1

Finanse

przedsiębiorstw

Wykład 4

Zarządzanie zapasami i należnościami

Ilustracja liczbowa

2

Zarządzanie zapasami

3

Model EOQ jest modelem zarządzania zapasami
materiałów i surowców do produkcji, w którym
przyjmuje się optymalną wielkość dostawy,
gwarantującą minimalizację całkowitych kosztów
zapasów

Działanie tego modelu przedstawione jest na rysunku i
opisywane przez kolejne wzory

Model optymalnej wielkości

zamówienia

czyli Model EOQ

(ang. Economic Order Quantity Model)

4

v

C

K

P

EOQ

z









2

gdzie:

EOQ - optymalna wielkość zamówienia

P - roczne zapotrzebowanie na dany rodzaj
zapasów

K

z

- koszty tworzenia zapasów

C - procentowy udział kosztu utrzymania
zapasów

v - jednostkowy koszt (cena) zamówionych
zapasów

5

gdzie:

TCI - całkowite koszty zapasów

P - roczne zapotrzebowanie na dany rodzaj
zapasów

Q - wielkość partii dostawy

Kz - koszty tworzenia zapasów

z

b

- poziom zapasu bezpieczeństwa

C - procentowy udział kosztu utrzymania
zapasów

v - jednostkowy koszt (cena) zamówionych
zapasów

C

v

z

Q

K

Q

P

TCI

b

z















 







2

6

poziom
zapasów

średni
stan
zapasów

rezerwowy
poziom
zapasów

czas

Źródło: J. G. Kalberg, K. L. Parkinson, Corporate liquidity: Management and
Measurment, IRWIN, Homewood 1993, s. 538

Działanie modelu optymalnej partii
zamówienia (EOQ)

7

Zarządzanie należnościami

8

Metody oceny poziomu należności

Metoda ABC doboru należności do oceny

• W wielu przypadkach przedsiębiorstwo sprzedaje swoje

wyroby dużej liczbie odbiorców, co może utrudniać
kontrolę nad inkasowaniem należności. Skutecznym
rozwiązaniem może być zastosowanie metody ABC.
Odbiorców dzieli się na grupy w zależności od ich
wpływu na całkowitą wielkość należności.

• Metoda zakłada, że mały udział procentowy w

całkowitej liczbie kontrahentów wiąże się zazwyczaj z
dużym udziałem procentowym w wartości wszystkich
należności.

9

Wyróżnia się trzy grupy odbiorców:

• Grupa A to odbiorcy, od których należności wykazują

najwyższą wartość. Każda zmiana wielkości i

struktury portfela należności od nich powoduje

istotne zmiany wielkości i struktury należności

ogółem. Grupa A obejmuje 60-80% całkowitej

wartości należności lub sprzedaży dokonanej na

rzecz około 20% odbiorców.

10

• Grupa B to kontrahenci wywierający

stosunkowo mały wpływ na wielkość i strukturę

należności. Obejmuje 15-25% całkowitej wartości

należności lub sprzedaży dokonanej na rzecz około

30-40% klientów.

• Grupa C obejmuje odbiorców w sposób znikomy

oddziałujących na całkowitą kwotę należności.

Stanowi 5-15% wartości należności lub sprzedaży

dokonanej na rzecz pozostałych kontrahentów,

których udział w łącznej ich liczbie wynosi 40-50%.

11

Kontrola należności powinna być:

1. skoncentrowana głównie na grupie A klientów

2. grupa B powinna być poddana kontroli wyrywkowej

3. grupa C – kontroli sporadycznej.

12

b

p

k

N

S

N

S

DK





Limit dodatkowego kredytu kupieckiego

przedstawia różnicę między wartością pożądaną
należności a rzeczywistą

gdzie:

DK

k

-

dodatkowy limit kredytu kupieckiego

S - przychody ze sprzedaży bieżącej kontrahenta

N

p

– pożądany wskaźnik rotacji należności (365/pożądany termin

płatności)

N

b

–

bieżący wskaźnik rotacji należności (przychody ze

sprzedaży/bieżące należności kontrahenta)

13

Pożądana wartość należności to taka, w której

kontrahenci przy bieżącym poziomie sprzedaży

przestrzegają pożądanego terminu płatności.

14

Analiza struktury wiekowej należności handlowych

Na strukturę wieku należności składają się:

– należności bieżące
– należności przeterminowane
– należności nieściągalne i sporne

W ramach należności przeterminowanych stosuje się

przedziały czasowe w zależności od charakteru i specyfiki

kredytów udzielanych odbiorcom.

15

• Analizę struktury wieku należności powinno

przeprowadzać się stosunkowo często i między

innymi na jej podstawie podejmować decyzje

dotyczące zmian polityki kredytowej.

• Jest ona także przydatna do obliczeń indeksu jakości

należności - innego miernika ich oceny.

16

Indeks jakości należności

(jakość portfela kredytowego)

• Indeks jakości należności to metoda wykorzystująca

rachunek dyskontowy.

• Pozwala na określenie ubytku wartości należności w

czasie. Istotą indeksu jakości jest porównanie

nominalnej wielkości należności ogółem oraz

należności zdyskontowanych.

• Formuła indeksu jakości należności jest następująca:

17

18

• Indeks jakości należności jest tym lepszy, im jego

wartość jest bliższa jedności. W takim przypadku

należności przeterminowanych lub

nieściągalnych jest niewiele. Gdy wskaźnik jest

równy 1 należności takich nie ma w ogóle.

19

Przykład liczbowy

Wyznacz indeks jakości należności kontrahentów grupy A na

podstawie podanych danych:

Stopa oprocentowania kredytu w skali roku wynosi 10%.

Należności bieżące (w tys. zł) 1.202;

Należności przeterminowane od 1-30 dni: 412;

Należności przeterminowane od 31-60 dni: 201;

Należności przeterminowane od 61-90 dni: 35;

Należności nieściągalne: 120.

Dokonaj interpretacji wyników.

20

21

1.Obliczenie dziennej stopy dyskonta (d):

d = 0,10 / 360 = 0,000278

2. Współczynniki dyskonta:

– dla przedziału wieku 1 - 30:

1 / (1 + 30 * 0,000278) = 1 / 1,00834= 0,991729

– dla przedziału wieku 31 - 60:

............................................................

– dla przedziału wieku 61 - 90:

............................................................

Indeks jakości należności dla kontrahentów grupy A

wynosi:

...............................................................................