41.Rozbiory Polski (1772,1793,1795r). wewnętrzne i
zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczpospolitej szlacheckiej w
XVIII wieku.
Konfederacja barska (1768) została zawiązana, ponieważ
wzrastało niezadowolenie szlachty po upadku obazu
hetmańskiego, który to obóz nie osiągnął żadnego
wyznaczonego celu. Wzrastała także niechęć do Rosji,
ponieważ za bardzo walczyła ona o prawa dla desydentów.
-zawiązana przez twórców konfederacji w Radomiu;
-była skierowana przeciw Rosji, królowi, różnowiercom i
reformom Czartoryskich;
-zawiązana "w obronie wiary i wolności";
-przedstawiciele: Józef Pułaski, Michał Krasiński, Józef
Wybicki;
-konfederaci otrzymali pomoc Francji i Turcji, państwa te były
zainteresowane osłabieniem Rosji; Turcja wypowiedziała
wojnę Rosji, wojne tą przegrała, natomiast Rosja zdobyła
duże tereny;
-wzrost potęgi Rosji nie spodobał się Prusom i Austrii, dlatego
Katarzyna II poparła przedstawiony przez Prusy plan
rozbiorowy Polski, który miał być rozwiązaniem wszystkich
sprzeczności.
Za wyrażenie zgody na nabytki rosyjskie w Turcji, Prusy i
Austria zostały wynagrodzone ziemiami polskimi.
W wyniku I rozbioru Prusy uzyskały: Warmię, województwo
pomorskie, malborskie i chełmińskie (bez Gdańska i Torunia)
oraz tereny położone nad Notecią i Gopłem, łącznie 36 tys.
km2 i 580 tys. mieszkańców. Rosja zajęła tereny położone na
wschód od Dźwiny, Drui i Dniepru, obejmujące 92 tys. km2 i 1
mln 300 tys. ludności. Austria - południową część
województwa krakowskiego i sandomierskiego, księstwa
oświęcimskie i zatorskie, województwo ruskie (bez ziemi
chełmskiej) oraz część województwa bełskiego, razem 83 tys.
km2 i 2 mln 600 tys. ludności.
Na żądanie zaborców traktat rozbiorowy musiał zatwierdzić
sejm Rzeczypospolitej. Nie przyniosły skutku interwencje
króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na dworach
europejskich i tragiczny protest Tadeusza Rejtana. Poza
traktatem sejm musiał przyjąć niekorzystne uchwały
gospodarcze i handlowe. Skonfederowany sejm podjął próbę
reformy państwa, powołał Radę Nieustającą i Komisję
Edukacji Narodowej, uchwalił zwiększenie armii do 30 tys.
żołnierzy i jej reorganizację. Ponadto przeprowadził reformę
skarbową.
Bezpośrednią przyczyną II rozbioru Polski była przegrana
wojna polsko-rosyjska 1792, toczona w obronie Konstytucji 3
Maja. Król ugiął się przed żądaniami Katarzyny II i w lipcu
1792 przystąpił do konfederacji targowickiej. Przywódcy
patriotycznego stronnictwa reform musieli opuścić kraj. 23 I
1793 Prusy i Rosja podpisały konwencję w sprawie II rozbioru
Polski, który został zatwierdzony przez zdominowany przez
targowiczan sejm grodzieński (1793). W wyniku II rozbioru
Prusy
zajęły:
województwo
poznańskie,
kaliskie,
gnieźnieńskie, sieradzkie, łęczyckie, inowrocławskie, brzesko-
kujawskie, płockie, ziemię dobrzyńską, część województw
rawskiego i mazowieckiego oraz Toruń i Gdańsk, razem 58
tys. km2 i ponad 1 mln mieszkańców. Zabór rosyjski objął
ziemie ukraińskie i białoruskie na wschód od linii Druja-Pińsk-
Zbrucz, razem 280 tys. km2 i 3 mln mieszkańców. Austria nie
brała udziału.
III rozbiór Polski – ostatni z trzech
rozbiorów Polski
, jakie
miały miejsce pod koniec
XVIII w.
Niecały rok po upadku
insurekcji kościuszkowskiej
,
24
października
1795
, monarchowie
Rosji
,
Prus
i
Austrii
uzgodnili
wzajemnie traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni,
pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej.
Trzeci rozbiór był rezultatem m.in. kryzysu wewnętrznego i
ekspansywnych działań mocarstw ościennych, bezpośrednio
jednak wynikiem nieudanego
powstania kościuszkowskiego
i
przegranej wojny
Polski
z
Rosją
i
Prusami
.