1) Przyczyny wybuchu II wojny światowej

background image

Przyczyny wybuchu DWŚ

Czas Dyktatorów

Najwcześniej władzę totalitarną zaczął budować

Józef Stalin

. Powodem takich

działań była śmierć Włodzimierza Lenina (24.1.1924). W tym czasie rozpoczęła się

walka o władzę w kręgach elity NKWD. Po kilkuletnich rozgrywkach politycznych

pełnię władzy w partii (a więc i w państwie) zdobył właśnie J. Stalin, ówczesny

Pierwszy Sekretarz WKB(p). Wybrany w 1922 r. na stanowisko sekretarza

generalnego, szybko podporządkował sobie, a następnie niesamowicie rozbudował

aparat partyjny, popadając tym samym w konflikt z umierającym już Leninem. Od

roku 1924 Stalin konsekwentnie zmierzał do umocnienia swej pozycji i zdobycia

pełni władzy. W walce o nią nie ograniczał się wcale, eliminował z zimną krwią

wszystkich, którzy stawali mu na drodze, nawet znajomych i przyjaciół.

Stalin, w przeciwieństwie do Lenina - teoretyka i rewolucjonisty, był przede

wszystkim organizatorem i nacjonalistą (mimo iż był gruzinem z urodzenia). Był

przekonany o nadejściu następnego światowego konfliktu i dlatego starał się

najpierw wzmocnić Rosję, a na dalszy plan odłożył światową rewolucję

komunistyczną. Jednym z większych przeciwników w walce o władzę był Lew

Trocki, był on, tak jak Lenin, zwolennikiem totalnej rewolucji. To umiał wykorzystać

Stalin, podważając autorytet Trockiego, usuwając go z partii, a w końcu w 1926

wydalając z kraju. W walce z Trockim pomogli Stalinowi dwaj wyżsi urzędnicy

partyjni : Grigorij Zinowiew i Lew Kamieniew. Tych z kolei pozbył się wykorzystując

aferę wokół NEP-u, popierając zdanie Nikołaja Bucharina. Było to stanowisko

całkowicie odmienne od idei Stalina, ale sytuacja wymagała tego. Z kolei to

spowodowało powstawanie wolnego rynku i kułaków, których Stalin nie chciał mieć

w swoim przyszłym państwie. Wobec tego nie trudno było mu się pozbyć w 1929 r.

Bucharina oskarżając go o antykomunistyczne poglądy.

Najważniejszym zadaniem Rosji w polityce zagranicznej po Pierwszej Wojnie

Światowej było przełamanie jej izolacji w Europie. Takie też zadanie czekało Stalina.

Izolacja nie trwała długo, ponieważ państwa zachodnie (z wojennej koalicji)

zdecydowały się ją przerwać ze względów gospodarczych i finansowych, chciały

głownie odzyskać długi i pełną rekompensatę za straty wynikłe z działań carskiej

Rosji i Rządu Tymczasowego. Konferencja 29 państw w Genui nie przyniosła

rozwiązania. Państwa europejskie w dalszym ciągu nie uznawały władzy w ZR.

Wobec tego ZR podpisał z Niemcami układ w Rapallo 16 Kwietnia 1922 r. Ten fakt

całkowicie zaskoczył państwa demokratyczne, ponieważ oba "odrzucone przez

świat" państwa wyrzekły się obopólnych roszczeń i podpisują układ partnerski.

Miało to fatalne znaczenie dla kształtującej się dopiero Polski. Miało to rówież

znaczenie dla państw ententy, ponieważ był to wyłom w traktacie wersalskim.

Drugim w kolejności chronologicznej dyktatorem był

Benito Mussolini

z Włoch.

Stworzył on faszyzm, z którego weźmie swe początki nazizm. Geneza faszyzmu

background image

bezsprzecznie wiąże się z I Wojną Światową i jej skutkami, którymi były : kryzys

wartości i upadek autorytetów, powszechne zniechęcenie i bieda społeczeństw.

Ruchy faszystowskie znalazły poparcie wśród społeczeństw niezadowolonych z

wyników Wielkiej Wojny i ustaleń traktatowych w Wersalu. Frustracje społeczne na

tym tle były najsilniejsze we Włoszech i Niemczech.

W roku 1918 we Włoszech zaistniały wszelkie warunki do powstania ustroju

faszystowskiego, ponieważ wyszły one z wojny jako naród bardzo rozczarowany

wynikiem wojny. Czuły się przez to wykorzystane i upokorzone. Na takiej fali na

scenę polityczną wkroczył Mussolini, przedstawiając siebie jako "narodowy zbawca".

W 1919 r. w okresie nasilenia buntów społeczeństwa, zaczął organizować wokół

siebie Związki Walki (Fasci di combattimento). Równocześnie zbierał wspólników i

tworzył paramilitarne oddziały, nazwane "czarnymi koszulami". Jednocześnie na

bazie związków zawodowych Mussolini budował strukturę partii. W Październiku

Włochy stanęły na krawędzi wojny domowej, do czego w sumie zmierzali faszyści.

W takiej sytuacji Mussolini zwołał w Neapolu swoich najbliższych zwolenników i

zażądał teki premiera. Zagroził, iż jeśli nie otrzyma jej, zorganizuje marsz na Rzym i

siłą zdobędzie władzę. Niedoświadczony i młody król przestraszył się takiego

ultimatum, wobec czego przekazał funkcje premiera Mussoliniemu w dniu 22

Października 1922. Mając pełnię władzy duce wprowadził pewne zmiany w

konstytucji tak, aby jego partia zdobyła większość w parlamencie. I tak się stało;

faszyści uzyskali 70% mandatów. Mussolini tworzył państwo totalitarne, gdzie

liczyła się masa, a nie jednostka, gdzie obywatele byli inwigilowani i kontrolowani

przez partię. Mussolini miał też zapędy imperialistyczne. Pragnął przekształcić

morze Śródziemne w morze wewnętrzne dla Włoch, czyli tak jak było w czasach

Cesarstwa Rzymskiego. Jednak w przeciwieństwie do nazizmu, duce pozostawił

wolność wyznania, a nawet podpisał konkordat ze stolicą apostolską. Mocarstwowe

plany Włoch ujawniły się po zajęciu wyspy Korfu. Sprawa trafiła na forum Ligi

Narodów, ale Mussolini zignorował to. Incydent ten pokazał z jednej strony

militarne ambicje Włoch, z drugiej - bezradność Ligi Narodów.

Najpóźniej państwo totalitarne stworzył

Adolf Hitler

. W 1919 roku młody Hitler

osiadł w Monachium, gdzie zbierali się kombatanci i dawni żołnieże I Wojny

Światowej. W tym środowisku uważano, że klęska Niemiec nie leżała w kwestii

militarnej, ale w zdradzie tych, którzy poparli później republikę Weimarską. W

Monachium dołączył też do narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników.

Dzięki swym talentom oratorskim szybko przejął władzę w tej małej partii. W

niespokojnych latach powojennych partia ta zaczęła chłonąć masy ludzi. Wśród

najzagorzalszych zwolenników idei Hitlera byli Hermann Göring i Joseph Goebbels.

Hitler wobec takiego poparcia poświęcił się w całości polityce i jego haśle

"odrodzenia" państwa niemieckiego. Z perspektywy czasu okazało się, że Hitler ma

wspaniały talent organizatorski i przywódczy. Struktury jego partii były

hierarchiczne, a on sam nawiązał kontakty z przemysłowcami i wojskiem. Pierwsza

próba obalenia republiki w puczu monachijskim (1923 r.) zakończyła się klęską.

Hitler został skazany na pięć lat więzienia, a jego partia ze względu na brak lidera,

background image

rozpadła się. Podczas odbywania wyroku, Hitler napisał "Mein Kampf", gdzie

podsumował swoje spojrzenie na Niemcy i przedstawił ideologię nazistowską. Hitler

wyciągnął właściwe wnioski z puczu. W 1925 r. na nowo powołał NSDAP, partia

działała legalnie nie organizując żadnych radykalnych czynów. Partia w krótkim

czasie rozwinęła swe macki na całe państwo głosząc ideę narodowego socjalizmu

(NA tionalso ZI alismus). Program partii był tak skonstruowany, że każdy obywatel

republiki mógł się z nim identyfikować. Program głosił gloryfikację militaryzmu i

"państwa organicznego". Ideologia NSDAP opierała się głównie na wierze w

"wybraną" rasę - aryjczyków, zdaniem nazistów wszystkie klęski Niemiec wynikały

z "zanieczyszczenia" społeczeństwa. Problemem byli Żydzi, Polacy i Cyganie.

Systematycznie rozbudowywano też aparat partyjny i militarny. SS powstała już w

1923 r. Wobec wewnętrznego kryzysu gospodarczego do partii wstępowało coraz

więcej Niemców. W 1928 r. partia liczyła 60 tys. członków, a w 1932 r. już 800 tys. W

1932 r. Hitler postanowił przejąć władzę, ale NSDAP zabrakło mandatów w

Reichstagu, aby samodzielnie objąć rządy. Wobec tego rozpisano nowe wybory, w

których NSDAP dostała mniej głosów niż poprzednio. Wobec tego musieli stworzyć

rząd koalicyjny z komunistami, a tekę kanclerza dostał Hitler. Jednak nie takie były

plany Hitlera. On jako kanclerz rozpisał nowe wybory, w międzyczasie podpalając

Reichstag (podpalić go mieli komuniści). Wobec takiej sytuacji wykluczono

komunistów z list wyborczych. Hitler objął władzę i uzyskał możność rządzenia

dekretami. W ten sposób łatwo mu było stworzyć III Rzeszę. Mając poparcie

wojskowych i przedsiębiorców, Hitler ograniczył prawa obywatelskie, podniósł

Niemcy z zapaści gospodarczej (dając ludziom zatrudnienie w zbrojeniówce).

Rozpoczęła się agresywna polityka i zbrojenie państwa. W międzyczasie powstały

służby takie jak SA, SD i Gestapo. Nacjonaliści dbali o swój wizerunek, wobec czego

starali się wprowadzić w Rzeszy znaki partii NSDAP, którym była swastyka.

Tradycyjną flagą Niemiec w 1934 r. zastąpiono właśnie swastyką. Również w 1934 r.

zmarł prezydent Hindenburg, co natychmiast wykorzystał Hitler zostawiając sobie

pełnię władzy, zostając dyktatorem - furherem. W 1935 r. odbył się plebiscyt w

zagłębiu Saary. Według wyników Saarę wcielono do Rzeszy. Był to kolejny cios w

Ligę Narodów i utwierdzenie w Hitlerze stanowiska, że staje się hegemonem w

Europie.

W Kierunku Wojny

Izolacja Włoch po agresji na Etiopię oraz jednakowy stosunek do wojny domowej w

Hiszpanii stały się podstawą do zbliżenia Włosko-Niemieckiego. 25 Października

1936 r. podpisano układ nazwany "osią Berlin-Rzym". Mówił on w pierwszym

okresie o współdziałaniu przeciwko Kominternowi w ZR i pomocy dla Hiszpanii.

Później układ przekształcił się w układ o nieagresji i wsparcia w wypadku wojny. Na

takiej samej zasadzie Rzesza podpisała 25 Listopada układ z Japonią. Wobec takiego

obrotu spraw Francja zaczęła się niepokoić, a WB prowadziła politykę

appeacementu. A tymczasem Niemcy odzyskiwali swą potęgę polityczną jak i

background image

militarną. Wyraźnym krokiem Hitlera w stronę konfliktu był anschluss Austrii 12

Marca 1938 r. To nie zmieniło polityki państw zachodnich, które nie rozumiały i nie

potrafiły się przeciwstawić potędze i tupetowi Hitlera. Odzwierciedleniem tego było

przejęcie republiki Czeskiej przez III Rzeszę i utworzenia Protektoratu Czech i

Moraw. W Tragicznej sytuacji znalazła się Polska, która teraz z trzech stron miała za

sąsiada wrogą Rzeszę niemiecką. Ale o to chodziło zachodowi, aby odeprzeć agresję

Hitlera na wschód. Mimo to jednak państwa te odeszły od polityki "uspokojenia" i

dały gwarancje nienaruszalności granic m.in. Polsce i Rumunii. Prawdziwym

zaskoczeniem dla zachodu i gwoździem do trumny Polski był układ Ribbentrop-

Mołotow. Zawarto w nim tajny protokół regulujący sprawę IV rozbioru Polski i

innych terenów graniczących z zainteresowanymi państwami. Stanowił on: "Na

wypadek przekształcenia terytorialno-politycznego (wojny) obszaru należącego do

państw bałtyckich (Finlandia, Łotwa, Estonia, Litwa) północna granica Litwy tworzy

automatycznie granicę strefy interesów Niemiec i ZSRR, przy czym obie strony

uznają roszczenia Litwy do terytorium wileńskiego. Na wypadek przekształcenia

terytorialno-politycznego państwa Polskiego, strefy interesów Niemiec i ZSRR będą

rozgraniczone na linii Narew-Wisła-San. Kwestia, czy w interesie obu państw będzie

za pożądane utrzymanie niepodległości państwa polskiego, będzie rozstrzygnięta w

toku rozwoju spraw". Hitler początkowo nie zamierzał atakować Polski, proponując

jej wcielenie Gdańska i pasa ziemi do Rzeszy w celu zbudowania eksterytorialnej

autostrady. Wobec stanowczego sprzeciwu Polski, Hitler ostatecznie postanowił

zaatakować Polskę. Wobec takiego stanu rzeczy, znając treść tajnego protokołu

najpierw WB 25 Sierpnia 1939 r. a potem Francja podpisały z Polską układ

sojuszniczy. Hitler odłożył atak na Polskę z 26 Sierpnia na 1 Września. Rozpoczął się

ostatni tydzień pokoju na Świecie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Europa, Przyczyny wybuchu II wojny swiatowej, PRZYCZYNY WYBUCHU
19. Przyczyny wybuchu II wojny swiatowej., 19
Przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej, Dokumenty tekstowe
Krótkie ściągi, WYBUCH II WOJNY ŚWIATOWEJ, WYBUCH II WOJNY ŚWIATOWEJ
Krótkie ściągi, WYBUCH II WOJNY ŚWIATOWEJ, WYBUCH II WOJNY ŚWIATOWEJ
Scenariusz apelu z okazji rocznicy wybuchu II wojny światowej, SCENARIUSZE AKADEMII SZKOLNYCH
17 POLSKA W PRZEDEDNIU WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ
1) Przyczyny wybuchu ll wojny światowej
65 ROCZNICA WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ
Paprocki Marek; Stosunki polsko – niemieckie a granica zachodnia Rzeczypospolitej przed wybuchem II
70 rocznica wybuchu II wojny światowej kl 5 d
73 roczniaca wybuchu II wojny światowej
Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego i rocznica wybuchu II wojny światowej
Przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej
Wspomnienie rocznicy wybuchu II Wojny Światowej
Przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej
PRZYCZYNY wybuchu II wojny

więcej podobnych podstron