Podawanie leków drogą podskórną

Wstęp

Autorzy:

Anna Adamczyk,
Małgorzata Krajnik,
Krzysztof Buczkowski

Wskazania do podawania leków podskórnie:

nudności i wymioty
zaburzenia połykania
złe wchłanianie leków z przewodu pokarmowego
ciężki stan chorego uniemożliwiający podanie leków doustnie
niechęć chorego do połykania leków

Po zakończeniu sesji uczestnik powinien

wiedzieć jakie leki można podawać drogą podskórną
widzieć, które leki można łączyć w jednej strzykawce

Podawanie leków drogą podskórną

W opiece paliatywnej najlepszą drogą podawania leków jest droga doustna. Jeżeli z
jakichkolwiek powodów nie jest to możliwe, drogą alternatywną jest droga podskórna. Stosuje
się stałe wkłucie igły typu motylek.

Dzięki niemu możemy leki podawać w ciągłym wlewie lub w powtarzalnych dawkach, co kilka
godzin bez konieczności kilkakrotnego w ciągu doby kłucia chorego. Do wlewów podskórnych
używa się pomp strzykawkowych zasilanych bateriami.

Technika podawania

Do druku: Podawanie leków drogą podskórną

http://www.docedu.klrwp.pl/print.php?id=53

1 z 3

2010-04-25 16:33

Najlepszym miejscem do wkłucia motylka jest okolica podobojczykowa, ewentualnie
powłoki brzuszne, ramiona lub uda.
W okolicy podobojczykowej igłę wkłuwa się prostopadle lub pod kątem do 45° w dół do
osi ciała; nie powinna opierać się o kości i powinna być wkłuta na tyle głęboko, aby przy
ruchach się nie przekłuła.
Jeden motylek może pozostać niezmieniony przez 5-7 dni. Wyjątkowo u niektórych
chorych z powodu odczynu zapalnego wokół motylka, miejsce wkłucia trzeba zmieniać
nawet codziennie.
Jeżeli leki podajemy w ciągłym wlewie podskórnym, do strzykawki 10 lub 20 ml
nabieramy dobowe dawki leków (w razie potrzeby można je rozcieńczyć solą
fizjologiczną), zakładamy do pompy i uruchamiamy ją.
Jeżeli nie dysponujemy pompą, leki możemy podawać do motylka ze strzykawki co 6 lub
4 godziny (w zależności od użytego w mieszance analgetyku) po uprzednim
rozcieńczeniu do objętości podzielnej przez 4 lub 6.
Maksymalna jednorazowa objętość roztworu podana do motylka nie powinna przekraczać
4 ml.
Wyznacza się konkretne godziny podawania leków, np. 6.00 - 10.00 – 14.00 – 18.00 –
22.00 – 2.00.
Po 2-3 dniach, gdy dawki leków są ustalone, zamiast dawki nocnej można podać
podwójną dawkę wieczorną. Nowe mieszanki leków przygotowuje się za każdym razem w
nowej strzykawce.

Leki do stosowania podskórnego

W tabeli przedstawiono leki, które można podawać podskórnie i które można mieszać z innymi
lekami w jednej strzykawce.

Nazwy leków

Leki stosowane

podskórnie

Leki, które można

mieszać z innymi

Morfina

+

+

Tramadol

+

+

Metoklopramid

+

+

Butylobromek
hioscyny

+

+

Haloperidol

+

+

Lewopromazyna

+

+

Do druku: Podawanie leków drogą podskórną

http://www.docedu.klrwp.pl/print.php?id=53

2 z 3

2010-04-25 16:33

Midazolam

+

+

Deksametazon

+

- (może się strącać)

Diklofenak

+

- (może się strącać)

Ketamina

+

- (miejscowo drazniąca,

często trzeba zmieniać

miejsce wkłucia)

Oktreotyd

+

+

Piśmiennictwo

Krajnik M., Rogiewicz M. red. Opieka Paliatywna. Akademia Medyczna im. Ludwika
Rydygiera w Bydgoszczy 1998

1.

de Walden-Gałuszko K. red. Podstawy Opieki Paliatywnej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL
2004

2.

Kotlińska-Lemieszek A., Łuczak J. Zasady zwalczania bólów nowotworowych według
Światowej Organizacji Zdrowia i Europejskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej. Nowa
Medycyna – Terapia bólu III. 2003;121(2)

3.

Liszka-Dalecki P., Nowacki M.P. Leczenie niedrożności mechanicznej przewodu
pokarmowego w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej. Nowa Medycyna –
Onkologia IV 1999;4

4.

Do druku: Podawanie leków drogą podskórną

http://www.docedu.klrwp.pl/print.php?id=53

3 z 3

2010-04-25 16:33