10 Planowanie żywienia w profilaktyce chorób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Halina Kutkowska

Planowanie żywienia w profilaktyce chorób
cywilizacyjnych 321[11].Z1.06

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Renata Danasiewicz
mgr inż. Anna Wachowicz

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Superczyńska

Konsultacja:
dr hab. inż. Henryk Budzeń

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[11].Z1.06
„Planowanie żywienia w profilaktyce chorób cywilizacyjnych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu dietetyk.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Charakterystyka chorób cywilizacyjnych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Błonnik i jego rola w prewencji chorób cywilizacyjnych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Ksenobiotyki i ich wpływ na organizm człowieka

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Składniki odżywcze o właściwościach przeciwutleniających w profilaktyce

miażdżycy i chorób nowotworowych

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Sól kuchenna. Wpływ na powstawanie nadciśnienia tętniczego i chorób

nowotworowych

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Przyczyny i skutki nadwagi, otyłości i cukrzycy. Planowanie żywienia

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Zasady profilaktyki żywieniowej w powstawaniu próchnicy zębów

i osteoporozy

5.7.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien opanować podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

ćwiczeń praktycznych,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektu.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych wielokrotnego
wyboru.

W tym rozdziale podano również:

−

plany testów w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcje dla nauczyciela,

−

instrukcje dla ucznia,

−

karty odpowiedzi,

−

zestawy zadań testowych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni należy bezwzględnie zwrócić uwagę na przestrzeganie

regulaminów, przepisów bhp i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych,
wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Z przepisami tymi należy zapoznawać uczniów
od początku trwania nauki i należy je bezwzględnie stosować.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

321[11].Z1

Podstawy fizjologii i żywienia

321[11].Z1.01

Charakteryzowanie funkcji narządów

organizmu człowieka

321[11].Z1.02

Zastosowanie żywności

do zaspokajania potrzeb organizmu

321[11].Z1.03

Planowanie żywienia odpowiednio

do potrzeb organizmu

321[11].Z1.04

Stosowanie zasad racjonalnego

żywienia

321[11].Z1.06

Planowanie żywienia w profilaktyce

chorób cywilizacyjnych

321[11].Z1.05

Określanie stanu odżywienia

człowieka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawową terminologią z zakresu anatomii i fizjologii człowieka,

−

stosować podstawowy zasób wiedzy z zakresu budowy i funkcji podstawowych
składników pokarmowych,

−

posługiwać się wiedzą o chorobach cywilizacyjnych,

−

charakteryzować główne procesy metaboliczne zachodzące w organizmie człowieka,

−

planować jadłospisy indywidualne i dla różnych grup ludności,

−

charakteryzować diety lecznicze,

−

planować jadłospisy zapobiegające chorobom cywilizacyjnym,

−

dobierać produkty i potrawy do poszczególnych diet,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się podstawową terminologią z zakresu anatomii i fizjologii człowieka,

−

zastosować podstawowy zasób wiedzy z zakresu budowy i funkcji podstawowych
składników pokarmowych,

−

posługiwać się wiedzą o chorobach cywilizacyjnych wyniesioną z lekcji biologii,

−

charakteryzować główne procesy metaboliczne zachodzące w organizmie człowieka,

−

interpretować zasady racjonalnego żywienia,

−

charakteryzować diety lecznicze,

−

określić wpływ zanieczyszczenia środowiska na jakość żywności,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:

Podstawy fizjologii i żywienia 321[11].Z1

Jednostka modułowa:

Planowanie

żywienia

profilaktyce

chorób

cywilizacyjnych 321[11].Z1.06

Temat: Choroby cywilizacyjne spowodowane złym odżywianiem.

Cel ogólny: Poznanie

wybranych

chorób

cywilizacyjnych

spowodowanych

złym

odżywianiem.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować

poszczególne

choroby

cywilizacyjne

spowodowane

złym

odżywianiem,

−

wymienić główne objawy i działania profilaktyczne,

−

podać parametry wyników badań określające stan zdrowia,

−

określić skutki niewłaściwego odżywiania organizmu,

−

określić cele żywieniowe WHO,

−

znaleźć informacje dotyczące działań profilaktycznych podejmowanych w celu
ograniczenia chorób metabolicznych,

−

podać zasady racjonalnego żywienia.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

metoda projektu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 3 osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tematy prezentacji (załącznik 1),

−

materiały piśmiennicze (kartki formatu A4, A1, pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką,

−

rzutnik multimedialny,

−

arkusze oceny projektu (załącznik 2).

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Podanie tematu.
3. Omówienie celów zajęć.
4. Losowanie kolejności prezentacji multimedialnych (przydzielonych w czasie poprzednich

zajęć).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczenia.
6. Rozdanie materiałów (załącznik 2).
7. Wykonanie ćwiczenia:

−

zespoły kolejno przedstawiają własne prezentacje komentując najważniejsze ich
zdaniem wiadomości,

−

pozostali uczniowie notują na arkuszach oceny projektu punktację każdego
wystąpienia,

−

liderzy grup prezentują krótką notatkę do zapisania w zeszytach,

−

nauczyciel w tym czasie zbiera arkusze oceny projektu,

8. Prezentacja wyników projektu i ich omówienie na forum grupy.

Zakończenie zajęć

−

nauczyciel prowadzi dyskusję dydaktyczną na temat lekcji zachęcając uczniów do
wyrażania własnych sądów,

−

nauczyciel podsumowuje wyniki oceny oraz przebieg całych zajęć, wskazując na
zaangażowanie uczniów i uzyskane efekty.

Praca domowa

Dokonaj pomiarów (wiek, wzrost, waga) członków rodziny potrzebnych do ćwiczeń na

następnych zajęciach.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

pogadanka z uczniami na temat atrakcyjności i przydatności zajęć prowadzonych metodą
projektu.

Załączniki do scenariusza

Lista wymienionych poniżej chorób może być poszerzona lub zmniejszona w zależności

od liczebności słuchaczy.

Załącznik 1

Lista tematów do prezentacji multimedialnych

1. Osteoporoza

Zalecenia:

−

czas 10 minut

−

przyczyny, objawy, profilaktyka,

−

zdjęcia przypadków,

−

dane liczbowe w Polsce i na świecie,

−

krótka notatka do zapisania.

2. Nadciśnienie tętnicze

Zalecenia:

−

czas 10 minut

−

przyczyny, objawy, profilaktyka,

−

zdjęcia przypadków,

−

dane liczbowe w Polsce i na świecie,

−

krótka notatka do zapisania.

3. Cukrzyca typu II

Zalecenia:

−

czas 10 minut

−

przyczyny, objawy, profilaktyka,

−

zdjęcia przypadków,

−

dane liczbowe w Polsce i na świecie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

krótka notatka do zapisania.

4. Nowotwory

Zalecenia:

−

czas 10 minut

−

przyczyny, objawy, profilaktyka,

−

zdjęcia przypadków,

−

dane liczbowe w Polsce i na świecie,

−

krótka notatka do zapisania.

5. Nadwaga i otyłość

Zalecenia:

−

czas 10 minut

−

przyczyny, objawy, profilaktyka,

−

zdjęcia przypadków,

−

dane liczbowe w Polsce i na świecie,

−

krótka notatka do zapisania.

Załącznik 2

Arkusz oceny projektu

Arkusz oceny projektu

Temat:

Uczestnicy projektu:
1.
2.
3.

Etapy do oceny

Wpisz punkty

od 0-3

Etapy do oceny

Wpisz punkty

od 0-3

Zgodność z tematem

Zachowany czas

Czytelność pokazu

Przyczyny choroby

Objawy choroby

Profilaktyka w chorobie

Zdjęcia zgodne z tematem

Dane liczbowe

Ogólne wrażenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:

Podstawy fizjologii żywienia 321[11].Z1

Jednostka modułowa:

Planowanie

żywienia

profilaktyce

chorób

cywilizacyjnych 321[11].Z1.06

Temat: Przyczyny i skutki nadwagi, otyłości i cukrzycy. Planowanie żywienia.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności planowania żywienia w leczeniu otyłości

i cukrzycy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić należną ilość składników pokarmowych do zastosowania w diecie,

−

wskazać zalety i wady proponowanych w poradnikach diet,

−

zaplanować prawidłową dietę dla danego typu cukrzycy i otyłości,

−

korzystać z dostępnych programów komputerowych (Dietetyk 2, Żywienie) do obliczania
wartości odżywczej i energetycznej alternatywnych diet.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja problemowa,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w parach.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

popularne czasopisma: ,,Tina”, ,,Poradnik domowy” itp.,

−

wydrukowane ze stron internetowych ,,cudowne” diety odchudzające i leczące cukrzycę,

−

prezentacja multimedialna pokazująca skutki otyłości, nadwagi i cukrzycy,

−

materiały piśmiennicze (kartki formatu A4, A1, pisaki),

−

komputer, drukarka, rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Powtórzenie wiadomości z poprzednich zajęć.
3. Podanie tematu.
4. Omówienie celów zajęć.
5. Przedstawienie prezentacji multimedialnej obrazującej przyczyny i skutki nadwagi,

otyłości i cukrzycy,

6. Podział na 2-osobowe grupy – losowanie.
7. Przydział stanowisk pracy i przygotowanych przez nauczyciela poradników oraz

wydrukowanych z Internetu diet.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Podanie treści ćwiczenia:

a) Korzystając z programu komputerowego oraz tabel składu produktów spożywczych

przeanalizuj otrzymane diety pod kątem zawartości składników odżywczych
i wartości energetycznej (Załącznik 1),

b) Zapisz uzyskane obliczenia na karcie ćwiczeń (Załącznik 1),
c) Zaproponuj prawidłową dietę dla wybranej przez ciebie osoby chorującej na

cukrzycę lub otyłość.

9. Omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczenia.
10. Rozdanie materiałów:

a) poradnik z dietą odchudzającą i dietą polecaną w cukrzycy,
b) karta ćwiczeń.

11. Wykonanie ćwiczenia:

−

uczniowie zapoznają się z materiałami,

−

uczniowie dokonują niezbędnych obliczeń i zapisują wyniki w karcie ćwiczeń,

−

uczniowie w grupach dokonują analizy pod kątem pokrycia zapotrzebowania na
analizowane składniki,

−

uczniowie opracowują własny jednodniowy jadłospis dla wybranej osoby chorującej
na otyłość lub cukrzycę,

−

omawiają aspekty zdrowotne stosowania polecanych diet.

11. Prezentacja wyników i omówienie błędów na forum grupy.

Zakończenie zajęć

−

nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć, wskazując na zaangażowanie uczniów
i uzyskane efekty.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

zaznaczając na skali punktowej uczeń dokonuje oceny zajęć (Załącznik 2).

Załączniki do scenariusza

Załącznik 1

Karta ćwiczeń

Pokrycie zapotrzebowania na

DIETA

Energię

Białko

Wapń

Żelazo

Cynk Wit. A

Wit. C

Uwagi

Odchudzająca

W cukrzycy

Zalecane wartości
danego składnika

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik 2

Zaznacz na skali:

stopień

zaangażowania

uczestników

współpraca

grupie

metody

prowadzący

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Charakterystyka chorób cywilizacyjnych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z wybranymi chorobami cywilizacyjnymi. Przygotuj krótką prezentację

multimedialną uwzględniającą przyczyny, skutki i działania profilaktyczne dotyczące jednej
z chorób.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji każdego ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach
2 osobowych (dobór grup na zasadzie losowania). Nauczyciel powinien dodatkowo
zaprezentować i omówić pokazy multimedialne i foliogramy. Wykonanie ćwiczeń przez
uczniów powinno być zakończone pogadanką podsumowującą, wskazaniem mocnych
i słabych stron.

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać jedną z opisanych w Poradniku dla ucznia chorób i przygotować na jej temat 10

minutową prezentację multimedialną,

2) uwzględnić przyczyny i skutki oraz aktualne dane liczbowe,
3) przedstawić i omówić prezentację na forum grupy,
4) dokonać oceny poprawności wykonanej prezentacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

metoda projektu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tematy prezentacji (załącznik 1),

−

materiały piśmiennicze (kartki formatu A4, A1, pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką,

−

rzutnik multimedialny,

−

arkusze oceny projektu (załącznik 2).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Sprawdź czy w Twojej rodzinie nie występuje nadwaga lub otyłość na podstawie

wskaźnika BMI.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeprowadzić wcześniej pomiary członków rodziny potrzebne do obliczeń,
2) przygotować tabele klasyfikacji masy ciała ze względu na BMI wg WHO,
3) dokonać wyliczeń według podanego wzoru,
4) wybrać i wypisać dane z tabel,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tabele klasyfikacji masy ciała ze względu na BMI wg WHO,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).

Ćwiczenie 3

Uzupełnij tabelę formułując wnioski dotyczące sposobu odżywiania a zachorowalnością

na choroby cywilizacyjne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nazwa choroby

metabolicznej

Objawy

Przyczyny

Wnioski

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia dotyczący chorób cywilizacyjnych,
2) wybrać 5 z przedstawionych chorób cywilizacyjnych i wypisać dane do tabeli,
3) sformułować wnioski,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z materiałami drukowanymi,

−

pogadanka,

−

dyskusja problemowa.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

tabele do uzupełnienia.

Ćwiczenie 4

Korzystając z aktualnych raportów WHO przedstaw i porównaj dane dotyczące

zachorowalności na choroby cywilizacyjne społeczeństwa polskiego. Wyciągnij wnioski
dotyczące przyczyn występowania chorób cywilizacyjnych w Polsce i wybranych krajach.

Wyszukaj programy profilaktyczne wprowadzane w celu ograniczenia występowania

chorób cywilizacyjnych. Dokonaj ich charakterystyki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia dotyczący chorób cywilizacyjnych,
2) wynotować nazwy i cele interesujących Cię programów profilaktycznych,
3) wziąć udział w dyskusji prezentując swoją wiedzę i własne sądy,
4) zanotować ustalone w trakcie dyskusji wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja problemowa.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały piśmiennicze,

−

komputer z dostępem do Internetu, rzutnik multimedialny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Błonnik i jego rola w prewencji chorób cywilizacyjnych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Posługując się tabelami wartości odżywczej wybierz, a następnie ułóż produkty według

ich malejącej zawartości błonnika pokarmowego. Wyjaśnij, które z nich i dlaczego można
zaliczyć do jego źródeł.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać na papierze produkty według ich malejącej zawartości błonnika pokarmowego,
2) posługując się danymi z tabeli 4 (Poradnik dla ucznia, s. 14) wymienić produkty

posiadające największą zdolność wiązania wody,

3) wypisać nazwy potraw, w których błonnik pokarmowy występuje w największych

ilościach,

4) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tabele wartości odżywczej,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).

Ćwiczenie 2

Oblicz, ile należy zjeść produktów bogatych w błonnik aby pokryć 20% zalecanych

dziennych ilości tego składnika dla dorosłego człowieka. Produkty wskazane przez
nauczyciela należy odważyć, aby przekonać się, jak wygląda wielkość obliczonych wcześniej
porcji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

uczniów powinno być zakończone pogadanką podsumowującą, wskazaniem mocnych
i słabych stron.

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować zalecone przez prowadzącego produkty,
2) obliczyć ile należałoby zjeść produktów bogatych w błonnik aby pokryć 20% dziennego

zapotrzebowania organizmu dorosłego człowieka,

3) odważyć wybrane produkty obrazując ich obliczone wcześniej porcje,
4) wybrać i zestawić odważone porcje produktów bogatych w błonnik tak, aby stanowiły

pokrycie dziennych zalecanych ilości tego składnika,

5) zapisać i zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

waga i wybrane produkty bogate w błonnik,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).

Ćwiczenie 3

Wypisz spożywane przez Ciebie produkty bogate w błonnik. Oblicz ile tych produktów

powinieneś zjeść dziennie, aby pokryły zalecane normy na spożycie błonnika. Jeśli to
konieczne zaproponuj modyfikacje swojej diety.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać spożywane przez Ciebie produkty bogate w błonnik,
2) wykonać obliczenia wskazujące jaka porcja poszczególnych produktów zapewni zalecane

dobowe pokrycie na błonnik,

3) korzystając z tabeli 6 w Poradniku dla ucznia spróbować określić działanie i wpływ na

organizm człowieka poszczególnych produktów zawierających te frakcje,

4) zapisać wyniki i sformułować wnioski,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie.

Ćwiczenie 4

Zaproponuj jednodniowy jadłospis stosowany w profilaktyce nowotworów jelita grubego

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować „Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych”,
2) sporządzić przykładowy jednodniowy jadłospis zapobiegający nowotworom jelita

grubego,

3) dokonać analizy jadłospisu,
4) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

„Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych”,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem (arkusz kalkulacyjny),

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Ksenobiotyki i ich wpływ na organizm człowieka

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z informacji zawartych na stronie internetowej www.dioksyny.pl wyjaśnij

wpływ ksenobiotyków, a w szczególności dioksyn na powstawanie chorób cywilizacyjnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia dotyczący ksenobiotyków,

poszerzyć go wiadomościami ze strony internetowej (aktualności),

2) przeczytać artykuł ,,Krótko o dioksynach” oraz obejrzeć prezentację zawierającą zdjęcia

chorych,

3) poszukać informacji dotyczących ,,afery kurczakowej w Belgii”,
4) zapisać informacje,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Sporządź listę znanych Ci ksenobiotyków. Korzystając z dostępnych materiałów ustal

jaki jest ich wpływ na organizm człowieka. Sprawdź czy WHO ustaliła dopuszczalne limity
ich dziennego spożycia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

uczniów powinno być zakończone pogadanką podsumowującą, wskazaniem mocnych
i słabych stron.

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować listę znanych ksenobiotyków,
2) wyszukać dane WHO dotyczące dopuszczalnego limitu spożycia dioksyn,
3) sprawdzić jakie skutki wywołuje w organizmie człowieka wysokie stężenie dioksyn,

mykotoksyn itp.,

4) uzupełnić ankietę i zapisać wnioski,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

rzutnik multimedialny.

Ćwiczenie 3

Zaplanuj swój jadłospis wykorzystując wiedzę o właściwościach amarantusa, wiesiołka

i PDP w tworzeniu własnych diet.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić właściwości amarantusa, wiesiołka i PDP,
2) wybrać receptury diet stosowanych w chorobach nowotworowych,
3) zaplanować na ich podstawie swój jadłospis,
4) skonsultować propozycje z nauczycielem,
5) zaprezentować i omówić wnioski na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

receptury kilku diet stosowanych w chorobach nowotworowych,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4.

Składniki odżywcze o właściwościach przeciwutleniających
w profilaktyce miażdżycy i chorób nowotworowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z przygotowanych przez nauczyciela jadłospisów opracowanych dla różnych

diet wypisz produkty zawierające przeciwutleniacze. Weź udział w dyskusji problemowej pod
kierunkiem prowadzącego na temat: czy publikowane jadłospisy uwzględniają antyoksydanty
w profilaktyce miażdżycy i chorób nowotworowych?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z przykładowymi jadłospisami polecanymi w żywieniu osób chorujących na

miażdżycę i choroby nowotworowe,

2) przeanalizować jadłospisy pod kątem zawartości antyoksydantów,
3) sporządzić wykaz zawartości antyoksydantów w wybranych produktach,
4) sformułować wnioski,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja problemowa.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

przykładowe jadłospisy polecane w chorobach nowotworowych i miażdżycy,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przyporządkuj nazwy substancji przeciwutleniających wymienionych w poradniku do

nazw produktów spożywczych w których występują. Uszereguj je rosnąco. Wyróżnij te, które
działają przeciwnowotworowo i przeciwmiażdżycowo.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, poszerzyć go wiadomościami

z literatury uzupełniającej,

2) wynotować nazwy substancji przeciwutleniających i przyporządkować do nich produkty

żywnościowe,

3) wyszukać w tabelach wartości odżywczej i w Internecie zalecane normy spożycia na

antyoksydanty,

4) wypisać substancje przeciwutleniające zapobiegające chorobom nowotworowym

i miażdżycy,

5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tabele „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych”,

−

„Normy żywienia dla ludności w Polsce”

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Opracuj wykaz substancji przeciwutleniających celowo dodawanych do żywności, na

podstawie danych z etykiet przygotowanych przez prowadzącego. Ustal czy dodatek
przeciwutleniaczy o symbolu E ma wpływ na zachorowania na nowotwory i nadciśnienie
tętnicze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji każdego ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach
2 osobowych (dobór grup na zasadzie losowania). Nauczyciel powinien dodatkowo

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaprezentować i omówić pokazy multimedialne i foliogramy. Wykonanie ćwiczeń przez
uczniów powinno być zakończone pogadanką podsumowującą, wskazaniem mocnych
i słabych stron.

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać 2 etykiety produktów spożywczych,
2) przeanalizować dane z etykiet pod kątem zawartości przeciwutleniaczy celowo

dodawanych do żywności,

3) sporządzić wykaz przeciwutleniaczy celowo dodawanych do wybranych produktów,
4) wyszukać w literaturze i w Internecie informacje na temat roli poszczególnych substancji

w danym produkcie,

5) wypisać zalety i wady stosowania przeciwutleniaczy,
6) zaprezentować argumentację własnych wniosków w oparciu o pozyskane informacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja problemowa.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

zbiór etykiet artykułów spożywczych,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Sól kuchenna. Wpływ na powstawanie nadciśnienia

tętniczego i chorób nowotworowych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z różnymi tabelami składu i wartości odżywczych produktów spożywczych

oraz sposobem ich opracowania. Zwróć uwagę ile i jakie składniki mineralne są w nich
uwzględnione, w jakich jednostkach są wyrażone. Zestaw informacje w formie tabelarycznej
uwzględniając: rok wydania, autorów, tytuł, wydawcę, zakres tabel (ilość produktów,
składników, ewentualnie inne informacje).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) sporządzić dla chloru, potasu i sodu listę produktów spożywczych, zawierających dane

o zawartości tego składnika w 100 g produktu,

2) zestawić te produkty w 3 grupy: o małej, średniej i dużej zawartości,
3) obliczyć zawartość sodu, chloru i potasu w 100 g dowolnej surówki warzywnej,

ziemniaków z wody i kotleta mielonego,

4) porównać własne wyniki z wynikami innych uczniów,
5) zapoznać się z wartością strat składników mineralnych w procesach technologicznych

podaną w tabelach,

6) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tabele zawartości składników mineralnych,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w dostępnej literaturze przykłady diet stosowanych w nadciśnieniu tętniczym

i chorobach nowotworowych. Ustal jakie produkty pomagają zneutralizować niedostatek soli.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w dostępnej literaturze przykłady diet stosowanych w nadciśnieniu tętniczym

i chorobach nowotworowych,

2) ustalić jakie produkty pomagają zneutralizować niedostatek soli,
3) zapisać wnioski poparte najnowszymi badaniami,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

tabele wartości odżywczych,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Opracuj przykładowy jednodniowy jadłospis dla osoby chorującej na nadciśnienie

tętnicze. Uwzględnij ograniczenia soli. Podaj zalecane techniki obróbki cieplnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opracować jednodniowy jadłospis dla chorującego na nadciśnienie tętnicze i na chorobę

nowotworową,

2) skonsultować opracowany jadłospis z nauczycielem,
3) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Przyczyny i skutki nadwagi, otyłości i cukrzycy. Planowanie

żywienia

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wiedząc, że spalenie 1g tłuszczu wyzwala 9 kcal energii, ale żeby schudnąć o 1kg trzeba

spalić 7000 kcal. Oblicz ile tłuszczu należy spalić aby schudnąć o 6 kg? Ile dni potrzeba na
pozbycie się 6kg przy założeniu, że dziennie ograniczymy dietę o 500 kcal?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia dotyczący przyczyn otyłości,
2) wykonać podstawowe działania matematyczne,
3) przeanalizować wyniki i zapisać wnioski,
4) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w dostępnych czasopismach i w Internecie diety polecane jako ,,cudowne”

lekarstwo na odchudzanie. Przeanalizuj pod kątem uzyskanej wiedzy i weź udział w dyskusji
problemowej na temat: prawdy i kłamstwa dotyczące diet odchudzających.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

uczniów powinno być zakończone pogadanką podsumowującą, wskazaniem mocnych
i słabych stron.

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać przykładową dietę odchudzającą,
2) wypisać swoje spostrzeżenia dotyczące zalet i wad diety (ilość składników

pokarmowych, proporcje i sposób obróbki cieplnej),

3) przeanalizować wyniki i wziąć udział w dyskusji problemowej na zadany temat pod

kierunkiem nauczyciela,

4) zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja problemowa,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura i popularne czasopisma np.: ,,Poradnik domowy”,
,,Tina”itp.,

−

materiały piśmiennicze,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.

Ćwiczenie 3

Zaplanuj dietę dla osoby chorej na cukrzycę z wykorzystaniem wymienników

węglowodanowych. Kobieta otyła w wieku 43 lat, wzrost 160 cm, masa ciała 78 kg, praca
lekka. Wartość energetyczną diety ustal z Norm żywienia.

Przykład wyliczeń:
Energia z białek:

0,8 g białka x 78 kg (masa ciała) = 62,8 g białka
62,8 g białka x 4 kcal = 249,6 kcal
w tym ok. 50% białka zwierzęcego – 31 g
ok. 50% białka roślinnego – 31,8 g

ile wymienników białkowych (białko zwierzęce):

31 g : 10 g (1 WBz) = 3 WBz

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać tabele zamienników opracowanych przez Polskie Towarzystwo Dietetyki,
2) przeprowadzić obliczenia dla tłuszczów i węglowodanów korzystając z załączonego

wzoru,

3) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem).

Ćwiczenie 4

Poza wymiennikami węglowodanowymi można w planowaniu diety stosować 6 grup

wymienników dietetycznych. Wyszukaj w dostępnych Ci materiałach lub w Internecie.
potrzebne wiadomości (tabele) i zaplanuj dzienną dietę 1600 kcal z proponowanymi przez
Ciebie zamiennikami. Sprawdź indeks glikemiczny 5 wybranych z diety produktów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać tabele 6 grup zamienników i tabelę IG wg Lange E.,
2) zapisać proponowane dla diety 1600 kcal produkty i ich zamienniki,
3) wyszukać i zapisać IG 5 wybranych produktów,
4) przeanalizować wyniki pod kierunkiem nauczyciela,
5) zaprezentować i zapisać wyniki pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały piśmiennicze,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Zasady profilaktyki żywieniowej w powstawaniu próchnicy

zębów i osteoporozy

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w tabelach wartości odżywczej produkty bogate w wapń i witaminę D.

Zaplanuj jednodniową dietę dla osób zagrożonych osteoporozą i dla dzieci zapobiegającą
próchnicy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w tabelach potrzebne produkty,
2) zaplanować dietę jednodniową dla osoby zagrożonej osteoporozą,
3) zaplanować dietę jednodniową dla dzieci zapobiegającą próchnicy,
4) skonsultować diety z nauczycielem,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tabele wartości odżywczych,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przeprowadź z 3 kolegami z grupy rozmowę, ustalając ilościowo i jakościowo ich

jednodniowy jadłospis. Sprawdź, czy produkty przez nich spożywane pokryły dzienne
zapotrzebowanie ich organizmu na wapń i witaminę D. Wykorzystaj tabele składu i wartości
odżywczej, Internet lub program komputerowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać 3 kolegów i przeprowadzić z nimi rozmowę, ustalając ilościowo i jakościowo ich

jednodniowy jadłospis,

2) zanotować dane i sprawdzić w jednym z podanych źródeł zawartość wapnia i wit. D,
3) zapisać wnioski dotyczące pokrycia dziennego zapotrzebowania organizmu na te

składniki,

4) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja problemowa.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartki z nazwami produktów do losowania,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie.

Ćwiczenie 3

Wyszukaj dowolną dietę wegetariańską i sprawdź, czy produkty i potrawy w niej

uwzględnione pokrywają zapotrzebowanie na wapń i wit. D i fluor. Zaproponuj modyfikację
diety w oparciu o uzyskaną wiedzę.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać dowolną dietę wegetariańską z dostępnych poradników lub Internetu,
2) oblicz zawartość wapnia, wit. D i fluoru,
3) sprawdzić, czy pokrywa dzienne zapotrzebowanie,
4) zaproponować modyfikację diety o produkty wskazane w profilaktyce próchnicy

i osteoporozy,

5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem i dostępem do Internetu,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie.

Ćwiczenie 4

Oceń spożycie fluoru oraz określ udział żywności, wody, herbaty jako źródła tego

pierwiastka w całodziennej racji pokarmowej.

Uwaga!
Aby obliczyć zawartość fluoru w herbacie powinieneś wiedzieć że:

−

1 szklanka zawiera w zależności od mocy 2, 2,5, 3 g suchych liści herbaty,

−

zawartość fluoru w herbacie to: 80 mg/kg – herbata czarna, 120 mg/kg – zielona,

−

do naparu przechodzi średnio 55% fluorków z suchych liści.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób

Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,

zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić na podstawie własnego jadłospisu oraz receptur potraw spożycie poszczególnych

produktów żywnościowych,

2) wyliczyć zawartość fluoru używając programu komputerowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) określić ilość spożywanej wody (spożywane płyny i woda dodawana do potraw),
4) oznaczyć w próbkach wody zawartość fluoru,
5) określić ilość i stężenie wypijanej herbaty,
6) zsumować spożycie fluoru z poszczególnych źródeł, wyliczoną wartość zredukować

o 10% (straty w gotowaniu) i ocenić przez porównanie z zalecanym bezpiecznym
poziomem spożycia wynoszącym 1,5–4 mg/osobę/dzień,

7) określić procentowy udział różnych produktów spożywczych i potraw, wody i herbaty

w dostarczaniu fluoru w dziennej racji pokarmowej.

8) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

próbki wody przyniesione przez słuchacza,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka,

−

próbki wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Planowanie żywienia
w profilaktyce chorób cywilizacyjnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 14, 16, 17, 18, 20, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 10, 12, 15, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. d, 4. a, 5. d, 6. d, 7. b, 8. d, 9. a, 10. a, 11. b,
12. c, 13. a, 14. a, 15. d, 16. c, 17. d, 18. b, 19. a, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić przyczyny chorób cywilizacyjnych

Określić wpływ cholesterolu na organizm
człowieka

Zinterpretować wartości ciśnienia krwi

Wskazać składniki odżywcze o działaniu
przeciwnowotworowym

Rozróżniać rodzaje otyłości

Określić rolę odżywiania w zapobieganiu
cukrzycy II typu

Wymienić przyczyny powstawania próchnicy

Rozpoznać zależność występującą pomiędzy
błonnikiem a wypijaniem płynów

Rozpoznać produkty z największą
zawartością błonnika

Wymienić konsekwencje wpływu na
organizm ksenobiotyków

Wymienić źródła dioksyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować składnik amarantusa
usuwający z organizmu ksenobiotyki

Określić rolę antyoksydantów

Sklasyfikować antyoksydanty ze względu na
ich występowanie

Określić zawartość jonów sodu w soli
dietetycznej

Określić wartość energetyczną diety
ubogoenergetycznej

Określić ilość posiłków na dobę wskazaną
w cukrzycy typu I

Rozpoznać wielkość IG

Określić wpływ fluoru na zapobieganie
próchnicy

Określić skutki niedoboru wapnia
w organizmie człowieka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi.
6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Choroby cywilizacyjne spowodowane są

a) bakteriami i wirusami.
b) toczącymi się wojnami.
c) niewłaściwym odżywianiem.
d) nie poddawaniem się badaniom okresowym.

2. Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wieńcowej zwiększa

a) choroba reumatyczna.
b) podwyższony poziom cholesterolu.
c) dieta ubogoeneretyczna.
d) ciężka, stojąca praca.

3. Z nadciśnieniem tętniczym mamy do czynienia gdy ciśnienie skurczowe przekracza

a) 120 mm/Hg, a rozkurczowe 80 mm/Hg.
b) 130 mm/Hg, a rozkurczowe 90 mm/Hg.
c) 110 mm/Hg, a rozkurczowe 100 mm/Hg.
d) 160 mm/Hg, a rozkurczowe 95 mm/Hg.

4. Niższa zachorowalność na nowotwory występuje w populacjach, gdzie przeważa dieta

a) bogata we włóknik i witaminy.
b) wysokoenergetyczna.
c) bogatobiałkowa.
d) bezglutenowa.

5. Otyłość znacznego stopnia występuje, gdy współczynnik BMI

a) <40,0.
b) <30,0.
c) >30,0.
d) >40,0.

6. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania cukrzycy jest

a) zmniejszenie ilości pożywienia.
b) zastosowanie leków.
c) całkowite usunięcie z diety cukru i słodyczy.
d) dbanie o właściwą masę ciała i kondycję fizyczną.

7. Przyczyną próchnicy zębów są

a) pałeczki salmonelli.
b) paciorkowce.
c) bakterie Shigelii.
d) gronkowce.

8. Spożywając otręby należy

a) unikać napojów.
b) pić małe ilości wody.
c) jeść soczyste owoce.
d) wypijać dużą ilość płynów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Najwięcej błonnika występuje w

a) otrębach.
b) grochu.
c) kaszy gryczanej.
d) fasoli.

10. Konsekwencje działania ksenobiotyków to

a) blokowanie oddychania komórkowego.
b) arytmia serca.
c) zaburzenia snu.
d) upośledzenie czynności wydalniczych.

11. Podstawowym źródłem dioksyn w organizmie człowieka jest

a) stosowanie kremów i balsamów.
b) pożywienie.
c) suplementy diety.
d) długotrwałe opalanie się.

12. Składnik amarantusa usuwający z organizmu ksenobiotyki to

a) PDP.
b) selen.
c) skwalen.
d) puryna.

13. Antyoksydanty to grupa związków chemicznych służących do

a) zwalczania wolnych rodników.
b) ochrony przed wirusami i bakteriami.
c) utwardzania tłuszczów.
d) poprawy stanu dotlenienia organizmu.

14. Zielona herbata zawiera silne antyoksydanty o nazwie

a) katechiny.
b) galusany.
c) resveratrole.
d) avenatramidy.

15. Sól dietetyczna ma obniżoną w stosunku do soli białej zawartość jonów sodu o

a) 10–30%.
b) 15–25%.
c) 20–35%.
d) 30–35%.

16. Dieta ubogoenergetyczna powinna dostarczać kobietom

a) 1200–1500 kcal.
b) 1200–1400 kcal.
c) 1000–1200 kcal.
d) 1000–1500 kcal.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Ilość posiłków na dobę w cukrzycy typu I powinna w ciągu doby wynosić

a) 4–5.
b) 3–4.
c) 4–7.
d) 6–7.

18. Indeks glikemiczny określa, że produkty o niskim IG mają

a) <50.
b) >50.
c) <40.
d) >40.

19. Aby zapobiec próchnicy zębów należy dostarczyć organizmowi

a) fluoru.
b) witaminy A.
c) antyoksydantów.
d) żelaza i magnezu.

20. Niedobory wapnia w organizmie prowadzą do

a) zwapnienia kości.
b) hiperkalciurii.
c) osteoporozy.
d) hiperwitaminozy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Planowanie żywienia w profilaktyce chorób cywilizacyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Planowanie żywienia
w profilaktyce chorób cywilizacyjnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 6, 8, 13 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. c, 5. b, 6. d, 7. b, 8. c, 9. a, 10. b, 11. a,
12. a, 13. b, 14. d, 15. a, 16. c, 17. b, 18. c, 19. b, 20. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić skutki miażdżycy

Zinterpretować wartości stężenia cholesterolu we
krwi

Określić przyczyny osteoporozy u młodych
mężczyzn

Określić zalecane dzienne dawki błonnika

Ocenić skutki nadmiernego spożycia błonnika

Określić dopuszczalną dawkę dioksyn w żywności

Rozpoznać dobre źródła przeciwutleniaczy

Określić stany chorobowe w których należy
ograniczyć sól

Określić udział energii z tłuszczu w diecie
ubogoenergetycznej

Wymienić składniki twardej tkanki zębów i szczęki

Rozpoznać objawy zawału serca

Określić metodę oceny należnej masy ciała

Określić skutki nadmiernego spożycia soli

Wyjaśnić pojęcie zamienników pokarmowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ocenić wpływ na organizm człowieka cholesterolu
LDL

Rozpoznać składniki zalecane w diecie
ubogoenergetycznej

Rozpoznać prawidłowe ciśnienie tętnicze skurczowe

Wymienić techniki kulinarne zalecane w diecie
ubogoenergetycznej

Określić rejony geograficzne występowania chorób
cywilizacyjnych

Określić udział nasyconych kwasów tłuszczowych
w diecie chorych na miażdżycę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi.
6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Miażdżyca powoduje zmiany w

a) trzustce.
b) wątrobie.
c) wewnętrznej błonie tętnic.
d) budowie kości.

2. Ilość cholesterolu w diecie zdrowego człowieka nie powinna przekraczać dziennie

a) 300 mg.
b) 250 mg.
c) 155 mg.
d) 350 mg.

3. Występowanie osteoporozy u młodych mężczyzn spowodowana jest obniżeniem

poziomu
a) testosteronu.
b) hormonu wzrostu.
c) cynku i żelaza.
d) witaminy B

i B

4. Zalecane dzienne spożycie błonnika dla osób dorosłych to

a) 10–20g/dobę.
b) 25–35g/dobę.
c) 27–40g/dobę.
d) 20–50g/dobę.

5. Nadmiar błonnika w diecie może spowodować

a) zaparcia.
b) biegunki i wzdęcia.
c) perforację jelita.
d) awitaminozę.

6. Maksymalna dopuszczalna dawka dioksyn to

a) 10 – pg-TEQ/kg/dzień.
b) 1-10 – pg-TEQ/kg/dzień.
c) 100 – pg-TEQ/kg/dzień.
d) 1 – pg-TEQ/kg/dzień.

7. Owoce zawierające najwięcej przeciwutleniaczy to

a) cytryna i winogrona.
b) czarna porzeczka i ciemne winogrona.
c) jabłka i owoce cytrusowe.
d) dzika róża i czereśnie.

8. Stany chorobowe, które nakazują ograniczenie podaży soli to

a) alergia pokarmowa.
b) cukrzyca I i II stopnia.
c) nadciśnienie tętnicze i niewydolność krążenia.
d) osteoporoza i próchnica zębów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Opracowując dietę ubogoenergetyczną należy przyjąć, że udział energii pochodzącej

z tłuszczów powinien wynosić
a) 25–30%.
b) 20–30%.
c) 30–35%.
d) 15–25%.

10. Twarde tkanki zębów i szczęki kształtują

a) cukry proste i złożone.
b) białka i składniki mineralne.
c) tłuszcze o dużej zawartości NNKT.
d) wyrostki zębowe.

11. Objawy zawału serca to

a) silny ból w klatce piersiowej.
b) długotrwałe torsje.
c) wysoka gorączka z dreszczami.
d) oczopląs i drżenie rąk.

12. Metoda obliczeń jaką zastosujesz przy określaniu rzeczywistej masy ciała to

a) BMI.
b) IBM.
c) WR.
d) WW.

13. Spożywanie dużej ilości soli może być przyczyną

a) marskości wątroby.
b) nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej.
c) zaburzenia widzenia.
d) niedokrwistości.

14. Wymienniki pokarmowe to produkty z tej samej grupy o podobnej ilości

a) białka, witamin, składników mineralnych.
b) tłuszczów, fosforu i witamin.
c) białka, składników mineralnych i energii.
d) białka, tłuszczów i węglowodanów.

15. Cholesterol LDL w organizmie człowieka jest

a) pożyteczny.
b) szkodliwy.
c) bez znaczenia.
d) mało ważny.

16. W diecie ubogoenergetycznej należy ograniczyć produkty

a) węglowodany.
b) białka.
c) warzywa i owoce.
d) tłuszcze roślinne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Prawidłowe ciśnienie tętnicze skurczowe wynosi

a) >130 mmHG
b) <130 mmHg.
c) >120 mmHg.
d) <120 mmHg.

18. Techniki obróbki cieplnej zalecane w diecie ubogoenergetycznej to

a) pieczenie z małą ilością tłuszczu.
b) grillowanie na tłuszczach roślinnych.
c) gotowanie i duszenie bez tłuszczu.
d) smażenie.

19. Choroby cywilizacyjne dotyczą

a) głównie kobiet.
b) wybranych obszarów geograficznych.
c) mieszkańców miast.
d) krajów trzeciego świata.

20. Raporty WHO podają, że spożycie NKT u osób chorujących na miażdżycę nie powinno

przekraczać
a) 20%.
b) 5%.
c) 15%.
d) 10%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Planowanie żywienia w profilaktyce chorób cywilizacyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Alabaster O.: The Power of Prevention. Saville Books, 1986
2. Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wyd.

PZWL 2007

3. Czerwińska D., Kołłajtis-Dołowy A., Kozłowska K., Pietruszka B.: Podstawy żywienia

człowieka. Format-AB, Warszawa 2004

4. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red): Żywienie człowieka. Podstawy nauki ożywieniu.

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998

5. Greting H., Gawęcki J.: Słownik terminów żywieniowych. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2001

6. Greting H., Przysławski J.: Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu.

Wydawnictwo Naukowe PZWL, Warszawa 2007

7. Kłosiewicz-Latoszek L., Grzybek A.: Żywienie w profilaktyce i leczeniu chorób układu

krążenia. Czasopismo ,,Terapia” nr 7/1999

8. Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H.: Zasady żywienia człowieka.

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000

9. Kunachowicz H., Nadolna I.,. Przygoda B, Iwanow K.: Zawartość energii, tłuszczu

i cholesterolu w wybranych produktach spożywczych. Instytutu Żywności i Żywienia
w Warszawie. Firma „Raisio” 2006

10. Marsh P. D., Percival R. S.: The oral microflora-friend or foe? Can we decide? Int Dent J

2006, 56 (4 Suppl 1)

11. Mrozowski T.: Miażdżyca. Miesięcznik ,,Medycyna Rodzinna” nr 3-4/2002
12. Naskręt D., Zozulińska D.: Cukrzyca typu II epidemiologia, patogeneza, objawy

i powikłania. Kwartalnik „Farmacja Polska” nr 23/2003

13. Peterson FC., Assev S., Scheie AA.: Combined effects of NaF and SLS on acid-and

polysaccharide-formation of biofilm and planctonic cells. Arch.Oral Biol 2006

14. Roszkowski W. (red.): Podstawy nauki ożywieniu człowieka. Wydawnictwo SGGW,

Warszawa 2005

15. Siwicki A K.: Wpływ ksenobiotyków na organizm zwierząt i człowieka. Wyd. IRS, 1999
16. Stożkowska W., Wapniarka L. Nowak J.: Wpływ otyłości na występowanie Chorób

cywilizacyjnych. Miesięcznik ,,Farmacja Polska” nr 19/2005

17. Tombak M,: Droga do zdrowia. Firma Księgarska Serwis Sp. z o. o. Łódź 2003
18. Trojnar M., Prystupa A.: Diagnostyka choroby wieńcowej w praktyce lekarza

rodzinnego. Czasopismo, „Terapia” nr 1/2005

19. Włodarek D.: Dietetyka. Format-AB, Warszawa 2005
20. Żukowska Z.: Potrzeby i styl życia człowieka wobec zagrożeń cywilizacyjnych jego

zdrowia. Kwartalnik Wych.- Fiz. Zdrowie 3/1995

21. www.nauka.rk.edu.pl
22. www.pathcon.com
23. www.ulapoz.waw.pl
24. www.men.waw.pl
25. www.dietetyka.krakow.pl/
26. www.zdrowie.flink.pl/antyoksydanty.php
27. www.dietetyka.pl
28. www.eur-lex.europa.eu
29. www.dioksyny.pl

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Literatura metodyczna:

1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym,

Wyd. ITeE, Radom 2001

2. Kupisiewicz C.: Podstawy dydaktyki. WSiP, Warszawa 2005
3. Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002
4. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”,

Warszawa 2003

5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. cz. I i II.

Wyd. ITeE, Radom 1999

6. Symela K.(red.): Skuteczność kształcenia modułowego w Polsce w systemie szkolnej

i pozaszkolnej edukacji zawodowej. Wyd. ITeE, Radom 2003

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
10 Planowanie żywienia w profilaktyce chorób
10 Planowanie żywienia w profilaktyce chorób 2
Żywienie, Zalecenia dietetyczne w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca, Zalecenia dietetyczne w
w-8 Żywność i żywienie w profila ktyce chorób dietozależnych, DIETETYKA, DIETETYKA, Żywienie człowie
PROFILAKTYKA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA
PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
Planowanie zywienia usługi gastronomiczne ściąga
PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
PROFILAKTYKA CHORÓB ZAKAŹNYCH
choroby osierdzia. 11.10.09, Ratownicto Medyczne, choroby wewnętrzne, INTERNA SEMESTR I
Żywienie dzieci w chorobach wątroby i trzustki
profilaktyka choroby zakrzepowo zatorowej
Profilaktyka chorób alergicznych
Profilaktyka chorob pasozytniczych
Promocja zdrowia i profilaktyka chorób
Zywienie kliniczne choroba wrzodowa

więcej podobnych podstron