WYKA
AD 3
STAROśYTNY RZYM
Porządki architektoniczne:
12
RZYM:
" Miasto na siedmiu wzgórzach:
o Awentyn
o Palatyn
o Kwirynał
o Wiminał
o Celius
o Eskwilin
o Kapitol
" Twór chaotyczny
" Brak czytelnego układu komunikacyjnego
" Trajan i Hadrian próba uporządkowania miasta, nadanie traktom komunikacyjnym
konkretnych kierunków (do Forum Romanum)
Świątynia rzymska:
- brak złotych proporcji
- wysunięte postumenty
- półkolumny
Obiekty staro\
ytnego Rzymu:
1. Koloseum
Organizacja krwawych widowisk
Porządek piętrowy
Woda i kanalizacja
Pod areną pomieszczenia dla gladiatorów
Zapadnie mechaniczne
Womitoria  40 tys widzów opuszczało Koloseum w 5 min
Ostatnie rzędy są podniesione ze względu na linie widoczności
Układ eliptyczny
Zbudowany z pumeksy (gorszy gatunek kamienia chłonący wodę)
13
2. Panteon
Świątynia wszystkich Bogów
Monumentalna budowla wewnątrz i na zewnątrz
W przekrój idealnie da się wpisać kolo
Kasetony (wystrój wnętrza)
Tympanon oparty o zasady klasyczno-hellenistyczne
Ostatni pierścień przy oculusie docią\
ono przez zagęszczenie
14
3. Bazylika
" Marcewiusza/Konstantyna
Zgromadzenia publiczne, sądy, handel itp.
największa bazylika i zarazem budynek na Forum Romanum w Rzymie
Budowę bazyliki rozpoczął w 308 cesarz Maksencjusz. Budowa została zakończona przez
Konstantyna Wielkiego w roku 312r. Bazylika ustawiona była na platformie o wymiarach 100 x 65 m.
Posiadała 3 krótkie, szerokie nawy. Wysokość budowli wynosiła 35 m. Ściany i posadzki wyło\
one
kolorowymi marmurami. W zachodniej apsydzie stał kolosalny posąg cesarza Konstantyna, wykonany
z brązu i marmuru, który odkryto tutaj w 1487 r. Pozostałości posągu (głowa, ręka i stopa)
eksponowane są na dziedzińcu Palazzo dei Conservatori (na Kapitolu). Do VII wieku dach bazyliki
zdobiły złocone płytki. Architektura budowli wzorowana na Termach Karakalli i Termach
Dioklecjana.
" Julia
Bazylika Julia (łac. Basilica Iulia) - pięcionawowa bazylika, której budowę na Forum Romanum
rozpoczął w 54 p.n.e. Juliusz Cezar, a dokończył Oktawian August. W roku 46 p.n.e. została
poświęcona Juliuszowi Cezarowi. Krótko póz
niej spłonęła jednak w 12 p.n.e. została ponownie
odbudowana. Kolejna odbudowa miała miejsce za panowania cesarza Dioklecjana w 283r. Do dnia
dzisiejszego przetrwały jedynie schody, posadzka i fragmenty kolumn pozwalający na
zidentyfikowania pięcionawowej budowy świątyni.
" Aemilia
Basilica Aemilia, Basilica Fulvia
(Bazylika Emiliańska, Fulwijska)
- bazylika wybudowana w 179 p.n.e.
w zachodniej części Forum Romanum na
zlecenie cenzorów Marka Emiliusza
Lepidusa i Marka Fulwiusza Nobiliora.
Posiadała jedna szeroką nawę centralną
oraz dwie wę\
sze boczne nawy. Długość
bazyliki wynosiła 100 metrów, szerokość
30 metrów. Posiadała 3 wejścia. Do dnia
dzisiejszego zachowały sie jedynie ślady
fundamentów i kolumn.
15
4. A
uki Triumfalne
To budowla w kształcie monumentalnej, wolno stojącej bramy stawiana dla upamiętnienia
wa\
nej osoby lub uczczenia wa\
nego wydarzenia, zwykle zwycięstwa militarnego. Przejście
pod łukiem triumfalnym autora lub autorów zwycięstwa było punktem kulminacyjnym
pochodu triumfalnego.
a. A
UK Tytusa
A
uk triumfalny zbudowany w 81 - 96 przy Via Sacra dla uczczenia
zwycięstwa Wespazjana i Tytusa w wojnie z śydami i zdobycia Jerozolimy.
Zbudowany z białego marmuru.
Na ka\
dej fasadzie umieszczone są cztery kolumny w porządku korynckim.
Kolumny skrajne mają trzony gładkie a środkowe zdobione kanelurami.
A
uk ozdobiony jest płaskorzez
bami.
A
uk był zwieńczony posągiem Cesarza.
b. A
UK Konstantyna
łuk zbudowany w latach 312  315 dla uhonorowania dziesięciolecia
sprawowania władzy przez cesarza Konstantyna oraz dla uczczenia jego
zwycięstwa nad Maksencjuszem.
Budowla o szerokości 25,7 m, wysokości 21,0 m i murach grubości 7,4 m
ustawiona została w pobli\
u Koloseum.
16
5. Forum Romanum (łac.  rynek rzymski), inna nazwa to Forum Magnum  plac w
staro\
ytnym Rzymie, otoczony sześcioma z siedmiu wzgórz: Kapitolem, Palatynem,
Celiusem, Eskwilinem, Wiminałem i Kwirynałem. Centrum polityczne, religijne i towarzyskie
Rzymu.
Imposta  (impost, nasadnik)  element dekoracyjny w postaci płyty lub bloku w kształcie gzymsu
nad głowicą słupa lub filaru. Stanowiąca podparcie dla łuku arkady lub \
ebra sklepienia. Element
znany w architekturze bizantyjskiej
17