1998 01 Przedwzmacniacz do wskaźnika wysterowania AVT−2241

background image

Do czego to służy?

Jakiś czas temu, w jednym z nume−

rów EdW opublikowany został opis ukła−
du iloczynowego wskaźnika wysterowa−
nia na 100 diodach LED. Układ spotkał
się ze sporym zainteresowaniem czytel−
ników i został przez nich wykonany
w wielu egzemplarzach. Warto więc po−
kusić się o jego udoskonalenie i wykonać
prostą przystawkę, znacznie podnoszącą
wygodę użytkowania.

Wskaźnik wysterowania na 100 LED,

podobnie jak większość takich wskaźni−
ków, wymaga dołączenia sygnału wej−
ściowego pochodzącego najczęściej
z końcówek mocy wzmacniacza akus−
tycznego. Tak musi być zawsze, jeżeli
rzeczywiście używamy wskaźnika jako
elementu obrazującego stan wysterowa−
nia końcówek mocy wzmacniacza m. cz.
Okazuje się jednak, że iloczynowy wskaź−
nik wysterowania najczęściej wykorzys−
tywany jest jako niezwykle efektowny
„bajerek”, służący bardziej dekoracji do−
mowego kącika audio, niż dokonywaniu
jakichkolwiek pomiarów. Występujące−
mu w takiej roli wskaźnikowi stawia się
tylko jedno zadanie do wykonania: ma on
efektownie błyskać w rytm muzyki. Z ko−
lei dołączanie wskaźnika do wyjść głośni−
kowych wzmacniacza jest niejednokrot−
nie kłopotliwe, nie mówiąc już o tym, że
audiofile niechętnie dołączają nietypowe
urządzenia do ich kosztownego sprzętu.

Autor bynajmniej nie miał w swoich pla−

nach budowy jakiegokolwiek układu
współpracującego z iloczynowym wskaźni−
kiem wysterowania. Został do tego zain−
spirowany znalezieniem obudowy wręcz
idealnie nadającej się do umieszczenia
w niej układu przedwzmacniacza. Zarówno
wymiary, kształt jak i wykonane w płycie
czołowej otwory na dwa mikrofony wprost
wymusiły powstanie nowego, nie pierw−
szego dopasowanego do tej obudowy,
projektu. Jest to obudowa typu KM−23,
którą już kilkukrotnie stosowaliśmy w na−
szych projektach i z pewnością jeszcze
wielokrotnie będziemy wykorzystywać.

Proponowany układ, poza sterowa−

niem wskaźnikiem AVT2241, może zna−
leźć także inne zastosowania. Jest on
idealnym przedwzmacniaczem do wszel−
kiego typu układów iluminofonicznych,
szczególnie stereofonicznych.

Jak każde urządzenie techniczne propo−

nowany układ posiada zarówno zalety jak
i wady. Niewątpliwą jego zaletą jest brak
konieczności wykonywania jakichkolwiek

połączeń pomiędzy
aparaturą

elektro−

akustyczną a przedwzmacniaczem. Wbu−
dowane w układ dwa mikrofony elektreto−
we „słyszą” dochodzące do nich dźwięki
i po odpowiednim wzmocnieniu przekazu−
ją je do wskaźnika. Ta zaleta, w pewnych
okolicznościach może się jednak okazać
także i wadą. Mikrofony odbierają przecież
nie tylko muzykę, ale i wszystkie inne
dźwięki dochodzące z otoczenia. Układ bę−
dzie równie dobrze reagował na muzykę
jak i na dźwięk mowy ludzkiej czy inne od−
głosy. Z jednej strony utrudnia to stosowa−
nie układu, który należy umieścić jak najbli−
żej kolumn głośnikowych, a z drugiej mo−
że

być

dodatkowym,

efektownym

„bajerkiem”. Urządzenie jest bardzo czułe
i

przy odpowiedniej regulacji może

„słyszeć” nawet bardzo słabe dźwięki, re−
agując nawet na cichy szept zapalaniem
diod. Otwiera to szerokie pole do ekspery−
mentów z nietypowymi zastosowaniami
iloczynowego wskaźnika wysterowania.

Nie bez znaczenia jest niski koszt wy−

konania układu, do którego budowy wy−
korzystano wyłącznie tanie i łatwo do−
stępne elementy.

Jak to działa?

Schemat elektryczny proponowanego

układu pokazany został na rry

ys

su

un

nk

ku

u 1

1. Jak

widać, układ do skomplikowanych raczej
nie należy, tym bardziej, że na schemacie
powtarzają się dwa identyczne bloki fun−
kcjonalne, dwa niezależne tory wzmac−
niające. Tak więc dla zrozumienia działa−

nia całości wystarczy omówić

tylko jeden z nich.

Każdy z torów składa się z trzech bloków:

mikrofonu, układu przedwzmacniacza
i wzmacniacza m.cz. Wejście układu stano−
wi dwukońcówkowy mikrofon elektretowy.
Jest to element o dość wysokiej czułości
i zupełnie przyzwoitych parametrach, dos−
konale nadający się do pracy w naszym
układzie. Mikrofon zasilany jest za pośred−
nictwem rezystora szeregowego R4 z ukła−
du filtrującego napięcie zasilające, zbudowa−
nego na rezystorze R7 i kondensatorze C3.

Słaby sygnał wytwarzany przez mikro−

fon poddawany jest wstępnemu wzmoc−
nieniu w przedwzmacniaczu zrealizowa−
nym na układzie scalonym UL1321 produk−
cji Śp. CEMI. Zastosowanie tego właśnie
układu podyktowane zostało pójściem na
kompromis pomiędzy ceną a parametrami
technicznymi. Uważny Czytelnik z pew−
nością zapyta dlaczego w naszym przed−
wzmacniaczu zastosowane zostały aż dwa
układy UL1321, z których wykorzystuje się
tylko po jednym z dwóch zawartych
w strukturze identycznych przedwzmac−
niaczy. Odpowiedź na to pytanie zostanie
udzielona w dalszej, opisującej montaż
i uruchomienie układu części artykułu.

UL1321 pracuje w typowej dla siebie

aplikacji,

wielokrotnie

sprawdzonej

w wielu konstrukcjach, także w serii
2000. Wzmocnienie układu możemy
w bardzo szerokich granicach regulować
za pomocą doboru wartości rezystora R1
(niejednokrotnie można w ogóle zrezyg−
nować z jego stosowania). Przedwzmac−
niacz UL1321 zasilany jest z układu filtru−
jącego napięcie zasilania zbudowanego
z rezystora R2 i kondensatora C14.

Ostatnim stopniem naszego układu

jest końcówka małej, ale zawsze mocy.
Teraz z kolei wielu czytelników zapyta

53

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/98

Przedwzmacniacz do wskaźnika
wysterowania AVT−2241

2242

background image

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/98

54

o sens stosowania tego elementu. Prze−
cież układ AVT−2241 dałby się z pewnością
wysterować już z wyjścia przedwzmacnia−
cza zrealizowanego na układzie UL1321?
Tak, ale w takim wypadku przedwzmac−
niacz musiałby pracować z bardzo dużym
wzmocnieniem, co mogłoby niejednokrot−
nie powodować wzbudzanie się tego, nie−
zbyt wysokiej jakości, elementu. Był jesz−
cze drugi, ważniejszy powód zastosowa−
nia na wyjściu układu końcówek małej
mocy: umożliwienie współpracy naszego
układu z urządzeniami innymi niż wskaźnik
wysterowania AVT−2241. Jak już wspo−
mniano, układami takimi mogą być przede
wszystkim urządzenia iluminofoniczne,
także produkcji fabrycznej. Posiadają one
niejednokrotnie wejścia przystosowane
do współpracy z wyjściami mocy wzmac−
niaczy akustycznych i wymagają do wy−
sterowania dość silnego sygnału.

Stopień wyjściowy naszego układu

zbudowany został z wykorzystaniem po−
pularnej i dobrze już znanej czytelnikom
EdW kostki LM386. Prostota układu zo−
stała doprowadzona przez jego producen−
ta do absolutnej perfekcji: do „życia” wy−
starcza mu jeden rezystor i trzy kondensa−
tory! W takiej właśnie konfiguracji pracuje
LM386 w naszym układzie. Wysterowy−
wany jest z wyjścia przedwzmacniacza za
pośrednictwem potencjometru PR1, któ−
rym możemy regulować czułość układu.

Kondensatory C11 i C13 blokują napię−

cie zasilania zwierając do masy ewentual−
ne impulsy zakłócające.

Montaż i uruchomienie

Mozaika ścieżek płytki drukowanej

wykonanej na laminacie jednostronnym
oraz rozmieszczenie na niej elementów
pokazane zostało na rry

ys

su

un

nk

ku

u 2

2. Pomimo

dość dużego stopnia
skomplikowania przebie−
gu ścieżek udało się
uniknąć stosowania dro−
giej płytki wykonanej na
laminacie dwustronnym
z metalizacją. Niestety,
okupione to zostało ko−
niecznością zastosowa−
nia jednej, oznaczonej na
stronie opisowej płytki
jako „ZW1”, zwory. Od
tej właśnie nieszczęsnej
zworki

rozpoczniemy

montaż układu, wlutowując następnie re−
zystory, zalecane podstawki pod układy
scalone i na końcu elementy największe
– potencjometry montażowe i kondensa−
tory elektrolityczne. I tu jedna uwaga
praktyczna: w układzie modelowym ma−
jącym współpracować jedynie z wskaźni−
kiem wysterowania AVT−2241 jako PR1
i PR2 zastosowane zostały potencjomet−
ry montażowe i takie będą dostarczane
w kicie. Układ został „raz na zawsze” wy−
regulowany i zamknięty w obudowie. Je−
żeli jednak przewidujecie konieczność
częstej zmiany czułości układu, to PR−ki
można z powodzeniem zastąpić poten−
cjometrami o dość dowolnej (4,7k 100k)
wartości. Produkowane są obecnie po−
tencjometry obrotowe o tak małych wy−
miarach, że z łatwością zmieszczą się
w proponowanej obudowie.

Mikrofony elektretowe montujemy za

pomocą kawałków srebrzanki lub obcię−
tych końcówek oporników tak, aby zna−
lazły się dokładnie naprzeciwko otworów
w przedniej części obudowy.

Po zmontowaniu całego układu

i umieszczeniu układów scalonych w pod−
stawkach przyjdzie pora na jego prostą
regulację. Układ może być zasilany napię−
ciem stałym o wartości 9 15V, a pobór
prądu jest znikomo mały, w każdym razie
w porównaniu z „pożeraczem energii
elektrycznej” jakim jest bez wątpienia
nasz iloczynowy wskaźnik wysterowania.

c.d. na str. 57

R

Ry

ys

s.. 2

2.. S

Sc

ch

he

em

ma

att m

mo

on

ntta

ażżo

ow

wy

y

R

Ry

ys

s.. 1

1.. S

Sc

ch

he

em

ma

att iid

de

eo

ow

wy

y

background image

57

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/98

Po zmontowaniu całości łączymy ze

sobą obydwa moduły i dołączamy zasi−
lanie +5VDC. Nasz układ będzie wyma−
gał teraz prostej regulacji polegającej na
ustawieniu potencjometrem montażo−
wym PR1 odpowiedniej częstotliwości
generowanej przez IC1. Do dokonania
tej regulacji potrzebna nam będzie częs−
totliwość wzorcowa, najlepiej z prze−

działu 1−9kHz. Jeżeli dysponujemy
generatorem wytwarzającym do−
kładnie znaną częstotliwość z po−
danego zakresu to dołączamy jego
wyjście do wejścia naszego ukła−
du i pokręcając potencjometrem
montażowym PR1 uzyskujemy
wyświetlenie właściwego wyniku
pomiaru na wyświetlaczach. Jeże−
li jednak nie mamy dostępu do ge−
neratora dobrej klasy, to pozostaje

nam zbudowanie sobie na kawałku płyt−
ki uniwersalnej prostego i taniego gene−
ratora, który może teraz i przyszłości po−
służyć jako względnie dokładny wzo−
rzec. Schemat takiego generatora wyko−
rzystującego tani kwarc „zegarkowy”
przedstawiony jest na rry

ys

su

un

nk

ku

u 4

4. Naj−

większa częstotliwość jaką możemy
uzyskać z tego generatora może, od bie−
dy, posłużyć do skalibrowania naszego
miernika.

Z

Zb

biig

gn

niie

ew

w R

Ra

aa

ab

be

e

R

Ry

ys

s.. 2

2.. W

Ws

sp

ółłp

prra

ac

ca

a zz m

mo

od

du

ułłe

em

m A

AV

VT

T−2

22

21

19

9

R

Ry

ys

s.. 3

3.. S

Sc

ch

he

em

ma

att m

mo

on

ntta

ażżo

ow

wy

y

R

Ry

ys

s.. 4

4.. K

Ka

alliib

brra

atto

orr

k

kw

wa

arrc

co

ow

wy

y

W

Wy

yk

ka

azz e

elle

em

me

en

nttó

ów

w

R

Re

ezzy

ys

stto

orry

y

PR1: potencjometr montażowy
wieloobrotowy100k

R1, R2: 22k

R3, R4, R5: 10k

K

Ko

on

nd

de

en

ns

sa

atto

orry

y

C1, C2, C6: 100nF
C3, C4: 2,2nF
C5: 100µF/6,3V

P

ółłp

prrzze

ew

wo

od

dn

niik

kii

IC1: NE555
IC2: 4518
IC3: 4098

P

Po

ozzo

os

stta

ałłe

e

CON2, CON1: ARK2 (mały)
10 goldpinów
złącze szufladkowe 10 pinów

K

Ko

om

mp

plle

ett p

po

od

dzze

es

sp

po

ołłó

ów

w zz p

płły

yttk

ą jje

es

stt

d

do

os

sttę

ęp

pn

ny

y w

w s

siie

ec

cii h

ha

an

nd

dllo

ow

we

ejj A

AV

VT

T jja

ak

ko

o

„k

kiitt s

szzk

ko

olln

ny

y”

” A

AV

VT

T−2

22

23

35

5..

Aha, autor zapomniał, że rezystorów R1
i R8 nie powinniśmy na razie montować.
Łączymy więc wyjścia (na stronie opiso−
wej płytki oznaczone one zostały jako
„L” i „R”) naszego przedwzmacniacza
z wejściami wskaźnika wysterowania

i wydając dość głośne dźwięki staramy
się uzyskać efekty optyczne na wyświet−
laczu 100 diod LED. Pamiętajmy jednak
o jednym: AVT−2241 jest wskaźnikiem ilo−
czynowym i sygnał o właściwej amplitu−
dzie musi być dostarczany jednocześnie
do obu jego wejść! Jeżeli uzyskane efek−
ty nie okażą się zadawalające, a sygnał
wyjściowy naszego przedwzmacniacza
zbyt słaby, to możemy zwiększyć
wzmocnienie stosując rezystory R1 i R8
o dobranej odpowiednio wartości, np. 1k.

Uważni czytelnicy zauważyli już z pew−

nością dodatkowe elementy oznaczone
na płytce jako CD1 i CD2, które nie wy−
stępują na schemacie. Zaraz wytłumaczy−
my, o co chodzi. Otóż układ UL1321 cha−
rakteryzuje dość nieprzyjemna cecha:
skłonność do wzbudzania się przy więk−
szym wzmocnieniu. Jeżeli więc stwier−
dzimy, że po zastosowaniu rezystorów
R1 i R8 przedwzmacniacze zaczęły się
wzbudzać, to należy zastosować dodat−
kowe kondensatory włączone pomiędzy
12 i 11 nóżki układu UL1321. Taka możli−

wość wyeliminowania wzbudzeń istnieje
jednak tylko w jednym z zawartych
w strukturze UL1321 przedwzmacniaczy.
To właśnie spowodowało konieczność
zastosowania aż dwóch kostek tego ty−
pu! Wartość kondensatorów CD1 i CD2
najlepiej ustalić doświadczalnie. W kicie
dostarczane będą, na wszelki wypadek,
kondensatory o wartości 390pF.

Pozostał nam już tylko jedna, niestety

dość kłopotliwa czynność do wykonania:
umieszczenie układu przedwzmacniacza
w dedykowanej mu obudowie. Niestety,
producent obudowy nie umieścił w niej
jakichkolwiek elementów mocujących,
żadnych kołków czy otworów na śrubki.
Na szczęście, małą i lekką płytkę może−
my po prostu „upchnąć” w obudowie za
pomocą kawałków gąbki, a płytę czołową
obudowy przykręcić za pomocą małych
blachowkrętów.

Z

Zb

biig

gn

niie

ew

w R

Ra

aa

ab

be

e

K

Ko

om

mp

plle

ett p

po

od

dzze

es

sp

po

ołłó

ów

w zz p

płły

yttk

ą jje

es

stt

d

do

os

sttę

ęp

pn

ny

y w

w s

siie

ec

cii h

ha

an

nd

dllo

ow

we

ejj A

AV

VT

T jja

ak

ko

o

„k

kiitt s

szzk

ko

olln

ny

y”

” A

AV

VT

T−2

22

24

42

2..

W

Wy

yk

ka

azz e

elle

em

me

en

nttó

ów

w

R

Re

ezzy

ys

stto

orry

y

R4, R10: 10k

PR1, PR2, R1, R7, R8, R9: 1k

R2, R6: 100

R3, R5: 30

K

Ko

on

nd

de

en

ns

sa

atto

orry

y

C1, C15: 4,7 µF/16V
C2, C4, C5, C7, C9, C16: 220nF
C3, C8, C10, C11, C14, C17, C18:
100µF/16V
C6, C12: 47nF
C13

100nF

CD1, CD2: 390pF

P

ółłp

prrzze

ew

wo

od

dn

niik

kii

IC2, IC1: UL1321
IC3, IC4: LM386

P

Po

ozzo

os

stta

ałłe

e

CON2, CON1: ARK2 (3,5 mm)
M1, M2: mikrofon elektretowy

Przedwzmacniacz

,

c.d. ze str. 54


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1998 01 Przedwzmacniacz do wskaźnika wysterowania AVT−2241 naprawiony
1997 01 Wskaźnik wysterowania gwiazda do dyskoteki
1998 02 Wskaźnik wysterowania do kolumn
1998 01 str 10 Egzotyczne mezony
Podsumowanie, 01 Wprowadzenie do sieci komputerowych
82 Nw 01 Przystawka do przecinania
14 01 Maszyny do robot ziemnychid 15606
01 wprowadzenie do teorii ekspl Nieznany
Korekta PROGRAM SPOTKANIA SSP11 dnia 22-24.01.2010 do Osrod, specjalizacja mięso
Wykład XVII  03 01 Wstęp do nerwów czaszkowych
01 [Wprowadzenie do rekolekcji] Gdzie jest Bóg, gdy go potrzebuję !
Lab 01 Wprowadzenie do systemu UNIX
CIT 8 rok 2011 (od 01 01 2011 do 31 12 2011)
01 WPROWADZENIE DO FIZJOLOGII CZŁOWIEKA ppt
1998 01 16 0121
60 MT 01 Wzmacniacz do adaptera
01 Wprowadzenie do układów automatycznego sterowania
wniosek 01 wpisanie do rejestru, Prawo

więcej podobnych podstron