Kraj Basków
http://wapedia.mobi/pl/Kraj_Bask%C3%B3w

Ten artykuł dotyczy

wspólnoty autonomicznej

w północnej Hiszpanii. Zobacz

też:

Baskonia

- kraina geograficzno-historyczna na pograniczu Francji i Hiszpanii.

Kraj

Basków (dawniej

także: Baskonia;

bask.

Euskadi, Euskal

Herria,

hiszp.

Pais

Vasco,Vascongadas; nazwa oficjalna: Euskal Autonomia Erkidegoa - Comunidad Autónoma
Vasca) —

wspólnota autonomiczna

w północnej

Hiszpanii

, położona nad

Zatoką Biskajską

.

Tworzą ją prowincje:

Gipuzkoa/Guipúzcoa

,

Bizkaia/Vizcaya

i

Araba/Álava

. Zajmuje ona

powierzchnię 7,3 tys. km². W roku 2001 zamieszkiwało ją w sumie około 2,1 mln ludzi.
Najwięcej Basków mieszka w prowincjach Bizkaia i Gipuzkoa. Stolicą wspólnoty jest

Vitoria-

Gasteiz

.

Miasto

San Sebastián

w prowincji

Gipuzkoa

Euskadi
País

Vasco

Kraj Basków

Herb Kraju Basków

Flaga Kraju Basków

Hymn

:

Hymn Kraju Basków

Stolica

Vitoria-Gasteiz

Powierzchnia

•

razem

• proc. Hiszpanii

14.

miejsce

7

234

km²

1,4%

Populacja

(

2005

)

•

liczba ludności

•

gęstość

• proc. Hiszpanii

7.

miejsce

2

124

846

293,73

os./km²

4,9%

Język urzędowy

hiszpański

,

baskijski

Etnonim

Baskowie

Autonomia od

25 października

1979

Reprezentacja
w parlamencie

•

Kongres

•

Senat

19
15

Prezydent

Patxi López Álvarez

(

PSE-EE

)

Strona internetowa

1. Status prawny

Ustrój Kraju Basków regulują:

konstytucja Hiszpanii

z

1978

roku oraz Statut Autonomiczny

Kraju Basków uchwalony przez

Kortezy Generalne

22 grudnia

1979

roku, zwany

Statutem z

Guerniki

.

Lauburu

- symbol kraju Basków.

Konstytucja przewiduje

podział Hiszpanii

na prowincje, które mogą jednak łączyć się tworząc

wspólnoty autonomiczne. Uprawnienie to zostało wykorzystane przez wszystkie prowincje
hiszpańskie. Jedną ze wspólnot autonomicznych jest właśnie Kraj Basków, który składa się z
trzech prowincji.

Z punktu widzenia konstytucji, wspólnoty autonomiczne zamieszkiwane w dużym stopniu
przez

mniejszości językowe

i narodowościowe nie mają statusu innego niż wspólnoty

autonomiczne zamieszkiwane przez ludność hiszpańskojęzyczną. Kraj Basków ma więc
podobny status co

Andaluzja

. Jedyna różnica wynika z historii - Kraj Basków ma (tak jak

Nawarra) statut wspólnoty prawa lokalnego (comunidad foral), jako że wyjątkowo w tych
regionach prawa lokalne (fueros) nie zostały nigdy zlikwidowane (w prowincjach Gipuzkoa i
Bizkaia zniósł je dopiero gen.

Franco

w odwecie za poparcie ludności dla republiki). Dzięki

temu Kraj Basków był uprawniony do natychmiastowego ogłoszenia szerszej autonomii oraz
posiada uprawnienie do negocjacji budżetowych z rządem hiszpańskim.

Konstytucja nie przewiduje prawa wspólnot autonomicznych do

secesji

.

1. 1. Statut Autonomiczny Kraju Basków

Statut z Guerniki określa

Basków

jako „autonomiczną społeczność w ramach państwa

hiszpańskiego”. Obszar wspólnoty stanowią tzw. terytoria historyczne: Araba, Gipuzkoa i
Bizkaia, do których może dołączyć Nawarra, gdyby jej mieszkańcy tak zadecydowali (Nawarra
utworzyła

jednak

odrębną

wspólnotę

autonomiczną).

Językiem

urzędowym

obok

hiszpańskiego

został

baskijski

. Pozostaje to w pełnej zgodności z konstytucją,

która dopuszcza istnienie innych języków urzędowych niż państwowy (hiszpański), o ile
wspólnoty tak postanowią.

Władza sprawowana jest za pośrednictwem

parlamentu

(bask. Eusko Legebiltzarra,

hiszp.Parlamento Vasco), który składa się z 75 posłów wybieranych na czteroletnią

kadencję

.

Reprezentują oni w równej liczbie trzy prowincje.

Władzę wykonawczą sprawuje rząd (bask. Eusko Jaurlaritza, hiszp. Gobierno Vasco), któremu
przewodniczy prezydent (lehendakari) wybierany przez parlament. Prezydent stanowi
najwyższą władzę wspólnoty (bask. lehendakaritza, hiszp. presidencia).

Istotną kwestią rozstrzygniętą w statucie są kompetencje finansowe wspólnoty. Jako wspólnota
prawa lokalnego, wspólnie z rządem hiszpańskim wypracowuje ona tzw. umowę ekonomiczną
(hiszp. Concierto Económico), która określa udział każdej ze stron w wydatkach i podatkach.
Wspólnota jest zobowiązana przekazywać część swoich dochodów do

budżetu

centralnego, by

partycypować w kosztach tzw. funkcji ekskluzywnych państwa. W ich zakres wchodzą
konstytucyjnie wymienione czynności zastrzeżone tylko dla państwa: utrzymywanie stosunków
międzynarodowych, obrona i sądownictwo. W kasie wspólnoty pozostają natomiast dochody
podatkowe z tytułu: podatku od osób fizycznych, wartości dodanej, a także od wagi i ciężaru.