PROPOZYCJE ZBIÓREK O TEMATYCE TURYSTYCZNEJ DO

PRZEPROWADZENIA DLA HARCERZY STARSZYCH

TEMAT: Polskie pasma górskie

CELE:

−

Zapoznanie lub przypomnienie harcerzom nazw polskich pasm górskich

−

Zapoznanie z legendami górskimi

−

Stworzenie kroniki Korony Gór Polski (zadanie międzyzbiórkowe)

ZAMIERZENIA:

Harcerze po zbiórce będą:

−

Potrafili zlokalizować główne pasma górskie na mapie Polski i podać ich najwyższe
szczyty

−

Znali kilka legend dotyczących polskich gór

MATERIAŁY:

•

Muzyka jako tło do gawędy

•

Zdjęcia poszczególnych pasm górskich

•

Puzzle z południową częścią Polski

•

Nazwy pasm górskich i ich najwyższych szczytów na kartakch

•

Regulamin Korony Gór Polski

PLAN ZBIÓRKI:

FORMA PRACY

OPIS PRZEPROWADZENIA FORMY

Gawęda

Opowiadanie o powstaniu gór (jest taka polska legenda, która mówi,
że Bóg tworząc świat chciał sobie zrobić przerwą i przekazał pracę
aniołowi, ten tak się chciał postarać, że użył za dużo materiału i
stworzył góry).
Podczas gawędy w tle może być włączona muzyka ze szmerem
potoku w tle (np. muzyka relaksacyjna – „Góry”)

Ćwiczenie, praca w
grupach

Zapoznanie się lub przypomnienie nazw głównych pasm górskich i
ich najwyższych szczytów. W harcówce rozwieszamy zdjęcia z
poszczególnych pasm górskich (z własnej kolekcji lub ściągnięte z
Internetu), pod nimi zaszyfrowane nazwy tych pasm oraz
umieszczone napisy z nazwą najwyższego szczytu i jego wysokością.
Prosimy żeby zastępy obejrzały wszystko i rozszyfrowały nazwy oraz
jak najwięcej zapamiętały.

Rozsypanka

Każdy zastęp otrzymuje koperty, w których są nazwy najwyższych
szczytów w pasmach. (Każde napisane na oddzielnej kartce i każdy
zastęp dostaje inny zestaw). Zadaniem harcerzy jest dobrać szczyt do
pasma górskiego, w którym się znajduje. Jeżeli któremuś z zastępów
brakuje odpowiedniego szczytu, może odkupić go od innego zastępu
za zdobyte poprzednio punkty lub np. za wykonanie jakiegoś zadania

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

1

Puzzle, ćwiczenie

Każdy zastęp dostaje puzzle (duże) z południową częścią mapy
Polski ( tą, w której znajdują się pasma górskie) – tylko kontury
granicy Polski i zaznaczone granice pasm. Po złożeniu puzzli
umieszczają kartki z nazwami pasm w odpowiednich miejscach
(kartki z poprzedniego zadania).
Wspólnie sprawdzamy poprawność umieszczenia nazw.

Zabawa ruchowa

Przyklejamy każdemu harcerzowi kartkę z nazwą pasma górskiego
(np. na plecach).
Zadaniem harcerzy jest ustawić się w odpowiednich grupach lub
kolejności wg wskazówek prowadzącego. Np.: pasma górskie od
wschodu na zachód (robimy odpowiedni szereg), łączą się pasma
górskie województwa dolnośląskiego, ustawiamy się wg wysokości
najwyższych szczytów pasm od najniższego do najwyższego itp.

Scenki

Zastępy dostają kartkę z jedną legendą związaną z polskimi górami:
np.: o Liczyrzepie w Karkonoszach, o śpiącym Rycerzu w Giewoncie
itp. Ich zadaniem jest przygotować scenkę ilustrująca daną legendę.
Po pokazie scenek wybieramy (np. w formie głosowania, czy
najgłośniejszego okrzyku) najciekawszą legendę.

Krzyżówka ,quiz

Zasłaniamy lub chowamy wszystkie wypracowane na zbiórce
materiały i w formie rywalizacji zastępów urządzamy turniej, quiz,
krzyżówkę (dot. pasm, szczytów, położenia, legend), w której
sprawdzamy ile udało się zapamiętać harcerzom ze zbiórki.

Na koniec proponuję stworzenie kroniki Korony Gór Polskich (to również może być zadanie
międzyzbiórkowe).

„Korona Gór Polski” - to odznaka turystyczna jak sama nazwa wskazuje, zdobywa się ją
poprzez zdobycie wszystkich najwyższych szczytów w polskich pasmach górskich. Więcej
informacji na :

http://kgp.amos.waw.pl/

Kronika może wyglądać dowolnie muszą w niej być tylko wypisane dane pasma górskie, potem
szczyt i zostawiamy miejsce na pieczątkę lub/ i zdjęcie ze szczytu. Myślę, że warto rozpocząć
zdobywanie „Korony Gór Polski”, bo to oprócz odznaki, nasza pamiątka z wycieczek.

nr

pasmo

nazwa

wyskość

1

2

3

4

5

6

7

8

Góry Świętokrzyskie

Masyw Ślęży (Przedg. Sudec.)

Góry Kaczawskie

Góry Bardzkie

Góry Wałbrzyskie

Góry Opawskie

Beskid Makowski

Góry Stołowe

ŁYSICA

ŚLĘŻA

SKOPIEC

KŁODZKA GÓRA

CHEŁMIEC

BISKUPIA KOPA

LUBOMIR

SZCZELINIEC WIELKI

612

718

724

765

869

889

912

919

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

2

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

Beskid Mały

Góry Kamienne

Rudawy Janowickie

Góry Bystrzyckie

Góry Złote

Beskid Niski

Góry Sowie

Pieniny

Góry Orlickie

Góry Bialskie

Góry Izerskie

Beskid Wyspowy

Beskid Śląski

Beskid Sądecki

Gorce

Bieszczady

Masyw Śnieżnika

Karkonosze

Beskid Żywiecki

Tatry

CZUPEL

WALIGÓRA

SKALNIK

JAGODNA

KOWADŁO

LACKOWA

WIELKA SOWA

WYSOKA

ORLICA

RUDAWIEC

WYSOKA KOPA

MOGIELICA

SKRZYCZNE

RADZIEJOWA

TURBACZ

TARNICA

ŚNIEŻNIK

ŚNIEŻKA

BABIA GÓRA

RYSY

934

936

945

977

989

997

1015

1050

1084

1112

1126

1173

1257

1262

1310

1346

1425

1602

1725

2499

Opracowała: pwd. Martyna Widawska

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

3

TEMAT: Zabytki naszego regionu

CELE PROJEKTU:

-

Poznanie najcenniejszych zabytków swojego regionu

-

Przypomnienie podstawowej wiedzy o stylach architektonicznych

-

Przygotowanie regionalnego mini-informatora turystycznego dla drużyn z hufca

-

Sporządzenie spisu zabytków niszczejących, wymagających opieki

-

Zachęcenie harcerzy do poznawania walorów krajoznawczych swojej miejscowości

ZAMIERZENIA:

Harcerze po zbiórce będą:

−

Potrafili wymienić różne style architektoniczne i ich cechy

−

Potrafili wymienić zabytki, które wymagają remontu znajdujące się w ich okolicy

−

Potrafili wymienić najcenniejsze zabytki swojego regionu

o ZBIÓRKA:

FORMA

PRACY

OPIS PRZEPROWADZENIA FORMY

Gawęda,
dyskusja

Krótka opowieść drużynowego o tym, dlaczego należy chronić zabytki,
kto i w jaki sposób się tym zajmuje. Można też przekształcić gawędę w
dyskusję na temat, dlaczego należy chronić zabytki i co my - harcerze
możemy zrobić w tym zakresie.

Prezentacja
multimedialna

Wyświetlamy harcerzom krótką prezentację multimedialną zawierającą
nazwy stylów architektonicznych, obrazki lub zdjęcia obiektów w
poszczególnych stylach oraz charakterystyczne formy pozwalające na
wyróżnienie danego stylu. Pamiętajmy jednak, że taka prezentacja musi
być krótka i bardzo treściwa, a jej forma nie powinna przypominać
prezentacji szkolnych, – dlatego możemy użyć zdjęć z wyjazdów drużyny,
na których są interesujące nas obiekty (to zawsze wzbudza dużo emocji i
pomaga w zapamiętaniu), a poważne opisy przerywać żartami, czy
śmiesznymi rysunkami.

Jeśli nie możemy wykonać prezentacji multimedialnej to zróbmy np.
plansze z rysunkami oraz najważniejszymi hasłami. Zakrywamy ją
kartkami papieru, które kolejno odkrywamy np. po wykonaniu jakiegoś
zadania przez zastępy.
Można też zastosować inną formę przypomnienia tego materiału.

Puzzle

Przygotowujemy puzzle ze zdjęć najbardziej znanych zabytków
architektonicznych naszej miejscowości. Po kolei kładziemy w środku
kręgu kawałki puzzli. Zadaniem zastępów jest odgadnięcie jak najszybciej,
co to za budowla - (Kto pierwszy zgadnie, ten wygrywa).

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

4

Ćwiczenie,
Szyfry,
Konkurs

Charakterystyczne elementy stylów-szukanie i dobieranie karteczek - w
harcówce chowamy kartki z zapisanymi najbardziej charakterystycznymi
elementami wszystkich wcześniej wymienionych stylów oraz
zaszyfrowane nazwy stylów. Harcerze po znalezieniu odszyfrowują nazwy
i starają się dobrać odpowiednie kartki do stylów. Podczas czytania tego,
co wymyślili i dobrali poprawiamy ich błędy.

Pokaz slajdów

Pokazujemy slajdy zabytków naszego regionu w kolejności
chronologicznej każdego ze stylów. (Oczywiście, jeśli takie posiadamy,
udało nam się zrobić lub ściągnąć z Internetu)

Praca w grupach

Na mapkach swojego regionu zastępy zaznaczają najcenniejsze i
najciekawsze zabytki. Po kolei każdy zastęp będzie mówił swoją
propozycję na obiekt do umieszczenia na mapie. Jeżeli zastępom skończą
się pomysły, pałeczkę przejmuje prowadzący i wymienia najciekawsze
obiekty, które wcześniej sobie przygotował.
.

Quiz

Harcerze odpowiadają na pytania dotyczące zabytków architektonicznych
swojego regionu. Pytania muszą być krótkie i proste np., który z kościołów
w naszym mieście jest zbudowany w stylu gotyckim etc.

Zadanie
międzyzbiórkowe

Przedstawiamy zastępom trzy zadania (jedno do wyboru) do zrealizowania
w ramach następnych dwóch zbiórek. Zastępy wybierają najbardziej
interesującą dla nich opcję i planują realizację zadania.

•

Rajd po obiektach zabytkowych trasami wymyślonymi przez
zastępy, umożliwiającymi zwiedzenie odpowiedniej liczby
obiektów wymaganych dla zdobycia ROK (zapoznajemy ich z
regulaminem ROK po wybraniu tego zadania)

REGIONALNA ODZNAKA KRAJOZNAWCZA

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

5

warunki

stopie

brązowy

srebrny

ogólna liczba zwiedzanych obiektów
20
40

w tym co najmniej:

zabytków architektury
4
8

muzeów, izb regionalnych
1
3

miejsc pamięci narodowej
2
4

rezerwatów przyrody
1
2

parków zabytkowych
1
2

parków krajobrazowych
1
2

Czas zdobywania nie dłuzszy
3 lata
5 lat

Regulamin na:

http://www.pttk.pl/pttk/przepisy/index.php?co=ro_kraj

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

6

Patrz też: poradnik zdobywania odznak (w materiałach konkursowych)

•

Sporządzenie przewodnika dla innych drużyn odnośnie ciekawych
obiektów architektonicznych, które warto zwiedzić podczas
wycieczki po regionie swojego zamieszkania

•

Sporządzenie folderu o obiektach zagrożonych zniszczeniem lub
splądrowaniem. Folder powinien być jak najciekawszy, zawierać
rysunki opisy, zdjęcia itp. oraz rozpropagowanie go wśród innych
drużyn (możliwość podjęcia służby na rzecz ochrony zabytku), a
także instytucji zajmujących się ochroną zabytków.

o WYKONANIE ZADAŃ PRZEZ ZASTĘPY
o PODSUMOWANIE WYKONANIA ZADAŃ NA ZBIÓRCE DRUŻYNY

Opracował: phm. Maciej Czapski HR

Konsultacja: pwd. Martyna Widawska sam,

phm. Katarzyna Pawkowska HR

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

7

TEMAT: „Miasta Kraju nad Wisłą”

CELE:

-

Poznanie atrakcji turystycznych kilku polskich miast

-

Rozwój umiejętności wyszukiwania informacji na konkretny temat w dostępnych
środkach przekazu

-

Zachęcenie do „otwarcia na świat” – zwiedzania nowych, ciekawych miejsc

-

Nauka pracy w zespole

PRZYGOTOWANIE, ZADANIE PRZEDZBIÓRKOWE:

Harcerze:

Zbiórka wymaga wcześniejszego przygotowania zarówno ze strony harcerzy jak i kadry;

zależnie od operatywności naszych harcerzy dzielimy ich na 2-3 osobowe grupy zadaniowe, każda
z grup otrzymuje zadanie przygotowania materiałów źródłowych o jednym z miast polskich, wybór
ich zależy od drużynowego, niemniej powinny być to miasta ciekawe zarówno pod względem
krajoznawczym jak i kulturowym np.: Warszawa, Łódź, Kraków, Wrocław, Poznań, Gdańsk,
Szczecin, Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Białystok, Gdynia, Częstochowa, Kielce, Toruń czy inne o
podobnym stopniu atrakcyjności. Przypominam, że chodzi tu o znalezienie materiałów
źródłowych nie o opracowanie ich.

Takie materiały powinny zawierać:
-

informacje o położeniu miejscowości (im szczegółowiej, tym lepiej)

-

garść danych statystycznych (powierzchnia, populacja, itp.)

-

wiadomości o kilku najważniejszych zabytkach i zdjęcia przynajmniej dwóch z nich

-

informacje o atrakcjach turystycznych regionu

-

kilka ciekawostek o danym mieście

Tak naprawdę większość potrzebnych informacji zawiera strona z encyklopedii internetowej
poświęcona danemu miastu, więc dla przedsiębiorczych harcerzy nie jest to ogrom pracy.
Informacje powinny być zebrane w kopercie, lub koszulce.

Kadra:

Zadanie jest nieco trudniejsze dla kadry, niemniej również wykonalne. Należy przygotować
połączenia komunikacyjne (środek transportu, godzina wyjazdu, czas podróży) z każdego z
zadanych harcerzom do opracowania miast do kilku innych, na przykład po trzy kolejowe, dwa
autobusowe, tam gdzie jest tak możliwość mogą być promowe czy lotnicze. Nie chodzi tu o
faktyczne połączenia, ale o zachowanie proporcji, tak żeby podróż z Częstochowy do Warszawy
trwała około 3 godzin a nie 15. Przynajmniej jeden ciąg połączeń powinien dać możliwość
sprawnego przejazdu pomiędzy wszystkimi miejscowościami, proponuję, więc od niego zacząć.

Na przykład:
START: Szczecin (PKP do Gdańska o godzinie 17.55 jedzie 3h) – Gdańsk (PKS do Poznania 21.10
5h) – Poznań (PKS do Łodzi 2.20 3h)- Łódź (PKP do Warszawy 5.35 3h)-Warszawa (...) –itd.

Do tego dorzucamy kilka, mniej dogodnych lub całkowicie niepraktycznych połączeń:
Szczecin – Warszawa PKP 17.50 7h
Szczecin – Poznań PKS 17.20 5h
Poznań – Łódź PKP 2.20 3,5h
Łódź - Poznań PKS 5.30 3h
Itp.

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

8

Oprócz jednej startowej kombinacji, może nam to dać przez przypadek jakieś inne sensowne
rozwiązania.

PLAN ZBIÓRKI:

FORMA PRACY

OPIS PRZEPROWADZENIA FORMY

Gawęda

Dobrym wstępem będzie tu kilka słów o podróżach oraz pięknie
ziemi ojczystej. Opowieść o tym ile ciekawych rzeczy może nam się
przydarzyć podczas wycieczek, dlaczego warto poznawać nowe
miejsca itp.

Praca w grupach –
przygotowanie
prezentacji

Harcerze siadają w kręgu w swoich grupach, którymi
przygotowywali materiały. Następnie wymieniają się kopertami o
dwa zespoły w prawo, dostają w ten sposób informacje
przygotowane przez inny zespół (miejmy nadzieję, że rzetelnie).
Teraz mają czas na przygotowanie prezentacji miejscowości, o której
informację otrzymali, powiedzmy 10-15 minut, prezentacja może
mieć dowolną formę: scenki, teatrzyku, czy reklamy telewizyjnej -
ceńmy kreatywność!

Ćwiczenie – plan
podróży

Gdy zespoły skończą, odrywamy je na chwilę od pracy twórczej i
przedstawiamy przygotowaną wcześniej siatkę połączeń. Zadaniem
harcerzy jest zaprojektowanie najdogodniejszego połączenia
komunikacyjnego, pomiędzy wszystkimi miastami wybierając środki
lokomocji i godziny odjazdu z propozycji przygotowanych przez
kadrę. (W przypadku licznej drużyny każdy zastęp opracowuje swój
plan podróży i wybieramy potem najlepszy). Ponieważ przy wielu
połączeniach zadanie może nie być łatwe, drużynowy może pomóc,
pełniąc funkcję na przykład telefonicznej informacji turystycznej
naprowadzając harcerzy na najdogodniejsze połączenia.

Gra ruchowa

Na ścianach harcówki umieszczamy wcześniej przygotowane kartki
z nazwami miast, (o których harcerze opracowali informacje) – są to
nasze dworce. Wpisujemy na każdej z kartek, o której przybywamy i
o której wyruszamy z danego miasta wg planu przygotowanego w
poprzednim zadaniu. Harcerze ustawiają się w pociąg i jeżdżą od
stacji do stacji – można także wyłonić konduktora, maszynistę, panią
informującą o odjazdach na dworcu. Pociąg jadąc od stacji do stacji
śpiewa ustaloną przez wszystkich piosenkę, jeśli z danego miasta
jedziemy PKS-em to pociąg zamienia się na autokar, a wszyscy
pilnują czasu przejazdu – można wyznaczyć jedną osobę, która jest
zegarynką i podaje godzinę, a nasz środek lokomocji przyśpiesza lub
zwalnia wg potrzeb. Rundkę po miastach można zrobić kilka razy.

Prezentacja

Gdy już uporaliśmy się z wykonaniem planu podróży - wyznacza
nam on kolejność prezentacji poszczególnych miast. Po kolei
prezentujemy miasta „jadąc” ułożoną przez zespoły siatką połączeń.
Teraz każdy zespół ma 5 minut na przedstawienie opracowanej przez
siebie miejscowości.

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

9

Praca plastyczna
(opcjonalnie jeśli mamy czas
na przeprowadzenie tej formy,
jeśli nie to pomijamy ją)
Prezentacja

Gdy już odbędziemy całą podróż, zespoły ponownie przekazują sobie materiały w
kopertach, o jedno miejsce.
Teraz czas na chwilę artystycznego wyżycia - mając do dyspozycji szary papier, krepinę,
kartki, kredki, kolorowe gazety, flamastry, mnóstwo taśmy klejącej i co nam tylko wpadnie
do głowy (albo raczej, co nam dostarczy na zbiórkę drużynowy) zespoły mają za zadanie
przygotować prezentację jednego zabytku miejskiego z nowo otrzymanej koperty. Pomocne
okażą się tu, więc ich opisy i zdjęcia. Ponownie forma zależy wyłącznie od ich
pomysłowości, na przykład Smoka Wawelskiego mogą przedstawić w formie rysunku,
ukształtować go z szarego papieru czy przystroić jednego z siebie na kształt smoka ;p
Po 5 minutach przygotowania, następuje prezentacja we wcześniej ustalonej kolejności.

Konkurs

Grupy z poprzedniego zadania otrzymują mapę konturową Polski.
Zadaniem jest jak najszybsze zaznaczenie wszystkich omawianych
na zbiórce miast w odpowiednim miejscu na mapie.
Zespół, który będzie pierwszy otrzymuje jakąś drobną nagrodę, a po
zakończeniu zaznaczania przez wszystkich – sprawdzamy wspólnie
poprawność wykonania zadania wieszając dużą mapę z
zaznaczonymi miastami.

Quiz

Podczas prezentacji miast przez grupy, prowadzący spisuje pytania
dotyczące obiektów, miejsc, ciekawostek przedstawionych przez
grupę jako występujące w danym mieście.
Przeprowadzamy quiz zadając pytania po kolei grupom (nr pytania
można losować). Wygrywa grupa, która uzyskała najwięcej
punktów. Oczywiście po każdym pytaniu podajemy poprawną
odpowiedź jeśli grupa jej nie udzieliła.

Zakończenie

Na zakończenie przeprowadzamy głosowanie na najatrakcyjniejsze
miasto np. w formie podejścia do „stacji”, czyli kartki z nazwą
miasta na ścianie (każdy harcerz ma 1 głos), a wyniki tego
głosowania mogą być dla nas inspiracją do zaplanowanie kolejnego
biwaku w to właśnie miejsce…

Życzę powodzenia i przyjemnych zajęć.

Opracował: pwd. Michał Cyrkunowicz HO

Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP

10