...

Tadeusz Tomaszewski uważa też, że proces dorastania jest uwarunkowany czynnikami
społecznymi, kulturowymi oraz systemem wychowawczym. Ponadto autor różnicuje pojęcia

„

dojrzewanie" i „dorastanie". „Dojrzałość" zdaniem T. Tomaszewskiego jest kategorią

biologiczną, natomiast „dorosłość" kategorią społeczną [2].

Długość trwania adolescencji i tempo zachodzących przemian zależne są zarówno od cech
dziedzicznych jak i od warunków życia. Młodzież krajów południowych dojrzewa szybciej niż
młodzież krajów północnych. Młodzież dorastająca w dużych ośrodkach miejskich szybciej
żegna się z dzieciństwem niż jej rówieśnicy ze wsi lub mniejszych miast [3].

Dlatego też trudno ustalić granice wieku dorastania. U jednych jednostek ten proces
rozpoczyna się wcześniej, u innych później. Wiek dorastania nie ma w literaturze
psychologicznej ani jednakowej terminologii, ani jednolitej periodyzacji [4].

W Polsce wiekiem dorastania określa się najczęściej okres od 12 do 18 roku życia [5].
Tą nazwą obejmuje się zarówno dojrzewanie biologiczne, jak i ściśle z nim związany rozwój
psychiczny i społeczny.

Proces intensywnego fizycznego rozwoju zaczyna się u chłopców dwa lata później niż
u dziewcząt i trwa od 13 do 17 roku życia. Równolegle do zmian fizycznych występują
przemiany w rozwoju psychicznym. Ważnym aspektem tych zmian jest intensywny rozwój
umysłowy i emocjonalny. Rozwój umysłowy uwarunkowany jest głównie nauką w szkole,
która rozszerza zakres wiedzy ucznia i ćwiczy wszystkie funkcje poznawcze, to znaczy:
wrażenia, spostrzeżenia, pamięć, uwagę, myślenie i wyobrażenia [6].

Umiejętność spostrzegania u młodzieży kilkunastoletniej osiąga wysoką sprawność.
Spostrzeżenia młodocianych stają się dokładniejsze, bogatsze w szczegóły i bardziej
świadomie ukierunkowane. W procesach spostrzegania coraz więcej miejsca zaczyna
zajmować obserwacja, a doskonalenie się uwagi dowolnej i procesów myślowych czyni ją
planową i systematyczną [7].

W procesie uczenia się młodzież zaczyna posługiwać się w większej niż dotychczas mierze
pamięcią logiczną. Pamięć mechaniczna rozwija się jednak nadal. Jest wykorzystywana przez
dorastających, jeśli istnieje potrzeba dosłownego zapamiętywania jakiegoś materiału.
Młodzież łatwo i szybko zapamiętuje wiele informacji, które potrafi wyselekcjonować spośród
ogromnej liczby bodźców środowiska [8].