Autyzm u dzieci:

Funkcjonowanie społeczne

osób z autyzmem

Ewa Pisula

Wydział Psychologii UW

[e-mail]

Komunikacja

Tworzenie

relacji
społecznych

Ograniczone wzorce,

zachowania,

aktywności

i zainteresowań

Autyzm

Zróżnicowanie wczesnego przebiegu rozwoju
społecznego dzieci z autyzmem – klasyfikacja
Hanny Jaklewicz.

Dzieci nadmiernie spokojne i bardzo niespokojne.

Oznaki zaburzeń ujawniające się

we wczesnym rozwoju społecznym dziecka:

- brak (ograniczone) zainteresowanie ludźmi,
(traktowanie przedmiotowe),

- trudności w tworzeniu więzi emocjonalnych
(poglądy Kannera; wyniki badań),

Czy osoby z autyzmem są zdolne do tworzenia więzi

emocjonalnych?

Procedura Obcej Sytuacji (M. Ainsworth i in., 1978)

Analiza zachowania dziecka w trudnej sytuacji separacji od

matki (różnicowanie opiekuna i osoby obcej)

Dzieci z autyzmem, z zespołem Downa i rozwijające sie
prawidłowo w wieku 4-6 lat

1

2

3

4

5

6

WYNIKI:

1. Rozkład poszczególnych wzorców zachowania był
podobny w grupie dzieci z autyzmem, z zespołem
Downa i rozwijających się prawidłowo

(ufne przywiązanie, unikowe, ambiwalentne
i zdezorganizowane).

2. Połowa dzieci z autyzmem przejawiała wzorzec,
który można interpretować w kategoriach ufnego
przywiązania.

Jak matki spostrzegają przywiązanie swoich

dzieci

z autyzmem?

„On okazuje mi uczucie, ale robi to subtelnie.

Przytula się do mnie, kiedy śpi ze mną w łóżku.

Nie potrafi powiedzieć słowami, co czuje. Mogę

sprawić, by on powiedział: <... (imię chłopca)

kocha mamę>, ale czułabym się tak, jakbym go

zmuszała do powiedzenia tego"

Czasem pytam go: „Kochasz mamę?” On nic

nie odpowiada... Nie ma „tak”, nie ma „nie”.

Nic nie ma... Jest cisza...

Zaburzenia empatii – brak współdzielenia
emocji, synchronii.

Zaburzone niewerbalne zach. społ. - kontakt
wzrokowy (Tinbergen), dystans fizyczny.

Opór i negatywizm w relacjach społecznych,

Zaburzone relacje z rówieśnikami.

Badania nad przyjaźnią

Dzieci z autyzmem charakteryzuje

“bardzo silne pragnienie samotności”

(Kanner, 1943)

Wyniki współczesnych badań

(m. in. Bauminger, Shulman

i Agam, 2003; Bauminger i in., 2008; Jobe i White, 2007)

:

- osoby z autyzmem doświadczają poczucia
osamotnienia i cierpią z jego powodu,

- brakuje im umiejętności niezbędnych do tworzenia
satysfakcjonujących relacji interpersonalnych,

- potrzeba posiadania bliskich związków
u większości z nich nie jest zaburzona.

Dziecko z autyzmem jako uczestnik interakcji:

- ma trudności z tworzeniem wspólnego pola uwagi,

- analiza bodźców społecznych zabiera mu znacznie
więcej czasu niż rówieśnikom

(Sigman i wsp., 1992: dziecko z autyzmem bawi się
dłużej zabawkami w sytuacji, gdy dorosły
symuluje, że się zranił),

- nie umie odpowiednio interpretować sygnałów
o znaczeniu społecznym, ani na nie odpowiadać.

W konsekwencji:

- izoluje się , nie inicjuje kontaktu i nie odpowiada na
zachęty,

- sprawia wrażenie, jakby nie było zainteresowane
obecnością i zachowaniem innych ludzi,

- w kontaktach społecznych okazuje mało
pozytywnych emocji ,

- częściej protestuje, przerywa kontakt,

- nie potrafi bawić się z innymi.

Zróżnicowanie populacji – ale u wszystkich osób

występują jakościowe zaburzenia zdolności

uczestniczenia w interakcjach społecznych

Dziękuję za uwagę!