1

RACHUNKOWO

ŚĆ

FINANSOWA

Materiały i towary

dr Manuela Skoczek-Spychała

Klasyfikacja bilansowa

Rzeczowe aktywa obrotowe:

materiały,

półprodukty i produkty w toku,

wyroby gotowe,

towary.

Materiały – to rzeczowe składniki maj

ą

tku

obrotowego nabyte od kontrahentów lub
ewentualnie wytworzone we własnym zakresie,
które zu

ż

ywaj

ą

si

ę

całkowicie w jednym cyklu

produkcyjnym.

Z punktu widzenia zu

ż

ycia si

ę

materiałów wyró

ż

nia

si

ę

:

materiały podstawowe,

materiały pomocnicze,

paliwo,

cz

ęś

ci zamienne do maszyn i urz

ą

dze

ń

,

opakowania,

odpadki.

Ewidencja materiałów i towarów

Zespół 3 – Materiały i towary

301 - Materiały

302 – Towary

303 – Rozliczenie zakupu materiałów / towarów

304 – Odchylenia od cen ewidencyjnych
materiałów / towarów

2

Materiały

Dokumenty:

Pz – przyj

ę

cie na magazyn,

Rw – rozchód wewn

ę

trzny,

Wz – wydanie na zewn

ą

trz,

Zw – zwrot magazynowy,

Mm – przesuni

ę

cia mi

ę

dzymagazynowe.

Ewidencja materiałów:

ilo

ś

ciowa,

warto

ś

ciowa,

ilo

ś

ciowo-warto

ś

ciowa.

Wycena materiałów

Poziomy cen stosowane do ewidencji obrotu

materiałowego

Ceny rzeczywiste

Stałe ceny

ewidencyjne

Cena nabycia

Cena zakupu

Cena nabycia

Cena zakupu

Wycena materiałów

Materiały bie

żą

co wycenia si

ę

:

wg cen rzeczywistych (zmiennych),

cen zakupu,

cen nabycia (cena zakupu + koszty zakupu),

wg cen ewidencyjnych (stałych),

cen zakupu,

cen nabycia (cena zakupu + koszty zakupu),

Wycena materiałów

Materiały wycenia si

ę

na dzie

ń

bilansowy:

wg rzeczywistych cen nabycia,

wg cen ewidencyjnych skorygowanych o
pozostałe na dzie

ń

bilansowy odchylenia od

cen ewidencyjnych materiałów,

nie wy

ż

szych od ich cen sprzeda

ż

y netto.

3

Ewidencja materiałów

Faza zakupu – „Rozliczenie zakupu
materiałów”,

Faza składowania - magazyn

Faza rozchodowania – zu

ż

ycie,

sprzeda

ż

itp.

Ewidencja - faza zakupu, składowania

Rozrachunki z

dostawcami

Rozliczenie zakupu

materiałów

Materiały

FVZ

Pz

S.ct –

dostawy

niefakturowane

S.dt –

materiały w

drodze

Ewidencja – faza zakupu

Możliwość pominięcia fazy składowania – wydanie do
bezpośredniego zużycia

Rozrachunki z

dostawcami

Rozliczenie zakupu

materiałów

Zużycie

materiałów

FVZ

Pz

Wycena – ceny rzeczywiste

Wycena materiałów wg cen rzeczywistych:

rejestrowanie nabywanych materiałów wg rzeczywistych
cen zakupu/nabycia wynikaj

ą

cych z faktur zakupu,

wycena materiałów wydanych do zu

ż

ycia, wydanych w

zwi

ą

zku ze sprzeda

żą

, zlikwidowanych lub przekazanych

innym jednostkom wg rzeczywistej ceny zakupu/nabycia
ustalonej wg jednej z czterech metod:

na podstawie szczegółowej identyfikacji wydanych materiałów,

FIFO – „pierwsze weszło-pierwsze wyszło”,

LIFO – „ostatnie weszło-pierwsze wyszło”,

ceny przeci

ę

tnej (

ś

redniej wa

ż

onej cen materiałów),

lub innych metod (HIFO, LOFO, etc.),

4

Ewidencja - ceny rzeczywiste

Ewidencja fazy zakupu, składowania

Rozrachunki z

dostawcami

Rozliczenie

zakupu

Materiały

FVZ

Pz

VAT naliczony

Ewidencja - ceny rzeczywiste

Ewidencja fazy rozchodu – zużycia, sprzedaży ⇒

metody rozchodu (FIFO, LIFO, średnia ważona)

Materiały

Zużycie materiałów /
Wartość sprzedanych

materiałów

Rw

Wycena – ceny ewidencyjne

Wycena materiałów wg cen ewidencyjnych:

ustalenie i stosowanie stałych dla danego okresu cen ewidencyjnych
dla poszczególnych asortymentów materiałów,

rejestrowanie w momencie nabycia materiałów odchyle

ń

od

stosowanych cen ewidencyjnych materiałów (ró

ż

nic pomi

ę

dzy

stosowanymi cenami ewidencyjnymi a rzeczywistymi cenami
zakupu/nabycia materiałów),

rozliczanie zarejestrowanych odchyle

ń

od cen ewidencyjnych

materiałów na materiały wydane do zu

ż

ycia, materiały sprzedane,

materiały zlikwidowane, materiały przekazane innymi jednostkom,

korygowanie warto

ś

ci materiałów na dzie

ń

bilansowy o

przypadaj

ą

ce na nie odchylenia,

Ewidencja – ceny ewidencyjne

Ewidencja fazy zakupu, składowania – ustalanie

odchyleń od cen ewidencyjnych materiałów

Rozrachunki z

dostawcami

Rozliczenie

zakupu

Materiały

FVZ

Pz

OCE materiałów

VAT naliczony

5

Ewidencja – ceny ewidencyjne

Ewidencja fazy rozchodu – zużycia, sprzedaży ⇒ metoda

narzutu przeciętnego

%

100

"

"

×

−

=

dostawców

do

zwroty

Materialy

dt

obroty

odchyle ń

saldo

w

o

ne

rozchodowa

materialy

w

o

o

×

=

N

Materiały

Zużycie materiałów /
Wartość sprzedanych

materiałów

Rw

OCE materiałów

Koszty zakupu

Rozliczenie kosztów zakupu

w cenie nabycia

poprzez rozliczenia mi

ę

dzyokresowe

kosztów zakupu „6”

poprzez koszt zakupu „5”

Wycena materiałów (c.d.)

Aktualizacja wyceny materiałów:

odpisy aktualizuj

ą

ce warto

ść

materiałów (oraz

innych rzeczowych aktywów obrotowych)
dokonane w zwi

ą

zku z utrat

ą

ich warto

ś

ci oraz

wynikaj

ą

ce z wyceny wg cen sprzeda

ż

y netto

zamiast według cen nabycia odnosi si

ę

do

pozostałych kosztów operacyjnych

Klasyfikacja bilansowa

Rzeczowe aktywa obrotowe:

materiały,

półprodukty i produkty w toku,

wyroby gotowe,

towary.

6

Towary

Towar – składnik maj

ą

tku przedsi

ę

biorstwa nabyty

celem odsprzeda

ż

y w stanie nie przerobionym

Mar

ż

a – zapewnia pokrycie kosztów prowadzenia

działalno

ś

ci handlowej oraz zysk. Jej wysoko

ść

ustala wska

ź

nikiem procentowym do ceny zakupu

kierownik jednostki

cena zakupu

(cena zbytu)

+

mar

ż

a hurtowa

Cena

hurtowa

+

mar

ż

a

detaliczna

=

Cena

detaliczna

Ewidencja towarów

Faza zakupu – „Rozliczenie zakupu
towarów”,

Faza składowania - magazyn

Faza rozchodowania – sprzeda

ż

Ewidencja i wycena towarów

Wycena bie

żą

ca towarów:

wg rzeczywistych cen zakupu lub nabycia,

wg cen ewidencyjnych ustalonych na poziomie cen
sprzeda

ż

y (zawieraj

ą

cych mar

żę

hurtow

ą

lub

detaliczn

ą

),

ewidencja rozchodu sprzedanych towarów wg cen
rzeczywistych (FIFO, LIFO, etc.) albo wg cen
ewidencyjnych (rozliczenie odchyle

ń

stanowi

ą

cych kwot

ę

zrealizowanej mar

ż

y handlowej ze sprzeda

ż

y),

Ewidencja i wycena towarów

Wycena towarów na dzie

ń

bilansowy:

wg rzeczywistych cen nabycia (po korekcie
o odchylenia w przypadku stosowania cen
ewidencyjnych) nie wy

ż

szych od cen

sprzeda

ż

y netto.

7

Ewidencja zakupu towarów

Rozrachunki z

dostawcami

Rozliczenie zakupu towarów

Towary

1

4a

Rozrachunki z

urzędami celnymi

Wartość w cenach

zakupu sprzedanych

towarów w detalu i w

hurcie

2

5

Odchylenia od cen

ewidencyjnych

Naliczony VAT i jego

rozlicznie

4b

3

Ewidencja towarów

Moment prawno–finansowy sprzedaży towarów w hurcie

Sprzedaż hurtowa towarów

Rozrachunki z odbiorcami krajowymi

Należny VAT i jego rozliczenie

Wartość faktury za sprzedane towary w cenach sprzedaży brutto (wraz z podatkiem VAT)

Ewidencja towarów

Moment prawno–finansowy sprzedaży towarów w jednostkach

detalicznych stosujących kasy fiskalne

Sprzedaż detaliczna towarów

Kasa

Należny VAT i jego rozliczenie

Utarg w jednostkach detalicznych przy zastosowaniu kas fiskalnych

Ewidencja towarów

Moment prawno–finansowy sprzedaży towarów w jednostkach

nie stosujących kas fiskalnych

Należny VAT i jego

rozliczenie

Sprzedaż detaliczna towarów

Kasa

2

1

1.

Księgowanie bieżących utargów brutto

2.

Obliczenie i zaksięgowanie na koniec miesiąca podatku VAT

8

Ewidencja towarów

Moment sprzedaży towarów przy zapasach objętych ewidencją księgową w

procesie składowania i wycenionych w rzeczywistych cenach zakupu

Towary

Wartość w cenach zakupu

sprzedanych towarów

Sprzedaż towarów (wydanie, wysłanie lub postawienie do dyspozycji odbiorców)

Ewidencja towarów

Moment sprzedaży towarów przy zapasach objętych ewidencją księgową w

procesie składowania i wycenionych w cenach ewidencyjnych

Towary

Wartość w cenach zakupu

sprzedanych towarów

Odchylenia od cen

ewidencyjnych

towarów

1

2

1.

Wartość wydanych (sprzedanych) towarów w cenie ewidencyjnej

2.

Narzut odchyleń od cen ewidencyjnych ( kredytowych)

Ewidencja towarów

Moment sprzedaży towarów przy zapasach

nie objętych ewidencją księgową w procesie składowania

Rozliczenie zakupu

towarów

Wartość w cenach nabycia

sprzedanych towarów w detalu

Towary w jednostkach

sprzedaży detalicznej

1

2

3

1.

Księgowanie zakupu towarów nie objętych ewidencją w procesie składowania

2.

Wartość pozostałości towarów na koniec kwartału ustalona na podstawie spisu z natury w
cenach nabycia (zakupu)

3.

Przeksięgowanie zapasu towaru na początek następnego kwartału

cdn …