Podstawy Socjologii
Według Urlicha Bega  Socjologia Ryzyka:
1) Obecnie produkcji bogactw towarzyszy społeczna produkcja ryzyka
2) Życie młodych staje się coraz bardziej ryzykowne
3) Następuje rozluz
nienie więzi społecznych
4) Występuje coraz większa swoboda, ale jednocześnie jednostka musi coraz częściej samodzielnie
podejmować decyzje, w związku z tym:
- przygotować się na podjęcie odpowiedzialności
- każdy musi być przygotowany, że jego życiowy plan się nie uda, życie ułoży się inaczej
Socjologia jako przedmiot i nauka badań, oraz jej miejsce wśród nauk
Socjologia  nauka humanistyczne, samodzielna (z założenia przyjmuje, iż człowiek jest istotą społeczną i nie
może żyć bez społeczeństwa).
Powstała i zaczęła rozwijać się od początku XIX w.
Socialis (łac.)  społeczeństwo
Logos (gr.)  nauka
Po raz pierwszy terminu  Socjologia użył (1837) August Kont (filozof)
Teoria  system twierdzeń uporządkowanych i sprawdzonych, bez sprzeczności.
Teodorre Abbel pisze, że twórcami teorii socjologii byli:
Max Weber
Emole Dorkhai
Georg Ziemmel
Charles Mortr Cooley
W drugiej połowie XIX w. Rozpoczęto badania empiryczne.
Socjologia ma charakter utylitarny.
Socjotechnika  inżynieria społeczna  nauka praktyczna, formułująca lub przygotowująca na podstawie
twierdzeń jak przez oddziaływanie społeczne osiągnąć zamierzone cele (sprawnie, efektywnie i tanio).
Teoria Socjologii  Jerzy Szacki  siłą socjologii jest nie abstrakcyjna doskonałość formalna budowanej przez
nią Teorii, lecz podejmowanie doniosłych teorii społecznych w sposób, choć trochę bardziej racjonalny niż
potrafi to zrobić myślenie potoczne.
Od XIX w. Rozwijają się badania empiryczne, które weryfikują poprzednie teorie socjologii.
Wyłaniały się szczegółowe subdyscypliny (dzisiaj jest ich ponad 30), takie jak: socjologia wsi; młodzieży;
sportu; ryzyka; ale także i np. życia roślin i życia zwierząt (w symbiozie z człowiekiem)  fito i zoosocjologia;
rodziny; prawa; patologii; stosunków społecznych.
Socjologia  interesuje się człowiekiem i jego aktywnością  nauka empiryczna, spokrewniona z psychologią,
filozofią i prawem, potrzebuje badań do weryfikacji teorii.
Teoria Socjologii  wyjaśnia nam procesy społeczne, oraz ukazuje istotę społeczną człowieka. Dowodzi, iż
człowiek jako istota społeczna, rozwija się tylko w stosunkach interpersonalnych.
Strona 1 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
Ludzie poczynając od pierwszych dni życia tworzą różnorodne społeczności  od rodziny do narodu. Żyją w
społeczeństwie bardzo zróżnicowanym. Występuje wiele stereotypów  Polska / Niemcy.
Złożone życie społeczne ludzi jest przedmiotem badań i zainteresowań socjologii. Jej badania dotyczą jednak
również innych gatunków.
W każdej z nauk społecznych badacze zastanawiają się nad ludzkimi potrzebami i poczynaniami.
Socjologia ma swoją perspektywę badawczą, warsztat poznawczy i metodologię badań.
Socjologia jest naukowym badaniem ludzkich problemów  zarówno jednostek, jak i grup społecznych.
Socjologia  dzieli się na wiele działów i subdyscyplin: ogólne i subdyscypliny :&
Socjologia ogólna formułuje twierdzenia ogólne dotyczące prawidłowości wykraczających poza określoną
dziedzinę życia społecznego.
Do jej zadań należą także badania nad metodami analiz (metodami badawczymi).
Socjologia Ogólna przygotowuje grunt, na podstawie którego tworzy się teoria.
Wyróżnia się:
a) teorię struktur społecznych  dotyczy form więzi grup społecznych
b) teoria zmian społecznych  dotyczy zachowań jednostek i grup społecznych
Tradycje socjologii w Polsce:
Socjologia zaczęła się rozwijać dopiero po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Powstały 3 szkoły:
" poznańska  prof. Florian Zawadzki
" warszawska  prof. Ludwik Krzywicki
" lwowsko-warszawska  prof. S. Czarnowski i S i M Ossowscy
W 1920 roku założono Polski Instytut Socjologii.
Zaczęto wydawać wiele periodyków socjologicznych, np. Przegląd Socjologiczny.
Jednak potem komuniści uznali socjologię za naukę burżuazyjną, i zakazano jej uprawiania.
Zmiana nastąpiła dopiero po XX zjez
dzie KPZR (razem z wieloma innymi przemianami).
Podstawowe metody badań socjologicznych:
1) eksperyment
2) obserwacja
3) wywiad socjologiczny
4) badanie ankietowe oraz metody doboru próby
5) technika badań socjologicznych
Na gruncie Socjologii podstawowymi metodami badawczymi są metody od 1 do 4. Metody badawcze służą
doświadczalnej i praktycznej analizie zjawisk społecznych, i są one niezbędne do tworzenia i rozwoju teorii.
Ad 1) Eksperyment: to złożony czynność badawcza polegająca na wpływaniu na obserwowane (badane)
zjawisko, zmieniając w sposób kontrolowany warunki, aby sprawdzić czy i jakie zmiany w tym zjawisku przy
danych zmiennych warunkach jego występowania, występują. Bada przyczyny i skutki.
Strona 2 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
Eksperymenty w Socjologii dzielimy na laboratoryjne i terenowe.
Ad 2) Obserwacja: w odróżnieniu od przypadkowo dokonywanych spotkań ma udzielić odpowiedzi na z góry
ustalone pytania. Obserwacji podlegają zewnętrzne zachowania ludzi oraz rezultaty tych zachowań.
Obserwacje są zewnętrzne (badany  obserwator) lub uczestniczące (badacz wtapia się na przykład w grupę
którą bada i w związku z tym może dokładnie obserwować dane zachowania).
Ad 3) Wywiad socjologiczny: nie wszystko co interesuje socjologa można zbadać ankietą, obserwacją lub
poprzez eksperyment: np. uczucia, motywację itp. Aby uzyskać dane o takich zjawiskach jak np. wyobrażenia,
uczucia, motywacje, należy skorzystać z wywiadu, czyli swoistej rozmowy kierowanej między co najmniej
dwoma osobami. Nie jest to jednak zwykła konwersacja, tylko rozmowa, poprzez którą badacz chce uzyskać od
respondenta odpowiedzi na ustalone pytania. W czasie rozmowy można nagrywać odpowiedzi i np. notować
spostrzeżenia o np. emocjach, zmianach zachowania itd.
Wywiad jest jedną z najbardziej elastycznych ale też i najbardziej wnikliwych metod badań. Wyróżnia się:
1) wywiady ustne
2) wywiady pisemne  mają charakter scenariusza pisemnego
3) wywiady skategoryzowane  przygotowane według scenariusz pytań i określonego problemu
4) wywiady nie skategoryzowane  mają charakter luz
nej rozmowy, zadaje się rutynowe pytania
5) w jawne  przedstawia się problem i prosi o odpowiedz

6) wywiady ukryte badacz tak kieruje rozmową, że nie ujawnia celu rozmowy (np. metody policyjne)
7) wywiad zbiorowy
8) wywiad indywidualny
9) wywiad panelowy  dyskusja ogólnodostępna na określony temat  zaprasza się ekspertów oraz
specjalistów znających temat
Polska ma duże osiągnięcia w doskonaleniu metod i badań. Mówi się wręcz o polskiej specyfice badań.
Socjolog bada rzeczywistość społeczną, a szczególnie: zjawiska i procesy społeczne; instytucje społeczne;
zbiory i zbiorowości.
" zbiory i zbiorowości społeczne  mniejsze i większe grupy, klasy społeczne
" instytucje zajmujące się człowiekiem  np. rodzina, szkoła, kościół, wiezienie
" procesy społeczne  rozmaite przebiegające po sobie regularnie wzajemnie warunkujące się
przeobrażania w różnych tworach społecznych lub w życiu danego społeczeństwa
" zjawiska społeczne  wszelkie uzewnętrznione i masowe wytwory współżycia i wzajemnego
oddziaływania ludzi na siebie: np. moda, zainteresowania, opinie, alkoholizm.
Cel badań empirycznych socjologii  naukowe poznanie rzeczywistości społecznej, ale nie jest to cel jedyny.
Jest nim także kształtowanie rzeczywistości społecznej, kreowanie zachowań społecznych, eliminowanie
negatywnych zjawisk ( np. samobójstw, niżu demograficznego, itd. )
Efektem przeprowadzonych badań teoretycznych oraz praktycznych są twierdzenia o charakterze:
a) diagnostycznym  które orzekają o istniejącym stanie faktycznym badanego zjawiska
b) terapeutyczne  które dają odpowiedz
na pytanie jak doprowadzić do określonych przekształceń i zmian
Proces badawczy (musi być przygotowany) jest niezwykle złożony. Aby był efektywny musi być starannie
przygotowany. Przez przystąpieniem do badania musi być przygotowany plan/projekt badań:
1. ustalenie celu badawczego  dokładnie co chcemy badać, jego specyfikę, oraz ustalenie aspektów
poznawczych i praktycznych
2. sformułowanie hipotez do zweryfikowania poprzez badania
3. określenie danych potrzebnych do weryfikacji hipotez
4. ustalenie populacji jaką trzeba zbadać aby uzyskać dane
Strona 3 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
5. określenie technik, zasad weryfikacji i metod prowadzenia badań
6. sporządzenie harmonogramu
7. sporządzenie kosztorysu
----------------------------- dopisane 2004-04-26 -----------------------------
Ad 4) Badanie ankietowe oraz metody doboru próby:
Badania ankietowe  stanowią najbardziej popularną metodę badań, umożliwiają badanie bardzo licznych
zbiorowości. Jest to swoisty typ wywiadu pisemnego na dany temat, np. referendum, ankieta na temat danego
produktu, problemu, procesu społecznego, w którym istotną rolę odgrywa ankieta. Ankietę opracowuje badacz,
a wypełnia badany. Ankieta z reguły jest bardzo oszczędna jeśli chodzi o ilość pytań ze względu na środki czas
potrzebne do jej wypełnienia. Ankietę w przeciwieństwie do kwestionariusza, wypełnianego przez badacza
podczas wywiadu ustnego, wypełnia respondent. Do zadań badacza należy:
" opracowanie stosownej ankiety
" wybór grupy oraz liczby respondentów
" rozprowadzenie ankiet
" opracowanie wyników
W badaniu ankietowym najważniejsza rola przypada ankiecie, dlatego od solidności jej przygotowania zależą
wyniki. Ankiety najczęściej mają charakter anonimowy (jest to ich cecha wyróżniająca), przez co są one
wypełnianie bardziej szczerze i otwarcie.
Sposoby rozpowszechniania ankiet:
" ankiety środowiskowe  rozprowadzane bezpośrednio przez ankietera wśród respondentów
" ankiety prasowe  rozprowadzane na łamach prasy  gazet i czasopism
" ankiety dołączane do gazet i czasopism w formie wkładek
" ankiety pocztowe  rozprowadzane za pośrednictwem poczty na konkretne adresy
Obok zalet (prostoty, obiektywności, możliwości badania dużych grup) ankiety mają także wady:
" w wywiadzie ustnym można oprócz pytań obserwować stan emocjonalny badanego
" w każdej zbiorowości jest niewielki odsetek ludzi nie rozumiejących pytań
Badania ankietowe stworzył George Gallup (Amerykanin). Specjalizował się on w sondażach preferencji
wyborczych: po analizie zachowań przedwyborczych mógł określić praktycznie w 100 % kto zostanie wybrany
na prezydenta.
Od roku 1958 działa w Polsce OBOP  Ośrodek Badań Opinii Publicznej. Bada preferencje Polaków,
przeprowadza ankiety, sondaże przedwyborcze itp. itd.
Od roku 1982 istnieje przy rządzie CBOS  Centrum Badań Opinii Społecznej.  między innym przeprowadza
ankiety, bada procesy społeczne, dokonuje oceny decyzji ... itd.
W badaniach ankietowych ważne są tak zwane próbki badawcze lub reprezentacyjne.
" Kwotowa  proporcjonalna do danych klas, grup społecznych czy całego społeczeństwa  np. dla 38
milionów Polaków grupą reprezentatywną adekwatną dla całego kraju jest 1380 osób
" Losowa
Strona 4 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
Stratyfikacja społeczna
" Wymiary stratyfikacji
" Przyczyny stratyfikacji
" Badania nad stratyfikacją społeczną
" Klasy, warstwy i grupy społeczne
Stratyfikacja  (łac. Stratum czyli warstwa)  uwarstwienie, rozwarstwienie, zróżnicowanie, podział
społeczeństwa, zróżnicowanie klasowo-warstwowe.
Stratyfikacja społeczna jest kluczem do zrozumienia problemów i procesów zachodzących w społeczeństwie.
Występuje od początku występowania społeczności.
Kiedyś stratyfikacja determinowana była majątkiem lub urodzeniem. Już Arystoteles w IV wieku p.n.e. widział
przyczyny stratyfikacji w niesprawiedliwym podziale bogactw.
Stratyfikacja  podział na grupy społeczne, co daje określoną pozycję społeczną  prowadzi do uzależnienia od
siebie (lub bycia uzależnionym) pewnych grup i ustalenia relacji między nimi.
Przejście z jednej klasy do drugiej określane jest jako awans społeczny lub degradacja.
Podział stratyfikacyjny zmienia się w miarę upływu czasu.
Obecnie stratyfikacja występuje na podstawie posiadanych własności i środków produkcji, podziału pracy,
posiadanego majątku i władzy, warunków socjalnych.
Obecnie dawne tradycje podziału stratyfikacyjnego odchodzą w zapomnienie (np. typowy podział na chłopa i
szlachtę)  tracą całkowicie znaczenie, a na pierwszy plan wychodzi przede wszystkim posiadany majątek,
znacznie mniej pochodzenie  z reguły pochodzie z wyższych warstw społecznych daje lepszy start. Ważną
rolę w tej chwili ma również przynależność etniczna oraz religijna.
Dekompozycja stratyfikacji społecznej  występuje, gdy jednostkę szacuje się wysoko ze względu na jeden
czynnik stratyfikacyjny a zdecydowanie niżej na drugi.
Dla przykładu  nowobogadzki właściciel warsztatu samochodowego, wysoko oceniany za wielkość
posiadanego majątku, a nisko ze względu na wykształcenie.
Stratyfikacja społeczna to nie to samo co podział społeczny  jest to zróżnicowanie społeczeństwa jako całości
(pod wzgl. Prestiżu, dochodu, & .), natomiast podział społeczny, to różnice klasowo-warstwowe. Różnice
między dużymi grupami społecznymi prowadzą często do spięć, konfliktów.
Klasy i warstwy
Przynależność do klas i warstw nie jest sformalizowana, a głównym kryterium jest czynnik ekonomiczny.
Wszystkie inne podziały są pochodnymi podziału społecznego.
Wykład z 9 maja 2004
Klasa  pewna wielka zbiorowość społeczna odróżniająca się od innych interesem ekonomicznym.
POLSKA:
Przed wojną wyróżniano 3 klasy
Strona 5 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
 - Obszarnicy (ziemianie)
- Burżuazja (kapitaliści)
- Robotnicy (fizyczni)
Po II Wojnie pod wpływem rozprzestrzeniającego się socjalizmu chciano utworzyć społeczeństwo bezklasowe,
postępowała nacjonalizacja (upaństwawianie własności prywatnej), która miała na celu wyeliminowanie klas
obszarników i burżuazji.
Warstwy: spółdzielcy, sprzedawcy uliczni, rządzący ( inteligencja )
Warstwa jako kategoria socjologiczna oznacza:
1. Zbiór ludzi (w sensie statystycznym, czyli zbiorowość wyodrębniona spośród innych,
na podstawie tego, że znajdują się na podobnej pozycji w stosunku do jakiejś cechy
społecznej (zarobków, wykształcenia, pracy, & ))
2. zbiorowość świadoma swojej odrębności i wytwarzająca zasady podkreślające tę
odrębność. W tym przypadku warstwa nie jest sztuczną konstrukcją badacza, lecz
istnieje w danym środowisku. ( policja, lekarze, żołnierze& ) .
Grupa społeczna  to pewna liczba osób (najmniej 3) powiązanych systemem stosunków uregulowanych przez
instytucje, posiadających pewne wspólne wartości oraz oddzielonych od społeczeństwa wyraz
ną zasadą
odrębności.
Grupę można podzielić wg. różnych zasad:
" duże (Naród)  małe (rodzina, ..)
" formalne (klasa szkolna, ..)  nieformalne (klika, przyjaciele, ..)
" pierwotne (rówieśnicy, & )  wtórne (wykonywana praca, ...)
Wyróżnić należy, również postawy alienacji i izolacji społecznej (szkolny lizus, donosiciel, czarna owca, & )
Wykład z 16 maja 2004
Kultura i zmiany w życiu kulturalnym społeczeństwa
1) kultura narodowa i jej rola w życiu człowieka
2) powstanie i rozwój kultury narodowej
3) typy kultur
4) kultura narodowa
5) życie kulturalne społeczeństwa i jego zróżnicowanie
6) co to znaczy być kulturalnym
Kultura jest podstawą bytu i świadomości. Towarzyszy nam już od narodzin.
Kultura  jest to pojęcie wieloznaczne. W 1944 dwaj socjologowie zebrali 161 definicji słowa kultura, jednak
obecnie tych definicji jest już ponad 2500 np.:
kultura jako wytwór, czyli wszystko co nie jest stworzone przez naturę
łac. Culture  to co się pielęgnuje  też w sensie kultura uprawy roślin
kultura bycia  życie według kodeksów, praw, uregulowań prawnych, kodeksu moralnego
dorobek artystyczny
ale też na przykład kultura zachowania zwierząt (np. czy pies nie gryzie sąsiada)
W socjologii kultura ma dwa znaczenia
Strona 6 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
a) w ujęciu szerszym kultura to wszystko to, co jest wytworem duchowym lub materialnym człowieka, w
przeciwieństwie do tworów natury
b) węższym  wszystko to, co jest traktowane jako wartość przez ludzi z danego środowiska  wartość
kulturowa pewnego kręgu społecznego
Według Jana Szczepańskiego, polskiego socjologa, kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej
materialnej i niematerialnej, wartości i uznanych sposobów postępowania, przekazywanych innym zespołom
oraz następnym pokoleniom - jest to po prostu dorobek cywilizacyjny.
Pojęcie 'kultura' wprowadził w 1871 roku Edward Tailor w dziele "Kultura Pierwotna". Według niego
kultura to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne
umiejętności i przyzwyczajenia nabywane przez człowieka jako członka społeczeństwa i przekazywane innemu
człowiekowi.
Skrajne ujęcie istoty kultury przedstawił np. Zygmunt Freud (żyjący w latach 1856 - 1936), prekursor badań
nad ludzkimi nerwicami. Twierdzi on że kultura to ludzki wytwór zdeterminowany życiem biologicznym
człowieka. Człowiek z natury nie ma motywacji do pracy, ponadto człowiek w swoim postępowaniu nie kieruje
się rozumowaniem racjonalnym, lecz popędami. Dopiero dzięki kulturze, a w szczególności różnym nakazom i
zakazom, które wpływają na charakter, ludzie mogą ze sobą współpracować jako rodzina, społeczeństwo itd.
Te nakazy i zakazy tłumią popędy, co jest o tyle niedobre, że unieszczęśliwia człowieka. Jeżeli w takim razie
jednostka znajdzie w środowisku, ale też i w kulturze coś, co sprawia jej przyjemność, nieszczęście
zastępowane jest celem, sensem bycia i rodzi się szczęście.
W tym ujęciu kultura, to wytwór ludzki, o charakterze restrykcyjnym, ograniczającym wolność jednostki i
narzucającym określone normy i wzorce zachować.
Według Bronisława Malinowskiego kultura to zespół, system zwyczajów, który służy do zaspokajani potrzeb
człowieka. Kultura ułatwia egzystencję, kształtuje określony sposób postępowania.
Typy kultur
1) kultura narodowa
2) kultura masowa
3) podkultura (subkultura)
4) kontrkultura
5) kultura symboliczna
Ad 1) kultura narodowa
Odgrywa olbrzymią rolę w dziejach państw i narodów. Jest to część świadomości narodowej. Kształtuje
więz
narodową.
Kultura narodowa jest to całokształt wytworów materialnych i niematerialnych, zwyczajów i norm
społecznych ludzi mieszkających na terytorium danego państwa. Dzieje i historia wpływają na kulturę
państwa. Dzięki kulturze naród może przetrwać, nawet nie posiadając własnego terytorium - pozwala
trwać.
Kultura narodowa to tzw. skarbnica dorobku narodowego.
Wartości polskiej kultury narodowej (badania z 2000 roku, wyniki od najważniejszych dla badanych)
a) wolność i niezależność
b) szczęście rodzinne i udane dzieci
c) czyste sumienie
Strona 7 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
d) prawdziwa przyjaz
ń
e) praca którą się lubi
f) powszechny szacunek
poniżej odpowiedzi ważna dla mniej, niż połowy respondentów
g) duże zarobki
h) obcowanie z przyrodą
i) powodzenie w miłości i w seksie
j) dobrze urządzone mieszkanie
k) wykształcenie
l) książki
m) nauka i praca naukowa
n) pomoc innym
o) podróże
p) dobre jedzenie i picie
q) teatr i koncerty
Polacy przywiązują większe znaczenie do wartości emocjonalno - narodowych, niż do wartości
intelektualnych
Ad 2) Kultura masowa
Kultura masowa to kultura wolnego czasu. Upowszechnia się za pomocą masowych środków przekazu,
takich jak radio i telewizja. Nie można kultura masowej utożsamiać z kulturą narodową - nie wszystko
co niesie ze sobą kultura narodowa, może przekazać kultura masowa.
Kultura masowa obejmuje:
informacje
obrazy
utwory muzyczne
przekazywane przez nośniki, na przykład telewizję.
Kultura masowa to fenomen XX wieku
Terminu użył po raz pierwszy w 1944 roku profesor McDonald.
Kultura masowa - wolnego czasu - przeciętny Polak ma do dyspozycji od 3.5 do 5 godzin wolnego
czasu dziennie.
Ad 3) Subkultura
Subkultura - często neguje kulturę, sprzeciwia się jej, jednak również występuje na przykład subkultura
studencka, wojskowa, folklor małych miasteczek.
W każdym środowisku istnieją grupy, które nie akceptują zastanego porządku. Występują np. w
środowiskach studenckich, ale także w wojsku, w więzieniach, wśród lekarzy czy kleru itd.
Subkultury wyróżniają się swoistymi normami i zachowaniami społecznymi. Subkultura zawiera
najczęściej pewne elementy kultury masowej i narodowej, ale tworzona jest w sposób spontaniczny,
jako reakcja, najczęściej pokazanie niezadowolenia, na sytuacje i zdarzenia.
Ad 4) Kontrkultura
Kontrkultura właściwa jest małym zbiorowością, grupom sprzeciwiającym się powszechnie uznawanym
normom społecznym.
Ad 5) Kultura symboliczna
np. krzyż, książka - wytwory mające znaczenie symboliczne
Strona 8 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02
Kultura narcyzmu - powstała w latach 60 w Ameryce - zapatrzenie w siebie, egoizm. Zaangażowanie w
sprawy innych tylko w momencie, gdy da to jakieś korzyści.
W kulturze uczestniczy każdy i styka się z nią na trzech płaszczyznach:
1) przyswajanie sobie kultury masowej
2) przyswajanie sobie treści książek, filmów, koncertów
3) tworzenie i przyswajanie sobie określonych wzorców zachowań
Co to znaczy być człowiekiem kulturalnym
Człowiek dzięki kulturze staje się lepszym.
Odpowiedzi na to pytanie można szukać:
1) na podstawie teorii
2) na podstawie badań empirycznych
Dla większości człowiek kulturalny to posiada następujące cechy:
1) umie zachować się odpowiednio do towarzystwa
2) dużo umie, dużo czyta, ładnie się wysławia
3) zna się na sztuce, uczestniczy w życiu kulturalnym
W płaszczyz
nie teoretycznej wyróżniono cechy:
1) uznanie za swoje najbardziej cenione społecznie zachowania, wartości, wzory i normy społeczne
2) dostosowanie zachowania do tych wzorów i wartości
3) umiejętność twórczego wykorzystania dorobku kulturalnego
4) dawanie przykładów
Istnieje kultura prawdy, kultura polityczna - to stosunek obywatela do prawa, uczestniczenie w życiu
politycznym kraju.
Socjologia wychowania i instytucja wychowawcze
wychowanie - proces społeczny, towarzyszy człowiekowi przez całe życie. Jest to czynność bardzo trudna i
złożona, ale i doniosła. Celem wychowanie jest przystosowanie człowieka do życia w społeczeństwie
zorganizowanym.
Role procesu wychowania:
1) zapewnienie ciągłości tradycji narodowej, religii i ideologii
2) rozwijanie uzdolnień i umiejętności
3) nauka rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w każdej zbiorowości
4) przygotowanie do aktywnego i kreatywnego uczestniczenia jednostki w życiu kulturalnym, religijnym i
społecznym
5) sprzyja rozwijaniu się pożądanych cech człowiek, kształtuje emocje i jego stosunek do innego człowieka
6) kształtuje nawyki kulturowe
Wychowanie musi przebiegać w określonych warunkach, w początkowych latach wśród rodziny, potem także
w szkołach, klubach, organizacjach takich jak: wojsko, kościół, środki masowego przekazu.
Strona 9 z 9
Mariusz Borowiec IZ2 01  Podstawy Socjologii  ostatnia aktualizacja 2004-05-31
Poprawki i uzupełnienia - Robert Pietranik IZ2 02