Bóle brzucha.
Bóle czynnościowe:
charakter kolkowy, świdrujący lub nekający
lokalizacje nieostra, zmienna, często w okolicy pępka
utrzymują się do 3 godzin i ustępują w nocy
nudności, wymioty
niepokój motoryczny
nasilają się podczas spoczynku, a słabną w ruchu
promieniują do różnych pól Heda
Bóle somatyczne:
dobrze zlokalizowane, największe nasilenie w rzucie patologii
charakter tępy lub ostry, są to bóle długotrwałe
nasilają się podczas kaszlu, kichania lub ruchu
słabną w bezruchu
chory jest najczęściej spokojny
Podstawowe badania w bólach brzucha:
szczegółowy wywiad nastawiony na różnicowanie bólu czynnościowego i somatycznego
badanie przedmiotowe i badanie per rectum
badania labolatoryjne
OB
morfologia krwi z rozmazem
stężenie bilirubiny
aktywność aminotransferaz i amylazy w surowicy
badanie moczu (ogólne i posiew)
badanie kału (parazytologiczne i posiew)
USG jamy brzusznej
Badanie psychologiczne.
Badania diagnostyczne przy podejrzewaniu organicznego tła bólu:
ocena alergii pokarmowej - IgE
gastroskopia
rektoskopia, kolonoskopia
cystografia, urografia
rtg górnego odcinka przewodu pokarmowego
wlew kontrastowy jelita grubego, rtg jelita grubego
biopsja jelita cienkiego
badanie ginekologiczne
badania endokrynologiczne, metaboliczne
Wymioty.
Zwężenie dróg pokarmowych.
Stany zapalne błony śluzowej układu pokarmowego.
Zapalenie wyrostka
Zapalenie trzustki
Zapalenie pęcherzyka żółciowego.
Kolka nerkowa.
Kolka żółciowa
Zapalenie wątoby
mocznica
hiperkalcemia
hiponatremia
niewyrównana cukrzyca
leki
zatucia
migenia
wzrost ciśnienia śródczaszkowego
zab. czynności błędnika
wymioty psychogenne
Zapalenie dróg żółciowych.
Objawy:
bóle brzucha często w nadbrzuszu z promieniowaniem do prawej łopatki
okresowo wymioty, nudności, gorączka
zwiększona leukocytoza
w prawym podżebrzu czasami tkliwość i napięcie powłok brzusznych
czasami stany podżółtaczkowe, wzrost bilirubiny
znaczenie ma badanie USG i cholangiografia
kłaczki w żółci B, leukocyty
Różnicowanie:
wrzód żoładka lub dwunastnicy - brak nudności i wymiotów, bóle związane z porą przyjmowania posiłków, gastroskopia
choroby trzustki - wzrost stężenia cukru w surowicy, wzrost aktywności amylazy
zapalenie jelit - posiew kału, posiew treści dwunastniczej, biopsja jelita
kamica nerkowa - badanie USG
zapalenie wyrostka robaczkowego, zwłaszcza położonego pozakątniczo
Leczenie:
przyczynowe
kamica - operacyjnie
lamblioza - metronidazol (0,25-1 g w 2 dawkach przez 5 kolejnych dni); tynidazol (50-75 mg/kg jednorazowo); atabryna
w stanach zapalnych - antybiotykoterapia
leki żółciopędne - Cholastin
mieszanki przeciwbólowe i rozkurczające - w razie silnych bóli Pabialgina domięśniowo
dieta
Kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych.
Objawy:
bóle w prawym podżebrzu promieniujące do prawej łopatki lub bóle opasujące zwłaszcza po tłustych ostrych, kwaśnych i zimnych potrawach
wymioty
często wzrost potliwości
często stan przedżółtaczkowy, czasami żółtaczka
aktywności amylazy i stężenia bilirubiny
potwierdza badanie rtg lub usg
kryształy cholesterolowe lub złogi bilirubinanu wapnia w żółci B
Różnicowanie:
choroba wrzodowa
zapalenie trzustki
kamica nerkowa
lamblioza przewodów żółciowych
stan zapalny przewodów żółciowych lub pęcherzyka żółciowego
Lamblioza.
Objawy:
I stadium -
nudności
wymioty
bezkrwawa biegunka
II stadium - postać przewlekła
bóle w nadbrzuszu
zgaga
nudności
brak apetytu
bóle głowy
szybkie męczenie się
stany podgorączkowe
zmniejszenie masy ciała
zaniki mięsni
nadmierna senność
niedokrwistość niedobarwliwa
leukocytoza z eozynofilią
wybiórcza hipoglobulinemia klasy IgA
Rozpoznanie:
cysty lub trofozoity w materiale pobranym z dwunastnicy
cysty w preparatach bezpośrednich z kału
test immunoenzymatyczny - wykrywanie w kale swoistych antygenów
Powikłania:
zapalenie dróg żółciowych
zapalenie pęcherzyka żółciowego
zapalenie wątroby
zapalenie trzustki
Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka.
Gastritis acuta. Często u dzieci skojarzone z obecnością wrzodów trawiennych. Etiologia:
Helicobater pylori
alergia
aspiryna
alkohol
niesterydowe leki przeciwzapalne
glikokortykosteroidy
zespół Cushinga
po zabiegach reanimacyjnych
substancje żrące
promieniowanie jonizujące
Objawy:
ból brzucha i jego tkliwość (zwykle w nadbrzuszu)
nudności
wymioty
utrata apetytu
zwykle stolce normalne lub zatwardzenie
czasami jawne krwawienie
fusowate wymioty
smoliste stolce
żywoczerwona krew w wymiocinach przy zaburzeniach wydzielania błony śluzowej
przy przewlekaniu się procesu zapalnego:
bóle po posiłku
objawy dyspeptyczne, głównie wymioty, które przynoszą ulgę
Rozpoznanie:
badanie endoskopowe z biopsją śluzówki żołądka
bezkwas soku żołądkowego
barwienie bioptatu na obecność Helicobater pylori
Różnicowanie:
ostre zapalenie dróg żółciowych
kamica żółciowa
kamica nerkowa
ostre odmiedniczkowe zapalenie nerki
jelito drażliwe
Leczenie:
jeśli przyczyną jest aspiryna lub inne leki - przerwać ich podawanie i stosować leki blokujące receptory H2
jeśli zapalenie skojarzone jest z chorobą wrzodową:
leki neutralizujące kwasotę żołądkową - Maalox lub Magnosil
blokery receptorów H2 przez 6 tygodni - Ranigast - 2x 0,15 tabletki
jeśli obecność Helicobacter pylori
amoksycylina - co 8 h 250 mg przez
metronidazol na 2-3 tygodnie -
dieta lekko strawna i nie drażniąca, częste i małe posiłki
Ostre zapalenie dróg żółciowych.
Etiopatogeneza:
uszkodzenie i zaczopowanie dróg żółciowych przez pasożyty
kamica dróg żółciowych
bliznowate zwężenia dróg żółciowych
nowotwory trzustki, brodawki Vatera, przewodu żółciowego wspólnego
zakażenie wstępujące u chorych z przetoką łączącą przewód żółciowy z żołądkiem
Objawy:
żółtaczka cholestatyczna
świą skóry
hiperbilirubinemia z przewagą bilirubiny sprzężonej
gorączka występująca nawrotowo
bóle w podżebrzu prawym
wymioty
wątroba powiększona i tkliwa
dreszcze
leukocytoza, wzrost OB,
Rozpoznanie:
USG
endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna
Różnicowanie:
zapalna choroba jelit
inne przyczyny żółtaczki mechanicznej lub cholestazy
Leczenie:
antybiotykoterapia
usunięcie przyczyny niedrożności dróg żółciowych
Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.
Objawy:
gorączka niejasnego pochodzenia
bóle okolicy lędźwiowej lub bół brzucha
dreszcze
zaburzenia żołądkowo-jelitowe; wymioty, utrata łaknienia
bakteriomocz znamienny
wzrost OB, leukocytoza, wzrost alfa2-globuliny, wzrost CRP
ropomocz, białkomocz do 1g/24h
odczyn może być obojętny lub zasadowy
obniżony ciężar właściwy moczu
moczenie nocne
Należy wykonać badanie USG i cystourethrografię mikcyjną.
Kolka nerkowa.
Objawy:
napadowe bóle brzucha
wymioty
odwodnienie
bóle promieniujące do jąder lub pochwy
złogi w badaniu USG lub RTG
należy wykonać cystourethrografię mikcyjną i urografię
należy wykonać ocenę hiperkalciurii, hiperurykozurii oraz hiperoksalurii
Przewlekła nieswoista biegunka.
Colon irritabile s. 358