Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o

finansach publicznych, art. 8 – 32:

•

Jednostki budżetowe

•

Dochody własne (tylko

w dwóch rodzajach jednostek

budżetowych)

•

Samorządowe zakłady budżetowe

•

Państwowe fundusze celowe

•

Agencje wykonawcze

•

Instytucje gospodarki budżetowej

Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r.

o finansach publicznych:

•

Jednostki budżetowe

•Dochody własne

•Fundusze motywacyjne

•Gospodarstwa pomocnicze

•

Zakłady budżetowe

•

Fundusze celowe

Jednostka budżetowa

Jednostka budżetowa

•

art. 11 u.f.p. - definicja:

„Jednostkami

budżetowymi

są

jednostki

organizacyjne

sektora

finansów

publicznych

nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają

swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane

dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio

dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki

samorządu terytorialnego”.

Jednostka budżetowa –

Jednostka budżetowa –

charakterystyka:

charakterystyka:



ścisłe powiązanie z budżetem;



brak własnych dochodów i wydatków, wszelkie swoje

wydatki jednostka pokrywa z budżetu, a uzyskiwane

przez siebie dochody odprowadza do budżetu;



brak osobowości prawnej, brak wyodrębnienia z

budżetu



działa na podstawie planu finansowego określającego

jej dochody i wydatki

Tworzenie, łączenie, likwidacja

Tworzenie, łączenie, likwidacja

jednostek budżetowych

jednostek budżetowych

•

Państwowe jednostki budżetowe:

ministrowie, kierownicy urzędów centralnych,

wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie

odrębnych ustaw, Prezes Rady Ministrów

•

Samorządowe jednostki budżetowe:

organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego

Jednostka budżetowa – zmiany:

Jednostka budżetowa – zmiany:

(na mocy ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych z 27 sierpnia

(na mocy ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych z 27 sierpnia

2009 r.)

2009 r.)

•

Likwidacja gospodarstw pomocniczych przy jednostkach

budżetowych (do dnia 31 grudnia 2010 r.),

•

Likwidacja dochodów własnych jednostek budżetowych

(wyjątki: samorządowe j.b. prowadzące działalność

określoną w ustawie o systemie oświaty, państwowe j.b.

mające siedzibę poza terytorium RP nadzorowane przez

ministra właściwego do spraw zagranicznych),

•

Likwidacja

funduszy

motywacyjnych

jednostek

budżetowych (z dniem 30 czerwca 2010 r.).

Gospodarstwa pomocnicze przy

Gospodarstwa pomocnicze przy

jednostkach budżetowych

jednostkach budżetowych

•

Gospodarstwem pomocniczym jest wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem

organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna

•

np. warsztaty przy szkołach zawodowych, stołówki przy urzędach, gospodarstwa rolne przy szkołach

lub zakładach karnych itp.

•

Działalność prowadzona przez gospodarstwo pomocnicze powinna służyć realizacji zadań

wykonywanych przez jednostkę budżetową

•

Gospodarstwo pomocnicze powinno zasadniczo osiągać ze swojej działalności zysk.

•

Gospodarstwo pomocnicze wpłaca połowę osiągniętego zysku do budżetu (państwa lub jednostki

samorządu terytorialnego, w zależności, czy jest tworzone przy państwowej, czy przy samorządowej

jednostce budżetowej)

•

Sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki budżetowej gospodarstwo pomocnicze dokonuje

według kosztów własnych

•

Tworzenie, przekształcanie, likwidacja gospodarstw pomocniczych:

–

Państwowych – kierownik jednostki budżetowej, po uzyskaniu zgody właściwego ministra, kierownika

urzędu centralnego lub wojewody

–

Samorządowych – kierownik jednostki budżetowej po uzyskaniu zgody zarządu jednostki samorządu

terytorialnego.

•

Nowa u.f.p. nie przewiduje tej formy organizacyjnej jednostek sektora finansów publicznych.

Istniejące gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych mają zostać zlikwidowane do dnia 31

grudnia 2010 r.

Fundusze motywacyjne w

Fundusze motywacyjne w

jednostkach budżetowych

jednostkach budżetowych

•

Są to środki finansowe gromadzone przez państwowe jednostki budżetowe

na wyodrębnionych rachunkach bankowych z części dochodów budżetu

państwa uzyskanych z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych

pochodzących z ujawnienia przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu oraz

przestępstw i wykroczeń skarbowych

•

Przeznaczone są one na nagrody dla pracowników, żołnierzy i

funkcjonariuszy, którzy bezpośrednio przyczynili się do uzyskania tych

dochodów budżetu państwa

•

Ze względu na swoją specyfikę, fundusze motywacyjne występują jedynie w

niektórych państwowych jednostkach budżetowych, takich jak np. jednostki

organizacyjne Policji, Straży Granicznej, urzędach i izbach skarbowych,

urzędach kontroli skarbowej, organach służby celnej itp.

•

Nowa ustawa o finansach publicznych nie przewiduje funkcjonowania w

jednostkach budżetowych funduszy motywacyjnych. Fundusze te uległy

likwidacji z dniem 30 czerwca 2010 r.

Rachunki dochodów własnych

Rachunki dochodów własnych

jednostek budżetowych

jednostek budżetowych

•

Dochodami własnymi jednostek budżetowych są dochody pobierane przez

niektóre jednostki budżetowe w związku z wykonywaniem ich zadań.

•

Dochody te, w odróżnieniu od generalnej zasady odprowadzania dochodów

jednostki do budżetu, są pozostawiane w jednostce jako jej dochody

własne. Gromadzone są one na wyodrębnionym rachunku bankowym

jednostki budżetowej.

•

Dochody te przeznaczane są na sfinansowanie niektórych wydatków

bieżących i inwestycyjnych jednostki.

•

Do dochodów tych należą np. różnego rodzaju opłaty, jak opłaty za usługi

szkoleniowe, opłaty egzaminacyjne itp.

•

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych znacznie ogranicza

możliwość tworzenia przez jednostki budżetowe rachunków dochodów

własnych. Mogą być one tworzone przez samorządowe jednostki budżetowe

prowadzące działalność określoną w ustawie o systemie oświaty oraz przez

państwowe jednostki budżetowe mające siedzibę poza terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej nadzorowane przez ministra właściwego do spraw

zagranicznych. Rachunki dochodów własnych w pozostałych jednostkach

budżetowych mogą funkcjonować do dnia 31 grudnia 2010 r.

Samorządowy zakład budżetowy

Samorządowy zakład budżetowy

•

Art. 15 ust. 1 u.f.p. – definicja:

„Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając

koszty swojej działalności z przychodów własnych z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.”

Cechy samorządowego zakładu budżetowego:

-

odpłatne wykonywanie zadań,

-

pokrywanie (co do zasady) kosztów swojej działalności z przychodów

własnych, osiąganych z prowadzonej przez siebie działalności

samorządowy zakład budżetowy prowadzi działalność na podstawie rocznego

planu finansowego obejmującego przychody, koszty, stan środków

obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz

rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego

Dotacje dla zakładu budżetowego:

Dotacje dla zakładu budżetowego:



Przyczyny, dla których zakłady budżetowe wymagają

dotowania:



działanie w sferze użyteczności publicznej



konieczność odprowadzania osiąganej nadwyżki do

budżetu

Rodzaje dotacji dla zakładu

Rodzaje dotacji dla zakładu

budżetowego:

budżetowego:

•

przedmiotowe – dopłaty jednostkowe do produktów

lub usług wytwarzanych przez zakład budżetowy

•

celowe – na zadania realizowane z udziałem środków

unijnych oraz na inwestycje

•

podmiotowe – na podstawie konkretnych ustaw

•

na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe (dla

nowoutworzonych zakładów)

Tworzenie, łączenie, przekształcanie w

Tworzenie, łączenie, przekształcanie w

inną formę organizacyjno – prawną,

inną formę organizacyjno – prawną,

likwidacja zakładów budżetowych

likwidacja zakładów budżetowych



art. 16 ust. 1 u.f.p.:

„Organ

stanowiący

jednostki

samorządu

terytorialnego tworzy, łączy, przekształca w inną

formę organizacyjno-prawną i likwiduje samorządowy

zakład budżetowy”.

Zmiany w zakresie funkcjonowania

Zmiany w zakresie funkcjonowania

zakładów budżetowych:

zakładów budżetowych:

(na mocy ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach

(na mocy ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach

publicznych z 27 sierpnia 2009 r.)

publicznych z 27 sierpnia 2009 r.)

•

Likwidacja wszystkich państwowych zakładów budżetowych oraz samorządowych

zakładów budżetowych prowadzących działalność w zakresie wykraczającym poza

katalog określony w art. 14 nowej u.f.p.;

•

Ograniczenie możliwości tworzenia zakładów budżetowych w zakresie podmiotowym –

jedynie do jednostek samorządu terytorialnego, w zakresie przedmiotowym – tylko do

ściśle określonych sfer działalności, jak: gospodarka mieszkaniowa i gospodarowanie

lokalami użytkowymi, drogi, ulice, mosty, place oraz organizacja ruchu drogowego,

wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizacja, usuwanie i oczyszczanie ścieków

komunalnych, utrzymanie czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i

unieszkodliwianie odpadów komunalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną

oraz gaz, lokalny transport zbiorowy, targowiska i hale targowe, zieleń gminna, kultura

fizyczna i sport, pomoc społeczna oraz reintegracja i rehabilitacja osób

niepełnosprawnych, utrzymywanie różnych gatunków egzotycznych i krajowych

zwierząt, cmentarze;

•

Uelastycznienie gospodarki finansowej zakładów budżetowych – poprzez dopuszczenie

możliwości zatrzymywania przez nie osiągniętej w roku budżetowym nadwyżki

Jednostka budżetowa, zakład

Jednostka budżetowa, zakład

budżetowy – różne metody

budżetowy – różne metody

rozliczania się z budżetem

rozliczania się z budżetem

•

budżetowanie brutto – finansowanie całości

działalności bezpośrednio z budżetu - jednostka

budżetowa

•

budżetowanie netto - rozliczanie się z budżetem

jedynie poprzez wynik finansowy osiągany w danym

okresie prowadzenia działalności - zakład budżetowy

Państwowy fundusz celowy –

Państwowy fundusz celowy –

pojęcie:

pojęcie:

•

Fundusze celowe stanowią odstępstwo od zasady, zgodnie

z którą ogół dochodów przeznacza się na ogół wydatków

publicznych;

•

Istotą funduszu celowego jest to, że wyodrębnia się

część dochodów pochodzących z określonych źródeł

publicznych i przeznacza się je na pokrycie

określonych wydatków publicznych.

•

Państwowymi funduszami celowymi są m. in. Fundusz

Pracy, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnej, Państwowy Fundusz Rehabilitacji

Osób Niepełnosprawnych.

•

Podstawą gospodarki finansowej państwowego funduszu

celowego jest roczny plan finansowy.

Cechami państwowego funduszu celowego są:

–

tworzenie w drodze ustawy,

–

brak osobowości prawnej (na mocy nowej u.f.p.),

–

niezrealizowane wydatki funduszu po upływie roku

budżetowego nie wygasają, ale przechodzą na rok następny

jako tzw. pozostałości.

Na mocy u.f.p. z 2005 r. funkcjonują zarówno państwowe,

jak i samorządowe fundusze celowe. Podział funduszy

celowych na państwowe i samorządowe dokonywany jest

ze względu na kryterium zadań realizowanych przez te

fundusze, nie zaś kryterium podmiotu tworzącego

fundusz (skoro bowiem fundusz może być tworzony

jedynie na mocy ustawy, mogą go utworzyć jedynie

właściwe organy państwa, nie zaś np. organy samorządu

terytorialnego).

Fundusze celowe – najważniejsze

Fundusze celowe – najważniejsze

zmiany przewidywane w nowej u.f.p.:

zmiany przewidywane w nowej u.f.p.:

•

pozbawienie funduszy celowych osobowości prawnej –

będą

one

jedynie

wyodrębnionymi

rachunkami

bankowymi, którymi dysponował będzie organ wskazany

w ustawie tworzącej fundusz (obecnie fundusze celowe

mogą być tworzone zarówno jako osoby prawne, jak i

stanowić wyodrębnione rachunki bankowe)

•

likwidacja samorządowych funduszy celowych poprzez

włączenie ich do budżetu jednostki samorządu

terytorialnego (z dniem 31 grudnia 2010 r.). Fundusze

celowe w nowej u.f.p. są państwowymi funduszami

celowymi

Agencja wykonawcza

Agencja wykonawcza

•

art. 18 u.f.p.:

„Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej

ustawy w celu realizacji zadań państwa”.

•

Agencja prowadzić ma działalność na podstawie tworzącej ją ustawy oraz statutu.

•

Podstawą gospodarki finansowej agencji będzie roczny plan finansowy

•

Agencja będzie zobowiązana wpłacać nadwyżkę z prowadzonej działalności do budżetu

państwa, będzie również mogła otrzymywać z budżetu państwa dotacje.

•

Agencjami wykonawczymi mają być [z dniem 1 stycznia 2012 r.] np. Agencja

Nieruchomości Rolnych, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Wojskowa

Agencja Mieszkaniowa, Agencja Mienia Wojskowego, Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości, Agencja Rynku Rolnego.

Instytucja gospodarki budżetowej

Instytucja gospodarki budżetowej

•

art. 23 u.f.p.:

„Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów

publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która:

-

odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania,

-

pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych

przychodów”.

-

Podstawą działalności instytucji gospodarki budżetowej będzie plan

finansowy

•

Instytucja gospodarki budżetowej będzie mogła być utworzona przez

ministra, Szefa kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a także inne

podmioty określone w ustawie (– brak wśród nich jednostek

samorządu terytorialnego)

•

Instytucja gospodarki budżetowej będzie posiadała osobowość

prawną.

•

Będzie mogła również otrzymywać dotacje z budżetu państwa na

zasadach określonych w odrębnych przepisach.