Procedura:

Część szczegółowa

strona 1 z 4

87.420.705

a)

sprzętu i materiału,

b)

pacjenta,

c)

personelu;

a)

liczbę i rodzaj projekcji, z uwzględnieniem obszaru istotnego
klinicznie,

b)

zakres rutynowo wybieranych parametrów ekspozycji w
radiografii,

pozycja

pozycja na placach z uniesionymi ramionami

grubość warstwy

4 - 5; spirala

odległość między
warstwami (skok)

1.0, skok do 1.5 może być użyty do oceny dużych zmian. U pacjentów w stanie krytycznym (niezdolnych do
zatrzymania oddechu) można zastosować nawet większy skok

FoV

ograniczone do obszaru śródpiersia i dużych naczyń

kąt pochylenia gantry brak
napięcie [kV]

standardowe

Topogram - skaut lub skanogram optymalnie wykonany 2 płaszczyznach czołowej i bocznej- służący do określenia obszaru
skanowania, i automatycznego dobrania parametrów badania.
Obszar istotny klinicznie (obszar skanowania)- od górnego otworu klatki piersiowej do rozworu aortowego; początek badania poniżej
dolnego zarysu sylwetki serca koniec ponad łukiem aorty (badanie powinno obejmować pień ramienno głowowy); kierunek
skanowania- ogonowo- głowowy ↑
nie dotyczy

2 zalecany sposób przeprowadzenia badania, w tym:

c)

zalecany protokół badania w tomografii komputerowej,

Aparat TK włączony i skalibrowany
Kalibracja zgodna z zaleceniami producenta
Strzykawka automatyczna uzbrojona, wypełniona środkiem kontrastowym
Identyfikacja pacjenta. Sprawdzenie zgodności danych badanego ze skierowaniem i zgody na wykonanie badania. Sprawdzenie czy
badany jest na czczo i nie ma przeciwskazań do podania środka kontrastowego. Ogólne poinformowanie chorego o celu i sposobie
wykonania badania, konieczności pozostania bez ruchu podczas jego trwania oraz możliwościach wystąpienia powikłań związanych z
podaniem kontrastu. Przekazanie informacji o ryzyku związanym ze stosowaniem promieniowania jonizującego. Usunięcie z obszaru
istotnego klinicznie elementów mogących wpływać na jakość uzyskiwanego obrazu. Założenie wkłucia do żyły odłokciowej lub innej,
w zależności od możliwości anatomiczno-technicznych.Identyfikacja pacjenta. Sprawdzenie zgodności danych badanego ze
skierowaniem i zgody na wykonanie badania. Ogólne poinformowanie chorego o celu i sposobie wykonania badania, konieczności
pozostania bez ruchu podczas jego trwania. Przekazanie informacji o ryzyku związanym ze stosowaniem promieniowania
jonizującego. Usunięcie z obszaru istotnego klinicznie elementów mogących wpływać na jakość uzyskiwanego obrazu.Pacjent ułożony
na plecach z uniesionymi ramionami powyżej głowy.
Z obszaru podlegającego skanowaniu należy usunąć wszystkie metalowe elementy - haftki, guziki, biżuterię itp.
Założone wkłucie po żyły łokciowej - średnica wenflonu co najmniej 1.0mm (20 G) lub lepiej 1.2mm-1.4mm (18-17G), standardowo
do prawej żyły łokciowej
Istotne jest sprawdzenie czy wenflon został prawidłowo umieszczony w naczyniu- przed podaniem środka cieniującego należy
wstrzyknąć próbnie roztwór soli fizjologicznej z dużą szybkością.
Wcześniejsze poinformowanie pacjenta o przebiegu badania i konieczności zatrzymanie oddechu zapobiega artefaktom oddechowym

1 opis czynności przygotowawczych przed badaniem dotyczących:

Pomiar ciśnienia i tętna chorego, przygotowanie kontrastu – pielęgniarka.
Zebranie wywiadu dotyczącego choroby zasadniczej, przebytych zabiegów, zażywanych leków, alergii, sprawdzenie poziomu
kreatyniny - lekarz
Ułożenie pacjenta: technik, Podłączenie strzykawki automatycznej - pielęgniarka

Procedura:

Część szczegółowa

strona 2 z 4

87.420.705

obciążenie [mAs]

tak niskie jak to możliwe przy zachowaniu dobrej jakości obrazu

algorytm
rekonstrukcyjny

do tkanek miękkich / standard

d)

rodzaj osłon osobistych dla pacjenta jeżeli są wymagane;

3

4

Zgodnie z Załącznikiem do procedury 5.065 ICD 88.011.502 Część szczegółowa punkt 5. Standardowo stosuje się niejonowe,
niskoosmolalne środki kontrastowe.
Podanie dożylne środka kontrastowego:
Wg. . Mathias Prokop; Miachael Galanski ”Spiralna i wielorzędowa tomografia komputerowa człowieka” Thieme 2007.
Zależne od czasu akwizycji obrazów:
10sek- 70ml środka kontrastowego+ optymalnie bolus soli fizjologicznej 50ml
Przepływ-6ml/sek
Opóźnienie- 10s od osiągnięcia wzmocnienia 50HU w aorcie
20sek-100ml środka kontrastowego+ optymalnie bolus soli fizjologicznej 50ml
Przepływ 5ml/sek
Opóźnienie- 8s od osiągnięcia wzmocnienia 50HU w aorcie
30sek- 150ml środka cieniującego + optymalnie bolus soli fizjologicznej 50ml
Przepływ 5ml/sek
Opóźnienie- 5s od osiągnięcia wzmocnienia 50HU w aorcie
UWAGI-
Przepływ środka kontrastowego-przepływ kontrastu uzależniony od rodzaju i miejsca wkłucia- zalecany cewnik 18G do prawej żyły
łokciowej
Ilość środka kontrastowego- ilość podanego środka kontrastowego zależna jest od czasu skanowania
Ilość wstrzykiwanego preparatu powinna być w przybliżeniu równa ilorazowi czasu trwania akwizycji i szybkości wstrzyknięcia.
Uwaga- ilość podanego środka kontrastowego jest zależna od pacjenta (masa ciała, pojemność minutowa serca, zaburzenia przepływu
krwi), rodzaju tomografu determinującymi szybkość akwizycji oraz od rodzaju i miejsca wkłucia (prawe zagięcie łokciowe- cewnik
centralny). Podane powyżej wartości są przykładami, a o ilości podanego środka kontrastowego i szybkości przepływu każdorazowo
decyduje lekarz radiolog nadzorujący badanie!
Opóźnienie akwizycji obrazów- opóźnienie zależne jest od szybkości przepływu oraz parametrów hemodynamicznych pacjenta
Najlepsze wyniki osiąga się przy zastosowaniu techniki śledzenia bolusa (wyzwalanie bolusem-bolus tracking).Obszar referencyjny
(ROI) ustawiany na poziomie aorty wstępującej lub lewej komory serca- akwizycja obrazów rozpoczyna się 5-10sek po zwiększeniu
współczynnika osłabienia promieniowania o 50HU. Jeśli ta opcja jest niedostępna badanie należy wykonać z użyciem bolusa
próbnego.
Dla uniknięcia artefaktów, zmiejszenia ilości podanego środka kontrastowego oraz poprawy zakontrastowania naczyń optymalne jest
użycie bolusa soli fizjologicznej (tzw. saline flush), najlepiej zużyciem strzykawki automatycznej dwutłokowej.

na gonady
Pacjent po badaniu pozostaje pod nadzorem lekarza wykonującego badanie na terenie pracowni (w poczekalni- rejestracji) przez
30min. Po tym czasie można wyjąć wenflon i pacjent zostaje zwolniony.

wg. European Guidelines on quality criteria for computed tomography EUR 16262
oraz Mathias Prokop; Miachael Galanski ”Spiralna i wielorzędowa tomografia komputerowa człowieka” Thieme 2007.

określenie minimalnego czasu koniecznego do wykonania
procedury w odniesieniu do poszczególnych jej wykonawców;

Etap pierwszy - wykonanie badania
Preciętny czas wykonywania badań dotyczy: przygotowania pacjenta do badania (identyfikacja pacjenta, poinformowanie go o celu
badania, uzyskanie zgody na badanie, obnażenie badanej części ciała itp.), przygotowanie aparatu do badania (wybranie właściwych
warunków ekspozycji, ułożenie pacjenta itp.) oraz wykonanie badania
Średnio- 15-20min.
Wykonują technik RTG + pielęgniarka pod nadzorem lekarza radiologa
Etap drugi - opracowanie wyników
Przeciętny czas opracowania badania obejmuje: ocenę jakości uzyskanych obrazów, opracowanie przestrzenne- tworzenie
rekonstrukcji najczęściej w płaszczyznach czołowej lub strzałkowej, projekcji MIP lub technik objętościowych –VR, opis badania,
opracowanie dokumentacji badania- płytka CD, lub klisze/wydruk papierowy, wydanie opisu.
Średnio 30 - 40 min.
Wykonuje - lekarz

5

warunki ewentualnego podawania środka kontrastowego (rodzaj,
ilość, sposób podania, nadzór nad pacjentem w czasie i po
badaniu), jeżeli dotyczy to procedury;

2

opis czynności po wykonaniu badania;

c)

zalecany protokół badania w tomografii komputerowej,

Procedura:

Część szczegółowa

strona 3 z 4

87.420.705

100 - 400 j. H. (bez wzmocnienia)

150 - 500 j. H (z wzmocnieniem)

0 - 50 j. H. (bez wzmocnienia)

20 - 150 j. H. (z wzmocnieniem)

Zgodnie z Załącznikiem do procedury 5.065 ICD 88.011.502 Część szczegółowa punkt 5. Standardowo stosuje się niejonowe,
niskoosmolalne środki kontrastowe.
Podanie dożylne środka kontrastowego:
Wg. . Mathias Prokop; Miachael Galanski ”Spiralna i wielorzędowa tomografia komputerowa człowieka” Thieme 2007.
Zależne od czasu akwizycji obrazów:
10sek- 70ml środka kontrastowego+ optymalnie bolus soli fizjologicznej 50ml
Przepływ-6ml/sek
Opóźnienie- 10s od osiągnięcia wzmocnienia 50HU w aorcie
20sek-100ml środka kontrastowego+ optymalnie bolus soli fizjologicznej 50ml
Przepływ 5ml/sek
Opóźnienie- 8s od osiągnięcia wzmocnienia 50HU w aorcie
30sek- 150ml środka cieniującego + optymalnie bolus soli fizjologicznej 50ml
Przepływ 5ml/sek
Opóźnienie- 5s od osiągnięcia wzmocnienia 50HU w aorcie
UWAGI-
Przepływ środka kontrastowego-przepływ kontrastu uzależniony od rodzaju i miejsca wkłucia- zalecany cewnik 18G do prawej żyły
łokciowej
Ilość środka kontrastowego- ilość podanego środka kontrastowego zależna jest od czasu skanowania
Ilość wstrzykiwanego preparatu powinna być w przybliżeniu równa ilorazowi czasu trwania akwizycji i szybkości wstrzyknięcia.
Uwaga- ilość podanego środka kontrastowego jest zależna od pacjenta (masa ciała, pojemność minutowa serca, zaburzenia przepływu
krwi), rodzaju tomografu determinującymi szybkość akwizycji oraz od rodzaju i miejsca wkłucia (prawe zagięcie łokciowe- cewnik
centralny). Podane powyżej wartości są przykładami, a o ilości podanego środka kontrastowego i szybkości przepływu każdorazowo
decyduje lekarz radiolog nadzorujący badanie!
Opóźnienie akwizycji obrazów- opóźnienie zależne jest od szybkości przepływu oraz parametrów hemodynamicznych pacjenta
Najlepsze wyniki osiąga się przy zastosowaniu techniki śledzenia bolusa (wyzwalanie bolusem-bolus tracking).Obszar referencyjny
(ROI) ustawiany na poziomie aorty wstępującej lub lewej komory serca- akwizycja obrazów rozpoczyna się 5-10sek po zwiększeniu
współczynnika osłabienia promieniowania o 50HU. Jeśli ta opcja jest niedostępna badanie należy wykonać z użyciem bolusa
próbnego.
Dla uniknięcia artefaktów, zmiejszenia ilości podanego środka kontrastowego oraz poprawy zakontrastowania naczyń optymalne jest
użycie bolusa soli fizjologicznej (tzw. saline flush), najlepiej zużyciem strzykawki automatycznej dwutłokowej.

Okna do interpretacji obrazów

Szerokość okna (W)

7 warunki odstępstwa od procedury w sytuacjach uzasadnionych

klinicznie, w tym:

Prawidłowo przedstawiony wynik badania Angio-TK aorty piersiowej powinien zawierać:
Dane pacjenta- imię, nazwisko, data urodzenia, ew. PESEL
Datę wykonania badania
Nazwę i adres pracowni diagnostycznej wykonującej badanie
Parametry wykonanego badania, ilość podanego środka kontrastowego, ewentualna dalsza obróbka przestrzenna obrazu
Dane ze skierowania, ew. dane z wywiadu z pacjentem
Opis powinien obejmować ocenę aorty piersiowej- odmian anatomicznych, wad rozwojowych, patologicznego poszerzenia światła
aorty, rozwarstwienia światła aorty, skrzeplin czy zmian miażdżycowych.
Dodatkowo ocenić należy gałęzie aorty, naczynia krążenia obocznego, i inne patologie stwierdzane w badaniu.
Podpis lekarza radiologa opisującego badanie
Komentarz- w opisie badania powinny być uwzględnione warianty anatomiczne, wady wrodzone lub zniekształcenia struktur kostnych
klatki piersiowej.
W przypadku stwierdzenia tętniakowatego poszerzenia światła aorty należy zmierzyć światło naczynia w najszerszym miejscu (w
płaszczyźnie poprzecznej do przebiegu naczynia) oraz zasięg tętniaka. Forma przekazywania dokumentacji medycznej zgodnie z
aktualnie obowiązującym w tym zakresie prawem

6

kryteria prawidłowej formy przedstawienia wyniku badania i jego
opisu, w tym kryteria prawidłowo wykonanych zdjęć
rentgenowskich;

Poziom okna (L)

5

warunki ewentualnego podawania środka kontrastowego (rodzaj,
ilość, sposób podania, nadzór nad pacjentem w czasie i po
badaniu), jeżeli dotyczy to procedury;

Procedura:

Część szczegółowa

strona 4 z 4

87.420.705

a)

wykonanie dodatkowych projekcji,

b)

ograniczenie lub zmiana warunków badania,

c)

przerwanie badania,

d)

modyfikację ilości podawanego środka kontrastowego,

e)

sposób dokumentowania odstępstwa od procedury.

7

W opisie badania i na karcie wewnętrznej.

Rozszerzenie skanowanego obszaru- w przypadku pacjentów z podejrzeniem
przejścia tętniaka na dalsze odcinki aorty brzusznej.
Badanie przed i po dożylnym wzmocnieniu kontrastowym- przy podejrzeniu krwiaka śródściennego, krwotoku do śródpiersia (pacjent
pourazowy!), krwisty wysięk w osierdziu lub opłucnej, ocena zwapnień aorty.
Badanie bez zatrzymania oddechu- pacjent w stanie ciężkim
Badanie na płytkim oddechu- pacjent z nasiloną dusznością, nie będący w stanie zatrzymać oddechu
Badanie w pozycji wymuszonej- pacjent z dusznością, nie będący w stanie leżeć w pozycji na wznak np. ułożenie pacjenta na boku,
pacjent w stanie ciężkim- brak możliwości uniesienia rąk powyżej skanowanego obszaru.
Brak współpracy z pacjentem- pacjent nie wykonujący poleceń personelu, pobudzony
Wystąpienie jednego z poniższych powikłań po dożylnym podaniu środków kontrastowych:
Duszność
Kurcz krtani, oskrzeli- nagła duszność
Utrata przytomności
Napady drgawkowe
Gwałtowne wymioty
Nagłe zatrzymanie krążenia
W przypadku badań spiralnymi tomografami, gdy wymagane jest zobrazowanie fazy tętniczej wzmocnienia użyteczne jest podanie
roztworu soli fizjologicznej z bolusie (wypłukiwanie środka cieniującego roztworem soli fizjologicznej – saline flush). Służy to
wydłużeniu czasu trwania wzmocnienia kontrastowego przy zmniejszeniu ilości podanego środka cieniującego. Ponadto możliwe jest
zastosowanie większej szybkości podawania przy tym samym czasie trwania fazy wzmocnienia. Ogólne zalecane jest podawanie 40-
60ml roztworu środka cieniującego (wg. Prokop&Galanski- Tomografia komputerowa człowieka). Ilość podanego środka
kontrastowego jest zmienna zależna od wielu parametrów- patrz pnk.5.
W przypadku pacjentów z przeciwwskazaniami do dożylnego podania środka kontrastowego od badania należy odstąpić, do czasu
prawidłowego przygotowania pacjenta.
Stosowną adnotację o odstąpieniu od podania środka kontrastowego należy umieścić w karcie badania oraz na opisie.