Kleopatra VII Filopator powszechnie znana jako Kleopatra, urodziła się w 69 r. p.n.e.
w Aleksandrii. Była ostatnią królową Egiptu panującą w latach 51-30 p.n.e.. Wywodziła się z
dynastii Ptolemeuszy, Greckiej rodziny pochodzącej z Macedonii, która władała Egiptem po
śmierci Aleksandra Wielkiego. Członkowie dynastii Ptolemeuszy mówili wyłącznie po
Grecku odmawiają tym samym nauczenia się języka ludu którym władali, dzięki czemu
Grecki język był równie oficjalny jak i Egipski. W przeciwieństwie do innych Kleopatra jako
jedyna z tej dynastii nauczyła się władać Egipskim. Chcąc zapewnić niezależność Egiptowi
związała się z rzymskim dyktatorem Kajusem Juliuszem Cezarem z którym maiła dziecko,
Ptolemeusza XV Cezariona. Po zabójstwie Cezara 15 marca 44 r. p.n.e. w Rzymie przez
m.in. Brutusa Kleopatra związała się z Markiem Antoniuszem. Oktawian August pokonała
Marka Antoniusza w bitwie po Akcjum. Po śmierci męża królowa prowadziła pertraktacje z
Oktawianem jednak po wielu próbach nie udało jej się zapewnić władzy w Egipcie swoim
potomkom. 12 sierpnia 30 r. p.n.e. Kleopatra popełniła samobójstwo po przez ukąszenie
kobry królewskiej.
Religia Egipska była połączeniem wierzeń i praktyk, które na dzień dzisiejszy
obejmowałyby zielarstwo, medycynę, psychiatrie, spirytyzm, magie, mitologie. Religia
odrywała ogromną role w życiu codziennym Egipcjan, ponieważ wierzyli oni iż życie na
ziemi jest tylko częścią podróży, warunkiem kontynuacji podróży było życie zgodne z wolą
boską. Jednym z kryteriów było podtrzymywanie zasady harmonii ze świadomością iż czyjeś
życie wpłynęło na działanie innych jak i wszechświata, zasadę te nazywano zasadą Ma’at[1].
Starożytna Egipska bogini sprawiedliwości i prawdy, znana jako Ma’at. Córka
boga-słońce Re, pierwsze dzieło boga-stwórcy, ucieleśniała boski ład we wszechświecie
podczas aktu stworzenia, uosabiała porządek w królestwie i w śród zamieszkującej je
ludności. To właśnie jej pióro przesądzało o losie duszy umarłego na sądzie Ozyrysa. Dla
Egipcjanina pojęcie maat było boską miarą i wzorcem prawidłowego życia. Realizowanie w
życiu tej normy moralnej obowiązywało wszystkich, a w pierwszej rzędzie gwarantów
wszelkiego istnienia, czyli bogów i faraona. U jej podstaw znajdowała się głęboka wiara w
to, że świat istnieć może tylko dzięki oparciu na prawdzie i sprawiedliwości. Ma’at
ukazywana
jest
przeważnie
w
pozycji
klęczącej
z
rozpostartymi
skrzydłami
przymocowanymi do ramion[2].
[1]
Joshua J. Mark Ancient
Egyptian
Religion
https://www.ancient.eu/Egyptian_Religion/
20.01.2016
[2]
Bryan Hill Maat:The Ancient Egyptian Goddess of Truth, Justice and
Morality
Ra, znany także jako Re, był pierwotnie uważany za boga-stworzyciela, boga-słońce
starożytnego Egiptu, powszechnie uważany za króla bogów. Egipcjanie wierzyli, że
przemierza on niebo w swojej słonecznej barce a podczas nocy przemierzał niebo w
zaświatach. [1] Początki kultu boga Słońce Ra sięgają okresu panowania dynastii tynickich.
Wczasach IV dynastii faraon Chefren przyjął do swojej tytulatury imię Syna Ra, którego
następnie używali kolejni władcy Egiptu. Ra zyskał wówczas rangę bóstwa państwowego.
Faraon po śmierci jednoczył się z boogie Ra, a magiczne zaklęcia z imieniem bóstwa
umieszczane w grobowcach miały mu ułatwić przemianę i zapewnić wieczne królowanie w
zaświatach.[2]
Władcą zaświatów jak i odradzającej się przyrody był Ozyrys. Według mitu
ozyriańskiego młodszy brat Ozyrysa Set uknuł spisek. Kazał wykonać bogato dekorowaną,
skrzynie o dokładnych wymiarach Ozyrysa. Podczas wydanej przez siebie uczty Set ogłosił,
że odda wspaniałą skrzynie temu kto będzie do niej pasował. Wielu zaproszonych gości
wchodziło do skrzyni, ale pasowała ona tylko na Ozyrysa. Gdy ten znalazł się w środku, Set
zatrzasnął jej wieko i kazał wrzucić ja skrzynie do wody Nilu. Zamknięty w wewnątrz
Ozyrys utonął.[3] ,,Dzięki temu, że boskie ciało znalazło w wodzie Nilu, rzeka nabrała
dobroczynnych cech boskich, które się przejawiają w corocznym wylewie. Pamiętając o
chotniczej naturze Ozyrysa, można powiedzieć, że utopiony Ozyrys to symbol ziemi
egipskiej zalanej wylewem, z której po ustąpieniu wód wyrośnie nowe życie, czyli dusza
Ozyrysa, boga wegetacji. Śmierć przez utonięcie była uważana w Egipcie za najbardziej
godna, gdyż przypominała boski los Ozyrysa .” [4]. Egipcjanie wierzyli iż dusza zmarłego po
śmierci zanim trafi w zaświaty musi trafić przed sąd Ozyrysa. Podczas procesu miały wyjść
na jaw prawda o uczynkach popełnionych za życia. Zmarły stawał przed trybunałem,
któremu przewodniczył Ozyrys. Serce sądzonego, uważane za ośrodek myśli i uczynków,
kładzione było na wadze. Na drugiej szali kładziono pióro bogini Ma’at. Jeżeli serce okazało
się cięższe od pióra oznaczało to iż zmarły nie okazał się godny życia w zaświatach, jego
dusza zostawała pożarta przez Ammit. Jeżeli jednak pióro i serce zostawało w równowadze
Ka (dusza) zmarłego mogła zamieszkać w królestwie Ozyrysa. Ozyrys przedstawiany jest
jako mężczyzna o zielonkawy odcieniu skóry, zabandażowanym tułowiem w królewskiej
koronie, w ręku dzierżąc insygnia królewskie tzn. berło i bicz.
[1]
The Editors of Encyclopædia Britannica Re
https://www.britannica.com/topic/Re
[2]
Red. StudioPrint Tajemnice
starożytnych
cywilizacji,
Egipt,
okres
tynicki
cz.2
s.27
[3]
Red. StudioPrint Tajemnice
starożytnych
cywilizacji,
Egipt
,
stare
państwo
cz.2
s.19
[4]
Andrzej Niwiński Mity
i
symbole
starożytnego
Egiptu
Horus to jeden z największych bogów Egipskich. Już od czasów Predynastycznych w stolicy
Górnego Egiptu, Nechen, uważano go za opiekuna władcy oraz boga nieba, uosabiono go z
sokołem. Z czasem zyskał takie znaczenie w całym Egipcie. Według Egipskich mitów Horus
był ostatnim z boskiej dynastii panującej na ziemi i jednocześnie pierwszym faraonem. Mit
ozyriański mówi nam iż Horus jest synem Izydy oraz Ozyrysa, urodził się po śmierci ojca,
podstępnie zabitego przez Setha, który objął władze nad Egiptem. Gdy Horus dorósł podjął
walkę o tron swego ojca. Po osiemdziesięciu latach walk Horus wreszcie wygrał z Sethem. W
czasach Starego Państwa przedstawiano go jako mężczyznę z głowa sokoła oraz koronom
górnego i dolnego Egiptu. Za czasów dynastii Ptolemeuszy wyobrażano go jako dziecko
ssące kciuk w warkoczy z boku głowy (typowa młodzieńcza fryzura Egipcjan) z korona na
głowie. Porównywano go do wschodzącego słońca, dającego światło i ciepło wszystkiemu,
co żywe. Zapewniał obfite zbiory jak i obdarzał ludzi płodnością.[1]
Amon- bóg ,,ukryty” po raz pierwszy był wzmiankowany w Tekstach Piramid.
Miastem w którym oddawano mu szczególna cześć były Teby. Wraz ze wzrostem znaczenia
tego miasta wrosła popularność Amona. W czasie wojny wyzwoleńczej dodano do niego
przydomek oswobodziciela.[2] ,,Gdy kraj uległ najazdowi Hyksosów w czasach II okresu
przejściowego, Amon był uważany za boskiego przywódcę powstania narodowego przeciw
okupantowi, kiedy natomiast sytuacja się odwróciła i to Egipt wkroczył do Azji, Amon jako
patron i bóg narodowy Egipcjan, stał się sprawcą zwycięstw i stworzenia imperium. Wkródce
też, wraz z rozszerzeniem się horyzontów poznawczych Egiptu, Amon przekształcił się z
bóstwa wojennego w bóstwo uniwersalne i zjednoczony z Ra został ,,królem bogów””[3]
Set, jeden z najstarszych bogów Egipskich. Przez podstępne zabójstwo swojego brata,
Ozyrysa, uważany za patrona zła i kłamstw. O jego naturze miało świadczyć sam fakt iż nie
urodził się w sposób naturalny lecz ,,wyrwał” się z łona matki. Po przegranej z Horusem, sąd
bogów odebrał mu tron Egiptu lecz nie zostawił go z niczym. Od tamtej pory uważany za
władcę pustyni, burz, strażnika granic Egiptu oraz opiekuna karawan. Sądzono iż to właśnie
on raz w miesiącu połykał księżyc (nów księżyca). Pomimo negatywnych cech charakteru,
Set chcąc podróży po niebie aż do zaświatów. Codziennie mierzył się z ogromnym wężem
Apepem, odwiecznym wrogiem boga-słońce. W późniejszych czasach został on na równi z
Horusem opiekunem władców.
Największą czarodziejką w panteonie bogów Egipskich była Izyda, po podstępnym
zabiciu jej męża Ozyrysa to właśnie ona zeszła do zaświatów. W wędrówce towarzyszyła jej
Neftyda, żona Seta. Po odnalezieniu swego męża przywróciła go do życia. Izyda jest matka
Horusa, musiała ukrywać się z nim przed gniewem Seta, który dowiedziawszy się o synie
Ozyrysa natychmiast by go zabił. Gdy jej potomek dojrzał i wypowiedział wojnę mordercy
swego ojca, ona wspierała go wszystkim czym mogła. Gdy faraonowie zaczęli utożsamiać się
z Horusem, Izyda stała się boska matką wszystkich władców. Egipcjanie czcili ją jako matkę
idealną, boginie płodności i piękna. „Jestem naturą, matką wszechrzeczy, władczynią
elementów, początkiem czasu, zwierzchniczką bogów, królową zmarłych, pierwszą
mieszkanką niebios. Jestem matką bogów" - to jej zaklęcia. Lecz Izyda była niczym innym
tylko Wenus, a jej kult uzmysławiał rolę, jaką kobieta odgrywała we Wszechświecie.”[4]
Izyda przedstawiana jest jako kobieta ze skrzydłami, jej głowę zdobi tarcza słoneczna
pomiędzy krowimi rogami. W czasach Ptolemejskich ukazywana jako matka karmiąca
Horusa pod dziecięcą postacią.
Opiekunem zmarłych jak i patronem balsamacji był Anubis. Podczas balsamacji
balsamator miał na sobie maskę szakala mającą symbolizować odpowiednią opiekę nad
mumią Gdy dusza zmarłego trafiała do zaświatów pomagał im przedostać się przez labirynt.
Na sądzie Ozyrysa był tym który odczytywał wynik wagi. Przez wielu uważany za
niechciane dziecko. Według mitu Neftyda przebrana za Izydę nocą weszła do łoża Ozyrysa.
Skutkiem czynów tamtej nocy Neftyda zaszła w ciąże. Chcąc unikną gniewu swego męża,
Seta, porzuciła dziecko w zaroślach. Izyda dowiedziawszy się iż własna matka porzuciła swe
dziecko postanowiła je odszukać. Za pomocą psów po wielu dniach odnalazła dziecko i
nadała mu na imię Anubis. Uczyniła go strażnikiem zmarłych. Tak jak pies strzeże żywych
tak on miał troszczyć się o dusze w zaświatach. Przedstawiany był jako mężczyzna z głowa
szakala. Niektórzy twierdzą że wzięło się to z powodu licznie zauważonych szakali w
okolicach grobów. W czasach grecko-rzymskich był uosabiany z Cerberem strażnikiem
zaświatów na usługach Hadesa pan zaświatów.[5]
[1]
Red. StudioPrint Tajemnice
starożytnych
cywilizacji,
Egipt,
stare
państwo
cz.2
s.25
[2]
Red. StudioPrint Tajemnice
starożytnych
cywilizacji,
Egipt,
nowe
państwo
cz.1
s.12
[3]
Andrzej Niwiński Mity
i
symbole
starożytnego
Egiptu
[4]
Elwira Watała, Wielcy
zboczeńcy
, Warszawa 2007
[5]
Jadwiga Lipińska, Marek Marciniak, Mitologia
starożytnego
Egiptu
, Warszawa 1986