„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marcin Winiarski

Ocenianie jakości instrumentów muzycznych
731[02].Z2.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Piotr Sieczka
mgr Joanna Miedzińska



Opracowanie redakcyjne:
mgr Marcin Winiarski



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[02].Z2.05
„Ocenianie jakości instrumentów muzycznych” zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu monter instrumentów muzycznych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

6

3.

Cele kształcenia

7

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

8

5.

Ćwiczenia

12

5.1.

Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2.

Określanie

stanu

technicznego

starych

i

nowych

instrumentów

muzycznych oraz dobór materiałów zastosowanych do ich budowy

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3.

Stosowanie szablonów i dokumentacji do sprawdzania dokładności
wykonania instrumentów muzycznych

16

5.3.1. Ćwiczenia

16

5.4. Określanie brzmienia, intonacji i akustyki instrumentu

18

5.4.1. Ćwiczenia

18

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

20

7.

Literatura

34

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter instrumentów muzycznych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie
uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

d

ominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają

ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ć

wiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne

możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu techniczno dydaktycznym

szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy
może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną
liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona
jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić
proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich
umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych

731[02].Z2

Technologia produkcji

instrumentów muzycznych

731[02].Z2.02

Nakładanie powłok lakierniczych

i wykończanie powierzchni

instrumentów muzycznych

731[02].Z2.03

Wykonywanie napraw i konserwacji

instrumentów muzycznych

731[02].Z2.01

Montaż elementów instrumentów

muzycznych

731[02].Z2.04

Wykonywanie korekty i strojenie

instrumentów muzycznych

731[02].Z2.05

Ocenianie jakości instrumentów

muzycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

określać gatunek drewna z jakiego powstał instrument,

–

określać wiek instrumentu

–

określać trwałość materiału z jakiego powstał instrument muzyczny,

–

posługiwać się wzorami i dokumentacją do sprawdzania dokładności wykonania
instrumentów muzycznych,

–

określać brzmienie, intonację i akustykę instrumentów muzycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

określić warunki odbioru technicznego instrumentów muzycznych,

−

sprawdzić wyroby pod względem zgodności z warunkami technicznymi i normami
branżowymi,

−

skontrolować działanie mechanizmów instrumentu muzycznego,

−

posłużyć się szablonami do kontroli dokładności wykonania instrumentów muzycznych
oraz dokumentacją techniczną,

−

ocenić jakość materiału zastosowanego do budowy instrumentu,

−

określić parametry akustyczne instrumentów,

−

określić walory brzmieniowe instrumentów muzycznych,

−

sprawdzić czystość tonów i intonację instrumentu,

−

ocenić stan techniczny współczesnych instrumentów muzycznych,

−

ocenić stan techniczny starych instrumentów muzycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Monter instrumentów muzycznych 731[02]

Moduł:

Technologia produkcji instrumentów muzycznych
731[02].Z2

Jednostka modułowa:

Ocenianie jakości instrumentów muzycznych
731[02].Z2.05

Temat: Sporządzanie szablonów instrumentów muzycznych.

Cel ogólny: Kształcenie umiejętności sporządzania szablonów.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić rodzaje szablonów,

−

dokonać przeniesienia rysunku poszczególnych elementów na drewno,

−

dokonać kontroli przebiegu rzeźbienia płyt i montażu,

−

rozdzielić projekt instrumentu na elementy robocze.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ć

wiczenia,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

stanowisko do wykonywania rysunków,

−

wzory szablonów poszczególnych elementów,

−

arkusze mocnego kartonu,

−

arkusz blachy, bądź deska o grubości 2–3 mm,

−

przybory rysunkowe,

−

kalka techniczna i ołówkowa,

−

specjalistyczne narzędzia lutnicze,

−

tablica,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

przybory do pisania.

Przebieg zajęć:
1.

Przedstawienie tematu, przygotowanie stanowiska do zajęć.

2.

Przedstawienie celu zajęć.

3.

Historia – modele instrumentów smyczkowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

4.

Wybór modelu.

5.

Prezentacja wzorcowych szablonów.

6.

Sporządzanie rysunków elementów instrumentu.

7.

Przenoszenie rysunków na karton, drewno lub blachę.

8.

Precyzyjne wycinanie elementów.

9.

Porównywanie wyciętych szablonów elementów do wzorcowych szablonów.

10.

Indywidualne odpowiedzi uczniów.

11.

Podsumowanie zajęć. Ustalenie błędów popełnionych na poszczególnych etapach
sporządzania szablonów.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Zaprojektować szablon dowolnego elementu skrzypiec.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Monter instrumentów muzycznych 731[02]

Moduł:

Technologia produkcji instrumentów muzycznych
731[02].Z2

Jednostka modułowa:

Ocenianie jakości instrumentów muzycznych
731[02].Z2.05

Temat: Budowa pudła rezonansowego.

Cel ogólny: Kształcenie umiejętności projektowania korpusu instrumentu.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić elementy wewnętrzne i zewnętrzne pudła rezonansowego,

−

określić stylistykę efów oraz innych elementów pudła,

−

rozróżnić modele używane do budowy korpusu instrumentu,

−

rozróżnić wymiary modeli.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ć

wiczenia,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

przykładowe szablony elementów instrumentów,

−

tablica,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

arkusz papier format A4,

−

przykładowe instrumenty,

−

fotografie instrumentów,

−

stanowiska do pracy grupowej.

Przebieg zajęć:
1.

Przedstawienie tematu zajęć. Przygotowanie stanowiska pracy.

2.

Przedstawienie celu zajęć i sposobu pracy.

3.

Historia powstania instrumentów muzycznych.

4.

Prezentacja oryginalnych szablonów elementów instrumentów.

5.

Pokaz zdjęć instrumentów będących eksponatami muzealnymi.

6.

Budowa zewnętrzna pudła rezonansowego. Prezentacja na modelu.

7.

Cech stylistyczne instrumentów: efy, liry, ślimaki.

8.

Budowa wewnętrzna korpusu instrumentu.

9.

Wykonywanie projektu korpusu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

10.

Indywidualne wypowiedzi uczniów związane z tematem.

11.

Podsumowanie zajęć. Ustalenie błędów popełnianych w trakcie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Wykonanie projektu pudła rezonansowego wiolonczeli.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1.

Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami
ergonomii

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj szkic pracowni do prowadzenia montażu instrumentów muzycznych

o wymiarach 6x6 metrów, gdzie okna o szerokości 3 m umieszczone są centralnie z jednej
strony.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

określić zasady funkcjonowania pracowni,

2)

stworzyć szkic podziału pomieszczenia,

3)

zanotować napotkane problemy,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

wykaz narzędzi do rozmieszczenia,

−

katalogi narzędzi specjalistycznych,

−

przymiar kreskowy,

−

przybory do kreślenia i pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj oświetlenie pomieszczenia o wymiarach 5x5 metrów, przeznaczonego na

pracownię montera instrumentów muzycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

określić zasady prawidłowego oświetlenia pracowni instrumentów muzycznych,

2)

wykonać szkic pracowni,

3)

zanotować napotkane problemy,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

metoda projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

przymiar kreskowy,

–

przybory do kreślenia i pisania,

–

notatnik,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2.

Określanie

stanu

technicznego

starych

i

nowych

instrumentów

muzycznych

oraz

dobór

materiałów

zastosowanych do ich budowy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz materiał do sporządzenia korpusu skrzypiec.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

określić jakość materiału przeznaczonego do sporządzenia korpusu skrzypiec,

2)

określić gatunki drewna używane w budowie instrumentu,

3)

wybrać właściwe drewno do budowy pudła rezonansowego,

4)

wybrać odpowiednie gatunki drewna do wyrabiania pozostałych elementów,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przykładowe kliny drewna różnych gatunków,

−

przykładowe kawałki drewna egzotycznego,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ zależność umiejscowienia podstawka na jakość dźwięku instrumentu

smyczkowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

określić budowę podstawka,

2)

określić z jakiego gatunku drewna jest wykonany,

3)

określić sposób połączenia podstawka z instrumentem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

4)

określić wpływ umieszczenia podstawka na jakość dźwięku,

5)

zanotować napotkane problemy,

6)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

podstawek do altówki,

−

altówka,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Stosowanie szablonów i dokumentacji do sprawdzania

dokładności wykonania instrumentów muzycznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wytnij pojedynczy szablon efów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

określić model efu,

2)

sporządzić rysunek,

3)

przenieść rysunek na odpowiedni materiał,

4)

wyciąć szablon,

5)

zanotować napotkane problemy,

6)

dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

wybrany model efów,

−

przybory plastyczne,

−

arkusz blach, kartonu lub cienkiej deski,

−

narzędzia lutnicze,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dokonując analizy budowy instrumentu, wykaż na jakim modelu był budowany.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyjaśnić pojęcie model instrumentu,

2)

określić wymiary różnych modeli,

3)

określić styl instrumentu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

4)

zanotować napotkane problemy,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

model instrumentu,

−

przykładowe wymiary korpusów różnych modeli,

−

szablony efów i ślimaków,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.4.

Określanie brzmienia, intonacji i akustyki instrumentu

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy dźwięku wybranych instrumentów i przyporządkuj je do grup:

instrumentów solowych, kameralnych, orkiestrowych lub szkolnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

rozróżnić dźwięk skrzypiec solowych,

2)

rozróżnić dźwięk instrumentów kameralnych, orkiestrowych, szkolnych,

3)

ocenić nośność dźwięku instrumentu,

4)

zanotować zaistniałe problemy,

5)

dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

instrument smyczkowy – skrzypce,

−

nagrania różnych instrumentów smyczkowych,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ wpływ naprężenia płyt rezonansowych korpusu na parametry dźwięku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

określić funkcję spełnianą przez płytę górną,

2)

określić jaką funkcję pełni dolna płyta,

3)

sprawdzić wpływ otworów rezonansowe na dźwięk,

4)

określić wpływ wyrobienie płyty górnej na rodzaj dźwięku ma,

5)

określić wpływ naprężenia płyt rezonansowych korpusu na parametry dźwięku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6)

dokonać analizy dźwięku badanego instrumentu,

7)

zanotować napotkane problemy,

8)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

instrument,

−

specjalistyczne narzędzia lutnicze do pomiaru grubości płyt,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Ocenianie jakości
instrumentów muzycznych”

Test składa się z 21 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 ,13 ,14, 15 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 16, 17, 18, 19, 20, 21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. d, 4. c, 5. d, 6. a, 7. d, 8. c, 9. c, 10. c, 11. d,
12. a, 13. a, 14. b, 15. b, 16. d, 17. c, 18. c, 19. a, 20. c, 21. a.

Plan testu

Nr

zadania

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić element instrumentu muzycznego

A

P

c

2

Określić położenie belka basowej

A

P

b

3

Określić element nawinięty na kołek wiolonczeli

A

P

d

4

Nazwać wycięcia przeznaczone na struny

B

P

c

5

Wskazać element położony naprzeciw belki
basowej

A

P

d

6

Wskazać położenie podstrunnicy

A

P

a

7

Określić zastosowanie platanu

B

P

d

8

Nazwać zakończenie szyjki

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

9

Wskazać materiał do wyrobu boczków

B

P

c

10

Określić gatunek drewna przeznaczony do
rzeźbienia płyty górnej

B

P

c

11

Wskazać materiał przeznaczony do wyrobu
podstrunnicy

A

P

d

12

Nazwać otwory rezonansowe

B

P

a

13

Podać nazwę wzorca skrzypiec

A

P

a

14

Wskazać inną nazwę modelu skrzypiec

A

P

b

15

Określić menzurę skrzypiec

A

P

b

16

Rozpoznać co kształtuje dźwięk

C

PP

d

17

Rozpoznać element instrumentu muzycznego

C

PP

c

18

Rozpoznać element przedstawiony na rysunku

C

PP

c

19

Rozpoznać część podstawka

C

PP

a

20

Użyć innej nazwy podstrunnicy

D

PP

c

21

Wskazać prawidłowe wymiary boczków altówki

D

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 21 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Element instrumentu przedstawiony na rysunku to

a)

podstawek.

b)

guzik.

c)

strunociąg.

d)

kołek.

2. Belka basowa znajduje się

a)

na korpusie instrumentu.

b)

wewnątrz instrumentu.

c)

na płycie dolnej.

d)

w komorze kołkowej.

3. Na kołku wiolonczeli nawinięta jest

a)

ż

yłka.

b)

jelitowa linka.

c)

sztywny drut.

d)

struna.

4. Wycięcia pod struny, które znajdują się na podstawku nazywamy

a)

otworami rezonansowe.

b)

otworami na kołki.

c)

rowkami.

d)

nacięciami.

5. Naprzeciwko belki basowej wewnątrz pudła rezonansowego znajduje się

a)

strunociąg.

b)

szyjka.

c)

guzik.

d)

dusza.

6. Podstrunnica przymocowana jest do

a)

szyjki.

b)

boczku.

c)

gryfu.

d)

podstawka.

7. Platan stosujemy do wyrabiania

a)

pieńków.

b)

duszy.

c)

boczków.

d)

podstawka.

8. Szyjka zakończona jest

a)

efami.

b)

guzikiem.

c)

ś

limakiem.

d)

rożkiem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

9. Boczki wyrabiamy z

a)

lipy.

b)

ś

liwy.

c)

jaworu.

d)

mahoniu.

10. Płytę górną rzeźbimy z drewna

a)

palisandrowego.

b)

jaworowego.

c)

ś

wierkowego.

d)

gruszkowego.

11. Podstrunnice wyrabiamy z

a)

klonu.

b)

sosny.

c)

modrzewia.

d)

hebanu.

12. Otwory rezonansowe to

a)

efy.

b)

otworki.

c)

dziurki.

d)

rozcięcia.

13 Skrzypce na których się wzorujemy nazywamy

a)

modelem instrumentu.

b)

skrzypcami pomocniczymi.

c)

szablonem.

d)

wzorkiem.

14. Model instrumentu to

a)

replika.

b)

patron.

c)

sobowtór.

d)

wzór.

15. Menzura skrzypiec wynosi

a)

155 mm.

b)

195 mm.

c)

210 mm.

d)

130 mm.

16 Element instrumentu muzycznego, mający największy wpływ na kształtowanie się

dźwięk to
a)

płyta dolna.

b)

podbródek.

c)

boczki.

d)

płyta górna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

17. Rysunek przedstawia

a)

strunnik.

b)

kołek.

c)

guzik.

d)

prożek.

18. Element instrumentu przedstawiony na rysunku to

a)

struna.

b)

włosie.

c)

ż

yłka jelitowa.

d)

ż

yłka.

19. Wskazany element podstawka to

a)

serduszko.

b)

uszko.

c)

nosek.

d)

nóżka.

20. Podstrunnica to inaczej

a)

szyjka.

b)

ż

eberko.

c)

gryf.

d)

strunnica.

21. Wymiary boczków altówki wynoszą

a)

33–35 mm.

b)

35–38 mm.

c)

31 mm.

d)

120 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Ocenianie jakości instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Ocenianie jakości
instrumentów muzycznych”

Test składa się z 21 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 ,13 ,14, 15 16

są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 17, 18, 19, 20, 21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. c, 4. b, 5. d, 6. b, 7. c, 8. b, 9. b, 10. b, 11. a,
12. c, 13. d, 14. a, 15. d, 16. b, 17. a, 18. d, 19. d, 20. d, 21. a.

Plan testu

Nr

zadania

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać, do czego służą otwory umieszczone na
strunociągu

A

P

c

2

Wskazać położenie duszy

A

P

b

3

Wskazać, na jakim elemencie instrumentu
nawijana jest struna

A

P

c

4

Określić jak nazywamy miejsce ułożenia brody na
instrumencie.

B

P

b

5

Określić element znajdujący się na pudle
rezonansowym podtrzymujący nacisk strun

A

P

d

6

Wskazać jak nazywa się zakończenie szyjki

A

P

b

7

Określić gatunek drzewa, z którego wyrabiamy
podstawek

B

P

c

8

Wskazać, na jakim elemencie zakład się
Wiązadło

B

P

b

9

Określić, z jakiego gatunku drewna rzeźbi się
szyjkę

B

P

b

10

Wskazać gatunek drewna przeznaczony do
wyrobienia górnej płyty

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

11

Wskazać, z jakiego materiału wyrabiamy prożki

A

P

a

12

Określić jak w lutnictwie określamy narysowany,
a następnie wycięty kontur

B

P

c

13

Określić wymiar wysokości boczków przy szyjce
w wiolonczeli

A

P

d

14

Nazwać model instrumentu

A

P

a

15

Wskazać najważniejszy czynnik kształtujący
dźwięk w instrumentach lutniczych

A

P

d

16

Rozpoznać i nazwać element instrumentu

B

P

b

17

Rozpoznać, nazwać i scharakteryzować element
muzyczny przedstawiony na rysunku

C

PP

a

18

Rozpoznać, nazwać i określić zadania elementu
instrumentu muzycznego

C

PP

d

19

Dokonać analizy budowy pudła rezonansowego,
podać poprawne nazwy elementów pudła

C

PP

d

20

Określić wielkość siły naciągu strun

D

PP

d

21

Zastosować prawidłowe wymiary boczków (przy
szyjce) altówki

D

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

9.

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

13.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

14.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 21 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Otwory umieszczone na strunociągu służą do

a)

ustalenia położenia duszy.

b)

wyznaczenia menzury.

c)

umieszczania strun.

d)

nawijania strun.

2. Dusza znajduje się

a)

na korpusie instrumentu.

b)

wewnątrz instrumentu.

c)

na płycie dolnej.

d)

w komorze kołkowej.

3. Strunę instrumentu muzycznego naciągamy na

a)

gryf.

b)

ż

yłkę.

c)

kołki.

d)

guzik.

4. Na skrzypcach brodę układamy na

a)

lirze.

b)

podbródku.

c)

podstawku.

d)

podpórce.

5. Na pudle rezonansowym nacisk strun podtrzymuje

a)

strunociąg.

b)

odbojnik.

c)

guzik.

d)

podstawek.

6. Zakończenie szyjki to

a)

grot.

b)

ś

limak.

c)

szpica.

d)

ż

abka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7. Podstawek wyrabiamy z drewna

a)

lipowego.

b)

brzozowego.

c)

platanowego.

d)

mahoniowego.

8. Wiązadło umieszcza się na

a)

efach.

b)

guziku.

c)

ś

limaku.

d)

rożku.

9. Szyjkę rzeźbi się z drewna

a)

lipowego.

b)

jaworowego.

c)

ś

liwkowego.

d)

mahoniowego.

10. Górną płytę rezonansową wykonujemy z

drewna

a)

ś

wierkowego.

b)

jaworowego

c)

sosnowego

d)

gruszy.

11. Prożki wyrabiamy z drewna

a)

hebanowego.

b)

sosnowego

c)

modrzewiowego.

d)

klonu.

12. W lutnictwie narysowany, a następnie wycięty kontur nazywamy

a)

kształtem elementu.

b)

formą.

c)

szablonem.

d)

kształtką.

13. Wysokości boczków przy szyjce w wiolonczeli wynoszą

a)

31 mm.

b)

29 mm.

c)

120 mm.

d)

115 mm.

14. Model instrumentu to

a)

patron.

b)

replika.

c)

sobowtór.

d)

wzór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

15. Najważniejszym czynnikiem kształtującym dźwięk w instrumentach smyczkowych jest

a)

właściwe ułożenie duszy.

b)

poprawnie osadzona szyjka.

c)

prawidłowy dobór materiału na podstawek.

d)

jakość płyt rezonansowych.

16 Element instrumentu przedstawiony na rysunku to

a)

strunociąg.

b)

kołek.

c)

pieniek.

d)

dusza.

17. Element wskazany na rysunku to

a)

guzik.

b)

kołek.

c)

strunnik.

d)

prożek.

18. Element wskazany strzałką na rysunku to

a)

struna.

b)

włosie.

c)

ż

yłka jelitowa.

d)

ż

yłka nylonowa.

19. Górną część pudła rezonansowego nazywamy

a)

liczkiem.

b)

talią.

c)

lirą dolną.

d)

lirą górną.

20. Siła naciągu strun w skrzypcach wynosi

a)

30 N.

b)

200 N.

c)

60 N.

d)

80 N.

21. Wymiary boczków (przy szyjce) altówki wynoszą

a)

35–38 mm.

b)

31 mm.

c)

120 mm.

d)

20 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Ocenianie jakości instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

7. LITERATURA

1.

Kamiński W., Świrek J.: Lutnictwo. PWM, Kraków1972

2.

Karoń J.: Poznaj skrzypce. PWM, Kraków 1969

3.

Kusiak J.: Skrzypce od A do Z. PWM, Kraków 1988

4.

Łapa A.: Harajda H.: Akustyczne zagadnienia lutnictwa cz. I Dobór drewna. Ars Nova,
Poznań 1997

5.

Menuhin Y.: Skrzypce i ja. Arkady, Warszawa 2000

6.

Szulc Z.: Słownik lutników polskich. PTPN, Poznań 1953

7.

Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy, WSiP, 1998