bliżej przedszkola 4.127 kwiecień 2012
26
bliżej przedszkola 4.127 kwiecień 2012
26
Jak przygotować przedszkolaka do szkoły?
pisanie jest bardzo skomplikowanym procesem,
dlatego działania przygotowujące dziecko
do opanowania tej trudnej sztuki
należy rozpocząć możliwie jak najwcześniej.
kształtowanie gotowości
do podjęcia nauki pisania
Agata Wawer
częśĆ i
W
początkowym okresie życia dziecka bar-
dzo ważna rola przypada rodzicom, którzy
już od pierwszych dni mogą usprawniać
rozwój ruchowy swojej pociechy. Zwykłe
codzienne zabawy ruchowe, jak np. baraszkowanie
z maluchem, rzucanie piłką czy chlapanie się w wo-
dzie, sprzyjają rozwojowi sprawności ogólnej, czyli
tzw. dużej motoryki. Z kolei zabawy manipulacyjne
– budowanie z klocków, lepienie z plasteliny, darcie
i zgniatanie gazet czy bazgranie po kartce – mają
ogromny wpływ na rozwój małej motoryki, czyli
sprawności dłoni i palców. Bardzo pomocne jest tutaj
również podejmowanie przez maluszki takich czyn-
ności samoobsługowych, jak ubieranie i rozbieranie
się, zwłaszcza wkładanie i zdejmowanie skarpetek
i rajstop, zapinanie guzików, zasuwanie zamków, sznu-
rowanie i zawiązywanie butów, przypinanie i odpina-
nie klamerek, zatrzasków itp.
Okres przedszkolny to czas intensywnego wspomagania
dziecka w rozwijaniu małej motoryki – osiągnięty bo-
wiem przez nie stopień sprawności manualnej w dużej
mierze decyduje o powodzeniu dziecka w szkole. Pierw-
szy etap pracy wychowawczo-dydaktycznej poświęcony
jest głównie wyrabianiu u maluchów gotowości do rozpo-
częcia nauki pisania, kolejny – indywidualnemu wprowadza-
niu elementarnej umiejętności pisania. Oba te etapy wzajemnie
się warunkują i stanowią integralną całość.
Zabawy i ćwiczenia ukierunkowane na rozwijanie funkcji niezbęd-
nych w procesie pisania prowadzimy już w najmłodszej grupie. W okre-
sie adaptacyjnym mogą być to np. proste zabawy paluszkowe. Ilustrowa-
bliżej przedszkola 4.127 kwiecień 2012
27
bliżej przedszkola 4.127 kwiecień 2012
27
Niepubliczna Placówka Doskonalenia Nauczycieli
Akademia Edukacji działa w ramach
Centrum Edukacyjnego BliżEj PrZEDsZKolA
nie wesołych wierszyków ruchami rąk
sprawia, że mięśnie ramion, nadgarstka,
dłoni i palców wzmacniają się i uspraw-
niają. W trakcie zajęć warto sięgać za-
równo po tradycyjne rymowanki, takie
jak: Rodzinka, Idzie rak nieborak, Sroczka,
Pan Kciuk, Kosi kosi łapki, jak i wierszy-
ki współczesnych autorów; możemy
też tworzyć własne – zależy to tylko od
naszej inwencji. A oto przykłady innych
zabaw, również nadających się do wy-
korzystania w pracy z najmłodszymi:
Zaczarowane pudełko
– pudełko
z otworem na rękę, wypełnione ziarna-
mi fasoli i najprzeróżniejszymi skarbami
(plastikowe serduszko, szklana kulka,
metalowy kluczyk, żołędziowa cza-
peczka etc.), da dzieciom wiele radości
podczas poszukiwań, a chęć odnalezie-
nia skarbu zapewni małym paluszkom
doskonałą gimnastykę.
Kolorowy płotek
– do zabawy po-
trzebne będą tylko tekturowe pudełko
i klamerki do bielizny. Dzieci przypi-
nają klamerki do pudełka, jedna obok
drugiej, tworząc barwny płotek. W po-
wstałej w ten sposób zagrodzie mogą
zamieszkać zwierzątka z plasteliny lub
wykonane z różnorodnego materiału
przyrodniczego – patyczków, szyszek,
kasztanów, kamyków.
Wesołe klamerki
– przygotowujemy
klamerki do bielizny i wycięte z grube-
go kartonu szablony owoców, smakoły-
ków, zwierząt itp. Dzieci podają sobie
kolejne szablony, korzystając z klame-
rek jak ze szczypczyków.
Pajęcza sieć –
do tej zabawy wystar-
czą plastikowe kratki do zlewozmywa-
ka i kłębuszki wełny. Dzieci swobodnie
przeplatają wełnę przez otwory, two-
rząc pajęczą sieć.
Papierowe składanki
– przygodę
z origami rozpoczynamy od zgniata-
nia pojedynczych stron gazety w kulki
– możemy je potem wykorzystać w bi-
twie na śnieżki. Następnie zwijamy ga-
zetę w rulon, tworząc lunetę lub po
prostu patyk. Z czasem przechodzimy
do składania papierowych zwierzaków,
samolotów, statków itp.
Teatrzyk cieni
– układanie modeli
z rąk i obserwowanie na ścianie ich cieni
to znakomite ćwiczenie usprawniające
małą motorykę, a dla przedszkolaków
bardzo atrakcyjna zabawa.
Smakowite ciasteczka
– dzieci lepią
ciasteczka z masy solnej – wyrabiają
i wałkują ciasto, następnie foremkami
wyciskają z niego różne kształty. Po
wyschnięciu ciasteczek malują je far-
bami i mokre jeszcze posypują solą,
makiem, kaszą lub po prostu piaskiem.
Za każdym razem, biorąc z pojemnika
tylko szczyptę posypki, ćwiczą chwyt
trzech palców.
Niezbędną do pisania sprawność ma-
nualną doskonale kształtują różnorodne
prace plastyczno-konstrukcyjne, wymu-
szające zarówno duże ruchy ramienia
i przedramienia, jak i drobne, precy-
zyjne ruchy nadgarstka, dłoni i palców.
Tworzenie pierożków z plasteliny, kar-
tonowej budy dla pieska, gazetowych
śnieżek, malowanie paluszkami deszczo-
wych kropelek, a także wszelkiego ro-
dzaju wydzieranki i wycinanki – to tylko
niewielka część technik realizowanych
w przedszkolu. Istotne jest, aby w cią-
gu całego dnia dzieci miały swobodny
dostęp do wszelkich przyborów i mate-
riałów plastycznych i były zachęcane do
korzystania z nich w wolnym czasie.
Zależnie od pory roku wiele zabaw
z tego obszaru może być realizowanych
podczas codziennego pobytu dzieci na
powietrzu. Zimą proponujemy dzie-
ciom Kolorową zimę – czyli malowanie
na śniegu, Białe labirynty – czyli wydep-
tywanie lub rysowanie patykiem ście-
żek w śniegu, oraz oczywiście Śniegowe
rzeźby. Gdy na dworze jest ciepło, po-
lecić można rysowanie kredą na chod-
niku albo patykiem na piasku, a także
Znikające obrazki – czyli malowanie
wodą po asfalcie lub betonie. Pamiętać
należy również o grupie ćwiczeń ma-
jących na celu regulowanie napięcia
mięśniowego. Zbyt mocny nacisk dziec-
ka na narzędzie do rysowania świadczy
o wzmożonym napięciu, natomiast ni-
kłe, „drżące” i niepewne linie jego prac
– o obniżonym. W obu przypadkach
niezbędne jest wdrożenie dodatkowych
zabaw regulujących napięcie. Należy
do nich m.in. zabawa w ruchowe ilu-
strowanie wierszyków – nauczyciel
mówi tekst utworu, a dzieci, rysując
obrazki w powietrzu, wykonują ruchy
całą ręką, dłonią lub tylko jednym pal-
cem (zależnie od polecenia). Oto przy-
kłady rymowanek, które świetnie się do
tego nadają:
Okulary
Kółko, kółko i kreseczka,
tu laseczka, tam laseczka...
Czary mary, mary czary
i powstały okulary.
jeśli chcesz, aby szkolenie odbyło się
w Twojej placówce zadzwoń:
Dorota Kłusek tel. 12 631 04 10 w. 103
szkolen
ia
dla rad
pedago
giczny
ch
Wieloin
teligen
tna
edukac
ja dla d
ziecka
szkolenia prowadzi
Monika Zatorska
szczegóły na
www.AkademiaEdukacji.eu
intelige
ncje
wielora
kie w p
raktyce
R
E
K
L
A
M
A
bliżej przedszkola 4.127 kwiecień 2012
28
bliżej przedszkola 4.127 kwiecień 2012
28
Jak przygotować przedszkolaka do szkoły?
Pokoik laleczki
Łóżko, kołdra, poduszeczka,
pod kołderką śpi laleczka.
Szafa, krzesło i stoliczek
to laleczki pokoiczek.
Szczotka, ścierka i śmietniczka
do sprzątnięcia pokoiczka.
Kózka
Prostokącik, cztery nóżki,
szyja, główka i dwa różki,
oko, ogon... – teraz wiecie,
że to kózka ma być przecież!
W sali dydaktycznej warto umieścić tac-
ki z piaskiem lub makiem do rysowania
palcem lub niezatemperowanym koń-
cem ołówka, zgromadzić wstążeczki czy
grubą włóczkę do zwijania w kłębuszki.
Polecane są również wszelkie zabawy
z wodą – przelewanie, chwytanie, two-
rzenie małych i dużych fal, wyławia-
nie skarbów, otrzepywanie rąk, a także
zabawa Strumyczek czy kropelka?, czyli
wyciskanie wody z gąbek z różną siłą
i w różny sposób (np. dwoma palcami,
całą dłonią, o brzeg miski, między dwie-
ma dłońmi – zawsze przemiennie, raz
prawą, raz lewą ręką). W trakcie zajęć
zwracamy uwagę na to, by dziecko wy-
konywało ruchy w kierunku zgodnym
z kierunkiem pisania. Wyrabiamy w ten
sposób prawidłowy schemat ruchowy –
od lewej do prawej, z góry na dół, a przy
kreśleniu kół – w kierunku przeciwnym
do ruchu wskazówek zegara. Stałym
elementem każdego przedszkolnego
dnia powinny być zabawy kształtujące
koordynację wzrokowo-ruchową, orien-
tację w przestrzeni i schemacie ciała oraz
zabawy rozwijające pamięć ruchową.
Zaprowadź pieska do ogródka
–
każde dziecko otrzymuje kartkę z labi-
ryntem, w którym musi odnaleźć właś-
ciwą drogę. Robi to, najpierw wodząc
palcem po kartce, a następnie rysując
prawidłowy szlak ołówkiem.
Znajdź dyrygenta
– dzieci stoją na
obwodzie koła, zwrócone twarzami do
środka. Jedno z nich na chwilę się od-
wraca, a z grona pozostałych nauczy-
ciel wyznacza dyrygenta. Jego zada-
niem będzie wykonać określony szereg
ruchów ustalonych przez nauczyciela
(mogą to być ruchy całych ramion,
dłoni i nadgarstków lub tylko samych
palców), zadaniem innych dzieci zaś
– uważna obserwacja i naśladowanie
tych ruchów. Dziecko, które w momen-
cie wyboru dyrygenta było odwrócone
plecami, ma za zadanie wskazać, kto
dyryguje całą grupą.
Labirynt liczbowy
– na kartce rysuje-
my kółka z cyframi od 1 do 10. Zabawa
polega na łączeniu ponumerowanych
kółek liniami, w kolejności wyznaczo-
nej przez numery. Czyli od kółka z cy-
frą 1 należy poprowadzić linię do kółka
2, stamtąd do 3 itd. Trudność polega na
tym, że nie wolno przecinać narysowa-
nych już linii – trzeba dobrze obmyślić
trasę!
Podaj dalej
– przygotowujemy pro-
ste, schematyczne rysunki, czyste kart-
ki i mazaki. Podzielone na małe zespoły
dzieci siadają jedno za drugim. Ostatnie
z każdej grupy dostaje kartkę z rysun-
kiem, który musi dokładnie obejrzeć
i zapamiętać. Następnie odkłada ją i od-
twarza zapamiętaną treść, rysując pal-
cem po plecach osoby siedzącej przed
nim. Każda następna osoba „przeka-
zuje” rysunek dalej, aż dojdzie on do
dziecka siedzącego na początku – jego
zadaniem jest odtworzenie rysunku na
kartce papieru.
***
Mając na celu jak najlepsze przygotowa-
nie dziecka do podjęcia nauki w klasie I,
należy bezwzględnie zadbać o ukształ-
towanie u niego pewnych nawyków,
m.in. nawyku poprawnego chwytu na-
rzędzia do pisania oraz utrzymywania
właściwej postawy podczas siedzenia
przy stole.
prAwiDłowy chwyt pisArski
Ołówek należy trzymać w trzech pal-
cach: pomiędzy kciukiem a lekko zgię-
tym palcem wskazującym, opierając go
na palcu środkowym. Palce powinny
znajdować się w odległości około 2 cm
od powierzchni papieru. Nieprawid-
łowy sposób posługiwania się narzę-
dziem do pisania powoduje szybkie
zmęczenie ręki, wskazane są więc właś-
ciwie wyprofilowane nakładki korygu-
jące chwyt. Ważne jest, aby nakładka
znajdowała się na każdej kredce, któ-
rej używa dziecko, i była używana tak
długo, aż wytworzy się i utrwali nawyk
prawidłowego chwytu. Uwaga! – jeże-
li zbyt długo będziemy akceptować
u dziecka nożycowy chwyt sztućców,
utrudnimy mu nabycie prawidłowego
chwytu pisarskiego. Już trzyletni ma-
luch jest w stanie posługiwać się widel-
cem w „dorosły” sposób – warto więc
to egzekwować.
prAwiDłowA postAwA przy stole
Przewidując, że w szkole dziecko bę-
dzie spędzało sporo czasu w ławce, już
od pierwszych dni w przedszkolu na-
leży wyrabiać w nim nawyk przyjmo-
wania prawidłowej postawy podczas
zajęć przy stolikach. Niezbędne jest
dostosowanie wysokości stołu i krzesła
do wzrostu dziecka, tak aby mogło obie
stopy swobodnie oprzeć o podłogę.
W czasie pisania powinno siedzieć pro-
sto, rozluźnione i nieco pochylone. Oba
przedramiona powinny być swobod-
nie i częściowo oparte o ławkę, a łokcie
poza nią.
Ważne jest również prawidłowe ułoże-
nie zeszytu – powinien on być ułożony
na linii środkowej ciała z lekkim pochy-
leniem lewego dolnego rogu kartki bliżej
piszącego (u dzieci leworęcznych – pra-
wego dolnego rogu). Trzeba również pa-
miętać o dobraniu właściwego miejsca
dla dzieci leworęcznych. W ławce czy
przy stoliku, najlepiej jest posadzić obok
siebie dwoje dzieci leworęcznych. Taka
organizacja gwarantuje, że podczas pi-
sania czy rysowania maluchy nie będą
sobie wzajemnie przeszkadzać. Dbałość
o właściwą postawę dziecka powinna
być wspólną troską wychowawców i ro-
dziców.
Za miesiąc:
Ćwiczenia graficzne
– od prostych do wymagających
coraz większej sprawności
manualnej i intelektualnej.
Agata Wawer – absolwentka Wydziału Pedagogiki Uniwersytetu
Warszawskiego. Założycielka i współwłaścicielka sieci Przedszkoli
Zielona Ciuchcia. Obecnie prowadzi sieć Przedszkoli Ciuchcia Puch
Puch na warszawskich Bielanach, Targówku i Wawrze.
Twórczyni Zielonego Domu – pierwszych w Polsce zajęć adaptacyj-
nych dla najmłodszych dzieci, obecnie działających pod nazwą Mini-
Ciuchcia. We wrześniu 2011 r. z jej inicjatywy powstała Niepubliczna
Szkoła Podstawowa im. Juliusza Verne’a.