72

Procedura administracyjna

Kodeks postępowania administracyjnego

Podstawowym aktem prawnym regulującym postępowanie administracyjne jest ustawa z 14
czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. Normuje on postępowanie:



przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów

sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych;



przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one

powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw w drodze
decyzji administracyjnych;



w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu

terytorialnego i organami administracji rządowej, a także innymi organami państwowymi i
innymi podmiotami oraz między tymi organami, a sądami,



w sprawach wydawania zaświadczeń,



w sprawach skarg i wniosków przed organami państwowymi, organami jednostek

samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.

Kodeks postępowania administracyjnego dotyczy spraw indywidualnych i nie tylko. Punktem
wyjścia jest:

DECYZJA ADMINISTRACYJNA

. Tę decyzje można skarżyć, odwoływać się od niej itp. Decyzja

jest skierowana w odniesieniu do konkretnej osoby lub podmiotu w konkretnej sprawie.

USTAWA

natomiast jest skierowana do ogółu, ma charakter abstrakcyjny.

KPA normuje też postępowanie w zakresie skarg i wniosków. KPA nie stosuje się do ordynacji
podatkowej i spraw karno-skarbowych.

Tu stroną zawsze jest organ państwowy!!!!

Najczęściej w odwołaniach podaje się artykuły nr:
7,10,77,80 KPA.

Wszystko w sprawach administracyjnych toczy się przez pisma-dokumenty, ich wymianę,
postępowanie gabinetowe).
Postępowanie administracyjne jest dwuetapowe- zawsze możemy odwołać się do organu
wyższego szczebla.
Jeżeli nad naszym organem jest organ nadrzędny to do niego się odwołujemy. Jeśli natomiast nie
ma organu wyższego szczebla to składamy:
WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY.
W postępowaniu administracyjnym istnieje zasada trwałości:
Decyzje, który mnie służy odwołanie są ostateczne i niewzruszalne.

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE
Ogólnie postępowanie administracyjne można opisać jako szereg norm regulujących relację
pomiędzy instytucją państwową a obywatelem, która to relacja dotyczy interesu prywatnego tego
obywatela.

73

Zasady ogólne postępowania administracyjnego określone zostały w rozdziale drugim kodeksu
postępowania administracyjnego.
Stanowią one normy prawa pozytywnego i obowiązują na równi z pozostałymi przepisami
kodeksu.
Organami prowadzącymi postępowanie administracyjne są organy administracji publicznej tzn.
organy administracji rządowej i organy jednostek samorządu terytorialnego. Poza tymi organami
postępowanie prowadzić mogą i podejmować rozstrzygnięcia również inne organy, jednostki czy
instytucje, którym przepisy szczególne powierzyły prowadzenia spraw z zakresu administracji

publicznej.
O tym jaki organ powinien prowadzić postępowanie w danej sprawie, rozstrzygają przepisy
kodeksu dotyczące właściwości organów.
Rozróżniają one:



właściwość miejscową - określa granice terytorialnego zasięgu kompetencji danego

organu;



właściwość rzeczową - organu administracji określają przepisy materialnego prawa

administracyjnego. Jest to uprawnienie konkretnego organu do prowadzenia postępowania
i wydania rozstrzygnięcia w określonej sprawie;



właściwość instancyjną - określa, który organ rzeczowo właściwy w danej sprawie

uprawniony jest do rozstrzygania w I instancji, a który w II instancji.

POSTĘPOWANIE PRZED ORGANAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ:
1. Postępowanie administracyjne ogólne zwane też jurysdykcyjnym - kończy się wydaniem
decyzji i uregulowane jest w kpa (np. pozwolenie na budowę, wydanie paszportu, nakaz
rozbiórki budynku)
2. Szczególne postępowanie administracyjne:
- postępowanie podatkowe,
- postępowanie celne
- postępowanie ubezpieczeń społecznych
3. Egzekucyjne postępowanie administracyjne - uregulowane w ustawie o postępowaniu
egzekucyjnym (dotyczy przymusowego wykonania obowiązku).
4. Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń (uregulowane w kpa dział VII) - kończy się
wydaniem zaświadczenia lub postanowieniem o odmowie wydania zaświadczenia.
5. Postępowanie w sprawach skarg i wniosków (dział VII kpa)- kończy się wysłaniem
zaświadczenia o sposobie załatwienia skargi lub wniosku.
6. Postępowanie sądowo-administracyjne przed NSA- zbliżone do postępowania cywilnego.
Kończy się wyrokiem lub postanowieniem.

STADIA POSTEPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
Są trzy stadia:
- wszczęcie postępowania - może być na wniosek lub z urzędu,
- wyjaśniające (dowodowe) - którego celem jest zebranie materiału dowodowego,
- orzekania - czyli wydanie decyzji lub w wyjątkowych wypadkach zawarcie ugody

Rozróżniamy dwa rodzaje postępowania administracyjnego:
-postępowanie ogólne (podstawę prawną ogólnego postępowania administracyjnego stanowi

74

Kodeks postępowania administracyjnego. Przepisy tego Kodeksu mają zastosowanie do wszelkich
działań administracji, jeżeli nie jest przewidziany dla niektórych działań odrębny tok
postępowania)
-postępowanie szczególne (Postępowania szczególne regulowane są odrębnymi - poza Kodeksem
postępowania administracyjnego – przepisami)

Cechy administracji publicznej:



działa w imieniu państwa i na jego rachunek a także poprzez różne zdecentralizowane
podmioty,
stąd dominującą metodą w funkcjach administracyjnych jest kierownictwo, hierarchiczne
podporządkowanie i nadzór.



ma charakter władczy,



działa w imieniu interesu publicznego co oznacza, ze organy administracji publicznej i inne
podmioty kształtujące bezpośrednio sytuację administrowanego nie mają własnych interesów,
mieszczą się w sferze zadań i kompetencji.



działa w imieniu prawa opierając się na normach prawnych – oznacza to, że obywatelowi
wolno wszystko to czego prawo nie zakazuje, natomiast podmiotowi administrującemu
wszystko to na co prawo zezwala.

Właściwość organu
1. szczególna – zdolność organu do rozstrzygnięcia konkretnej sprawy;



ustawowa – wynika z przepisów ustawy; Właściwość ustawowa składa się z właściwości:

1) miejscowej – zdolność prawna organu adm.publ. do załatwienia określonych spraw na
obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju;
2) rzeczowej –ustala się ją na podstawie przepisów materialnoprawnych i ustrojowych,
które to przepisy dotyczą kompetencji organów adm.publ.;
3) instancyjnej – zdolność organu administracji do przeprowadzenia weryfikacji decyzji na
drodze administracyjnej; zasady ustalania tej właściwości określa kpa.



delegacyjna – wynika z delegacji ze względu na przekazanie sprawy z jednego organu
administracji publicznej do drugiego;

2. ogólna – zdolność do załatwiania spraw ogólnie;

STRONY I UCZESTNICY POSTEPOWANIA

75

Stroną jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto
żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stronami mogą być
osoby fizyczne lub prawne, a także jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej
(art. 28 i 29 k.p.a.). Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych lub
statutowych przedstawicieli.
Do uczestników postępowania administracyjnego należą:



strona



podmioty w prawach strony



osoby zainteresowane



oraz inni uczestnicy

Według art. 28 KPA stroną jest każdy czyjego interesu prawnego dotyczy postępowanie albo kto
żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny.

Możemy wyróżnić 2 ujęcia strony:



bierna ( dotyczy osób, które organ zawiadamia o wszczęciu postępowania z urzędu lub na
żądanie innej strony ze względu na ich interes prawny w załatwieniu sprawy)



czynna ( dotyczy osoby, która zwraca się do organu z żądaniem wszczęcia postępowania

ze względu na swój interes prawny w załatwianiu sprawy)

Należy pamiętać, że zawsze elementem kwalifikującym musi być przedmiot strony.
Art. 28 KPA mówi o tym, kto może być stroną w postępowaniu, mówi też o tym, że aby móc
uczestniczyć w procesie przede wszystkim strona musi być zdolna do czynności prawnych.

Zdolność procesowa to zdolność podejmowania w postępowaniu czynności procesowych
osobiście lub poprzez pełnomocnika.
Gdy np. organizacja ma pełnomocnika ale w trakcie procesu rozwiąże się, to by proces trwał,
organ administracji musi zwrócić się do sądu o wyznaczenie PRZEDSTAWICIELA.

Pełnomocnictwo - strona wyznacza pełnomocnika, który może występować w jej interesie przed
sądem, organem, na zasadzie oświadczenia woli; działanie w imieniu i na rzecz strony
postępowania.
Przedstawicielstwo – wynika z woli administracji lub sądu.

Pełnomocnikiem w postępowaniu administracyjnym może być każda osoba mająca zdolność do
czynności prawnych. Może być to każda osoba fizyczna nawet sąsiad.
Pełnomocnikiem w postępowaniu cywilnym może być osoba bliska stronie tj matka, córka,
małżonek itp., ale już nie wnuk.

Strona zamieszkała za granicą lub mająca tam siedzibę obowiązana jest ustanowić pełnomocnika
do prowadzenia sprawy albo chociażby wskazać w Polsce pełnomocnika do samego odbioru pism
tzw. pełnomocnika do doręczeń. O takim obowiązku organ administracji ma za zadanie pouczyć
stronę.

76

Organ prowadzący sprawę może zarządzać obecności strony pomimo posiadania pełnomocnika,
gdy:



zeznania strony stanowić mogą dowód w sprawie (art. 86 KPA)



należy ustalić tożsamość strony



należy stwierdzić stan zdrowia fizycznego, psychicznego, intelektualnego strony

Obok stron w postępowaniu administracyjnym mogą wystąpić uczestnicy na prawach strony np.
organizacje społeczne, prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich.

Uczestnicy na prawach strony

To podmioty nie będące stronami wg art. 28 KPA, celem ich udziału w postępowaniu nie jest
ochrona ich interesu prawnego, a ich uczestnictwo jest możliwe z uwagi na interes tych
podmiotów lub ochrona praworządności. Uczestnicy na prawach strony mogą działać zarówno na
korzyść jak i niekorzyść stron. Przysługują im wszystkie uprawnienia procesowe, w szczególności
mogą żądać udostępnienia akt, składać wnioski dowodowe, brać udział w przeprowadzaniu
dowodów, składać zażalenia czy zgłaszać odwołania.



organizacje społeczne (art. 31 KPA) pomoc stronie , wyrażanie swego poglądu na daną

sprawę



prokurator (art. 182, 183 i 184!!!) ma prawo zgodnie z interesem publicznym brać udział w

każdym etapie postępowania, by dbać o interes publiczny, może składać wnioski,
odwołania, zażalenia.



rzecznik praw obywatelskich (art. 14 pkt. 6 ustawy o rzeczniku)
powołany w 1987 r ustawą, czuwa nad poprawnością postępowania, prawach
obywatela, przysługuje mu de facto takie samo uprawnienie jak prokuratorowi, ma też
prawo sprzeciwu.



osoby zainteresowane - to podmioty mające interes faktyczny. Ich udział w postepowaniu

reguluje par. 90 poz. 3 KPA, który ustanawia dla organu obowiązek zawiadamiania tych
osób o rozprawie. Organ wzywa takie osoby albo do wzięcia udziału w sprawie albo do
złożenia przed rozprawą oświadczenia i dowodów do ich poparcia.



inni uczestnicy do tej kategorii zalicza się osoby, które nie mają w sprawie ani interesu

prawnego ani faktycznego, ani nie występują w obronie praworządności czy interesu
publicznego. Wynik postępowania pozostaje poza sferą zainteresowania tych osób,
uczestniczą one w czynnościach dowodowych postępowania. Są to:



świadkowie



biegli



osoby posiadające przedmiot oględzin

WYŁĄCZENIE PRACOWNIKA Z PROWADZONEGO POSTĘPOWANIA

ADMINISTRACYJNEGO

Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w
sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik
sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,

77

3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w
której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt. 2 i 3,
5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne
lub karne,
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.
Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z
urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, także w sytuacji innej niż wymienione powyżej,
jeśli występują wątpliwości co do bezstronności urzędnika.
WYŁĄCZENIE ORGANU ADMINISTRACJI Z PROWADZONEGO POSTĘPOWANIA
Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów
majątkowych:
1) jego kierownika lub osoby pozostającej z tym kierownikiem w związku małżeńskim lub będącej
jego krewnym do drugiego stopnia, a także osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia,
opieki lub kurateli;
2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osoby
pozostających z nim w związku małżeńskim lub będącej jego krewnym do drugiego stopnia, a
także osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.

DORĘCZENIA
Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich
pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy. Doręczenie może nastąpić za
pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą
elektroniczną, jeżeli strona:
1) wystąpiła do organu administracji publicznej o doręczenie albo
2) wyraziła zgodę na doręczenie jej pism za pomocą tych środków.
Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - temu przedstawicielowi.
Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi. Jeżeli ustanowiono
kilku pełnomocników doręcza się pisma tylko jednemu pełnomocnikowi. W sprawie wszczętej
na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej stron pisma doręcza się wszystkim stronom,
chyba że w podaniu wskazały jedną jako upoważnioną do odbioru pism.
W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek
zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania
w/w obowiązku doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny.
Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Pisma mogą być
doręczone również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie
stanowią inaczej.
Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby
do rąk osób uprawnionych do odbioru pism.
W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu
domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma
adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając
zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach
mieszkania.
W razie niemożności doręczenia pisma na w/w sposoby:
1) poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w
przypadku doręczania pisma przez pocztę,

78

2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku
doręczania pisma przez
pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.
Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w ciągu 7
dni pozostawia się w skrzynce pocztowej (lub na drzwiach). W przypadku niepodjęcia przesyłki
w tym terminie, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości jej odebrania w terminie
nie dłuższym niż 14 dni od daty pierwszego zawiadomienia. Doręczenie uważa się za dokonane
z upływem 14 dnia, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.
Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze wskazaniem daty
doręczenia. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego
uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo,
i przyczynę braku jej podpisu
W przypadku doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej doręczenie jest
skuteczne, jeżeli w terminie 7 dni od dnia wysłania pisma organ administracji publicznej otrzyma
potwierdzenie doręczenia pisma. W razie nieotrzymania takiego potwierdzenia organ doręcza
pismo w sposób określony w przepisach dla pisma w formie innej niż forma dokumentu
elektronicznego.
Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji
publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób
publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach
zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia
publicznego ogłoszenia.
WEZWANIA
Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach
i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to
niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych. Do
osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym
zamieszkuje albo przebywa. Obowiązek osobistego stawiennictwa dotyczy również wezwanego,
zamieszkałego lub przebywającego w sąsiedniej
gminie albo mieście. W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do
właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o
wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia
wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się
postępowaniem.
W wezwaniu należy wskazać:
1) nazwę i adres organu wzywającego,
2) imię i nazwisko wzywanego,
3) w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,
4) czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć
wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,
5) termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się
wezwanego lub jego pełnomocnika,
6) skutki prawne niezastosowania się do wezwania.
TERMINY
Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego
terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej
liczby dni uważa się za koniec terminu.
Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który
nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

79

Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który
odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było -
w ostatnim dniu tego miesiąca.
Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu
uważa się najbliższy następny dzień powszedni.
Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:
1) wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu administracji publicznej, a nadawca
otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru,
2) nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego,
3) złożone w polskim urzędzie konsularnym,
4) złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej,
5) złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku,
6) złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.
PRZEBIEG POSTĘPOWANIA
W całym postępowaniu można wyróżnić trzy fazy:
1) wszczęcie postępowania,
2) postępowanie dowodowe,
3) zakończenie postępowania.
Postępowanie administracyjne jest wszczynane na wniosek strony lub z urzędu (art. 61 § 1 k.p.a.).
Zasadą jest, że rozstrzygnięcia sprawy przyznające stronom uprawnienia następują w
postępowaniu wszczynanym na wniosek, zaś nakładające obowiązek – mogą być wszczynane z
urzędu przez organ administracji. Wyjątek od tej zasady określony został w art. 61
§ 2 k.p.a., zgodnie z którym organ administracji może ze względu na szczególnie ważny interes
strony wszcząć z urzędy postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga
wniosku strony. Organ obowiązany jest jednak w takim przypadku uzyskać zgodę strony w toku
postępowania, a w razie nieuzyskania zgody – postępowanie umorzyć.
Po złożeniu wniosku o wszczęcie postępowania, organ administracji zobowiązany jest do
przeprowadzenia wstępnej merytorycznej i formalnej oceny tego wniosku, a następnie dokonania
oceny, czy jest właściwy do rozpoznania sprawy. W sytuacji pozytywnej wstępnej oceny wniosku
i uznania swej właściwości, organ prowadzący postępowanie zawiadamia o wszczęciu
postępowania wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
Data złożenia wniosku stanowi datę wszczęcia postępowania administracyjnego na wniosek.
W przypadku postępowania z urzędu – początek postępowania odpowiada pierwszej czynności
urzędowej w danej sprawie o której zawiadomiono stronę.
W drugiej fazie postępowania organ administracji ma ustalić stan faktyczny na podstawie
przeprowadzonego postępowania dowodowego. Ma to na celu dojście do prawdy obiektywnej
przy wykorzystaniu dowodów i do prawidłowej ich oceny.
TERMINY ZAŁATWIANIA SPRAW
Podstawową zasadą określoną w k.p.a. jest obowiązek załatwiania sprawy bez żadnej zwłoki.
Określona została terminowość obowiązująca przy załatwianiu spraw w postępowaniu
administracyjnym (art. 35 k.p.a.)
I tak:



bezzwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie

dowodów przedstawionych przez strony, łącznie z żądaniem wszczęcie postępowania lub
na podstawie faktów i dowodów powszechnie znanych albo znanych organowi z urzędu,
lub możliwych do ustalenia na podstawie danych, którymi rozrządza ten organ;



nie później niż w ciągu 1 miesiąca powinny być załatwiane sprawy wymagające

przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego np. przesłuchanie świadków, uzyskanie
opinii biegłych;

80



nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania powinny być

załatwione sprawy szczególnie skomplikowane;



w ciągu 1 miesiąca powinna być załatwiona sprawa w postępowaniu odwoławczym, licząc

od dnia otrzymania odwołania przez organ administracji.

O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie, organ administracji obowiązany jest
zawiadomić strony, podając im przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.
Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 służy stronie zażalenie do organu
administracji wyższego stopnia.
ROZPRAWA ADMINISTRACYJNA
Postępowanie wyjaśniające może być prowadzone na rozprawie lub poza nią.
Organ administracji przeprowadza rozprawę z urzędu lub na wniosek strony, gdy:



zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania;



wymaga tego przepis prawa.

O terminie i miejscu rozprawy organ administracji powinien zawiadomić strony, świadków,
biegłych oraz inne osoby i instytucje, jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu
na przedmiot sprawy. Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron,
uczestniczących w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nie znane organowi
administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w
drodze obwieszczeń albo w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.
Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik organu, przed którym
toczy się postępowanie. Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań
oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą. Nieobecność
na rozprawie stron prawidłowo wezwanych nie stanowi przeszkody do jej prowadzenia.
UGODA
W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą
zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub
przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa (art. 114). Ugoda może być
zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w
pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w
sprawie. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ
administracji publicznej, przed którym została zawarta. Zatwierdzenie bądź odmowa
zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie;
postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody.
Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się
ostateczne. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej
wykonalność na egzemplarzu ugody. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak
decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego
POSTANOWIENIE ADMINISTRACYJNE
W trakcie postępowania administracyjnego organ administracji wydaje postanowienia. Dotyczą
one spraw proceduralnych(wszczęcie postępowania, zwieszenie postępowania) lub dotyczą
pewnych elementów postępowania. Nie rozstrzygają one całości postępowania i go nie kończą.
Na postanowienie można złożyć zażalenie w terminie 7 dni od daty otrzymania postanowienia.
Zażalenie składa się do organu wyższej instancji, przez organ który rozpatrywał sprawę.
DECYZJA ADMINISTRACYJNA
Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego (dowodowego) organ administracji przystępuje do
rozstrzygnięcia sprawy w formie decyzji administracyjnej. Decyzja jest podstawową formą
załatwienia sprawy administracyjnej – rozstrzyga sprawę co do jej istoty w całości lub w części lub
w inny sposób kończy postępowanie. W decyzji merytorycznej organ ustala zatem konsekwencje
prawa materialnego w stosunku do strony postępowania.

81

Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie
strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne,
pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska
oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.
Decyzja administracyjna, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu
powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o
dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.
Decyzja administracyjna staje się ostateczna, gdy w terminie 14 dni od jej doręczenia, żadna ze
stron nie wniosła odwołania.
ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA
Wszczęte i prowadzone postępowanie może ulec zawieszeniu. Postanowienie o zawieszeniu
postępowania jest czynnością powodującą wstrzymanie biegu terminów przewidzianych w k.p.a.
Postępowanie administracyjne zawiesza się wówczas, gdy zachodzą zdarzenia prawne
przejściowo uniemożliwiające dalsze prowadzenie postępowania i rozstrzygnięcie sprawy
administracyjnej.
UMORZENIE POSTĘPOWANIA
Przepisy k.p.a. przewidują także możliwość umorzenia postępowania administracyjnego (art. 105
§ 1), gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe lub, gdy wystąpiła o
to strona na wniosek której wszczęto postępowanie, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz
nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Umarzając postępowanie, organ administracji wydaje decyzję, która nie rozstrzyga sprawy co do
istoty, a więc nie wywołuje skutków w sferze prawa materialnego. Wywołuje ona jedynie skutki
w sferze prawa procesowego w postaci zakończenia sprawy w danej instancji.
POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE
Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przysługuje stronie odwołanie tylko do jednej instancji.
Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że
strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od
dnia doręczenia decyzji stronie, do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu,
który wydał decyzję. O wniesieniu odwołania organ administracji publicznej, który wydał
decyzję, zawiadamia pozostałe strony. Jednak w sytuacji, gdy odwołanie wniosły wszystkie
strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję uzna, że to odwołanie zasługuje w
całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną
decyzję. Od takiej nowej decyzji również przysługuje stronom odwołanie.
Organ administracji, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami
sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał
odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji.
Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe
postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić ponowna
przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.
Organ drugiej instancji w ciągu 30 dni wydaje swoją decyzję, w której:
1. utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo
2. uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty
sprawy bądź uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji, albo
3. umarza postępowanie odwoławcze.
WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA
Zgodnie z art. 145 § 1 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się
postępowanie, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się
fałszywe,

82

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlegał
wyłączeniu z postępowania ze względu na powiązania rodzinne lub zależność służbową
4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w
dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,
7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny
przyjętej przy wydaniu decyzji,
8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie
uchylone lub zmienione.
Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w punktach 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia
doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w punktach
3-8 jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.
Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony.
Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał
w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona
dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Natomiast
sprawę rozstrzyga organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.
Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. Postanowienie stanowi
podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia
oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Odmowa wznowienia postępowania następuje w
drodze postanowienia.
Organ administracji publicznej, po przeprowadzeniu wznowionego postępowania wydaje
decyzję, w której odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej
uchylenia, albo uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i
wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.
ZMIANA LUB UCHYLENIE OSTATECZNEJ DECYZJI ADMINISTR.
Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie
uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ
wyższego stopnia, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.
Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą
strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez
organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie
takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.
STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI OSTATECZNEJ DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ
Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,
5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,
6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych punktach 1, 3, 4 i 7, jeżeli od
dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała
nieodwracalne skutki prawne.

83

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z
urzędu. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze
decyzji. Rozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji również następuje w drodze decyzji.
POSTĘPOWANIE PRZED SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI
Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola
działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach
skarg na:
1) decyzje administracyjne;
2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo
kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;
3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy
zażalenie;
4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące
uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;
4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych
sprawach;
5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów
administracji rządowej;
6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5,
podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;
7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;
8) bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1-4a.
Sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu
terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie
stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami
administracji rządowej.
Wojewódzkie sądy administracyjne rozpoznają wszystkie sprawy sądowo-administracyjne z
wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze
właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.
Naczelny Sąd Administracyjny:
1) rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych,
stosownie do przepisów ustawy;
2) podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie
wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych;
3) podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne
wątpliwości w konkretnej sprawie sądowo-administracyjnej;
4) rozstrzyga spory, o których mowa w art. 4 (tj. o właściwość),
5) rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy
odrębnych ustaw.
W postępowaniu w sprawie sądowo-administracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego
działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. Strony i ich organy lub przedstawiciele
ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.
Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator,
Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności.
Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w
postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub
Rzecznik Praw Obywatelskich. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia
skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich mogą

84

wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie
indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie
aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi.
Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub
bezczynność są przedmiotem skargi.
Organ, przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie
trzydziestu dni od dnia jej wniesienia. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie
przysługuje co do niego środek odwoławczy. Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i
sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie
przewidzianych także inne osoby.
Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego
postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich po
doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach:
1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik
sprawy.
Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie, w
terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.

1.Prawo administracyjne to:

a/zespół norm prawnych, regulujących działalność administracyjną, lub gałąź prawa, która reguluje
działalność organów administracji

b/zespół przepisów prawnych, regulujących działalność administracyjną, lub gałąź prawa, która reguluje
działalność organów administracji
c/zespół aktów prawnych, regulujących działalność administracyjną, lub gałąź prawa, która reguluje
działalność organów administracji
2. Postępowanie administracyjne oznacza:
a/organy administracji publicznej związane z rozstrzygnięciem indywidualnej sprawy i wydaniem decyzji
administracyjnej (aktu administracyjnego)
b/strukturę organów administracji publicznej związany z rozstrzygnięciem indywidualnej sprawy i
wydaniem decyzji administracyjnej (aktu administracyjnego)

c/tryb działania organów administracji publicznej związany z rozstrzygnięciem indywidualnej sprawy
i wydaniem decyzji administracyjnej (aktu administracyjnego)

3. Organy administracji publicznej obowiązane są do przestrzegania obowiązującego prawa, a
wydawane przez nie akty administracyjne nie naruszają ani ustawowych praw podmiotowych
obywateli, ani prawnie chronionego interesu publicznego głosi to zasada:
a/prawdy materialnej

b/legalizmu

c/zaufania obywateli do państwa
4. Decyzja to:

a/akt organu administracyjnego skierowany do konkretnego adresata, zawierający rozstrzygnięcie w
konkretnej sprawie

b/akt organu administracyjnego dotyczący kwestii proceduralnych w toku postępowania, nierozstrzygający
istoty sprawy
c/akt organu samorządowego dotyczący kwestii proceduralnych w toku postępowania, nierozstrzygający
istoty sprawy
5. Elementy decyzji administracyjnej to, np.:

a/uzasadnienie, oznaczenie organu wydającego, data wydania

b/uzasadnienie, oznaczenie organu administracyjnego, data wydania

85

c/uzasadnienie, oznaczenie organu administracyjnego, data zawarcia
6. W wypadku decyzji organów samorządu terytorialnego organem odwoławczym jest:
a/Rejonowe Kolegium Odwoławcze
b/Wojewódzkie Kolegium Odwoławcze

c/Samorządowe Kolegium Odwoławcze

7. Odwołanie składa się w terminie:
a/7 dni

b/14 dni

c/21 dni
8. Zażalenie wnosi się na postanowienie w ciągu:

a/7 dni od jego doręczenia

b/14 dni od jego doręczenia
c/21 dni od jego doręczenia
9. Nieważność decyzji administracyjnej powodują:

a/ rażące naruszenie prawa

b/wydawanie decyzji w sprawie nierozstrzygniętej
c/skierowanie jej do właściwej osoby
10. Od decyzji wojewódzkiego sądu administracyjnego można wnieść skargę kasacyjną do:
a/MSA
b/USA

c/NSA

11. Podmioty postępowania administracyjnego ? organy stojące na straży praworządności to:
a/adwokat

b/ prokurator

c/kurator
Zasada prawdy materialnej nakłada na organ administracyjny obowiązek wszechstronnego zbadania
sprawy zarówno pod względem faktycznym jak i prawnym. Istota tej zasady wyraża się w tym, że
organ administracyjny wydający decyzję opiera się na rzeczywiście stwierdzonym stanie rzeczy,
uzasadniającym powzięcie decyzji:

PRAWDA

FAŁSZ
Zasada dwuinstancyjności ? oznacza, że strona niezadowolona z wydanej decyzji przez organ drugiej
instancji ma możliwość wniesienia odwołania do organu administracyjnego pierwszej instancji:
PRAWDA

FAŁSZ

Skargę wnosi się w terminie:
14 dni od otrzymania ostatecznej decyzji organu administracyjnego
21 dni od otrzymania ostatecznej decyzji organu administracyjnego

30 dni od otrzymania ostatecznej decyzji organu administracyjnego

Kto wnosi skargę do sądu administracyjnego:

Rzecznik Praw Obywatelskich

powód
adwokat
Kto nie może wnieść skargi kasacyjnej do sądu administracyjnego:
strona
prokurator

adwokat

Przez prawo postępowania administracyjnego rozumieć należy ogół przepisów regulujących władcze
działanie organów administracji publicznej w rozstrzyganiu indywidualnych spraw osób fizycznych i
prawnych, jak również jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej:

PRAWDA

FAŁSZ