sożytniczych z Kliniką Chorób Koni, Psów i Kotów Wy-
transferu, higieny mleka i rozrodu zwierzÄ…t domowych , dzynarodowej Sesji Naukowej p.t.  Zaburzenia w rozrodzie
Polanica Zdrój 1998, s. 144. zwierząt wysokoprodukcyjnych , Polanica Zdrój 2003, s. 9.
dział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrod-
5. Noordhuizen J.P.T.M.: Veterinary monitoring for herd he- 22. LeBlanc S.: Field study of the diagnosis and treatment of
niczego, pl. Grunwaldzki 47, 50-336 Wrocław, e-mail:
alth, quality control and regulatory purposes. XXII World clinical endometritis in dairy cattle. Cattle Practice 2003,
Buiatrics Congress, Hannover 2002, abstract 52-197. 11, 95-102. [e-mail]
Wirusowe zapalenie tętnic koni  Equine viral arteritis  still actual disease
choroba wciąż aktualna
Adaszek A
., Winiarczyk S., Surma-Kurusiewicz K.,
Department of Epizootiology and Clinic
of Infectious Diseases, Faculty of Veterinary
A
ukasz Adaszek, Stanisław Winiarczyk, Katarzyna Surma-Kurusiewicz Medicine, University of Life Sciences in Lublin.
z Katedry Epizootiologii i Kliniki Chorób Zakaz
nych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Equine viral arteritis (EVA), caused by arterivirus, is
w Lublinie an acute, severe disease of the upper respiratory tract
of horses of all ages. Coughing is severe and edema
irusowe zapalenie tętnic (arteritis Wirus zapalenia tętnic koni (EAV) zo- of legs and ventral abdominal wall occurs. Clinical
Wvirosa equorum, equine viral ar- stał zaklasyfikowany do rodzaju Arterivi- signs include abortion, conjunctivitis with edema of
teritis  EVA) jest szeroko rozpowszech- rus w obrębie rodziny Arteriviridae nale- the conjunctiva, spasm of the eyelids and a profuse
nionÄ…, zakaz
nÄ… i zaraz
liwą chorobą koni żącej do rzędu Nidovirales (6). Podobnie discharge. Outbreak of EVA causes direct economic
(1, 2). W przeszłości była ona znana pod jak pozostałe wirusy z rzędu Nidovirales losses due to abortions and serious respiratory infec-
nazwą ostrej posocznicy, epizootycznego wirus zapalenia tętnic wyposażony jest tion in neonates leading to pneumonia and death.
lub zakaz
nego zapalenia tkanki Å‚Ä…cznej, w liniowy, niesegmentowany, pozytywnie Indirect losses result from the national and interna-
grypy koni oraz tzw. różowego oka (3, 4). spolaryzowany, jednoniciowy genomo- tional trade restrictions due to EVA virus infections.
Nazwa choroby i jej czynnika etiologicz- wy RNA, w którym na końcu 5 występu- The aim of this paper was to present clinical features,
nego wzięła swój początek od zmian histo- je gen replikazy (polimerazy), następnie pathogenesis and diagnostics of EVA in the context
patologicznych wywoływanych przez wi- geny niestrukturalne, a na końcu 3 geny of disease spreading prevention and control.
rus w warstwie środkowej tętniczek zaka- białek strukturalnych (6).
żonych zwierząt, charakteryzujących się Wirus może być przechowywany przez Keywords: EVA, diagnostics, control
zwyrodnieniem hialinowym (5). wiele lat w temperaturze poniżej  70°C,
Życie Weterynaryjne " 2008 " 83(9)
741
Prace poglÄ…dowe
bez znaczÄ…cej utraty zakaz
ności; w prób- notowano epizootii wirusowego zapalenia zapalenie jelit (11, 34). W czasie krycia
kach tkanek zamrożonych w  20°C zacho- tÄ™tnic, jednak pojedyncze przypadki choro- ogierem siewcÄ… wirusa zakażeniu ulega od
wuje żywotność ponad 5 lat. Preparaty lio- by są stwierdzane w dalszym ciągu, zarów- 85 do 100% klaczy (11, 31). Główne eko-
filizowane w temperaturze 37°C ulegajÄ… no w hodowlach amatorskich, jak i w reno- nomiczne i hodowlane straty w przebiegu
inaktywacji po upływie miesiąca, umiar- mowanych stadninach (23, 24). wirusowego zapalenia tętnic powodowa-
kowaną stabilność zachowując w tempera- Okres inkubacji choroby trwa 3 14 ne są ronieniami (5, 36) oraz wczesną re-
turze 4°C. Inaktywacja nastÄ™puje po roku, dni (6 8 dni po zakażeniu drogÄ… pÅ‚ciowÄ…). sorpcjÄ… zarodków (35). Poronienia wystÄ™-
natomiast w temp.  20°C mogÄ… przetrwać W ostrej postaci pojawia siÄ™ podwyższe- pujÄ… miÄ™dzy 3 a 11 miesiÄ…cem ciąży, pod
przez bardzo dÅ‚ugi okres. Dodanie pÅ‚odo- nie temperatury do 41°C, które może siÄ™ koniec ostrej fazy choroby lub na poczÄ…t-
wej surowicy bydlęcej do zawiesiny wiru- utrzymywać przez 1 9 dni. Ponadto obser- ku okresu rekonwalescencji. Po wprowa-
sa znacznie podwyższa jego miano po po- wuje się: utratę apetytu, depresję, obrzęk dzeniu zakażonego ogiera do stada ronie-
nownym uwodnieniu liofilizatu. We krwi kończyn, często prowadzący do sztywne- nia mogą wystąpić u 10% lub nawet 50
pobranej na EDTA wykazuje on nieznacz- go chodu, zapalenie spojówek, obrzęk po- 60% ciężarnych klaczy.
nie większą stabilność niż w hodowli ko- wiek z łzawieniem, nieżyt nosa, pokrzyw- Przypuszcza się, że istnieją trzy różne,
mórkowej. Dehydratacja znacząco obniża kę pojawiającą się na skórze głowy, szyi niewykluczające się wzajemnie, mecha-
czas przeżycia wirusa w próbce krwi. Wirus i tułowia, obrzęk tkanki podskórnej pod- nizmy powodujące poronienia na tle za-
zapalenia tętnic jest wrażliwy na środowi- brzusza, a zwłaszcza napletka i moszny lub każenia EAV. Doll (37) sugerował, że wy-
sko o niskim pH. W pH 3,0 jego miano za- gruczołu mlekowego, żółtaczkę oraz leu- dalanie płodu jest skutkiem śmiertelnego
kaz
ne spada o około 1 log ID50 w ciągu 30 kopenię (4, 11, 25, 26). Gorączka i leuko- zakażenia, a niepojawiającej się u klaczy
minut, a w ciągu 3 godzin o 2 3 log. Wy- penia są najczęściej obserwowanymi zabu- gorączki, toksemii i ogólnego osłabienia.
soka wrażliwość na eter, chloroform, de- rzeniami towarzyszącymi zakażeniu. Rza- Według Jonesa (38) poronienia związane
oksycholan i fosfolipazę C związana jest dziej stwierdza się objawy ze strony układu są z uszkodzeniem macicy i utrudnionym
z obecnością otoczki wirusa. Po zastoso- oddechowego, biegunkę, ataksję, wysypkę dopływem krwi do łożyska, spowodowa-
waniu detergentu Nonidet P-40 lub 1% Tri- grudkową na błonie śluzowej górnej war- nym układową martwicą naczyń. Coigno-
tonu X-100 dochodzi do zniszczenia struk- gi, powiększenie węzłów chłonnych żu- ul i Cheville (39) uważali, że ronienie wy-
tury nukleokapsydu (4). chwowych oraz obrzęk tkanki podskórnej stępujące w wyniku zakażenia wirusem
Wirus zapalenia tętnic koni jest zdol- w przestrzeni międzyżuchwowej i poni- zapalenia tętnic jest skutkiem zapalenia
ny do zakażenia pierwotnych i ciągłych li- żej mostka. Przebieg choroby jest cięż- macicy. Zmniejszenie dopływu krwi do ło-
nii komórek nerki, pochodzących od kota, szy u koni bardzo młodych i starych oraz żyska i płodu może wynikać z mechanicz-
chomika, konia, królika i świni, a także ko- u zwierząt osłabionych (27). Z niewielo- nego ucisku naczyń krwionośnych powo-
mórek jądra konia (7, 8, 9). Pierwszymi ma wyjątkami osobniki zakażone w spo- dowanego przez obrzęk mięśniówki ma-
zmianami cytopatycznymi w hodowlach sób naturalny wirusem powracają do zdro- cicy lub utraty napięcia tkanek związanej
komórkowych są zaokrąglenie, wakuoli- wia, nawet w przypadku niestosowania le- z mediatorami zapalnymi. Prawdopodob-
zacja oraz wzrost gęstości optycznej ko- czenia objawowego. Śmiertelne przypadki nie dodatkową przyczyną ronień jest ob-
mórek. Po obkurczeniu i rozpadzie jądra choroby są niezwykle rzadkie i były odno- niżenie produkcji progesteronu w następ-
komórkowego większość z nich ulega od- towywane jedynie wśród nowo narodzo- stwie uszkodzenia łożyska. Zmniejszenie
klejaniu od powierzchni naczynia (4). We- nych z
rebiąt, które padły w wyniku ostre- wytwarzania tego hormonu przez niedo-
dług norm opracowanych przez OIE izo- go śródmiąższowego zapalenia płuc oraz tlenione łożysko, połączone z miejscowym
lacja wirusa powinna być przeprowadzo- zwierząt w wieku kilku miesięcy dotknię- uwolnieniem prostaglandyn, może spowo-
na w hodowli komórek RK-13, LLC-MK2 tych szybko postępującym zespołem płuc- dować odwarstwienie się kosmówki. Zapa-
i VERO lub pierwotnej linii komórek ner- no-jelitowym (5, 28, 29). lenie naczyń i związana z tym zakrzepica
ki konia (10). Przez długi czas uważano, że zakaże- również mogą sprzyjać pojawieniu się nie-
Badania serologiczne dowiodły, że wi- nie wirusem zapalenia tętnic szerzy się dokrwienia, w wyniku czego może nastąpić
rusowe zapalenie tętnic koni spotykane wyłącznie drogą aerogenną za pośrednic- odklejenie kosmówki i wyparcie płodów.
jest w Europie, Ameryce Północnej i Po- twem zakaz
nego aerozolu wydzielin dróg W płodach uległych zakażeniu antygen
łudniowej, Afryce, Azji, a także Australii. oddechowych chorujących zwierząt (5). wirusa stwierdzany jest w nabłonku tro-
Częstość występowania zakażeń jest jed- Wyniki analiz przeprowadzonych podczas foblastu i mezenchymie potem w komór-
nak różna w poszczególnych krajach, gru- wybuchu choroby w Kentucky w Stanach kach płuc, makrofagach pęcherzykowych,
pach wiekowych i w obrębie ras koni. (4). Zjednoczonych w 1984 r. oraz dalsze bada- nabłonku grasicy i komórkach nabłonka
Pomimo szerokiego rozpowszechnienia nia epizootyczne dowiodły, że do zakaże- jelit (39, 40, 41). W wyniku naturalnego
wirusowego zapalenia tętnic koni, więk- nia dochodzi również przez kontakt płcio- i eksperymentalnego zakażenia wirusem
szość zakażeń ma przebieg subkliniczny wy (11, 14). Zakażenie wrażliwych klaczy podczas ronienia płody wydalane są ra-
(11). Wybuch epidemii uzależniony jest następuje najczęściej w czasie krycia na- zem z łożyskiem, co nie jest poprzedzone
od szczepu wirusa, jego dawki i patogen- turalnego lub inseminacji. Po kilkudnio- objawami zwiastunowymi (37).
ności, warunków środowiskowych, wieku wym okresie inkubacji, trwającym zwykle Rezerwuarem i głównym z
ródłem wi-
i indywidualnego stanu odporności zwie- 6 10 dni, u chorych koni wirus pojawia się rusa są ogiery  bezobjawowi siewcy (41),
rząt, a także od drogi zakażenia (12). w wydzielinach i wydalinach. Dalsze roz- u których wirus zasiedla i namnaża się
Najważniejszy i jednocześnie pierwszy przestrzenianie się zakażenia może zacho- w komórkach dodatkowych gruczołów
wybuch choroby zarejestrowano w 1953 r. dzić drogą kropelkową, obejmując wraż- płciowych (42, 43, 44, 45, 46). W wyni-
na farmie w Bucyrus, w stanie Ohio. Na- liwe klacze, ogiery, wałachy i z
rebięta (30, ku naturalnego zakażenia EAV od 30 do
stępne epizootie i wybuchy choroby odno- 31, 32, 33). Możliwe jest również zakaże- 55% ogierów staje się siewcami wirusa
towywano m.in. w Austrii (13), Polsce (5, nia śródmaciczne, gdy klacze ulegają za- (47, 48). Okres bezobjawowego nosiciel-
14), Niemczech (15), Szwajcarii, Włoszech, każeniu w końcowej fazie ciąży. U z
rebiąt stwa i siewstwa u ogierów waha się od
Holandii, Hiszpanii (16), Wielkiej Bryta- pojawia siÄ™ wtedy bardzo szybko postÄ™- kilku tygodni do kilku lat, a niekiedy na-
nii (17, 18, 19, 20, 21), Francji i Argenty- pujące nadostre śródmiąższowe zapale- wet do końca życia zwierząt (45, 48). Na
nie (22). W ostatnich latach w Polsce nie nie płuc oraz włóknikowo-martwicowe podstawie czasu utrzymywania się wirusa
Życie Weterynaryjne " 2008 " 83(9)
742
Prace poglÄ…dowe
w nasieniu wyodrębniono trzy kategorie wykazania serokonwersji lub wzrostu mia-
nosicielstwa: na przeciwciał. Testem zalecanym przez
1) krótkotrwałe, utrzymujące się od 2 do OIE, obowiązującym w obrocie między-
5 tygodni, po ostrym zakażeniu; narodowym końmi, jest odczyn seroneu-
2) średnio długotrwałe, utrzymujące się tralizacji (10).
od 3,5 do 7 lub 8 miesięcy, po ostrym W ostrej fazie wirusowego zapalenia tęt-
zakażeniu; nic koni do badań wirusologicznych uży-
3) długotrwałe, utrzymujące się przez co wa się wymazów lub popłuczyny z nosa
najmniej 11 lat (45). i gardzieli, a także kożuszka leukocytów
U ogierów zakażonych wirusem zapale- otrzymanego po odwirowaniu próbki krwi
nia tętnic może wystąpić przejściowe ob- pobranej na EDTA lub cytrynian sodu.
niżenie płodności ze spadkiem produkcji W przypadku poronienia materiałem do
nasienia (4). Podczas ostrej fazy zakaże- badań są tkanki płodu i łożyska. Przy okre-
nia, prawdopodobnie w wyniku hiper- ślaniu stanu nosicielstwa i siewstwa u ogie-
termii spowodowanej gorączką, wystę- rów badaniom poddaje się nasienie lub
puje obniżone libido oraz notuje się spa- przeprowadzana jest próba biologiczna na
dek koncentracji i aktywności plemników wolnych od wirusa klaczach (41). W celu
w ejakulacie (4, 11). wykrycia materiału genetycznego stosuje
HYDROPLUS
Podczas zakażenia następującego drogą się szybką i wysoce specyficzną technikę
PREPARAT WIELOELEKTROLITOWY
aerogenną już po upływie 24 godzin moż- RT-PCR, także jako alternatywną meto-
 NAWADNIAJ
CY
na wykazać obecność wirusa w nabłonku dę identyfikacji wirusa w nasieniu (55, 56,
oddechowym i makrofagach pęcherzy- 57, 58, 59). Technika RT-PCR okazała się
WSKAZANIA:
ków płucnych, a w ciągu 48 godzin od za- być swoistą i czułą metodą, umożliwiającą
ą uzupełnienie poziomu elektrolitów,
każenia może pojawić się on w regional- wykrywanie 1 TCID50/ml wirusa zapalenia
minerałów i energii
nych węzłach chłonnych i wydzielinach tętnic. Reamplifikacja produktu reakcji RT
Ä… redukcja reakcji stresowych
błon śluzowych. W 3 dniu po zakażeniu -PCR z użyciem starterów wewnętrznych
spowodowanych wysokimi
wirus ulega replikacji w śródbłonku na- pozwala na podwyższenie progu czułości
temperaturami, transportem
czyniowym i monocytach. Następnie tra- do 0,001 TCID50/ml (60). W ostatnim cza-
Skład: dekstroza, laktoza, glikol
fia do poszczególnych układów głównie sie coraz częściej w diagnostyce wiruso-
monopropylenowy, glicyna, gliceryna,
za pośrednictwem makrofagów. Efektem wego zapalenia tętnic używana jest meto- chlorek sodu, potasu, wodorotlenek
magnezu, aromat
uszkodzenia naczyń krwionośnych jest da real-time PCR (61). Ilość produktu po-
postępująca hipowolemia, rzadziej nato- wstającego w trakcie amplifikacji w czasie
miast obserwuje się zakrzepicę. Pomimo rzeczywistym określany jest na podstawie
MULTI DRINK
że destrukcja naczyń najbardziej widocz- pomiaru fluorescencji barwnika reportero- NAPÓJ POPORODOWY DLA KRÓW
na jest w mięśniówce tętniczek, to obja- wego użytej sondy, bez konieczności wy-
WSKAZANIA:
wy kliniczne są prawdopodobnie spowo- konywania rozdziału elektroforetycznego
ą uzupełnia poziom wapnia
dowane także martwicą naczyń żylnych produktów PCR. TaqMan RT-PCR jest
Ä… ogranicza ryzyko wystÄ…pienia
i limfatycznych. Powrót do zdrowia wiąże prostą i szybką metodą wykrywania wiru-
porażeń poporodowych
się w dużym stopniu z ich regeneracją, co sa w materiale biologicznym i w porówna-
Ä… regeneruje utraconÄ… energiÄ™
może trwać 2 miesiące. niu z konwencjonalną metodą RT-PCR wy-
zwiÄ…zanÄ… z porodem
Po 10 dniach od zakażenia następu- daje się mniej pracochłonna. Jest ona nie-
ą przyspiesza inwolucję dróg
je spadek miana wirusa we wszystkich zwykle użyteczna w badaniu dużej liczby
rodnych
narządach i tkankach, z wyjątkiem war- próbek, a zwłaszcza tam, gdzie istnieje ko-
Ä… redukuje stres zwiÄ…zany
stwy środkowej ściany małych tętniczek. nieczność określenia ilości wirusa.
z porodem
Ostatnim celem ataku wirusa jest nabło- Metoda PCR tak w wersji klasycznej,
Skład: chlorek wapnia, magnezu,
nek kanalików nerkowych, gdzie zarazek jak i w czasie rzeczywistym łączy w sobie
potasu, sodu, glukonian wapnia,
może utrzymywać się przez następne 2 szybkość z niezwykłą czułością i swoisto-
syrop glukozowy, gliceryna
tygodnie. Zakaz
ny wirus wykrywalny jest ścią uzyskiwanych wyników. Uważa się,
w większości tkanek do 28 dnia po zaka- że jest nie tylko uzupełnieniem urzędo-
żeniu (49, 50). wo uznanego badania wirusologicznego, PRO MAŚĆ
MAŚĆ PRZECIWZAPALNA
Objawy kliniczne ze strony górnych ale nawet stanowi dla niego alternatywę.
I PRZECIWBÓLOWA DO WYMION
dróg oddechowych, pojawienie się obrzę- Pomimo braku możliwości wykazania za-
ków, a także występowanie ronień w róż- kaz
ności wirusa metodą PCR, może ona
WSKAZANIA:
nych okresach ciąży nasuwa podejrzenie dawać odpowiedz
na pytanie, czy nasie-
ą obrzęki przed- i poporodowe oraz stany
wirusowego zapalenia tętnic koni. Nie- nie jest od niego wolne (59).
zapalne wymion u krów
mniej jednak rozpoznanie choroby po-
Skład: kamfora, salicylan metylu, parafina,
winno być poparte testami laboratoryj- Piśmiennictwo
stearynian glicerolu, metyl-paraben, propyl-paraben
nymi. Pomocne w postawieniu diagnozy
1. Glaser A.L., Chirnside E.D., Horzinek M.C., de Vries A.A-
mogą być charakterystyczne zmiany hi-
.F.: Equine arteritis virus. Theriogenology 1997, 47, 1275-
stopatologiczne w naczyniach (4). Osta-
1295.
teczne rozpoznanie wirusowego zapale- 2. Higgins A.: Equine viral arteritis. Vet. Rec. 1993, 132,
591.
nia tętnic opiera się o wyniki badań wi-
3. Golnik W., Cierpisz J., Tischner M., Mazur M.: Fetal de-
rusologicznych i serologicznych (51, 52,
ath and resorption during the course of equine viral ar-
teritis. Pol. J. Vet. Sci. 1998, 1, 37-38.
53, 54). Do badań serologicznych pobiera
4. Vries A.A.F., Rottier P.J.M., Glaser A.L., Horzinek M.C.:
siÄ™ krew na surowicÄ™ w ostrej fazie trwa-
Equine viral arteritis W: Virus Infections of Vertebrates/
ul. Targowa 41
ul. Targowa 41
nia choroby i 2, 3 tygodnie póz
niej, celem Virus Infections of Equines, Elsevier, 1996.
07-410 Ostrołęka
07-410 Ostrołęka
tel./faks 029 767 87 41
Życie Weterynaryjne " 2008 " 83(9)
743
e-mail: [e-mail]
www. j f ar m. pl
Prace poglÄ…dowe
5. Golnik W., Pawęska J.: Występowanie zakażeń wirusem 27. Piero F., Wilkins P.A., Lopez J.W., Glaser A.L., Dubo- with equine arteritis virus. Proc. 8th Int. Conf. Equine Inf.
zapalenia tętnic u koni z różnych stadnin. Medycyna Wet. vi E.J., Schlafer D.H., Lein D.H.: Equine viral arteritis in Dis. 1998, 432.
1991, 47, 505-506. newborn foals: clinical, pathological, serological, micro- 47. Timoney P.J., McCollum W.H., Roberts A.W., Murphy
6. Cavanagh D.: Nidovirales: A new order comprising Corona- biological and immunohistochemical observations. Equ- T.W.: Demonstration of the carrier state in naturally
viridae and Arteriviridae. Arch. Virol. 1997, 142/43, 629-633. ine Vet. J 1997, 29, 178-185. acquired equine arteritis virus infection in the stallion.
7. Hyllseth B.: A plaque assay of equine arteritis virus in 28. Frymus T.: Wirusowe zapalenie tętnic koni. Medycyna Res. Vet. Sci. 1986, 41, 279-280.
48. Timoney P.J.: Status of equine viral arteritis in Kentucky
BHK 21 cells. Arch. Inf. Virus. 1969, 28, 26-33. Wet. 1977, 33, 671-674.
8. Konishi S., Akashi H., Sentsui A., Ogata M.: Studies of 29. Michalska Z., Golnik W.: Wirusowe zapalenie tętnic koni for 1986. Vet. Rec. 1987, 120, 282.
49. MacLachlan N.J., Balasuriya U.B.R., Rossitto P.V., Hullin-
equine viral arteritis. Characterisation of the virus and (Equine Viral Arteritis EVA) u z
rebiÄ…t. Medycyna Wet.
ger P.A., Patton J.F., Wilson W.D.: Fatal experimental equ-
trial survey on antibody with Vero cells culture. Jap. J. 1993, 49, 15-17.
Vet. Sci. 1975, 37, 259-267.
30. Golnik W.: Wyniki badania serologicznego ogierów w kie- ine arteritis virus infection of a pregnant mare: immuno-
histochemical staining of viral antigens. J. Vet. Diagn. In-
9. McCollum W.H., Doll E.R., Wilson J.C., Johnson C.B.: runku zakażeń wirusem zapalenia tętnic koni. Medycyna
vest. 1996, 8, 367-374.
Propagation of equine arteritis virus in monolayer cultu- Wet. 2000, 56, 573-575.
50. McCollum W.H., Prickett M.E., Brayans J.T.: Temporal
res of equine kidney. Am. J. Vet. Res. 1961, 22, 731-734. 31. Golnik W., Sordyl B.: Spontaniczne zakażenia wirusem
distribution of equine arteritis virus in respiratory mu-
10. OIE: Equine viral arteritis. W: Manual of Standards for zapalenia tętnic koni u ogierów. Medycyna Wet. 2004, 60,
cosa, tissues and body fluids of horses infected by inha-
Diagnostic Tests & Vaccines for Terrestrial Animals, 2004, 630-633.
rozdział 2.5.10.
32. Golnik W., Pawęska J., Dzik W.: Badania dynamiki zaka- lation. Res. Vet. Sci. 1971, 12, 459-464.
11. Timoney P.J., McCollum W.H.: Equine viral arteritis. Vet. żeń wirusem zapalenia tętnic koni w stadninie koni. Me- 51. Fukunaga Y., Sugita S., Fujita Y., Nambo Y., Wada R., Ima-
gawa H.: Detection of virus in the semen of experimen-
Clin. North Am. 1993, 9, 295-309. dycyna Wet.1992, 48, 52-53.
12. Balasuriya U.B.R., Everman J.F., Hedges J.F., McKeirnan 33. Paweska J.T.: Effect of the South African asinine 94 stra- tally established carriers of equine viral arteritis. Proc. 8th
A.J., Mitten J.Q., Beyer J.C., McCollum W.H., Timoney in of equine arteritis virus (EAV) in pregnant donkey ma- Int. Conf. Equine Inf. Dis. 1998, 433.
52. Fukunaga Y., Wada R., Sugita S., Fujita Y., Nambo Y., Ima-
P.J., MacLachlan N.J.: Serologic and molecular characte- res and duration of the maternal immunity in foals. Ond.
gawa H., Kanemaru T., Kamada M., Komatsu N., Akashi
rization of an abortigenic strain of equine arteritis virus J. Vet. Med. 1997, 64, 147-152.
H.: In vitro detection of equine arteritis virus from se-
isolated from infective frozen semen and aborted equine 34. Wada R., Fukunaga Y., Kanemaru T., Kondo T.: Histopa-
minal plasma for identification of carrier stallions. J. Vet.
fetus. J.Am.Vet.Med.Assoc. 1998, 213, 1586-1589. thological and immunofluorescent studies on transpla-
Med. Sci. 2000, 62, 643-646
13. Nowotny N., Burki F.: Drei durch Virusisolierung aus cental infection in experimentaly induced abortion by
53. Go Y.Y., Wong S.J., Branscum A.J., Demarest V.L., Shuck
Pferdefeten ababgesicherte Equine Arteritis Virus (EAV) equine arteritis virus. J. Vet. Med. 1996, 43, 65-74.
K.M., Vickers M.L., Zhang J., McCollum W.H., Timoney
Aborte aus Gestuten mit unterschiedlichen Zuchtrassen. 35. Golnik W., Cierpisz J., Tischner M., Mazur M.: Fetal de-
P.J., Balasuriya U.B.: Development of a fluorescent-micro-
Berl. Munch. Tierarztl. Wschr. 1992, 105, 181-187. ath and resorption during the course of equine viral ar-
sphere immunoassay for detection of antibodies speci-
14. Golnik W., Pawęska J., Dzik W.: Ogier potencjalnym z
ró- teritis. Pol. J. Vet. Sci. 1998, 1, 37-38.
fic to equine arteritis virus and comparison with the vi-
dłem zakażenia wirusem zapalenia tętnic koni. Medycy- 36. Golnik W., Moraillon A., Golnik J.: Identification and an-
rus neutralization test. Clin. Vaccine Immunol. 2008, 15,
na Wet. 1991, 47, 459-461. tigenic comparison of equine arteritis virus isolated from
76-87.
15. Eichhorn W., Heilman M., Kaaden O.R.: Equine viral ar- an outbreak of epidemic abortion of mares. J. Vet. Med.,
54. Duthie S., Mills H., Burr P.: The efficacy of a commercial
teritis with abortions: serological and virological eviden- 1986, 33, 413-417.
ELISA as an alternative to virus neutralisation test for the
ce in Germany. J. Vet. Med. 1995, 42, 573-576.
37. Doll E.R., Bryans J.T., Wilson J.C., McCollum W, Crowe
detection of antibodies to EAV. Equine Vet. J. 2008, 40,
16. Monreal L., Villatoro A.J., Hooghuis H., Ros I., Timoney M.E.W.: Isolation of a filterable agent causing arteritis of
182-183.
P.J.: Clinical features of the 1992 outbreak of equine viral horses and abortion by mares. Its differentiation from the
55. Mankoc S., Hostnik P., Grom J., Toplak I., Klobucar I., Ko-
arteritis in Spain. Equine Vet. J. 1995, 27, 301-304. equine abortion (influenza) virus. Cornell Vet. 1957, 47,
sec M., Barlic-Maganja D.: Comparison of different mo-
17. Camm I.S., Thursby-Pelham Ch.: Equine viral arteritis in 3-41.
lecular methods for assessment of equine arteritis virus
Britain. Vet.Rec. 1993, 132, 615.
38. Jones T.C., Doll E.R., Bryans J.T.: The lesions of equine
(EAV) infection: a novel one-step MGB real-time RT-PCR
18. Newton J.R., Wood L.N., Castillo-Olivares F.J., Mum- viral arteritis. Cornell Vet. 1957, 47, 52-68.
assay, PCR-ELISA and classical RT-PCR for detection of
ford J.A.: Serological surveillance of equine viral arte- 39. Coignoul F.L., Cheville N.F.: Pathology of maternal ge-
highly diverse sequences of Slovenian EAV variants. J. Vi-
ritis in the United Kingdom since the outbreak in 1993. nital tract, placenta, and fetus in Equine Viral Arteritis.
rol. Methods 2007, 146, 341-354.
Vet. Rec. 1999, 145, 511-516 Vet. Pathol. 1984, 21, 333-340.
56. Stadejek T., Mittelholzer Ch., Oleksiewicz M.B., Paweska
19. Pleydell E., Wood J., Barker B.: Equine viral arteritis in 40. Piero F.: Diagnosis of equine arteritis virus infection in
J., Belák S.: Highly diverse type of equine arteritis virus
a gelding in the UK. Vet. Rec. 1999, 145, 54. two horses by using monoclonal antibody immunopero-
(EAV) from the semen of a South African donkey: short
20. Wood J.L.N., Chirnside E.D., Mumford J.A., Higgins A.J.: xidase histochemistry on skin biopses. Vet. Pathol. 2000,
communication. Acta Vet. Hung. 2006, 54, 263-270.
First recorded outbreak of equine viral arteritis in the Uni- 37, 486-487.
57 Piero F.: Equine viral arteritis. Vet. Pathol. 2000, 37, 287-
ted Kingdom. Vet. Rec. 1995, 136, 381-385.
41. Piero F.: Equine viral arteritis. Vet. Pathol. 2000, 37, 287-
296.
21. Wood J.L.N., Newton J.R. Serological study of equine viral 296.
58. Winiarczyk S., Zięba P.: Porównanie przydatności metody
arteritis in standardbreds in the UK. Vet. Rec. 1995, 136, 499. 42. Golnik W.: Wyniki badania serologicznego ogierów w kie-
RT-PCR i badania wirusologicznego w diagnostyce wiru-
22. Echeverria M.G., Pecoraro M.R., Galosi C.M., Etchever- runku zakażeń wirusem zapalenia tętnic koni. Medycyna
sowego zapalenia tętnic u koni. Medycyna Wet. 2005, 61,
rigaray M.E., Nosetto E.O.: The first isolation of arteritis Wet. 2000, 56, 573-575.
207 211.
virus in Argentina. Rev. Sci. Tech. 2003, 22, 1029-33. 43. Holoyak G.R., Giles R.C., McCollum W.H., Little T.V., Ti-
59. Winiarczyk S., Adaszek A
., Zięba P., Grądzki Z.: Metoda
23. Surma-Kurusiewicz K.: Wybrane zagadnienia z epidemio- money P.J.: Pathological changes associated with equine
PCR w diagnostyce wirusowego zapalenia tętnic koni.
logii wirusowego zapalenia tętnic koni. Praca doktorska, arteritis virus infection of the reproductive tract in pre-
Medycyna Wet. 2005, 61, 861-864.
Lublin 2005. pubertal and peripubertal colts. J. Comp. Path.1993, 109,
60. Zięba P.: Doskonalenie metod diagnostyki wirusowego za-
24. Larska M., Rola J.: Molecular epizootiology of equine 281-293.
palenia tętnic (EAV). Praca doktorska, Lublin 2002.
arteritis virus isolates from Poland. Vet. Microbiol. 2008, 44. Holoyak G.R., Little W.H., McCollum W.H, Timoney P.J.:
61. Balasuriya U., Leutenegger C., Topol J.B., McCollum W.H.,
127, 392-398. Relationship between onset of puberty and establishment
Timoney P.J., MacLachlan N.J.: Detection of equine ar-
25. Glaser A.L., Vries A.A.F., Rottier P.J.M., Horzinek M.C., of persistent infection with equine arteritis virus in the
teritis virus by real-time TaqMan reverse transcription-
Colenbrander B.: Equine arteritis virus: A review of cli- experimentally infected colt. J. Comp. Path. 1993, 109,
PCR assay. J. Virol. Methods. 2002, 101, 21-28.
nical features and management aspects. Vet. Quart. 1996, 29-46.
18, 95-99.
45. Timoney P.J., Klingeborn B., Lucas M.H.: A perspective
26. Winiarczyk S., Grądzki Z., Wołoszyn S., Pejsak Z., Żmu- on equine viral arteritis (infectious arteritis of horses).
dziński J., Gundłach J., Radzikowski A., Osek J.: Choroby Rev. sci. tech. off Inf. Epiz. 1996, 15, 1203-1208
Dr A
ukasz Adaszek, ul Głęboka 30, 20-612 Lublin, e-mail:
zakaz
ne zwierzÄ…t domowych z elementami zoonoz. Lu- 46. Wada R., Fukunaga Y., Fujita Y., Kondo T., Sugita S.: Infec-
blin 2000. ted genital tract cells type in stallions persistently infected [e-mail]
Firma ScanVet Poland poszukuje Przedstawicieli Regionalnych,
Właściciel ZLZ Vet Centrum
Lekarzy weterynarii, na rejony:
poszukuje lekarza weterynarii do pracy w gabinecie
WARSZAWA (mazowieckie)
weterynaryjnym na Pomorzu Zachodnim. Praktyka
POZNAC
(wielkopolskie)
z przewagą małych zwierząt.
SZCZECIN (zachodniopomorskie)
Oferuje: wynagrodzenie zasadnicze, prowizję od obrotów,
A
ÓDy
I KIELCE (łódzkie i świętokrzyskie)
pomoc w znalezieniu mieszkania.
Wymagania: doświadczenie zawodowe, prawo jazdy,
Mile widziane: doświadczenie w praktyce mieszanej,
telefon w miejscu zamieszkania, znajomość j.angielskiego
staż rzez
niany, obsługa USG, własny samochód.
Adres do korespondencji:
Al. Jerozolimskie 99 m.39 (kl.IV), 02-001 Warszawa
Zgłoszenia proszę kierować na adres:
Tel. [phone]; Fax [phone]; [e-mail]
[e-mail].
Fi rma zastrzega sobi e prawo odpowi edzi j edyni e na wybrane of erty
Życie Weterynaryjne " 2008 " 83(9)
744