym zainteresowanych użytkowników statków powietrznych i zainteresowane organy służby ruchu lotniczego.

ż 6. Loty cywilnych statków powietrznych poza częściami przestrzeni powietrznej określonymi w ż 1 ust. 1 i lotniskami wyznaczonymi dla ruchu tych statków mogą się odbywać za zezwoleniem właściwego organu wojskowej służby ruchu lotniczego w wyznaczonych przez ten organ przestrzeniach i trasach.

ż 7. Zmiany ustalonych lub nakazanych warunków lotu cywilnego statku powietrznego mogą być wprowadzone po uzgodnieniu z właściwym organem wojskowej służby ruchu lotniczego.

ż 8. 1. Ruchem lotniczym kierują ściśle współdziałające z sobą organy cywilnej i wojskowej służby ruchu lotniczego, a w szczególności:

1) centralny i rejonowe wojskowo-cywilne ośrodki koordynacji ruchu lotniczego,

2) cywilny centralny ośrodek kierowania ruchem lotniczym,

3) cywilno-wojskowe ośrodki kierowania ruchem lotniczym w rejonie węzłów lotnisk.

2. Do zadań organów służby ruchu lotniczego wymienionych w ust. 1 pkt 1 należy analizowanie, planowanie i koordynowanie całokształtu ruchu lotniczego.

3. Do zadań organów służby ruchu lotniczego wymienionych w ust. 1 pkt 2 i 3 w szczególności należy:

1) zapewnienie sprawnego przebiegu planowanego ruchu lotniczego,

2) wprowadzanie bezpiecznych separacji pomiędzy statkami powietrznymi lub grupami tych statków,

3) przekazywanie załogom statków powietrznych niezbędnych poleceń, wskazówek i informacji,

4) udzielanie pomocy załogom statków powietrznych w szczególnie trudnych sytuacjach oraz uruchamianie poszukiwania i akcji ratowniczej.

ż 9. Ustala się szczegółowe zasady ruchu lotniczego cywilnych statków powietrznych, stanowiące załącznik do rozporządzenia.

ż 10. Przepisy rozporządzenia, z wyjątkiem ż 6, stosuje się również do przestrzeni powietrznej nad Morzem Bałtyckim, poza wodami terytorialnymi, w której działa polska cywilna służba ruchu lotniczego na podstawie umów międzynarodowych.

ż 11. Traci moc rozporządzenie Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 19 grudnia 1964 r. w sprawie zasad ruchu lotniczego cywilnych statków powietrznych (Dz. U. z 1965 r. Nr 1, poz. 4 i Nr 30, poz. 201 oraz z 1971 r. Nr 17, poz. 174 i Nr 30, poz. 273).

ż 12. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 15 maja 1977 r.

Załącznik do rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 20 kwietnia 1977 r. (poz. 63)

Załącznik, będący odrębnym wydawnictwem, jest do nabycia w Głównym Inspektoracie Lotnictwa Cywilnego.
KONWENCJA KONSULARNA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Francuską,
podpisana w Paryżu
dnia 20 lutego 1976 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 20 lutego 1976 roku podpisana została w Paryżu Konwencja konsularna między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Francuską w następującym brzmieniu:


KONWENCJA KONSULARNA
między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Francuską.

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Prezydent Republiki Francuskiej

ożywieni pragnieniem dalszego rozwoju i wzmocnienia tradycyjnych przyjaznych stosunków między obydwoma Krajami,

pragnąc nadal wzmacniać wysiłki dla dalszego szybkiego rozwoju stosunków konsularnych oraz przyczyniać się w ten sposób do lepszej ochrony praw i interesów każdego z obu Państw i ich obywateli na terytorium drugiego Państwa,

postanowiły zawrzeć Konwencję konsularną i w tym celu wyznaczyły swymi Pełnomocnikami:

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej -

Stefana OLSZOWSKIEGO,

Ministra Spraw Zagranicznych,

Prezydent Republiki Francuskiej -

Jean SAUVAGNARGUES,

Ministra Spraw Zagranicznych,

którzy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i sporządzonych w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

CZĘŚĆ I
DEFINICJE

Art. 1.
1. Dla celów niniejszej konwencji następujące wyrażenia mają określone znaczenie:

a) "urząd konsularny" oznacza każdy konsulat generalny, konsulat, wicekonsulat i agencję konsularną;

b) "okręg konsularny" oznacza terytorium wyznaczone urzędowi konsularnemu do wykonywania funkcji konsularnych;

c) "kierownik urzędu konsularnego" oznacza osobę powołaną do działania w tym charakterze;

d) "urzędnik konsularny" oznacza każdą osobę, włącznie z kierownikiem urzędu konsularnego, powołaną do wykonywania funkcji konsularnych w charakterze konsula generalnego, konsula, zastępcy konsula, wicekonsula i atach� konsularnego. Definicja ta obejmuje także osoby skierowane do urzędu konsularnego w celu przygotowania do zawodu urzędnika konsularnego (stażyści);

e) "pracownik konsularny" oznacza każdą osobę zatrudnioną w służbie administracyjnej i technicznej urzędu konsularnego;

f) "członek personelu służby" oznacza każdą osobę zatrudnioną w służbie domowej urzędu konsularnego;

g) "członkowie urzędu konsularnego" oznacza urzędników konsularnych oraz członków personelu służby;

h) "członkowie personelu prywatnego" oznacza każdą osobę zatrudnioną wyłącznie w służbie prywatnej członka urzędu konsularnego;

i) "członkowie rodziny" oznacza małżonka członka urzędu konsularnego, jego dzieci, ojca i matkę, a także dzieci, ojca i matkę małżonka, pod warunkiem, że osoby te pozostają z nim we wspólnocie domowej i są na jego utrzymaniu;

j) "pomieszczenie konsularne" oznacza budynki lub części budynków i tereny podległe do nich, używane wyłącznie dla celów urzędu konsularnego, bez względu na to, czyją są własnością;

k) "archiwa konsularne" oznacza wszystkie pisma, dokumenty, korespondencję, książki, filmy, taśmy magnetofonowe i rejestry urzędu konsularnego oraz szyfry i kody, kartoteki, jak również meble przeznaczone do ich ochrony i przechowywania;

l) "korespondencja urzędowa" oznacza wszelką korespondencję dotyczącą urzędu konsularnego i jego funkcji;

m) "statek Państwa wysyłającego" oznacza każdy statek lub inne urządzenie pływające, upoważnione do podnoszenia bandery Państwa wysyłającego lub zarejestrowane w tym Państwie, z wyjątkiem okrętów wojennych;

n) "statek powietrzny Państwa wysyłającego" oznacza każde urządzenie latające zarejestrowane w Państwie wysyłającym i uprawnione do używania oznaki przynależności państwowej tego Państwa, z wyjątkiem wojskowych urządzeń latających.

2. Postanowienia niniejszej konwencji dotyczące obywateli Państwa wysyłającego stosuje się również odpowiednio do osób prawnych, które mają siedzibę na terytorium Państwa wysyłającego i są ustanowione zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa.

CZĘŚĆ II
USTANAWIANIE URZĘDÓW KONSULARNYCH ORAZ MIANOWANIE CZŁONKÓW URZĘDÓW KONSULARNYCH

Art. 2.
1. Urząd konsularny może być ustanowiony na terytorium Państwa przyjmującego jedynie za zgodą tego Państwa.

2. Siedziba urzędu konsularnego, jego klasa i okręg konsularny ustalane są przez Państwo wysyłające i podlegają aprobacie Państwa przyjmującego.

3. Późniejsze zmiany siedziby urzędu konsularnego, jego klasy lub okręgu konsularnego będą dokonywane w drodze porozumienia między Państwem wysyłającym a Państwem przyjmującym.

Art. 3.
1. Kierownik urzędu konsularnego będzie dopuszczony do wykonywania swoich funkcji po przedłożeniu listów komisyjnych i udzieleniu przez Państwo przyjmujące upoważnienia, zwanego exequatur.

2. Państwo wysyłające przekazuje listy komisyjne ministerstwu spraw zagranicznych Państwa przyjmującego w drodze dyplomatycznej.

3. Listy komisyjne zawierają imiona, nazwisko, stopień kierownika urzędu konsularnego, jak również okręg konsularny i siedzibę urzędu konsularnego.

4. Do czasu udzielenia exequatur kierownik urzędu konsularnego może być tymczasowo dopuszczony do wykonywania swoich funkcji. W takim przypadku mają zastosowanie postanowienia niniejszej konwencji.

Art. 4.
Państwo przyjmujące może w każdej chwili, bez obowiązku uzasadniania swojej decyzji, powiadomić w drodze dyplomatycznej Państwo wysyłające o tym, że exequatur lub inne upoważnienie udzielone kierownikowi urzędu konsularnego zostało cofnięte albo że urzędnik konsularny został uznany za persona non grata lub że jakikolwiek inny członek urzędu konsularnego jest osobą niepożądaną. W tym przypadku Państwo wysyłające powinno odwołać taką osobę, jeżeli przystąpiła już do wykonywania funkcji. Jeżeli Państwo wysyłające nie wypełni w rozsądnym terminie tego obowiązku, Państwo przyjmujące może przestać uznawać taką osobę za członka urzędu konsularnego.

Art. 5.
1. Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn kierownik urzędu konsularnego nie może wykonywać swoich funkcji lub jeżeli jego stanowisko nie jest obsadzone, Państwo wysyłające może wyznaczyć do pełnienia funkcji tymczasowego kierownika urzędu konsularnego jednego ze swoich urzędów w Państwie przyjmującym albo członka personelu dyplomatycznego swojego przedstawicielstwa dyplomatycznego w tym Państwie; nazwisko tej osoby będzie uprzednio notyfikowane ministerstwu spraw zagranicznych Państwa przyjmującego.

2. Tymczasowemu kierownikowi urzędu konsularnego przysługują prawa, przywileje i immunitety, które zgodnie z niniejszą konwencją przyznane są kierownikowi urzędu konsularnego.

3. W przypadku powierzenia funkcji konsularnych, w myśl ustępu 1, jednemu z członków personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa dyplomatycznego Państwa wysyłającego korzysta on nadal z przywilejów i immunitetów przysługujących mu na podstawie jego statusu dyplomatycznego.

Art. 6.
Z chwilą gdy kierownik urzędu konsularnego zostanie dopuszczony, choćby tymczasowo, do wykonywania swoich funkcji, Państwo przyjmujące niezwłocznie zawiadamia o tym właściwe organy okręgu konsularnego i zapewni zastosowanie odpowiednich środków, aby umożliwić mu wykonywanie funkcji urzędowych oraz korzystanie z postanowień niniejszej konwencji.

Art. 7.
Urzędnicy konsularni mogą posiadać obywatelstwo wyłącznie Państwa wysyłającego i nie mogą wykonywać w Państwie przyjmującym, poza swoimi funkcjami urzędowymi, żadnej innej działalności o charakterze zarobkowym.

Art. 8.
Ministerstwo spraw zagranicznych Państwa przyjmującego będzie pisemnie powiadamiane:

a) o nominacji członków urzędu konsularnego, ich przybyciu do urzędu konsularnego po mianowaniu, ich ostatecznym wyjeździe lub o zakończeniu funkcji oraz o wszystkich dalszych zmianach mających wpływ na ich status, które mogą powstać w czasie ich zatrudnienia w urzędzie konsularnym;

b) o przybyciu i ostatecznym wyjeździe osoby należącej do rodziny członka urzędu konsularnego oraz, jeżeli to ma miejsce, o fakcie, że jakaś osoba staje się lub przestaje być członkiem rodziny;

c) o przybyciu i ostatecznym wyjeździe członków personelu prywatnego oraz o zakończeniu ich służby;

d) o zatrudnieniu lub zwolnieniu osób zamieszkałych w Państwie przyjmującym, jako członków urzędu konsularnego lub członków personelu prywatnego.

Art. 9.
1. Właściwe organy Państwa przyjmującego wydają bezpłatnie każdemu członkowi urzędu konsularnego odpowiedni dokument stwierdzający jego stanowisko.

2. Postanowienia niniejszego artykułu stosuje się odpowiednio do członków rodzin, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 30.

CZĘŚĆ III
UŁATWIENIA, PRZYWILEJE I IMMUNITETY

Art. 10.
1. Państwo przyjmujące udzieli urzędowi konsularnemu wszelkich ułatwień w wykonywaniu jego funkcji i podejmie odpowiednie środki w tym celu, aby członkowie urzędu konsularnego mogli wykonywać swoją działalność urzędową i korzystać z przywilejów i immunitetów przewidzianych w niniejszej konwencji.

2. Państwo przyjmujące będzie traktowało urzędników konsularnych z należnym szacunkiem i podejmie wszelkie odpowiednie kroki dla zapewnienia ochrony ich osoby, wolności i godności.

Art. 11.
1. Godło Państwa wysyłającego wraz z odpowiednim napisem w języku Państwa wysyłającego i języku Państwa przyjmującego, oznaczającym urząd konsularny, może być umieszczona ma budynku, w którym mieści się urząd konsularny, i na rezydencji kierownika tego urzędu.

2. Flaga Państwa wysyłającego może być wywieszona na budynku, w którym mieści się urząd konsularny, na rezydencji kierownika urzędu konsularnego i na jego środkach transportu w czasie, gdy są używane do celów urzędowych.

Art. 12.
Zgodnie ze swoim ustawodawstwem Państwo przyjmujące ułatwi Państwu wysyłającemu uzyskanie pomieszczeń niezbędnych dla urzędu konsularnego i w razie potrzeby również odpowiednich mieszkań dla członków urzędu konsularnego.

Art. 13.
1. Zgodnie z ustawodawstwem Państwa przyjmującego Państwo wysyłające ma prawo:

a) nabywać na własność, posiadać lub użytkować tereny, budynki lub części budynków z przeznaczeniem na siedzibę urzędu konsularnego, na rezydencję dla kierownika urzędu konsularnego lub na mieszkania dla innych członków urzędu konsularnego;

b) budować lub przystosowywać dla tych samych celów budynki znajdujące się na nabytych terenach;

c) przenosić prawa do terenów, budynków lub części budynków w ten sposób nabytych lub zbudowanych.

2. Postanowienia ustępu 1 nie zwalniają Państwa wysyłającego od obowiązku stosowania się do przepisów i ograniczeń w zakresie prawa budowlanego, urbanistyki i ochrony zabytków, mających zastosowanie na obszarze, na którym się znajdują lub będą znajdowały te tereny, budynki lub ich części.

Art. 14.
1. Pomieszczenia konsularne i rezydencja kierownika urzędu konsularnego są nietykalne. Organy Państwa przyjmującego nie mogą do nich wkraczać bez zgody kierownika urzędu konsularnego, kierownika przedstawicielstwa dyplomatycznego Państwa wysyłającego albo osoby wyznaczonej przez jednego z nich.

2. Państwo przyjmujące ma szczególny obowiązek przedsięwzięcia wszelkich stosownych środków dla ochrony pomieszczeń konsularnych przed jakimkolwiek wtargnięciem lub szkodą oraz zakłóceniem spokoju urzędu konsularnego albo uchybieniem jego godności.

Art. 15.
Pomieszczenia konsularne i rezydencja kierownika urzędu konsularnego, ich urządzenia, mienie urzędu konsularnego i jego środki transportu nie podlegają żadnej formie dla celów obrony narodowej lub użyteczności publicznej. Jeżeli dla tych celów niezbędne jest wywłaszczenie, powinny być przedsięwzięte wszelkie możliwe środki dla uniknięcia utrudnienia wykonywania funkcji konsularnych i powinno być niezwłocznie wypłacone Państwu wysyłającemu odpowiednie i efektywne odszkodowanie.

Art. 16.
1. Pomieszczenia konsularne, a także mieszkania urzędników konsularnych, których właścicielem lub najemcą jest Państwo wysyłające, są wolne od wszelkich państwowych, terenowych lub komunalnych podatków i opłat, z wyjątkiem opłat pobieranych za świadczenie usług.

2. Zwolnień wymienionych w ustępie 1 nie stosuje się do podatków i opłat ciążących na podstawie ustaw i innych przepisów Państwa przyjmującego na osobie, która zawarła umowę z Państwem wysyłającym.

3. Postanowienia ustępów 1 i 2 stosuje się również do środków transportu będących własnością Państwa wysyłającego i przeznaczonych wyłącznie dla celów urzędu konsularnego.

Art. 17.
Archiwa i dokumenty konsularne są nietykalne w każdym czasie i niezależnie od tego, gdzie się znajdują.

Art. 18.
1. Państwo przyjmujące dopuszcza i ochrania swobodę porozumiewania się urzędu konsularnego dla wszelkich celów urzędowych. Przy porozumiewaniu się z rządem, przedstawicielstwami dyplomatycznymi oraz innymi urzędami konsularnymi Państwa wysyłającego, bez względu na to, gdzie się znajdują, urząd konsularny może używać wszelkich odpowiednich środków łączności, włącznie z kurierami dyplomatycznymi, bagażem dyplomatycznym lub konsularnym, jak również korespondencją sporządzoną kodem lub szyfrem. Urząd konsularny może za zgodą Państwa przyjmującego zainstalować nadajnik radiowy i używać go.

2. Korespondencja urzędowa urzędu konsularnego jest nietykalna.

3. Bagaż konsularny powinien posiadać widoczne zewnętrzne oznaczenia jego charakteru i może zawierać jedynie korespondencję urzędową, jak również dokumenty i przedmioty przeznaczone wyłącznie do użytku urzędowego.

4. Bagaż konsularny nie podlega otwarciu ani zatrzymaniu.

5. Kurier konsularny powinien być zaopatrzony w urzędowy dokument stwierdzający jego status i określający liczbę paczek stanowiących bagaż konsularny. Kurierem konsularnym może być tylko obywatel Państwa wysyłającego, nie posiadający stałego miejsca pobytu w Państwie przyjmującym. Przy wykonywaniu swoich funkcji kurier konsularny znajduje się pod ochroną Państwa przyjmującego. Korzysta on z nietykalności osobistej i nie podlega zatrzymaniu, aresztowaniu ani ograniczeniu wolności osobistej w jakiejkolwiek innej formie.

6. Bagaż konsularny może być powierzony kapitanowi statku lub statku powietrznego. Kapitan będzie zaopatrzony w urzędowy dokument określający liczbę paczek stanowiących bagaż konsularny; jednakże nie jest on uważany za kuriera konsularnego. Członek urzędu konsularnego może bezpośrednio i swobodnie odebrać bagaż konsularny od kapitana lub przekazać mu taki bagaż.

Art. 19.
1. Członkowie urzędu konsularnego korzystają w Państwie przyjmującym z immunitetu jurysdykcyjnego w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych w odniesieniu do czynności dokonanych w wykonywaniu ich funkcji.

2. Postanowień ustępu 1 nie stosuje się do powództwa cywilnego:

a) wynikłego z zawarcia przez członka urzędu konsularnego umowy, w której nie występował on wyraźnie lub w sposób domniemany jako przedstawiciel Państwa wysyłającego, albo

b) wytoczonego przez osobę trzecią w związku ze szkodą powstałą w wyniku wypadku spowodowanego w Państwie przyjmującym przez pojazd, statek lub statek powietrzny.

3. W przypadku popełnienia na terytorium Państwa przyjmującego przez urzędnika konsularnego czynu karalnego w myśl ustawodawstwa tego Państwa Państwo wysyłające będzie o tym niezwłocznie powiadomione w drodze dyplomatycznej.

4. W przypadku wszczęcia postępowania karnego przeciwko członkowi urzędu konsularnego będzie ono prowadzone możliwie jak najszybciej, ze wszystkimi względami, które są mu należne z tytułu jego urzędowego stanowiska, oraz w sposób, który możliwie jak najmniej utrudniałby wykonywanie jego funkcji w urzędzie konsularnym.

5. Urzędnicy konsularni korzystają z nietykalności osobistej na następujących zasadach:

a) kierownik urzędu konsularnego nie może być zatrzymany, aresztowany lub pozbawiony wolności osobistej w jakiejkolwiek innej formie;

b) inny urzędnik konsularny nie może być zatrzymany, aresztowany ani pozbawiony wolności osobistej w jakiejkolwiek innej formie, z wyjątkiem przypadku postawienia go przez właściwe organy Państwa przyjmującego pod zarzutem popełnienia przestępstwa zagrożonego według ustawodawstwa pozbawieniem wolności, której górna granica nie jest dłuższa niż trzy lata, lub karą surowszą bądź w wykonaniu prawomocnego wyroku;

c) członkowie rodziny kierownika urzędu konsularnego oraz innych urzędników konsularnych korzystają odpowiednio z nietykalności przewidzianej pod literami a) i b), z zastrzeżeniem postanowień artykułu 30.

6. Właściwe organy Państwa przyjmującego powiadomią niezwłocznie kierownika urzędu konsularnego o każdym przypadku prowadzenia postępowania karnego przeciwko członkowi urzędu konsularnego oraz o każdym przypadku jego zatrzymania, aresztowania lub pozbawienia wolności osobistej w jakiejkolwiek innej formie. W razie prowadzenia postępowania karnego przeciwko kierownikowi urzędu konsularnego Państwo przyjmujące powiadamia o tym niezwłocznie Państwo wysyłające w drodze dyplomatycznej.

7. Członkowie urzędu konsularnego korzystają w Państwie przyjmującym, pod warunkiem wzajemności, z wszystkich przywilejów i immunitetów, o jakich mowa w niniejszym artykule, przyznanych członkowi urzędu konsularnego tego samego stopnia Państwa najbardziej uprzywilejowanego.

Art. 20.
1. Członkowie urzędu konsularnego mogą być wzywani do składania zeznań w charakterze świadków przed sądami i innymi właściwymi organami Państwa przyjmującego. Jeżeli urzędnik konsularny odmawia stawienia się lub złożenia zeznań, nie można wobec niego stosować żadnego środka przymusu ani sankcji. Pracownicy konsularni i członkowie personelu służby nie mogą odmówić złożenia zeznań, z wyjątkiem przypadków wymienionych w ustępie 3.

2. Organ Państwa przyjmującego wzywający urzędnika konsularnego lub pracownika konsularnego do złożenia zeznań nie powinien utrudniać wykonywania ich funkcji. Może odebrać takie zeznanie od urzędnika konsularnego w urzędzie konsularnym, jego mieszkaniu albo przyjąć od niego oświadczenie na piśmie.

3. Członkowie urzędu konsularnego nie są obowiązani do składania zeznań co do faktów związanych z wykonywaniem swoich funkcji lub ani do przedkładania urzędowej korespondencji lub innych dokumentów z archiwów konsularnych. Postanowienie to ma również zastosowanie do członków rodzin członków urzędu konsularnego w odniesieniu do faktów związanych z działalnością urzędu konsularnego.

4. Członkowie urzędu konsularnego nie są obowiązani do udzielania opinii jako rzeczoznawcy prawa Państwa wysyłającego.

Art. 21.
1. Państwo wysyłające może zrzec się przywilejów i immunitetów określonych w artykułach 19 i 20. To zrzeczenie się będzie zawsze wyraźne i zakomunikowane Państwu przyjmującemu na piśmie.

2. Wszczęcie przez urzędnika konsularnego lub pracownika konsularnego postępowania w przypadku, w którym mógłby korzystać z immunitetu jurysdykcyjnego, pozbawia go prawa powoływania się na ten immunitet w stosunku do jakiegokolwiek powództwa wzajemnego, bezpośrednio związanego z powództwem głównym.

3. Zrzeczenie się immunitetu jurysdykcyjnego w odniesieniu do postępowania sądowego lub administracyjnego nie jest uważane za zrzeczenie się immunitetu od środków wykonania orzeczenia; w stosunku do takich środków niezbędne jest odrębne zrzeczenie się.

Art. 22.
Państwo przyjmujące zwalnia członków urzędu konsularnego, jak również członków ich rodzin, od wszelkich świadczeń osobistych i od wszelkiej służby publicznej jakiegokolwiek charakteru oraz od obowiązków wojskowych, takich jak rekwizycje, kontrybucje i zakwaterowanie.

Art. 23.
Członkowie urzędu konsularnego, jak również członkowie ich rodzin, zwolnieni są od wszelkich obowiązków przewidzianych w ustawach i innych przepisach Państwa przyjmującego w sprawie rejestracji cudzoziemców, zezwoleń na pobyt, zezwoleń na zatrudnienie i innych formalności dotyczących cudzoziemców.

Art. 24.
1. Urzędnicy konsularni i pracownicy konsularni, jak również członkowie ich rodzin, zwolnieni są od wszelkich podatków i opłat, osobistych i rzeczowych, państwowych, terenowych i komunalnych, z wyjątkiem:

a) podatków pośrednich, które normalnie wliczane są w cenę towarów lub usług;

b) podatków i opłat od prywatnych nieruchomości położonych na terytorium Państwa przyjmującego, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 16;

c) podatków spadkowych i podatków od przeniesienia prawa własności, pobieranych przez Państwo przyjmujące, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 26;

d) podatków i opłat od wszelkiego rodzaju prywatnych dochodów, mających swe źródło w Państwie przyjmującym;

e) opłat pobieranych za świadczenie usług;

f) opłat rejestracyjnych, sądowych, hipotecznych i skarbowych, z zastrzeżeniem artykułu 16.

2. Członkowie personelu służby zwolnieni są od opłat i podatków od wynagrodzeń otrzymywanych w związku z wykonywaną służbą.

3. Członkowie urzędu konsularnego zatrudniający osoby, których wynagrodzenia za pracę nie są zwolnione w Państwie przyjmującym od podatku od wynagrodzeń bądź podlegają zajęciu w tym Państwie, będą wypełniać obowiązki nakładane na pracodawców przez ustawy i inne przepisy tego Państwa w zakresie pobierania podatku od wynagrodzeń lub dopuszczenia do zajęcia części wynagrodzenia pracowników.

Art. 25.
1. Zgodnie z procedurą przewidzianą ustawami i innymi przepisami Państwo przyjmujące zezwala na wwóz i wywóz i zwalnia z opłat celnych i innych związanych z tym opłat, z wyjątkiem opłat za składowanie, przewóz i podobne usługi:

a) przedmioty przeznaczone do użytku służbowego urzędu konsularnego, włącznie z samochodami;

b) przedmioty przeznaczone do użytku osobistego urzędnika konsularnego i członków jego rodziny pozostających z nim we wspólnocie domowej.

2. Pracownicy konsularni oraz członkowie personelu służby korzystają z przywilejów i zwolnień przewidzianych w ustępie 1 w odniesieniu do przedmiotów sprowadzonych w momencie pierwszego urządzania się.

3. Przedmioty nabyte w Państwie przyjmującym, które podlegają w tym Państwie zakazowi wywozu, mogą być wywiezione jedynie za zgodą właściwych organów Państwa przyjmującego.

4. Urzędnicy konsularni i członkowie ich rodzin są zwolnieni od rewizji osobistego bagażu, chyba że istnieją poważne podstawy do przypuszczenia, iż zawiera on przedmioty nie podlegające zwolnieniom określonym w ustępie 1 bądź przedmioty, których wwóz lub wywóz jest zabroniony przez prawo Państwa przyjmującego lub podlega przepisom tego Państwa dotyczącym kwarantanny. W takich przypadkach rewizja może być przeprowadzona jedynie w obecności urzędnika konsularnego, członka jego rodziny lub osoby upoważnionej przez niego.

Art. 26.
W przypadku śmierci członka urzędu konsularnego lub członka jego rodziny Państwo przyjmujące:

a) zezwoli na wywóz ruchomego mienia pozostałego po osobie zmarłej, z wyjątkiem mienia nabytego w Państwie przyjmującym, którego wywóz był zabroniony w chwili śmierci tej osoby;

b) nie będzie pobierać podatków spadkowych ani podatków od przeniesienia prawa własności w odniesieniu do mienia ruchomego, które znajdowało się w Państwie przyjmującym jedynie w związku z przebywaniem w tym Państwie osoby zmarłej jako członka urzędu konsularnego lub jako jego członka rodziny.

Art. 27.
Z zastrzeżeniem swych ustaw i innych przepisów dotyczących stref, do których wstęp ze względu na bezpieczeństwo państwa jest zabroniony lub ograniczony, Państwo przyjmujące zapewni wszystkim członkom urzędu konsularnego, jak również członkom ich rodzin, swobodę poruszania się i podróżowania na swym terytorium.

Art. 28.
Środki transportu będące własnością Państwa wysyłającego i przeznaczone dla celów urzędu konsularnego lub będące własnością członków urzędu konsularnego podlegają w Państwie przyjmującym obowiązkowemu ubezpieczeniu.

Art. 29.
Członkowie urzędu konsularnego, którzy są obywatelami Państwa przyjmującego lub mają stałe miejsce pobytu w tym Państwie, nie korzystają z przywilejów i immunitetów określonych w niniejszej konwencji, z wyjątkiem artykułu 20 ustęp 3 i 4.

Jednakże Państwo przyjmujące powinno wykonywać jurysdykcję w stosunku do tych osób w taki sposób, aby zbytnio nie zakłócać wypełniania funkcji przez urząd konsularny.

Art. 30.
Członkowie rodziny członka urzędu konsularnego, który jest obywatelem lub ma stałe miejsce pobytu w Państwie przyjmującym, członkowie rodziny członka urzędu konsularnego i członkowie personelu prywatnego, którzy są obywatelami lub mają stałe miejsce pobytu w Państwie przyjmującym albo wykonują w tym państwie działalność o charakterze zarobkowym, nie korzystają, z wyjątkiem postanowień artykułu 20 ustęp 3, z żadnych przywilejów i immunitetów.

Jednakże Państwo przyjmujące powinno wykonywać jurysdykcję w stosunku do tych osób w taki sposób, aby zbytnio nie zakłócać wypełniania funkcji przez urząd konsularny.

CZĘŚĆ IV
FUNKCJE KONSULARNE

Art. 31.
Urzędnik konsularny jest powołany do popierania we wszelkich formach rozwoju stosunków ekonomicznych, handlowych, kulturalnych i naukowych oraz turystyki między Państwem wysyłającym a Państwem przyjmującym, przyczyniania się w każdy inny sposób do rozwoju przyjaznych stosunków między Państwem wysyłającym a Państwem przyjmującym oraz ochrony praw i interesów Państwa wysyłającego i jego obywateli.

Art. 32.
1. Urzędnik konsularny wykonuje swoje funkcje konsularne w swoim okręgu konsularnym. Za zgodą Państwa przyjmującego może on je wykonywać również poza swoim okręgiem konsularnym.

2. Przy wykonywaniu swoich funkcji urzędnik konsularny może zwracać się do:

a) właściwych miejscowych organów swojego okręgu konsularnego;

b) właściwych centralnych organów Państwa przyjmującego, jeżeli zezwalają na to ustawy i inne przepisy lub zwyczaje tego Państwa oraz umowy międzynarodowe.

Art. 33.
Urzędnik konsularny ma prawo, zgodnie z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego, zapewnić opiekę konsularną i podejmować wszelkie właściwe czynności w celu zapewnienia odpowiedniego zastępstwa obywatelom Państwa wysyłającego przed sądami i innymi właściwymi organami Państwa przyjmującego i żądać, aby zgodnie z ustawami i innymi przepisami tego Państwa zastosowano środki zabezpieczenia praw i interesów obywateli Państwa wysyłającego, jeżeli obywatele ci z powodu nieobecności lub jakiejkolwiek innej przyczyny nie są w stanie podjąć w odpowiednim czasie obrony swoich praw i interesów.

Art. 34.
Urzędnik konsularny ma prawo:

a) prowadzić rejestr obywateli Państwa wysyłającego;

b) wydawać obywatelom Państwa wysyłającego paszporty lub inne dokumenty podróży, przedłużać ich ważność, dokonywać w nich innych zmian, a także unieważniać;

c) wydawać zezwolenia na wjazd do Państwa wysyłającego.

Art. 35.
1. Kierownik urzędu konsularnego ma prawo przyjmować oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński pod warunkiem, że obie osoby zawierające małżeństwo są wyłącznie obywatelami Państwa wysyłającego. Urząd konsularny zawiadamia właściwe organy Państwa przyjmującego o zawartych związkach małżeńskich, jeżeli ustawy i inne przepisy Państwa przyjmującego tego wymagają.

2. Urzędnik konsularny ma prawo prowadzić rejestrację urodzeń, małżeństw i zgonów obywateli Państwa wysyłającego oraz wydawać odpowiednie dokumentu. Nie zwalnia to jednak obywateli Państwa wysyłającego od obowiązku przestrzegania ustaw i innych przepisów Państwa przyjmującego w sprawie rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów.

3. Właściwe organy Państwa przyjmującego będą bezzwłocznie i nieodpłatnie przesyłać urzędowi konsularnemu na jego żądanie do celów urzędowych odpisy i wyciągi dokumentów stanu cywilnego dotyczące obywateli Państwa wysyłającego.

Art. 36.
1. Urzędnik konsularny ma prawo:

a) przyjmować, sporządzać i uwierzytelniać oświadczenia obywateli Państwa wysyłającego;

b) przyjmować, sporządzać, uwierzytelniać i przechowywać w depozycie rozporządzenia ostatniej woli i inne dokumenty stwierdzające jednostronne czynności prawne obywateli Państwa wysyłającego;

c) uwierzytelniać dokumenty, podpisy oraz pieczęcie na dokumentach obywateli Państwa wysyłającego;

d) legalizować wszelkie dokumenty wydane przez organy Państwa wysyłającego lub Państwa przyjmującego oraz poświadczać odpisy i wyciągi z tych dokumentów;

e) tłumaczyć dokumenty i uwierzytelniać zgodność tłumaczeń;

f) sporządzać i uwierzytelniać umowy, które zawierają między sobą obywatele Państwa wysyłającego, jeżeli nie dotyczą one ustanowienia, przeniesienia lub wygaśnięcia praw do nieruchomości znajdujących się w Państwie przyjmującym;

g) sporządzać i uwierzytelniać umowy, bez względu na obywatelstwo osób będących stronami, jeżeli te umowy odnoszą się wyłącznie do mienia lub prawa istniejącego w Państwie wysyłającym albo będą wykonywane wyłącznie w tym Państwie;

h) wydawać dokumenty dotyczące pochodzenia towarów;

i) ogłaszać w pomieszczeniach konsularnych zawiadomienia dotyczące wszelkich spraw z zakresu praw, obowiązków lub interesów obywateli Państwa wysyłającego.

2. Dokumenty wymienione w ustępie 1 mają w Państwie przyjmującym taką samą moc prawną i moc dowodową jak dokumenty uwierzytelnione, zalegalizowane lub poświadczone przez sądy lub inne właściwe organy tego Państwa.

Art. 37.
Urzędnik konsularny ma prawo przyjmować do depozytu, o ile nie jest to sprzeczne z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego, dokumenty, pieniądze lub wszelkie przedmioty od obywateli Państwa wysyłającego bądź na ich rzecz.

Depozyt taki może być wywieziony z Państwa przyjmującego jedynie z zachowaniem ustaw i innych przepisów tego Państwa.

Art. 38.
Urzędnik konsularny jest uprawniony do doręczania pism sądowych i pozasądowych oraz wykonywania rekwizycji zgodnie z obowiązującymi umowami międzynarodowymi, a w braku takich umów w sposób zgodny z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego. Uprawnienie to może być wykonywane tylko w stosunku do obywateli Państwa wysyłającego i bez stosowania środków przymusu.

Art. 39.
1. Właściwe organy Państwa przyjmującego powiadamiają pisemnie urząd konsularny o przypadkach, kiedy zostaną wezwane do ustanowienia opieki lub kurateli nad obywatelem Państwa wysyłającego, małoletnim lub nie posiadającym pełnej zdolności do czynności prawnych albo nad mieniem w Państwie przyjmującym, którym to mieniem obywatel Państwa wysyłającego z jakiegokolwiek powodu nie jest w stanie zarządzać.

2. Urzędnik konsularny może współdziałać w sprawach, o których mowa w ustępie 1, z właściwymi organami Państwa przyjmującego, a w szczególności proponować odpowiednią osobę na opiekuna lub kuratora.

Art. 40.
Urzędnik konsularny ma prawo porozumiewać się z każdym obywatelem Państwa wysyłającego, udzielać mu pomocy lub rady i w razie konieczności zapewnić mu opiekę prawną. Państwo przyjmujące nie będzie w żaden sposób ograniczać możliwości porozumiewania się obywateli Państwa wysyłającego z urzędem konsularnym ani dostępu do tego urzędu.

Art. 41.
1. Właściwe organy Państwa przyjmującego powiadomią niezwłocznie urząd konsularny Państwa wysyłającego o każdym przypadku zatrzymania, aresztowania lub pozbawienia wolności osobistej w jakiejkolwiek innej formie obywatela Państwa wysyłającego. Powiadomienie to będzie dokonane najpóźniej czwartego dnia po dniu, w którym zastosowano te środki.

Właściwe organy Państwa przyjmującego są obowiązane przekazywać niezwłocznie wiadomości skierowane przez taką osobę do urzędu konsularnego.

2. Urzędnik konsularny ma prawo odwiedzać obywatela Państwa wysyłającego zatrzymanego, aresztowanego lub pozbawionego wolności osobistej w jakiejkolwiek innej formie, a także rozmawiać lub korespondować z nim oraz udzielać mu pomocy w zorganizowaniu obrony. Ma on również prawo odwiedzać obywatela Państwa wysyłającego odbywającego karę pozbawienia wolności. Właściwe organy Państwa przyjmującego udzielą urzędnikowi konsularnemu prawa widzenia z takim obywatelem najpóźniej siódmego dnia po dniu, w którym miało miejsce zatrzymanie, aresztowanie lub pozbawienie wolności osobistej w jakiejkolwiek innej formie, a następnie w rozsądnych okresach czasu.

3. Właściwe organy Państwa przyjmującego będą informować osoby, których dotyczą postanowienia niniejszego artykułu, o wszystkich uprawnieniach, które im przysługują zgodnie z tymi postanowieniami.

4. Uprawnienia określone w niniejszym artykule będą wykonywane zgodnie z ustawami i innymi przepisami Państwa przyjmującego, z zastrzeżeniem, że nie uchylają one tych uprawnień.

Art. 42.
Właściwe organy Państwa przyjmującego niezwłocznie poinformują urząd konsularny o zgonie obywatela Państwa wysyłającego i przekażą bezpłatnie urzędnikowi konsularnemu odpis aktu zgonu.

Art. 43.
1. Właściwe organy Państwa przyjmującego powiadomią możliwie najszybciej urzędnika konsularnego o istnieniu w tym Państwie spadku, do którego obywatel Państwa wysyłającego jest powołany jako spadkobierca, uprawniony lub zapisobierca. Postanowienia tego nie stosuje się w przypadku, jeżeli obywatel ten przebywa lub jest reprezentowany w Państwie przyjmującym.

2. W przypadkach określonych w ustępie 1 właściwe organy Państwa przyjmującego udzielają urzędnikowi konsularnemu, na jego żądanie, informacji, którymi dysponują lub które mogą uzyskać, w celu odnalezienia osób uprawnionych i ustalenia składników spadku, dotyczących w szczególności istnienia testamentu i osoby właściwej dla administracji i likwidacji spadku. Organy te poinformują również urzędnika konsularnego, na jego żądanie, o środkach podjętych dla zabezpieczenia i administracji spadku.

3. Urzędnik konsularny ma prawo:

a) czuwać nad zabezpieczeniem praw do spadku obywateli Państwa wysyłającego, a w szczególności w przypadkach określonych w ustępie 1 żądać od właściwych organów Państwa przyjmującego podjęcia bezzwłocznie środków zabezpieczających przewidzianych przez ustawy i inne przepisy tego Państwa w celu zabezpieczenia całości spadku, takich jak inwentarz spadku i wyznaczenie kuratora spadku, jak również udzielać przy podejmowaniu tych czynności pomocy, bezpośrednio lub przez wyznaczoną osobę;

b) czuwać nad przekazaniem obywatelom Państwa wysyłającego kwot pieniężnych, walorów i innych ruchomości uzyskanych ze spadku na terytorium Państwa przyjmującego.

4. W celu przekazania spadkobiercy, uprawnionemu lub zapisobiercy, w przypadkach określonych w ustępie 1, ruchomości stanowiące spadek lub środki uzyskane ze sprzedaży ruchomości albo nieruchomości zostaną przekazane urzędnikowi konsularnemu, na jego żądanie, najpóźniej w terminie sześciu miesięcy po likwidacji spadku i gdy:

a) właściwe organy Państwa przyjmującego wyraziły zgodę na takie przekazanie;

b) wszystkie długi spadkowe zgłoszone w terminie przewidzianym przez ustawy i inne przepisy Państwa przyjmującego zostały zapłacone lub zabezpieczone;

c) uprawnienia spadkobiercy, uprawnionego lub zapisobiercy zostały udokumentowane;

d) podatki spadkowe zostały zapłacone lub zabezpieczone.

Art. 44.
1. Urzędnik konsularny ma prawo udzielać wszelkiej pomocy statkom Państwa wysyłającego, jak również ich załogom podczas pobytu na wodach terytorialnych i wewnętrznych Państwa przyjmującego od momentu dokonania na tych statkach odprawy związanej z ich wejściem. Może on wykonywać prawo kontroli i inspekcji zgodnie z ustawodawstwem Państwa wysyłającego w stosunku do statków podnoszących banderę jego Państwa i ich załóg. Może on również udawać się na pokład statku Państwa wysyłającego i przyjmować wizyty kapitana i innych członków załogi.

2. Organy Państwa przyjmującego nie będą ingerować w czynności podjęte przez urzędnika konsularnego zgodnie z postanowieniami ustępu 1. Przy wykonywaniu takich czynności urzędnik konsularny może zwracać się o pomoc do właściwych organów Państwa przyjmującego.

Art. 45.
Bez uszczerbku dla uprawnień organów Państwa przyjmującego urzędnik konsularny ma prawo podejmować wszelkie niezbędne środki w celu przestrzegania przez statki Państwa wysyłającego ustawodawstwa tego Państwa w dziedzinie żeglugi. Może on w szczególności:

a) przesłuchiwać kapitana statku i innych członków załogi, sprawdzać, przyjmować i poświadczać dokumenty statku, ładunku i podróży oraz wydawać dokumenty niezbędne dla ułatwienia wejścia, postoju i wyjścia statku;

b) pośredniczyć dla ułatwienia ich uregulowania we wszelkiego rodzaju sporach, włącznie ze sporami dotyczącymi umów o pracę i warunków pracy, między kapitanem a innymi członkami załogi;

c) podejmować odpowiednie czynności związane z zatrudnieniem lub zwolnieniem kapitana i innych członków załogi;

d) podejmować niezbędne środki w celu zapewnienia leczenia szpitalnego i powrotu kapitana lub innego członka załogi;

e) przyjmować, sporządzać lub podpisywać wszelkie świadectwa i inne dokumenty przewidziane ustawami i innymi przepisami Państwa wysyłającego dotyczące przynależności państwowej, własności i innych praw rzeczowych oraz stanu i eksploatacji statku;

f) udzielać kapitanowi statku lub innym członkom załogi opieki i pomocy w ich stosunkach z sądami i innymi organami Państwa przyjmującego i w tym celu zapewniać im opiekę prawną, pomoc tłumacza lub jakiejkolwiek innej osoby;

g) podejmować wszelkie niezbędne środki w celu zachowania dyscypliny i porządku na statku;

h) sporządzać spisy inwentarza i inne czynności niezbędne do zabezpieczenia przedmiotów, walorów i mienia wszelkiego rodzaju pozostawionych przez obywateli Państwa wysyłającego, kapitana i innych członków załogi lub pasażerów, jeżeli zmarli oni lub zaginęli na lądzie bądź na pokładzie statku Państwa wysyłającego podczas rejsu lub w porcie, do którego przybył statek.

Art. 46.
1. Sądy i inne właściwe organy Państwa przyjmującego nie mogą wykonywać jurysdykcji w sprawach o przestępstwa popełnione na pokładzie statku Państwa wysyłającego, z wyjątkiem:

a) przestępstwa popełnionego przez obywatela lub przeciwko obywatelowi Państwa przyjmującego albo przez jakąkolwiek osobę lub przeciwko takiej osobie, jeżeli nie jest ona członkiem załogi;

b) przestępstwa naruszającego spokój lub bezpieczeństwo portu albo wód terytorialnych lub wewnętrznych Państwa przyjmującego;

c) przestępstwa naruszające ustawodawstwo Państwa przyjmującego, dotyczące zdrowia publicznego, bezpieczeństwa życia na morzu, wjazdu i pobytu cudzoziemców, spraw celnych lub zanieczyszczeń morza;

d) przestępstwa zagrożonego według ustawodawstwa Państwa przyjmującego karą pozbawienia wolności, której górna granica nie jest niższa niż 3 lata pozbawienia wolności.

2. Sądy i inne właściwe organy Państwa przyjmującego nie będą ingerować w żadną sprawę dotyczącą wewnętrznego kierownictwa statku, chyba że na żądanie lub za zgodą urzędnika konsularnego, a w przypadku niemożliwości jego działania - na żądanie lub za zgodą kapitana.

Art. 47.
1. Jeżeli sąd lub inny właściwy organ Państwa przyjmującego zamierza przystąpić na pokładzie statku Państwa wysyłającego do przesłuchania albo do innej czynności mającej na celu zatrzymanie, aresztowanie lub pozbawienie wolności w jakiejkolwiek innej formie kapitana, innego członka załogi, pasażera lub innej osoby, która nie jest obywatelem Państwa przyjmującego, albo też zająć jakiekolwiek mienie znajdujące się na pokładzie statku, jak również jeżeli zamierza przeprowadzić na pokładzie statku postępowanie urzędowe - powiadamia o tym urzędnika konsularnego w takim czasie, aby umożliwić mu obecność na statku, zanim czynności takie zostaną podjęte. Zawiadomienie powinno określać datę i godzinę rozpoczęcia czynności, która ma być przeprowadzona. Jeżeli mimo zawiadomienia urzędnik konsularny nie przybył na statek ani nie jest reprezentowany, czynność może być podjęta pod jego nieobecność. Jednakże w przypadku pilności sprawy właściwe organy Państwa przyjmującego mogą podjąć czynności nie cierpiące zwłoki, o których powiadomią urzędnika konsularnego niezwłocznie i w sposób wyczerpujący.

2. Postanowień artykułu 46 ustęp 2 i ustępu 1 niniejszego artykułu nie stosuje się do zwykłych kontroli przeprowadzanych przez organy Państwa przyjmującego w sprawach wjazdu i pobytu cudzoziemców, celnych, zdrowia publicznego i kontroli międzynarodowych certyfikatów bezpieczeństwa ani do zajęcia statku lub części ładunku w związku z postępowaniem cywilnym lub handlowym podjętym w Państwa przyjmującym.

Art. 48.
1. Jeżeli statek Państwa wysyłającego tonie, ulega uszkodzeniu, osiada na mieliźnie, jest wyrzucony na brzeg albo ulega innej awarii na wodach terytorialnych lub wewnętrznych Państwa przyjmującego, właściwe organy tego Państwa powiadomią o tym niezwłocznie urzędnika konsularnego Państwa wysyłającego.

2. W przypadkach wymienionych w ustępie 1 właściwe organy Państwa przyjmującego podejmą wszelkie niezbędne czynności w celu zapewnienia ratowania i ochrony pasażerów, załogi, jak również statku, jego wyposażenia, ładunku, zapasów i wszelkiego mienia znajdującego się na pokładzie, a także w celu zapobieżenia wszelkim zamachom na własność oraz wszelkim nieporządkom na pokładzie lub ich zlikwidowania. Odnosi się to również do przedmiotów, które zostałyby znalezione poza statkiem. Właściwe organy Państwa przyjmującego powiadomią urzędnika konsularnego o podjętych czynnościach. Organy te udzielą niezbędnej pomocy urzędnikowi konsularnemu w celu podjęcia dalszych odpowiednich czynności w przypadkach wymienionych w ustępie 1.

Jeżeli statek tonie, ulega uszkodzeniu, osiada na mieliźnie albo ulega innej awarii lub stanowi niebezpieczeństwo dla żeglugi na wodach terytorialnych lub wewnętrznych Państwa przyjmującego, właściwe organy tego Państwa mogą ponadto podjąć wszelkie niezbędne kroki dla zapobieżenia szkodom, które mogłyby być spowodowane przez statek urządzeniom portowym lub innym statkom.

3. Jeżeli armator, kapitan lub inna upoważniona osoba nie jest w stanie podjąć działań niezbędnych do zabezpieczenia statku lub jego ładunku, urzędnik konsularny może podjąć w imieniu armatora statku czynności, które on sam mógłby podjąć w tym celu.

4. Postanowienia ustępu 3 mają również odpowiednie zastosowanie do wszelkiego innego mienia pochodzącego ze statku lub ładunku i należącego do obywatela Państwa wysyłającego lub Państwa trzeciego, które mogłoby być znalezione na wybrzeżu lub w pobliżu wybrzeża Państwa przyjmującego lub sprowadzone do portu tego Państwa.

5. Jeżeli ustawy i inne przepisy Państwa przyjmującego nie sprzeciwiają się temu, urzędnik konsularny zostaje zaproszony przez właściwe organy tego Państwa, aby był obecny przy dochodzeniu wszczętym dla ustalenia przyczyn zatonięcia, uszkodzenia, osadzenia na mieliźnie, wyrzucenia na brzeg albo innej awarii statku, i otrzymuje na swoje żądanie protokół z wyników dochodzenia co do okoliczności technicznych tych zdarzeń.

Urzędnik konsularny może również w ramach takiego dochodzenia zostać powołany przez obywateli Państwa wysyłającego jako doradca.

Art. 49.
W przypadku gdy członek załogi nie będący obywatelem Państwa przyjmującego opuści w tym Państwie bez zgody kapitana statek Państwa wysyłającego, właściwe organy Państwa przyjmującego, na prośbę urzędnika konsularnego, udzielą pomocy w poszukiwaniu tej osoby.

Art. 50.
1. Urzędnik konsularny może wykonywać prawo kontroli i inspekcji przewidziane przez ustawy i inne przepisy Państwa wysyłającego w odniesieniu do statków powietrznych tego Państwa i ich załóg oraz udzielać im pomocy.

2. Jeżeli statek powietrzny Państwa wysłającego uległ wypadkowi na terytorium Państwa przyjmującego, właściwe organy tego Państwa poinformują o tym bez zwłoki urząd konsularny najbliższy miejsca wypadku.

Art. 51.
1. Urząd konsularny może pobierać na terytorium Państwa przyjmującego opłaty za czynności konsularne oraz inne należności przewidziane ustawami i innymi przepisami Państwa wysyłającego.

2. Kwoty pobierane z tytułu opłat i należności wymienionych w ustępie 1 są wolne od wszelkich podatków lub opłat Państwa przyjmującego.

CZĘŚĆ V
POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE

Art. 52.
1. Wszystkie osoby korzystające z przywilejów i immunitetów przewidzianych w niniejszej konwencji są obowiązane przestrzegać bez uszczerbku dla tych przywilejów i immunitetów ustaw i innych przepisów Państwa przyjmującego.

2. Pomieszczenia konsularne nie będą używane w sposób niezgodny z wykonywaniem funkcji konsularnych.

Art. 53.
Urzędnik konsularny może wykonywać wszelkie inne funkcje powierzone mu przez Państwo wysyłające, których nie zakazują ustawy i inne przepisy Państwa przyjmującego lub którym Państwo to nie sprzeciwia się albo które są przewidziane w umowach międzynarodowych obowiązujących między obydwoma Państwami.

Art. 54.
1. Postanowienia niniejszej konwencji stosuje się również w przypadkach wykonywania funkcji konsularnych przez przedstawicielstwo dyplomatyczne.

2. Imiona i nazwiska członków przedstawicielstwa dyplomatycznego, przydzielonych do jego wydziału konsularnego, notyfikowane są ministerstwu spraw zagranicznych Państwa przyjmującego.

3. Członkowie przedstawicielstwa dyplomatycznego wymienieni w ustępie 2 korzystają nadal z przywilejów i immunitetów przysługujących im na podstawie ich statusu dyplomatycznego.

Art. 55.
1. Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji i wejdzie w życie trzydziestego dnia po dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

2. Niniejsza konwencja pozostanie w mocy na czas nieokreślony. Może ona być wypowiedziana w drodze notyfikacji przez każdą z Wysokich Umawiających się Stron. W takim przypadku utraci ona moc po upływie sześciu miesięcy od dnia otrzymania notyfikacji.

3. Niniejsza konwencja zastępuje i uchyla w dniu wejścia w życie Konwencję konsularną między Polską a Francją, podpisaną w Paryżu dnia 30 grudnia 1925 roku.

Na dowód czego upoważnieni Pełnomocnicy Wysokich Umawiających się Stron podpisali niniejszą konwencję i opatrzyli ją właściwymi pieczęciami.

Sporządzono w Paryżu dnia 20 lutego 1976 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i francuskim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc.

Z upoważnienia Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

S. Olszowski

Z upoważnienia Prezydenta Republiki Francuskiej

J. Sauvagnargues

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 15 kwietnia 1977 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek
DEKRET
z dnia 19 lipca 1977 r.
o amnestii.

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, kierując się zasadami humanizmu socjalistycznego i mając na uwadze

- pomyślną realizację programu socjalistycznych przemian naszego społeczeństwa i utrwalanie się jedności moralno-politycznej narodu,

- stały wzrost dyscypliny społecznej oraz polepszanie się stanu bezpieczeństwa i porządku prawnego, przy jednoczesnym podnoszeniu się poziomu świadomości i kultury prawnej obywateli PRL,

- warunki sprzyjające szybszemu powrotowi do normalnego życia i podjęcia społecznie użytecznej pracy przez osoby, które pomimo naruszenia prawa rokują nadzieję na przestrzeganie w przyszłości zasad porządku prawnego,

stanowi, co następuje:

Art. 1. _@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. W sprawach o przestępstwa, w tym i skarbowe, popełnione przed dniem 15 lipca 1977 r. daruje się:

1) karę pozbawienia wolności orzeczoną w rozmiarze do 1 roku;

2) karę pozbawienia wolności orzeczoną w rozmiarze do lat 3:

_@POCZ@_ Orzeczenia [2]_@KON@_a) kobietom, które do dnia wejścia w życie dekretu sprawowały nad dzieckiem w wieku do lat 18 pieczę, do której zobowiązani są rodzice,

b) osobom, które do dnia wejścia w życie dekretu ukończyły: kobiety - 50 lat, mężczyźni - 60 lat,

c) osobom, które w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyły 18 lat,

_@POCZ@_ Orzeczenia [3]_@KON@_d) osobom, które jako jedyni żywiciele do dnia wejścia w życie dekretu sprawowały pieczę nad osobami niedołężnymi lub w wieku ponad 70 lat;

3) karę ograniczenia wolności oraz wykonywaną za nią karę zastępczą ;

4) karę grzywny w rozmiarze do 2.000 złotych orzeczoną jako kara samoistna;

5) karę aresztu wojskowego.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. W razie darowania kary zasadniczej daruje się kary dodatkowe pozbawienia praw publicznych oraz nie wykonane kary dodatkowe podania wyroku do publicznej wiadomości w szczególny sposób.

3. Podlegają wykonaniu prawomocne orzeczenia o pozbawieniu praw rodzicielskich lub opiekuńczych, zakazie zajmowania określonych stanowisk, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności, zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych, konfiskacie mienia, przepadku rzeczy, degradacji, obniżeniu stopnia wojskowego, nadzorze ochronnym, umieszczeniu w ośrodku przystosowania społecznego, obowiązku wykonywania pracy zarobkowej, w tym także wymienionym w art. 34 ż 3 Kodeksu karnego, jak również o nawiązce, powództwie cywilnym i zasądzeniu z urzędu odszkodowania.

4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy darowanie kary nie następuje z powodu jej wykonania.

Art. 2. _@POCZ@_ Orzeczenia [3]_@KON@_1. Postępowanie umarza się w sprawach o popełnione przed dniem 15 lipca 1977 r.:

_@POCZ@_ Orzeczenia [3]_@KON@_1) przestępstwa, w tym i skarbowe, zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 2, karą ograniczenia wolności lub karą grzywny albo karą pozbawienia wolności do lat 2 i karą grzywny lub karą łagodniejszą;

2) przestępstwa, w tym i skarbowe, zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3 lub karą grzywny albo obiema tymi karami łącznie, popełnione przez:

a) kobiety, które do dnia wejścia w życie dekretu sprawowały nad dzieckiem w wieku do lat 18 pieczę, do której zobowiązani są rodzice,

b) osoby, które do dnia wejście w życie dekretu ukończyły: kobiety - 50 lat, mężczyźni - 60 lat,

c) osoby, które w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyły 18 lat,

d) osoby, które jako jedyni żywiciele do dnia wejścia w życie dekretu sprawowały pieczę nad osobami niedołężnymi lub w wieku ponad 70 lat;

_@POCZ@_ Orzeczenia [5]_@KON@_3) przestępstwa, w tym i skarbowe, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że należałoby za nie orzec karę, która uległaby darowaniu.

2. Jeżeli powody wskazane w ust. 1 pkt 2 albo inne szczególne okoliczności za tym przemawiają, Prokurator Generalny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - po porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości - może umorzyć postępowanie w sprawie o przestępstwo zagrożone karą surowszą niż wymieniona w ust. 1, jednakże nie wyższą niż 10 lat pozbawienia wolności, i to niezależnie od wyłączeń określonych w art. 4 pkt 11.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_3. W razie umorzenia postępowania:

1) orzeka się przepadek narzędzi przestępstwa oraz przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia;

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2) można orzec - jeżeli przepis szczególny tak stanowi - przepadek innych przedmiotów określonych w art. 48 Kodeksu karnego, w przepisach szczególnych oraz w art. 16 ż 1 ustawy karnej skarbowej.

4. Umarzając postępowanie w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego, zwraca się oskarżycielowi prywatnemu wpłaconą przez niego zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania, chyba że w sprawie zapadł już wyrok, chociażby nieprawomocny.

_@POCZ@_ Orzeczenia [3]_@KON@_Art. 3. W sprawach o przestępstwa, w tym i skarbowe, popełnione przed dniem 15 lipca 1977 r., w których orzeczono karę surowszą niż określona w art. 1 ust. 1:

1) warunkowe przedterminowe zwolnienie może nastąpić po odbyciu 1/3 kary, przy tym niezależnie od wymaganych 6 miesięcy:

a) jeżeli orzeczono karę pozbawienia wolności powyżej 1 roku do lat 3,

b) jeżeli orzeczono karę pozbawienia wolności powyżej lat 3 do lat 5 za przestępstwo nieumyślne; nie dotyczy to kary pozbawienia wolności orzeczonej za przestępstwo nieumyślnego spowodowania śmierci określone w art. 152 Kodeksu karnego,

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_c) jeżeli karę pozbawienia wolności powyżej lat 3 do lat 5 orzeczono wobec:

- kobiety, która do dnia wejścia w życie dekretu sprawowała nad dzieckiem w wieku do lat 3 pieczę, do której zobowiązani są rodzice,

- osoby, która do dnia wejścia w życie dekretu ukończyła: kobieta - 55 lat, mężczyzna - 65 lat,

d) jeżeli karę pozbawienia wolności orzeczono wobec młodocianego;

2) warunkowe przedterminowe zwolnienie w innych wypadkach niż określone w pkt 1 może nastąpić po odbyciu połowy kary pozbawienia wolności orzeczonej w rozmiarze do lat 15.

Art. 4. Amnestii nie stosuje się:

1) do zbrodni określonej w art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (Dz. U. z 1946 r. Nr 69, poz. 377 z późniejszymi zmianami) oraz do innych zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości;

2) do zbrodni określonych w art. 122, 124, 127 i 131 Kodeksu karnego, do przestępstw określonych w art. 125 w związku z art. 122 i 124 oraz w art. 128 ż 1 w związku z art. 122, 124 i 127 Kodeksu karnego, jak również do przestępstw określonych w art. 129 w związku z tymi przepisami;

3) do zbrodni zabójstwa określonej w art. 148 ż 1 Kodeksu karnego;

4) do zbrodni określonych w art. 134 Kodeksu karnego oraz w art. 201 i 202 ż 2 tego kodeksu, jeżeli zagarnięto mienie znacznej wartości, jak również do osób organizujących lub kierujących wykonaniem przez inne osoby przestępstwa polegającego na zagarnięciu mienia społecznego w porozumieniu z innymi osobami, bez względu na wysokość wyrządzonej szkody;

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_5) do zbrodni określonych w art. 135 Kodeksu karnego oraz do przestępstw dewizowych i przestępstw w zakresie ceł i obrotu towarowego z zagranicą, za które orzeczono karę nie podlegającą darowaniu na podstawie art. 1 ust. 1, albo jeżeli z okoliczności sprawy, w szczególności ze względu na wartość przedmiotu przestępstwa lub wysokość uszczuplonego cła, wynika, że należałoby za nie taką karę orzec;

6) do przestępstw łapownictwa i płatnej protekcji określonych w art. 239, 240 i 241 ż 1, 3 i 4 Kodeksu karnego, w art. 242 w związku z tymi przepisami oraz art. 244 Kodeksu karnego, za które orzeczono karę pozbawienia wolności w rozmiarze powyżej 1 roku bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, albo jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że należałoby za nie taką karę orzec;

7) do przestępstw określonych w art. 136 i 323 ż 2 Kodeksu karnego popełnionych w stanie nietrzeźwości oraz do przestępstwa określonego w art. 145 ż 2 tego kodeksu popełnionego przez osobę prowadzącą w stanie nietrzeźwości pojazd mechaniczny, jeżeli w wyniku tych przestępstw nastąpiła śmierć człowieka;

8) do zbrodni sprowadzenia pożaru określonej w art. 138 ż 1 Kodeksu karnego;

9) do przestępstw zgwałcenia określonych w art. 168 Kodeksu karnego;

10) do przestępstw rozboju i wymuszenia rozbójniczego określonych w art. 210 i 211 Kodeksu karnego;

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_11) do przestępstw powrotnych popełnionych w warunkach określonych w art. 60 Kodeksu karnego, za które orzeczono karę pozbawienia wolności w rozmiarze powyżej 6 miesięcy, albo jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że należałoby za nie taką karę orzec; wyłączenie to nie dotyczy sprawców, którzy w chwili popełnienia ostatniego przestępstwa nie ukończyli 18 lat;

12) do przestępstw o charakterze chuligańskim, chyba że sprawca w chwili popełnienia czynu nie ukończył 18 lat, a orzeczona kara pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności nie przekracza 6 miesięcy, lub z okoliczności sprawy wynika, że należałoby takie kary orzec.

_@POCZ@_ Orzeczenia [2]_@KON@_Art. 5. 1. Przepisów art. 1-3 nie stosuje się do przestępstw popełnionych przed dniem 15 lipca 1977 r., jeżeli sprawcy ich nie byli w dniu wejścia w życie dekretu znani organom powołanym do ścigania przestępstw.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli sprawca przestępstwa, o którym mowa w tym przepisie, zgłosi się przed dniem 15 lipca 1978 r. do organu powołanego do ścigania przestępstw i ujawni istotne okoliczności czynu oraz osoby, które z nim współdziałały w popełnieniu tego przestępstwa.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_3. W wypadku, o którym mowa w ust. 2, stosując odpowiednie przepisy dekretu:

1) umarza się postępowanie karne, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 5, karą pozbawienia wolności do lat 5 i karą grzywny lub karą łagodniejszą;

2) umarza się postępowanie karne, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że za przestępstwo należałoby orzec karę pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat;

3) w razie orzeczenia kary pozbawienia wolności w rozmiarze powyżej lat 5 do 15:

a) łagodzi się o połowę karę pozbawienia wolności oraz karę grzywny, jeżeli została obok niej orzeczona,

b) w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd na wniosek prokuratora może nawet sprawcy karę darować; przepis ust. 4 ma wówczas odpowiednie zastosowanie;

4) nie stosuje się kary śmierci.

4. W razie umorzenia postępowania:

1) orzeka się przepadek narzędzi przestępstwa oraz przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia;

2) można orzec - jeżeli przepis szczególny tak stanowi - przepadek innych przedmiotów określonych w art. 48 Kodeksu karnego, w przepisach szczególnych oraz w art. 16 ż 1 ustawy karnej skarbowej.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się również do popełnionych przed dniem 15 lipca 1977 r. przestępstw, które w myśl art. 4 pkt 2-12 nie podlegają amnestii, a także do przestępstw trwałych, jeżeli sprawca zgłosi się przed dniem 15 lipca 1978 r. do organu powołanego do ścigania przestępstw i ujawni istotne okoliczności czynu oraz osoby, które z nim współdziałały w popełnieniu tego przestępstwa.

6. W wypadkach określonych w ust. 3 i 5 w postępowaniu przygotowawczym nie stosuje się tymczasowego aresztowania.

Art. 6. 1. W sprawach o wykroczenia, w tym i skarbowe, popełnione przed dniem 15 lipca 1977 r. postępowanie umarza się; kary w całości lub w części nie wykonane oraz nie ściągnięte koszty postępowania daruje się; darowanie nie dotyczy jednak kar grzywny i kar pieniężnych orzeczonych w rozmiarze powyżej 2.000 złotych jako kary samoistne ani kar grzywny, bez względu na ich wysokość, orzeczonych obok kary aresztu.

2. Prawomocne orzeczenia o nawiązce, o obowiązku wykonywania pracy zarobkowej wymienionym w art. 21 ż 3 Kodeksu wykroczeń, o obowiązku zapłaty równowartości wyrządzonej szkody lub równowartości mienia będącego przedmiotem wykroczenia, o obowiązku przywrócenia do stanu poprzedniego, o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz o przepadku rzeczy podlegają wykonaniu.

3. W razie umorzenia postępowania:

1) orzeka się przepadek narzędzi wykroczenia oraz przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia;

2) można orzec - jeżeli przepis szczególny tak stanowi - przepadek innych przedmiotów określonych w art. 30 Kodeksu wykroczeń, w przepisach szczególnych oraz w art. 16 ż 1 w związku z art. 36 ustawy karnej skarbowej.

4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do wykroczeń popełnionych przed dniem 15 lipca 1977 r., jeżeli sprawcy ich nie byli w dniu wejścia w życie dekretu znani organom powołanym do ścigania, chyba że sprawca wykroczenia zgłosi się przed dniem 15 lipca 1978 r. do organu powołanego do ścigania i ujawni istotne okoliczności czynu oraz osoby, które z nim współdziałały w popełnieniu tego wykroczenia.

_@POCZ@_ Orzeczenia [2]_@KON@_Art. 7. Organ stosujący amnestię może zobowiązać osobę, wobec której orzeka darowanie kary lub umorzenie postępowania, do podjęcia w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż 2 miesiące od daty zastosowania amnestii, stałej pracy zarobkowej, do wykonywania ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby, naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przestępstwem, powstrzymania się do przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do innego stosownego postępowania.

Art. 8. 1. W razie zbiegu przestępstw podlegających amnestii stosuje się amnestię do każdego ze zbiegających się przestępstw. W razie zbiegu przestępstwa podlegającego amnestii z przestępstwem nie podlegającym amnestii stosuje się amnestię do przestępstwa podlegającego amnestii.

2. Po zastosowaniu amnestii w miarę potrzeby orzeka się karę łączną na ogólnych zasadach.

Art. 9. 1. Do kar już złagodzonych w drodze amnestii lub łaski stosuje się przepisy dekretu, biorąc za podstawę karę złagodzoną.

2. Jeżeli w drodze amnestii lub łaski złagodzono jedynie karę łączną, uważa się, że kary wymierzone za poszczególne zbiegające się przestępstwa zostały złagodzone do wysokości złagodzonej kary łącznej.

Art. 10. _@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Jeżeli sprawca przestępstwa, w tym i skarbowego, który skorzystał z amnestii, popełni w ciągu 3 lat od dnia wejścia w życie niniejszego dekretu nowe umyślne przestępstwo, za które orzeczono karę pozbawienia wolności, poprzednio wydane orzeczenie o zastosowaniu amnestii ulega uchyleniu, kary darowane lub złagodzone podlegają wykonaniu w wysokości, w jakiej były uprzednio orzeczone, zaś postępowanie, które było umorzone, zostaje podjęte na nowo.

2. W razie uchylania się od wykonania obowiązku pracy zarobkowej określonego w art. 1 ust. 3, w art. 6 ust. 2 i w art. 7 lub od wykonania innych obowiązków, o których mowa w art. 7, poprzednio wydane orzeczenie o zastosowaniu amnestii ulega uchyleniu stosownie do ust. 1, chyba że od daty uprawomocnienia się tego orzeczenia upłynął okres 2 lat.

3. Na poczet kary pozbawienia wolności zalicza się okres, przez który sprawca był już, do chwili zwolnienia go z aresztu śledczego lub zakładu karnego na podstawie amnestii pozbawiony wolności w danej sprawie.

Art. 11. _@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Amnestię stosuje sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy.

2. W postępowaniu przygotowawczym amnestię stosuje prokurator, jednakże sąd orzeka na wniosek prokuratora:

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1) o umorzeniu postępowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 oraz art. 5 ust. 3 pkt 2;

2) o przepadku przedmiotów, o którym mowa w art. 2 ust. 3 pkt 2 oraz w art. 5 ust. 4 pkt 2.

3. W sprawach o przestępstwa skarbowe należące do właściwości administracyjnych organów orzekających oraz w sprawach o wykroczenia skarbowe amnestię stosują te organy.

4. W sprawach o wykroczenia amnestię stosuje kolegium do spraw wykroczeń, jednakże darowanie nie wykonanych grzywien nałożonych w drodze mandatu karnego nie wymaga wydania postanowienia.

5. W stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego i karę aresztu, jeżeli nie zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej - amnestię stosuje sąd wojewódzki, w którego okręgu skazany odbywa karę, a w zakresie właściwości sądów wojskowych - sąd wojskowy; sąd orzeka na posiedzeniu w składzie jednego sędziego.

Art. 12. 1. Orzeczenia w przedmiocie amnestii zapadają w formie postanowień, chyba że amnestię zastosowano w wyroku; w sprawach rozpoznawanych na rozprawie o darowaniu lub złagodzeniu kary orzeka się w wyroku.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. Na postanowienie w przedmiocie amnestii służy zażalenie. W wypadkach, o których mowa w art. 11 ust. 5, zażalenie rozpoznaje sąd wojewódzki lub sąd wojskowy w składzie trzech sędziów.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_Art. 13. 1. Oskarżony, podejrzany lub obwiniony, w stosunku do którego umorzono postępowanie na podstawie dekretu, może najdalej w ciągu 30 dni od daty doręczenia mu lub ogłoszenia postanowienia o umorzeniu postępowania złożyć organowi, który wydał postanowienie, wniosek o rozpoznanie sprawy.

2. W razie złożenia wniosku o rozpoznanie sprawy postępowanie toczy się w dalszym ciągu na zasadach ogólnych; jeżeli w wyniku tego postępowania oskarżony lub obwiniony został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, to gdy czyn ten podlega amnestii, stosuje się amnestię.

3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się w wypadku umorzenia postępowania na rozprawie po zamknięciu przewodu sądowego.

Art. 14. 1. W wypadkach, o których mowa w art. 10, orzeka organ właściwy do rozpoznania sprawy, w której na podstawie amnestii darowano karę, a jeśli umorzono postępowanie, organ, który je umorzył.

2. Sąd orzeka na posiedzeniu, chociażby amnestię zastosowano w wyroku.

3. Na postanowienie służy zażalenie.

Art. 15. Postępowanie w sprawach amnestii prowadzi się zgodnie z przepisami obowiązującymi w postępowaniu przed organem, który je prowadzi, jeżeli przepis niniejszego dekretu inaczej nie stanowi.

Art. 16. 1. Przy zwalnianiu z zakładów karnych i aresztów śledczych na podstawie amnestii w pierwszej kolejności podlegają zwolnieniu:

1) odbywające karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego oraz karę aresztu:

a) kobiety, które do dnia wejścia w życie dekretu sprawowały nad dzieckiem w wieku do lat 18 pieczę, do której zobowiązani są rodzice,

b) osoby, które do dnia wejścia w życie dekretu ukończyły: kobiety - 50 lat, mężczyźni 60 lat,

c) osoby, które w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyły 18 lat,

d) osoby, które jako jedyni żywiciele do dnia wejścia w życie dekretu sprawowały pieczę nad osobami niedołężnymi lub w wieku ponad 70 lat;

2) osoby tymczasowo aresztowane.

2. Inne osoby niż wymienione w ust. 1 podlegają zwolnieniu w kolejności, którą określa organ stosujący amnestię stosownie do wysokości kary i warunków przystosowania do życia na wolności osoby zwalnianej, w każdym razie nie później niż do dnia 31 sierpnia 1977 r.

Art. 17. Dekret wchodzi w życie z dniem 22 lipca 1977 r.
UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Federalnym Rządem Wojskowym Federalnej Republiki Nigerii o współpracy kulturalnej i naukowej, podpisana w Warszawie
dnia 16 czerwca 1976 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 16 czerwca 1976 roku została podpisana w Warszawie Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Federalnym Rządem Wojskowym Federalnej Republiki Nigerii o współpracy kulturalnej i naukowej, w następującym brzmieniu dosłownym:


UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Federalnym Rządem Wojskowym Federalnej Republiki Nigerii o współpracy kulturalnej i naukowej.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Federalny Rząd Wojskowy Federalnej Republiki Nigerii,

dążąc do umocnienia więzów przyjaźni i zrozumienia między obu narodami oraz do rozwoju stosunków kulturalnych i naukowych obu krajów,

uzgodniły, co następuje:

Art. I.
Umawiające się Strony będą popierać współpracę w dziedzinie kultury, sztuki i nauki między obu krajami przez:

1) wymianę profesorów uniwersyteckich, nauczycieli, pracowników naukowo-badawczych i studentów,

2) przyznawanie, na zasadzie wzajemności, obywatelom drugiej Umawiającej się Strony stypendiów dla odbycia studiów wyższych, specjalizacji, staży i badań naukowych.

Art. II.
Umawiające się Strony będą popierać współpracę między uniwersytetami, instytutami naukowo-badawczymi i innymi instytucjami oświatowo-kulturalnymi.

Art. III.
Każda z Umawiających się Stron będzie dążyć do zaznajamiania swego narodu z kulturą narodu drugiej Umawiającej się Strony.

W tym celu Umawiające się Strony będą popierać wymianę zespołów teatralnych i aktorów, zespołów muzycznych i muzyków, artystów, pisarzy i dziennikarzy oraz będą organizować koncerty i wystawy sztuki, na które będą zapraszani przedstawiciele drugiej Umawiającej się Strony.

Art. IV.
1. Każda z Umawiających się Stron będzie popierać, w miarę swych możliwości, sprawę lepszego zrozumienia cywilizacji i kultury drugiej Umawiającej się Strony przez wymianę książek, periodyków, publikacji naukowych, materiałów informacyjnych (obejmujących również materiały z dziedziny medycyny), dzienników, zdjęć, filmów i nagrań taśmowych, a także informacji i materiałów statystycznych, które mogą ułatwić każdej z Umawiających się Stron zapoznanie się z ogólnymi kierunkami rozwoju kraju drugiej Umawiającej się Strony.

2. Umawiające się Strony będą również współpracować w dziedzinie środków masowego przekazu drogą popierania wymiany materiałów prasowych, radiowych i telewizyjnych, a także filmów i nagrań muzycznych oraz organizowania imprez filmowych.

3. Umawiające się Strony będą ułatwiać i popierać współpracę między swymi organizacjami i instytucjami, zajmującymi się działalnością kulturalną w celu jak najpełniejszej realizacji niniejszej Umowy.

Art. V.
1. Umawiające się Strony stworzą odpowiednie warunki dla dokonania oceny stopni i tytułów akademickich stosowanych w ich krajach dla celów uniwersyteckich, naukowych, technicznych i kulturalnych.

2. Każda z Umawiających się Stron zapewni w miarę możliwości obywatelom drugiej Umawiającej się Strony te same warunki i poziom nauczania, jakie zapewnia się obywatelom własnego kraju.

Art. VI.
Każda z Umawiających się Stron zezwoli w miarę możliwości i na zasadzie wzajemności obywatelom drugiej Umawiającej się Strony na uczęszczanie do swoich szkół oraz instytutów badań naukowych i technicznych, z zastrzeżeniem spełnienia warunków przyjęcia.

Art. VII.
Umawiające się Strony będą popierać współpracę między organizacjami sportowymi obu krajów dla rozwoju sportu oraz w celu organizowania przyjaznych zawodów sportowych między obydwoma krajami.

Art. VIII.
Umawiające się Strony, uznając wielkie znaczenie turystyki dla rozwoju współpracy kulturalnej, będą popierać wymianę turystyczną i udzielać stosownej pomocy turystom ich krajów.

Art. IX.
Każda z Umawiających się Stron będzie popierała udostępnianie danych statystycznych w zakresie oświaty i kultury oraz informacji i materiałów, w celu przyczyniania się do rozwoju oświaty drugiej Umawiającej się Strony.

Art. X.
Sprawy finansowe związane z realizacją niniejszej Umowy będą regulowane w oparciu o wzajemnie uzgodnione warunki.

Art. XI.
W celu realizacji niniejszej Umowy Umawiające się Strony będą uzgadniać okresowe plany konkretnych przedsięwzięć w dziedzinie wymiany kulturalnej i naukowej poprzez bezpośrednie spotkania odpowiednich delegacji lub w drodze dyplomatycznej. Negocjacje w tym celu będą odbywać się na przemian w stolicach obu Umawiających się Stron.

Plany te uwzględniają formy, zakres i warunki finansowe współpracy.

Art. XII.
Umawiające się Strony dołożą wszelkich starań dla rozwiązywania w drodze dyplomatycznej kwestii wynikających z interpretacji postanowień niniejszej Umowy.

Art. XIII.
1. Umowa niniejsza wejdzie w życie w dniu wymiany not stwierdzających jej przyjęcie, zgodnie z procedurą konstytucyjną Umawiających się Stron, i pozostanie w mocy przez okres czterech lat.

2. Umowa niniejsza będzie automatycznie przedłużana na dodatkowe okresy jednoroczne, jeżeli żadna z Umawiających się Stron nie wypowie jej w drodze notyfikacji na sześć miesięcy przed wygaśnięciem danego jednorocznego okresu.

3. Po wygaśnięciu lub wypowiedzeniu niniejszej Umowy postanowienia jej będą nadal obowiązywały w odniesieniu do każdego istniejącego i niewygasłego porozumienia lub porozumień zawartych na jej podstawie.

Sporządzono w Warszawie, dnia 16 czerwca 1976 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i angielskim, przy czym obydwa teksty posiadają jednakową moc.

Z upoważnienia Rządu

Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Stefan Olszowski

Minister

Spraw Zagranicznych

Z upoważnienia Federalnego

Rządu Wojskowego

Federalnej Republiki Nigerii

Komisarz Generał

I. B. M. Haruna

Federalne

Ministerstwo Informacji

Po zaznajomieniu się z powyższą umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 7 października 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: w z. J. Czyrek
POROZUMIENIE
o współpracy w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej w celach pokojowych, sporządzone w Moskwie
dnia 13 lipca 1976 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 13 lipca 1976 roku zostało sporządzone w Moskwie Porozumienie o współpracy w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej w celach pokojowych.

Po zaznajomieniu się z powyższym Porozumieniem Rada Państwa uznała je i uznaje za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych; oświadcza, że wymienione Porozumienie jest przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 19 lipca 1977 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek

(Tekst porozumienia jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru).

Przekład


POROZUMIENIE
o współpracy w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej w celach pokojowych.

Rządy Ludowej Republiki Bułgarii, Węgierskiej Republiki Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Republiki Kuby, Mongolskiej Republiki Ludowej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Socjalistycznej Republiki Rumunii, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, zwane dalej "Umawiającymi się Stronami",

- dążąc do dalszego rozszerzania braterskiej przyjaźni i wielostronnej współpracy;

- mając na uwadze wykonanie zadań związanych z realizacją kompleksowego programu dalszego pogłębiania i doskonalenia współpracy i rozwoju socjalistycznej integracji gospodarczej krajów-członków RWPG;

- uznając celowość bardziej ścisłego i efektywnego łączenia wysiłków w badaniu i wykorzystaniu kosmosu w celach pokojowych;

- pragnąc utrwalić nagromadzone pozytywne doświadczenie współpracy między nimi w tym zakresie;

- mając na względzie ważne praktyczne znaczenie rezultatów badań kosmicznych dla różnych gałęzi gospodarki narodowej;

- przekonane, że rozwój międzynarodowej współpracy w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi, w celach pokojowych służy interesom narodów całego świata;

- biorąc pod uwagę postanowienia Układu o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi z dnia 27 stycznia 1967 roku,

postanowiły, co następuje:

Art. 1.
Umawiające się Strony będą wszechstronnie przyczyniać się do dalszego rozwoju współpracy zainteresowanych organizacji swoich krajów w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej w celach pokojowych.

Art. 2.
Kontynuując i rozwijając przyjęty w 1967 roku program wspólnych badań kosmicznych (program "INTERKOSMOS"), będzie się realizować współpracę w następujących podstawowych kierunkach:

- badanie fizycznych właściwości przestrzeni kosmicznej,


- meteorologia kosmiczna,


- biologia i medycyna kosmiczna,


- łączność kosmiczna,


- badanie środowiska przyrodniczego za pomocą środków kosmicznych.


Art. 3.
Współpraca w podstawowych kierunkach, wymienionych w artykule 2 niniejszego porozumienia, może być realizowana w następujących formach:

a) wysyłanie obiektów kosmicznych o przeznaczeniu naukowym i praktycznym;

b) opracowywanie aparatury do przeprowadzania wspólnych badań kosmicznych;

c) eksperymenty przy użyciu rakiet geofizycznych i meteorologicznych;

d) prowadzenie wspólnych obserwacji, badań eksperymentalnych i teoretycznych o tematyce kosmicznej;

e) opracowywanie, analizowanie i wykorzystywanie rezultatów wspólnych badań kosmicznych w celach naukowych i praktycznych oraz przygotowywanie wspólnych publikacji;

f) prowadzenie między zainteresowanymi krajami konsultacji i udzielanie, zgodnie z odrębnym porozumieniem, wzajemnej pomocy naukowo-technicznej, łącznie z wymianą technologii, co do poszczególnych tematów i projektów w dziedzinie badań i wykorzystania kosmosu w celach pokojowych;

g) przeprowadzanie sympozjów, konferencji, seminariów i innych narad;

h) wymiana dokumentacji i informacji naukowo-technicznej.

Art. 4.
Umawiające się Strony mogą ustalać inne kierunki i formy współpracy w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej w celach pokojowych.

Art. 5.
Koordynację prac związanych z realizacją niniejszego porozumienia w każdym kraju powierza się narodowemu organowi koordynującemu do spraw współpracy w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej (zwanemu dalej "organem narodowym").

Art. 6.
Współpraca zainteresowanych organizacji Umawiających się Stron powinna być realizowana na podstawie uzgodnionych programów i planów, określających warunki przeprowadzania konkretnych eksperymentów i badań kosmicznych.

W wymienionych programach i planach mogą uczestniczyć, w zależności od zainteresowania, organizacje wszystkich Umawiających się Stron bądź tylko niektórych z nich.

Każda z Umawiających się Stron finansuje prace i przedsięwzięcia, które jej organizacje prowadzą na podstawie dokumentów wymienionych w niniejszym artykule, jeżeli nie postanowiono inaczej w odrębnych porozumieniach.

Art. 7.
Decyzje i zalecenia w zakresie programów i planów wspólnych prac prowadzonych zgodnie z niniejszym porozumieniem oraz rozpatrywanie spraw dotyczących organizacji współpracy, łącznie z powoływaniem i działalnością stałych grup roboczych, podejmuje "Narada kierowników organów narodowych" (zwana dalej "Naradą").

Sesje Narady odbywają się nie rzadziej niż raz w roku, w zasadzie kolejno w krajach uczestniczących w niniejszym porozumieniu.

Przewodniczącym kolejnej sesji Narady jest kierownik organu narodowego kraju, w którym odbywa się sesja.

W okresie między sesjami Narady ogólną koordynację działalności organów narodowych w zakresie realizacji niniejszego porozumienia pełni organ narodowy kraju będącego depozytariuszem.

Art. 8.
Decyzje i zalecenia Narady przyjmowane są większością głosów kierowników organów narodowych i ujmowane w odpowiednich protokołach. Kierownik każdego organu narodowego ma na Naradzie jeden głos.

Decyzje i zalecenia Narady nie obowiązują tych Umawiających się Stron, które nie wypowiedziały się za ich przyjęciem. Jednakże Strony te, w razie zainteresowania, mogą następnie przyjąć te decyzje i zalecenia.

Zagadnienia dotyczące współpracy tylko niektórych z Umawiających się Stron są rozstrzygane przez kierowników organów narodowych tych Stron.

Art. 9.
Realizacja uzgodnionych eksperymentów i badań kosmicznych jest prowadzona przez zainteresowane organizacje w ramach stałych mieszanych grup roboczych działających w podstawowych kierunkach współpracy.

Art. 10.
Wyniki naukowe wspólnych eksperymentów i badań kosmicznych mogą być przekazywane naukowcom, organizacjom naukowym i instytucjom innych krajów za zgodą wszystkich krajów uczestniczących w nich.

Art. 11.
Niniejsze porozumienie nie narusza praw i obowiązków wynikających dla Umawiających się Stron z innych zawartych przez nie porozumień międzynarodowych, jak również prawa do zawierania przez Umawiające się Strony, między nimi lub z państwami trzecimi, innych wielostronnych i dwustronnych porozumień o współpracy w dziedzinie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej w celach pokojowych.

Art. 12.
Niniejsze porozumienie podlega ratyfikacji lub zatwierdzeniu zgodnie z prawem Umawiających się Stron.

Dokumenty ratyfikacyjne lub dokumenty zatwierdzenia przekazuje się na przechowanie Rządowi Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, który pełni funkcję depozytariusza porozumienia.

Niniejsze porozumienie wchodzi w życie po przekazaniu na przechowanie dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów zatwierdzenia przez sześć Umawiających się Stron.

W stosunku do Umawiających się Stron, które przekażą na przechowanie dokumenty ratyfikacyjne lub dokumenty zatwierdzenia po wejściu w życie porozumienia, wchodzi ono w życie w dniu przekazania przez nie na przechowanie dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów zatwierdzenia.

Art. 13.
Za zgodą Umawiających się Stron mogą przystąpić do niniejszego porozumienia inne kraje.

Pisemne oświadczenie o przystąpieniu przesyła się depozytariuszowi, który zawiadamia o tym wszystkie Umawiające się Strony.

Przystąpienie do porozumienia nabiera mocy w dniu otrzymania przez depozytariusza pisemnej zgody 2/3 Umawiających się Stron na to przystąpienie.

Art. 14.
Niniejsze porozumienie jest zawarte na okres 10 lat. W stosunku do każdej z Umawiających się Stron, która na 6 miesięcy przed upływem wymienionego 10-letniego okresu ważności i kolejnych okresów 5-letnich nie wypowie tego porozumienia, pozostanie ono w mocy przez okres każdych kolejnych 5 lat.

Art. 15.
Każda Umawiająca się Strona może wypowiedzieć niniejsze porozumienie, przekazując depozytariuszowi dwanaście miesięcy wcześniej pisemne zawiadomienie, o czym depozytariusz niezwłocznie zawiadamia wszystkie Umawiające się Strony.

Art. 16.
Oryginał niniejszego porozumienia będzie przekazany na przechowanie w archiwum depozytariusza, który prześle wszystkim Umawiającym się Stronom należycie uwierzytelnione kopie niniejszego porozumienia.

Sporządzono w Moskwie dnia 13 lipca 1976 roku, w jednym egzemplarzu, w języku rosyjskim.
UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Grecji o współpracy kulturalnej i naukowej, podpisana w Atenach
dnia 31 marca 1976 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 31 marca 1976 roku podpisana została w Atenach Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Grecji o współpracy kulturalnej i naukowej, w następującym brzmieniu dosłownym:


UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Greckiej o współpracy kulturalnej i naukowej.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Republiki Grecji,

kierując się pragnieniem dalszego rozwijania i umacniania przyjaznych stosunków między narodami obu krajów oraz

pragnąc popierać współpracę w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, środków masowego przekazu i sportu,

postanowiły zawrzeć niniejszą Umowę i uzgodniły, co następuje:

Art. 1.
Umawiające się Strony będą rozwijać w celu wzajemnego lepszego poznania się współpracę w różnych dziedzinach kultury będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, a w szczególności popierać:

1) inicjatywy mające na celu popularyzację literatury drugiego kraju poprzez tłumaczenie dzieł literackich;

2) prezentację utworów artystycznych drugiego kraju przez telewizję, radio, teatry, kina, sale koncertowe i ośrodki wystawowe;

3) wymianę książek i innych publikacji z dziedziny kultury, nauki i światy;

4) organizowanie za pośrednictwem kompetentnych władz odczytów i wystaw, jak również imprez artystycznych, festiwali filmowych, zawodów sportowych i spotkań młodzieżowych;

5) uczestnictwo swych przedstawicieli w konferencjach, konkursach i spotkaniach międzynarodowych dotyczących zagadnień kultury, jak również w zawodach sportowych organizowanych przez drugą Umawiającą się Stronę;

6) współpracę szkół artystycznych, muzeów, bibliotek, teatrów i innych instytucji kulturalnych, jak również współpracę stowarzyszeń sportowych;

7) kontakty między stowarzyszeniami pisarzy, kompozytorów, malarzy, rzeźbiarzy, grafików, architektów, aktorów i muzyków, jak również między przedstawicielami stowarzyszeń teatralnych, filmowych i muzycznych;

8) wymianę doświadczeń i specjalistów z zakresu muzealnictwa i konserwacji dóbr architektury i kultury;

9) prowadzenie badań przez udostępnianie, zgodnie z przepisami każdego z krajów, archiwów oraz publicznych i uniwersyteckich bibliotek;

10) wymianę artystów i grup artystycznych na zasadzie wzajemności;

11) kontakty kompetentnych państwowych organizacji turystycznych w celu zwiększenia ruchu turystycznego między obydwoma krajami.

Art. 2.
W celu wzmocnienia więzów łączących ich kraje obie Umawiające się Strony będą popierać współpracę w dziedzinie nauki i oświaty.

Dla osiągnięcia wyżej wymienionego celu obie Umawiające się Strony będą w szczególności:

1) popierać i rozszerzać współpracę między szkołami wyższymi i państwowymi instytucjami naukowymi;

2) dążyć do rozszerzenia współpracy i wymiany naukowców oraz nauczycieli szkolnictwa średniego i wyższego, jak również udzielać im pomocy w badaniach;

3) zapraszać, w miarę możliwości, przedstawicieli drugiej Umawiającej się Strony na organizowane przez jedną ze Stron kongresy naukowe lub kulturalne, konferencje i inne spotkania;

4) przyznawać stypendia i wymieniać studentów i stażystów z wyższych uczelni;

5) ułatwiać wymianę doświadczeń we wszystkich szczeblach szkolnictwa, jak również w różnych dziedzinach nauki i techniki, włącznie z zagadnieniami zanieczyszczania, ochrony środowiska oraz ekologii;

6) w duchu Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie i w myśl zaleceń UNESCO starać się czynić przygotowania do przyszłej weryfikacji na zasadzie wzajemności i ewentualnego wprowadzenia poprawek w podręcznikach szkolnych, szczególnie we fragmentach dotyczących historii i geografii drugiego kraju.

Art. 3.
Obie Umawiające się Strony będą popierać współpracę między ich środkami masowego przekazu, a m. in. będą:

1) ułatwiać współpracę agencji prasowych, gazet, instytucji radia i telewizji;

2) popierać wymianę wizyt przedstawicieli ich organizacji prasowych, radiowych i telewizyjnych;

3) wymieniać materiały prasowe oraz programy radiowe i telewizyjne.

Art. 4.
1) W celu realizacji niniejszej Umowy ustanowiona zostanie polsko-grecka Komisja Mieszana, która zbierać się będzie na sesjach plenarnych raz na dwa lata, na przemian w Polsce i w Grecji, aby ustalić programy współpracy, jak również warunki finansowe ich realizacji.

2) Realizacja postanowień programów wypracowanych przez Komisję Mieszaną odbywać się będzie kanałami dyplomatycznymi obu Umawiających się Stron.

Art. 5.
Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie trzydziestego dnia, licząc od daty wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

Art. 6.
Umowa niniejsza zawarta jest na czas nieokreślony. Może być ona wypowiedziana w drodze notyfikacji przez każdą z Umawiających się Stron; w takim przypadku utraci moc po upływie sześciu miesięcy od daty wypowiedzenia.

Na dowód czego upełnomocnieni Przedstawiciele Umawiających się Stron podpisali niniejszą Umowę i opatrzyli ją odpowiednimi pieczęciami.

Sporządzono w Atenach dnia 31 marca 1976 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim, greckim i angielskim, przy czym wszystkie teksty są jednakowo ważne; w przypadku rozbieżności wynikłych z ich interpretacji tekst w języku angielskim będzie za rozstrzygający.

Z upoważnienia

Rządu Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

J. Bisztyga

Z upoważnienia

Rządu Republiki Grecji

Dimitri S. Bitsios

Po zaznajomieniu się z powyższą Umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 8 lipca 1976 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: w z. J. Czyrek
UMOWA
kulturalna między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Ludowo-Demokratycznej Republiki Jemenu, podpisana w Warszawie
dnia 18 stycznia 1973 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 18 stycznia 1973 roku została podpisana w Warszawie Umowa kulturalna między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Ludowo-Demokratycznej Republiki Jemenu w następującym brzmieniu dosłownym:


UMOWA KULTURALNA między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Ludowo-Demokratycznej Republiki Jemenu.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Ludowo-Demokratycznej Republiki Jemenu pragnąc popierać wzajemną współpracę w dziedzinach kultury, nauki, oświaty, środków masowego przekazu, ochrony zdrowia i sportu oraz dążąc do umocnienia więzów przyjaźni i zrozumienia pomiędzy obu krajami w oparciu o zasadę równości, poszanowania narodowej suwerenności i nieingerowania w wewnętrzne sprawy drugiego kraju, postanowiły zawrzeć niniejszą Umowę i w tym celu wyznaczyły swych Pełnomocników:

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Józefa Czyrka,

Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw

Zagranicznych,

Rząd Ludowo-Demokratycznej Republiki Jemenu

Ahmeda Saleh Al-Shaer,

Ambasadora Nadzwyczajnego i Pełnomocnego

Ludowo-Demokratycznej Republiki Jemenu,

którzy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie, uzgodnili, co następuje:

Art. 1.
Umawiające się Strony postanowiły popierać wszelkiego rodzaju działalność, która mogłaby umożliwić im zapoznanie się z kulturalnymi, artystycznymi, naukowymi, sportowymi i innymi osiągnięciami drugiego kraju.

Art. 2.
Umawiające się Strony będą popierać ustanowienie i rozwijanie dobrych stosunków pomiędzy ich kulturalnymi, artystycznymi, naukowymi, sportowymi i innymi organizacjami oraz ich rozmaitymi instytucjami. Będą one ułatwiać wymianę doświadczeń i informacji w dziedzinach kultury, sztuki, nauki, oświaty, środków masowego przekazu, ochrony zdrowia i sportu, tak aby zapoznać drugą Stronę z życiem swego narodu.

W tym celu będą one popierać wymianę profesorów, naukowców, specjalistów w zakresie oświaty, przedstawicieli kultury, sztuki i sportu.

Art. 3.
Umawiające się Strony będą wzajemnie przyznawać sobie stypendia zarówno na studia teoretyczne i praktyczne oraz na szkolenia specjalne, jak również i na prace naukowo-badawcze.

Art. 4.
Umawiające się Strony rozważą, w celu zawarcia odrębnego porozumienia, warunki dla uznania równorzędności dyplomów i stopni naukowych wyższych szkół i uczelni.

Art. 5.
Umawiające się Strony dołożą starań, aby używane przez nie podręczniki szkolne zawierały zgodne z rzeczywistością informacje o kulturze, historii i geografii drugiego kraju.

Art. 6.
Umawiające się Strony będą wzajemnie przyczyniać się poprzez swoje oświatowe i kulturalne instytucje do lepszego poznania literatury, historii, geografii i kultury drugiego kraju.

W tym celu obie Strony będą wymieniać materiały informacyjne.

Art. 7.
Umawiające się Strony będą popierać wymianę, przekłady i rozpowszechnianie książek i czasopism z dziedziny kultury, sztuki, nauki, oświaty, środków masowego przekazu, ochrony zdrowia i sportu, publikowanych przez drugą Stronę.

Art. 8.
Umawiające się Strony będą popierać wymianę wystaw artystycznych, zespołów teatralnych, orkiestrowych i ludowych. Ponadto będą one popierać zarówno organizowanie wszelkiego rodzaju imprez i sympozjów kulturalnych, jak również i pokazów filmów Strony drugiej oraz wymianę ekspertów z dziedziny kinematografii i urządzanie festiwali filmowych.

Art. 9.
Umawiające się Strony będą popierać bezpośrednie kontakty pomiędzy swymi radiofoniami i telewizjami.

Art. 10.
Umawiające się Strony będą popierać nawiązanie i utrwalanie kontaktów pomiędzy Narodowymi Komitetami UNESCO obu krajów.

Art. 11.
W celu wprowadzenia w życie niniejszej Umowy Umawiające się Strony będą zawierały co dwa lata odpowiednie plany realizacji. Plany te będą zawierać wszystkie szczegóły tyczące wymiany kulturalnej i naukowej. Warunki finansowe będą ustalone przez Umawiające się Strony w planach realizacji na zasadach wzajemności, z wyjątkiem przypadków, w których warunki te będą ustalone w odrębnym porozumieniu.

Art. 12.
Umowa niniejsza podlega ratyfikacji zgodnie z prawem każdej Umawiającej się Strony. Umowa wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych.

Umowa obowiązywać będzie przez pięć lat. Po upływie tego okresu będzie ona automatycznie przedłużona na dalszych pięć lat, jeśli żadna z Umawiających się Stron nie wypowie jej na sześć miesięcy przed upływem danego okresu.

Sporządzono w Warszawie dnia 18 stycznia 1973 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim, arabskim i angielskim, przy czym wszystkie teksty są jednakowo autentyczne. W razie rozbieżności przy ich interpretacji tekst angielski uważany będzie za rozstrzygający.

Z upoważnienia Rządu

Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

J. Czyrek

Z upoważnienia Rządu

Ludowo-Demokratycznej

Republiki Jemenu

Ahmed Saleh Al-Shaer

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 9 lipca 1973 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: S. Olszowski
UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Arabskiej Republiki Libijskiej o współpracy kulturalnej i naukowej, podpisana w Trypolisie
dnia 27 października 1976 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 27 października 1976 roku została podpisana w Trypolisie Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Arabskiej Republiki Libijskiej o współpracy kulturalnej i naukowej w następującym brzmieniu:


UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Arabskiej Republiki Libijskiej o współpracy kulturalnej i naukowej.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Arabskiej Republiki Libijskiej, kierując się pragnieniem rozwijania współpracy w dziedzinie kulturalnej i naukowej, dążąc do umocnienia więzów przyjaźni i wzajemnego zrozumienia na zasadach równości, poszanowania suwerenności narodowej oraz nieingerencji w sprawy wewnętrzne drugiego kraju, uzgodniły, co następuje:

Art. 1.
Umawiające się Strony będą popierać rozwój współpracy w dziedzinach kultury i sztuki, nauki i oświaty, medycyny, służby zdrowia i sportu oraz wymianę informacji i doświadczeń w tych dziedzinach. W tym celu Umawiające się Strony będą popierać:

a) wymianę profesorów, pracowników naukowych, specjalistów, studentów oraz stażystów;

b) wymianę delegacji kulturalnych, zespołów artystycznych oraz zespołów ludowych;

c) organizowanie wystaw oraz imprez kulturalnych, naukowych i artystycznych;

d) wymianę książek, publikacji oraz materiałów naukowych i kulturalnych;

e) wymianę zespołów sportowych, delegacji oraz grup młodzieżowych.

Art. 2.
Każda ze Stron przyzna drugiej Stronie w miarę swych możliwości, stypendia i staże na uniwersytetach i uczelniach technicznych, w instytucjach badawczych i ośrodkach szkoleniowych.

Art. 3.
Umawiające się Strony będą dążyć do zawarcia porozumienia o wzajemnym uznawaniu równorzędności świadectw, stopni i tytułów naukowych, przyznawanych przez szkoły, uczelnie i instytucje naukowe obu krajów.

Art. 4.
Umawiające się Strony będą dążyć, aby w programach i podręcznikach zatwierdzonych w każdym z obu krajów były zamieszczane prawdziwe i obiektywne informacje o kulturze, historii, geografii i rozwoju społecznym drugiego kraju.

Art. 5.
Umawiające się Strony będą udostępniać uczonym i pracownikom naukowym obu krajów biblioteki publiczne, muzea, wykopaliska archeologiczne oraz archiwa, zgodnie z przepisami prawnymi obowiązującymi w obu krajach, oraz będą wymieniać doświadczenia i informacje o odkryciach i dokumentach historycznych mających związek z historią drugiego kraju.

Art. 6.
Umawiające się Strony będą popierać współpracę między organizacjami radia, telewizji, kinematografii, prasy. W tym celu dokonywana będzie wymiana przedstawicieli tych organizacji oraz wymiana programów, informacji i innych materiałów służących wzajemnemu poznaniu się obu narodów.

Art. 7.
Umawiające się Strony będą popierać tłumaczenia i wydawania wybitnych utworów drugiej Strony w dziedzinach literatury, nauki, kultury i sztuki.

Art. 8.
W celu realizacji niniejszej Umowy Umawiające się Strony będą uzgadniać okresowe programy ustalające praktyczne środki wykonania postanowień zawartych w poprzednich artykułach.

Art. 9.
Umowa niniejsza jest zawarta na okres pięciu lat i ulega automatycznemu przedłużaniu na dalsze pięcioletnie okresy, jeżeli żadna z Umawiających się Stron nie powiadomi pisemnie drugiej Strony na sześć miesięcy przed upływem danego okresu o swym życzeniu wypowiedzenia jej.

Art. 10.
Umowa niniejsza wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

Sporządzono w Trypolisie dnia 27 października 1976 roku, co odpowiada dniu 4 Dhilkada 1396 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i arabskim, przy czym obydwa teksty posiadają jednakową moc.

Z upoważnienia Rządu

Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

Eugeniusz Kułaga

Podsekretarz Stanu w

Ministerstwie Spraw Zagranicznych

Z upoważnienia Rządu

Arabskiej Republiki Libijskiej

Ahmed Al-Atrash

Podsekretarz Stanu w

Ministerstwie Spraw Zagranicznych

Po zaznajomieniu się w powyższą umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 12 maja 1977 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek
UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Arabskiej Republiki Libijskiej o współpracy kulturalnej i naukowej, podpisana w Trypolisie
dnia 27 października 1976 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 27 października 1976 roku została podpisana w Trypolisie Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Arabskiej Republiki Libijskiej o współpracy kulturalnej i naukowej w następującym brzmieniu:


UMOWA
między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Arabskiej Republiki Libijskiej o współpracy kulturalnej i naukowej.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Arabskiej Republiki Libijskiej, kierując się pragnieniem rozwijania współpracy w dziedzinie kulturalnej i naukowej, dążąc do umocnienia więzów przyjaźni i wzajemnego zrozumienia na zasadach równości, poszanowania suwerenności narodowej oraz nieingerencji w sprawy wewnętrzne drugiego kraju, uzgodniły, co następuje:

Art. 1.
Umawiające się Strony będą popierać rozwój współpracy w dziedzinach kultury i sztuki, nauki i oświaty, medycyny, służby zdrowia i sportu oraz wymianę informacji i doświadczeń w tych dziedzinach. W tym celu Umawiające się Strony będą popierać:

a) wymianę profesorów, pracowników naukowych, specjalistów, studentów oraz stażystów;

b) wymianę delegacji kulturalnych, zespołów artystycznych oraz zespołów ludowych;

c) organizowanie wystaw oraz imprez kulturalnych, naukowych i artystycznych;

d) wymianę książek, publikacji oraz materiałów naukowych i kulturalnych;

e) wymianę zespołów sportowych, delegacji oraz grup młodzieżowych.

Art. 2.
Każda ze Stron przyzna drugiej Stronie w miarę swych możliwości, stypendia i staże na uniwersytetach i uczelniach technicznych, w instytucjach badawczych i ośrodkach szkoleniowych.

Art. 3.
Umawiające się Strony będą dążyć do zawarcia porozumienia o wzajemnym uznawaniu równorzędności świadectw, stopni i tytułów naukowych, przyznawanych przez szkoły, uczelnie i instytucje naukowe obu krajów.

Art. 4.
Umawiające się Strony będą dążyć, aby w programach i podręcznikach zatwierdzonych w każdym z obu krajów były zamieszczane prawdziwe i obiektywne informacje o kulturze, historii, geografii i rozwoju społecznym drugiego kraju.

Art. 5.
Umawiające się Strony będą udostępniać uczonym i pracownikom naukowym obu krajów biblioteki publiczne, muzea, wykopaliska archeologiczne oraz archiwa, zgodnie z przepisami prawnymi obowiązującymi w obu krajach, oraz będą wymieniać doświadczenia i informacje o odkryciach i dokumentach historycznych mających związek z historią drugiego kraju.

Art. 6.
Umawiające się Strony będą popierać współpracę między organizacjami radia, telewizji, kinematografii, prasy. W tym celu dokonywana będzie wymiana przedstawicieli tych organizacji oraz wymiana programów, informacji i innych materiałów służących wzajemnemu poznaniu się obu narodów.

Art. 7.
Umawiające się Strony będą popierać tłumaczenia i wydawania wybitnych utworów drugiej Strony w dziedzinach literatury, nauki, kultury i sztuki.

Art. 8.
W celu realizacji niniejszej Umowy Umawiające się Strony będą uzgadniać okresowe programy ustalające praktyczne środki wykonania postanowień zawartych w poprzednich artykułach.

Art. 9.
Umowa niniejsza jest zawarta na okres pięciu lat i ulega automatycznemu przedłużaniu na dalsze pięcioletnie okresy, jeżeli żadna z Umawiających się Stron nie powiadomi pisemnie drugiej Strony na sześć miesięcy przed upływem danego okresu o swym życzeniu wypowiedzenia jej.

Art. 10.
Umowa niniejsza wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

Sporządzono w Trypolisie dnia 27 października 1976 roku, co odpowiada dniu 4 Dhilkada 1396 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i arabskim, przy czym obydwa teksty posiadają jednakową moc.

Z upoważnienia Rządu

Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej

Eugeniusz Kułaga

Podsekretarz Stanu w

Ministerstwie Spraw Zagranicznych

Z upoważnienia Rządu

Arabskiej Republiki Libijskiej

Ahmed Al-Atrash

Podsekretarz Stanu w

Ministerstwie Spraw Zagranicznych

Po zaznajomieniu się w powyższą umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 12 maja 1977 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek
zmiany:
1985-07-01 Dz.U.1985.23.100 art. 3 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 3 ust. 1 pkt 1 lit. d
1990-11-08 Dz.U.1990.72.422 art. 3 pkt 1
1991-07-01 Dz.U.1991.32.131 art. 65, art. 67 ust. 2


USTAWA
z dnia 17 grudnia 1977 r.
o polskiej strefie rybołówstwa morskiego.

W celu wzmożenia ochrony żywych zasobów wód przyległych do brzegu morskiego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i zapewnienia ich racjonalnego wykorzystania, stanowi się, co następuje:

Art. 1. Art. 2. 1. 2. 3. Zewnętrzną granicę polskiej strefy rybołówstwa morskiego stanowi linia łącząca skrajne punkty na liniach będących bocznymi granicami polskiej strefy rybołówstwa morskiego. Szczegółowy przebieg zewnętrznej granicy polskiej strefy rybołówstwa morskiego określają umowy międzynarodowe.

_@POCZ@_ Akty wykonawcze [1]_@KON@_4. W razie braku umów międzynarodowych, o których mowa w ust. 2 i 3, Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia określić granice polskiej strefy rybołówstwa morskiego.

Art. 3. Art. 4. Art. 5. Art. 6. Art. 7. Art. 8. Art. 9. Art. 10. Traci moc ustawa z dnia 12 lutego 1970 r. o ustanowieniu polskiej strefy rybołówstwa morskiego (Dz. U. Nr 3, poz. 14).

Art. 11. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1978 r.
zmiany:
1996-06-02 Dz.U.1996.60.274 ż 1


ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW
z dnia 6 grudnia 1977 r.
w sprawie kwot wynagrodzenia za pracę wolnych od potrąceń z innych tytułów niż świadczenia alimentacyjne.

Na podstawie art. 87 ż 6 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141 i z 1975 r. Nr 16, poz. 91) po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych zarządza się, co następuje:

ż 1. 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

1) najniższego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, ustalonego na podstawie art. 77[4] pkt 1 Kodeksu pracy, po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

2) 75% wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1 - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,

3) 90% wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1 - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 Kodeksu pracy.

2. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty określone w ust. 1 ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

3. Przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych (ust. 1 pkt 1) wynagrodzenie pracownika zatrudnionego u kilku pracodawców podlega zsumowaniu w celu określenia kwoty wolnej od potrąceń.

ż 2. Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 września 1974 r. w sprawie kwot wynagrodzenia za pracę wolnych od potrąceń z innych tytułów niż świadczenia alimentacyjne (Dz. U. Nr 37, poz. 217).

ż 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1978 r.
_@POCZ@_ Orzeczenia [24]_@KON@_MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW OBYWATELSKICH I POLITYCZNYCH
otwarty do podpisu w Nowym Jorku
dnia 19 grudnia 1966 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 19 grudnia 1966 roku został otwarty do podpisu w Nowym Jorku Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych.

Po zaznajomieniu się z powyższym Paktem Rada Państwa uznała go i uznaje za słuszny zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych; oświadcza, że wymieniony Pakt jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 3 marca 1977 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek

(Tekst Paktu jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)


Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych

Państwa Strony niniejszego Paktu,

zważywszy, że zgodnie z zasadami ogłoszonymi w Karcie Narodów Zjednoczonych uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej stanowi podstawę wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie,

uznając, że prawa te wynikają z przyrodzonej godności człowieka,

uznając, że zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka ideał wolnej istoty ludzkiej korzystającej z wolności obywatelskiej i politycznej oraz wyzwolonej od lęku i niedostatku może być osiągnięty tylko wówczas, kiedy zostaną stworzone warunki zapewniające każdemu korzystanie z praw obywatelskich i politycznych oraz gospodarczych, społecznych i kulturalnych,

zważywszy wynikający z Karty Narodów Zjednoczonych obowiązek Państw popierania powszechnego poszanowania i przestrzegania praw i wolności człowieka,

biorąc pod uwagę, że jednostka ludzka, mająca obowiązki w stosunku do innych jednostek i w stosunku do społeczności, do której należy, powinna dążyć do popierania i przestrzegania praw uznanych w niniejszym Pakcie,

zgodziły się na następujące artykuły:

CZĘŚĆ I

Art. 1.
1. Wszystkie narody mają prawo do samostanowienia. Z mocy tego prawa swobodnie określają one swój status polityczny i swobodnie zapewniają swój rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny.

2. Wszystkie narody mogą swobodnie rozporządzać dla swoich celów swymi bogactwami i zasobami naturalnymi bez uszczerbku dla jakichkolwiek zobowiązań wynikających z międzynarodowej współpracy gospodarczej, opartej na zasadzie wzajemnych korzyści, oraz z prawa międzynarodowego. W żadnym przypadku nie można pozbawiać narodu jego własnych środków egzystencji.

3. Państwa Strony niniejszego Paktu, włącznie z Państwami odpowiedzialnymi za administrację terytoriów niesamodzielnych i terytoriów powierniczych, będą popierały realizację prawa do samostanowienia i będą szanowały to prawo zgodnie z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych.

CZĘŚĆ II

Art. 2.
1. Każde z Państw Stron niniejszego Paktu zobowiązuje się przestrzegać i zapewnić wszystkim osobom, które znajdują się na jego terytorium i podlegają jego jurysdykcji, prawa uznane w niniejszym Pakcie, bez względu na jakiekolwiek różnice, takie jak: rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuacja majątkowa, urodzenie lub jakiekolwiek inne okoliczności.

2. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się podjąć, zgodnie z własnym trybem konstytucyjnym i postanowieniami niniejszego Paktu, odpowiednie kroki mające na celu przyjęcie tego rodzaju środków ustawodawczych lub innych, jakie okażą się konieczne w celu realizacji praw uznanych w niniejszym Pakcie, jeżeli nie jest to już przewidziane w obowiązujących przepisach pokrewnych lub w inny sposób.

3. Każde z Państw Stron niniejszego Paktu zobowiązuje się:

a) zapewnić każdej osobie, której prawa lub wolności uznane w niniejszym Pakcie zostały naruszone, skuteczny środek ochrony prawnej, nawet gdy naruszenie to zostało dokonane przez osoby działające w charakterze urzędowym;

b) zapewnić, aby prawo każdego człowieka do takiego środka ochrony prawnej było określone przez właściwe władze sądowe, administracyjne lub ustawodawcze albo przez jakąkolwiek inną właściwą władzę, przewidzianą w systemie prawnym danego Państwa, oraz rozwijać możliwości ochrony praw na drodze sądowej;

c) zapewnić realizowanie przez właściwe władze środków ochrony prawnej, gdy zostały one przyznane.

Art. 3.
Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się zapewnić mężczyznom i kobietom równe prawo do korzystania ze wszystkich praw obywatelskich i politycznych wymienionych w niniejszym Pakcie.

Art. 4.
1. W przypadku gdy wyjątkowe niebezpieczeństwo publiczne zagraża istnieniu narodu i zostało ono urzędowo ogłoszone, Państwa Strony niniejszego Paktu mogą podjąć kroki mające na celu zawieszenie stosowania zobowiązań wynikających z niniejszego Paktu w zakresie ściśle odpowiadającym wymogom sytuacji, pod warunkiem, że kroki te nie są sprzeczne z innymi ich zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego i nie pociągają za sobą dyskryminacji wyłącznie z powodu rasy, koloru skóry, płci, języka, religii lub pochodzenia społecznego.

2. Powyższe postanowienie nie upoważnia do zawieszenia stosowania postanowień artykułów 6, 7, 8 (ustępy 1 i 2), 11, 15, 16 i 18.

3. Każde z Państw Stron niniejszego Paktu, korzystające z prawa do zawieszenia stosowania zobowiązań, poinformuje natychmiast pozostałe Państwa Strony niniejszego Paktu, za pośrednictwem Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, jakie postanowienia Paktu zostały zawieszone oraz jakie były tego powody. Następnie Państwo to zawiadomi tą samą drogą o terminie, w którym zawieszenie przestaje obowiązywać.

Art. 5.
1. Żadne postanowienie niniejszego Paktu nie może być interpretowane jako przyznanie jakiemukolwiek Państwu, grupie lub osobie jakiegokolwiek prawa do podjęcia czynności lub dokonania aktu mającego na celu zniweczenie praw lub wolności uznanych w niniejszym Pakcie albo ich ograniczenie w szerszym stopniu, niż przewiduje to niniejszy Pakt.

2. Żadne z podstawowych praw człowieka uznanych lub istniejących w którymkolwiek z Państw Stron niniejszego Paktu na podstawie ustaw, konwencji, zarządzeń lub zwyczaju nie może być ograniczone ani zawieszone pod pretekstem, że niniejszy Pakt nie uznaje takich praw lub że uznaje je w węższym zakresie.

CZĘŚĆ III

Art. 6.
1. Każda istota ludzka ma przyrodzone prawo do życia. Prawo to powinno być chronione przez ustawę. Nikt nie może być samowolnie pozbawiony życia.

2. W krajach, w których kara śmierci nie została zniesiona, wyrok śmierci może być wydany jedynie za najcięższe zbrodnie, zgodnie z ustawą, która obowiązywała w chwili popełnienia zbrodni i nie narusza postanowień niniejszego Paktu i Konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa. Kara ta może być wykonana tylko na podstawie prawomocnego wyroku wydanego przez właściwy sąd.

3. W przypadku gdy pozbawienie życia stanowi zbrodnię ludobójstwa, jest oczywiste, że żadne postanowienie niniejszego artykułu nie upoważnia żadnego Państwa Strony niniejszego Paktu do uchylenia się w jakikolwiek sposób od zobowiązań przyjętych przez nie na podstawie postanowień Konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa.

4. Każdy skazany na śmierć ma prawo ubiegać się o ułaskawienie lub zamianę kary. Amnestia, ułaskawienie lub zamiana kary śmierci mogą być zastosowane we wszystkich przypadkach.

5. Wyrok śmierci nie będzie wydany w odniesieniu do przestępstw popełnionych przez osoby w wieku poniżej 18 lat i nie będzie wykonywany w stosunku do kobiet ciężarnych.

6. Nie można powoływać się na żadne postanowienie niniejszego artykułu w celu opóźnienia lub niedopuszczenia do zniesienia kary śmierci przez jakiekolwiek Państwo Stronę niniejszego Paktu.

Art. 7.
Nikt nie będzie poddawany torturom lub okrutnemu, nieludzkiemu albo poniżającemu traktowaniu lub karaniu. W szczególności nikt nie będzie poddawany, bez swej zgody swobodnie wyrażonej, doświadczeniom lekarskim lub naukowym.

Art. 8.
1. Nie wolno nikogo trzymać w niewoli; niewolnictwo i handel niewolnikami, we wszystkich formach, są zakazane.

2. Nie wolno nikogo trzymać w poddaństwie.

3.
a) Nie wolno nikogo zmuszać do pracy przymusowej lub obowiązkowej;

b) punkt a) niniejszego ustępu nie może być interpretowany jako zakazujący wykonywania ciężkiej pracy zgodnie z wyrokiem właściwego sądu w krajach, w których pozbawienie wolności połączone z ciężkimi robotami może być orzeczone jako kara za zbrodnie;

c) w rozumieniu niniejszego ustępu wyrażenie "praca przymusowa lub obowiązkowa" nie obejmuje:

i) wszelkiej pracy lub świadczeń nie wymienionych w punkcie b), a zwykle wymaganych od osób pozbawionych wolności na skutek prawomocnego orzeczenia sądu lub od osób w okresie warunkowego zwolnienia od takiego pozbawienia wolności;

ii) wszelkich świadczeń o charakterze wojskowym, a w krajach uznających uchylanie się od służby wojskowej ze względów religijnych wszelkich świadczeń na rzecz Państwa wymaganych przez ustawę od osób uchylających się;

iii) wszelkich świadczeń wymaganych w przypadkach wyjątkowej sytuacji albo klęski zagrażającej życiu lub dobrobytowi społeczeństwa;

iv) wszelkiej pracy lub świadczeń stanowiących część normalnych obowiązków obywatelskich.

Art. 9.
_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie może być samowolnie aresztowany lub zatrzymany. Nikt nie może być pozbawiony wolności inaczej, jak tylko na zasadach i w trybie ustalonym przez ustawę.

2. Osobę aresztowaną należy poinformować w chwili aresztowania o przyczynach aresztowania i w krótkim czasie powiadomić o wysuwanych przeciwko niej zarzutach.

3. Osoba aresztowana lub zatrzymana pod zarzutem dokonania przestępstwa powinna być w krótkim czasie postawiona przed sędzią lub przed inną osobą ustawowo uprawnioną do sprawowania władzy sądowej i powinna być osądzona w rozsądnym terminie lub zwolniona. Nie powinno stanowić ogólnej zasady, że osoby oczekujące na rozprawę mają być zatrzymane w areszcie, lecz zwolnienie ich może być uzależnione od gwarancji zapewniających ich stawienie się na rozprawę, w każdej innej fazie postępowania sądowego oraz - w razie potrzeby - w celu wykonania wyroku.

4. Każdy pozbawiony wolności przez aresztowanie lub zatrzymanie ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego orzeczenia przez sąd o legalności zatrzymania i zarządzenia zwolnienia, jeżeli to zatrzymanie okaże się bezprawne.

5. Każdy, kto został bezprawnie aresztowany lub zatrzymany, ma prawo do odszkodowania, którego może dochodzić w drodze sądowej.

Art. 10.
1. Każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka.

2.
a) Osoby oskarżone będą, oprócz wyjątkowych okoliczności, oddzielone od osób skazanych i będą podlegały innemu traktowaniu, odpowiadającemu ich statusowi osób nie skazanych;

b) oskarżeni młodociani będą oddzieleni od dorosłych i możliwie jak najszybciej postawieni przed sądem celem osądzenia.

3. System penitencjarny obejmować będzie traktowanie więźniów, którego zasadniczym celem będzie ich poprawa i rehabilitacja społeczna. Przestępcy młodociani będą oddzieleni od dorosłych i traktowani stosownie do swego wieku i statusu prawnego.

Art. 11.
Nikt nie może być pozbawiony wolności jedynie z powodu niemożności wywiązania się z zobowiązań umownych.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_Art. 12.
1. Każdy człowiek przebywający legalnie na terytorium jakiegokolwiek Państwa będzie miał prawo, w obrębie tego terytorium, do swobody poruszania się i wolności wyboru miejsca zamieszkania.

2. Każdy człowiek ma prawo opuścić jakikolwiek kraj, włączając w to swój własny.

3. Wymienione wyżej prawa nie mogą podlegać żadnym ograniczeniom, z wyjątkiem tych, które są przewidziane przez ustawę, są konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwowego, porządku publicznego, zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych i są zgodne z pozostałymi prawami uznanymi w niniejszym Pakcie.

4. Nikt nie może być samowolnie pozbawiony prawa wjazdu do swego własnego kraju.

Art. 13.
Cudzoziemiec przebywający legalnie na terytorium Państwa Strony niniejszego Paktu może być z niego wydalony jedynie w wykonaniu decyzji podjętej zgodnie z ustawą i będzie miał prawo, jeżeli ważne względy bezpieczeństwa państwowego nie przemawiają przeciw temu, przedłożyć argumenty przeciwko swemu wydaleniu oraz domagać się ponownego zbadania swej sprawy przez właściwe władze albo osobę lub osoby specjalnie przez te władze wyznaczone i być przed nimi w tym celu reprezentowanym.

Art. 14.
_@POCZ@_ Orzeczenia [2]_@KON@_1. Wszyscy ludzie są równi przed sądem i trybunałami. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny i bezstronny sąd, ustanowiony przez ustawę, przy orzekaniu co do zasadności oskarżenia przeciw niemu w sprawach karnych bądź co do jego praw i obowiązków w sprawach cywilnych. Prasa i publiczność mogą być wykluczone z całości lub części rozprawy sądowej ze względu na moralność, porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w demokratycznym społeczeństwie albo jeżeli interes życia prywatnego stron tego wymaga, albo w stopniu, w jakim sąd uzna to za bezwzględnie konieczne w szczególnych okolicznościach, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom sprawiedliwości; jednakże każde orzeczenie sądu wydane w jakiejkolwiek sprawie karnej lub cywilnej będzie publicznie ogłoszone, z wyjątkiem przypadków, gdy wymaga tego interes młodocianych lub gdy sprawa dotyczy sporów małżeńskich albo opieki nad dziećmi.

2. Każda osoba oskarżona o popełnienie przestępstwa ma prawo być uważana za niewinną aż do udowodnienia jej winy zgodnie z ustawą.

3. Każda osoba oskarżona o popełnienie przestępstwa ma prawo, na zasadach pełnej równości, co najmniej do następujących gwarancji:

a) otrzymania niezwłocznie szczegółowej informacji w języku dla niech zrozumiałym o rodzaju i przyczynie oskarżenia;

b) dysponowania odpowiednim czasem i możliwościami w celu przygotowania obrony i porozumienia się z obrońcą przez siebie wybranym;

c) rozprawy bez nieuzasadnionej zwłoki;

d) obecności na rozprawie, bronienia się osobiście lub przez obrońcę przez siebie wybranego; do otrzymania informacji, jeżeli nie posiada obrońcy, o istnieniu powyższego prawa oraz posiadania obrońcy wyznaczonego dla niej w każdym przypadku, kiedy interesy sprawiedliwości tego wymagają, bez ponoszenia kosztów obrony w przypadkach, kiedy oskarżony nie posiada dostatecznych środków na ich pokrycie;

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_e) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia i zapewnienia obecności i przesłuchania świadków obrony na tych samych warunkach, co świadków oskarżenia;

f) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli oskarżony nie rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie;

g) nieprzymuszania do zeznawania przeciwko sobie lub do przyznania się do winy.

4. W stosunku do młodocianych postępowanie powinno brać pod uwagę ich wiek oraz potrzebę wpływania na ich reedukację.

5. Każda osoba skazana za przestępstwo ma prawo odwołania się do sądu wyższej instancji w celu ponownego rozpatrzenia orzeczenia o winie i karze zgodnie z ustawą.

6. Jeżeli prawomocne orzeczenie skazujące zostało następnie uchylone lub nastąpiło ułaskawienie na podstawie nowych lub nowo ujawnionych faktów, które niezbicie wykazały, że zaszła omyłka sądowa, wówczas osobie, która poniosła karę w wyniku takiego skazania, będzie przyznane odszkodowanie zgodnie z ustawą, chyba że zostanie udowodnione, iż osoba ta ponosi całkowicie lub częściowo winę za nieujawnienie w porę nieznanego faktu.

7. Nikt nie może być ponownie ścigany lub karany za przestępstwo, za które już raz został prawomocnie skazany lub uniewinniony zgodnie z ustawą i procedurą karną danego kraju.

_@POCZ@_ Orzeczenia [4]_@KON@_Art. 15.
_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Nikt nie może być skazany za czyn lub zaniechanie, które w myśl prawa wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowiły przestępstwa w chwili ich popełnienia. Nie może być również zastosowana kara surowsza od tej, którą można było wymierzyć w chwili popełnienia przestępstwa. Jeżeli po popełnieniu przestępstwa ustanowiona zostanie przez ustawę kara łagodniejsza za takie przestępstwo, przestępca będzie miał prawo z tego korzystać.

2. Nic w niniejszym artykule nie ogranicza sądzenia i karania jakiejkolwiek osoby za jakikolwiek czyn lub zaniechanie, które w chwili ich popełnienia stanowiły przestępstwo w myśl ogólnych zasad prawa uznanych przez społeczność międzynarodową.

Art. 16.
Każdy ma prawo do uznawania wszędzie jego podmiotowości prawnej.

Art. 17.
1. Nikt nie może być narażony na samowolną lub bezprawną ingerencję w jego życie prywatne, rodzinne, dom czy korespondencję ani też na bezprawne zamachy na jego cześć i dobre imię.

2. Każdy ma prawo do ochrony prawnej przed tego rodzaju ingerencjami i zamachami.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_Art. 18.
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność posiadania lub przyjmowania wyznania lub przekonań według własnego wyboru oraz do uzewnętrzniania indywidualnie czy wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań przez uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie.

2. Nikt nie może podlegać przymusowi, który stanowiłby zamach na jego wolność posiadania lub przyjmowania wyznania albo przekonań według własnego wyboru.

3. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i są konieczne dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób.

4. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się do poszanowania wolności rodziców lub, w odpowiednich przypadkach, opiekunów prawnych do zapewnienia swym dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z własnymi przekonaniami.

Art. 19.
1. Każdy człowiek ma prawo do posiadania bez przeszkód własnych poglądów.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_2. Każdy człowiek ma prawo do swobodnego wyrażania opinii; prawo to obejmuje swobodę poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania wszelkich informacji i poglądów, bez względu na granice państwowe, ustnie, pismem lub drukiem, w postaci dzieła sztuki bądź w jakikolwiek inny sposób według własnego wyboru.

3. Realizacja praw przewidzianych w ustępie 2 niniejszego artykułu pociąga za sobą specjalne obowiązki i specjalną odpowiedzialność. Może ona w konsekwencji podlegać pewnym ograniczeniom, które powinny być jednak wyraźnie przewidziane przez ustawę i które są niezbędne w celu:

a) poszanowanie praw i dobrego imienia innych,

b) ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego albo zdrowia lub moralności publicznej.

Art. 20.
1. Wszelka propaganda wojenna powinna być ustawowo zakazana.

2. Popieranie w jakikolwiek sposób nienawiści narodowej, rasowej lub religijnej, stanowiące podżeganie do dyskryminacji, wrogości lub gwałtu, powinno być ustawowo zakazane.

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_Art. 21.
Uznaje się prawo do spokojnego zgromadzania się. Na wykonywanie tego prawa nie mogą być nałożone ograniczenia inne niż ustalone zgodnie z ustawą i konieczne w demokratycznym społeczeństwie w interesie bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, porządku publicznego bądź dla ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób.

Art. 22.
_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_1. Każdy ma prawo do swobodnego stowarzyszania się z innymi, włącznie z prawem do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych w celu ochrony swych interesów.

2. Na wykonywanie tego prawa nie mogą być nałożone ograniczenia inne niż przewidziane przez ustawę i konieczne w demokratycznym społeczeństwie w interesie bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, porządku publicznego bądź dla ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w nałożeniu ograniczeń zgodnych z ustawą na wykonywanie tego prawa przez członków sił zbrojnych i policji.

3. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uprawnia Państw Stron Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1948 r. dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych do podejmowania kroków ustawodawczych lub stosowania prawa w sposób, który naruszałby gwarancje przewidziane w tej Konwencji.

Art. 23.
1. Rodzina jest naturalną i podstawową komórką społeczeństwa i ma prawo do ochrony ze strony społeczeństwa i Państwa.

2. Uznaje się prawo mężczyzn i kobiet w wieku małżeńskim do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny.

3. Żaden związek małżeński nie może być zawarty bez swobodnie wyrażonej i pełnej zgody przyszłych małżonków.

4. Państwa Strony niniejszego Paktu podejmą odpowiednie kroki w celu zapewnienia równych praw i obowiązków małżonków w odniesieniu do zawarcia małżeństwa, podczas jego trwania i przy jego rozwiązaniu. W przypadku rozwiązania małżeństwa należy podjąć środki w celu zapewnienia dzieciom niezbędnej ochrony.

Art. 24.
1. Każde dziecko, bez żadnej dyskryminacji ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuację majątkową lub urodzenie, ma prawo do środków ochrony, jakich wymaga status małoletniego, ze strony rodziny, społeczeństwa i Państwa.

2. Każde dziecko powinno być zarejestrowane niezwłocznie po urodzeniu i posiadać nazwisko.

3. Każde dziecko ma prawo do nabycia obywatelstwa.

Art. 25.
Każdy obywatel ma prawo i możliwości, bez żadnej dyskryminacji, o której mowa w artykule 2, i bez nieuzasadnionych ograniczeń:

a) uczestniczenia w kierowaniu sprawami publicznymi bezpośrednio lub za pośrednictwem swobodnie wybranych przedstawicieli;

b) korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego w rzetelnych wyborach, przeprowadzanych okresowo, opartych na głosowaniu powszechnym, równym i tajnym, gwarantującym wyborcom swobodne wyrażenie woli;

_@POCZ@_ Orzeczenia [1]_@KON@_c) dostępu do służby publicznej w swoim kraju na ogólnych zasadach równości.

Art. 26.
Wszyscy są równi wobec prawa i są uprawnieni bez żadnej dyskryminacji do jednakowej ochrony prawnej. Jakakolwiek dyskryminacja w tym zakresie powinna być ustawowo zakazana oraz powinna być zagwarantowana przez ustawę równa dla wszystkich i skuteczna ochrona przed dyskryminacją z takich względów, jak: rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuacja majątkowa, urodzenie lub jakiekolwiek inne okoliczności.

Art. 27.
W Państwach, w których istnieją mniejszości etniczne, religijne lub językowe, osoby należące do tych mniejszości nie mogą być pozbawione prawa do własnego życia kulturalnego, wyznawania i praktykowania własnej religii oraz posługiwania się własnym językiem wraz z innymi członkami danej grupy.

CZĘŚĆ IV

Art. 28.
1. Powołuje się Komitet Praw Człowieka (zwany dalej w niniejszym Pakcie "Komitetem"). Składa się on z osiemnastu członków i sprawuje funkcje wymienione poniżej.

2. Komitet składa się z obywateli Państw Stron niniejszego Paktu, którzy powinni być ludźmi o wysokim poziomie moralnym i uznanej kompetencji w dziedzinie praw człowieka, przy czym należy uwzględnić celowość udziału pewnej liczby osób o doświadczeniu prawniczym.

3. Członkowie Komitetu są wybierani i pełnią swe funkcje we własnym imieniu.

Art. 29.
1. Członkowie Komitetu są wybierani w tajnym głosowaniu z listy osób odpowiadających wymogom określonym w artykule 28, które zostaną w tym celu zgłoszone przez Państwa Strony niniejszego Paktu.

2. Każde z Państw Stron niniejszego Paktu może zgłosić najwyżej dwie osoby. Osoby te powinny być obywatelami Państwa zgłaszającego.

3. Ta sama osoba może być zgłoszona ponownie.

Art. 30.
1. Pierwsze wybory odbędą się nie później niż w sześć miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego Paktu.

2. Co najmniej na cztery miesiące przed terminem każdych wyborów do Komitetu, z wyjątkiem wyborów mających na celu obsadzenie wakatu ogłoszonego zgodnie z artykułem 34, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych skieruje do Państw Stron niniejszego Paktu pisemne zaproszenie do zgłoszenia kandydatów na członków Komitetu w ciągu trzech miesięcy.

3. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych sporządza alfabetyczną listę wszystkich zgłoszonych w ten sposób kandydatów, ze wskazaniem Państw, które ich zgłosiły, i przedkłada ją Państwom Stronom niniejszego Paktu nie później niż na miesiąc przed terminem każdych wyborów.

4. Wybory członków Komitetu odbywają się na posiedzeniu Państw Stron niniejszego Paktu, zwołanym przez Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w siedzibie Organizacji. Na posiedzeniu tym, dla którego quorum wynosi dwie trzecie Państw Stron niniejszego Paktu, za wybranych uznani zostaną ci kandydaci, którzy otrzymają największą liczbę głosów i bezwzględną większość głosów przedstawicieli Państw Stron obecnych i głosujących.

Art. 31.
1. W skład Komitetu nie może wejść więcej niż jeden obywatel tego samego Państwa.

2. W wyborach do Komitetu uwzględniona będzie zasada sprawiedliwego podziału geograficznego i reprezentacji różnych form cywilizacji, jak również podstawowych systemów prawnych.

Art. 32.
1. Członkowie Komitetu wybierani są na okres czterech lat. Mogą oni być ponownie wybrani, jeżeli ich kandydatury zostaną ponownie zgłoszone. Jednakże mandat dziewięciu spośród członków Komitetu wybranych w pierwszych wyborach wygasa po upływie dwóch lat; niezwłocznie po pierwszych wyborach nazwiska tych dziewięciu członków Komitetu zostaną wybrane drogą losowania przez przewodniczącego posiedzenia, o którym mowa w artykule 30 ustęp 4.

2. Po wygaśnięciu mandatu wybory zostaną przeprowadzone zgodnie z postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej części Paktu.

Art. 33.
1. Jeżeli według jednomyślnej opinii pozostałych członków jeden z członków Komitetu przestał wykonywać swe funkcje z jakiejkolwiek innej przyczyny niż czasowa nieobecność, Przewodniczący Komitetu zawiadomi o tym Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, który ogłosi wakat w składzie Komitetu.

2. W przypadku śmierci lub rezygnacji jednego z członków Komitetu Przewodniczący niezwłocznie zawiadomi Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, który ogłosi wakat od dnia śmierci lub od dnia, od którego rezygnacja pociąga za sobą skutki prawne.

Art. 34.
1. W przypadku ogłoszenia wakatu zgodnie z artykułem 33 oraz jeżeli mandat członka, który ma być zastąpiony, nie wygasa w ciągu sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia wakatu, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomi o tym wszystkie Państwa Strony niniejszego Paktu, które mogą w ciągu dwóch miesięcy zgłosić zgodnie z artykułem 29 kandydatów w celu wypełnienia wakatu.

2. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych sporządzi listę alfabetyczną osób w ten sposób zgłoszonych i przedłoży ją Państwom Stronom niniejszego Paktu. Następnie zostaną przeprowadzone wybory w celu obsadzenia wakującego miejsca, zgodnie z odpowiednimi postanowieniami tej części niniejszego Paktu.

3. Członek Komitetu wybrany w celu wypełnienia wakatu ogłoszonego zgodnie z artykułem 33 będzie piastował swe funkcje przez okres, jaki pozostał do czasu wygaśnięcia kadencji członka, którego miejsce stało się wakujące w Komitecie zgodnie z postanowieniami wymienionego artykułu.

Art. 35.
Członkowie Komitetu otrzymują, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, wynagrodzenie z funduszów Organizacji Narodów Zjednoczonych na zasadach i warunkach, jakie ustali Zgromadzenie Ogólne, uwzględniając wagę zadań Komitetu.

Art. 36.
Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zapewni niezbędny personel i środki materialne konieczne do efektywnego wykonywania funkcji Komitetu przewidzianych w niniejszym Pakcie.

Art. 37.
1. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zwoła pierwsze posiedzenie Komitetu w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Po pierwszym posiedzeniu Komitet zbiera się w każdym przypadku przewidzianym w jego regulaminie.

3. Komitet zbiera się normalnie w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych lub w Biurze Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie.

Art. 38.
Każdy z członków Komitetu przed objęciem swych funkcji składa na posiedzeniu otwartym Komitetu uroczyste oświadczenie, iż będzie wykonywał swe obowiązki w sposób bezstronny i sumienny.

Art. 39.
1. Komitet wybiera swoje biuro na okres dwóch lat. Członkowie biura mogą być ponownie wybrani.

2. Komitet ustali swój regulamin, który będzie zawierał m. in. następujące postanowienia:

a) 12 członków stanowi quorum,

b) decyzje Komitetu są podejmowane większością głosów obecnych członków.

Art. 40.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się do przedkładania sprawozdań na temat środków przedsięwziętych w celu realizacji praw uznanych w niniejszym Pakcie oraz postępu dokonanego w dziedzinie korzystania z tych praw:

a) w ciągu roku od dnia wejścia w życie niniejszego Paktu dla tych Państw Stron,

b) następnie na każde wezwanie Komitetu.

2. Wszystkie sprawozdania zostaną przedłożone Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przekaże je Komitetowi do rozpatrzenia. Sprawozdania powinny wskazywać czynniki i trudności - o ile takie istnieją - wpływające na realizację niniejszego Paktu.

3. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych może w porozumieniu z Komitetem przekazać organizacjom wyspecjalizowanym kopie tych części sprawozdań, które mogą dotyczyć ich zakresu działalności.

4. Komitet bada sprawozdania przedłożone przez Państwa Strony niniejszego Paktu. Przekazuje on Państwom Stronom swoje sprawozdania wraz z takimi uwagami natury ogólnej, jakie uzna za właściwe. Komitet może również przekazać te uwagi wraz z kopiami sprawozdań, jakie otrzymał od Państw Stron niniejszego Paktu, Radzie Gospodarczej i Społecznej.

5. Państwa Strony niniejszego Paktu mogą przedłożyć Komitetowi komentarze do uwag, jakie mogą być uczynione zgodnie z ustępem 4 niniejszego artykułu.

Art. 41.
1. Zgodnie z niniejszym artykułem Państwo Strona niniejszego Paktu może w każdej chwili oświadczyć, że uznaje właściwość Komitetu do przyjmowania i rozważania zawiadomień, w których jedno Państwo Strona twierdzi, że inne Państwo Strona nie wypełnia swych zobowiązań wynikających z niniejszego Paktu. Zawiadomienia, o których mowa w niniejszym artykule, będą przyjmowane i rozważane tylko w przypadku, gdy zostaną przedłożone przez Państwo Stronę, które złożyło oświadczenie uznające właściwość Komitetu wobec niego. Komitet nie będzie przyjmował żadnych zawiadomień, jeśli będą one dotyczyły Państwa Strony, które nie złożyło takiego oświadczenia. Zawiadomienia przyjęte zgodnie z niniejszym artykułem będą rozpatrywane w trybie następującym:

a) w przypadku gdy jedno z Państw Stron niniejszego Paktu uważa, że inne Państwo Strona nie wykonuje postanowień niniejszego Paktu, może mu ono zwrócić na to uwagę drogą pisemnego zawiadomienia; Państwo otrzymujące zawiadomienie dostarczy w ciągu trzech miesięcy od dnia jego otrzymania Państwu, które je przesłało, wyjaśnienie lub inne oświadczenie na piśmie naświetlające sprawę, które powinno zawierać w stopniu, w jakim jest to możliwe i celowe, informacje dotyczące wewnętrznej procedury oraz środków odwoławczych już zastosowanych, będących w toku stosowania lub dostępnych w tej sprawie;

b) jeżeli sprawa nie zostanie rozstrzygnięta ku zadowoleniu obu zainteresowanych Państw Stron w ciągu sześciu miesięcy od dnia otrzymania przez Państwo otrzymujące pierwszego zawiadomienia, każde z tych Państw będzie miało prawo skierować sprawę do Komitetu przez zawiadomienie Komitetu oraz drugiego Państwa;

c) Komitet rozpatruje przekazaną mu sprawę tylko po upewnieniu się, że dostępne wewnętrzne środki odwoławcze zostały zastosowane i wyczerpane w tej sprawie zgodnie z ogólnie uznanymi zasadami prawa międzynarodowego; zasada ta nie ma zastosowania w przypadkach nieuzasadnionej zwłoki w przeprowadzeniu postępowania odwoławczego;

d) Komitet rozpatruje zawiadomienia, o których mowa w niniejszym artykule, na posiedzeniach przy drzwiach zamkniętych;

e) z zastrzeżeniem postanowień punktu c) Komitet powinien udostępnić zainteresowanym Państwom Stronom swe dobre usługi, dążąc do polubownego rozstrzygnięcia sprawy w oparciu o poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności uznanych w niniejszym Pakcie;

f) w każdej przekazanej mu sprawie Komitet może zwrócić się do wspomnianych w punkcie b) zainteresowanych Państw Stron o dostarczenie mu wszelkich informacji dotyczących danej sprawy;

g) zainteresowane Państwa Strony wspomniane w punkcie b) mają prawo być reprezentowane podczas rozpatrywania sprawy przez Komitet oraz składać uwagi ustnie lub pisemnie bądź w obu formach;

h) Komitet powinien w ciągu dwunastu miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w punkcie b), przedłożyć sprawozdanie:

i) jeżeli zostało osiągnięte rozstrzygnięcie zgodnie z postanowieniami punktu e), Komitet ograniczy swe sprawozdanie do krótkiego przedstawienia faktów i osiągniętego rozstrzygnięcia;

ii) jeżeli nie zostało osiągnięte rozstrzygnięcie zgodnie z postanowieniem punktu e), Komitet ograniczy swe sprawozdanie do krótkiego przedstawienia faktów; pisemne uwagi Państw Stron oraz protokół zawierający uwagi ustne, poczynione przez zainteresowane Państwa Strony, zostaną załączone do sprawozdania.

W każdej sprawie sprawozdanie powinno być przekazane zainteresowanym Państwom Stronom.

2. Postanowienia niniejszego artykułu wejdą w życie z chwilą złożenia oświadczenia, o którym mowa w ustępie 1, przez dziesięć Państw Stron niniejszego Paktu. Oświadczenia takie powinny być złożone przez Państwa Strony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przekaże ich kopie innym Państwom Stronom. Oświadczenie może zostać w każdej chwili wycofane w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego. Wycofanie takie nie przeszkadza w rozpatrzeniu sprawy będącej przedmiotem zawiadomienia już przekazanego zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu; po otrzymaniu przez Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych notyfikacji o wycofaniu oświadczenia nie będą przyjmowane dalsze zawiadomienia od jakichkolwiek Państw Stron, chyba że zainteresowane Państwo Strona złożyło ponowne oświadczenie.

Art. 42.
1.
a) Jeżeli sprawa przedłożona Komitetowi zgodnie z artykułem 41 nie zostanie rozstrzygnięta ku zadowoleniu zainteresowanych Państw Stron, Komitet może, po uprzednim uzyskaniu zgody zainteresowanych Państw Stron, powołać Komisję Pojednawczą ad hoc (zwaną dalej "Komisją"); Komisja świadczy swe dobre usługi zainteresowanym Państwom Stronom w celu polubownego rozstrzygnięcia sprawy w oparciu o poszanowanie niniejszego Paktu;

b) Komisja składa się z pięciu osób wyznaczonych zgodnie z porozumieniem pomiędzy zainteresowanymi Państwami Stronami; jeżeli zainteresowane Państwa Strony nie osiągną w ciągu trzech miesięcy porozumienia odnośnie do części lub całości składu Komisji, wówczas ci członkowie Komisji, co do których nie osiągnięto porozumienia, zostaną wybrani w tajnym głosowaniu większością dwóch trzecich głosów członków Komitetu spośród nich samych.

2. Członkowie Komisji pełnią swe funkcje w imieniu własnym. Nie mogą oni być obywatelami zainteresowanych Państw Stron ani obywatelami Państwa nie będącego stroną niniejszego Paktu, ani też obywatelami Państwa Strony, które nie złożyło oświadczenia przewidzianego w artykule 41.

3. Komisja wybiera swego Przewodniczącego oraz przyjmuje własny regulamin.

4. Posiedzenia Komisji odbywają się normalnie w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych lub w Biurze Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie. Mogą one jednak odbywać się w innych dogodnych miejscach, które Komisja ustali w porozumieniu z Sekretarzem Generalnym Organizacji Narodów Zjednoczonych i zainteresowanymi Państwami Stronami.

5. Sekretariat powołany zgodnie z artykułem 36 obsługuje również komisje powołane na podstawie niniejszego artykułu.

6. Informacje otrzymane i rozpatrzone przez Komitet powinny być udostępnione Komisji, która może wezwać zainteresowane Państwa Strony do dostarczenia wszelkich innych uzupełniających informacji dotyczących danej sprawy.

7. Po rozpatrzeniu sprawy we wszystkich jej aspektach, lecz w każdym razie nie później niż w dwanaście miesięcy od dnia przedłożenia jej tej sprawy, Komisja przedstawia sprawozdanie Przewodniczącemu Komitetu celem przekazania go zainteresowanym Państwom Stronom:

a) jeżeli Komisja nie jest w stanie zakończyć rozpatrywania sprawy w ciągu dwunastu miesięcy, ograniczy swe sprawozdanie do krótkiego przedstawienia stanu rozpatrywania sprawy;

b) jeżeli zostało osiągnięte polubowne rozstrzygnięcie sprawy w oparciu o poszanowanie praw człowieka, uznanych w niniejszym Pakcie, Komisja ograniczy swe sprawozdanie do krótkiego przedstawienia faktów i osiągniętego rozstrzygnięcia;

c) jeżeli rozstrzygnięcie w myśl punktu b) nie zostało osiągnięte, sprawozdanie Komisji powinno zawierać ustalenia we wszystkich kwestiach faktycznych dotyczących sporu między zainteresowanymi Państwami Stronami, a także pogląd Komisji odnośnie do możliwości osiągnięcia polubownego rozstrzygnięcia sprawy. Sprawozdanie powinno również zawierać uwagi pisemne oraz protokół uwag ustnych poczynionych przez zainteresowane Państwa Strony;

d) jeżeli Komisja przedłoży sprawozdanie zgodnie z punktem c), zainteresowane Państwa Strony zawiadomią, w ciągu trzech miesięcy od dnia otrzymania tego sprawozdania, Przewodniczącego Komitetu, czy akceptują treść sprawozdania Komisji.

8. Postanowienia niniejszego artykułu nie ograniczają obowiązków Komitetu przewidzianych w artykule 41.

9. Zainteresowane Państwa Strony pokryją w równym stopniu wszelkie wydatki członków Komisji zgodnie z preliminarzem, który zostanie sporządzony przez Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.

10. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych jest upoważniony do pokrycia - w razie potrzeby - wydatków członków Komisji, zanim zainteresowane Państwa Strony dokonają ich zwrotu zgodnie z ustępem 9 niniejszego artykułu.

Art. 43.
Członkowie Komitetu i Komisji Pojednawczej ad hoc, wyznaczeni zgodnie z postanowieniami artykułu 41, korzystają z ułatwień, przywilejów i immunitetów, jakie przysługują ekspertom działającym z ramienia Organizacji Narodów Zjednoczonych, zgodnie z postanowieniami odpowiednich rozdziałów Konwencji dotyczącej przywilejów i immunitetów Narodów Zjednoczonych.

Art. 44.
Postanowienia dotyczące wykonania niniejszego Paktu stosuje się bez uszczerbku dla sposobów postępowania w dziedzinie praw człowieka określonych przez - lub na podstawie aktów konstytucyjnych i konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych i organizacji wyspecjalizowanych oraz nie stanowią przeszkody w stosowaniu przez Państwa Strony niniejszego Paktu innych sposobów załatwiania sporów, zgodnie z ogólnymi bądź szczegółowymi porozumieniami międzynarodowymi, obowiązującymi w stosunkach między nimi.

Art. 45.
Komitet przedkłada Zgromadzeniu Ogólnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, za pośrednictwem Rady Gospodarczej i Społecznej, roczne sprawozdania ze swej działalności.

Art. 46.
Żadne z postanowień niniejszego Paktu nie może być interpretowane jako naruszające postanowienia Karty Narodów Zjednoczonych i statutów organizacji wyspecjalizowanych, określających odpowiednie obowiązki różnych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych i organizacji wyspecjalizowanych odnośnie do spraw, których dotyczy niniejszy Pakt.

Art. 47.
Żadne z postanowień niniejszego Paku nie może być interpretowane jako naruszające przyrodzone prawo wszystkich narodów do pełnego i swobodnego posiadania i użytkowania ich bogactw i zasobów naturalnych.

CZĘŚĆ VI

Art. 48.
1. Niniejszy Pakt jest otwarty do podpisu dla wszystkich Państw członków Organizacji Narodów Zjednoczonych lub członków jakiejkolwiek organizacji wyspecjalizowanej, a także dla wszystkich Państw stron Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości oraz wszystkich innych Państw zaproszonych przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych do stania się Stroną niniejszego Paktu.

2. Niniejszy Pakt podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne będą złożone Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

3. Niniejszy Pakt jest otwarty do przystąpienia dla wszystkich Państw, o których mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu.

4. Przystąpienia dokonuje się przez złożenie dokumentu przystąpienia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

5. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomi wszystkie Państwa, które podpisały niniejszy Pakt lub do niego przystąpiły, o złożeniu każdego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

Art. 49.
1. Niniejszy Pakt wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od daty złożenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych trzydziestego piątego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

2. W stosunku do każdego Państwa, które ratyfikuje niniejszy Pakt lub do niego przystąpi po złożeniu trzydziestego piątego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia, wchodzi on w życie po upływie trzech miesięcy od daty złożenia przez to Państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

Art. 50.
Postanowienia niniejszego Paktu rozciągają się na wszystkie części Państw federalnych bez jakichkolwiek ograniczeń lub wyjątków.

Art. 51.
1. Każde z Państw Stron niniejszego Paktu może zaproponować poprawkę i zgłosić ją Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych. Sekretarz Generalny przekaże następnie każdą zaproponowaną poprawkę Państwom Stronom niniejszego Paktu z prośbą o zawiadomienie go, czy wypowiadają się za zwołaniem konferencji Państw Stron w celu rozważenia i przegłosowania propozycji. Jeżeli przynajmniej jedna trzecia Państw Stron wypowie się za zwołaniem takiej konferencji, Sekretarz Generalny zwoła ją pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych. Każda poprawka przyjęta na konferencji większością głosów Państw Stron obecnych i głosujących zostanie przedłożona Zgromadzeniu Ogólnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych do zatwierdzenia.

2. Poprawki wchodzą w życie po zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych i przyjęciu przez dwie trzecie Państw Stron niniejszego Paktu zgodnie z ich procedurą konstytucyjną.

3. Poprawki po wejściu w życie wiążą te Państwa Strony, które je przyjęły, podczas gdy inne Państwa Strony są nadal związane postanowieniami niniejszego Paktu oraz poprawkami, które przyjęły uprzednio.

Art. 52.
Niezależnie od notyfikacji, dokonanych zgodnie z artykułem 48 ustęp 5, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomi wszystkie Państwa, o których mowa w ustępie 1 wymienionego artykułu, o:

a) podpisach, ratyfikacjach i przystąpieniach zgodnie z artykułem 48;

b) dacie wejścia w życie niniejszego Paktu zgodnie z artykułem 49 i dacie wejścia w życie poprawek zgodnie z artykułem 51.

Art. 53.
1. Niniejszy Pakt, którego teksty angielski, chiński, francuski, hiszpański i rosyjski są jednakowo autentyczne, będzie złożony w archiwach Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych przekaże uwierzytelnione kopie niniejszego Paktu wszystkim Państwom, o których mowa w artykule 48.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszy Pakt, otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 roku.
_@POCZ@_ Orzeczenia [5]_@KON@_MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW GOSPODARCZYCH, SPOŁECZNYCH I KULTURALNYCH otwarty do podpisu w Nowym Jorku
dnia 19 grudnia 1966 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 19 grudnia 1966 roku został otwarty do podpisu w Nowym Jorku Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.

Po zaznajomieniu się z powyższym Paktem Rada Państwa uznała go i uznaje za słuszny zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych; oświadcza, że wymieniony Pakt jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 3 marca 1977 roku.

L. S.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek

(Tekst Paktu jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)


Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych

Państwa Strony niniejszego Paktu,

zważywszy, że zgodnie z zasadami ogłoszonymi w Karcie Narodów Zjednoczonych uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej stanowi podstawę wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie,

uznając, że prawa te wynikają z przyrodzonej godności człowieka,

uznając, że zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka ideał wolnej istoty ludzkiej wyzwolonej od lęku i niedostatku może być osiągnięty tylko wówczas, kiedy zostaną stworzone warunki zapewniające każdemu korzystanie z praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych oraz z praw obywatelskich i politycznych,

zważywszy wynikający z Karty Narodów Zjednoczonych obowiązek Państw popierania powszechnego poszanowania i przestrzegania praw i wolności człowieka,

biorąc pod uwagę, że jednostka ludzka, mająca obowiązki w stosunku do innych jednostek i w stosunku do społeczności, do której należy, powinna dążyć do popierania i przestrzegania praw uznanych w niniejszym Pakcie,

zgodziły się na następujące artykuły:

CZĘŚĆ I

Art. 1.
1. Wszystkie narody mają prawo da samostanowienia. Z mocy tego prawa swobodnie określają one swój status polityczny i swobodnie zapewniają swój rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny.

2. Wszystkie narody mogą swobodnie rozporządzać dla swoich celów swymi bogactwami i zasobami naturalnymi bez uszczerbku dla jakichkolwiek zobowiązań wynikających z międzynarodowej współpracy gospodarczej, opartej na zasadzie wzajemnych korzyści, oraz z prawa międzynarodowego. W żadnym przypadku nie można pozbawiać narodu jego własnych środków egzystencji.

3. Państwa Strony niniejszego Paktu, włącznie z Państwami odpowiedzialnymi za administrację terytoriów niesamodzielnych i terytoriów powierniczych, będą popierały realizację prawa do samostanowienia i będą szanowały to prawo zgodnie z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych.

CZĘŚĆ II

Art. 2.
1. Każde z Państw Stron niniejszego Paktu zobowiązuje się podjąć odpowiednie kroki indywidualnie i w ramach pomocy i współpracy międzynarodowej, w szczególności w dziedzinie gospodarki i techniki, wykorzystując maksymalnie dostępne mu środki, w celu stopniowego osiągnięcia pełnej realizacji praw uznanych w niniejszym Pakcie wszelkimi odpowiednimi sposobami, włączając w to w szczególności podjęcie kroków ustawodawczych.

2. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się zagwarantować wykonywanie praw wymienionych w niniejszym Pakcie bez żadnej dyskryminacji ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuację majątkową, urodzenie lub jakiekolwiek inne okoliczności.

3. Kraje rozwijające się mogą określić, uwzględniając w należyty sposób prawa człowieka oraz własną gospodarkę narodową, w jakim stopniu zagwarantują prawa gospodarcze, uznane w niniejszym Pakcie, osobom nie mającym ich obywatelstwa.

Art. 3.
Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się zapewnić mężczyznom i kobietom równe prawo do korzystania z wszystkich praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych wymienionych w niniejszym Pakcie.

Art. 4.
Państwa Strony niniejszego Paktu uznają, że korzystanie z tych praw, zapewnione przez Państwo zgodnie z niniejszym Paktem, może być poddane przez Państwo tylko takim ograniczeniom, jakie przewiduje ustawa, i tylko w stopniu, w jakim jest to zgodne z istotą tych praw, oraz wyłącznie w celu popierania powszechnego dobrobytu w społeczeństwie demokratycznym.

Art. 5.
1. Żadne z postanowień niniejszego Paktu nie może być interpretowane jako przyznanie jakiemukolwiek Państwu, grupie lub osobie jakiegokolwiek prawa do podjęcia czynności lub dokonania aktu mającego na celu zniweczenie praw lub wolności uznanych w niniejszym Pakcie albo ich ograniczenie w szerszym stopniu, niż przewiduje to niniejszy Pakt.

2. Żadne z podstawowych praw człowieka uznanych lub istniejących w jakimkolwiek kraju na podstawie ustaw, konwencji, zarządzeń lub zwyczaju nie może być ograniczone ani zawieszone pod pretekstem, że niniejszy Pakt nie uznaje takich praw lub że uznaje je w węższym zakresie.

CZĘŚĆ III

Art. 6.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo do pracy, które obejmuje prawo każdego człowieka do uzyskania możliwości utrzymania się poprzez pracę swobodnie wybraną lub przyjętą, oraz podejmą odpowiednie kroki w celu zapewnienia tego prawa.

2. Kroki, jakie Państwa Strony niniejszego Paktu powinny podjąć w celu osiągnięcia pełnej realizacji tego prawa, będą obejmowały programy technicznego i zawodowego poradnictwa i szkolenia, politykę i metody zmierzające do stałego rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego oraz do pełnego, produktywnego zatrudnienia na warunkach zapewniających jednostce korzystanie z podstawowych wolności politycznych i gospodarczych.

Art. 7.
Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do korzystania ze sprawiedliwych i korzystnych warunków pracy, obejmujących w szczególności:

a) wynagrodzenie zapewniające wszystkim pracującym jako minimum:

i) godziwy zarobek i równe wynagrodzenie za pracę o równej wartości bez jakiejkolwiek różnicy; w szczególności należy zagwarantować kobietom warunki pracy nie gorsze od tych, z jakich korzystają mężczyźni, oraz równą płacę za równą pracę;

ii) zadowalające warunki życia dla nich samych i ich rodzin zgodnie z postanowieniami niniejszego Paktu;

b) warunki pracy odpowiadające wymaganiom bezpieczeństwa i higieny;

c) równe dla wszystkich możliwości awansu w pracy na odpowiednio wyższe stanowisko w oparciu jedynie o kryteria stażu pracy i kwalifikacji;

d) wypoczynek, wolny czas i rozsądne ograniczenie czasu pracy, okresowe płatne urlopy oraz wynagrodzenie za dni świąteczne.

Art. 8.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się zapewnić:

a) prawo każdego do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych według własnego wyboru, w celu popierania i ochrony swych interesów gospodarczych i społecznych, jedynie pod warunkiem przestrzegania przepisów statutowych danej organizacji; korzystanie z tego prawa nie może podlegać innym ograniczeniom niż przewidziane w ustawie i konieczne w demokratycznym społeczeństwie w interesie bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego albo dla ochrony praw i wolności innych osób;

b) prawo związków zawodowych do zakładania krajowych federacji lub konfederacji oraz prawo tychże do tworzenia międzynarodowych organizacji związkowych lub do przystępowania do nich;

c) prawo związków zawodowych do swobodnego wykonywania swej działalności, bez ograniczeń innych, niż przewidziane w ustawie i konieczne w demokratycznym społeczeństwie w interesie bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego albo dla ochrony praw i wolności innych osób;

d) prawo do strajku pod warunkiem, że będzie ono wykonywane zgodnie z ustawodawstwem danego kraju.

2. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w nałożeniu ograniczeń zgodnych z ustawą na wykonywanie tych praw przez członków sił zbrojnych, policji lub administracji państwowej.

3. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uprawnia Państw Stron Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1948 r. dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych do podejmowania kroków ustawodawczych lub stosowania prawa w sposób, który naruszałby gwarancje przewidziane w tej Konwencji.

Art. 9.
Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do zabezpieczenia społecznego, włączając w to ubezpieczenia społeczne.

Art. 10.
Państwa Strony niniejszego Paktu uznają, że:

1. Należy udzielić jak najszerszej ochrony i pomocy rodzinie jako naturalnej i podstawowej komórce społeczeństwa, w szczególności przy jej zakładaniu i w okresie trwania odpowiedzialności rodziny za opiekę i wychowanie dzieci pozostających na jej utrzymaniu. Związek małżeński powinien być zawierany przy swobodnie wyrażonej zgodzie przyszłych małżonków.

2. Szczególną opieką należy otoczyć matki w rozsądnym okresie przed i po urodzeniu dziecka. W tym czasie pracujące matki powinny otrzymywać płatny urlop lub urlop z zapewnieniem odpowiednich świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego.

3. Należy podjąć specjalne kroki w celu zapewnienia ochrony i pomocy wszystkim dzieciom i młodzieży bez jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na pochodzenie lub inne przyczyny. Należy chronić dzieci i młodzież przed wyzyskiem ekonomicznym i społecznym. Zatrudnianie ich przy pracy szkodliwej dla ich moralności lub zdrowia bądź niebezpiecznej dla życia lub mogącej przeszkodzić w ich normalnym rozwoju powinno być ustawowo karalne. Państwa powinny również ustalić granicę wieku, poniżej której płatne zatrudnianie dzieci powinno być ustawowo zakazane i karalne.

Art. 11.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do odpowiedniego poziomu życia dla niego samego i jego rodziny, włączając w to wyżywienie, odzież i mieszkanie, oraz do stałego polepszania warunków bytowych. Państwa Strony podejmą odpowiednie kroki w celu zapewnienia realizacji tego prawa, uznając w tym celu zasadnicze znaczenie współpracy międzynarodowej, opartej na zasadzie dobrowolności.

2. Państwa Strony niniejszego Paktu, uznając podstawowe prawo każdego do wolności od głodu, podejmą, indywidualnie i w drodze współpracy międzynarodowej, niezbędne kroki, włączając w to konkretne programy potrzebne w celu:

a) ulepszenia metod produkcji, konserwacji i dystrybucji żywności przez pełne wykorzystanie wiedzy technicznej i naukowej, przez rozpowszechnianie wiedzy o zasadach żywienia oraz przez rozwijanie lub reformowanie systemów rolnych w taki sposób, aby osiągnąć najbardziej sprawny rozwój i wykorzystanie zasobów naturalnych;

b) zapewnienia sprawiedliwego podziału światowych zasobów żywności stosownie do potrzeb, uwzględniając problemy krajów importujących i krajów eksportujących żywność.

Art. 12.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego.

2. Kroki, jakie Państwa Strony niniejszego Paktu powinny podjąć dla osiągnięcia pełnego wykonania tego prawa, będą obejmowały środki konieczne do:

a) zapewnienia zmniejszenia wskaźnika martwych urodzeń i śmiertelności niemowląt uraz do zapewnienia zdrowego rozwoju dziecka;

b) poprawy higieny środowiska i higieny przemysłowej we wszystkich aspektach;

c) zapobiegania chorobom epidemicznym, endemicznym, zawodowym i innym oraz ich leczenia i zwalczania;

d) stworzenia warunków, które zapewniłyby wszystkim pomoc i opiekę lekarską na wypadek choroby.

Art. 13.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do nauki. Są one zgodne, że nauczanie powinno zmierzać do pełnego rozwoju osobowości i poczucia godności ludzkiej i umacniać poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności. Są one również zgodne, że nauka powinna umożliwiać wszystkim efektywny udział w wolnym społeczeństwie, rozwijać zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi narodami i wszystkimi grupami rasowymi, etnicznymi lub religijnymi, jak również popierać działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz utrzymania pokoju.

2. Państwa Strony niniejszego Paktu uznają, że w celu osiągnięcia pełnej realizacji tego prawa:

a) nauczanie podstawowe będzie obowiązkowe, bezpłatne i dostępne dla wszystkich;

b) nauczanie średnie w jego różnych formach, włączając w to średnie nauczanie techniczne i zawodowe, będzie powszechnie dostępne dla wszystkich w wyniku zastosowania wszelkich odpowiednich środków, w szczególności stopniowego wprowadzania bezpłatnej nauki;

c) nauczanie wyższe będzie w równym stopniu dostępne dla wszystkich na podstawie kryterium zdolności, w wyniku zastosowania wszystkich odpowiednich środków, w szczególności stopniowego wprowadzania bezpłatnej nauki;

d) nauczanie elementarne będzie popierane lub rozwijane w możliwie największym stopniu dla osób, które nie otrzymały lub nie ukończyły pełnego wykształcenia podstawowego;

e) rozwój systemu szkół wszystkich stopni będzie aktywnie kontynuowany oraz będzie ustanowiony odpowiedni system stypendiów, a warunki materialne personelu nauczającego będą stale poprawiane.

3. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się do poszanowania wolności rodziców lub w odpowiednich przypadkach opiekunów prawnych, wyboru dla swych dzieci szkół innych niż szkoły założone przez władze publiczne, ale odpowiadających minimalnym wymaganiom w zakresie nauczania, jakie mogą być ustalone lub zatwierdzone przez Państwo, jak również zapewnienia swym dzieciom wychowania religijnego i moralnego, zgodnie z własnymi przekonaniami.

4. Żadne postanowienie niniejszego artykułu nie będzie interpretowane w sposób naruszający wolność osób i instytucji do tworzenia i prowadzenia zakładów oświatowych, z zastrzeżeniem, że będą przestrzegane zasady wymienione w ustępie 1 niniejszego artykułu i że nauka udzielana w tych zakładach będzie odpowiadać minimalnym wymaganiom, które mogą być ustalone przez Państwo.

Art. 14.
Każde z Państw Stron niniejszego Paktu, które w chwili stania się Stroną nie było w stanie zapewnić na terytorium swej metropolii lub na innych terytoriach podlegających jego jurysdykcji obowiązkowego i bezpłatnego nauczania podstawowego, zobowiązuje się w okresie dwóch lat opracować i przyjąć szczegółowy plan działania w celu stopniowego wprowadzania w życie, w ciągu rozsądnej liczby lat ustalonej w planie, zasady obowiązkowej, bezpłatnej nauki dla wszystkich.

Art. 15.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do:

a) udziału w życiu kulturalnym;

b) korzystania z osiągnięć postępu naukowego i jego zastosowań;

c) korzystania z ochrony interesów moralnych i materialnych, wynikających z wszelkiej twórczości naukowej, literackiej lub artystycznej, której jest autorem;

2. Kroki, które Państwa Strony niniejszego Paktu podejmą w celu osiągnięcia pełniej realizacji tego prawa, powinny obejmować środki niezbędne do ochrony, rozwoju i upowszechniania nauki i kultury.

3. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się do poszanowania swobody koniecznej do prowadzenia badań naukowych i działalności twórczej.

4. Państwa Strony niniejszego Paktu uznają korzyści, jakie wynikają z popierania i rozwijania kontaktów międzynarodowych i współpracy w dziedzinie nauki i kultury.

CZĘŚĆ IV

Art. 16.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się przedkładać, zgodnie z niniejszą częścią Paktu, sprawozdania dotyczące podjętych środków oraz postępu dokonanego w zakresie przestrzegania praw uznanych w niniejszym Pakcie.

2.
a) Wszystkie sprawozdania będą przedkładane Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przekaże ich kopie Radzie Gospodarczej i Społecznej do rozpatrzenia, zgodnie z postanowieniami niniejszego Paktu;

b) Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych przekaże ponadto organizacjom wyspecjalizowanym kopie sprawozdań lub odpowiednich części sprawozdań Państw Stron niniejszego Paktu, które są jednocześnie członkami tych organizacji wyspecjalizowanych, w zakresie, w jakim te sprawozdania lub ich części odnoszą się do spraw należących do właściwości tych organizacji zgodnie z ich statutami.

Art. 17.
1. Państwa Strony niniejszego Paktu będą dostarczały swoje sprawozdania stopniowo zgodnie z planem, który ustali Rada Gospodarcza i Społeczna w ciągu roku od wejścia w życie niniejszego Paktu, po konsultacji z Państwami Stronami Paktu i zainteresowanymi organizacjami wyspecjalizowanymi.

2. Sprawozdania mogą wskazywać na czynniki i trudności wpływające na stopień realizacji zobowiązań wynikających z niniejszego Paktu.

3. W przypadku gdy jakiekolwiek z Państw Stron niniejszego Paktu dostarczyło już uprzednio Organizacji Narodów Zjednoczonych lub jakiejkolwiek z organizacji wyspecjalizowanych odpowiednich informacji, wystarczy wyraźnie powołać się na te informacje bez potrzeby ich powtarzania.

Art. 18.
Zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi z Karty Narodów Zjednoczonych w dziedzinie praw człowieka i podstawowych wolności Rada Gospodarcza i Społeczna może zawierać porozumienia z organizacjami wyspecjalizowanymi, dotyczące sprawozdań składanych przez nie Radzie z postępu dokonanego w dziedzinie przestrzegania postanowień niniejszego Paktu, należących do zakresu ich działalności. Sprawozdania te mogą zawierać dane dotyczące decyzji i zaleceń przyjętych przez właściwe organy organizacji wyspecjalizowanych w sprawie wykonania powyższych postanowień.

Art. 19.
Rada Gospodarcza i Społeczna może przekazać Komisji Praw Człowieka, w celu zbadania i udzielenia zaleceń ogólnych lub w odpowiednich przypadkach dla informacji, sprawozdania dotyczące praw człowieka, przedłożone przez Państwa, zgodnie z postanowieniami artykułów 16 i 17, oraz sprawozdania dotyczące praw człowieka, przedłożone przez organizacje wyspecjalizowane, zgodnie z postanowieniami artykułu 18.

Art. 20.
Państwa Strony niniejszego Paktu oraz zainteresowane organizacje wyspecjalizowane mogą przedstawić Radzie Gospodarczej i Społecznej uwagi do każdego zalecenia ogólnego, udzielonego zgodnie z postanowieniami artykułu 19, lub do wzmianki o takim zaleceniu ogólnym w sprawozdaniu Komisji Praw Człowieka lub innym dokumencie wymienianym w tym sprawozdaniu.

Art. 21.
Rada Gospodarcza i Społeczna może przedkładać co pewien czas Zgromadzeniu Ogólnemu sprawozdania zawierające zalecenia ogólne oraz streszczenie informacji otrzymanych od Państw Stron niniejszego Paktu i organizacji wyspecjalizowanych w sprawie kroków podjętych oraz postępu uzyskanego w zakresie zapewnienia powszechnego przestrzegania praw uznanych w niniejszym Pakcie.

Art. 22.
Rada Gospodarcza i Społeczna może zwrócić uwagę innych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych, ich organów pomocniczych i zainteresowanych organizacji wyspecjalizowanych, zajmujących się udzielaniem pomocy technicznej, na wszelkie sprawy wynikające ze sprawozdań wymienianych w tej części niniejszego Paktu, które mogłyby być pomocne tym organom w decydowaniu w zakresie ich właściwości co do celowości podjęcia międzynarodowych środków mogących przyczynić się do skutecznego, stopniowego wprowadzania w życie niniejszego Paktu.

Art. 23.
Państwa Strony niniejszego Paktu są zgodne, że międzynarodowa działalność w celu realizacji praw uznanych w niniejszym Pakcie obejmuje takie metody, jak: zawieranie konwencji, uchwalanie zaleceń, udzielanie pomocy technicznej oraz organizowanie wspólnie z zainteresowanymi rządami spotkań regionalnych i technicznych dla konsultacji i badań.

Art. 24.
Żadne z postanowień niniejszego Paktu nie może być interpretowane jako naruszające postanowienia Karty Narodów Zjednoczonych i statutów organizacji wyspecjalizowanych, określających obowiązki różnych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych i organizacji wyspecjalizowanych odnośnie do spraw, których dotyczy niniejszy Pakt.

Art. 25.
Żadne z postanowień niniejszego Paktu nie może być interpretowane jako naruszające przyrodzone prawo wszystkich narodów do pełnego i swobodnego posiadania i użytkowania ich bogactw i zasobów naturalnych.

CZĘŚĆ V

Art. 26.
1. Niniejszy Pakt jest otwarty do podpisu dla wszystkich Państw członków Organizacji Narodów Zjednoczonych lub członków jakiejkolwiek organizacji wyspecjalizowanej, a także dla wszystkich Państw stron Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości oraz wszystkich innych Państw zaproszonych przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych do stania się Stroną niniejszego Paktu.

2. Niniejszy pakt podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne będą złożone Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

3. Niniejszy Pakt jest otwarty do przystąpienia dla wszystkich Państw, o których mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu.

4. Przystąpienia dokonuje się przez złożenie dokumentu przystąpienia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

5. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomi wszystkie Państwa, które podpisały niniejszy Pakt lub do niego przystąpiły, o złożeniu każdego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

Art. 27.
1. Niniejszy Pakt wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od daty złożenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych trzydziestego piątego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

2. W stosunku do każdego Państwa, które ratyfikuje niniejszy Pakt lub do niego przystąpi po złożeniu trzydziestego piątego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia, wchodzi on w życie po upływie trzech miesięcy od daty złożenia przez to Państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

Art. 28.
Postanowienia niniejszego Paktu rozciągają się na wszystkie części Państw federalnych bez jakichkolwiek ograniczeń lub wyjątków.

Art. 29.
1. Każde z Państw Stron niniejszego Paktu może zaproponować poprawkę i zgłosić ją Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych. Sekretarz Generalny przekaże następnie każdą zaproponowaną poprawkę Państwom Stronom niniejszego Paktu z prośbą o zawiadomienie go, czy wypowiadają się za zwołaniem konferencji Państw Stron w celu rozważenia i przegłosowania propozycji. Jeżeli przynajmniej jedna trzecia Państw Stron wypowie się za zwołaniem takiej konferencji, Sekretarz Generalny zwoła ją pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych. Każda poprawka przyjęta na konferencji większością głosów Państw Stron obecnych i głosujących zostanie przedłożona Zgromadzeniu Ogólnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych do zatwierdzenia.

2. Poprawki wchodzą w życie po zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych i przyjęciu przez dwie trzecie Państw Stron niniejszego Paktu zgodnie z ich procedurą konstytucyjną.

3. Poprawki po wejściu w życie wiążą te Państwa Strony, które je przyjęły, podczas gdy inne Państwa Strony są nadal związane postanowieniami niniejszego Paktu oraz poprawkami, które przyjęły uprzednio.

Art. 30.
Niezależnie od notyfikacji dokonanych zgodnie z artykułem 26 ustęp 5 Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomi wszystkie Państwa, o których mowa w ustępie 1 wymienionego artykułu, o:

a) podpisach, ratyfikacjach i przystąpieniach, zgodnie z artykułem 26;

b) dacie wejścia w życie niniejszego Paktu zgodnie z artykułem 27 i dacie wejścia w życie poprawek zgodnie z artykułem 29.

Art. 31.
1. Niniejszy Pakt, którego teksty angielski, chiński, francuski, hiszpański i rosyjski są jednakowo autentyczne, będzie złożony w archiwach Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych przekaże uwierzytelnione kopie niniejszego Paktu wszystkim Państwom, o których mowa w artykule 26.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszy Pakt, otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 roku.
KONWENCJA Nr 99
dotycząca metod ustalania płac minimalnych w rolnictwie, przyjęta w Genewie
dnia 28 czerwca 1951 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 28 czerwca 1951 roku przyjęta została w Genewie na trzydziestej czwartej sesji Konferencji Ogólnej Międzynarodowej Organizacji Pracy Konwencja Nr 99 dotycząca metod ustalania płac minimalnych w rolnictwie.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 16 czerwca 1977 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek

(Tekst konwencji jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Przekład.


KONWENCJA Nr 99
dotycząca metod ustalania płac minimalnych w rolnictwie.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 6 czerwca 1951 r. na swej trzydziestej czwartej sesji,

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące metod ustalania płac minimalnych w rolnictwie, która to sprawa stanowi ósmy punkt porządku dziennego sesji,

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego ósmego czerwca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego pierwszego roku niniejszą konwencję, która otrzyma nazwę Konwencji o metodach ustalania płac minimalnych (rolnictwo), 195l.

Art. 1.
1. Każdy Członek Międzynarodowej Organizacji Pracy, który ratyfikuje niniejszą konwencję, zobowiązuje się ustanowić lub utrzymać odpowiednie metody, pozwalające ustalić minimalne stawki płac zarówno dla pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach rolnych, jak i w zajęciach pokrewnych.

2. Każdemu Członkowi, który ratyfikuje niniejszą konwencję, pozostawia się swobodę, po zasięgnięciu opinii najbardziej reprezentatywnych organizacji zainteresowanych pracodawców i pracowników, jeżeli takie istnieją, określenia przedsiębiorstw, zajęć i kategorii osób, do których będą miały zastosowanie metody ustalania płac minimalnych, przewidziane w ustępie poprzednim.

3. Właściwa władza będzie mogła wyłączyć ze stosowania wszystkich lub niektórych postanowień niniejszej konwencji kategorie osób, do których te postanowienia nie dadzą się zastosować ze względu na warunki zatrudnienia tych osób, takich jak zatrudnieni przez gospodarza członkowie jego rodziny.

Art. 2.
1. Ustawodawstwo krajowe, układy zbiorowe lub orzeczenia rozjemcze będą mogły zezwolić na częściową wypłatę minimalnej płacy w naturze, w razie gdy ten sposób wypłaty jest pożądany lub przyjęty w praktyce.

2. W razie gdy dozwolona jest częściowa wypłata minimalnej płacy w naturze, będą podjęte odpowiednie środki, aby:

a) świadczenia w naturze służyły do osobistego użytku pracownika i jego rodziny i były zgodne z ich interesem,

b) ocena wartości tych świadczeń była słuszna i rozsądna.

Art. 3.
1. Każdemu Członkowi, który ratyfikuje niniejszą konwencję, pozostawia się swobodę, z zastrzeżeniem warunków przewidzianych w następnych ustępach, określenia metod ustalania minimalnych płac i sposobu ich stosowania.

2. Przed powzięciem decyzji należy przeprowadzić wstępną gruntowną konsultację z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami zainteresowanych pracodawców i pracowników, jeżeli takie istnieją, oraz z wszelkimi innymi osobami, mającymi pod tym względem specjalne kwalifikacje związane z ich zawodem lub funkcjami, a do których właściwa władza uzna za celowe się zwrócić.

3. Zainteresowani pracodawcy i pracownicy będą brali udział w stosowaniu tych metod lub będą konsultowani albo będą mieli prawo do wysłuchania ich w taki sposób i w takim zakresie, jakie mogą być określone w ustawodawstwie krajowym, w każdym jednak wypadku na zasadzie całkowitej równości.

4. Minimalne stawki płac, które zostaną ustalone, będą obowiązujące dla zainteresowanych pracodawców i pracowników i nie będą mogły być obniżone.

5. Właściwa władza będzie mogła, gdy okaże się to potrzebne, dopuścić indywidualne odstępstwa od minimalnych stawek płac, aby uniknąć zmniejszenia możliwości zatrudnienia pracowników o obniżonej zdolności fizycznej lub umysłowej.

Art. 4.
1. Każdy Członek, który ratyfikuje niniejszą konwencję, podejmie potrzebne środki, aby, z jednej strony, zainteresowani pracodawcy i pracownicy byli powiadomieni o obowiązujących minimalnych stawkach płac, a z drugiej strony, aby płace faktycznie wypłacane nie były niższe od minimalnych stawek mogących mieć zastosowanie; środki te powinny obejmować wszelkie metody kontroli, inspekcji i sankcje konieczne i jak najlepiej dostosowane do warunków rolnictwa w danym kraju.

2. Każdy pracownik, do którego mają zastosowanie minimalne stawki płac, a który otrzymał płacę niższą od tych stawek, będzie miał prawo odzyskania w drodze sądowej lub w inny odpowiedni sposób sumy, która zostaje do zapłacenia, w terminie ustalonym przez ustawodawstwo krajowe.

Art. 5.
Każdy Członek, który ratyfikuje niniejszą konwencję, obwiązany jest składać co roku Międzynarodowemu Biuru Pracy ogólne sprawozdanie o sposobie stosowania tych metod oraz o ich wynikach. Sprawozdanie to będzie zawierało ogólne wskazanie rodzajów zatrudnienia oraz podawało przybliżone liczby pracowników podlegających tej reglamentacji, ustalone minimalne stawki płac i w razie potrzeby inne najważniejsze środki dotyczące płac minimalnych.

Art. 6.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zostanie poinformowany o formalnych ratyfikacjach niniejszej konwencji w celu ich zarejestrowania.

Art. 7.
1. Niniejsza konwencja będzie obowiązywała tylko tych Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy, których ratyfikacje zostaną zarejestrowane przez Dyrektora Generalnego.

2. Wejdzie ona w życie po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania przez Dyrektora Generalnego ratyfikacji niniejszej konwencji przez dwóch Członków.

3. Następnie niniejsza konwencja wejdzie w życie w stosunku do każdego Członka po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania jego ratyfikacji.

Art. 8.
1. Oświadczenia składane Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy, zgodnie z artykułem 35 ustęp 2 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, powinny wskazywać:

a) terytoria, w stosunku do których zainteresowany Członek zobowiązuje się stosować postanowienia konwencji bez zmian;

b) terytoria, w stosunku do których zobowiązuje się on stosować postanowienia konwencji ze zmianami; w tym wypadku należy wskazać, na czym te zmiany polegają;

c) terytoria, w stosunku do których konwencja nie może być stosowana; w tym wypadku należy podać, z jakich względów nie może być ona stosowana;

d) terytoria, w stosunku do których zastrzega sobie decyzję co do późniejszego rozważenia ich sytuacji.

2. Zobowiązania wymienione w punktach a) i b) ustępu 1 niniejszego artykułu będą uważane za integralną część ratyfikacji i będą miały moc ratyfikacji.

3. Każdy Członek może w każdym czasie, w drodze późniejszego oświadczenia, wycofać wszystkie lub część zastrzeżeń zawartych w swym poprzednim oświadczeniu w myśl punktów b), c) i d) ustępu 1 niniejszego artykułu.

4. Każdy Członek może w każdym czasie, gdy niniejsza konwencja może być wypowiedziana zgodnie z postanowieniami artykułu 10, przekazać Dyrektorowi Generalnemu nowe oświadczenie, zmieniające w każdy inny sposób treść jakiegokolwiek poprzedniego oświadczenia i wskazujące aktualne stanowisko w sprawie tych terytoriów, które wymieni.

Art. 9.
1. Oświadczenia składane Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy, zgodnie z artykułem 35 ustępy 4 i 5 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, powinny wskazywać, czy postanowienia konwencji będą stosowane na danym terytorium ze zmianami lub bez żadnych zmian; jeżeli oświadczenie wskazuje, że postanowienia konwencji będą stosowane ze zmianami, oświadczenie powinno wskazywać, na czym te zmiany polegają.

2. Członek lub Członkowie albo zainteresowana władza międzynarodowa mogą w każdym czasie, w drodze nowego oświadczenia; zrzec się całkowicie lub częściowo prawa do dokonania zmiany wskazanej w poprzednim oświadczeniu.

3. Członek lub Członkowie albo zainteresowana władza międzynarodowa mogą w każdym czasie, gdy niniejsza konwencja może być wypowiedziana zgodnie z postanowieniami artykułu 10, przekazać Dyrektorowi Generalnemu nowe oświadczenie, zmieniające pod jakimkolwiek innym względem treść poprzedniego oświadczenia i wskazujące aktualne stanowisko w sprawie stosowania niniejszej konwencji.

Art. 10.
1. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję, może ją wypowiedzieć po upływie okresu dziesięciu lat od daty początkowego wejścia jej w życie aktem przekazanym Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy i przez niego zarejestrowanym. Wypowiedzenie to nabierze mocy dopiero po upływie jednego roku od daty jego zarejestrowania.

2. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję i który w ciągu jednego roku po upływie dziesięcioletniego okresu, wymienionego w poprzednim ustępie, nie skorzysta z prawa wypowiedzenia przewidzianego w niniejszym artykule, będzie związany postanowieniami niniejszej konwencji na nowy okres dziesięciu lat i następnie będzie mógł wypowiedzieć niniejszą konwencję po upływie każdego dziesięcioletniego okresu, z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule.

Art. 11.
1. Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zawiadomi wszystkich Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy o zarejestrowaniu wszystkich ratyfikacji, oświadczeń i aktów wypowiedzenia, o których został poinformowany przez Członków Organizacji.

2. Zawiadamiając Członków Organizacji o zarejestrowaniu drugiej zgłoszonej mu ratyfikacji, Dyrektor Generalny zwróci uwagę Członków Organizacji na datę wejścia w życie niniejszej konwencji.

Art. 12.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy udzieli Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych w celu zarejestrowania, zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych, wyczerpujących informacji o wszystkich ratyfikacjach, oświadczeniach i aktach wypowiedzenia, które zarejestrował zgodnie z postanowieniami poprzednich artykułów.

Art. 13.
Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy, w każdym wypadku, gdy uzna to za potrzebne, przedstawi Konferencji Ogólnej sprawozdanie o stosowaniu niniejszej konwencji i rozpatrzy, czy należy wpisać na porządek dzienny Konferencji sprawę całkowitej lub częściowej jej rewizji.

Art. 14.
1. W razie przyjęcia przez Konferencję nowej konwencji wprowadzającej całkowitą lub częściową rewizję niniejszej konwencji i jeśli nowa konwencja nie stanowi inaczej:

a) ratyfikacja przez Członka nowej konwencji wprowadzającej rewizję spowoduje z mocy samego prawa, bez względu na postanowienia artykułu 10, natychmiastowe wypowiedzenie niniejszej konwencji, z zastrzeżeniem, że nowa konwencja wprowadzająca rewizję wejdzie w życie;

b) począwszy od daty wejścia w życie nowej konwencji wprowadzającej rewizję niniejsza konwencja przestanie być otwarta do ratyfikacji przez Członków.

2. Niniejsza konwencja pozostanie w każdym razie w mocy w swej formie i treści dla tych Członków, którzy ją ratyfikowali, a nie ratyfikowali konwencji wprowadzającej rewizję.

Art. 15.
Teksty angielski i francuski niniejszej konwencji są jednakowo autentyczne.

Powyższy tekst jest autentycznym tekstem konwencji przyjętej należycie przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy na jej trzydziestej czwartej sesji, która odbyła się w Genewie i zastała ogłoszona za zamkniętą dnia 29 czerwca 1951 roku.

Na dowód czego w dniu drugiego sierpnia 1951 roku złożyli swe podpisy:

Przewodniczący Konferencji

Rappard

Dyrektor Generalny

Międzynarodowego Biura Pracy

David A. Morse
KONWENCJA Nr 135
dotycząca ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznania im ułatwień, przyjęta w Genewie
dnia 23 czerwca 1971 r.


W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 23 czerwca 1971 roku przyjęta została w Genewie na pięćdziesiątej szóstej sesji Konferencji Ogólnej Międzynarodowej Organizacji Pracy Konwencja Nr 135 dotycząca ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznania im ułatwień.

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 12 maja 1977 roku.

Przewodniczący Rady Państwa: H. Jabłoński

L. S.

Minister Spraw Zagranicznych: E. Wojtaszek

Przekład.


KONWENCJA Nr 135
dotycząca ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznania im ułatwień.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 2 czerwca 1971 r. na swej pięćdziesiątej szóstej sesji;

biorąc pod uwagę postanowienia konwencji dotyczące stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych z 1949 r., która chroni pracowników przed wszelkimi aktami dyskryminacji zmierzającymi do naruszenia wolności związkowej w dziedzinie pracy;

uznając, że pożądane jest przyjęcie dodatkowych postanowień dotyczących przedstawicieli pracowników;

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznania im ułatwień, która to sprawa stanowi piąty punkt porządku dziennego sesji;

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego trzeciego czerwca tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego pierwszego roku niniejszą konwencję, która otrzyma nazwę Konwencji dotyczącej przedstawicieli pracowników, 1971.

Art. 1.
Przedstawiciele pracowników w przedsiębiorstwie będą korzystali ze skutecznej ochrony przeciwko wszelkim aktom krzywdzącym, włącznie ze zwolnieniem, podjętym ze względu na ich charakter lub działalność jako przedstawicieli pracowników, ich przynależność związkową lub uczestnictwo w działalności związkowej, jeśli działają zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawodawstwa, układami zbiorowymi lub innymi wspólnie uzgodnionymi porozumieniami.

Art. 2.
1. W przedsiębiorstwie będą przyznane przedstawicielom pracowników takie ułatwienia, które umożliwią im szybkie i skuteczne wykonywanie ich funkcji.

2. W związku z tym należy wziąć pod uwagę rodzaj systemu stosunków zawodowych w kraju oraz potrzeby, rozmiar i możliwości zainteresowanego przedsiębiorstwa.

3. Przyznanie takich ułatwień nie powinno utrudniać skutecznej działalności zainteresowanego przedsiębiorstwa.

Art. 3.
W rozumieniu niniejszej konwencji określenie "przedstawiciele pracowników" oznacza osoby, które są uznane za przedstawicieli pracowników przez ustawodawstwo lub praktykę krajową, niezależnie od tego, czy są one:

a) przedstawicielami związków zawodowych, a mianowicie przedstawicielami mianowanymi lub wybranymi przez związki zawodowe lub przez członków związków zawodowych albo

b) przedstawicielami wybranymi, a mianowicie przedstawicielami, którzy są wybierani w wolnych wyborach przez pracowników przedsiębiorstwa, zgodnie z przepisami ustawodawstwa krajowego lub układów zbiorowych, i których funkcje nie obejmują działalności uznanej w danym kraju za wyłączną prerogatywę związków zawodowych.

Art. 4.
Ustawodawstwo krajowe, układy zbiorowe, orzeczenia rozjemcze lub wyroki sądowe mogą określić kategorię lub kategorie przedstawicieli pracowników, którzy będą uprawnieni do ochrony i ułatwień przewidzianych w niniejszej konwencji.

Art. 5.
Jeżeli w przedsiębiorstwie istnieją zarówno przedstawiciele związków zawodowych, jak i przedstawiciele wybrani, należy w razie potrzeby podjąć właściwe kroki w celu zapewnienia, aby obecność przedstawicieli wybranych nie podważała pozycji zainteresowanych związków zawodowych lub ich przedstawicieli oraz w celu zachęcenia do współpracy pomiędzy przedstawicielami wybranymi a zainteresowanymi związkami zawodowymi i ich przedstawicielami we wszystkich należących do nich sprawach.

Art. 6.
Realizacja niniejszej konwencji może nastąpić w drodze ustawodawstwa krajowego, układów zbiorowych lub w jakikolwiek inny sposób zgodny z praktyką krajową.

Art. 7.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zostanie poinformowany o formalnych ratyfikacjach niniejszej konwencji w celu ich zarejestrowania.

Art. 8.
1. Niniejsza konwencja będzie obowiązywała tylko tych Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy, których ratyfikacje zostaną zarejestrowane przez Dyrektora Generalnego.

2. Wejdzie ona w życie po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania przez Dyrektora Generalnego ratyfikacji niniejszej konwencji przez dwóch Członków.

3. Następnie niniejsza konwencja wejdzie w życie w stosunku do każdego Członka po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania jego ratyfikacji.

Art. 9.
1. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję, może po upływie dziesięciu lat od daty początkowego wejścia jej w życie wypowiedzieć konwencję aktem przekazanym Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy i przez niego zarejestrowanym. Wypowiedzenie to nabierze mocy po upływie jednego roku od daty jego zarejestrowania.

2. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję i który w ciągu jednego roku po upływie dziesięcioletniego okresu, wymienionego w poprzednim ustępie, nie skorzysta z prawa wypowiedzenia przewidzianego w niniejszym artykule, będzie związany konwencją na nowy okres dziesięciu lat i następnie będzie mógł wypowiedzieć konwencję po upływie każdego dziesięcioletniego okresu, z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule.

Art. 10.
1. Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zawiadomi wszystkich Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy o zarejestrowaniu wszystkich ratyfikacji i aktów wypowiedzenia, o których został poinformowany przez Członków Organizacji.

2. Zawiadamiając Członków Organizacji o zarejestrowaniu drugiej przekazanej mu ratyfikacji, Dyrektor Generalny zwróci uwagę Członków Organizacji na datę wejścia w życie niniejszej konwencji.

Art. 11.
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy udzieli Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych w celu zarejestrowania, zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych, wyczerpujących informacji o wszystkich ratyfikacjach i aktach wypowiedzenia, które zarejestrował zgodnie z postanowieniami poprzednich artykułów.

Art. 12.
Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy, w każdym wypadku, gdy uzna to za potrzebne, przedstawi Konferencji Ogólnej sprawozdanie o stosowaniu niniejszej konwencji i rozpatrzy, czy należy wpisać na porządek dzienny Konferencji sprawę całkowitej lub częściowej jej rewizji.

Art. 13.
1. W razie przyjęcia przez Konferencję nowej konwencji wprowadzającej całkowitą lub częściową rewizję niniejszej konwencji i jeśli nowa konwencja nie stanowi inaczej:

a) ratyfikacja przez Członka nowej konwencji wprowadzającej rewizję spowoduje z mocy samego prawa, bez względu na postanowienia artykułu 9, natychmiastowe wypowiedzenie niniejszej konwencji, z zastrzeżeniem, że nowa konwencja wprowadzająca rewizję wejdzie w życie;

b) począwszy od daty wejścia w życie nowej konwencji wprowadzającej rewizję niniejsza konwencja przestanie być otwarta do ratyfikacji przez Członków.

2. Niniejsza konwencja pozostanie w każdym razie w mocy w swej formie i treści dla tych Członków, którzy ją ratyfikowali, a nie ratyfikowali konwencji wprowadzającej rewizję.

Art. 14.
Teksty angielski i francuski niniejszej konwencji są jednakowo autentyczne.

Powyższy tekst jest autentycznym tekstem konwencji przyjętej należycie przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy na jej pięćdziesiątej szóstej sesji, która odbyła się w Genewie i została ogłoszona za zamkniętą w dniu 23 czerwca 1971 roku.

Na dowód czego w dniu trzydziestego czerwca 1971 roku złożyli swe podpisy:

Przewodniczący Konferencji

Pierre Waline

Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy

Wilfred Jenks