Procedura:

Część szczegółowa

strona 1 z 2

87.160.101

1

a)  sprzętu i materiału, 

b)  pacjenta, 

c)  personelu; 

a)  liczbę i rodzaj projekcji, z uwzględnieniem obszaru istotnego klinicznie, 

b) 

napięcie

65 – 75

ognisko

0,6

filtracja [mm Al]

25

FFD [cm]

100 – 115

komora AEC
czułość błona/folia

400

czas [ms]

c)  zalecany protokół badania w tomografii komputerowej, 

d)  rodzaj osłon osobistych dla pacjenta jeżeli są wymagane; 

zalecany sposób przeprowadzenia badania, w tym: 

zakres rutynowo wybieranych parametrów ekspozycji w radiografii, 

2

opis czynności przygotowawczych przed badaniem dotyczących: 

Przed wykonaniem zdjęcia technik elektroradiologii dezynfekuje stół rentgenowski lub statyw w miejscu, gdzie będzie 
wykonywane badanie. Technik ustawia lampę rentgenowską prostopadle do stołu lub statywu na odległość 1 – 1,15 m, 
wkłada kasetę 24 x 30 podłużnie (do zdjęcia bocznego poprzecznie) oraz oznacza stronę badaną literką L lub P, układając ją 
zawsze po stronie zewnętrznej badanego narządu. Stosuje się kratkę przeciwrozproszeniową. Ognisko lampy wynosi 0,6, filtr 
Al 2,5 cm. Zalecane są folie wzmacniające 400.
Identyfikacja pacjenta. Sprawdzenie zgodności danych badanego ze skierowaniem i zgody na wykonanie badania. Ogólne 
poinformowanie chorego o celu i sposobie wykonania badania, konieczności pozostania bez ruchu podczas jego trwania. 
Przekazanie informacji o ryzyku związanym ze stosowaniem promieniowania jonizującego. Usunięcie z obszaru istotnego 
klinicznie elementów mogących wpływać na jakość uzyskiwanego obrazu.Pacjent zostaje poinformowany o rodzaju badania 
oraz jego przebiegu. Zdejmuje z badanej okolicy przedmioty metalowe mogące dawać cień na zdjęciach (łańcuszki, kolczyki, 
spinki) oraz ruchome protezy stomatologiczne. Pacjent może pozostać w ubraniu, ale bez nakrycia wierzchniego i nakrycia 
głowy.
Pacjent ułożony jest na brzuchu lub w pozycji siedzącej przodem do statywu. Zdjęcie tylno-przednie (półosiowe) wykonuje 
się z brodą i nosem przylegającymi do stołu (statywu), z zamkniętymi ustami. Promień centralny skierowany jest na punkt 
lambda (szczyt głowy).

Technik elektroradiologii sprawdza czy pacjent posiada odpowiednio wypełnione skierowanie do gabinetu rentgenowskiego. 
W razie wątpliwości, uzgadnia sposób i rodzaj badania z lekarzem radiologiem.  Następnie technik nakłada rękawice 
jednorazowego użytku i przystępuje do ułożenia pacjenta zgodnie z zasadami pozycjonowania. W trakcie badania musi być 
zachowany kontakt wzrokowo-werbalny.

Zdjęcie twarzoczaszki w rzucie p-a i bocznym.                                                                                       Zdjęcie musi być 
symetryczne. Na obrazie widoczne muszą być: fragment łuski kości czołowej i zatoki czołowe, oczodoły, jama nosowa, kości 
jarzmowe, łuki jarzmowe, zatoki szczękowe, szczęka, żuchwa z wyrostkiem dziobiastym i kłykciowym.
W projekcji bocznej na zdjęciu musi być widoczna szczęka, żuchwa, wyrostek kłykciowy, staw skroniowo-żuchwowy, otwór 
słuchowy zewnętrzny, siodło tureckie, łuska kości czołowej, zatoka czołowa, szew czołowo-jarzmowy. Elementy parzyste 
powinny nakładać się na siebie.

Osłonięcie fartuchem klatki piersiowej i jamy brzusznej, a przy statywie zastosowanie umocowanej  osłony na miednicę. 
Prawidłowa kolimacja wiązki promieniowania.

nie dotyczy

Procedura:

Część szczegółowa

strona 2 z 2

87.160.101

3

4

5

6

a)  wykonanie dodatkowych projekcji, 

b)  ograniczenie lub zmiana warunków badania, 

c)  przerwanie badania, 

d)  modyfikację ilości podawanego środka kontrastowego, 

e)  sposób dokumentowania odstępstwa od procedury. 

opis czynności po wykonaniu badania; 

określenie minimalnego czasu koniecznego do wykonania procedury w 
odniesieniu do poszczególnych jej wykonawców; 

warunki ewentualnego podawania środka kontrastowego (rodzaj, ilość, 
sposób podania, nadzór nad pacjentem w czasie i po badaniu), jeżeli dotyczy 
to procedury; 

kryteria prawidłowej formy przedstawienia wyniku badania i jego opisu, w 
tym kryteria prawidłowo wykonanych zdjęć rentgenowskich; 

Odsunięcie lampy rentgenowskiej, wyciągnięcie kaset, poproszenie pacjenta o zaczekanie na zewnątrz gabinetu. Następnie 
technik przystępuje do wywoływania filmu lub skanowania obrazu w radiografii cyfrowej. Na zdjęciu powinny być 
naświetlone dane pracowni, inicjały technika wykonującego badanie, warunki ekspozycji. Wstępnej oceny technicznej 
dokonuje technik elektroradiologii, w razie wątpliwości konsultuje się lekarza radiologa.
Zespół lekarzy radiologów                            - 10 minut
Zespół techników elektroradiologii                - 20 minut

nie dotyczy

Dane pacjenta, zakładu, lekarza; informacja w jakich rzutach badanie zostało wykonane; jakie stwierdzono zmiany 
patologiczne i w jakim obszarze anatomicznym; jakie jest rozpoznanie radiologiczne i czy proponowane są inne badania 
uzupełniające celem dokładnego wyjaśnienia procesu chorobowego. Prawidłowo wykonane zdjęcie musi być ostre, 
kontrastowe i symetryczne. Podane w punkcie 2a elementy twarzoczaszki muszą być widoczne. Forma przekazywania 
dokumentacji medycznej zgodnie z aktualnie obowiązującym w tym zakresie prawem.

7

warunki odstępstwa od procedury w sytuacjach uzasadnionych klinicznie, w 
tym: 

Wykonanie dodatkowych projekcji – zdjęcia łuków jarzmowych; ocena oczodołów na zdjęciu celowanym; ocena kości nosa 
na zdjęciu celowanym; ocena żuchwy, stawów skroniowo-żuchwowych oraz szczęki – pantomogram, TK; ocena zatoki 
czołowej – zdjęcie celowane tej okolicy.
U pacjenta bez kontaktu, nieprzytomnego, można wykonać badanie w rzucie przednio-tylnym, w ułożeniu na plecach, z 
ustawieniem lampy pod kątem 30-37 stopni w kierunku doogonowym, a zdjęcie boczne w ułożeniu na plecach promieniem 
poziomym z kratką umieszczoną przy kasecie ustawionej do badanej strony twarzoczaszki.

W przypadku pogorszenia stanu pacjenta.

Nie dotyczy.
Zaznaczenie w opisie badania zmiany w projekcji ze względu na stan pacjenta.