gornik eksploatacji podziemnej 711[02] z1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Janusz Wojtkiewicz-Lazman

Wykonywanie prac stolarskich i ciesielskich
711[02].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Janina Świątek
dr inż. Sylwester Rajwa

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Danuta Pawełczyk

Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[02].Z1.01
„Wykonywanie prac stolarskich i ciesielskich”, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Rodzaje drewna i jego właściwości

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Obróbka drewna

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Złącza elementów z drewna

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Wykonywanie prac stolarskich

i ciesielskich”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej 711[02].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

711[02].Z1

Wytwarzanie i naprawa części maszyn

i urządzeń górniczych

711[02].Z1.01

Wykonywanie prac stolarskich

i ciesielskich

711[02].Z1.02

Wykonywanie części maszyn

711[02].Z1.03

Wykonywanie napraw maszyn

górniczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować podstawowe prawa fizyki,

−

czytać dokumentację techniczno-ruchową, dokumentację techniczną, warsztatową oraz
instrukcje obsługi maszyn i urządzeń,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska,

−

przygotowywać stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ergonomii pracy,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozróżnić gatunki drewna,

–

określić przydatność niektórych gatunków drewna w górnictwie,

–

scharakteryzować proces impregnacji drewna,

–

wykonać wiązanie drewna budowlanego,

–

łączyć ze sobą elementy drewniane,

–

posłużyć się prostymi narzędziami do obróbki drewna,

–

wykonać typowe operacje ciesielskie,

–

oprawić narzędzia górnicze,

–

wykonać wiązania obudów drewnianych,

–

zorganizować stanowisko pracy w stolarni zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Górnik eksploatacji podziemnej 711[02]

Moduł:

Wytwarzanie i naprawa części maszyn i urządzeń
górniczych 711[02].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie prac stolarskich i ciesielskich

711[02].Z1.01

Temat: Rozpoznawanie gatunków drewna.

Cel ogólny: Rozpoznać gatunki drewna na podstawie ich charakterystycznych cech.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

przeanalizować rysunek drewna,

−

określić cechy charakterystyczne poszczególnych gatunków drewna,

−

skorzystać z tablic wzorów drewna,

−

sklasyfikować na podstawie badań organoleptycznych drewno do odpowiedniej grupy,

−

zorganizować stanowisko pracy,

−

sformułować wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu,

−

prezentacji uzyskanych wyników.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów

−

2 osobowe zespoły.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

próbki różnych gatunków drewna,

−

lupa,

−

tablice wzorów drewna,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Wykonywanie ćwiczenia.

Zadanie dla ucznia:
Na podstawie oględzin próbek otrzymanych od nauczyciela określ gatunek drewna

z którego są wykonane.

Instrukcja do wykonania ćwiczenia:

1) szczegółowo przeanalizuj strukturę drewna,
2) szacunkowo określ wagę poszczególnych próbek,
3) zapoznaj się z zapachem badanego drewna,
4) określ jego barwę,
5) na postawie cech charakterystycznych poszczególnych gatunków i w oparciu

o barwne fotografie przekrojów rozpoznaj gatunek drewna,

6) zaprezentuj wyniki ćwiczenia.

4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

−

uczniowie prezentują wyniki ćwiczenia,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i omawia mocne i słabe strony,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem oceniają wyniki ćwiczenia.

Praca domowa:

Na podstawie przeprowadzonego ćwiczenia przygotuj sprawozdanie w formie pisemnej

zawierające:

−

opis wykonywanych czynności podczas ćwiczenia,

−

analizę popełnionych błędów,

−

wnioski.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Górnik eksploatacji podziemnej 711[02]

Moduł:

Wytwarzanie i naprawa części maszyn i urządzeń
górniczych 711[02].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie prac stolarskich i ciesielskich

711[02].Z1.01

Temat: Oprawienie narzędzia górniczego.

Cel ogólny: Wykonać za pomocą obróbki ręcznej oprawienie narzędzia górniczego.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

dobrać stylisko do narzędzia górniczego,

−

przygotować stanowisko pracy z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ergonomii,

−

dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe,

−

zaplanować kolejność czynności,

−

posłużyć się narzędziami do obróbki ręcznej drewna,

−

wykonać zabezpieczenie narzędzia przed zsunięciem się ze styliska podczas pracy,

−

ocenić jakość wykonanej pracy,

−

pozyskać informacje z różnych źródeł.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu,

−

ćwiczenie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzie do oprawienia,

−

stylisko,

−

stół stolarski (strugnica),

−

zestaw narzędzi do obróbki ręcznej drewna.

Zadanie dla ucznia:

Wykonaj oprawienie narzędzia górniczego wskazanego przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

1. Jakie rodzaje drewna są stosowane na styliska?
2. Jakie wady drewna nie mogą wystąpić w materiale stylisk?
3. Jakiej długości powinno być stylisko?
4. Jakie pomiary należy przeprowadzić?
5. Jakich narzędzi pomiarowych należy użyć?
6. W jaki sposób można obrobić zakończenie styliska współpracujące z narzędziem?
7. Jakie narzędzia będą potrzebne do wykonania ćwiczenia?
8. Jakie są sposoby zabezpieczenia narzędzia przed zsunięciem się ze styliska podczas pracy?

Faza II. Planowanie
1. Jak dobierzemy stylisko do narzędzia?
2. Jak wykonamy niezbędne pomiary?
3. W jaki sposób przygotujemy stanowisko pracy?
4. Jakie rodzaje obróbki zastosujemy?
5. Jakich narzędzi użyjemy?
6. W jaki sposób zamocujemy materiał do obróbki?
7. Jak sprawdzimy prawidłowość wykonania obróbki?
8. Jak zabezpieczymy narzędzie przed zsunięciem się podczas pracy?
9. Jak sprawdzimy poprawność wykonanej pracy?

Faza III. Ustalenie

Uczniowie:

1. Identyfikują narzędzie górnicze.
2. Ustalają kryteria doboru styliska.
3. Pracując w zespołach proponują rozwiązania szczegółowe oprawiania narzędzia.
4. Konsultują wypracowane w grupie rozwiązanie z nauczycielem i wnoszą ewentualne

poprawki.

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie:

1. Przygotowują stanowisko pracy.
2. Mierzą otwór narzędzia współpracujący ze styliskiem.
3. Dobierają stylisko.
4. Dobierają niezbędne narzędzia i przyrządy.
5. Wykonują obróbkę styliska.
6. Osadzają narzędzie.
7. Wykonują zabezpieczenie przed obluzowaniem i zsunięciem się narzędzia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonania oprawienia narzędzia.
2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności były
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Rodzaje drewna i jego właściwości

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie oględzin próbek otrzymanych od nauczyciela określ gatunek drewna

z którego są wykonane.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych

Próbki drewna powinny dotyczyć

gatunków łatwo rozróżnialnych (np. dąb, buk, sosna, świerk). Powierzchnia próbek powinna
być zestrugana, aby rysunek drewna był dobrze widoczny. Podczas ćwiczenia uczniowie
powinni mieć możliwość korzystania z barwnych tablic wzorów drewna. Analizę struktury
drewna może ułatwić zastosowanie lupy.

Czas wykonania ćwiczenia wynosi 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) szczegółowo przeanalizować strukturę drewna,
2) szacunkowo określić wagę poszczególnych próbek,
3) zapoznać się z zapachem badanego drewna,
4) określić jego barwę,
5) na postawie cech charakterystycznych poszczególnych gatunków i w oparciu o barwne

fotografie przekrojów określić gatunek drewna,

6) zaprezentować wyniki ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

–

próbki drewna,

–

barwne tablice wzorów drewna.

Ćwiczenie 2

Na postawie analizy próbek drewna otrzymanych od nauczyciela określ jakie wady w nim

występują. Zakwalifikuj je do odpowiednich grup.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych

Próbki drewna powinny zawierać różne

jego wady. Czas wykonania ćwiczenia wynosi 20 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przyjrzeć się uważnie strukturze drewna,
2) odszukać miejsca o nietypowym zabarwieniu,
3) zlokalizować zaburzenia w strukturze drewna,
4) zakwalifikować wady drewna do odpowiednich grup,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

–

próbki drewna,

–

literatura.

Ćwiczenie 3

Na podstawie katalogów i stron Internetowych wyszukaj środki do impregnacji

drewna będącego w kontakcie z gruntem oraz wodą (drewno użytkowane w IV klasie
zagrożenia).

Określ sposób ich stosowania oraz wpływ na środowisko naturalne.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych

Informacje uzyskane przez uczniów

powinny zawierać pełny opis preparatu impregnującego wraz ze sposobem stosowania.

Czas

wykonania ćwiczenia wynosi 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w katalogach i w Internecie środki impregnacyjne odpowiadające warunkom

określonym w treści ćwiczenia,

2) określić sposób stosowania,
3) ocenić ich wpływ na środowisko naturalne,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

katalogi środków impregnujących drewno.

Ćwiczenie 4

Wykonaj pomiar wilgotności bezwzględnej różnych próbek drewna otrzymanych od

nauczyciela za pomocą wilgotnościomierza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych

Aby zajęcia przebiegały sprawnie

uczniowie powinni zapoznać się z instrukcją użytkowania wilgotnościomierza przed zajęciami.
Nauczyciel powinien zwrócić uwagę uczniom na zgodne z instrukcją użytkowanie
wilgotnościomierza (prawidłowe umieszczenie elektrod w drewnie, określenie temperatury
pomiaru itp.).

Czas wykonania ćwiczenia wynosi 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją użytkowania wilgotnościomierza,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) przygotować przyrząd do pomiaru określając rodzaj drewna i temperaturę drewna,
4) zgodnie z instrukcją wbić elektrody pomiarowe w badane drewno,
5) dokonać pomiaru wilgotności bezwzględnej,
6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wilgotnościomierz do drewna,

−

instrukcja obsługi przyrządu,

−

próbki drewna przeznaczone do badania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Obróbka drewna

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na odpadach drewna otrzymanych od nauczyciela wykonaj otwory wzdłuż i w poprzek

włókien o średnicach D = 10, 20 i 30 mm. Do wiercenia użyj korby do świdrów oraz wiertarki
ręcznej.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracując w 2–osobowych. Przed zajęciami należy przypomnieć uczniom zasady

bhp dotyczące obróbki ręcznej drewna. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją
pracę. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować kolejne etapy wykonywania otworów,
2) dobrać wiertła,
3) przygotować stanowisko pracy,
4) umocować materiał,
5) wykonać otwory,
6) ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw wierteł do drewna,

−

stół stolarski,

−

wiertarka i korba do świdrów,

−

odpady drewna przeznaczone do wiercenia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj oprawienie narzędzia górniczego otrzymanego od nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w 2–osobowych zespołach. Narzędziem może być: łopata, kilof, topór,

siekiera itp. Przy ocenie pracy należy zwrócić uwagę na solidność jej wykonania i właściwe
zabezpieczenie narzędzia przed zsunięciem się ze styliska. Czas wykonania 60 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z narzędziem przeznaczonym do oprawienia,
2) dobrać stylisko,
3) zaplanować kolejne operacje oprawiania narzędzia,
4) przygotować stanowisko pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) dobrać narzędzia robocze i przyrządy pomiarowe,
6) wykonać kolejne zaplanowane operacje,
7) ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzie do oprawienia,

−

stylisko,

−

stół stolarski (strugnica),

−

zestaw narzędzi do obróbki ręcznej drewna.

Ćwiczenie 3

Zaprojektuj i wykonaj ręcznie sztachetę ogrodzeniową z materiału otrzymanego od

nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych. Po wykonaniu szkicu konsultują się

z nauczycielem w celu zatwierdzenia projektu do realizacji. Po zakończeniu ćwiczenia
uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Czas wykonania 120 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem wyjściowym,
2) wykonaj szkic sztachety,
3) zaplanować wykonanie elementu,
4) dobrać narzędzia robocze i przyrządy pomiarowe,
5) przygotować stanowisko pracy,
6) wykonać element zgodnie z założoną technologią,
7) ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół stolarski (strugnica),

−

materiał na sztachetę,

−

zestaw narzędzi do obróbki ręcznej drewna.

Ćwiczenie 4

Przygotuj piłę do pracy poprzez skorygowanie rozwarcia zębów oraz ostrzenie.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych. Przed wykonaniem ćwiczenia należy

z uczniami omówić zasady ostrzenia pił oraz zwrócić uwagę na mocowanie piły. Po
zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Czas wykonania 30 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać oględzin piły,
2) określić stan ostrzy i ocenić rozwarcie,
3) wykonać rozwieranie zębów,
4) wykonać ostrzenie zębów,
5) ocenić jakość wykonanej pracy poprzez wykonanie cięcia próbnego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół z imadłem,

−

zestaw pilników ślusarskich,

−

przyrząd do rozwierania zębów pił.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Złącza elementów z drewna

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj, na podstawie dokumentacji, zakładkę prostą elementów krzyżujących się

z materiałów otrzymanych od nauczyciela. Obróbkę złącza wykonaj ręcznie zgodnie
z instrukcją zamieszczoną w materiale nauczania Poradnika.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w 2–osobowych zespołach.

Podczas wykonywania ćwiczenia przez

uczniów należy zwrócić uwagę na przepisy bhp oraz na staranność wykonywania prac. Po
zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania 120 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rysunkiem i materiałem przeznaczonym do obróbki,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) przygotować niezbędne narzędzia i przyrządy,
4) zaplanować kolejność operacji,
5) wykonać złącze,
6) ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

–

zestaw materiałów i narzędzi do wykonywania połączenia,

–

stół stolarski.

Ćwiczenie 2

Wykonaj złącze elementów konstrukcyjnych z desek zwiększające ich długość zgodnie

z rysunkiem. Do połączenia zastosuj gwoździe.

Rysunek do ćwiczenia

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w 2-osobowych zespołach. Podczas wykonania połączenia należy

zwrócić uwagę na bhp (zwłaszcza podczas wbijania gwoździ). Czas wykonania 30 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać gwoździe,
3) wykonać złącze,
4) ocenić wspólnie z nauczycielem jakość i estetykę wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

elementy przeznaczone do wykonania złącza,

−

zestaw narzędzi.

Ćwiczenie 3

Wykonaj ręcznie wiązanie polskie, niemieckie i szwedzkie drewna okrągłego

kopalnianego.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracując w 2–osobowych zespołach. Należy zwrócić uwagę na właściwy dobór

narzędzi, staranność wykonywania wiązania oraz zasady bezpiecznej pracy. Po zakończeniu
ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania 60 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy,
2) dobrać narzędzia i przyrządy,
3) zaplanować wykonanie wiązania,
4) przygotować drewno okrągłe do wykonania wiązania,
5) wykonać wiązanie,
6) ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

drewno kopalniane okrągłe,

−

zestaw narzędzi i przyrządów ciesielskich i stolarskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie prac stolarskich
i ciesielskich”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. a, 5. b, 6. a, 7. b, 8. c, 9. d, 10. c, 11. b,
12. b, 13. a, 14. a, 15. c, 16. b, 17. a, 18. d, 19. c, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Opisać budowę drzewa

Nazwać cechy drewna różnych gatunków

Rozpoznać przekroje drewna

Określić wady drewna

Scharakteryzować właściwości fizyczne
drewna

Wskazać cechy rozpoznawcze drewna

Wskazać czynniki niszczące drewno

Objaśnić trasowanie drewna

Opisać geometrię zębów piły

Rozróżnić rodzaje pił

Opisać budowę struga

Objaśnić zastosowanie narzędzi do obróbki
drewna

Nazwać zabiegi konserwacyjne pił

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zidentyfikować wiertła

Zidentyfikować obrabiarki do drewna

Scharakteryzować zjawisko kurczliwości
drewna

Rozpoznać rodzaje złącz

Określić zastosowanie złącz wrębowych

Określić właściwości drewna

Scharakteryzować wiązania drewna
okrągłego w górnictwie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie będą

w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru o różnym stopniu trudności. Tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

Prawidłową odpowiedź zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Strzałą nazywamy

a) gałęzie boczne drzew iglastych.
b) korzeń drzewa iglastego.
c) pień drzewa iglastego.
d) pień drzewa liściastego.

2. Drzewem nie wytwarzającym twardzieli jest

a) brzoza.
b) sosna.
c) świerk.
d) dąb.

3. Deska przedstawiona na rysunku powstała przez

przecięcie pnia w

a) poprzek włókien.
b) kierunku promieniowym.
c) kierunku stycznym.
d) kierunku ukośnym do rdzenia.

4. Do wad drewna nie zalicza się

a) występowanie twardzieli.
b) występowanie sinizny i plam pleśniowych.
c) występowanie sęków.
d) wielordzeniowości.

5. Wilgotność bezwzględną drewna podaje się w

a) promilach.
b) procentach.
c) cm

d) stopniach wilgotności.

6. Prawdziwe jest zdanie

a) drewno świerkowe ma twardziel nie zabarwioną.
b) cechą charakterystyczna świerku jest błyszcz.
c) drewno świerkowe jest łatwe w obróbce.
d) świerk jest drewnem ciężkim.

7. Murszem nazywamy

a) zgrubienie drzewa u jego podstawy.
b) niszczące działanie grzybów na drewno w kopalniach.
c) impregnat stosowany do kopalniaków.
d) uszkodzenia drewna wywołane przez owady.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Manipulacją nazywa się

a) unieruchomienie elementu przed jego obróbką.
b) przygotowanie piły do pracy.
c) trasowanie drewna okrągłego w tartakach.
d) wykonywanie cięć krzywoliniowych piłą taśmową.

9. Do piłowania poprzecznego używa się pił o kącie skrawania

a) 10

b) 40

c) 60

d) większym od 90

10. Piła przedstawiona na rysunku to

a) piła ramowa.
b) grzbietnica.
c) płatnica.
d) otwornica.

11. W większości strugów kąt między nożem a podstawą oprawy wynosi

a) 12

b) 45

c) 60

d) 90

12. Ośnik to narzędzie służące do

a) wykonywania osi kół drewnianych.
b) oczyszczania z kory lub ociosywania podłużnego drewna okrągłego.
c) rozłupywania kłód drewna.
d) ostrzenia noży strugów.

13. Zabieg przedstawiony na rysunku to

a) rozwieranie piły.
b) wyłamywanie uszkodzonych zębów.
c) ostrzenie zębów.
d) prostowanie piły.

14. Narzędzie przedstawione na rysunku to

a) środkowiec płaski.
b) wiertło śrubowe.
c) pogłębiak stożkowy.
d) świder ramieniowy nastawny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Obrabiarka przedstawiona na rysunku to

a) wiertarka jednowrzecionowa.
b) frezarka górnowrzecionowa.
c) dłutarka łańcuchowa.
d) piła łańcuchowa.

16. Podczas wysychania drewno kurczy się

a) najbardziej wzdłuż włókien.
b) najbardziej w kierunku stycznym.
c) najbardziej w kierunku promieniowym.
d) jednakowo we wszystkich kierunkach.

17. Złącze przedstawione na rysunku to

a) nakładka prosta.
b) jaskółczy ogon.
c) zamek prosty.
d) wrąb jednostronny.

18. Złącze węgłowe stosuje się do

a) łączenia elementów stalowych z drewnianymi.
b) przedłużania elementów pionowych.
c) przedłużania elementów poziomych.
d) łączenia belek w narożach.

19. Prawdziwe jest zdanie, że

a) suche drewno jest dobrym przewodnikiem elektryczności i ciepła.
b) wytrzymałość drewna na ściskanie wzdłuż włókien jest znacznie mniejsza niż na

ściskanie w poprzek włókien.

c) podczas badań właściwości mechanicznych drewna przeprowadza się próbę

rozciągania, ściskania, ścinania i łupliwości.

d) współczynnik rozszerzalności cieplnej drewna jest niezależny od kierunku przebiegu

włókien.

20. Olunek występuje w

a) wiązaniu polskim.
b) wiązaniu niemieckim.
c) wiązaniu szwedzkim.
d) każdym wiązaniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko …………………………………………………………………………………

Wykonywanie prac stolarskich i ciesielskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie prac stolarskich
i ciesielskich”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. b, 5. d, 6. b, 7. c, 8. c, 9. d, 10. a, 11. c,
12. a, 13. c, 14. a, 15. b, 16. a, 17. a, 18. d, 19. a, 20. c

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Opisać budowę drewna

Wskazać zastosowanie drewna w kopalniach

Rozpoznać sortymenty drewna

Wymienić cechy drewna kopalnianego

Rozpoznać rodzaje tworzyw drzewnych

Wyznaczyć geometrię ostrzy pił

Dobrać piły do określonych zadań

Zidentyfikować dłuta ciesielskie

Nazwać właściwości drewna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać rodzaje wierteł do drewna

Scharakteryzować impregnaty do drewna

Zidentyfikować narzędzia do strugania

Rozpoznać narzędzia do obróbki drewna

Sklasyfikować rodzaje obróbki drewna

Wskazać obrabiarki do drewna

Scharakteryzować właściwości drewna

Rozpoznać rodzaje frezarek

Rozpoznać rodzaje złączy węgłowych

Określić cechy liściastych gatunków drewna

Rozpoznać złącza elementów konstrukcji
drewnianych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

będą w teście.

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami

wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16– 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Twardziel to część pnia która

a) zawiera żywe komórki.
b) przewodzi wodę i gromadzi materiał odżywczy.
c) nie zawiera już żywych komórek i spełnia rolę mocnego i twardego szkieletu.
d) znajduje się bezpośrednio pod korą drzewa.

2. Najczęściej stosowanymi gatunkami drewna na obudowy górnicze są

a) sosna, świerk, jodła, dąb.
b) buk, grab, jesion.
c) brzoza, modrzew, grochodrzew.
d) jawor, lipa, wiąz.

3. Na rysunku deskę obrzynaną oznaczono numerem

a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.

4. Na obudowy górnicze stałe używa się drewna o wilgotności bezwzględnej

a) 7 %.
b) 23 %.
c) 35 %.
d) 45 %.

5. Na rysunku przedstawiono

a) płytę stolarską.
b) płytę wiórową.
c) płytę pilśniową.
d) sklejkę.

6. Piły uniwersalne, którymi można ciąć drewno wzdłuż i w poprzek włókien mają kąt

skrawania

a) mniejszy od 90

b) równy 90

c) większy od 90

d) równy 120

7. Do wycinania zarysów krzywoliniowych służy piła

a) płatnica.
b) grzbietnica.
c) otwornica.
d) piła ramowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Kąt dłuta ciesielskiego wynosi

a) 10

b) 20

c) 40

d) 60

9. Trwałość drewna sosny w warunkach suchych może wynosić do

a) 50 lat.
b) 100 lat.
c) 300 lat.
d) 1000 lat.

10. Narzędzie przedstawione na rysunku to

a) wiertło kręte.
b) środkowiec płaski,
c) pogłębiak stożkowy.
d) świder ramieniowy nastawny.

11. W większości nowoczesnych impregnatów do drewna jako rozpuszczalnik stosuje się

a) oleje mineralne.
b) oleje syntetyczne.
c) wodę.
d) terpentynę.

12. Owalne ostrze noża jest charakterystyczne dla

a) struga zdzieraka.
b) struga równiaka.
c) struga gładzika.
d) wszystkich strugów.

13. Narzędzie przedstawione na rysunku to

a) przyrząd do ostrzenia pił.
b) pilnik gładzik,
c) pilnik tarnik.
d) odmiana dłuta.

14. Gięcie drewna należy do obróbki

a) plastycznej.
b) skrawaniem,
c) łączeniowej.
d) wykańczającej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Obrabiarka przedstawiona na rysunku to

a) wyrówniarka.
b) grubiarka.
c) frezarka.
d) dłutarka.

16. Wzrost szerokości słojów

a) w gatunkach iglastych powoduje obniżenie twardości drewna.
b) w gatunkach iglastych powoduje podwyższenie twardości drewna,
c) w gatunkach liściastych pierścieniowonaczyniowych powoduje obniżenie twardości

drewna.

d) nie ma wpływu na twardość drewna.

17. Obrabiarka przedstawiona na rysunku to

a) frezarka dolnowrzecionowa.
b) frezarka górnowrzecionowa.
c) wiertarka jednowrzecionowa.
d) grubiarka.

18. Na rysunku przedstawiono złącze

a) na jaskółczy ogon,
b) węgłowe na zakładkę bez ostatków.
c) wrębowe jednostronne.
d) węgłowe na zakładkę z ostatkami.

19. Wskaż zdanie prawdziwe

a) cechą charakteryzującą dębu jest błyszcz.
b) dąb jest drzewem beztwardzielowym.
c) drewno dębu jest lekkie.
d) do klejenia drewna dębowego powinno się używać kleju kazeinowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. Złącze przedstawione na rysunku to

a) zakładka prosta.
b) wrąb jednostronny,
c) wrąb wzajemny.
d) wrąb krzyżowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………...………………………………………

Wykonywanie prac stolarskich i ciesielskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Chudek M., Wilczyński S., Żyliński R.: Podstawy górnictwa. Wydawnictwo Śląsk,

Katowice 1979

2. Gołaszewski

J.:

Technologia

kierunek

górniczy.

Wydawnictwo

Szkolne

i Pedagogiczne, Warszawa 1977

3. Kreyser P.: Domowy warsztat stolarski. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne,

Warszawa 1987

4. Lenkiewicz W., Zdziarska - Wis I.: Ciesielstwo. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne,

Warszawa 1998

5. Prażmo J.: Stolarstwo cz. 1. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne , Warszawa 1985
6. Prażmo J.: Technologia i materiałoznawstwo, Stolarstwo cz. 1. Wydawnictwo Szkolne

i Pedagogiczne, Warszawa 1999

7. Prządka W., Szczuka J.: Stolarstwo cz. 2. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne,

Warszawa 1993

8. Sokołowski W.: Stolarstwo moje hobby. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1989
9. www.milmix.ksu.pl
10. www.teberia.pl

Literatura metodyczna
1. Krogulec – Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.

KOWEZiU, Warszawa 2003

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii

Eksploatacji, Radom 1998