Zaburzenia psychopatologiczne w

Zaburzenia psychopatologiczne w

chorobie nowotworowej

chorobie nowotworowej

Dagmara Bogdanowska

Dagmara Bogdanowska

-

-

Charkiewicz

Charkiewicz

Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego

Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego

Objawy i zespoły zaburzeń

Objawy i zespoły zaburzeń

psychicznych

psychicznych

Podstawowe zespoły psychopatologiczne:

Podstawowe zespoły psychopatologiczne:

•

•

zaburzenia depresyjne

zaburzenia depresyjne

•

•

zaburzenia lękowe

zaburzenia lękowe

•

•

zaburzenia snu

zaburzenia snu

•

•

zaburzenia świadomości

zaburzenia świadomości

•

•

zespoły psychoorganiczne

zespoły psychoorganiczne

•

•

zaburzenia psychotyczne

zaburzenia psychotyczne

Zaburzenia depresyjne

Zaburzenia depresyjne

Przyczyny:

Przyczyny:

-

-

rozpoznanie choroby nowotworowej

rozpoznanie choroby nowotworowej

-

-

wpływ leków oraz ich skutki uboczne

wpływ leków oraz ich skutki uboczne

-

-

sytuacja rodzinna i materialna

sytuacja rodzinna i materialna

-

-

udzielanie informacji o leczeniu

udzielanie informacji o leczeniu

Objawy depresji:

Objawy depresji:

spowolnienie psychoruchowe

spowolnienie psychoruchowe

pogorszenie nastroju

pogorszenie nastroju

zaburzenia snu z gorszym samopoczuciem rano

zaburzenia snu z gorszym samopoczuciem rano

utrata apetytu

utrata apetytu

obniżenie libido

obniżenie libido

myśli samobójcze

myśli samobójcze

lęk

lęk

nieumiejętność cieszenia się (

nieumiejętność cieszenia się (

anhedonia

anhedonia

)

)

trudności w koncentracji uwagi

trudności w koncentracji uwagi

zaparcia, bóle głowy, tachykardia

zaparcia, bóle głowy, tachykardia

Leczenie depresji

Leczenie depresji

=

=

psychoterapia + farmakoterapia

psychoterapia + farmakoterapia

Psychoterapia

Psychoterapia

psychoanalityczna

psychoanalityczna

behawioralno

behawioralno

-

-

poznawcza

poznawcza

systemowa

systemowa

humanistyczno

humanistyczno

-

-

egzystencjalna

egzystencjalna

Farmakoterapia

Farmakoterapia

•

•

z komponentą sedacyjną:

z komponentą sedacyjną:

-

-

mianseryna 90

mianseryna 90

-

-

120

120

mg/dobę

mg/dobę

-

-

amitryptylina 150

amitryptylina 150

-

-

200 mg

200 mg

-

-

doksepina 75

doksepina 75

-

-

10 mg

10 mg

Farmakoterapia

Farmakoterapia

•

•

bez sedacji (SSRI):

bez sedacji (SSRI):

-

-

fluoksetyna 20 mg/dobę

fluoksetyna 20 mg/dobę

-

-

fluwoksamina 100

fluwoksamina 100

mg/dobę

mg/dobę

-

-

paroksetyna 20

paroksetyna 20

-

-

40

40

mg/dobę

mg/dobę

-

-

sertralina 50

sertralina 50

-

-

200 mg/dobę

200 mg/dobę

-

-

citalopram 20 mg/dobę

citalopram 20 mg/dobę

Farmakoterapia

Farmakoterapia

•

•

leki atypowe:

leki atypowe:

-

-

tianeptyna 12,5 mg

tianeptyna 12,5 mg

3x dobę

3x dobę

-

-

wenlafaksyna 75

wenlafaksyna 75

-

-

150

150

mg/dobę

mg/dobę

Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe

-

-

przyczyny

przyczyny

psychospołeczne

psychospołeczne

zaburzenia metaboliczne (np.elektrolitowe,

zaburzenia metaboliczne (np.elektrolitowe,

wynikające z niedotlenienia)

wynikające z niedotlenienia)

endokrynologiczne i neurologiczne

endokrynologiczne i neurologiczne

polekowe (np.posterydowe)

polekowe (np.posterydowe)

odstawienne (po alkoholu, benzodiazepinach)

odstawienne (po alkoholu, benzodiazepinach)

Formy kliniczne zaburzenia lękowego:

Formy kliniczne zaburzenia lękowego:

lęk przewlekły

lęk przewlekły

ostry zespół lękowy

ostry zespół lękowy

koncentracja lękowa

koncentracja lękowa

fobie

fobie

Leczenie = farmakoterapia+psychoterapia

Leczenie = farmakoterapia+psychoterapia

Farmakoterapia

Farmakoterapia

benzodiazepiny

benzodiazepiny

alprazolam

alprazolam

(

(

Xanax

Xanax

SR 1

SR 1

-

-

3 mg na dobę)

3 mg na dobę)

lorazepam

lorazepam

tianeptyna 12,5 mg 3x/dobę

tianeptyna 12,5 mg 3x/dobę

opipramol

opipramol

50 mg 3x/dobę

50 mg 3x/dobę

doksepina 25

doksepina 25

-

-

0 mg 3x/dobę

0 mg 3x/dobę

fluwoksamina 100mg/dobę

fluwoksamina 100mg/dobę

buspiron

buspiron

–

–

30 mg 3x dziennie

30 mg 3x dziennie

Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości

zespół majaczeniowy

zespół majaczeniowy

zespół pomroczny

zespół pomroczny

zespół splątaniowy

zespół splątaniowy

Przyczyny:

Przyczyny:

-

-

niedotlenienie OUN

niedotlenienie OUN

-

-

zatrucia

zatrucia

-

-

ciężkie uogólnione infekcje

ciężkie uogólnione infekcje

-

-

guzy OUN

guzy OUN

-

-

reakcja na leki (opioidy, glikokortykoidy,

reakcja na leki (opioidy, glikokortykoidy,

leki psychotropowe, interferon)

leki psychotropowe, interferon)

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

aktywność fizyczna

aktywność fizyczna

świeże powietrze w sypialni

świeże powietrze w sypialni

modyfikacja diety

modyfikacja diety

relaksacja

relaksacja

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

-

-

farmakoterapia

farmakoterapia

•

•

estazolam

estazolam

1

1

-

-

2 mg

2 mg

•

•

midazolam

midazolam

•

•

nitrazepam

nitrazepam

5

5

-

-

10 mg

10 mg

•

•

nie należące do

nie należące do

benzodiazepin

benzodiazepin

:

:

-

-

zolpidem

zolpidem

1 tabl. na noc

1 tabl. na noc

•

•

przeciwdepresyjne:

przeciwdepresyjne:

-

-

opipramol

opipramol

50

50

-

-

100 mg na noc

100 mg na noc

-

-

doksepina 50

doksepina 50

-

-

100 mg na noc

100 mg na noc

-

-

fluwoksamina 50

fluwoksamina 50

-

-

100 mg na noc

100 mg na noc

Jakościowe zaburzenia świadomości:

Jakościowe zaburzenia świadomości:

W stanie terminalnym: stan majaczeniowo

W stanie terminalnym: stan majaczeniowo

-

-

pomroczny

pomroczny

:

:

zaburzona orientacja w miejscu, czasie, sytuacji

zaburzona orientacja w miejscu, czasie, sytuacji

pobudzenie psychoruchowe

pobudzenie psychoruchowe

halucynacje, urojenia prześladowcze

halucynacje, urojenia prześladowcze

pogorszenie nastroju, lęk

pogorszenie nastroju, lęk

niepamięć epizodu psychotycznego

niepamięć epizodu psychotycznego

nasilenie objawów wieczorem i w nocy

nasilenie objawów wieczorem i w nocy

Nieleczone

Nieleczone

-

-

w ponad 10% kończą się śmiercią!

w ponad 10% kończą się śmiercią!

Leczenie: np. haloperidol+ midazolam

Leczenie: np. haloperidol+ midazolam

Zespoły psychoorganiczne

Zespoły psychoorganiczne

u chorych z nowotworami w obrębie mózgu:

u chorych z nowotworami w obrębie mózgu:

zaburzenia pamięci, intelektu i uczuciowości

zaburzenia pamięci, intelektu i uczuciowości

zachowanie świadomości, pamięci dawnych

zachowanie świadomości, pamięci dawnych

wydarzeń

wydarzeń

dezorientacja w miejscu i czasie

dezorientacja w miejscu i czasie

chwiejny nastrój

chwiejny nastrój

zaburzenia osobowości (charakteropatie)

zaburzenia osobowości (charakteropatie)

zaburzenia snu, łaknienia, libido

zaburzenia snu, łaknienia, libido

głębokie otępienie prowadzące do braku higieny,

głębokie otępienie prowadzące do braku higieny,

braku kontroli nad zwieraczami

braku kontroli nad zwieraczami

rokowanie niekorzystne

rokowanie niekorzystne

leczenie: małe dawki neuroleptyków np. promazyna

leczenie: małe dawki neuroleptyków np. promazyna

25

25

-

-

100mg lub haloperidol 5

100mg lub haloperidol 5

-

-

10 mg

10 mg

Zaburzenia psychotyczne

Zaburzenia psychotyczne

halucynacje słuchowe

halucynacje słuchowe

urojenia prześladowcze i ksobne

urojenia prześladowcze i ksobne

rozkojarzenie toku myślenia

rozkojarzenie toku myślenia

pobudzenie psychoruchowe

pobudzenie psychoruchowe

Przyczyny:

Przyczyny:

-

-

choroba psychiczna poprzedzająca chorobę

choroba psychiczna poprzedzająca chorobę

nowotworową

nowotworową

-

-

uszkodzenia OUN

uszkodzenia OUN

-

-

wysokie dawki leków np. NLPZ

wysokie dawki leków np. NLPZ

Leczenie: neuroleptyki o działaniu uspokajającym

Leczenie: neuroleptyki o działaniu uspokajającym

Zaburzenia psychotyczne

Zaburzenia psychotyczne

-

-

farmakoterapia

farmakoterapia

haloperidol 0,5

haloperidol 0,5

-

-

1 mg 2

1 mg 2

-

-

3x dziennie

3x dziennie

(do 20

(do 20

-

-

30mg na dobę)

30mg na dobę)

promazyna 25

promazyna 25

-

-

50 mg 2

50 mg 2

-

-

3x/dobę

3x/dobę

(do 300

(do 300

-

-

500 mg/dobę)

500 mg/dobę)

risperidon

risperidon

1

1

-

-

6 mg/dobę

6 mg/dobę

Umieranie i agonia

Umieranie i agonia

ś

ś

mierć społeczna

mierć społeczna

śmierć psychologiczna

śmierć psychologiczna

śmierć biologiczna

śmierć biologiczna

Agonia

Agonia

kontakt słowno

kontakt słowno

-

-

logiczny utrudniony

logiczny utrudniony

tętno szybkie, niemiarowe

tętno szybkie, niemiarowe

nieregularny, charczący oddech

nieregularny, charczący oddech

ochłodzenie kończyn

ochłodzenie kończyn

napięcie mięśniowe

napięcie mięśniowe

-

-

zaostrzenie rysów twarzy

zaostrzenie rysów twarzy

blada lub woskowa skóra

blada lub woskowa skóra

przedśmiertna euforia

przedśmiertna euforia

senność, płytki sen

senność, płytki sen

zaburzenia świadomości

zaburzenia świadomości

-

-

ilościowe!

ilościowe!

Postępowanie w terminalnym okresie

Postępowanie w terminalnym okresie

choroby

choroby

nie należy obciążać chorego długimi rozmowami

nie należy obciążać chorego długimi rozmowami

niewłaściwe jest zmuszanie chorego do jedzenia,

niewłaściwe jest zmuszanie chorego do jedzenia,

trzeba podawać potrawy kaloryczne częściej, ale w

trzeba podawać potrawy kaloryczne częściej, ale w

małych ilościach

małych ilościach

choremu należy tłumaczyć gdzie się znajduje,

choremu należy tłumaczyć gdzie się znajduje,

pozostawiać włączone światło

pozostawiać włączone światło

konieczna jest ocena nasilenia bólu,

konieczna jest ocena nasilenia bólu,

nudności,duszności itd.

nudności,duszności itd.

wskazane jest łagodzenie niepokoju chorego

wskazane jest łagodzenie niepokoju chorego

poprzez wyjaśnianie jego wątpliwości (np.kwestia

poprzez wyjaśnianie jego wątpliwości (np.kwestia

morfiny)

morfiny)

warto poinstruować członków rodziny w jaki sposób

warto poinstruować członków rodziny w jaki sposób

mają zachowywać się przy chorym

mają zachowywać się przy chorym

Leki podawane do końca życia

Leki podawane do końca życia

chorego

chorego

analgetyki (s.c.)

analgetyki (s.c.)

leki uspokajające

leki uspokajające

leki przeciwdrgawkowe

leki przeciwdrgawkowe

hioscyna w celu łagodzenia rzężenia

hioscyna w celu łagodzenia rzężenia

przedśmiertnego

przedśmiertnego

Z uwagi na trudności w połykaniu należy

Z uwagi na trudności w połykaniu należy

stosować podskórną, ewentualnie dożylną lub

stosować podskórną, ewentualnie dożylną lub

doodbytniczą

doodbytniczą

drogę podania leku

drogę podania leku

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę

Dagmara Bogdanowska

Dagmara Bogdanowska

-

-

Charkiewicz

Charkiewicz

[e-mail]

[e-mail]