Technologie z produkcji zwierzęcej Ćw. 1
Chów  utrzymanie zwierząt w celu otrzymywania od nich doraz
nych korzyści.
Hodowla  dążenie do poprawy cech, parametrów, które użytkujemy; świadome działanie w celu poprawy
ilości, jakości, poprawa cech genetycznych.
Kierunek użytkowania  sposób w jaki dane zwierzę jest wykorzystane.
Najważniejsze cechy użytkowe świń:
Konstytucja  dziedziczna zdolność organizmu zwierzęcia do przeciwstawienia się niekorzystnym
warunkom środowiska.
Wysoka rozrodczość  ze wszystkich dużych zwierząt gospodarskich świnia może dać najliczniejsze
potomstwo w jednym miocie  wielorodność i w ciągu roku - policykliczność.
Liczba miotów w ciągu roku  częstotliwość oproszeń (długość międzymiotu)
Liczba prosiąt odchowanych w ciągu roku  plenność gospodarcza.
Zdolności opasowe:
- wszystkożerność
- wykorzystanie paszy (2,8-3,5 kg)
- wczesność dojrzewania
Dojrzałość somatyczna (cielesna)  2,3,4 lata w zależności od rasy i typu użytkowego
Dojrzałość płciowa  4-6 miesięcy
Dojrzałość rozrodcza  8-10 miesięcy
Dojrzałość rzez
na  (w Polsce) 6-10 miesięcy  110-120 kg
- wysoka wydajność rzez
na  około 75%, 25% straty poubojowe (produkty uboczne)
- wartość odżywcza wieprzowiny:
100 g części jadalnych: - chuda 395 kcal
- średniotłusta 480 kcal
- tłusta 566 kcal
Niektóre istotne cechy zachowania się świń:
- opiekuńczość macierzyńska
- życie społeczne, instynkt stadny
- hierarchia w stadzie  dominanty, subdominanty, ograniczone, podporzÄ…dkowane i marginesowe
- skłonność do ruchu  brak ruchu =  nudzą się
- skłonność do rycia
- odpoczynek i sen
- wydają zróżnicowane dz
więki
- inteligencja świń, szybko się uczą
Chów alkierzowy świń:
Obecnie na rynku, dostępnych jest szereg rozwiązań systemów ściółkowych , gwarantujących dobre wyniki
produkcyjne. BiorÄ…c pod uwagÄ™ obowiÄ…zujÄ…ce w ekologicznym chowie obostrzenia (Rozp. RWE 1804/1999)
w utrzymaniu wszystkich grup technologicznych stosować można następujące rodzaje rozwiązań:
- głęboka ściółka
- posadzki samospławialne
- kojce z płytką podściółką
- kojce częścioworusztowe
Technologie przemysłowe:
- produkcja w cyklu zamkniętym
- produkcja w cyklu otwartym
Grupy technologiczne:
Stado podstawowe  lochy i knury
Prosięta ssące  0-21,28-35, 42 dzień życia
Prosięta odsadzone  2 tygodnie po odłączeniu lochy
Warchlaki  około 3 miesiące, 30 kg m.c.:
- młodzież hodowlana - loszki i knurki, wiek około 8 miesięcy, m.c. ok. 100 kg
- tuczniki, wiek ok.6- 8 miesięcy, m.c. ok. 100-120 kg ----> tuczarnie (ubój): produkty rzez
ne, produkty
uboczne)
Knur  samiec świni, który osiągnął dojrzałość płciową i jest przeznaczony do celów rozpłodowych
Loszka - samica świni, która osiągnęła dojrzałość płciową, w wieku od 4 miesiąca życia do pierwszego
wyproszenia.
Locha  samica świni po pierwszym wyproszeniu
Locha prośna  samica świni między okresem okołoporodowym a odsadzeniem prosiąt
Prosię  młoda świnia, bez względu na jej płeć, w wieku od urodzenia do odsadzenia
Warchlak  młoda świnia, w wieku od odsadzenia do ukończenia 10 tygodnia życia
System bateryjny  zespół klatek o jednakowych wymiarach i konstrukcji, ustawionych obok siebie
jednopoziomowo lub wielopoziomowo
Ściółka  suchy, miękki, dobrze nasiąkający materiał, w szczególności słoma lub trociny, kładziony na
podłogę w pomieszczeniach inwentarskich w celu zapewnienia zwierzętom uczucia suchości i ciepła oraz
stwarzający warunki dla spełnienia potrzeb fizjologicznych.
Systemy utrzymania zwierzÄ…t:
W zależności od usuwania odchodów w chowie świń:
- ściółkowe
- bezściółkowe
Tradycyjne systemy ściółkowe są bardzo pracochłonne i większość rolników o większej skali produkcji
przechodzi na technologię posadzek samooczyszczających się (samospławialnych), na technologie
bezściółkowe lub na głęboką ściółkę.
Posadzki samospławialne poprzez ich nachylenie w dużym stopniu (8-10 stopni) powodują samoczynne,
przez poruszanie się zwierząt, usuwanie obornika do kanału gnojowego.
Głęboka ściółka jest najczęściej stosowana w chowie tuczników w budynkach, które do tej pory miały inne
przeznaczenie (stodoły, owczarnie itp.)
Technologie bezściółkowe ułatwiają usuwanie odchodów, ale stwarzają problem prawidłowej utylizacji
gnojowicy. Świnie mogą być utrzymywane w tym systemie na podłogach pełnych lub ażurowych
(rusztowych lub szczelinowych).
Podłogi ażurowe muszą mieć odpowiednią szerokość szczelin i beleczek, dostosowaną do wieku zwierzęcia.
Systemy zadawania paszy:
- karmienie ręczne
- automaty paszowe
- komputerowo sterowane systemy zadawania paszy
* karmienie karmą przygotowaną metodą gospodarską (zielonki, okopowe, zboża)
* karmienie paszą produkowaną w gospodarstwie (uzupełnianą koncentratami i dodatkami paszowymi)
Mieszanki paszowe
- karmienie paszą przemysłową pełnoporcjową (dla grup wiekowych:
Prestarter  (wigor) pierwsza pasza dla prosiÄ…t
Starter  (starter plus, starter premium) 20-40 kg
Grower  (grower plus, grower premium) 30-70 kg
Finiszer  (finiszer plus i premium) dla tuczników od 70 kg
T-2 dla tuczników powyżej 80 kg
PT-1 dla macior (Locha prośna)
PT-2 dla macior (Locha karmiÄ…ca)
Pasza dla knurów
- karmienie paszą pełnoporcjową sypką, granulowaną, ekstrudowaną
- karmienie tuczników na mokro
Zasada działania systemów zadawania pasz sypkich sprowadza się do transportu paszy ze zbiornika do koryt
bÄ…dz
autokarmników za pomocą instalacji składającej się z rur o średnicy na ogół od 38 mm do 60 mm.
Żywienie na mokro umożliwia zastosowanie pasz odpadowych takich jak:
- serwatka
- przetwory mleczarskie
- wywar
- młóto (słodziny)
- wytłoki owocowe i warzywne i inne.
Sposób żywienia na mokro wymaga koryt, których długość musi być dostosowana do liczby tuczników.
Fakt ten umożliwia zastosowanie normowanego żywienia, a to z kolei wpływa na mniejsze otłuszczenie i
lepsze wykorzystanie paszy.
Ćw. 2
Podstawowe dane fizjologiczne i hodowlane:
Wiek dojrzałości płciowej loszek i knurków 5-6 miesięcy
Wiek dojrzałości rozpłodowej loszek 7-9 miesięcy
Wiek dojrzałości rozpłodowej knurków 8-9 miesięcy
Długość ciąży (prośności) 115 -/+ 4 dni
Okres międzyrujowy 21 dni
Czas trwania rui 2-3 dni
Najkorzystniejszy czas zapłodnienia 24-36 h od początku rui
Skuteczność krycia naturalnego 75-90%
Skuteczność sztucznego unasienienia 70-85%
Czas trwania porodu 2-7 godzin
Okres wychowy prosiÄ…t przy matkach:
- odłączanie wczesne 28-35 dni
- odłączanie tradycyjne 42-56 dni
Liczebność miotu przy urodzeniu:
- lochy pierwiastki 7-12 sztuk
- lochy wieloródki 8-16 sztuk
Straty prosiąt do odłączenia (mioty zdrowe) 10-30%
Wystąpienie rui po odłączeniu miotu 4-11 dni
Temperatura ciaÅ‚a lochy 38,8 +/- 0,3 °C
Temperatura ciaÅ‚a prosiÄ…t 39,3 +/- 0,3 °C
Stado podstawowe  remont stada:
Czynniki determinujÄ…ce selekcjÄ™ loch stada podstawowego:
- kontuzje  urazy kończyn, technopatie
- powtarzanie rui, długi okres międzyrujowy
- niska plenność  poniżej 12 prosiąt w miocie
- niska masa ciała prosiąt w dniu porodu
- mała ilość prosiąt żywo-urodzonych w miocie
- małą ilość prosiąt w dniu odsadzenia, czyli odchowanych (przejmuje się, że do odsadzenia straty nie
powinny
przekraczać 10%)
- niska cykliczność  poniżej 2,3 cyklu w roku
- wiek samic
- nieczynne sutki, wrzody wymienia
Sposoby remontowania stada loch:
- zakup loszek z gospodarstw zajmujÄ…cych siÄ™ ich produkcjÄ…  hodowle zarodowe
-  chów satelitarny , czyli hodowanie loszek we własnym gospodarstwie w oparciu o lochy stada
podstawowego i
genetykÄ™ dostarczanÄ… poprzez porcje inseminacyjne lub knury
Loszki doskonale wyselekcjonowane to:
- loszki bez wad anatomicznych, idealne eksterierowo
- z dobrze ukształtowanym wymieniem
- z satysfakcjonującą ilością sutków  minimum 14 (po 7 w rzędzie)
- wysokim statusie zdrowia
Optymalne warunki loszki remontowej wprowadzanej do sektora  rozrodu :
- wiek powyżej 230 dni życia
- masa ciała powyżej 130 kg
- długość pochwy powyżej 25 cm
- regularne odstępy międzyrujowe  21 dni (+/- dni)
- krycie/ inseminacja w trzeciej stymulowanej rui
Podstawowe zasady poprawnej stymulacji rui:
- samice umieszczane są w kojcach zbiorowych o obsadzie nie większej niż 6 sztuk
- knur  szukarek wprowadzany jest do klatki dwa razy dziennie  rano i wieczorem
- stosowane są prawidłowe zasady żywienia loszek oczekujących na ruję  wyższa dawka paszy oraz
dodatki paszowe
- światło o natężeniu 150 luksów jest emitowane przez co najmniej 16 h / dobę
- w okresach międzyrujowych samice przebywają w kojcach bez dostępu do knurów (jest to tzw. okres
wyciszenia)
10 wytycznych dotyczÄ…cych wprowadzenia i eksploatacji knura na fermie:
1. Knura po dostawie umieszczamy w obiekcie kwarantanny, na co najmniej 30 dni. W tym czasie
potwierdzamy:
 jego wysoki status zdrowotny wynikami serologicznymi
- badamy nasienie w wyspecjalizowanym laboratorium weterynaryjnym
- wykonujemy zabiegi profilaktyczne
2. Podczas kwarantanny knur musi oddawać nasienie przynajmniej raz na tydzień.
3. Właściwa eksploatacja knura w zależności od wieku:
- do 10 miesięcy  1 skok na tydzień
- 10-12 miesięcy  3 skoki na 2 tygodnie
- powyżej 12 miesięcy  2 skoki na tydzień
4. W warunkach fermowych 1 knur inseminacyjny obsługuje 150-175 macior.
5. Optymalne warunki utrzymania knura:
- kojec o powierzchni minimum 6 m2
- temperatura pomieszczenia 20°C
- wilgotność 60-75%
- oświetlenie sztuczne przez 12-14 h/dobę
- wypływ wody ze smoczka minimum 1 l/min
- wymiana powietrza 20-100 m3/h/knura
6. Higiena podczas pobierania i obróbki nasienia jest podstawą sukcesu w inseminacji.
7. Badanie morfologiczne i bakteriologiczne nasienia przeprowadza siÄ™ w wyspecjalizowanym laboratorium
weterynaryjnym, przynajmniej co 6 miesięcy.
8. W dniu pobierania nasienia ciepÅ‚ota wewnÄ™trzna knura nie może być wyższa niż 39°C.
9. Eksploatacja knura na fermie powinna trwać ok. 2 lata po tym okresie należy go wybrakować.
10. Porcja nasienia nie powinna zawierać mniej niż 2 mld plemników.
Ćw. 3
Zabieg kastracji bardzo młodych prosiąt szeroko stosowany jest na całym świecie w celu pozbycia się
nieprzyjemnego  zapachu knura . Zazwyczaj wykonywany jest bez żadnego znieczulenia, powodując ból,
cierpienie i stres u zwierzÄ…t. Komisja Europejska i Eurogroup for Animals, zrzeszajÄ…ca grupy zajmujÄ…ce siÄ™
dobrostanem i ochroną zwierząt w UE, intensywnie pracują nad rozwiązaniem, które położyłoby kres temu
procederowi.
Deklaracja, którą opracowano, jest dobrowolnym zobowiązaniem kluczowych stron w łańcuchu produkcji
wieprzowiny i gwarantuje, że po 1 stycznia 2012 roku kastracja chirurgiczna będzie odbywać się tylko ze
znieczuleniem kub narkozą, a po 1 stycznia 2018 roku nie będzie w ogóle wykonywana.
Optymalnym dla prosiąt między 2 a 9 dniem życia& & & & & & & & & .
Parametry zootechniczne tuczu:
- strefy odpasu
-ð strefy bytowej (legowiskowej) Grupowy kojec na gÅ‚Ä™bokiej Å›ciółce skÅ‚ada siÄ™ ze:
* Strefy odpasu.
* Strefy bytowej (legowiskowej).
Strefa odpasu jest usytuowana na wysokości 60 cm nad poziomem posadzki kojca. Wchodzi się do niej
betonowymi schodkami lub nachylonym podestem. Optymalne wymiary schodków to:
wysokość 10 cm,
szerokość 12 cm.