WSTÊP

Grasiczaki nale¿¹ do najczêst-

szych nowotworów z³oœliwych gra-
sicy (obok ch³oniaków) [1]. Wywo-
dz¹ siê one z nab³onkowej kompo-
nenty grasicy i mog¹ (ale nie
musz¹) zawieraæ nacieki z niezmie-
nionych nowotworowo limfocytów
[2]. Oko³o 90 proc. przypadków
stanowi¹ guzy przedniego œródpier-
sia [3]. Obecnie zarzucono pojêcie
grasiczaka z³oœliwego i wprowadzo-
no okreœlenie grasiczak inwazyjny.
Oddaje to szczególn¹ wagê, jak¹
przyk³ada siê do oceny zmiany nie
tylko w badaniu przez patologa,
ale i klinicystê [1, 2]. Inwazyjne
grasiczaki maj¹ zdolnoœæ g³ównie
do miejscowego naciekania i da-
wania wszczepów do okolicznych
tkanek, co stanowi ograniczenie
doszczêtnego leczenia chirurgicz-
nego. Jedynie w ok. 10 proc. przy-
padków stwierdza siê przerzuty [1].

Grasiczaki nale¿¹ do stosunkowo

rzadkich nowotworów, stanowi¹c miê-
dzy 0,2 proc. a 1,5 proc. wszystkich
nowotworów z³oœliwych [4]. Wiêk-
szoœæ pacjentów jest w wieku pomiê-
dzy 40. a 60. rokiem ¿ycia [5]. Oko-
³o po³owa przypadków jest rozpozna-
wana przypadkowo w klasycznej
radiografii klatki piersiowej [5]. Obja-
wy w chwili rozpoznania wystêpuj¹
w ok. 70 proc. przypadków i nale¿¹

do nich g³ównie: kaszel, ból w klat-
ce piersiowej, objawy zwê¿enia dróg
oddechowych [5]. Ponadto wystêpu-
j¹ paraneoplastyczne objawy autoim-
munologiczne zwi¹zane z grasicza-
kiem, takie jak myasthenia gravis, po-
lymyositis, toczeñ uk³adowy, rzs,
zapalenie tarczycy, zespó³ Sjögrena
i inne [5–7]. W ok. 5 proc. przypad-
ków wystêpuje autoimmunologiczna
anemia aplastyczna i hipogammaglo-
bulinemia [3]. Objawy autoimmuno-
logiczne zwi¹zane z obecnoœci¹ gra-
siczaka wynikaj¹ ze zmian w kr¹¿¹-
cych podtypach limfocytów T [8, 9].
Dotyczy to g³ównie zmian w fenoty-
pie limfocytów CD4+. W przypad-
kach z hipogammaglobulinemi¹ ob-
serwuje siê niedobór limfocytów B
i zaburzenia odpornoœci [10–12].

W rozpoznaniu ró¿nicowym gra-

siczaka nale¿y uwzglêdniæ niena-
b³onkowe guzy grasicy, jak guzy
neuroendokrynne, guzy zarodkowe,
ch³oniaki, nowotwory pochodzenia
mezenchymalnego, ponadto guzy
nienowotworowe (przerost grasicy),
torbiele grasicy, przerzuty do œród-
piersia i raka p³uc [2, 13].

PODZIA£ HISTOLOGICZNY
I STOPNIE ZAAWANSOWANIA

Podział histologiczny

Poni¿szy podzia³ oparty zosta³

na schemacie opublikowanym

Grasiczak jest rzadkim nowotwo-

rem, wywodzi siê z tkanki nab³on-

kowej grasicy. Stosunkowo czêsto

wystêpuj¹ tu objawy paraneopla-

styczne, szczególnie o pod³o¿u au-

toimmunologicznym. Przez szereg

lat istnia³y niejednolite podzia³y ty-

pów grasiczaka, które ostatnio

ujednolicono i przeanalizowano ich

kliniczne zastosowanie. Niniejsza

praca przedstawia przegl¹d pi-

œmiennictwa dotycz¹cy histologii,

kliniki i leczenia tego nowotworu. Ze

wzglêdu na rzadkoœæ wystêpowa-

nia grasiczaka, istniej¹ wzglêdne

trudnoœci w przeprowadzeniu pro-

spektywnych badañ randomizowa-

nych. Przedstawione zosta³o pi-

œmiennictwo dotycz¹ce zarówno

badañ o charakterze retrospektyw-

nych analiz leczonych przypadków,

jak i badañ prowadzonych w du-

¿ych, czêsto miêdzynarodowych

grupach badawczych. Szczególn¹

uwagê poœwiêcono chemioterapii,

ze wzglêdu na rodz¹ce siê dopie-

ro standardy leczenia systemowe-

go tego nowotworu, jak i zmiany

wnoszone do leczenia przez tê for-

mê terapii. Wyniki zastosowania

chemioterapii w leczeniu grasicza-

ka s¹ pozytywne i obecnie uzysku-

je siê znacz¹ce odsetki obiektyw-

nych odpowiedzi oraz czasu wol-

nego od choroby i czasu prze¿ycia.

Doniesienia takie pochodz¹ nie tyl-

ko z obserwacji retrospektywnych,

lecz i z badañ prospektywnych.

Coraz czêœciej chemioterapia by-

wa stosowana nie jako kolejny etap

leczenia, lecz jest w³¹czana jako

element leczenia podstawowego,

jako leczenie indukcyjne przedope-

racyjne, jak i sk³adnik radiochemio-

terapii. Podstawowymi schemata-

mi leczniczymi stosowanymi w che-

mioterapii grasiczaka s¹ ADOC,

PAC, PE i VIP. Najlepsze wyniki uzy-

skiwano w leczeniu wg schematu

ADOC, jednak¿e ewentualn¹ prze-

wagê takiego schematu nale¿a³o-

by potwierdziæ w randomizowanym

badaniu III fazy.

S³owa kluczowe: grasiczak inwazyj-

ny, histologia, stopieñ zaawanso-

wania, omówienie leczenia.

W

Ws

sp

pó

ó³³c

cz

ze

es

sn

na

a O

On

nk

ko

ollo

og

giia

a ((2

20

00

04

4)) v

vo

oll.. 8

8;; 3

3 ((1

14

48

8–

–1

15

52

2))

Postêpowanie w zaawansowanych
inwazyjnych grasiczakach

– przegl¹d piœmiennictwa

Management of advanced invasive thymomas:

a review of literature

Rodryg Ramlau

1

, Maciej Bryl

1

, Wojciech Dyszkiewicz

2

1

Oddzia³ Onkologii, Wielkopolskie Centrum Chorób P³uc i GruŸlicy w Poznaniu;

2

Oddzia³ Torakochirurgii, Wielkopolskie Centrum Chorób P³uc i GruŸlicy w Poznaniu

przez WHO w 1999 r. [2]. Klasyfi-
kacja histologiczna ma pewne
znaczenie prognostyczne, ale
g³ównym czynnikiem rokowniczym
jest stopieñ zaawansowania [14,
15]. Nale¿y jednak zaznaczyæ, ¿e
w przypadku raków grasicy utka-
nie histologiczne mo¿e mieæ wiêk-
sze znaczenie prognostyczne ni¿
stopieñ zaawansowania [16].
G

Grra

as

siic

cz

za

ak

k – guz pochodzenia

nab³onkowego, którego komórki
nie wykazuj¹ jawnej atypii i po-
siadaj¹ cechy w³aœciwe dla pra-
wid³owej grasicy [2].

– T

Ty

yp

p A

A

(inaczej grasiczak

wrzecionowatokomórkowy lub
rdzenny/rdzeniasty Thymoma
fusocellulare, T. medullare)
stanowi 4–7 proc. grasicza-
ków [14, 15, 17]. Zbudowany
jest z komórek o owalnym lub
wrzecionowym kszta³cie, bez
atypii j¹der komórkowych,
utkanie zawiera niewiele (lub
wcale nie zawiera) limfocytów
[2]. Wiêkszoœæ tych grasicza-
ków jest otorebkowana, choæ
niekiedy naciekaj¹ one toreb-
kê i przyleg³e narz¹dy. Roko-
wanie bardzo dobre.

– T

Ty

yp

p A

AB

B (inaczej grasiczak mie-

szany, Thymoma mixtum) wystê-
puje w 28–34 proc. przypad-
ków [14, 15, 17]. Histologicznie
sk³ada siê z ognisk grasiczaka
rdzeniastego i ognisk bogatych
w limfocyty [2]. Rokowanie do-
bre [14, 15].

– T

Ty

yp

p B

B1

1 (inaczej grasiczak lim-

focytowy – 9–20 proc. przy-
padków) w budowie przypomi-
na prawid³ow¹ grasicê – nie-
kiedy trudny do odró¿nienia od
prawid³owej grasicy [2, 14, 15,
17]. Rokowanie dobre [14, 15].

– T

Ty

yp

p B

B2

2 (grasiczak korowy,

Thymoma corticale, Thymoma
lymphoepitheliale) czêstoœæ
20–36 proc. przypadków, bu-
dowa mikroskopowa: poœród
du¿ej populacji prawid³owych
limfocytów wystêpuj¹ rozrzu-
cone grupy nowotworowo
zmienionych komórek nab³on-
kowych z pêcherzykowatymi

j¹drami i wyraŸnymi j¹derka-
mi [2, 14, 15, 17]. U³o¿enie
oko³onaczyniowe komórek jest
czêste i niekiedy tworzy efekt
palisadowy. Rokowanie gorsze
ni¿ w poprzednich typach –
odleg³e prze¿ycia (ponad 20
lat) w ok. 60 proc. [14].

– T

Ty

yp

p B

B3

3 (synonimy: grasiczak

nab³onkowy, g. atypowy, wy-
soko zró¿nicowany rak grasi-
cy, Thymoma epitheliale) –
stanowi 10–14 proc. przypad-
ków [14, 15, 17]. W budowie
sk³ada siê w przewa¿aj¹cej
czêœci z komórek nab³onko-
wych kszta³tu wielok¹tnego
lub okr¹g³ego, niewykazuj¹-
cych lub wykazuj¹cych nie-
wielk¹ atypiê [2]. Prawid³owe
limfocyty stanowi¹ mniejsz¹
komponentê. Rokowanie –
d³ugoletnie prze¿ycia (20 lat)
– 40 proc. [14].

R

Ra

ak

k g

grra

as

siic

cy

y (inaczej grasiczak ty-

pu C) – charakteryzuje siê jedno-
znaczn¹ atypi¹ i cechami histolo-
gicznymi w³aœciwymi bardziej dla
raków ni¿ dla grasicy [2]. W utka-
niu nie obserwuje siê niedojrza³ych
limfocytów. Podejrzewa siê, ¿e rak
grasicy wywodzi siê z wczeœniej-
szego grasiczaka [18].

Typy histologiczne: p³askona-

b³onkowy rak grasicy, rak grasicy
przypominaj¹cy nab³oniak limfa-
tyczny, sarkomatyczny rak grasicy,
jasnokomórkowy rak grasicy, rak
grasicy œluzowo-naskórkowy, bro-
dawczakowaty gruczolakorak gra-
sicy, niezró¿nicowany rak grasicy.
G

Grra

as

siic

cz

za

ak

k z

z³³o

o¿

¿o

on

ny

y.. W utkaniu hi-

stologicznym obecne elementy
wy¿ej opisanych typów (w opisie
zwykle podaje siê obecne typy
i ich udzia³ procentowy) [2].

Ocena zaawansowania

Zaawansowanie grasiczaka oce-

nia siê na podstawie obecnoœci na-
cieku przez ci¹g³oœæ, wszczepów
do okolicznych narz¹dów, zajêtych
wêz³ów ch³onnych i przerzutów od-
leg³ych. Zwykle u¿ywa siê systemu
zaproponowanego przez Masaoka
w 1981 r. [1, 19] (tab. 1.).

Thymoma is a rare neoplasm

deriving from epithelial tissue of

thymus. Paraneoplastic syndromes

are relatively common especially

those which develop on autoimmune

basis. For a number of years the

classification of thymoma has been

stated as non-homogenous, yet

recently they have been stated as

such and their clinical importance

has been analyzed. This paper is a

review of literature concerning

histology, clinical issues and

treatment of thymoma. Since

thymoma is rare there are relative

difficulties

in

carrying

out

prospective randomized trials. The

paper presents literature concerning

both the retrospective analysis of

treated cases and conducted trials

performed by a large international

group of researchers. The paper

focuses on chemotherapy due to

new standards of systemic treat-

ment of this neoplasm emerging as

well as changes which are made to

the management of thymoma due

to chemotherapy. Results of che-

motherapy in treating thymoma are

positive and a significant overall

response rate as well as median

survival time and relapse free

survival time can be achieved.

Reports about such results are

coming from not only retrospective

observations but also prospective

trials. More and more frequently

chemotherapy is used not as a

further stage of treatment but as

part of basic treatment as induction

chemotherapy before surgery or

radiotherapy. ADOC, PAC, PE and

VIP

combinations

are

most

frequently used. The best results

were achieved using ADOC combi-

nation but possible advantage of this

combination should be confirmed by

a randomized phase III trial.

Key words: invasive thymoma,

histology, staging, treatment overview.

W

Ws

sp

pó

ó³³c

cz

ze

es

sn

na

a O

On

nk

ko

ollo

og

giia

a ((2

20

00

04

4)) v

vo

oll.. 8

8;; 3

3 ((1

14

48

8–

–1

15

52

2))

150

Wspó³czesna Onkologia

Tab. 1. Ocena zaawansowania grasiczaka
Table 1. Staging of thymoma

S

Stto

op

piie

eñ

ñ

O

Op

piis

s

I

guz makroskopowo ca³kowicie otorebkowany i/lub mikroskopowo bez cech naciekania torebki

II

guz z makroskopowym naciekaniem otaczaj¹cej tkanki t³uszczowej lub op³ucnej œródpiersiowej
i/lub mikroskopowym naciekaniem torebki

III

guz z makroskopowym naciekaniem narz¹dów s¹siednich (osierdzia, du¿ych naczyñ, p³uca)

IVA

guz z rozsiewem w op³ucnej i osierdziu

IVB

guz z przerzutami krwio- lub limfopochodnymi

Za inwazyjne grasiczaki uwa¿a siê wszystkie zmiany w stopniu II lub wy¿ej.

Tab. 2. Leczenie grasiczaków
Table 2. Treatment of thymoma

S

Stto

op

piie

eñ

ñ

S

Sp

po

os

só

ób

b lle

ec

cz

ze

en

niia

a

I

doszczêtne leczenie chirurgiczne

II

doszczêtne leczenie chirurgiczne ± radioterapia uzupe³niaj¹ca u czêœci chorych

III

doszczêtne lub cytoredukcyjne leczenie chirurgiczne + radioterapia uzupe³niaj¹ca + poprzedzaj¹ca
chemioterapia

IVA

chirurgiczne leczenie zmniejszaj¹ce masê guza + poprzedzaj¹ca chemioterapia + uzupe³niaj¹ca

IVB

radioterapia lub jedynie paliatywne leczenie chemio- lub radioterapi¹

STRATEGIA LECZENIA

Leczenie grasiczaków w sposób

uproszczony przedstawia tab. 2.

Podstawowym leczeniem grasi-

czaków jest leczenie chirurgiczne,
do którego nale¿y d¹¿yæ na ka¿-
dym etapie terapii [1]. Zasad¹ po-
winno byæ usuniêcie zmiany, o ile
to mo¿liwe w ca³oœci, ewentualnie
zabieg zmniejszaj¹cy masê guza,
jednak¿e nie ma jednoznacznych
dowodów potwierdzaj¹cych przewa-
gê chirurgicznego leczenia cytore-
dukcyjnego nad biopsj¹ [20, 21].

Ka¿dy nieradykalny zabieg chirur-

giczny jest wskazaniem do uzupe³-
niaj¹cej radioterapii [1]. W razie nie-
operacyjnoœci z przyczyn ogólnych
b¹dŸ miejscowych nale¿y zawsze
rozwa¿yæ radykaln¹ radioterapiê.

Chemioterapia w przypadku gra-

siczaka zaczyna odgrywaæ coraz
wiêksz¹ rolê. Trudnoœci w jedno-
znacznym umiejscowieniu tego ro-
dzaju leczenia wynikaj¹ z rzadko-
œci

wystêpowania

nowotworu

i trudnoœci w przeprowadzeniu du-
¿ych badañ prospektywnych.

W badaniach nad lekami stoso-

wanymi w monoterapii najwiêksz¹
skutecznoœæ wykaza³y Cisplatyna
(OR – 50 proc.) i Ifosfamid [22, 23].

Na podstawie metaanalizy Hejny

w leczeniu ogólnoustrojowym stosu-
je siê schematy oparte na Cispla-
tynie [24]. Nie przeprowadzono ba-
dañ prospektywnych dotycz¹cych
porównania leków w monoterapii
z leczeniem wielolekowym. W ba-
daniach klinicznych II fazy, opar-
tych na schematach wieloleko-
wych, uda³o siê uzyskaæ znacz¹-
ce odsetki odpowiedzi, jednak¿e
ze wzglêdu na niedu¿e grupy cho-
rych w³¹czonych, dalsze obserwa-
cje kliniczne s¹ konieczne do wy-
pracowania jednoznacznych stan-
dardów. Podstawowymi schematami
stosowanymi w leczeniu s¹: PAC,
ADOC, VIP i PE. Schemat PAC (ci-
splatyna, doksorubicyna, cyclofos-
famid) zastosowano u 30 pacjen-
tów w IV stopniu zaawansowania
lub z nawrotem po radioterapii,
uzyskuj¹c 50 proc. obiektywnych
odpowiedzi i prze¿ycie 5-letnie 32
proc. pacjentów [25]. W innym ba-
daniu u 37 chorych (zaawansowa-

nie III i IV st.) zastosowano sche-
mat ADOC (doksorubicyna, cispla-
tyna, vinkrystyna i cyclofosfamid)
uzyskuj¹c 91,8 proc. obiektywnych
odpowiedzi, w tym 43 proc. odpo-
wiedzi ca³kowitych. Czas trwania
odpowiedzi i czas prze¿ycia wy-
nosi³y odpowiednio 12 i 15 mies.
[26]. Chemioterapiê sk³adaj¹c¹ siê
z etopozydu, ifosfamidu i cisplaty-
ny (VIP) zastosowano w innej pró-
bie klinicznej, w której u 28 oce-
nialnych pacjentów uzyskano jedy-
nie 9 czêœciowych odpowiedzi (32
proc.) z median¹ czasu trwania
11,9 mies. Ca³kowitych odpowie-
dzi nie uzyskano. Mediana czasu
prze¿ycia wynios³a 31,6 mies. [27].
Po³¹czenie cisplatyny i etopozydu
(PE) zastosowano w prospektyw-
nym badaniu u 16 pacjentów
z nawrotem lub przerzutami. Uzy-
skano 58,2 proc. obiektywnych od-
powiedzi, a mediana trwania od-
powiedzi wyra¿ona w latach wyno-
si³a 3,4. Czas wolny od postêpu
choroby i czas prze¿ycia liczone
w latach wynosi³y odpowiednio 2,2
i 4,3 [28]. Chemioterapiê stosowa-
no równie¿ w skojarzeniu z innymi
metodami leczenia: z zabiegiem

151

Postêpowanie w zaawansowanych inwazyjnych grasiczakach – przegl¹d piœmiennictwa

operacyjnym i radioterapi¹. Przy
zastosowaniu chemioterapii ADOC
u pacjentów z pierwotnie nieope-
racyjn¹ zmian¹ uzyskano 43 proc.
ca³kowitych remisji i 57 proc. czê-
œciowych. Wszystkich pacjentów
operowano (75 proc. ca³kowitych
resekcji i 25 proc. czêœciowych).
Pacjentom, u których w materiale
pooperacyjnym stwierdzono naciek
nowotworowy zastosowano radio-
terapiê. Uzyskano medianê prze-
¿ycia 5,5 roku i prze¿ycie 3-letnie
70 proc. [29]. Chemioterapiê PAC
w po³¹czeniu z radioterapi¹ (54
Gy u pacjentów bez progresji) za-
stosowano u 23 pacjentów uzysku-
j¹c 69,6 proc. obiektywnych odpo-
wiedzi i 5-letnie prze¿ycie u 52,5
proc. pacjentów [30].

WNIOSKI

Leczenie ogólnoustrojowe cho-

rych na grasiczaka prowadzi do
uzyskania znacz¹cego odsetka
obiektywnych odpowiedzi. Leczenie
takie mo¿na prowadziæ jako uzupe³-
niaj¹ce po zabiegu operacyjnym,
jako leczenie indukcyjne lub czêœæ
leczenia skojarzonego radio- i che-
mioterapi¹ oraz jako leczenie pod-
stawowe. W analizach retrospektyw-
nych, jak i badaniach prospektyw-
nych chemioterapia wykaza³a swoj¹
skutecznoϾ, jak i przydatnoϾ
w leczeniu indukcyjnym przedope-
racyjnym lub przed radioterapi¹.
Dziêki takiemu postêpowaniu uzy-
skaæ mo¿na znacz¹cy odsetek
prze¿yæ odleg³ych nawet w wysoko
zaawansowanych przypadkach te-
go nowotworu. Schematem chemio-
terapii, który daje najlepsze wyniki
jest schemat ADOC, jednak jedno-
znaczny werdykt wymaga³by prze-
prowadzenia prospektywnego bada-
nia III fazy, które wymaga zaanga-
¿owania du¿ej grupy badawczej.

PIŒMIENNICTWO

1. Krzakowski M, Or³owski T. Nowotwory

p³uca i klatki piersiowej. W: Krzakowski

M (red.) Onkologia kliniczna. Borgis,

Warszawa 2001; 39-42.

2. Rosai J. Histological Typing of Tumours

of the Thymus. New York NY:

Springer-Verlag II wyd. 1999.

3. Cameron RB, Loehrer PJ, Thomas

CR. Neoplasms of the mediastinum.

In: Cancer: Principles and Practice

of Oncology. DeVita VT, Hellman S,

Rosenberg SA (red.). 6 wyd. 2001;

1019-37.

4. Fornasiero A, Daniele O, Ghiotto C,

et al. Chemotherapy of invasive

thymoma. J Clin Oncol 1990; 8 (8):

1419-23.

5. Schmidt-Wolf IG, Rockstroh JK

Schuller H, et al. Malignant thymoma:

current status of classification and

multimodality treatment. Ann Hematol

2003; 82 (2): 69-76.

6. Levy Y, Afek A Sherer Y, et al.

Malignant thymoma associated with

autoimmune diseases: a retrospective

study and review of literature. Semin

Arthritis Rheum 1998; 28 (2): 73-9.

7. Thomas CR, Wright CD, Loehrer PJ.

Thymoma: state of the art. J Clin

Oncol 1999; 17 (7): 2280-9.

8. Hoffacker V, Schultz A, Tiesinga JJ,

et al. Thymomas alter the T-cell subset

composition in the blood: a potential

mechanism for thymoma associated

autoimmune disease. Blood 2000; 96

(12): 3872-9.

9. Buckley C, Douek D, Newsom-Davis

J, et al. Mature long lived CD 4 + and

CD 8 + T cells are generated by

thymoma in myasthenia gravis. Ann

Neurol 2001; 50 (1): 64-72.

10. Tarr PE, Sneller MC, Mechanic LJ, et

al. Infections in patients with

immunodeficiency with thymoma (Good

syndrome). Report of 5 cases and

review of literature. Medicine

(Baltimore) 2001; 80 (2): 123-33.

11. Montella L, Masci AM, Merkabaoui G,

et al. B-cell lymphopenia and

hypogammaglobulinemia in thymoma

patients. Ann Hematol 2003; 344-7.

12. Cucchiara BL, Formans MS, Mc

Garvey ML, et al. Fatal subacute

cytomegalovirus encephalitis associated

with hypogammaglobulinemia and

thymoma. Mayo Clin Proc 2003; 78

(2): 223-7.

13. Strollo DC, Rosado-de-Christenson

ML. Tumors of the thymus. J Thorac

Imaging 1999; 14 (3): 152-71.

14. Okumura M, Ohta M, Teteyama H, et

al. The World Health Organisation

histologic classification system reflects

the oncologic behavior of thymoma:

a clinical study of 273 patients. Cancer

2002; 94 (3): 624-32.

15. Chen G, Marx A, Wen-Hu C, et al.

New WHO histologic classification

predicts prognosis of thymic epithelial

tumors: a clinicopathological study of

200 thymoma cases from China.

Cancer 2002; 95 (2): 420-9,

16. Ogawa K, Toita T, Uno T, et al.

Treatment and prognosis of thymic

carcinoma: a retrospective analysis of

40 cases. Cancer 2002; 94 (12):

3115-9.

17. Mioduszewska O. Patologia grasicy

wêz³ów ch³onnych i œledziony. W:

Podstawy patomorfologii. Groniowski

J, Kruœ S (red.). PZWL, Warszawa

1991; 394.

18. Suster S, Moran CA. Thymic

carcinoma: spectrum of differentiation

and histologic types. Pathology 1998;

30 (2): 11-22.

19. Masaoka A, Monden Y, Nakahara K,

et al. Follow-up study of thymomas with

special reference to thier clinical stages.

Cancer 1981; 48 (11): 2485-92.

20. Ciernik IF, Meier U, Lutolf UM.

Prognostic factors and outcome of

incompletely resected invasive

thymoma following radiation therapy.

J Clin Oncol 1994; 12 (7): 1484-90.

21. Mornex F, Resbeut M, Richaud P, et

al. Radiotherapy and chemotherapy for

invasive thymomas: a multicentric

retrospective review of 90 cases. The

FNCLCC trialists. Federation Nationale

des Centres de Lutte Contre le Cancer.

Int J Radiat Oncol Biol Phys 1995;

32 (3): 651-9.

22. Park HS, Shin DM, Lee JS, Komaki

R, Pollack A, Putnam JB, Cox JD,

Hong WK. Thymoma. A retrospective

study of 87 cases. Cancer 1994; 73

(10): 2491-8.

23. Highley MS, Underhill CR, Parnis FX.

Treatment of invasive thymoma with

single-agent ifosfamide. J Clin Oncol

1999; 17 (9): 2737-44.

24. Hejna M, Haberl I, Raderer M.

Nonsurgical management of malignant

thymoma. Cancer 1999; 85: 1871-84.

25. Loehrer PJ Sr, Kim K, Aisner SC,

Livingston R, Einhorn LH, Johnson D,

Blum R. Cisplatin plus doxorubicin

plus cyclophosphamide in metastatic

or recurrent thymoma: final results of an

intergroup trial. The Eastern

Cooperative Oncology Group,

Southwest Oncology Group, and

Southeastern Cancer Study Group.

J Clin Oncol 1994; 12 (6): 1164-8.

26. Fornasiero A, Danielle O, Ghiotto C,

Piazza M, Fiore-Donati L, Calabro F,

Rea F, Fiorentino MV. Chemotherapy for

invasive thymoma. A 13-year

experience. Cancer 1991; 68 (1): 30-3.

152

Wspó³czesna Onkologia

27. Loehrer PJ Sr, Jiroutek M, Aisner S,

Aisner J, Green M, Thomas CR Jr,

Livingston R, Johnson DH.

Combined etoposide, ifosfamide, and

cisplatin in the treatment of patients

with advanced thymoma and thymic

carcinoma: an intergroup trial. Cancer

2001; 91 (11): 2010-5.

28. Giaccone G, Ardizzoni A, Kirkpatrick

A, Clerico M, Sahmoud T, van

Zandwijk N. Cisplatin and etoposide

combination chemotherapy for locally

advanced or metastatic thymoma.

A phase II study of the European

Organisation for Research and

Treatment of Cancer Lung Cancer

Cooperative Group. J Clin Oncol

1996; 14 (3): 814-20.

29. Rea F, Satori F, Loy M, Calabro F,

Fornasiero A, Daniele O, Altavilla G.

Chemotherapy and operation for

invasive thymoma. J Thorac

Cardiovasc Surg 1993; 106 (3): 543-9.

30. Loehrer PJ Sr, Chen M, Kim K, Aisner

SC, Einhorn LH, Livingston R, Johnson

D. Cisplatin, doxorubicin, and

cyclophosphamide plus thoracic

radiation therapy for limited-stage

unresectable thymoma: an intergroup

trial. J Clin Oncol 1997; 15 (9): 3093-9.

ADRES DO KORESPONDENCJI

dr med. R

Ro

od

drry

yg

g R

Ra

am

mlla

au

u

Oddzia³ Onkologii

Wielkopolskie Centrum Chorób P³uc

i GruŸlicy

ul. Szamarzewskiego 62

60-569 Poznañ