Metody oznaczania
lekowrażliwości
dr n. med. Joanna Kwiecińska - Piróg
Katedra i Zakład Mikrobiologii
Collegium Medicum UMK
Metody oznaczania lekowrażliwości
Procedura określania lekowrażliwości wymaga stałej kontroli wg
wytycznych z zakresu: wykonania, interpretacji oraz standaryzacji
przez normy:
żð The European Committee on Antimicrobial Susceptibility
Testing  EUCAST,
żð Clinical and Laboratory Standards Institute  CLSI
żð Krajowy OÅ›rodek Referencyjny ds. LekowrażliwoÅ›ci
Drobnoustrojów - KORLD
Metody oznaczania lekowrażliwości
 podstawowe pojęcia
Inokulum: liczba komórek bakteryjnych w podłożu płynnym,
wyrażana jako liczba jednostek tworzących kolonie (Colony
Forming Units).
Metody oznaczania lekowrażliwości
 podstawowe pojęcia
MIC (minimal inhibitory concentration) określa najmniejsze
stężenie leku, wyrażone w mg/l, określone w warunkach in vitro,
hamujące wzrost bakterii przy określonej gęstości inokulum i w
określonym czasie.
MBC (minimal bactericidal concentration) określa najmniejsze
stężenie leku, wyrażone w mg/l, określone w warunkach in vitro,
wykazujące właściwosci bójcze w stosunku do bakterii przy
określonej gęstości inokulum i w określonym czasie.
Metody oznaczania lekowrażliwości
 podstawowe pojęcia
Antybiogram podstawowy: zawiera antybiotyki stosowane jako
leki pierwszego rzutu
Antybiogram rozszerzony: zawiera rozszerzonÄ… listÄ™
antybiotyków stosowanych wobec drobnoustrojów
wielolekoopornych i/lub izolowanych z ciężkich zakażeń.
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody jakościowe
Metoda krążkowo-dyfuzyjna Kirby - Bauera
żð Zawiesina: 0,5 MF = 1-2*108 CFU/ml dla E. coli
żð PodÅ‚oże hodowlane
żð Mueller Hinton Agar
żð Mueller Hinton Agar Fastidious (z 5% krwiÄ… baraniÄ… i 20 mg/l
beta- NAD) dla:
żð Streptococcus pneumoniae
żð Streptococcus A, B, C i G
żð Streptococcus grupy viridans
żð Haemophilus spp.
żð Moraxella catarrhalis
żð Listeria monocytogenes
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody jakościowe
Metoda krążkowo-dyfuzyjna Kirby - Bauera
żð Krążki bibuÅ‚owe nasÄ…czone antybiotykiem w staÅ‚ym stężeniu
(6mm)
żð Inkubacja
żð 16-20 godzin (35°C),
żð atmosfera tlenowa
żð Atmosfera wzbogacona CO2  dla MH-F
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody jakościowe
Metoda krążkowo-dyfuzyjna Kirby - Bauera - błędy
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody jakościowe
Metoda krążkowo-dyfuzyjna Kirby - Bauera - zasada 15-15-15
żð użyć zawiesiny w ciÄ…gu 15 minut od przygotowania
żð naÅ‚ożyć krążki w ciÄ…gu 15 minut od posiewu zawiesiny
żð zacząć inkubacjÄ™ w ciÄ…gu 15 minut od naÅ‚ożenia krążków
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody jakościowe
Metoda krążkowo-dyfuzyjna Kirby - Bauera
żð Odczyt:
żð Wielkość strefy zahamowania wzrostu
żð Odczyt od spodu dla MH
żð Odczyt od przodu z usuniÄ™tym wieczkiem  dla MH-F
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody jakościowe
Metoda krążkowo-dyfuzyjna Kirby - Bauera
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody jakościowe
Metoda przeglÄ…dowa
ć% Antybiotyk/chemioterapeutyk znajduje się w podłożu, na które
wysiewa się badaną kolonię bakteryjną (posiew na całej
powierzchni płytki).

ð Wzrost drobnoustroju Å›wiadczy o opornoÅ›ci na zawarty w
podłożu antybiotyk/chemioterapeutyk.

ð Brak wzrostu Å›wiadczy o wrażliwoÅ›ci.
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody ilościowe
żð PozwalajÄ… na ocenÄ™ wartoÅ›ci MIC.
żð SÄ… stosowane dwie techniki:
żð Metoda seryjnych rozcieÅ„czeÅ„ antybiotyku w podÅ‚ożu staÅ‚ym lub
płynnym.
żð Metoda gradientowo - dyfuzyjna z użyciem pasków nasyconych
antybiotykiem w gradiencie stężeń.
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody ilościowe
żð Metoda seryjnych rozcieÅ„czeÅ„ antybiotyku w podÅ‚ożu staÅ‚ym lub
płynnym:
żð Metoda manualna (probówkowa)
żð Metoda automatyczna (VITEC)
Oznaczanie lekowrażliwości 
metody ilościowe
Dziękuję za uwagę