Muzyka, rytm i taniec w życiu dziecka

Autor: Beata Musiał

12.06.2007.

W każdym okresie życia człowieka obecna jest muzyka. Rozwój muzyczny ujawnia się bardzo wcześnie.

W okresie życia płodowego dziecko przejawia pierwsze reakcje na bodźce akustyczne i na muzykę.

Optymalny czas rozwoju muzycznego przypada pomiędzy 1-3, 5-7 i około 9 roku życia dziecka. Rozwój

muzyczny przebiega u każdego dziecka w odmienny sposób, ujawniając ogromne różnice indywidualne.

Warto podkreślić, że inaczej będzie przebiegał rozwój muzyczny dziecka, które od pierwszych chwil życia

słyszy śpiew matki, inaczej dziecka , które od początku słyszy muzykę artystyczną graną przez

domowników, a jeszcze inaczej dziecka ogłuszanego dochodzącą zewsząd muzyką mechaniczną (im

silniejsze zabarwienie emocjonalne odbieranej muzyki, tym większa moc jej oddziaływania na serce i

umysł dziecka [B. Kamińska 1995] Owe pierwsze świadome kontakty z muzycznym otoczeniem stanowią

swoiste "drzwi" wprowadzające dziecko w krainę muzyki.

"Koncerty na pokrywkach", wsłuchiwanie się w dźwięk uzyskiwany przez stukanie w różne naczynia,

wzbogacane kontaktem głosowym- śpiewaniem dziecka i z dzieckiem, zabawami ze śpiewem i tańcem

poszerzają doświadczenia słuchowe dziecka i kształtują świadomego odbiorcę muzyki.Poczucie rytmu jest

niejako "genetycznie" przypisane człowiekowi i znacznie wyprzedza rozwój innej podstawowej zdolności

muzycznej, jak słuch muzyczny i związane z nim poczucie tonalności. Rytm muzyki wyznacza rytm

działań. Słysząc muzykę dziecko podryguje, rytmicznie przytupuje, wymachuje rękoma jakby

"dyrygowało". Dzieci bardzo lubią tańczyć, wiele zabaw połączonych z ruchem i tańcem podejmują

spontanicznie i te właśnie reakcje należy rozwijać już od pierwszych miesięcy życia.i tańcem podejmują

spontanicznie i te właśnie reakcje należy rozwijać już od pierwszych miesięcy życia.

Taniec podnosi poziom endorfin czyli "związków przyjemności" we krwi, a przyjemność czerpana z ruchu

w takt muzyki zwiększa naturalna radość dziecka. Taniec, zabawy ruchowe dziecka z mamą , później z

nauczycielem w rytm muzyki sprzyjają (u dziecka w każdym wieku) rozwojowi wszechstronnej

sprawności fizycznej. Dzięki nim u dziecka harmonijnie rozwijają się poszczególne grupy mięśni,

wzbogaca się skala przeżyć emocjonalnych, kształtują się dodatnie cechy charakteru i woli: cierpliwość,

wytrwałość, odwaga, odporność na trud i zmęczenie.Ponadto rozwijają: pamięć, myślenie dziecka,

spostrzegawczość, uwagę, orientację, wyobraźnię i inteligencję twórczą .

Na ruchu jako naturalnej potrzebie wieku dziecięcego oparł swoją metodę wychowania muzycznego

szwajcarski muzyk pedagog- Emil Jagues- Dalcroze.Ruch czynnik niezbędny dla rozwoju dziecka,

ćwiczący, a przez to kształtujący mięśnie i układ nerwowy- według metody Dalcroze'a związany z

uporządkowanym w czasie ruchem dźwięków, czyli z rytmem muzycznym. Jest on także środkiem, za

pomocą, którego dziecko może wyrazić swe przeżycia muzyczne odzwierciedlając zmienność agogiki i

dynamiki, nastrój i wyraz emocjonalny muzyki, kierunek linii melodycznej, zmiany artykulacyjne i

wreszcie konstrukcję formalna utworu muzycznego.Taka identyfikacja ruchu dziecka z emocją wynikająca

z percepcji muzyki wpływa na rozwój postawy twórczej, kształci samodzielność myślenia, daje możliwość

indywidualnej wypowiedzi, a podporządkowanie działań muzyce uczy samoopanowania.

Metoda Dalcroze'a jest syntezą trzech dróg wychowania muzycznego:

- "muzykowania ruchem" /podstawa dalcrozowskiej metody/

- kształcenia słuchu muzycznego

- improwizacji wokalnej, instrumentalnej i ruchowej [A.Dasiewicz-Tobiasz 1986] Aktywne przeżycie

muzyki uzyskane na drodze uprawiania różnorodnych form czynnego muzykowania, poprzedzające

teoretyczną analizę zjawisk jest naczelnym założeniem dalcrozowskiego wychowania przez muzykę.

Muzyczność tej metody, nazywanej przez Dalcroze'a " Rytmiką oparta jest na następującym założeniu -

od praktyki do teorii - czyli opiera się na następującym działaniu:

- zarejestrowanie słuchowe tego, co się dzieje w muzyce,

- wykonanie ruchowe , czyli aktywne przeżycie tego, co się usłyszało,

- teoretyczne wyjaśnienia zaistniałego zjawiska muzycznego i jego zapis Dalcrozowskie ćwiczenia

rytmiczne ogólnie podzielić można na dwa podstawowe działy:

- ćwiczenia, których celem jest wychowanie muzyczne dziecka,

- ćwiczenia o celach, które można nazwać ogólnowychowawczymiMetoda E. J. Dalcroze'a

wykorzystywana jest na zajęciach rytmiki i kształcenia słuchu w Szkołach Muzycznych I i II stopnia, w

Akademiach Muzycznych oraz w zajęciach rytmiki w przedszkolach.Dalcrozowskie ćwiczenia rytmiczne

opisane są szczegółowo w książce A Dasiewicz- Tobiasz i A.Kępskiej - "Rytmika w kl. I-III" w pozycji

M.Brzozowskiej -Kuczkiewicz - "E.J.Dalcroze i jego rytmika", E.J.Dalcroze - "Pisma wybrane".W oparciu

o założenia metody E.J.Dalcroze'a i innych pedagogów (R.Labana, R.Steinera) inną metodę ruchu jako

potrzeby ludzkiej aktywności stworzyła Weronika Sherborne. Wypracowała ona w latach sześćdziesiątych

CENTRUM LOGOPEDYCZNE PL

http://www.logopedia.pl

Kreator PDF

Utworzono 15-10-2010, 12:39

własny system ćwiczeń.Ma on zastosowanie we wspomaganiu prawidłowego rozwoju dzieci i korygowaniu

jego zaburzeń- nosi nazwę Developmental Movement czyli Ruch Rozwijający.Opracowany przez

W.Sherborne system ćwiczeń wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka zaspokajanych w kontakcie z

dorosłymi od wczesnego dzieciństwa. Podstawowe założenia metody to rozwijanie przez ruch:

- świadomości własnego ciała i usprawnienia ruchowego,

- świadomości przestrzeni i działania w niej,

- dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.

W oparciu o te założenia wyróżnia się w metodzie W.Sherborne kilka kategorii ruchu:

- ruch prowadzący do poznania własnego ciała,

- ruch kształtujący związek jednostki z otoczeniem fizycznym,

- ruch wiodący do wytworzenia się związku z drugim człowiekiem,

- ruch prowadzący do współdziałania w grupie,

- ruch kreatywny (ćwiczenia twórcze) [M.Bogdanowicz 1998] Udział w ćwiczeniach ma na celu

stworzyć dziecku okazję do poznania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia swojej siły,

sprawności i w związku z tym stwarza możliwości ruchowe. Dziecko podczas ćwiczeń ruchowych poznaje

przestrzeń w której się znajduje, czuje się w niej bezpieczne, staje się bardziej aktywne, przejawia

większą inicjatywę, może być twórcze. Metoda W.Sherborne jest wykorzystywana w Polsce w placówkach

oświatowych dla dzieci z różnymi zaburzeniami rozwoju np.

- dzieci upośledzonych umysłowo, autystycznych, z wczesnym porażeniem mózgowym,

- dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania,

- dzieci z niekorzystnych środowisk wychowawczych, np. domów dziecka,

- dzieci głuchych, niewidomych. Możliwości zapoznania się z metodą ruchu rozwijającego i zestawami

ćwiczeń stosowanych w tej metodzie stwarza książka M. Bogdanowicz - "Metoda Weroniki Sherborne w

terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka" i kaseta video pt. "Ruch rozwijający W. Sherborne" BIBLIOGRAFIA

- A.Dasiewicz - Tobiasz, A.Kępska - "Rytmika w klasach I-III" 1986

- B.Dymara (red.) - "Dziecko w świecie muzyki" 2000

- M.Bogdanowicz, B.Kisiel, M.Przasnyska - "Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju

dziecka" 1998

- B.Kamińska - "Badania nad rozwojem muzycznym"

CENTRUM LOGOPEDYCZNE PL

http://www.logopedia.pl

Kreator PDF

Utworzono 15-10-2010, 12:39