ETAPY, Marian Niezgoda


Marian Niezgoda

ETAPY PROCESU BADAWCZEGO

1. Postawienie problemu:

(1) rodzaje problemów:

a. problem naukowy: pytanie odnoszące się do obiektywnego stanu niewiedzy, tzn. na takie pytanie nie ma jeszcze odpowiedzi bądź jest to odpowiedź w obecnym stanie wiedzy niezadowalająca. Może mieć postać pytania "czy zacho­dzi (istnieje) zjawisko x?" lub "dlaczego zjawisko x zachodzi?"

b. problem praktyczny: w badaniach poszukuje się odpowiedzi na pytanie wyni­kające z praktyki społecznej, np. jaki jest stan higieny, na kogo się będzie głosować w wyborach? itp.

(2) geneza problemów badawczych:

a. zainteresowania badacza:

1. chęć poznania, znalezienia odpowiedzi na nurtujące pytania (cel poznawczy badania). Może być zainspirowana (a) stanem teorii w danej dziedzinie, (b) potoczną obserwacją, (c) praktyka społeczna - problemy, które jawią się jako konieczne do rozwiązania. Dobrym przykładem jest zainteresowanie problemami etnicznymi i kulturowymi Ameryki Myrdal a w konsekwencji jego badania nad “melting pot”,

2. chęć poznania, aby zmienić rzeczywistość, nacisk na konsekwencje soc­jo­tech­niczne, jako rezultat badań (cel praktyczny badania),

b. konkretne problemy społeczne do rozwiązania - badacz występuje jako ekspert na cudze zapotrzebowanie - polityka, menedżera.

(3) pytania muszą być wyrażone w języku nauki (w tym wypadku socjologii) czyli zawierać pojęcia, terminy przyjęte w nauce,

(4) powinno być sformułowane w taki sposób by było wiadomo, jakie czynnoś­ci należy podjąć, aby znaleźć na nie odpowiedź.

2. Eksplikacja problemu tj. określenie w kategoriach socjologicznych:

(1) na jakie pytanie będzie udzielana odpowiedź;

(2) zbudowanie siatki pojęciowej czyli wyjaśnienie (zdefiniowanie) używanych pojęć, czyli nazwanie zjawisk będących przedmiotem badań i ich właściwości (cech) czyli zmiennych. Siatka pojęciowa nie jest faktem zupełnie autonomicznym, tj. zależnym jedynie od inwencji badacza. Jest ona konsekwencją przyjętej orientacji teoretycznej, umiejscowienie problemów i badanych zjawisk w kontekście teoretycznym (odwołanie się do teorii socjologicznej, która te zjawiska i procesy opisuje i wyjaśnia. Służą temu studia literatury przedmiotu.

Pojawia się tu problem zwany „paradoksem eksplikacji” lub „paradoksem Moore'a”: w eksplikacji, wyjaśniając pojęcie ogólne przez inne pojęcia, można postąpić dwojako:

1. Użyć pojęć równych zakresowo, ale tak samo ogólnych (wtedy de facto nie ma eksplikacji) lub 2. Użyć pojęć bardziej szczegółowych, ale nie pokrywających się całkowicie z pojęciem wyjaśnianym - wtedy eksplikacja jest zniekształceniem pojęcia wyjaśnianego, a więc także nie jest pełną eksplikacją.

(3) Określenie relacji między zjawiskami, które te pojęcia opisują i zmiennymi (ich charakterystykami)ją czyli zbudowanie heurystycznego modelu badanych zjawisk),

(4) zbudowanie hipotez teoretycznych określających warunki występowania ana­lizowanych zjawisk (procesów), kierunki zależności między zmiennymi (wza­jemne oddziaływanie analizowanych zjawisk i procesów na siebie). Jest element modelu heurystycznego badanych zjawisk.

(5) to wszystko musi być wsparte przez odwołanie się do teorii socjologicznej, tj. do jakiejś spójnej koncepcji opisującej i wyjaśniającej działanie społec­zeństwa (patrz punkt (2)),

(6) określenia, jaki charakter będą miały badania (wyczerpujące czy na próbie (jakiej), eksploracyjne, diagnostyczne, weryfikacyjne) i jakiego typu źródła zostaną wykorzystane;

3. Operacjonalizacja pojęć i hipotez teoretycznych, tj. dobór odpowiednich wskaź­ników do zjawisk i charakteryzujących je zmiennych:

(1) dobór takich faktów obserwowalnych, które pozwolą uchwycić istotę bada­nych zjawisk albo przez ich cząstkowe zdefiniowanie, albo przez em­piryczny związek z badanymi zjawiskami,

(2) wskaźnikami są najczęściej odpowiedzi na pytania w kwestionariuszu,

4. Wybór metod badawczych:

(1) określenie charakteru badań (monograficzne, diagnostyczne, eksploracyjne, weryfikacyjne).

Uwaga!! Takie zagadnienie pojawia się już na etapie for­mu­łowa­nia problemu. Tutaj należy to dookreślić.

(2) wybór metod, procedur i technik badawczych:

a. kryterium dochodzenia do konstrukcji i weryfikacji twierdzeń:

1. meto­da dedukcyjna i

2. metoda indukcyjna,

b. kryterium rodzaju materiału i sposobów jego analizy:

1. metody ilościowe,

2. metody jakościowe

c. kryterium założeń, sposobów gromadzenia i analizy materiałów:

1. metoda porównawcza (historyczno—porównawcza),

2. metoda integralna K. Dobrowolskiego,

3. metoda monograficzna (case study)

a) eksploracja,

b) diag­noza,

4. metoda dokumentów osobistych,

5. metoda obserwacji:

a. jawnej

b. ukrytej (uczestniczącej i nieuczestnic­zącej),

6. metoda socjometryczna (socjometria),

7. metoda wywiadu (pogłębionego, swobodnego, kwestionariuszowego)

8. focus group (grupowy wywiad zogniskowany),

9. metoda ankiety (audytoryjna, pilotowana, telefoniczna, samozwrotne: prasowa, TV, radiowa, dołączana, pocztowa),

10. metoda analizy treści,

11. metoda eksperymentu,

12. badania powtarzalne:

a) podłużne (wielokrotne badania tych samych jednostek),

b) panel (dwukrotne badanie tych samych jednostek),

c) powtarzalne sondaże ankietowe tej samej zbiorowości (ale nie tych samych jednostek),

13. techniki projekcyjne (przeniesione z psychologii).

(3) określenie źródeł, jakie będą wykorzystywane w badaniach,

(4) określenie zbiorowości i podjęcie decyzji czy będą to badania na próbie czy wyczerpujące:

a. Rodzaje prób:

1) losowa oparta o zasady statystycznego doboru losowego:

- prosta próba losowa (losowanie systematyczne, losowanie z tablic)

- próba warstwowa z alokacją proporcjonalną o alokacją optymalną.

(2) celowa zbiór jednostek dobranych celowo, ze względu na określone kryteria:

- celowa,

- udziałowa,

- "snow ball".

(5) pilotaż problematyki badawczej,

(6) określenie sposobu analizy zebranych danych.

5. Przygotowanie narzędzi badawczych i ich weryfikacja (prestest).

(1) budowa kwestionariuszy, kluczy kategoryzacyjnych do analizy treści schematów obserwacji, schematów analizy dokumentów, planu focus group,

(2) sprawdzanie poprawności narzędzi pod kątem:

a. zgodności z problematyką badawczą,

b. zgodności z układem odniesienia respondenta,

c. właściwego układu kwestionariusza,

d. poprawności sformułowania pytań.

6. Realizacja badań empirycznych.

(1) określenie zbiorowości, wylosowanie próby i przygotowanie operatu badawczego, tj. listy osób, które należy przebadać,

(2) podział pracy: przydział rozmówców ankieterom i szkolenie ankieterów,

(3) realizacja badań w terenie,

(4) bieżąca kontrola realizacji próby i jakości materiału.

7. Weryfikacja zebranych danych i przygotowania narzędzi jego przetwarzania i analizy:

(1) lektura danych i eliminacja wadliwych,

(2) indeksowanie,

(3) budowa instrukcji kodowej,

(4) kodowanie danych,

(5) projektowanie szkieletu bazy danych,

(6) wprowadzanie danych.

8. Analiza materiału empirycznego:

(1) przygotowanie programu analizy - wybór zmiennych stałych, zależnych, i niezależnych, projektowanie tablic, wybór technik analizy statystycznej,

(2) analiza danych (maszynowa),

(3) testowanie hipotez i formułowanie uogólnień.

9. Pisanie raportu końcowego:

(1) przygotowanie planu raportu,

(2) w rozdziałach początkowych należy przedstawić:

a. założenia badawcze - czyli problem, jego eksplikację, odwołania teoretyczne, hipotezy teoretyczne,

b. charakterystykę badań - zastosowanych metod i technik badawczych, wykorzystanych źródeł,

c. propozycję sposobu analizy zebranego materiału,

d. charakterystykę obiektu badań (zbiorowości),

e. układ raportu.

(3) W kolejnych rozdziałach przedstawiać poszczególne zagadnienia, weryfikując po ko­lei hipotezy, starając się, aby każdy rozdział kończył się krótkim podsumowaniem umożliwiającym przejście do kolejnego zagadnienia (rozdziału),

(4) W ostatnim rozdziale należy dokonać:

a. podsumowania badań,

b. uogólnić uzyskane wyniki (o ile jest to uprawnione),

c. dokonać krytycznej oceny uzyskanych wyników,

d. ewentualnie zaproponować dalsze badania.

3

2

3



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Etapy 1, Marian Niezgoda
ZRODLA, Marian Niezgoda
Elementy języka naukowego, Marian Niezgoda
Wskaźniki, Marian Niezgoda
Marian Niezgoda (red ) Com unikowanie w zmieniającym się społeczeństwie
Marian Niezgoda Młodzież Kłoptliwa kategoria socjologiczna
!!! ETAPY CYKLU PROJEKTU !!!id 455 ppt
etapy i perspektywy biotechnologii
etapy
Etapy cyklu zycia rodzinnego, ciaza
41 etapy rozwoju dziecka
Kawa etapy integracji
Etapy planu nalotu
Procedura systemowa Nadzór nad produktami niezgodnymi
ORT Etapy organizacji imprezy turystycznej
(170 189) 11 Główne Etapy Historii Retoryki
Etapy dojrzewania kopalnej

więcej podobnych podstron