Mierniki oceny w zarządzaniu zapasami

Zapasy

to zwykle stosy surowców, materiałów, części

zamiennych, produkcji w toku czy wyrobów gotowych, które
gromadzone są w niezliczonych ilościach punktów w obrębie
systemu logistycznego. Koszt utrzymania tych zapasów może
sięgać 20-40% ich wartości w ciągu roku. Z tego względu
sprawne i precyzyjne zarządzanie zapasami daje firmie
określone korzyści ekonomiczne.

Wśród tych zapasów możemy wyróżnić następujące grupy rodzajowe:

- Surowce i materiały

- Produkcję w toku

- Wyroby gotowe

- Towary

Zapasy wyrobów gotowych są produktami przeznaczonymi do
sprzedaży, a ich podstawową funkcją jest zaspokajanie popytu
zgłaszanego przez przedsiębiorstwa handlowe.

Zapasy towarów powstają w przedsiębiorstwach handlowych i służą
bezpośredniemu

zaspokajaniu

popytu

konsumpcyjnego

bądź

produkcyjnego

wynikającego

w

innych

przedsiębiorstwach

przemysłowych.

Zapasy możemy podzielić także na

konieczność ich zaistnienia:

- bieżące,
-cykliczne,
-bezpieczeństwa ( w przypadku, gdy
chcemy zapobiec wszelkim
nieprzewidywalnym zastojom w
produkcji)

nadmierne.

Metoda ABC

Politykę zakupów surowców, materiałów, części, towarów (w handlu) itp.
Powinno się prowadzić przez „pryzmat” ich cenności, określanej np. udziałem w
wartości łącznego zużycia. Posłużyć się przy tym można metodą ABC podziału
zapasów na trzy grupy. Użytecznym podziałem zapasów z punktu widzenia
zarządzania logistycznego w firmie jest ich klasyfikacja na następujące grupy:

Grupa A – zapasy „cenne” (vital few), stanowiące 5-20%
liczebności asortymentowej zapasów, ale mający znaczny udział w
wartości, sięgający 75-80%

Grupa B – zapasy mające udział w wysokości 15-20% zarówno w liczebności
asortymentowej, jak i ich wartości

Grupa C – zapasy o charakterze masowym (trivial many), mające
największy udział w liczebności asortymentowej (60-80%) i bardzo
niski udział w wartości (około 5%).

Poniższy rysunek przedstawia horyzontalne strefy składowania w

magazynie o regałowym układzie technologicznym

.

Metoda XYZ

Przy stosowaniu metody XYZ poszczególne rodzaje
materiałów zostają podzielone na podstawie regularności
zapotrzebowania na nie na trzy grupy :

grupa X- składająca się z materiałów, które charakteryzuje regularne
zapotrzebowanie (przy założeniu możliwości występowania niewielkich wahań),
jak również wysoka dokładność prognozowania poziomu tego zapotrzebowania
(zużycia)

grupa Y- tj. materiały, które charakteryzuje zapotrzebowanie mające
charakter wahań sezonowych lub określonego trendu oraz średnia
dokładność prognozowania

grupa Z, w skład, której wchodzą materiały o bardzo
nieregularnym zapotrzebowaniu i niskiej dokładności prognozy
tego zapotrzebowania

Jeżeli w sferze zaopatrzenia metoda,
XYZ zostanie uznana z instrument
wsparcia decyzyjnego, to na jej
podstawie może się okazać celowe
opracowanie dla materiałów
zakwalifikowanych do grupy X- systemu
zaopatrzenia zsynchronizowanego z
procesami produkcyjnymi i zasadą Just-
in-Time,
grupy Y – systemu zaopatrzenia z
zadaniem utworzenia określonego
poziomu zapasów magazynowych,
grupy Z – systemu zaopatrzenia
zgodnego z nieregularnymi potrzebami

Model poziomu zamawiania

Podstawową przyczyną gromadzenia zapasów jest konieczność wyrównywania
różnych intensywności strumieni zakupów (dostaw) i strumieni zużycia.
Najlepiej obrazuje to przedstawienie wszystkich surowców i materiałów,

znajdujących się w węzłach logistycznych, jako zbiornik retencyjny.

Zapasy jako zbiornik retencyjny

Model cyklu zamawiania

W modelu Re-order Cycle Policy, zamawiania dostaw
uzupełniających następuje w z góry ustalonych, jednakowo od siebie
odległych momentach. Oznacza to, że zamówienia składane są w
stałych cyklach

W modelu tym należy ustalić następujące normy sterowania:

-Optymalny cykl zamawiania Ropt
-Poziom zapasu maksymalnego S

Funkcjonowanie modelu stałego cyklu zamawiania

Inne modele zamawiania

Oprócz przedstawionych, spotyka się także inne modele sterowania zapasami,

np.:

•

model poziomu zamawiania w stałych cyklach zamawiania,

•

model s, S,

•

połączony model poziomu zamawiania i stałego cyklu zamawiania

Model poziomu zamawiania w stałych cyklach
zamawiania nie wymaga ciągłego monitorowania
poziomu zapasu, bowiem jest to dokonywane jedynie
w ustalonych punktach czasowych. Obrazuje to
schemat poniżej.

Systemy wspomagania zarządzania klasy MRPII/ERP

Oprócz popytu niezależnego, w przedsiębiorstwie produkcyjnym występuje
jeszcze popyt zależny, określany zwykle mianem potrzeb materiałowych.
Ustalenia tych potrzeb dokonuje się za pomocą obliczenia bezpośredniego,
wykorzystującego podstawowe działania arytmetyczne

System MRP II

(Manufacturing Resource Planning), obejmuje planowanie

wszystkich czynników produkcji. Tak więc moduły tego sytemu dotyczą nie
tylko surowców, materiałów i części, ale również zdolności produkcyjnych
(powierzchnie produkcyjne i maszyny), finansów i zatrudnienia

Just-in-time

Podstawową cechą tego rodzaju systemów produkcji jest eliminacja

zapasów oraz ograniczenie przemieszczania się materiałów (surowców,
części, półfabrykatów oraz gotowych produktów) do sytuacji, w których

występuje na nie zapotrzebowanie.

Do podstawowych cech tego
systemu należy zaliczyć :
-Niskie zapasy
-Produkcja w małych seriach
-Niskie koszty przedstawienia
oraz jej szybkość
-Rozmieszczenie produkcji

zapasy są nieodłącznym
elementem działalności
gospodarczej i skuteczne
zarządzanie nimi jest bardzo
ważne, gdyż wpływa na wynik
finansowy firmy i zadowolenie
klienta.