Niniejszy dokument

Zatwierdzam

jako obowiązujący w

LO

GO

[data

zatwierdze

nia]

data

Imię i Nazwisko

– Właściciel/Dyrektor

............................................................

podpis

Dokument jest wydany przez

LOGO/ lub nazwa FIRMY

W

szelkie prawa zastrzeżone. Przedruk, kopiowanie, reprodukowanie w całości lub w częściach tylko za zgodą wydawcy.

LOGO

Nazwa i adres FIRMY

P

R

O

C

E

D

U

R

A

S

y

s

t

e

m

o

w

a

P07.01

wyd.

[data wydania]

str. 1 / stron

8

ilość załączników: 3 + 3 formularze

egz. nr: ...............

Tytuł:

Nadzoro

wanie wyposażenia pomiarowego

Spis treści

1. Cel

................................

................................

................................

................................

................................

...

2

2. Przedmiot i zakres

................................

................................

................................

................................

.........

2

3. Definicje i terminy

................................

................................

................................

................................

..........

2

4. Odpowiedzialność i uprawnienia

................................

................................

................................

..................

3

5. Schemat blokowy

................................

................................

................................

................................

..........

4

6. Opis postępowania

................................

................................

................................

................................

........

5

6.1 Wymagania i zasady ogólne

................................

................................

................................

.......................

5

6.2 Określenie pomiarów i wybór wyposażenia

................................

................................

................................

.

5

6.3 Zakupy i kontrola po zakupie

................................

................................

................................

......................

5

6.4 Ewidencja i oznakowanie wyposażenia

................................

................................

................................

.......

6

6.5 Kontrola metrologiczna

................................

................................

................................

...............................

6

6.6 Użytkowanie wyposażenia

................................

................................

................................

..........................

7

6.6.1 Wymagania ogólne

................................

................................

................................

..............................

7

6.6.2 Warunki użytkowania

................................

................................

................................

...........................

7

6.6.3 Sprawdzenie przed użyciem

................................

................................

................................

.................

7

6.6.4 Utrata własności metrologicznych

................................

................................

................................

.........

7

6.6.5

Obrót narzędziami pomiarowymi

................................

................................

................................

..........

7

6.7 Udostępnienie danych o wyposażeniu

................................

................................

................................

........

7

7. Dokumenty związane

................................

................................

................................

................................

.....

7

8. Zapisy

................................

................................

................................

................................

.............................

7

9. Załączniki

................................

................................

................................

................................

.......................

8

10. Zmiany do wydania poprzedniego

................................

................................

................................

..............

8

11. Informacje dodatkowe i postanowienia końcowe

................................

................................

......................

8

LOGO

P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

2 z

2

1.

Cel

Zapewnienie,

że wyposażenie pomiarowe używane do wykazania zgodności

materia

łów/

wyrobów

i

procesów

z

wymaganiami

jest

odpowiednio

dokładne,

dostępne

w

miejscach

stosowania

i

objęte

kontrolą metrologiczną.

2.

Przedmiot i zakres

Przedmiotem jest postępowanie obejmujące procesy i działania:



planowanie pomiarów oraz dobór i za

kup wyposażenia,



kontrolę metrologiczną i serwis wyposażenia,



użytkowanie wyposażenia,



ewidencję i oznakowanie wyposażenia,



przechowywanie i udostępnianie dokumentacji dotyczącej wyposażenia.

Procedura dotyczy wyposażenia służącego do:



wykazania

zgo

dności

charakterystyk

i

parametrów

materiałów/

wyrobów

z

określonymi

wymaganiami,



do wzorcowania lub sprawdzania.

3.

Definicje i terminy

Poniżej

zestawiono ważniejsze terminy użyte bezpośrednio w procedurze. Dalsze istotne terminy

związane

z

procesem

po

miarowym

i

systemem

nadzorowania

pomiarów

podano

w

załączniku

Nr

3

(nie stanowi integralnej części procedury).

1.

Wyposażenie

pomiarowe

:

sprzęt

pomiarowy,

oprogramowanie,

wzorzec

pomiarowy,

materiał

odniesienia

lub

pomocnicza

aparatura

lub

ich

kombinacja,

nie

zbędne

do

przeprowadzenia

procesu pomiarowego.

2.

Proces pomiarowy

: zbiór operacji w celu określenia wartości wielkości.

3.

Potwierdzenie

metrologiczne (zatwierdzenie / kontrola metrologiczna)

: zbiór operacji wymaganych

do

zapewnienia,

że

wyposażenie

pomiarowe

d

ostosowane

jest

do

wymagań

związanymi

z

jego

zamierzonym użyciem.

Uwagi:



Potwierdzenie

metrologiczne

obejmuje

zwykle

wzorcowanie

i/lub

weryfikację,

wszelkie

niezbędne

adjustacje

lub

naprawy

i

późniejsze

ponowne

wzorcowanie,

porównanie

wyników

wzorcowania

z

wymaganiami

metrologicznymi

związanymi

z

zamierzonym

użyciem

wyposażenia

pomiarowego,

jak

też

wszelkie

wymagane

zabezpieczenie

nastaw

i

etykietowanie.



Dopóki

nie

wykaże

się

i

nie

udokumentuje

przynajmniej

przydatności

wyposażenia

pomiarowego do zamierzone

go użycia, nie osiągnie się potwierdzenia metrologicznego.



Wymagania

dotyczące

zamierzonego

użycia

mogą

obejmować

m.in.

zakres,

rozdzielczość

oraz maksymalne dopuszczalne błędy itp.



Wymagania

dotyczące

potwierdzenia

metrologicznego

są

odrębne

od

wymagań

do

tyczących

wyrobu i nie są w ramach tych wymagań specyfikowane.

4.

System

nadzorowania

pomiaru

:

zbiór

wzajemnie

powiązanych

lub

wzajemnie

oddziaływujących

elementów

niezbędnych

do

osiągnięcia

potwierdzenia

metrologicznego

i

ciągłego

sterownia

procesami pomiaro

wymi.

5.

Wzorcowanie

:

jest

to

zbiór

operacji

ustalających,

w

określonych

warunkach,

relację

między

wartościami

wskazanymi

przez

przyrząd

pomiarowy

lub

układ

pomiarowy

albo

wartościami

reprezentowanymi

przez

materialną

miarę

lub

materiał

odniesienia,

a

odpowia

dającymi

wartościami wielkości urzeczywistnionymi przez wzorce odniesienia.

Uwagi:



Wynik

wzorcowania

pozwala

na

przypisanie

wskazaniom

odpowiednich

wartości

wielkości

LOGO

P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

3 z

3

mierzonej lub na wyznaczenie poprawek wskazań.



Wzorcowanie

może

również

służyć

do

wyznac

zania

innych

właściwości

metrologicznych,

jak

np. efektów wielkości pływających.



Wynik

wzorcowania

może

być

poświadczony

w

dokumencie,

nazywanym

niekiedy

świadectwem wzorcowania lub protokołem wzorcowania.



Wynik

wzorcowania

jest

czasem

wyrażany

jako

popraw

ka

lub

jako

współczynnik

wzorcowania

lub krzywa wzorcowania.

6.

Sprawdzanie

:

jest

to

potwierdzenie,

poprzez

zbadanie

i

zabezpieczenie

dowodu,

spełnienia

określonych wymagań.



W

połączeniu

z

zasadami

zarządzania

wyposażeniem

pomiarowym

umożliwia

to

sprawdzenie,

czy

odchyłki

między

wartościami

wskazanymi

przez

przyrząd

pomiarowy

a

odpowiadającymi

im

znanymi

wartościami

wielkości

mierzonej

są

zawsze

mniejsze

od

największego

dopuszczalnego

błędu

określonego

normą,

przepisem

lub

specjalną

specyfikacją, ściśle związa

nymi z zasadami zarządzania danym wyposażeniem pomiarowym.



Wynik

sprawdzenia

jest

podstawą

decyzji

zarówno

o

ponownym

włączeniu

przyrządu

pomiarowego

do

eksploatacji,

jak

i

o

dokonaniu

jego

regulacji,

naprawy,

obniżeniu

klasy

lub

wycofaniu

z

eksploatacji.

We

wszystkich

przypadkach

należy

wykonane

sprawdzenie

odnotować w indywidualnych zapisach danego narzędzia pomiarowego.



Podczas

sprawdzania

należy

porównać

błąd

przyrządu

pomiarowego

(

e

)

z

błędem

dopuszczalnym (

A

) podanym w specyfikacji (|

e| < A

).

7.

Legaliza

cja

:

sprawdzenie,

stwierdzenie

i

poświadczenie

przez

organ

administracji

miar

lub

laboratorium,

że

przyrząd

pomiarowy

spełnia

wymagania

przepisów

metrologicznych

i

może

być

stosowany do celów określonych w ustawie „Prawo o miarach”.

8.

Uwierzytelnienie

:

spraw

dzenie,

stwierdzenie

i

poświadczenie

przez

organ

administracji

miar

lub

laboratorium

pomiarowe akredytowane, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania metrologiczne

ustalone

w

przepisach,

normach,

zaleceniach

międzynarodowych

lub

innych

właściwych

dokumentac

h, a jego wskazania zostały odniesione do legalnych wz

o

rów miar.

9.

Identyfikowalność

(odniesienie)

pomiaru

:

właściwość

wyniku

pomiaru

pozwalająca

powiązać

go

zazwyczaj

z

krajowymi

lub

międzynarodowymi

wzorcami

miar

poprzez

nieprzerwany

ciąg

porównań.

4.

Odpowie

dzialność i uprawnienia

Lp.

Zadania

Odpowiedzialne i/lub uprawnione

służby/osoby

1.

Określenie pomiarów, wybór i zakupy wyposażenia.

Ustalenie programu, formy i metod sprawdzeń.

Analizy w przypadku utraty własności metrologicznych.

Udostępnianie danych o

wyposażeniu.

Właściciel

/Dyrektor

(planowanie i nadzór operacyjny, decyzje

odnośnie zakupu).

2.

Ewidencja i oznakowanie wyposażenia w tym

oznakowanie dotyczące wzorcowania i zapewnienie

realizacji programu sprawdzeń oraz przechowywanie

zapisów.

Kierownik T

echniczny

3.

Właściwe użytkowanie.

Użytkownik

Szczegółowe zadania i odpowiedzialności wynikają z pkt. 5 i 6.

Właściciel

/Dyrektor

jest

odpowiedzialny

za

ciągłą

aktualność

i

adekwatność

niniejszej

procedury i za doskonalenie systemu nadzor

owania pomiarów.

LOGO

P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

4 z

4

5.

Schemat blokowy

W

y

ka

z

w

y

p

o

sa

ż

e

n

i

a

.

P

l

a

n

y

ko

n

t

ro

l

i

i

b

a

d

a

ń

.

P

ro

g

n

o

z

y

.

D

T

/

D

6

.

2

I

d

e

n

t

y

f

i

ka

cj

a

p

o

t

rz

e

b

w

y

p

o

sa

ż

e

n

i

a

.

T

N

D

T

/

D

6

.

3

Z

a

ku

p

/

w

y

t

w

o

rz

e

n

i

e

.

S

p

ra

w

d

z

e

n

i

e

.

P

l

a

n

p

o

m

i

a

ró

w

i

w

y

p

o

sa

ż

e

n

i

a

Z

a

p

o

t

rz

e

b

o

w

a

n

i

e

n

a

z

a

ku

p

.

Z

a

m

ó

w

i

e

n

i

e

D

T

6

.

4

,

6

.

5

E

w

i

d

e

n

cj

a

/

o

z

n

a

ko

w

a

n

i

e

.

P

l

a

n

o

w

a

n

i

e

sp

r

a

w

d

z

e

ń

.

S

y

st

e

m

o

z

n

a

ko

w

a

n

i

a

.

W

y

t

y

cz

n

e

d

o

p

ro

g

ra

m

o

w

a

n

i

a

sp

ra

w

d

z

e

ń

.

R

e

j

e

st

r

w

y

p

o

sa

ż

e

n

i

a

.

K

a

rt

a

e

w

i

d

e

n

cy

j

n

a

.

P

ro

g

ra

m

sp

ra

w

d

z

e

ń

.

I

n

st

ru

kcj

a

sp

ra

w

d

z

e

n

i

a

.

I

n

st

ru

kcj

a

u

ż

y

t

ko

w

a

n

i

a

.

U

6

.

6

U

ż

y

t

ko

w

a

n

i

e

I

n

st

ru

kcj

a

u

ż

y

t

ko

w

a

n

i

a

.

cz

y

w

y

p

o

sa

ż

e

n

i

e

j

e

st

sp

ra

w

n

e

?

T

N

cz

y

w

y

m

a

g

a

n

e

sp

ra

w

d

z

e

n

i

e

o

kre

so

w

e

?

T

N

D

T

6

.

6

W

z

o

rco

w

a

n

i

e

/

sp

ra

w

d

z

e

n

i

e

D

T

6

.

5

A

n

a

l

i

z

a

d

o

t

.

w

y

p

o

sa

ż

e

n

i

a

i

p

o

m

i

a

ró

w

T

N

D

T

/

D

6

.

5

W

y

co

f

a

n

i

e

w

y

p

o

sa

ż

e

n

i

a

I

n

st

ru

kcj

e

w

z

o

rco

w

a

n

i

a

/

sp

ra

w

d

z

e

n

i

a

.

P

ro

t

o

kó

ł

w

z

o

rco

w

a

n

i

a

l

u

b

sp

ra

w

d

z

e

n

i

a

.

K

a

rt

a

e

w

i

d

e

n

cy

j

n

a

.

cz

y

st

w

i

e

rd

z

o

n

o

u

t

ra

t

ę

w

ł

a

ści

w

o

ści

m

e

t

ro

l

o

g

i

cz

n

y

c

h

Na

p

ra

wa

cz

y

m

o

ż

n

a

n

a

p

ra

w

i

ć?

W

y

n

i

ki

ko

n

t

ro

l

i

i

b

a

d

a

ń

.

D

o

ku

m

e

n

t

y

w

y

sy

ł

ko

w

e

w

y

ro

b

ó

w

.

P

ro

t

o

kó

ł

u

t

ra

t

y

w

ł

a

ści

w

o

ści

.

D

z

i

a

ł

a

n

i

a

ko

ry

g

u

j

ą

ce

i

i

n

n

e

w

ł

a

ści

w

e

.

P

ro

t

o

kó

ł

l

i

kw

i

d

a

cj

i

.

R

e

j

e

st

r.

K

a

rt

a

e

w

i

d

e

n

cy

j

n

a

.

D

–

W

ł

a

ści

ci

e

l

/

D

y

re

kt

o

r

.

D

T

–

K

i

e

ro

w

n

i

k

T

e

ch

n

i

cz

n

y

U

–

U

ż

y

t

ko

w

n

i

k.

LOGO

P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

5 z

5

6.

Opis postępowania

6.1

Wymagania i zasady ogólne

Procedura

zapewnia

podstawy

dokumentacyjne

dla

nadzoru,

wzorcowania

i

kontroli

nadzorczej

wyposażenia

pomiarowego

i

badawczego

używanego

w

Prz

edsiębiorstwie

do

wykazania

zgodności

materiałów/

wyrob

ów

z określonymi wymaganiami.

Wyposażenie

do

kontroli,

pomiarów

i

badań

musi

być

używane

w

sposób,

który

zapewni,

że

niepewność pomiaru będzie znana i zgodna z założoną zdolnością pomiarową.

Każde

oprogramowanie

badawcze

lub

wzorce

poglądowe,

takie

jak

sprzęt

probierczy

(jeśli

są

używane

do

badań)

muszą

być

przed

dopuszczeniem

do

stosowania

sprawdzone

w

celu

upewnienia

się,

że

są

zdolne

do

badania

zgodności

materiału/

wyrobu

w

trakcie

obsługi

oraz

muszą

być

ponownie

sprawdzane

w

wyznaczonych

odstępach

czasu.

Zakres

i

częstość

tych

kontroli

musi

być ustalona, a także muszą być przechowywane zapisy jako dowody ich przeprow

a

dzania.

Jeżeli

zostaną

określone

wymagania

odnośnie

udostępnienia

da

nych

technicznych

dotyczących

wyposażenia

kontrolnego,

pomiarowego

i

badawczego

to

te

dane

muszą

być

przekazywane

na

żądanie

klienta

lub

jego

przedstawiciela

w

celu

sprawdzenia

czy

wyposażenie

kontrolno

-

pomiarowe

i badawcze jest pod stałym nadzorem i

zachowana jest jego funkcjonalność.

6.2

Określenie pomiarów i wybór wyposażenia

1.

Na

każdy

rok

ma

być

ustalony

plan

dotyczący

przewidywanych

pomiarów

i

potrzeb

wyposażenia

pomiarowego (Formularz

FP07.01

-

1).

Podstawy

do

planowania

stanowią

realizowane

w

przesz

łości

kontrole

i

badania

oraz

przewidywany rozwój rodzajowy i ilościowy.

Te

analizy

są

przygotowywane

w

terminach

wynikających

z

planowanych

przeglądów

systemu

(patrz procedura „Przegląd systemu zarządzania”).

Plan

musi

być

aktualizowany

na

podstawie

nowyc

h

potrzeb

wynikających

z

analizy

bieżącej

sytuacji.

2.

Stosownie do zaplanowanych pomiarów ma być dobrane odpowiednie wyposażenie.

Przy

wyborze

wyposażenia

brane

są

pod

uwagę

kryteria

wymaganej

dokładności

i

precyzji

pomiaru oraz łączny aspekt niepewności pom

iarowej.

Obowiązuje zasada: e

p



0,2 T, gdzie: e

p

: niepewność pomiaru, T: tolerancja wykonania.

3.

Opracowanie

planu

rocznego

należy

do

odpowiedzialności

Kierownika

Technicznego

,

który

korzysta

zarówno

z

własnej

bazy

danych,

jak

i

wykorzystuje

informacje

od

w

szystkich

zainteresowanych komórek organizacyjnych.

6.3

Zakupy i kontrola po zakupie

1.

Podstawę do zbilansowania potrzeb zakupu wyposażenia stanowią plany pomiarów i sprz

ę

tu.



Zamówienia

muszą

jednoznacznie

określać

wymagania

dotyczące

wyposażenia

włącznie

z wymaganiami dotyczącymi świadectw kontrolnych.



Zamówienia podlegają przeglądowi i zatwierdzeniu przez

Właściciel

a.

2.

Każde nowo zakupione narzędzie czy przyrząd pomiarowy podlega przy zakupie sprawdz

e

niu.



Sprawdzenia

dokonuje

się

w

oparciu

o

ins

trukcje

fabryczne

lub dokumentację techniczną i

przepisy metrologiczne.



Sprawdzenie

dokładności

wskazań

można

pominąć

dla

sprzętu

posiadającego

ważne

cechy legalizacji, uwierzytelnienia lub świadectwa sprawdzeń producenta.

3.

W

przypadku

wątpliwości

co

do

jak

ości

nowego

sprzętu

jest

prowadzone

postępowanie

reklamacyjne.

4.

Odpowiedzialność za działania opisane wyżej jest rozłożona następująco:



Zapotrzebowanie

wewnętrzne

na

zakup

wystawia

Kierownik

Techniczny

na

podstawie

zidentyfikowanych

potrzeb

wg

własnych

anal

iz

i

zgłoszeń

innych

jednostek

przedsiębiorstwa.



Zapotrzebowania wewnętrzne zatwierdzone przez

Właściciela

stanowią podstawę do

zakupu przez

Kierownika Technicznego

lub wyznaczonego przez niego pracownika.

LOGO

P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

6 z

6

6.4

Ewidencja i oznakowanie wyposażenia

1.

Całe wyposa

żenie ma być wykazane w „Rejestrze wyposażenia”.

Dla

każdego

przyrządu

zakładana

jest

karta

ewidencyjna,

określająca

nr

ewidencyjny,

podająca

dane o wyposażeniu i zawierająca historię sprawdzeń (Formularz FP07.01

–

2).

Uwaga

:



Karty

ewidencyjne

nie

są

wymagan

e

dla

narzędzi

pomiarowych

podlegających

sprawdzeniu

tylko jeden raz przy wprowadzaniu do stosowania (np. taśmy zwij

a

ne).

2.

Na

wyposażenie

ma

być

naniesione

indywidualne

odpowiednie

oznakowanie.

System

znakowania jest określony w załąc

z

niku Nr 1.

Sposób

ozna

kowania

polega

na

naniesieniu

w

sposób

trwały

przypisanego

symbolu

i

numeru

(np. wygrawerowanie, nalepka, wpisanie nieścieralnym pisakiem).

3.

Za

prowadzenie

ewidencji

i

oznakowanie

wyposażenia

odpowiedzialny

jest

Kierownik

Techniczny

.

6.5

Kontrola metrologiczn

a

1.

Forma

kontroli

metrologicznej

oraz

okresy

sprawdzeń

są

ustalone

zgodnie

z

wymaganiami

Ustawy

„Prawo

o

miarach”

i

związanymi

z

nią

zarządzeniami

oraz

w

oparciu

o

zebrane

doświadczenia eksploatacyjne i wyniki poprze

d

nich sprawdzeń.

Wzór programu pokazany j

est w załączniku Nr 2.

2.

Wyposażenie

ma

być

systematycznie

kontrolowane

stosownie

do

wymagań

programu

w

oparciu

o

ustalone

instrukcje

sprawdzeń

lub

przekazane

do

sprawdzeń

do

zewnętrznych

laboratoriów

zgodnie z zawartymi umowami.

3.

Przy

zleceniach

dotyczących

sprawdzeń

w

laboratoriach

poza

Strukturami

Urzędu

Miar

lub

nie

posiadających

uznanych

akredytacji

muszą

być

dokonane

odpowiednie

uzgodnienia

w

odniesieniu do zapewnienia jakości pomiarów, a mianowicie:

a)

Laboratorium

musi

stosować

wywzorcowane

wyposażenie

ma

jące

znane

i

ważne

odniesienia

do uznanych wzorców międzynarodowych lub państwowych.

b)

Laboratorium

musi

stosować

udokumentowane

procedury

(instrukcje)

wzorcowania

/

sprawdzenia.

c)

Wykaz tych instrukcji musi być przekazany przez laboratorium.

d)

Laboratorium

musi

przeprowadzić

wzorcowanie

we

właściwych

warunkach

otoczenia

zgodnie

z wymaganiami instrukcji wzorcowania.

e)

Laboratorium

musi

zabezpieczyć

lub

zaplombować

wszystkie

elementy

regulacyjne,

które

takiego zabezpieczenia wymagają.

f)

Laboratorium

musi

przekazywać

wyniki

przeprowadzonych

sprawdzeń

i

jednocześnie

musi

je

przechowywać przez ustalony okres.

4.

Na podstawie wyników sprawdzeń mają być dokonane odpowiednie wpisy do kart ewidency

j

nych.

5.

Jeżeli

stwierdzono

(w

czasie

sprawdzania),

ż

e

sprzęt

utracił

wymagane

właściwości

metrologiczne

to

jest

dokonywana

ocena

i

udokumentowanie

ważności

poprzednich

wyników

kontroli i badań. Ma

zastosowanie formularz FP07.01

–

3.

6.

Na

sprawdzony

i

zatwierdzony

sprzęt

ma

być

naniesione

odpowiednie

oznakowanie

w

formie

naklejki

lub

załączony

jest

atest,

gdzie

jest

podawana

identyfikacja

sprzętu

i

data

ważności

sprawdzenia (patrz załącznik Nr 1).

Uwaga

:

załączanie

atestów

i

nanoszenie

naklejek

nie

jest

wymagane

dla

sprzętu

sprawdzanego

tylko jeden raz przy wprow

adzaniu do stosowania (np. taśmy zwijane).

7.

Odpowiedzialność za działania opisane w niniejszym rozdziale jest rozłożona następująco:

Za

wykonanie

lub

zapewnienie

wykonania

wszystkich

działań

dotyczących

procesu

kontroli

metrologicznej

jest

odpowiedzi

alny

Właściciel

.

Jest

on

również

uprawniony

do

wydawania

poleceń

wszystkim

użytkownikom

wyposażenia

w

zakresie

niezbędnym

do

wykonania

kontroli

metrologicznej.

LOGO

P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

7 z

7

6.6

Użytkowanie wyposażenia

6.6.1

Wymagania ogólne

Użytkownik

jest

odpowiedzialny

za

użytkowanie

z

godnie

z

przynależnymi

instrukcjami

obsługi

i

przeznaczeniem.

Użytkownik

ma

obowiązek

stosować

wyłącznie

wyposażenie

zaewidencjonowane

i

spełniające

wymagania

kontroli

metrologicznej,

w

tym

z

aktualnym

statusem

sprawdzenia

(wzorcowania).

6.6.2

Waru

nki użytkowania

Warunki

użytkowania

zgodne

z

wymaganiami

przewidzianymi

przez

planującego

pomiar

i określonymi w instrukcji obsługi, zapewnia użytkownik.

6.6.3

Sprawdzenie przed użyciem

Wzorcowanie

/

sprawdzenie

wyposażenia

przeprow

adzone

przed

użyciem

na

stanowisku

pracy

(tam,

gdzie

jest

wymagane)

dokonuje

pracownik

obsługi

tego

stanowiska

zgodnie

z

przynależną

instrukcją.

6.6.4

Utrata własności metrologicznych

Jeżeli

użytkownik

podejmie

jakiekolwiek

wątpliwości,

co

do

dokładności

i

sprawności

sprzętu

-

wówczas powinien zgłosić ten sprzęt do jednostki, z której go pobrał.

Każdy

sprzęt

mierniczy,

który

utracił

własności

jest

wycofywany

i

jest

wyraźnie

oznakowany

i oddzielony od pozostałego sprzętu. Jednocześnie prow

adzona jest analiza wg pkt. 6.5 ust. 5.

6.6.5

Obrót narzędziami pomiarowymi

Przyrządy

i

narzędzia

pomiarowe

są

pobierane

przez

użytkownika

za

potwierdzeniem

w

kartotece

lub

na

znaczki

narzędziowe.

Kierownik

Techniczny

jest

odpowiedzialny

za

przechowywani

e

i

konserwację

przyrządów

tak,

aby

zapobiec

ich

uszkodzeniu

lub

pogorszeniu

jakości albo pomieszaniu.

Każdy

użytkownik

jest

odpowiedzialny

za

zwrot

wyposażenia

(narzędzi

i

przyrządów

pomiarowych)

co

najmniej

na

dwa

tygodnie

przed

upływem

terminu

j

ego

ważności.

Jednocześnie

Kierownik

Techniczny

jest

odpowiedzialny

za

śledzenie

kartotek

w

celu

upewnienia

się,

że

całe

wyposażenie pomiarowe jest w odpowiednim czasie wycofywane z użycia w celu jego sprawdzenia.

6.7

Udostępnienie danych o wyposażeniu

Dane techniczne dotyczące wyposażenia muszą być udostępnione klientowi lub jego

przedstawicielowi na jego żądanie.

Uprawnionymi do udostępniania żądanych danych jest

Właściciel

/Dyrektor

.

7.

Dokumenty związane

1.

Ustawa „Prawo o miarach”.

2.

Instrukcje sprawd

zeń wg wykazu w Rejestrze Wyposażenia.

3.

Rejestr wyposażenia.

4.

Formularze: FP07.01

–

1, FP07.01

–

2, FP07.01

–

3.

5.

Plan pomiarów i wyposażenia.

8.

Zapisy

1.

Program kontroli metrologicznej.

2.

Wyniki (protokoły) sprawdzeń.

3.

Karty ewidencyjne wyposażenia.

4.

Protokoły analizy do

tyczące utraty własności metrologicznych.

LOGO

P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

8 z

8

9.

Załączniki

1.

System oznakowania ewidencyjnego wyposażenia pomiarowego (zał. Nr 1).

2.

Program sprawdzeń

-

wzór (zał. Nr 2).

3.

Wybrane definicje metrologiczne (zał. Nr 3).

4.

Formularz FP07.01

–

1.

5.

Formularz FP07.01

–

2.

6.

Formul

arz FP07.01

–

3.

10.

Zmiany do wydania poprzedniego

Nie dotyczy

-

jest to pierwsze wydanie.

11.

Informacje dodatkowe i postanowienia końcowe

1.

Autor procedury:

Stanisław Ziółkowski

.

2.

Przy wystawianiu zapotrzebowań wewnętrznych i rejestracji

wypożyczania / przekazywania

wyposażenia do użytkowania mogą być wykorzystane formularze dotyczące wyposażenia wg

procedury P07.02.

3.

Procedura

przed

zatwierdzeniem

została

zweryfikowana

i

uzgodniona

przez

zainteresowane

strony, co jest wykazane poniżej:

P

otwierdzenie weryfikacji i uzgodnień treści procedury

Lp.

Imię i nazwisko

Stanowisko

Data

Podpis

1.

2.

3.

>> Koniec procedury <<

LOGO

Załącznik Nr 1 do Procedury P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

1 z

1

System oznakowania wyposaż

e

nia pomiarowego

Lp.

Rodzaj wyposażenia

Oznakowanie

ewidencyjne

Oznakowanie

s

tatusu wzorcowania /

sprawdzenia

Uwagi

1

Suwmiarki

LOGO

/S/xx

kartoteka sprawdzeń

świadectwa sprawdzeń,

nalepka z datą na etui

xx

-

kolejny numer w

zbiorze S

2

Taśmy zwijane

kontrolne

LOGO

/T/xx

kartoteka sprawdzeń

świadectwa sprawdzeń,

nalepka z datą na

przyrządzie

xx

-

kolejny numer w

zbiorze T

3.

Taśmy zwijane

użytkowe

–

LOGO

Sprawdzenie według

taśmy zwijanej kontrol

-

nej przed wydaniem do

użytkowania

4.

Waga samochodowa

LOGO

/W/xx

Cecha leg. wybita przez

Rejonowy Urząd Miar

LOGO

Załącznik Nr 2 do Procedury P07.01, wyd.

[data wydania]

str

.

1 z

1

LOGO

P

rogram sprawdzeń wyposażenia pomiarowego

Rodzaj i

miejsce

*)

spra

w

dzenia

Lp.

Nazwa wyposażenia

Okres

(miesiące)

Instrukcja

U

L

SW

SZ

Obowiązuje od ...................................................... ,przestają obow

iązywać poprzednie

programy

.......................................................

.......................................................

Opracował (imię i nazwisko, data, podpis)

Zatwierdził (imię i nazwisko, data, podpis)

*)

L

-

legalizacja (wy

konane jest przez Urząd Miar),

U

-

uwierzytelnienie (wykonane jest przez Urząd Miar),

SW

-

sprawdzenie wykonywane w Przedsiębiorstwie,

SZ

-

sprawdzenie zlecane do zewnętrznych Laboratoriów.

LOGO

Załącznik Nr 3 do Procedury P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

1 z

1

Wybrane definicje metrologiczne

1.

Wyposażenie pomiarowe

: sprz

ęt pomiarowy, oprogramowanie, wzorzec pomiarowy, materiał

odniesienia lub pomocnicza aparatura lub ich kombinacja, niezbędne do przeprowadzenia

procesu pomiarowego.

2.

Proces pomiarowy

: zbiór operacji w celu określenia wartości wielkości.

3.

Potwierdzenie metrol

ogiczne (zatwierdzenie / kontrola metrologiczna)

: zbiór operacji

wymaganych do zapewnienia, że wyposażenie pomiarowe dostosowane jest do wymagań

związanymi z jego zamierzonym użyciem.

Uwagi:



Potwierdzenie metrologiczne obejmuje zwykle wzorcowanie i/lub wer

yfikację, wszelkie

niezbędne adjustacje lub naprawy i późniejsze ponowne wzorcowanie, porównanie wyników

wzorcowania z wymaganiami metrologicznymi związanymi z zamierzonym użyciem

wyposażenia pomiarowego, jak też wszelkie wymagane zabezpieczenie nastaw i

e

tykietowanie.



Dopóki nie wykaże się i nie udokumentuje przynajmniej przydatności wyposażenia

pomiarowego do zamierzonego użycia, nie osiągnie się potwierdzenia metrologicznego.



Wymagania dotyczące zamierzonego użycia mogą obejmować m.in. zakres, rozdzielcz

ość

oraz maksymalne dopuszczalne błędy itp.



Wymagania dotyczące potwierdzenia metrologicznego są odrębne od wymagań

dotyczących wyrobu i nie są w ramach tych wymagań specyfikowane.

4.

System nadzorowania pomiaru

: zbiór wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddz

iaływujących

elementów niezbędnych do osiągnięcia potwierdzenia metrologicznego i ciągłego sterownia

procesami pomiarowymi.

5.

Właściwość metrologiczna

: cecha wyróżniająca, która może mieć wpływ na wynik pomiaru.

6.

Dokładność (Accurancy)

: stopień zgodności międ

zy wynikiem badania i przyjętą wartością

odniesienia.

Uwagi:



Pojęcie dotyczy składników losowych i systematycznych.



Pojęcie ma charakter jakościowy, nie należy stosować zamiennie terminu „precyzja”.

7.

Niepewność (Uncertainty)

: oszacowanie związane z wynikiem

badania, charakteryzujące zakres

wartości, wewnątrz którego należy spodziewać się wartości prawdziwej zwykle z danym

prawdopodobieństwem.

Uwagi:



Pojęcie niepewność obejmuje wiele składowych.



Parametrem może być wielokrotność odchyleń standardowych lub poł

owa szerokości

przedziału ufności.

8.

Poprawność (Trueness)

: stopień zgodności między wartością średnią, otrzymaną na podstawie

dużej serii wyników badania i przyjętą wartością odniesienia.

Uwagi:



Poprawność jest wyrażana często w postaci obciążenia (różnicy)

.

9.

Obciążenie (Bias)

: różnica pomiędzy wartością oczekiwaną wyników badania i przyjętą

wartością odniesienia.

Uwagi:



Całkowity błąd systematyczny.

10.

Precyzja (Precision)

: stopień zgodności pomiędzy niezależnymi wynikami otrzymanymi w

ustalonych warunkach.

11.

Pow

tarzalność (Repeatability)

: precyzja przy spełnianiu warunków powtarzalności.

LOGO

Załącznik Nr 3 do Procedury P07.01, wyd.

[data wydania]

str.

2 z

2

Uwagi:



„Warunki powtarzalności” obejmują te same: procedurę pomiarową, obserwatora, przyrząd

pomiarowy w tych samych warunkach, miejsce, krótki odstęp czasu.

12.

Odtwarzalność (Repro

ducibility)

: precyzja przy spełnianiu warunków odtwarzalności.

Uwagi:



Warunki odtwarzalności obejmują:



Ten sam detal i metoda, różne laboratoria, operatorzy, wyposażenie.



Należy określić warunki podlegające zmianom i mogą one dotyczyć: zasady pomiaru,

met

ody, obserwatora, przyrządu pomiarowego, wzorca odniesienia, miejsca, warunków

stosowania, czasu.

13.

Wzorcowanie

: jest to zbiór operacji ustalających, w określonych warunkach, relację między

wartościami wskazanymi przez przyrząd pomiarowy lub układ pomiarowy

albo wartościami

reprezentowanymi przez materialną miarę lub materiał odniesienia, a odpowiadającymi

wartościami wielkości urzeczywistnionymi przez wzorce odniesienia.

Uwagi:



Wynik wzorcowania pozwala na przypisanie wskazaniom odpowiednich wartości wielkoś

ci

mierzonej lub na wyznaczenie poprawek wskazań.



Wzorcowanie może również służyć do wyznaczania innych właściwości metrologicznych, jak

np. efektów wielkości pływających.



Wynik wzorcowania może być poświadczony w dokumencie, nazywanym niekiedy

świadectwem

wzorcowania lub protokołem wzorcowania.



Wynik wzorcowania jest czasem wyrażany jako poprawka lub jako współczynnik

wzorcowania lub krzywa wzorcowania.

14.

Sprawdzanie

: jest to potwierdzenie, poprzez zbadanie i zabezpieczenie dowodu, spełnienia

określonych wym

agań.



W połączeniu z zasadami zarządzania wyposażeniem pomiarowym umożliwia to

sprawdzenie, czy odchyłki między wartościami wskazanymi przez przyrząd pomiarowy a

odpowiadającymi im znanymi wartościami wielkości mierzonej są zawsze mniejsze od

największego

dopuszczalnego błędu określonego normą, przepisem lub specjalną

specyfikacją, ściśle związanymi z zasadami zarządzania danym wyposażeniem

pomiarowym.



Wynik sprawdzenia jest podstawą decyzji zarówno o ponownym włączeniu przyrządu

pomiarowego do eksploatacji

, jak i o dokonaniu jego regulacji, naprawy, obniżeniu klasy lub

wycofaniu z eksploatacji. We wszystkich przypadkach należy wykonane sprawdzenie

odnotować w indywidualnych zapisach danego narzędzia pomiarowego.



Podczas sprawdzania należy porównać błąd przy

rządu pomiarowego (

e

) z błędem

dopuszczalnym (

A

) podanym w specyfikacji (|

e| < A

).

15.

Legalizacja

: sprawdzenie, stwierdzenie i poświadczenie przez organ administracji miar lub

laboratorium, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania przepisów metrologicznych i m

oże być

stosowany do celów określonych w ustawie „Prawo o miarach”.

16.

Uwierzytelnienie

: sprawdzenie, stwierdzenie i poświadczenie przez organ administracji miar lub

laboratorium pomiarowe akredytowane, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania

metrologiczne us

talone w przepisach, normach, zaleceniach międzynarodowych lub innych

właściwych dokumentach, a jego wskazania zostały odniesione do legalnych wz

o

rów miar.

17.

Identyfikowalność (odniesienie) pomiaru

: właściwość wyniku pomiaru pozwalająca powiązać go

zazwyczaj

z krajowymi lub międzynarodowymi wzorcami miar poprzez nieprzerwany ciąg

porównań.