dr Róża Bazińska, 1

Spójność grupy

– suma sił skłaniających jednostki do pozostania w

grupie (Festinger)

Od czego zależy spójność grupy :

PODEJŚCIE TRADYCYJNE

{

Wzajemna atrakcyjność – lubienie między

członkami grupy, stosunki przyjaźni w grupie

(determinanty sympatii jako wyznaczniki spójności)

Wzór atrakcyjności interpersonalnej w grupie

(J.Szmatka) – wzór wyborów i odrzuceń pomiędzy

członkami grupy, bilans atrakcyjności i repulsji

wzajemnej jednostek, który można określić jako

własność strukturalną grupy wywierającą wpływ na

grupę jako całość i wyznaczającą poziom spójności

grupy.

Socjogram – graficzny obraz wzoru atrakcyjności

interpersonalnej w grupie

dr Róża Bazińska, 2

Badanie socjometryczne

Socjometria – Jacob Moreno (1934)

Badanie socjometryczne – polega na podaniu wszystkim członkom grupy

specjalnie skonstruowanych pytań badających różne rodzaje relacji
(wzajemna sympatia, zaufanie, popularność). W odpowiedzi badany
ma wskazać osobę lub osoby spośród całej grupy, z którymi chciałby
znaleźć się w określonych sytuacjach charakterystycznych dla życia
grupy.

„Z kim spośród osób z twojej grupy najbardziej chciałbyś pracować?”
Na podstawie analizy socjometrycznej można określić ilość podgrup,

przynależność do nich, grupy nieformalne w strukturze formalnej (np.
w klasie szkolnej).

Najczęściej techniki socjometryczne stosowane są do:

1.

Badanie przystosowania społecznego jednostek

2.

Identyfikowanie jednostek pełniących określone role w grupie

3.

Badanie poziomu popularności członków grupy

4.

Określanie zmian w grupie

dr Róża Bazińska, 3

Badanie socjometryczne

Konstruowanie testu socjometrycznego:
1. Określenie rodzaju kryteriów socjometrycznych - decydują o tym, jakiego

rodzaju relacje będą w badaniu uchwycone

Jest to sytuacja rzeczywista lub hipotetyczna, ale realistyczna – dla osoby

badanej kryterium występuje w postaci pytania socjometrycznego
poprzedzonego instrukcja wprowadzającą (np.. Gdyby klasa pojechała na
obóz latem, z kim najchętniej poszedłbyś na nocna wartę?, instrukcja
określa ile osób może podać badany)

Kryteria pozytywne – Z kim chciałbyś najbardziej…?,
Kryteria negatywne – Z kim najbardziej nie chciałbyś.. Z kim najmniej

chciałbyś…?

Zadanie każdego badanego polega na dokonaniu wyboru jednej lub kilku osób

spośród wszystkich członków grupy

2.

Określenie ilości kryteriów (ile pytań otrzymuje badany, nie powinno być
więcej niż 5)

WYNIKI – SOCJOGRAM – prezentacja graficzna- nieuporządkowany, kołowy,

hierarchiczny

dr Róża Bazińska, 4

Klasyczne badania empiryczne nad
wyznacznikami spójności grupy

{

Festinger (1950) – klasyczne badanie nad skutkami

bliskości fizycznej dla relacji – badania w akademikach

potwierdziło powstawanie grup przyjaciół w obrębie tego

samego budynku, a często jednego piętra, grupy nosiły

cechy autentycznych małych grup podzielały standardy

normatywne

{

Newcomb (1961) – badania podłużne nad zawieraniem

znajomości w akademiku,w 2, 3- osobowych grupach

początkowo zupełnie sobie obcych zaobserwowano

wzrastającą skłonność do przybierania podobnych postaw

{

Anderson (1975) – w grupach skoncentrowanych na

zadaniu w których manipulowano utrudnieniami w

zadaniu grupowym okazało się, że spójność była znacząco

mniejsza w warunkach utrudnienia (45% osób deklarowało

chęć pozostania w tej grupie) w porównaniu z warunkami

bez utrudnień (85% chciało nadal pozostać w grupie)

Sprawdzono tu również, że na chęć pozostania w grupie

nie wpływało podobieństwo wartości

dr Róża Bazińska, 5

Spójność grupy w nowym ujęciu

(

Hogg, Brown)

W podejściu tradycyjnym

– możliwe uzyskanie ilościowego wskaźnika

spójności na podstawie preferencji socjometrycznych, co jednak

zdaniem Hogga oznacza, że:

{

Redukowanie spójności grupy do zbioru właściwości indywidualnych

jej członków, grupa jako suma części składowych, atrakcyjność

osobista członków grupy determinuje spójność grupy

{

Dane empiryczne pokazują, że grupa może być spójna, nawet jeśli

jej członkowie nie lubią się nawzajem (np. obecna koalicja PiS, LPR

i SAMOOBRONY)

Propozycja Hogga:

Spójność grupy to atrakcyjność idei grupy dla jej członków,

zgodność prototypowego wizerunku idei grupy odzwierciedlającego

się we właściwościach zachowania typowego członka.

Spójność grupy jest więc tym większa, im bardziej jej członkowie

identyfikują się z kluczowymi cechami i aspiracjami grupy

Członek grupy: jego atrakcyjność społeczna jako członka grupy

własnej nie jest tożsama z jego atrakcyjności interpersonalną,

choć te dwa rodzaje atrakcyjności są ze sobą powiązane

dr Róża Bazińska, 6

Spójność grupy – jej wyznaczniki

{

Zaangażowanie w zadanie (atrakcyjność wykonywanego

wspólnego zadania)

{

Prestiż grupy – duma grupowa

Spójność zwiększają:

1.

Uzasadnianie włożonego wysiłku – trudność inicjacji – rytuały

przejścia („fala” w wojsku) – spontaniczne działania grupy

podnoszące jej wartość – prestiż i zaangażowanie

2.

Mała liczebność grupy

3.

Realność grupy – stopień w jakim członkowie utożsamiają się z

grupą, grupa ma swoja historię, symbole, normy, - sprzyja

spójności

4.

Dotychczasowe sukcesy grupy

5.

Zewnętrzne zagrożenie celów grupy lub jej istnienia

Badania Mullena i Copper – metaanaliza wyników dotyczących

związku między wyznacznikami spójności grupy a skutecznością

działania – zaangażowanie w zadanie decydując o spójności

grupy, zapewnia największą efektywność grupy

dr Róża Bazińska, 7

PRZEKROCZENIE BEZPIECZNEGO POZIOMU SPÓJNOŚCI

GRUPY -

STAN EUFORII I PEŁNEGO ZESPOLENIA Z

GRUPĄ

Syndrom grupowego myślenia

(Irving Janis)

{

Poczucie skrajnego optymizmu podzielane przez

członków grupy skłaniające do podejmowania

skrajnego ryzyka

{

Tłumienie wątpliwości i lekceważenie ostrzeżeń

poprzez kolektywne wysiłki mające usprawnić i

przyśpieszyć decyzje

{

Wiara w wewnętrzną moralność grupy

{

Stereotypowy obraz rywali lub wrogów jako

złych lub głupich

dr Róża Bazińska, 8

Syndrom grupowego myślenia c.d.

{

Autocenzura dewiacji w stosunku do

konsensusu grupowego, odstępstwa traktowane

są bardzo osobiście, nieświadoma cenzura myśli

– brak zdolności oddzielania własnych myśli od

tego, co myśli grupy

{

Iluzja jednomyślności zwielokrotniona

założeniem, że milczenie oznacza zgodę

{

Pojawiają się samozwańczy „strażnicy myśli”

– członkowie grupy, którzy chronią grupę przed

przedostaniem się informacji mogących

zniweczyć wspólne grupowe samozadowolenie.