29. Oligarchia magnacka w Polsce.

Forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy

przez niewielką grupę ludzi. Wywodzili się najczęściej z
arystokracji. W Polsce występowała w XVII wieku. Wtedy
wzrosło znaczenie magnaterii. Posiadała ona olbrzymie
majątki ziemskie (latyfundia). Szlachta zawiązała rokosz
zmierzający do osłabienia władzy królewskiej (rokosz
zebrzydowskiego 1606-1609). Skutkiem było osłabienie
władzy monarszej i wzrost znaczenia magnaterii. Przełomowe
wydarzenie – zerwanie sejmu przez liberum veto (1652 –
poseł Siciński). Zasada Liberum Veto uniemożliwiła
działalność sejmu, prowadziła do pełnej anarchii oraz
rozprzężenia w stosunkach wewnętrznych. Do coraz
większego znaczenia dochodziły sejmiki, które przyjęły
funkcje: wojskowe, administracyjne i finansowe, co
spowodowało decentralizację władzy państwowej.

Przedstawiciele magnaterii posiadali bezpośrednią

władzę piastując stanowisko senatorów i inne godności
państwowe. Poprzez wpływa na wybór posłów, sejmików
ziemskich uzyskali wielkie (nieformalne) możliwości kontroli
polityki państwowej. W okresie rządów magnackich upadł
autorytet władzy królewskiej. Zanikało zainteresowanie dla
spraw ogólnopaństwowych.

Magnateria stała się stanem pośrednim między

królem a szlachtą. Aby ugruntować władzę grupy magnaterii
wiązały się z państwami ościennymi (Prusy, Rosja) i korzystały
z ich pomocy w osłabieniu władzy króla. Rządy oligarchii
magnackiej świadczyły o słabości wewnętrznej państwa.
Nastąpił rozkład aparatu państwowego, upadek gospodarczy.
Wieloletnie wyczerpujące wojny, brak stabilnej władzy króla
prowadziły do upadku państwowości polskiej.