Zasady wyceny produkcji nie zakończonej.
(art. 28, ust. 1, pkt. 4; art. 28, ust. 2; art. 28, ust. 5; art. 34, ust 1, pkt 2; art 34, ust 2)
Produkcja nie zakończona - produkty pracy, które nie przeszły całego procesu technologicznego w danym przedsiębiorstwie. Produkcja ta obedjmuje dwa elementy:
Poziom wyceny - wskazanie elementów kosztów stanowiących o wartości produktu pracy.
Półfabrykaty - przeszły one zamkniętą, wyodrębnioną część procesu technologicznego (jedną lub kilka). Znajdują się w magazynie i są przeznaczone do dalszej produkcji lub sprzedaży. Z punktu widzenia wyceny półfabrykaty są traktowane jak wyroby gotowe (rzeczywisty koszt wytworzenia):
materiały w cenie nabycia
robocizna z narzutami
inne koszty bezpośrednie (np. obróbka obca)
uzasadniona część kosztów pośrednich produkcji (liczona stabilizowanym wskaźnikiem narzutu)
Poziom wyceny:
rzeczywisty koszt wytworzenia
planowany (normatywny) koszt wytworzenia skorygowany o odchylenia od cen ewidencyjnych
jeżeli ustalenie kosztu wytworzenia jest niemożliwe (ewidencja kosztów tylko w zespole 4) wyceny dokonuje się w oparciu o cenę sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu pomniejszoną o przeciętnie osiągany zysk na całej produkcji (okres nie sprecyzowany)
Na dzień bilansowy:
wyceniać po rzeczywistym koszcie wytworzenia, nie wyższym jednak od ceny sprzedaży netto (zasada ostrożnej wyceny) - ewentualna różnica na pozostałe koszty operacyjne
planowany (normatywny) koszt wytworzenia skorygowany o odchylenia o ile są one nieznaczne (przy spełnieniu warunków j.w.)
Cena sprzedaży netto - możliwa do uzyskania na rynku, bez VATu i przewidywanych kosztów sprzedaży.
Metody wyceny:
metody kalkulacji dla wyrobów gotowych (kalkulacja fazowa - półfabrykatowa), patrz przejściowe nośniki kosztów
Produkcja w toku - znajduje się na stanowiskach pracy, nie w magazynie. Może być przeznaczona jedynie do dalszego przerobu, nie jest istotne jaki jest procent stopnia przerobu.
Poziom wyceny produkcji w toku:
1. na poziomie kosztu wytworzenia
501 Produkcja podstawowa
Materiały bezpośrednie
RB
KW |
Wyroby gotowe Remanent końcowy WG RK WG RK |
Wartość produkcji w toku wyznaczana jest przez Materiały Bezpośrednie, Robociznę Bezpośrednią, Koszty Wydziałowe.
2. Na poziomie kosztów bezpośrednich
gdy koszty wydziałowe są relatywnie nieznaczne
501 Produkcja podstawowa
Materiały bezpośrednie
RB
KW |
Wyroby gotowe Remanent końcowy WG RK WG |
3. Na poziomie materiałów bezpośrednich
Wszystkie koszty bezpośrednie to jedynie materiały bezpośrednie.
501 Produkcja podstawowa
Materiały bezpośrednie
RB KW |
Wyroby gotowe Remanent końcowy WG WG |
4. Nie wycenia się produkcji w toku.
501 Produkcja podstawowa
Materiały bezpośrednie RB KW |
Wyroby gotowe WG WG |
Odejście od wyceny na poziomie kosztu wytworzenia (uproszczenia w wycenie) nie może mieć miejsca w odniesieniu do produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż 3 m-ce, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz inwestycji rozpoczętej.
Jeżeli ustalenie kosztu wytworzenia jest niemożliwe, wyceny dokonuje się w oparciu o cenę sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu pomniejszonej o przeciętnie osiągany zysk, z uwzględnieniem stopnia przerobu.
Zakładowy plan kont powinien wskazać poziom wyceny produkcji w toku i zgodnie z zasadą ciągłości konsekwentnie ten poziom stosować.
Na dzień bilansowy: wartość produkcji w toku nie może przekroczyć ceny sprzedaży netto.
Metody wyceny:
przeliczenie produkcji w toku na umowne wyroby gotowe
wycena wyrobów gotowych w oparciu o koszt planowany
wycena produkcji w toku w oparciu o koszt planowany
Przeliczenie produkcji w toku na umowne wyroby gotowe.
Musimy wiedzieć ile jest produkcji w toku i jaki jest stopień przerobu.
Przykład: 200 szt. WG i 100 szt. RK - 25% = 25 szt. WG.
Dla potrzeb rachunkowości mamy więc 225 szt. WG.
1. Materiały zużywane przy montażu.
Materiały bezpośrednie zużywane są w procesie produkcji stopniowo (sukcesywnie). Im wyższy stopień przerobu produkcji w toku tym więcej materiałów zużyto do jej wytworzenia.
Wycena na poziomie rzeczywistego kosztu wytworzenia:
WG - ilość wyrobów gotowych
RK - ilość produkcji w toku
P - stopień przerobu
800 szt. WG
RK1 - 200 szt - 80 %
RK2 - 400 szt - 10 %
MB 28.000, RB 12.000, KW 10.000
Wycena na poziomie rzeczywistego kosztu wytworzenia.
KjWG = (28.000+12.000+10.000) / (800 + 200 * 0,8 + 400 * 0,1) = 50
KjRK1 = 40
KjRK2 = 5
KWG = 800 * 50 = 40.000
KRK1 = 200 * 40 = 8.000
KRK2 = 400 * 5 = 2.000
Poziom wyceny RK na poziomie kosztów bezpośrednich
Kj koszty bezpośrednie = (28.000+12.000) / (800 + 200*0.8 + 400*0.1) = 40
Kj koszty wydziałowe = 10.000) / 800 = 12,5
KjWG = 40 + 12,5 = 52,5
KjRK1 = 40 * 0,8 = 32
KjRK2 = 40 * 0,1 = 4
Poziom wyceny RK na poziomie materiałów bezpośrednich
KjMB = 28.000 / 1.000 = 28
Kj koszty przerobu = (12.000 + 10.000) / 800 = 27,5
Kj WG = 28 + 27.5 = 55,5
Kj RK1 = 28 * 0,8 = 22,4
Kj RK2 = 28 * 0,1 = 2,8
Bez wyceny produkcji w toku
Kj WG = 50.000 / 800 = 62,5
2. Materiały zużywane są jednorazowo w pierwszej operacji technologicznej.
W produkcji w toku i w wyrobie gotowym jest tyle samo materiałów - z punktu widzenia zużycia materiałów produkcja w toku jest traktowana jak wyrób gotowy. Stopień przerobu produkcji w toku uwzględnia się przy rozpiczaniu kosztów przerobu (płac i wydziałowych).
KOM - poniesione koszty materiałów
KP - koszty przerobu
KjM = 28.000 / (800+200+400) = 20
KjKP = (12.000+10.000) / (800 + 200*0,8 + 400*0,1) = 22
KjWG = 20 + 22 = 42
Kj RK1 = 20 + 22*0,8 = 37,6
Kj RK2 = 20 + 22*0,1 = 22,2