Wynagrodzenie za pracę

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie

za pracę

za pracę

Cechą stosunku pracy jest otrzymywanie wynagro-

dzenia, czyli

odpłatność.

Wysokość wynagrodzenia oraz jego składniki ustalają

strony stosunku pracy – jest to konieczny element

umowy o pracę.

Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone,

aby odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy

i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu,

a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym

miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niż-

sze od wysokości minimalnego wynagrodzenia okre-

ślonego w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu

(patrz: Podstawy prawne nr 2).

Wynagrodzenie pracownika w okresie jego pierw-

szego roku pracy nie może być niższe niż 80% mi-

nimalnego wynagrodzenia za pracę (patrz: Podstawy

prawne nr 2).

Aktualną wysokość minimalnego wynagrodzenia można
sprawdzić na stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Spo-
łecznej www.mpips.gov.pl

Wynagrodzenie za pracę

Wynagrodzenie za pracę

Zasadą jest, że wynagrodzenie przysługuje za pracę

wykonaną.

Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje

prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy

prawa pracy tak stanowią, (np. regulamin wynagra-

dzania).

Jeśli nie będziesz mógł wykonywać swoich obowiąz-

ków z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, masz

prawo do wynagrodzenia postojowego, a więc wyna-

grodzenia wynikającego ze stawki osobistego zasze-

regowania, określonego stawką godzinową lub mie-

sięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został

wyszczególniony przy określaniu warunków wynagra-

dzania – to wtedy wynosi ono 60% wynagrodzenia.

Wynagrodzenie za czas przestoju spowodowanego

warunkami atmosferycznymi przysługuje pracowni-

kowi zatrudnionemu przy pracach uzależnionych od

tych warunków, jeżeli przepisy wewnątrzzakładowe,

np. regulamin wynagradzania, tak stanowią.

Wynagrodzenie za pracę

Kiedy przysługuje wynagrodzenie

PAMIĘTAJ!

Pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia za pracę

ani przenieść tego prawa na inną osobę.

Pracodawca bez zgody pracownika nie może potrącić

żadnych kwot z należnego wynagrodzenia z wyjąt-

kiem przypadków określonych w Kodeksie pracy.

Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na

ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek

dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrące-

niu tylko następujące należności:

alimenty (tj. sumy egzekwowane na mocy tytułów

wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimen-

tacyjnych),

inne świadczenia niealimentacyjne (tj. sumy egzek-

wowane na mocy tytułów wykonawczych na po-

krycie należności innych niż świadczenia alimen-

tacyjne),

zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

kary pieniężne przewidziane w art. 108 Kp.

UWAGA!

Inne należności mogą być potrącane z wynagro-

dzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na

piśmie.

Pracodawca może w kolejnym miesiącu odliczyć

z należnego wynagrodzenia kwoty wypłacone w poprzed-

nim terminie płatności za okres nieobecności w pracy,

za które pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodze-

nia, (np. z wynagrodzenia za pracę za marzec pracodawca

może potrącić część wynagrodzenia za czas nieobecności

w pracy z powodu choroby w lutym, bowiem wynagro-

dzenie chorobowe wynosi 80%, a pracownik otrzymał

100% wynagrodzenia za luty).

Wynagrodzenie za pracę

Ochrona wynagrodzenia

Pracodawca zobowiązany jest

wypłacać wynagrodzenie w miejscu,

terminie i czasie określonym

w regulaminie pracy lub w innych

przepisach prawa pracy.

Wysokość wynagrodzenia wynika z postanowień umowy

o pracę bądź też z przepisów wewnątrzzakładowych.

Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu pra-

codawca wypłaca z dołu, niezwłocznie po ustaleniu

jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu

pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalenda-

rzowego.

Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę

jest dniem wolnym od pracy, pracodawca wypłaca

wynagrodzenie w dniu poprzedzającym.

Pracodawca płaci wynagrodzenie do rąk pracownika

lub za jego zgodą na wskazany rachunek bankowy.

Pracownik może upoważnić do odbioru wynagrodze-

nia za pracę inną osobę; wówczas obowiązkiem pra-

codawcy jest przekazanie wynagrodzenia tej osobie.

Pracodawca przekazuje wynagrodzenie pracownika

odpowiednio wcześniej, tak aby w dniu wypłaty zna-

lazło się ono na koncie pracownika.

Pracodawca, na żądanie pracownika, jest obowiązany

udostępnić do wglądu dokumenty, na podstawie któ-

rych zostało obliczone jego wynagrodzenie.

Wynagrodzenie za pracę

Obowiązki pracodawcy

PAMIĘTAJ!

Pracodawca popełnia wykroczenie wtedy, gdy:

nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za

pracę lub innego świadczenia przysługującego pra-

cownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia

członkowi rodziny pracownika,

wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bez-

podstawnie obniża albo

dokonuje bezpodstawnych potrąceń.

Takie zachowanie zagrożone jest karą grzywny od

1 000 zł do 30 000 zł.

Odpowiedzialność egzekwowana jest przez:

inspektora pracy przez nałożenie mandatu karnego

kredytowanego w wysokości od 1 000 zł do 2 000 zł

lub

sąd karny na wniosek inspektora pracy – zagrożone

karą grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

Inspektor pracy może ukarać pracodawcę mandatem

karnym w wysokości od 2 000 zł do 5 000 zł, jeżeli pra-

codawca działa w warunkach recydywy,

tzn. będąc ukaranym co najmniej

dwukrotnie za wykroczenie

przeciwko prawom

pracownika określone

w Kodeksie pracy,

popełnia

w ciągu

dwóch lat

od dnia ostat-

niego ukarania

takie wykroczenie.

Odpowiedzialność wykroczeniowa

Wynagrodzenie za pracę

Odpowiedzialność karna

zachodzi wtedy, gdy osoba

(najczęściej będzie to pracodawca) wykonując czynności

w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń spo-

łecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pra-

cownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia

społecznego, np. poprzez długotrwałe niewypłacanie wy-

nagrodzenia bądź bezpodstawne jego obniżanie.

Zachowanie takie zagrożone jest grzywną, karą

ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności

do lat 2.

Ponadto osoba, która będąc zobowiązana orzecze-

niem sądu do wypłaty wynagrodzenia za pracę lub in-

nego świadczenia ze stosunku pracy obowiązku tego nie

wykonuje, również podlega odpowiedzialności karnej.

Zachowanie takie zagrożone jest grzywną, karą

ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności

do lat 3.

Wynagrodzenie za pracę

Odpowiedzialność karna

Pracownik, któremu pracodawca nie wypłacił wy-

nagrodzenia za pracę bądź innego świadczenia pie-

niężnego, może:

Złożyć skargę na pracodawcę

do Państwowej In-

spekcji Pracy.

Inspektor pracy nigdy nie ujawni faktu złożenia

skargi, chyba że zgłaszający skargę wyrazi na to pi-

semną zgodę.

Wnieść pozew

do sądu pracy.

W sprawach roszczeń postępowanie jest wolne od

opłat sądowych do kwoty 50 tys. zł.

Wystąpić do Funduszu

Gwarantowanych Świadczeń

Pracowniczych.

Fundusz zapłaci m.in.: wynagrodzenie za pracę czy

wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.

Ważne jest jednak, kiedy zaległości te powstały,

w jaki sposób i jak długiego okresu dotyczą.

Rozwiązać umowę o pracę

bez zachowania okresu

wypowiedzenia (art. 55 § 1

1

Kp).

Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy

o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na

piśmie, z podaniem przyczyny jej rozwiązania.

Powiadomić organy ścigania,

tj. policję lub proku-

raturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Decyzję o wszczęciu postępowania podejmuje pro-

kurator po analizie materiału dowodowego zgro-

madzonego w sprawie – pracownik ma w tym przy-

padku status pokrzywdzonego i przysługuje mu

zażalenie na każde postanowienie wydane przez

prokuratora.

Wynagrodzenie za pracę

Uprawnienia pracownika

W razie niewypłacenia przez pracodawcę wynagro-

dzenia bądź innego świadczenia za pracę pracownik może

wnieść pisemną skargę do Państwowej Inspekcji Pracy.

Adresy biur zamieszczone są na stronie www.pip.gov.pl
w zakładce Okręgowe Inspektoraty Pracy.

Pracownik wnosząc skargę, zobowiązany jest podać

imię i nazwisko oraz adres. W przypadku skierowania

anonimu z reguły skargę pozostawia się bez rozpoznania,

ponadto pracownik nie dowie się o sposobie załatwienia

sprawy.

Inspektor pracy w razie stwierdzenia naruszeń

prawa może:

nakazać wypłatę wynagrodzenia

w drodze decyzji

administracyjnej, w sytuacji gdy wysokość świadczenia

jest bezsporna;

skierować do pracodawcy wystąpienie

pokontrolne

o naliczenie i wypłacenie należnych świadczeń pie-

niężnych;

wszcząć postępowanie egzekucyjne

w przypadku

braku realizacji decyzji nakazującej wypłatę świadcze-

nia na rzecz pracownika;

powiadomić inne organy

, np. Zakład Ubezpieczeń

Społecznych lub urząd skarbowy o nieprawidłowo-

ściach stwierdzonych w trakcie kontroli;

skierować zawiadomienie

o podejrzeniu popełnienia

przestępstwa

do prokuratury

.

UWAGA!

Wszystkie wymienione działania

inspektor pracy podejmuje bez udziału pracownika

– wystarczy skierowanie podpisanej skargi do

Państwowej Inspekcji Pracy.

Wynagrodzenie za pracę

Skarga a inspektor pracy

Wynagrodzenie za pracę, w razie niewypłacalności

pracodawcy, może być wypłacone z Funduszu Gwaran-

towanych Świadczeń Pracowniczych (adresy biur zamiesz-

czone są na stronie: www.fgsp.gov.pl) na warunkach okre-

ślonych w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych

w razie niewypłacalności pracodawcy.

Niewypłacalność pracodawcy następuje m.in. w przy-

padku:

ogłoszenia upadłości pracodawcy obejmującej lik-

widację majątku dłużnika,

gdy organ ewidencyjny wykreśli pracodawcę bę-

dącego osobą fizyczną z Ewidencji Działalności

Gospodarczej w wyniku zawiadomienia o zaprzes-

taniu wykonywania działalności gospodarczej lub

stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania

przez niego działalności gospodarczej,

niezaspokojenia roszczeń pracowniczych z powodu

braku środków finansowych w przypadku faktycz-

nego zaprzestania działalności przez pracodawcę,

trwającej dłużej niż 2 miesiące.

Z wnioskiem do funduszu mogą wystąpić m.in:

pracownik,

były pracownik,

uprawniony do renty rodzinnej członek rodziny

zmarłego pracownika (i byłego pracownika).

UWAGA!

Świadczenia zaspokajane przez fundusz podlegają

ograniczeniom:

czasowym

– np. wynagrodzenie za pracę – za okres

nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające datę wystą-

pienia niewypłacalności pracodawcy albo za okres nie

Wynagrodzenie za pracę

Niewypłacalność pracodawcy

Podstawy prawne

1) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U.

z 1998 r., nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

2) Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagro-

dzeniu za pracę (Dz. U. z 2002 r., nr 200, poz. 1679 z późn. zm.).

3) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r.,

nr 88, poz. 553 z późn. zm.).

4) Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w spra-

wach o wykroczenia (j.t. Dz.U z 2013 r., poz. 395 z późn. zm.).

5) Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych

w razie niewypłacalności pracodawcy (j.t. Dz. U. z 2014 r.,

poz. 272 z późn. zm.).

6) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego

(Dz. U. z 1997 r., nr 89, poz. 555 z późn. zm).

7) Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy

(j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 404 z późn. zm.).

8) Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyj-

nym w administracji (j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 1015 z późn. zm.).

dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające ustanie stosunku

pracy, jeżeli ustanie stosunku pracy przypada w czasie

nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę

wystąpienia niewypłacalności pracodawcy;

kwotowym

– np. wynagrodzenie za pracę wraz z wy-

nagrodzeniem za urlop wypoczynkowy – suma tych

składników za jeden miesiąc nie może przekraczać

kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

z poprzedniego kwartału, od dnia jego ogłoszenia przez

Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku

Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”,

ogłaszanego na podstawie przepisów o emeryturach

i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

(patrz: Podstawy prawne nr 5).

Wynagrodzenie za pracę

Niewypłacalność pracodawcy

Niewypłacenie pracownikowi wynagrodzenia za

pracę, bezpodstawne potrącenie lub nieterminowa

wypłata może stanowić ciężkie naruszenie podsta-

wowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika

(art. 55 §11 Kp).

Pracownik może wówczas rozwiązać z pracodaw-

cą umowę o pracę bez zachowania okresu wypowie-

dzenia.

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy w tym try-

bie pracownik składa na piśmie, z podaniem przyczyny

uzasadniającej rozwiązanie umowy.

UWAGA!

Rozwiązanie

umowy o pracę bez

wypowiedzenia

z winy pracodawcy

nie może nastąpić

po upływie miesiąca

od uzyskania przez

pracownika wiado-

mości o okoliczności

uzasadniającej roz-

wiązanie umowy,

np. niewypłaceniu

wynagrodzenia w terminie.

Pracownikowi, który rozwiązał umowę w tym trybie,

przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia

za okres wypowiedzenia. Jeżeli umowa o pracę została

zawarta na czas określony lub na czas wykonywania okre-

ślonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 ty-

godni. Tak więc skutki materialno-prawne są takie, jakby

umowę o pracę rozwiązał pracodawca.

www.pip.gov.pl

Rozwiązanie umowy o pracę

C

o

p

y

right

©

P

ańst

w

o

wa I

nspekcja P

rac
y 14028/01/00