PORADY i wskazówki
PORADY i wskazówk
PORADY i wskazówki
ORADY i
ORADY i ki
S
Systemy bezprzewodowe
y
s
t
e
m
y
b
e
z
p
r
z
e
w
o
d
o
w
e
g
garść uwag z praktyki
a
r
ś
ć
u
w
a
g
z
p
r
a
k
t
y
k
i
W poprzednim odcinku omówiłem pokrótce typy i cechy
charakterystyczne najczęściej spotykanych urządzeń
bezprzewodowych, natomiast w niniejszym artykule
Kontakt nadajnika typu body-pack bezpośrednio
zamieszczę trochę przydatnych, jak sądzę, uwag
z ciałem bardzo ogranicza moc promieniowaną.
eksploatacyjnych. W związku z tym dla sprzętu tego typu przewidziano
znacznie wyższe dopuszczalne moce promieniowania.
Na początku chciałbym skupić się przez chwilę na ogniwami AA, choć sporadycznie spotyka się rów- sprawdzał, jak zachowuje się kontrolka stanu baterii
kwestiach związanych z zasilaniem zestawów po- nież konstrukcje wykorzystujące mniejsze ogniwa w mikrofonie. Na marginesie warto zauważyć, że
zbawionych kabla sieciowego. Dawniej jako z
ródło  typu AAA. tego typu kontrolka w nadajniku jest już standardem
energii stosowano głównie baterie 9 V. Obecnie nawet w tanich zestawach.
wielu producentów przechodzi na zasilanie  pa- Dlaczego nie warto
luszkami typu AA, co pozwala również wykorzy- oszczędzać Akumulator zamiast
stywać akumulatorki Ni-MH (niklowo-metalowo- na bateriach baterii?
wodorowe) i Ni-Cd (niklowo-kadmowe), choć te Stosowanie baterii, zazwyczaj alkalicznych, nie W przypadku stosowania akumulatorów, chciałbym
ostatnie wychodzą już powoli z użycia z uwagi na wymaga specjalnych komentarzy i jest w zasadzie zwrócić szczególną uwagę na pewną kwestię, która
gorsze parametry eksploatacyjne. Stosowanie za- optymalnym rozwiązaniem. Dla pewności zawsze często nie jest brana pod uwagę. Chodzi mianowicie
miast baterii alkalicznych akumulatorów wiąże się warto przy okazji kolejnej imprezy zastosować nową o użycie właściwej, optymalnej ładowarki. Budżeto-
zawsze z krótszym czasem pracy zestawu, a samo baterię. Pozorna oszczędność może się tu łatwo we urządzenia sprzedawane nagminnie w marke-
zastępowanie baterii 9 V akumulatorem jest nie- zemścić, gdy w najmniej odpowiednim momencie tach często w zestawie z akumulatorami, na ogół nie
rozsądne, gdyż jego wydajność to w najlepszym zestaw zamilknie z powodu wyczerpania się z
ródła są w stanie zapewnić prawidłowego cyklu ładowa-
przypadku ok. 25% wydajności dobrej klasy baterii zasilania. Jest to szczególnie ważne w urządzeniach, nia. Moje problemy z akumulatorami skończyły się
alkalicznej. które nie posiadają układu optycznej kontroli stanu dopiero wtedy, gdy nabyłem urządzenie, które jest
Porównajmy 200 mA akumulatora 9 V i np. 2500 baterii w odbiorniku. Wtedy obsługujący zdany jest sterowane mikroprocesorem i kontroluje poziom ła-
mA akumulatorka typu AA. Liczby te wyjaśniają, dla- na  czujność wykonawcy, a przecież trudno wy- dowania oddzielnie dla każdego ogniwa, dodatkowo
czego przechodzi się obecnie na zasilanie dwoma magać od artysty czy prezentera, żeby nieustannie pokazując na wyświetlaczu przebieg procesu. Tylko
102 MUZYKA I TECHNOLOGIA KWIECIEC
2008 www.muzyka-tech.pl
Foto:www.sennheiser.com
 systemy bezprzewodowe
w ten sposób można optymalnie naładować aku-
mulatory, gdyż ich parametry bardzo różnią się od
siebie w poszczególnych egzemplarzach, nawet tej
samej serii, tego samego producenta.
Zwykła ładowarka, która ma programowany tylko
czas wyłączenia, nigdy nie zapewni równomier-
nego naładowania kompletu ogniw, co skutkuje
znacznym skróceniem czasu pracy zasilanego ta-
kim kompletem urządzenia. Ogniwa połączone są
szeregowo i bardzo łatwo o spadek napięcia poniżej
dopuszczalnego poziomu. Doświadczenia wykaza-
ły, że ten sam zestaw czterech baterii uprzednio
rozładowany i naładowany w  zwykłej ładowarce
pracuje nawet do dwóch razy krócej niż wtedy, gdy
jest ładowany w urządzeniu o bardziej zaawanso-
wanych funkcjach. Ciekawostką jest na przykład
obserwowanie sytuacji, gdy jedno ogniwo jest już
w pełni naładowane i przechodzi w tryb podłado-
wania, identyczne ogniwo obok ładuje się np. jesz-
cze dwie godziny! Tak jest zawsze, niezależnie od
tego jaki typ akumulatorów ładujemy (pojemność,
producent) i niezależnie od tego, ile cykli już prze-
prowadziliśmy.
Ekonomia  tak,
ale jakim kosztem?
Sterowana procesorem ładowarka ogniw Ni-MH
Z ekonomicznego (i ekologicznego) punktu widze- i Ni-Cd typu AA oraz AAA.
nia, stosowanie dobrej klasy akumu-
nia, stosowanie dobrej klasy akumu-
R
latorów typu AA o dużej pojemności
latorów typu AA o dużej pojemności przed imprezą. Warto dodać, że akumulatory mają
E
wydaje się być niezłą alternatywą dla
wydaje się być niezłą alternatywą dla jeszcze jedną przykrą cechę, mianowicie bardziej
K
używania baterii jednorazowych. Za-
używania baterii jednorazowych. Za- krytyczny  punkt rozładowania . W sytuacji gdy
L
wsze warto mieć dodatkowy komplet
wsze warto mieć dodatkowy komplet kontrolka pokaże niski stan ogniwa, bateria alka-
A
w zapasie, ale nie należy zapominać,
w zapasie, ale nie należy zapominać, liczna może umożliwić nam pracę jeszcze przez
M
że akumulatory mają przykrą właści-
że akumulatory mają przykrą właści- jakiś czas, a akumulator potrafi  paść w ciągu
A
wość samoistnego rozładowania po
wość samoistnego rozładowania po kilkunastu sekund. Oprócz tego, nominalne napię-
pewnym czasie nieużywania, więc na-
pewnym czasie nieużywania, więc na- cie akumulatora jest niższe niż baterii (1,2 wobec
leży je zawsze naładować bezpośrednio
leży je zawsze naładować bezpośrednio 1,5V), co również powoduje mniejszą rezerwę
w sytuacji wyczerpywania się ogniwa.
To tyle na tematy prądowe, przejdz
my teraz do
 meritum .
Obsługa systemu
bezprzewodowego
W czasie pracy z dowolnym urządzeniem warto
przestrzegać pewnych  żelaznych reguł, gdyż
pozwoli to na optymalne wykorzystanie posiada-
nego sprzętu. Jedną z najważniejszych kwestii jest
zapewnienie dobrej łączności między nadajnikiem
i odbiornikiem. W tym celu zawsze warto umieścić
ten ostatni nieco wyżej, powiedzmy na wysokości
około 2 m, tak aby antena zawsze  widziała nadaj-
nik. Stosowane powszechnie mocowanie odbior-
ników w rackach, które stoją na poziomie podłogi,
w trudniejszych warunkach może znacząco pogor-
szyć, a czasem wręcz uniemożliwić poprawną pra-
cę systemu. Co prawda, można wtedy stosować
dodatkowe, zewnętrzne anteny ustawione wyżej,
ale na małych imprezach, przy niewielkiej ilości
zestawów nie jest to często stosowana praktyka.
W związku z tym bywa np. tak, że gdy pomiesz-
Trudno wymagać od artysty czy prezentera,
czenie wypełni się publicznością, to w porównaniu
żeby nieustannie sprawdzał, jak zachowuje się
z próbami  na sucho raptem okazuje się że urzą-
kontrolka stanu baterii w mikrofonie.
KWIECIEC
2008 MUZYKA I TECHNOLOGIA 103
PORADY i wskazówki systemy bezprzewodowe
dzenia  głupieją . Znajdują wówczas zastosowanie
proste  patenty , jak ten pokazany na fotografii,
skonstruowany przez autora niniejszego artykułu.
W małym, wykonanym ze sklejki pseudo-racku
zamontowano dwukanałowy odbiornik, a zamo-
cowane na spodzie typowe gniazdo pozwala na
umieszczenie całości na dowolnym statywie gło-
śnikowym. Oczywiście obudowa służy także do
zabezpieczenia urządzenia w transporcie (posiada
dodatkowy pokrowiec), w środku znajduje się też
miejsce na okablowanie i zewnętrzny zasilacz, który
zawsze lubi się gdzieś plątać, a jego cienki kabelek
łatwo uszkodzić. Niewielkiej długości anteny łatwo
wysunąć z obudowy przez wycięty w niej otwór,
a całość można spokojnie wykonać we własnym
zakresie, nie wydając sporych pieniędzy na kla-
syczną obudowę typu rack. Oczywiście nic nie stoi
na przeszkodzie, aby na podobnej zasadzie wyko-
nać  pełnowymiarową obudowę 19  i umieścić
w niej np. dwa odbiorniki dwukanałowe, co pozwoli
Bezprzewodowe systemy douszne są bardzo wygodne,
jednak z uwagi na pracę słuchawki osadzonej głęboko
na uruchomienie czterech niezależnych systemów
w kanale usznym, należy się z nimi obchodzić
jednorazowo.
z zachowaniem szczególnej ostrożności.
Kolejna reguła, której warto przestrzegać, to taka,
aby nie zbliżać zbytnio do siebie nadajników pracu-
jących równocześnie na różnych częstotliwościach. aby w bezpośredniej bliskości pracujących odbior- tuacjami, gdy jest to absolutnie niezbędne, gdyż
Jeśli znajdą się one obok siebie w bardzo bliskiej ników nie umieszczać aktywnych (tj. włączonych) wzmacniacz antenowy czasem może wręcz pogor-
odległości (kilkunastu  kilkudziesięciu cm), mogą nadajników rezerwowych. Nie zaleca się również szyć parametry transmisji, wzmacniając zamiast
wystąpić zakłócenia transmisji. Ważne jest również, stosowania wzmacniaczy antenowych poza sy- sygnału użytecznego  śmieci radiowe z otoczenia.
Jeśli stosujemy dodatkowe  dopinane anteny, na-
leży zadbać o ich odpowiednie okablowanie, gdyż
Istotną kwestią jest prawidłowe trzymanie nadajnika
typu hand-held w taki sposób, aby nie ograniczać
użycie przewodów o innych parametrach niż zale-
promieniowania wbudowanej, wewnętrznej anteny.
cane może spowodować znaczące spadki sygnału,
choćby z powodu niedopasowania falowego.
Warto korzystać z funkcji, jaką oferują niektóre na-
dajniki, a mianowicie regulacji czułości  bywa, że
jest ona dostępna z poziomu menu, czasem jednak
trzeba zajrzeć do środka obudowy, aby odnalez
ć
ukryty w jej wnętrzu zwykły potencjometr. Kolejną
istotną kwestią jest prawidłowe trzymanie nadajni-
ka doręcznego (hand-held), tak, aby nie ograniczać
promieniowania wbudowanej, wewnętrznej anteny.
Kłopotliwe body-packi
W sytuacji używania nadajników typu body-pack
należy mocno podkreślić, że kontakt takiego nadaj-
nika bezpośrednio z ciałem bardzo ogranicza moc
promieniowaną. To zjawisko spowodowało, że dla
tego typu sprzętu przewidziano znacznie wyższe
dopuszczalne moce promieniowania, co jednak nie
zwalnia użytkownika od przestrzegania zasady od-
dalenia urządzenia od ciała.
W podobnie niekorzystnych warunkach pracują
również odbiorniki indywidualnego odsłuchu do-
usznego. Trudność w implementacji technologii
diversity (odbioru dwuantenowego), bliski kontakt
z ciałem wykonawcy itp. stawia poważne wyzwa-
nia przed konstruktorami, którym, póki co, mogą
sprostać tylko bardziej renomowani producenci.
W tego typu urządzeniach bardzo istotną kwestią
jest również ich prawidłowa obsługa, gdyż np.
ogłuszenie artysty zbyt silnym sygnałem dopro-
wadzonym prosto do ucha może doprowadzić do
104 MUZYKA I TECHNOLOGIA KWIECIEC
2008 www.muzyka-tech.pl
Foto: www.sennheiser.com
PORADY i wskazówki systemy bezprzewodowe
poważnych konsekwencji zdrowotnych i& towa-
Ważne jest, aby system
rzyskich! A tak już zupełnie na poważnie, mogą to
bezprzewodowy oprócz poprawnej
tego dojść konsekwencje prawne, gdyż za ubytek
pracy toru transmisyjnego
wyposażony był w przyzwoitej
słuchu artysta może podać akustyka do sądu.
jakości wkładkę mikrofonową.
Funkcja squelch
po raz drugi
Warto kilka słów poświecić funkcji squelch omó-
wionej już pobieżnie w poprzednim odcinku. Jak już
wspomniałem, parametr ten ustawia się w zasadzie
 na ucho .
Większość instrukcji podaje, że należy tak wyregu-
lować squelch, aby przy wyłączonym nadajniku oraz
włączonym i spiętym z systemem nagłaśniającym
odbiorniku nie było słychać szumu. Jednak jeśli
zależy nam najbardziej na zasięgu i w danym miej-
scu nie występują przeszkody na drodze transmisji
sygnału, można  odczulić nasz system. Natomiast
w sytuacji, gdy obszar, w którym funkcjonuje sys-
tem, nie jest duży, ale występują zakłócenia w od-
biorze, lepiej ustawić squelch na wyższą wartość.
Warto również pamiętać o tym, żeby nie wyłączać
nadajnika w sytuacji, gdy odbiornik jest aktywny,
bowiem nie wszystkie urządzenia zapewniają niesły-
szalne dla ucha załączenie. Do tego celu używa się
wyłącznie funkcji MUTE, która pozwala odbiornikowi
na pozostawanie w kontakcie z nadajnikiem, a bloko-
wany jest tylko tor audio. Szczególnie nierozsądne
jest wyłączanie nadajników, które komunikują się
z odbiornikiem za pomocą oddzielnych portów np.
podczerwieni, gdyż w takiej sytuacji może zajść ko-
nieczność ponownego zestrojenia urządzeń.
W przypadku zaawansowanych systemów, które
posiadają wiele dodatkowych funkcji zwiększają-
cych ich walory użytkowe, warto dokładnie przestu-
diować instrukcję obsługi, gdyż bywa tak, że roz- wość, ale nie jest to wielka wada. Ważniejszą kwestią w tej branży podobna jest do panującej w innych
budowane menu interfejsu użytkownika nie zawsze wydaje się dobór odpowiedniego dla danych zasto- działkach elektroakustyki estradowej: jest kilku zde-
daje się intuicyjnie okiełznać. sowań nadajnika (z mikrofonem doręcznym, krawa- cydowanych liderów, od lat będących na rynku, jest
towym lub nagłownym) niż ekscytowanie się bardziej też grupa, że tak powiem, drugoligowa oraz cała
Nie każdy problem skomplikowanymi i siłą rzeczy droższymi opcjami. masa mniej znanych firm.
można szybko Ważne jest, aby urządzenie oprócz poprawnej pracy Ponieważ  jak wiadomo   Chińczyk potrafi , coraz
rozwiązać toru transmisyjnego wyposażone było w przyzwoitej częściej można spotkać całkiem udane propozycje
Wiele zagadnień związanych z transmisją bezprze- jakości wkładkę mikrofonową, gdyż kiepska zdys- firm, o których mało kto słyszał. Bywa też i tak, że
wodową jest trudnych do interpretacji i wyjaśnienia, kwalifikuje system jako całość. Wielu producentów znany producent właśnie takiej firmie zleca część
gdyż teoria i praktyka transmisji fal radiowych opiera oferuje np. podobne a wręcz identyczne zestawy, swojej produkcji, wskutek czego jedna daleko-
się na złożonych zjawiskach fizycznych. Nawet spo- które różnią się tylko klasą zastosowanego przetwor- wschodnia fabryka wytwarza czasem kilkadziesiąt
ra wiedza nie zawsze pozwala na jednoznaczne zdefi- nika, no i co za tym idzie, oczywiście ceną. Większość (!) różnych modeli systemów bezprzewodowych,
niowanie ewentualnych problemów, choć w bardziej oferowanych mikrofonów klasy popularnej i nie tylko, które potem sprzedawane są z logo różnych firm.
zaawansowanych systemach z pomocą przychodzą posiada obudowy z tworzywa, często niezbyt wytrzy-
komputery i specjalistyczne przyrządy pomiarowe, małego, więc należy obchodzić się z nimi ostrożnie, Podsumowanie
jak np. analizatory widma fal elektromagnetycznych, gdyż upadek na twarde podłoże często kończy żywot Wybór na rynku jest już naprawdę spory i każdy
stosowane do poprawnego zestrojenia systemów takiego wyrobu. może bez trudu znalez
ć coś dla swoich potrzeb.
złożonych z wielu urządzeń nadawczo-odbiorczych. Uważam, że zawsze warto zastanowić się nad opcją Co prawda przepaść cenowa między urządzeniami
zakupu urządzenia przystosowanego do montażu z najwyższej półki i popularnymi nadal jest olbrzy-
Kilka porad przed w racku  są one wygodniejsze w eksploatacji niż proste, mia, ale za to te najtańsze znacznie poprawiły swo-
zakupem plastikowe obudowy wolnostojące, szczególnie wtedy, je parametry i to jest bardzo pozytywne zjawisko.
Jeśli miałbym coś radzić osobom planującym za- gdy używamy większej ilości zestawów jednocześnie. Szkoda, że w równym stopniu nie obserwujemy go
kup zestawu bezprzewodowego, to przede wszyst- w innych działkach, np. zestawów głośnikowych,
kim zalecam dokładne rozeznanie swoich potrzeb. System markowy ale to już zupełnie inny temat&
W małych nagłośnieniach zupełnie dobrze sprawują czy no-name? Piotr Peto
się stosunkowo proste, a zatem niedrogie systemy Jeśli chodzi o dokonanie wyboru między urządze- PMP Electronics
UHF, często co prawda zestrojone na jedną częstotli- niami markowymi i tymi mniej znanymi, to sytuacja
106 MUZYKA I TECHNOLOGIA KWIECIEC
2008 www.muzyka-tech.pl
Foto: www.sennheiser.com