PROZA DWUDZIESTOLECIA JAKO TRADYCJA LITERACKA DLA POWOJNIA
Tradycja literacka, całokształt doświadczeń i osiągnięć literackich przeszłości, które
w danym czasie i środowisku społecznym współdecydują o zapotrzebowaniu odbiorców,
a także stanowią pozytywny lub negatywny układ odniesienia dla twórczości współczesnej.
Tradycja literacka przyczynia się do formułowania pojęć i ocen: okresu literackiego, prądu
literackiego, grupy czy szkoły literackiej, dokonań poszczególnych twórców. Tradycję
literacką dominującą w danym okresie (np. romantyzm w formacji Młodej Polski) określa się
jako tradycję kluczową.
Tradycja literacka narzuca pewne konwencje, zwykle zwalczane przez kierunki
awangardowe, np. romantycy atakowali klasycyzm stanisławowski. Niekiedy staje się
obiektem parodii lub pastiszu. Stanowi istotny składnik w badaniu historii literatury.

Orientacje poetyckie określają zwykle swoje miejsce między nowatorstwem, a
tradycjonalizmem. Ideały nowatorstwa towarzyszą kierunkom awangardowym, dla których
wartością jest niepowtarzalność danej oferty pisarskiej i które deklarują brak nawiązań do
zbioru konwencji, tematów i motywów.
Dziedzictwo międzywojennej awangardy (futuryzm, Awangarda Krakowska, katastrofizm) z
jej trzema kluczowymi ideami: wolność, rygor i konflikt, ujawniające się nie tylko w
przejmowaniu poetyki, lecz również w widzeniu roli poety, strategii literackiej, wizji historii,
postrzeganiu relacji między jednostką a społeczeństwem.
Losy polskiej poezji powojennej wyznaczane są z jednej strony przez napięcie między
„awangardowością” i „tradycjonalizmem”, z drugiej przez wewnętrzne zróżnicowanie poezji
podejmującej dialog z tradycją.
-kult tradycji; stwarzający harmonijną wizję przeszłości literackiej (Lechoń);
-czerpanie z różnic dawnych stylów, szkół, tendencji, pastisz (Tuwim);
-wybór jednego stylu przeszłości, traktowanego jako nadal żywego;
-ukazanie nieprzystosowalności dawnej poetyki.
Konfrontacja klasycyzmu (postawa wyróżniająca się dążeniem do harmonii i doskonałości, do
prostoty i klarowności języka) i romantyzmu (nurt poezji lingwistycznej).

1