Zasady Certyfikacji Wyrobów

1. Ocena zgodności z wymaganiami dyrektyw Unii Europejskiej

Po wejściu do UE w zakresie oceny zgodności wyrobów obowiązują następujące akty prawne:

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2002 Nr 166, poz.

1360 z późniejszymi zmianami)

• Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 roku o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229

poz. 2275).

• Ustawa z dnia 2 marca 2000 roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o

odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2000, Nr 22,

poz. 271 z późniejszymi zmianami).

Ustawa o systemie oceny zgodności określa między innymi zasady funkcjonowania systemu

oceny zgodności z zasadniczymi i szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi wyrobów. Ustawa ta

była podstawą prawną do wprowadzenia do polskiego prawodawstwa dyrektyw nowego podejścia.

Dyrektywy zostały wprowadzone rozporządzeniami odpowiednich ministrów.

Biuro Certyfikacji INiG prowadzi ocenę zgodności dla wyrobów objętych następującymi

rozporządzeniami (dyrektywami):

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, z dnia 21 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych

wymagań dla urządzeń spalających paliwa gazowe (Dz. U. z 2005, Nr 263, poz. 2201) –

dyrektywa 90/396/EWG.

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy, z dnia 20 października 2005 roku w sprawie

zasadniczych wymagań dotyczących efektywności energetycznej nowych wodnych kotłów

grzewczych opalanych paliwami ciekłymi lub gazowymi (Dz. U. z 2005, Nr 218, poz. 1846) –

dyrektywa 92/42/EWG.

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 roku w sprawie zasadniczych

wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz. U. z 2007 Nr 155, poz. 1089) – dyrektywa

2006/95/WE.

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, z dnia 21 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych

wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych (Dz. U. nr 263, poz.

2200) – dyrektywa 97/23/EWG.

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie zasadniczych

wymagań dla przyrządów pomiarowych (Dz. U. z 2007 Nr 3, poz. 27) – dyrektywa

2004/22/WE (w zakresie gazomierzy).

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881) –

dyrektywa 89/106/EWG (w zakresie sieci i instalacji paliw gazowych, wody pitnej i sanitarnej).

Wymienione wyżej rozporządzenia określają:

• Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące

projektowania oraz wytwarzania urządzeń objętych dyrektywą;

• Warunki i tryb dokonywania oceny zgodności urządzeń jw.;
• Procedury oceny zgodności;
• Minimalne kryteria, jakie powinny być uwzględnione przy notyfikowaniu jednostek;
• Sposób oznakowania urządzeń objętych dyrektywą;
• Wzór oznakowania CE.

oraz stwierdzają, iż urządzenia mogą być wprowadzane do obrotu, jeżeli przy prawidłowym

zainstalowaniu i konserwacji oraz użytkowaniu zgodnie z ich przeznaczeniem nie będą stwarzały

zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz zwierząt domowych lub mienia.

W przypadku dyrektywy 92/42/EWG wymagane jest również spełnienie wymagania

dotyczącego efektywności energetycznej, przy czym w dyrektywie tej stwierdza się, iż dla urządzeń

spalających paliwa gazowe jako procedury oceny zgodności dotyczące ich efektywności

energetycznej stosuje się procedury dyrektywy 90/396/EWG.

Dyrektywa Rady Europejskiej 2006/95/WE dotycząca urządzeń elektrycznych nie wymaga

przy ocenie zgodności udziału strony trzeciej, jednak jest przywołana w dyrektywie dotyczącej

wymagań dla urządzeń gazowych 90/396/EWG, w paragrafie dotyczącym zagrożeń o charakterze

elektrycznym.

Dyrektywa 97/23/EWG dotycząca urządzeń ciśnieniowych obejmuje między innymi swoim

zakresem armaturę ciśnieniową, regulującą i zaporową stosowaną w stacjach redukcyjnych ciśnienia

lub stacjach sprężania, i te urządzenia wchodzą w zakres akredytacji Biura Certyfikacji INiG.

W ramach dyrektywy 2004/22/EC dotyczącej przyrządów pomiarowych Biuro posiada

akredytację Polskiego Centrum Akredytacji dla gazomierzy w zakresie modułów: B (badanie typu)

oraz D (deklarowanie zgodności WE z typem wraz z zapewnieniem jakości produkcji).

Schemat procedur oceny zgodności dla poszczególnych dyrektyw przedstawiono na rys.1-3.

Urządzenia gazowe i ich osprzęt produkowane seryjnie powinny być poddane następującym

procedurom oceny zgodności (dyrektywa 90/396/EWG):

- badaniu typu WE (moduł B) oraz przed wprowadzeniem do obrotu, zgodnie z wyborem producenta:

- deklarowaniu zgodności WE z typem (moduł C),

- deklarowaniu zgodności WE z typem wraz z zapewnieniem jakości produkcji (moduł D),

- deklarowaniu zgodności WE z typem wraz z zapewnieniem jakości wyrobu (moduł E),

- weryfikacji WE (moduł F).

Jeżeli urządzenia są produkowane jednostkowo lub w małych ilościach, producent może poddać je

procedurze weryfikacji jednostkowej WE (moduł G).

Procedury oceny zgodności określa załącznik nr 1 do rozporządzenia, a procedury Biura

Certyfikacji Instytutu są z nimi zgodne.

Powyższe procedury oceny zgodności (moduły) służą również do oceny zgodności z wymaganiami

pozostałych wymienionych uprzednio dyrektyw dotyczących urządzeń gazowych.

Dodatkowo Biuro Certyfikacji prowadzi następujące procedury oceny zgodności z zasadniczymi

wymaganiami dyrektywy 97/23/EWG:

1. pełne zapewnienie jakości WE (moduł H);

2. badanie projektu WE (moduł B1);

3. wewnętrzną kontrolę procesu wytwarzania z nadzorowaniem oceny końcowej (moduł A1).

Podstawą oceny zgodności z wymaganiami zasadniczymi dyrektywy 90/396/EWG są normy

zharmonizowane z tą dyrektywą. Urządzenia i ich osprzęt uznaje się za zgodne z zasadniczymi

wymaganiami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, jeżeli producent:

• zastosował normy zharmonizowane dotyczące urządzeń i ich osprzętu albo
• zastosował normy krajowe uznane za zgodne z zasadniczymi wymaganiami bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia, o ile w zakresie objętym takimi normami nie istnieją normy

zharmonizowane a strona trzecia potwierdza to w procedurze badania typu WE.

Po przeprowadzeniu odpowiednich procedur oceny zgodności przez Instytut, producent umieszcza na

każdym urządzeniu lub tabliczce znamionowej znak CE (z wyjątkiem osprzętu). Po prawej stronie

oznakowania CE należy umieścić numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej uczestniczącej w

kontroli produkcji. Producent wystawia pisemną deklarację zgodności, która może dotyczyć jednego

lub kilku urządzeń.

Wzór znakowania

W deklaracji producent oświadcza, że dane urządzenia są zgodne z typem opisanym w

certyfikacie badania typu WE i spełniają zasadnicze wymagania określone w rozporządzeniu, które

ich dotyczą. Deklarację zgodności przechowuje producent.

Urządzenia gazowe i armatura, podlegające przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej

obowiązkowej certyfikacji na znak bezpieczeństwa, znalazły się po 1 maja 2004 roku w obszarach

różnych dyrektyw; najczęściej dyrektyw wymienionych wyżej.

Urządzenia i wyroby dla gazownictwa, objęte dotychczas oceną przez aprobaty techniczne, znalazły

się w obszarze dyrektywy budowlanej wdrożonej do polskiego prawodawstwa ustawą z dnia 16

kwietnia 2004r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881).

Art. 5 rozdz. 2 prawa budowlanego stanowi, iż:

Wyrób budowlany nadaje się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, jeżeli jest:

1) oznakowany CE, co oznacza, że dokonano oceny jego zgodności z normą zharmonizowaną

albo europejską aprobatą techniczną bądź krajową specyfikacją techniczną państwa

członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, uznaną przez

Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi, albo

2) umieszczony w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających niewielkie

znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których producent wydał deklarację zgodności z

uznanymi regułami sztuki budowlanej, albo

3) oznakowany znakiem budowlanym, którego wzór określa załącznik do ustawy.

Obecnie obowiązują wydane przez Ministra Infrastruktury rozporządzenia wykonawcze do

ustawy Prawo budowlane. Są to:

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 roku w sprawie

systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki

uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych

oznakowaniem CE (Dz. U. Nr 195 poz. 2011);

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 roku w sprawie

sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania

ich znakiem budowlanym(Dz. U. Nr 198 poz. 2041).

Powyższe Rozporządzenia przywołują takie same systemy oceny zgodności; w przypadku braku

norm zharmonizowanych ocena zgodności przy udziale akredytowanej jednostki certyfikującej

prowadzi do znakowania znakiem budowlanym; w przypadku, gdy norma na wyrób jest

zharmonizowana z dyrektywą, w ocenie zgodności uczestniczy jednostka notyfikowana, a producent

po przeprowadzeniu oceny zgodności znaczy wyrób znakiem CE.

Systemy oceny zgodności dla dyrektywy budowlanej przedstawiono w tab.1.

Tab. 1. Systemy oceny zgodności w dyrektywie budowlanej

System Zadania

producenta

Zadania jednostki notyfikowanej lub

akredytowanej

Baza do

znakowania CE

lub znakiem

budowlanym

4

Wstępne badania typu

wyrobu. Zakładowa

kontrola produkcji

3

Zakładowa kontrola

produkcji

Wstępne badanie typu wyrobu

Deklaracja

zgodności

Producenta

2

Wstępne badanie typu

wyrobu. Zakładowa

kontrola produkcji

Certyfikacja zakładowej kontroli

produkcji na podstawie kontroli

wstępnej

Deklaracja

zgodności

Producenta +

2+

Wstępne badanie typu

wyrobu. Zakładowa

kontrola produkcji. Badanie

próbek zgodnie z

ustalonym planem

Certyfikacja zakładowej kontroli

produkcji na podstawie:

- kontroli wstępnej

- ciągłego nadzoru, oceny i

zatwierdzenia kontroli produkcji

Certyfikacja

zakładowej

kontroli produkcji

1

Zakładowa kontrola

produkcji. Uzupełniające

badanie próbek zgodnie z

ustalonym planem

Certyfikacja zgodności wyrobu na

podstawie zadań jednostki

notyfikowanej oraz zadań przypisanych

do producenta

- wstępne badanie typu wyrobu

- wstępna kontrola fabryki i zakładowej

kontroli produkcji

- ciągły nadzór, ocena i zatwierdzanie

zakładowej kontroli produkcji

1+

Zakładowa kontrola

produkcji

Uzupełniające badanie

próbek zgodnie z

ustalonym planem

Certyfikacja zgodności wyrobu na

podstawie zadań jednostki

notyfikowanej oraz zadań przypisanych

do producenta.

Zadania jednostki notyfikowanej:

- wstępne badanie typu wyrobu

- wstępna kontrola fabryki i zakładowej

kontroli produkcji

- ciągły nadzór, ocena i zatwierdzanie

zakładowej kontroli produkcji

- audit-badanie próbek pobranych z

fabryki, z rynku lub na placu budowy

Deklaracja

zgodności

Producenta wraz

z Certyfikatem

zgodności

wyrobu

W każdym systemie oceny zgodności producent wyrobu budowlanego powinien ustanowić i

wdrożyć system zakładowej kontroli produkcji. W ramach tego systemu producent powinien określić:

• organizację zakładowej kontroli produkcji w tym personel odpowiedzialny za jakość, zakres

jego uprawnień, odpowiedzialność i wzajemne zależności,

• procedury (instrukcje), zakładowej kontroli produkcji,
• sposób prowadzenia i nadzorowania zapisów,
• zasady doboru i szkolenie personelu,
• procedury postępowania z reklamacjami.

Procedury (instrukcje) zakładowej kontroli produkcji powinny obejmować:

• wymagania dla surowców oraz zasady ich badań i odbiorów,
• badania i kontrole wykonywane w czasie produkcji,
• badania gotowych wyrobów, ich zakres i częstotliwość,
• sposób postępowania z wyrobem niezgodnym z wymaganiami,

• sposób postępowania z wyrobem gotowym w tym między innymi znakowanie.

Instytut Nafty i Gazu jest jednostką notyfikowaną dla wszystkich wymienionych dyrektyw

dotyczących urządzeń i wyrobów dla gazownictwa.

W zakresie dyrektywy budowlanej prowadzimy również ocenę zgodności wyrobów

budowlanych stosowanych w sieciach i instalacjach wody pitnej (system 1+).

2. Certyfikacja urządzeń i armatury gazowej w trybie dobrowolnym

Podstawą certyfikacji w trybie dobrowolnym są:

• ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku o systemie oceny zgodności (Dz. U. nr 166 poz. 1360 z

późniejszymi zmianami);

• norma PN-EN 45011:2000 Wymagania dotyczące jednostek prowadzących systemy

certyfikacji wyrobów.

Certyfikacja urządzeń i armatury gazowej w trybie dobrowolnym opiera się na następującym modelu:

• badania pełne wyrobu,
• ocena systemu jakości dostawcy,
• nadzór w okresie ważności certyfikatu, obejmujący okresowe kontrole systemu jakości

dostawcy oraz badania wyrobów pobranych u dostawcy i/lub w handlu.

3. Odwołania i skargi klientów

Każdemu klientowi przysługuje prawo odwołania się od każdej decyzji do Dyrektora Instytutu.

Każde wpływające do Instytutu odwołanie lub skarga jest przedmiotem postępowania wyjaśniającego.

Przyjęcie odwołania lub skargi jest potwierdzane pisemnie. Postępowanie wyjaśniające prowadzi

dyrektor Instytutu. Dyrektor Instytutu może polecić przeprowadzenie całości lub części postępowania

kierownikowi Biura, jeżeli odwołanie nie dotyczy decyzji kierownika Biura Certyfikacji lub skarga nie

zawiera zarzutów skierowanych bezpośrednio i imienne przeciwko kierownikowi Biura Certyfikacji.

Decyzja komunikowana składającemu odwołanie lub skargę jest podejmowana, lub przejrzana i

zatwierdzona przez Dyrektora Instytutu.

Wszelkie skargi dotyczące certyfikowanego klienta są do niego kierowane i wyjaśniane w

Biurze Certyfikacji. Jeżeli skarga dotyczy klienta z certyfikowanym systemem zarządzania i jest

uzasadniona, Biuro Certyfikacji podejmuje odpowiednie działania mające na celu zbadać skuteczność

certyfikowanego systemu zarządzania.

Odpowiedź na odwołanie lub skargę jest udzielana zainteresowanemu pisemnie w terminie do

jednego miesiąca. W sprawach szczególnie skomplikowanych termin ten może być przedłużony do

dwóch miesięcy, o czym Biuro Certyfikacji informuje zainteresowanego wraz z informacją o

dotychczasowym przebiegu i rozpatrywania odwołania lub skargi.

Każdy klient ma możliwość składania skarg na działania jednostki do PCA i/lub dochodzenia

swoich roszczeń cywilno-prawnych na drodze sądowej, zgodnie z ogólnie obowiązującymi przepisami

prawa