Nasze Forum

KWARTALNIK PEDAGOGICZNO-TERAPEUTYCZNY NR

1-2(25-26)/2007

3

W tym numerze

:

11 Stanisław Kowalik Metody promowania kultury fizycznej wśród osób niepełnosprawnych

Nim przejdę do próby rozwiązania problemu, który został zasygnalizowany w tytule tego artykułu, chciałbym

zwrócić uwagę, że zagadnienie to ma istotne znaczenie dla wszystkich – dzieci i młodzieży, osób dorosłych

i w starszym wieku – nie tylko dla osób niepełnosprawnych. Nie ulega wątpliwości, że żyjemy w czasach,

w których ograniczanie aktywności ruchowej staje się normą. Rozwój cywilizacji przyniósł ułatwienia w prze-

mieszczaniu się, ograniczył wysiłek ponoszony w pracy fizycznej, a eksponując znaczenie sprawności umysło-

wej, doprowadził jednocześnie do degradacji wartości sprawności fizycznej. Skłonność do biernego życia

powoduje jednak określone konsekwencje. Najczęściej podkreśla się, że brak aktywności ruchowej sprzyja

utracie dobrego stanu zdrowia. Warto jednak zauważyć, że dzięki ruchowi poprawie ulega sylwetka, doskonali

się wydolność fizyczna oraz sprawność motoryczna, a w rezultacie ludzie są bardziej efektywni w pracy, dzieci

i młodzież stają się bardziej atrakcyjni dla rówieśników, z lepszą sprawnością fizyczną możemy też łatwiej

przeżywać okres starości.

25 Ewa Kasperek-Golimowska Zdrowie – młodzież – wychowanie. (Pro)zdrowotny (?) wymiar

praktyki edukacyjnej

Zdrowie jest w ostatnich latach niezwykle modnym i nośnym pojęciem. Mówimy o „zdrowej rodzinie”, „zdrowym

miejscu pracy”, „zdrowym mieście”, „zdrowym szpitalu”, „zdrowej szkole”. W praktyce edukacyjnej zaintereso-

wanie zdrowiem przekłada się na konkretne inicjatywy. Począwszy od 1992 roku w Polsce z powodzeniem

rozwija się sieć Szkół Promujących Zdrowie, a w 1997 roku wprowadzono do szkół ścieżkę edukacyjną „edukacja

prozdrowotna”. Wdraża się także wiele programów profilaktycznych i innych projektów edukacyjnych mających

na celu przeciwdziałanie różnym problemom zdrowotnym oraz doskonalenie zdrowia i dobrego samopoczucia

młodych ludzi.

Konieczność działań na rzecz zdrowia młodzieży nie budzi żadnych wątpliwości, zwłaszcza w świetle wy-

ników badań pokazujących wzrost częstości zachowań problemowych w okresie dorastania. Pojawia się jednak

pytanie, jakie warunki są niezbędne do realizacji założeń edukacji prozdrowotnej, a także czy i w jakim zakresie

praktyka szkolna sprzyja szeroko rozumianemu zdrowiu podmiotów współuczestniczących w procesie eduka-

cyjnym? Z wypowiedzi wielu nauczycieli oraz danych nadzoru pedagogicznego wynika, że wspieranie zdrowia

w szkole, zwłaszcza skierowane do młodzieży gimnazjalnej, jest zadaniem bardzo trudnym, przekraczającym

często możliwości szkoły.

34 Elżbieta Maria Minczakiewicz Terapia poprzez twórczość jako sposób na kreowanie pozytywnych

postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych

Zjawisko twórczości, jak pisze E. Nęcka, „jest zbyt skomplikowane, by opisać je w jednym wymiarze, czy w jed-

nym paradygmacie”. Na ogół twórczość jest definiowana z perspektywy wielu dziedzin i w różnych wymiarach

m.in. jako rodzaj aktywności człowieka i twórcy dzieła. W takim rozumieniu pisanie, malowanie, komponowanie

czy rzeźbienie można uznać za akt twórczy. Za twórczość uważa się też czasami określoną cechę, którą przy-

pisuje się osobie, używając przy tym następujących określeń: utalentowana, zdolna, kreatywna, pomysłowa,

oryginalna. Niektórzy autorzy dokonują określonej taksonomii, wyróżniając twórczość skrystalizowaną, dojrzałą,

płynną czy nawet wybitną. Odstępując od konieczności wprowadzenia dalszych wyjaśnień na temat samego

zjawiska twórczości, chciałabym przejść do innych terminów pojawiających się w tym opracowaniu – „niepełno-

sprawność” i „sztuka”. Te dwa – zestawione obok siebie, niewiele mające ze sobą wspólnego, wzajemnie

wykluczające się paradygmaty aksjologiczne mogą wyzwolić chwilowy niepokój, ale też, a może przede wszyst-

kim, potrzebę spokojnej, rzeczowej refleksji. Jak przecież ułomność, czyli niedoskonałość ludzką, można ze-

stawiać z wszechpotężną, odwiecznie istniejącą sztuką, której istotą jest sama doskonałość, trudne do przece-

nienia piękno, a także wewnętrzna harmonia? Czy, i w jakim stopniu, sztuka może interesować i uszczęśliwiać

Nasze Forum

KWARTALNIK PEDAGOGICZNO-TERAPEUTYCZNY NR

1-2(25-26)/2007

4

człowieka niedoskonałego, bo niepełnosprawnego? Jak może pomagać mu w zrozumieniu siebie i świata?

Pomagać mu w odnalezieniu siebie i swojego miejsca zwłaszcza dziś, w tak chaotycznym, pełnym kontrastów

i zmagań, często nieprzyjaznym mu świecie? Czy, i w jakim stopniu, może mu pomóc w poszukiwaniu własnej

drogi życia, w dążeniu do doskonałości mimo niepełnosprawności i przeciwności losu? Czy twórczość może

dawać radość życia osobom niepełnosprawnym? Czy może ona wywierać wpływ na proces integracji społecz-

nej i normalizacji życia osób niepełnosprawnych, zwłaszcza ludzi młodych? Na te i inne jeszcze pytania, które same

cisną się na usta, postaram się – chociaż w części – odpowiedzieć w dalszej części niniejszego opracowania.

41 Małgorzata Paplińska, Magdalena Wałachowska Nowe technologie informacyjne w edukacji

i rehabilitacji osób niewidomych i słabowidzących

We współczesnej edukacji i rehabilitacji osób z dysfunkcją wzroku wykorzystuje się informacje z różnych obsza-

rów nauki – trudno przecenić tu znaczenie najnowszych technologii. Powstają coraz doskonalsze urządzenia

ułatwiające dostęp do tekstu i grafiki dotykowej dla osób pozbawionych wzroku. Wśród najpopularniejszych

rozwiązań wykorzystywanych przez ludzi z dysfunkcją wzroku znajdują się urządzenia elektroniczne wykorzy-

stujące pismo Braille’a oraz urządzenia mówiące.

Wiedza, kim jest osoba niewidoma lub słabowidząca, jakimi zmysłami poznaje rzeczywistość oraz jakie

ma możliwości w dostępie do informacji, połączona ze współczesnymi technologiami informacyjnymi, mogą

zaowocować nowymi, doskonalszymi rozwiązaniami w edukacji i rehabilitacji osób z dysfunkcją wzroku.

50 Aleksandra Zawiślak Pomiar jakości życia osób z niepełnosprawnością intelektualną

Badania nad jakością życia są coraz częściej wykorzystywane we współczesnych naukach pedagogicznych.

Pedagogika specjalna, która interesuje się wszelkimi aspektami funkcjonowania osób niepełnosprawnych,

dostrzegła możliwość głębszej analizy ich życia, wykorzystując uzyskane paradygmaty. Umożliwia to nie tylko

racjonalną ocenę komfortu egzystencji danej jednostki, ale również pośrednio wskazuje na jakość działania

instytucji, które pracują na jej rzecz – w tym celu są też często podejmowane. Takie podejście badawcze jest

wyrazem nowego, podmiotowego spojrzenia na życie tych osób i dążenia do poprawy ich egzystencji.

Użyteczność tego typu badań dla rehabilitacji niepełnosprawnych intelektualnie jest oczywista. Istnieje

jednak wiele zastrzeżeń i trudności dotyczących stosowanych zastosowań, strategii metodologicznych i wiary-

godności uzyskiwanych wyników. Jednym z ważniejszych czynników jest pomiar i używane do tego techniki

oraz narzędzia. Odpowiedź na pytanie, w jaki sposób rzetelnie mierzyć jakość życia osób z niepełnosprawno-

ścią intelektualną, ma niezwykle istotne znaczenie dla tych badań.

W artykule dokonano przeglądu teoretycznych poglądów na ten temat oraz praktycznych rozwiązań

stosowanych w badaniach empirycznych. Tekst podzielono na dwie części. Pierwsza dotyczy ustaleń, czego

pomiar jakości życia powinien dotyczyć, druga rozważa, w jaki sposób go dokonywać. Całość kończy pod-

sumowanie.

58 Anna Zamkowska Doświadczenia krajów zachodnich w zakresie kształcenia inkluzyjnego

Pod koniec lat 80. XX wieku termin „kształcenie inkluzyjne” (ang. inclusive education) zaczął wypierać ze słow-

nictwa związanego z kształceniem osób niepełnosprawnych dotychczas używany termin „integracja”. Kraje

zachodnie zaczęły stopniowo odchodzić od modelu kształcenia integracyjnego zmierzając w kierunku kształce-

nia inkluzyjnego. Te dwie formy kształcenia różnią się od siebie zarówno pod względem założeń teoretycznych,

jak i podejścia do praktyki edukacyjnej.

Koncepcja integracji przyjmowała założenie, że to uczniowie powinni dostosować się do stabilnych i mniej

lub bardziej niezmiennych struktur szkolnych. Nowe, inkluzyjne podejście zakłada z kolei, że uczniowie różnią

się od siebie, a różnice te powinny być uznawane za naturalne. Rolą systemu szkolnego jest ocenianie możli-

wości każdego dziecka i dostosowanie się do zróżnicowanych potrzeb i możliwości poszczególnych

uczniów – przyjęcie nowych założeń organizacyjnych wymaga więc wprowadzenia zmian całego systemu

szkolnego, a nie tylko jego części.

Podobnie twierdzi M. Ainscow sugerując, że integracja polega na dokonaniu ograniczonej liczby dodat-

kowych dostosowań, biorąc pod uwagę wymagania pojedynczych uczniów ze specjalnymi potrzebami eduka-

cyjnymi w szkołach, które same zmieniają się w niewielkim stopniu. Inkluzja zakłada wprowadzenie bardziej

radykalnych zmian, w wyniku których szkoła dokonuje restrukturyzacji tak, aby była w stanie przyjąć wszystkich

uczniów. Integracja angażuje szkołę w proces asymilacji, w którym odpowiedzialność za dokonanie zmian

spoczywa na asymilującej się jednostce tak, by pasowała ona do środowiska szkolnego. Inkluzja przeciw-

nie – angażuje szkołę w proces dostosowania, w którym obowiązek zmian spoczywa na szkole i dotyczy adaptacji

programów, metod, środków dydaktycznych i procedur tak, aby w większym stopniu odpowiadały zróżnicowa-

Nasze Forum

KWARTALNIK PEDAGOGICZNO-TERAPEUTYCZNY NR

1-2(25-26)/2007

5

nym potrzebom uczniów. Wdrożenie edukacji włączającej powinno zatem stymulować tworzenie środowiska

sprzyjającego zdobywaniu bogatych doświadczeń edukacyjnych przez wszystkich uczniów.

Poniżej zaprezentowano wyniki badań dotyczące efektów edukacji włączającej w aspekcie edukacyjnym

oraz społecznym zaprezentowane głównie w literaturze zachodniej. Forma ta jest bowiem w wielu krajach

zachodnich praktykowana już od końca lat 80. XX wieku, gdy w Polsce, w której od początku lat 90. dynamicz-

nie rozwija się kształcenie integracyjne, inkluzyjny model kształcenia jest formą stosunkowo mało opracowaną

zarówno teoretycznie, jak i empirycznie.

66 Kinga Ober-Łopatka Problemy opieki psychologiczno-pedagogicznej nad dziećmi

przewlekle chorymi i ich rodzinami

Przebieg choroby przewlekłej, jak wskazuje sama jej nazwa, ma charakter długotrwały, w przeciwieństwie do

chorób ostrych przebiegających w sposób gwałtowny i krótkotrwały. To rozróżnienie wskazuje na specyficzny

wymiar chorób przewlekłych – ich chroniczność. Życie z chorobą przewlekłą jest życiem między rzutami,

nawrotami choroby a stanami remisji. Długotrwałe zmaganie się z chorobą, nauczenie się życia z nią, wymaga

wykształcenia innych mechanizmów radzenia sobie niż podczas jednorazowego epizodu choroby.

Choroba przewlekła wprowadza w życie całej rodziny wiele zmian o bardzo różnorodnym charakterze,

jest wyzwaniem, obciążeniem, któremu muszą sprostać wszyscy jej członkowie. Entropia, jaka pojawia się

w systemie rodzinnym, wymaga przemiany dotychczasowych sposobów działania i wypracowania nowych,

spójnych i adekwatnych zachowań adaptacyjnych. Jest więc szansą na powstanie prawidłowych zmian pozy-

tywnie wpływających na rozwój wszystkich członków rodziny, ale też potencjalnym zagrożeniem rozwoju, gdyż

powoduje ryzyko wystąpienia zaburzeń, dysharmonii – nie tylko chorego dziecka. Ta potencjalna dwuwarto-

ściowość choroby jako wydarzenia pojawiającego się w cyklu życia rodziny sprawia, że dla każdego z członków

rodziny będzie ona innym, szczególnym obciążeniem.

79 Wioletta Tymków-Grzyś Psychologiczna analiza funkcjonowania człowieka

w sytuacji terminalnej. Część I. Postawa wobec śmierci

Można zajmować się fenomenem śmierci czysto teoretycznie, w ramach rozważań filozoficznych, kiedy patrzy

się na nią z dystansu. Są jednak sytuacje, w których człowiek, niezależnie od własnej woli, staje w jej obliczu.

Problem ten staje się coraz ważniejszy, im bliżej kresu życia lub gdy coś zagraża jego istnieniu. Niewątpliwie

dotyczy to ciężkiej, nieuleczalnej choroby. Często określa się taką chorobę jako sytuację terminalną ze względu

na rokowanie i zdeterminowany jej przebiegiem czas życia. Poczucie długości tego czasu może mieć wymiar

subiektywny – w zależności od przeżywania go przez samego chorego: od odrzucenia możliwości śmierci

w wyniku choroby, po obiektywny ogląd oparty na diagnozie i prognozie lekarskiej.

Zagadnienie chorób nieuleczalnych (w literaturze terminy „choroba terminalna” i „choroba nieuleczalna”

są stosowane zamiennie) stało się w ostatnich latach zainteresowaniem psychologii, która nieustannie, czerpiąc

z filozofii, a jednocześnie współdziałając coraz częściej z medycyną, stara się stworzyć nowy sposób ujmowa-

nia problematyki śmierci człowieka. Coraz większe znaczenie przywiązuje się do zagadnienia opieki terminalnej

troszczącej się nie tylko o ciało, ale i o psychikę i duszę człowieka.

85 Krystyna Błachnio Elementy neuropsychologii w logopedycznych i innych

zastosowaniach u dzieci

Wiedza z dziedziny neuropsychologii jest zbyt mało doceniana we współczesnej logopedii. Na ogół bowiem ogranicza

się jej zastosowanie do zagadnień afazjologii. W rzeczywistości może także przynieść ogromne korzyści diagno-

styczno-terapeutyczne w stanach takich zaburzeń mowy, jak: alalia, dyslalia, oligofazja, opóźniony rozwój mowy,

oraz w tych sytuacjach, gdy dziecko wykazuje różne niepowodzenia szkolne.

Celem niniejszego opracowania jest ukazanie roli odniesień mózgowych w logoterapii. Jest to związane

z holistycznym podejściem do zagadnień diagnostyki i terapii zaburzeń mowy, co oznacza wyjście poza obszar

ściśle lingwistyczny. Wiadomo bowiem, że mowa – jako zjawisko – ma charakter interdyscyplinarny zarówno

w stanie normy, jaki i w stanach patologii użycia języka. Również pragmatyka logopedyczna (diagnostyka

i terapia, a także profilaktyka) powinna zatem opierać się na założeniu syndromowej analizy zaburzeń mowy.

Oznacza to wydzielenie symptomu podstawowego (czyli lingwistycznego) oraz pozostałych symptomów tak

zwanych współwystępujących (na przykład psychologicznego, neurologicznego, audiologicznego, laryngolo-

giczno-foniatrycznego, ortodontycznego itp.), które tworzą swoiste tło dla zaburzeń mowy, co da pełniejszy ich

obraz niezbędny w ujęciu holistycznym.

Rezultatem takiego podejścia jest precyzyjne i na ogół wyczerpujące sformułowanie rozpoznania logope-

dycznego oraz, jako konsekwencja, podjęcie prawidłowego i nowoczesnego metodycznie postępowania tera-

Nasze Forum

KWARTALNIK PEDAGOGICZNO-TERAPEUTYCZNY NR

1-2(25-26)/2007

6

peutycznego (algorytmu logoterapii). Wszystko to stwarza korzystne warunki dla optymistycznego prognozowa-

nia przebiegu terapii mowy.

91 Aneta Kluczyńska Problemy samotnych matek wychowujących dzieci

Szczególna sytuacja samotnych matek wynika przede wszystkim z obciążenia ich obowiązkami i funkcjami

rodzinnymi, a także z faktu, że w tym typie rodziny niepełnej poziom wyznaczają zarobki matki [K. Wrochno-

Stanke 1975]. Na to, z jakimi problemami borykają się samotne matki, wpływa wiele czynników, które oddziały-

wają bezpośrednio na ich trudną egzystencję ściśle związaną z samodzielnym wychowaniem dziecka oraz

byciem głównym żywicielem rodziny.

Po przebadaniu pięćdziesięciu kobiet z Poznania analiza i ocena ich sytuacji wykazała, że bez względu

na przyczyny niepełności tych rodzin, istnieją szczególne problemy, które wymagają różnego rodzaju działań

i stosowania odmiennych środków w celu naprawczym zaistniałej sytuacji.

W wypadku matek niezamężnych wychowujących dzieci najbardziej niepokojącym problemem jest młody

wiek tych kobiet, wśród nich znajdują się jednak również matki zajmujące dobrą pozycję zawodową, prowadzą-

ce ustabilizowane życie – podejmowały one świadomie decyzję w związku z urodzeniem pozamałżeńskim

dziecka. Dlatego nie można pominąć ujawnionych kwestii dotyczących kobiet, które przyznały się do braku

kontaktu z ojcem dziecka z własnej woli. Widoczna była wyraźna skłonność do owego kontaktu u kobiet star-

szych, które dostrzegały jego potrzebę u własnego dziecka.

95 Małgorzata Karwowska Wychowawcze postawy ojców wobec dzieci

niepełnosprawnych intelektualnie

Powszechnie w wielu kręgach społecznych panuje przekonanie, że między miłością macierzyńską a ojcowską

występuje różnica – matka kocha dziecko bezwarunkowo, tylko za to, że jest, natomiast ojciec za to, co dziecko

potrafi, co może osiągnąć, jak się zachowuje. Zastanawiając się nad specyfiką ojcowskiej miłości, można

odwołać się do cech, które wyodrębnia. Są to:

Warunkowość – uczucie, jakim mężczyzna darzy swoje dziecko, ma związek z tym, w jakim stopniu dziec-

ko spełnia ojcowskie wymagania. Nie kocha on dziecka tylko dlatego, że jest ono jego potomkiem, musi ono

zasłużyć na miłość ojca.

Wymagalność – uczucie ojca rozwija się i umacnia, gdy dziecko spełnia zadania stawiane przez rodzica.

Ojciec wymaga od dziecka opanowania wielu umiejętności i przyswojenia wielu wartości.

Krytycyzm (ocenianie) – ojciec ocenia zachowania dziecka i wyraża uczucia, jakie w nim budzi postępo-

wanie dziecka – miłość ojcowska wyraża się nagrodami i karami.

Zanikanie – okresowe osłabianie uczuć następuje, gdy dziecko nie postępuje zgodnie z określonymi wy-

maganiami taty. Uczucie ojcowskie może zanikać, gdy dziecko osiąga dojrzałość.

105 Ilona Grinczelis Rodzice wobec córki chorej na zespół Turnera

Zespół Turnera (ZT) to zaburzenie genetyczne, które występuje, według różnych danych, raz na 1,5 do 2,5

tysięcy żywych urodzeń noworodków płci żeńskiej. Dotyka tylko dziewczynek. Według Stowarzyszenia na

Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi GEN liczbę chorych na ZT w Polsce można szacować na około

9-10 tysięcy kobiet.

Zespół Turnera jest nieprawidłowością genetyczną, w której normalna liczba chromosomów ulega reduk-

cji (o cały chromosom X lub jego fragment), czego konsekwencją jest dużo zmian zarówno wewnętrznych

(wady wrodzone między innymi serca, nerek i układu moczowego, tarczycy) oraz upośledzenia funkcji jajników

(czemu zazwyczaj towarzyszy bezpłodność), jak i zewnętrznych (nietypowy fenotyp – występują tak zwane

stygmaty turnerowskie: niskorosłość, „płetwista” szyja, fałd skórny nad mięśniem triceps brachii, szeroka klatka

piersiowa z szeroko rozstawionymi sutkami).

112 Leszek Ploch Uczestnictwo w próbach orkiestry a jakość życia osób

niepełnosprawnych intelektualnie

Uczestnictwo osób niepełnosprawnych intelektualnie w życiu kulturalnym nie jest dziś już zjawiskiem niezwy-

kłym. Jest to związane z warunkami ich egzystencji, oczekiwaniami rodziców i środowiska społecznego oraz

oczekiwaniami indywidualnymi tych osób wobec otoczenia.

Dostęp osób niepełnosprawnych do udziału w zorganizowanych próbach orkiestry instrumentalnej nie jest

jednak łatwy, można by rzec – pozostaje jeszcze w sferze marzeń. Warto jednak poważnie zastanowić się nad

mechanizmami funkcjonowania muzyków w takiej grupie oraz nad poziomem uświadomienia przez nich udziału

Nasze Forum

KWARTALNIK PEDAGOGICZNO-TERAPEUTYCZNY NR

1-2(25-26)/2007

7

własnego w aktywizacji twórczej w aspekcie jakości życia w środowisku społecznym. Traktując aktywizację

twórczą jako element składowy procesu stymulacji wszechstronnego rozwoju osób niepełnosprawnych intelek-

tualnie, możemy z całym przekonaniem uznać, że stanowi on szczególnie wartościowy element życia i terapii

w procesie ich adaptacji społecznej i szeroko rozumianej integracji.

119 Jarosław Celler Studenci z dysfunkcją wzroku a mass media

Współczesny człowiek pragnie być szybko i dokładnie poinformowany o wydarzeniach rozgrywających się

w jego bliższym i dalszym otoczeniu. Wymaganiom tym starają się sprostać intensywnie rozwijające się mass

media, które umożliwiają bardzo szybkie przesyłanie informacji do wielu ludzi rozproszonych po całym świecie.

Zdaniem J. Bednarka, żyjemy obecnie w „społeczeństwie informacyjnym”, czyli takim, które dysponuje bardzo

zaawansowanymi możliwościami komunikowania się i przetwarzania informacji. Powszechne stało się dziś

uzyskiwanie wiedzy dzięki środkom masowego przekazu, do których zalicza się między innymi: prasę, książki,

radio, telewizję, Internet oraz telefon komórkowy. Najróżniejsze mass media towarzyszą współczesnemu

człowiekowi niemal we wszystkich sferach jego życia. Oprócz przekazywania informacji stanowią one także

doskonałe źródło rozrywki, ponadto w istotny sposób usprawniają pracę, komunikację i edukację współcze-

snych ludzi.

123 Łukasz Mroziński Postrzeganie mass mediów przez dorosłe osoby z dysfunkcją wzroku

Druga połowa XX i początek XXI wieku to okres dynamicznego rozwoju mediów, które są definiowane jako

„różnego rodzaju przedmioty i urządzenia przekazujące odbiorcom określone informacje (komunikaty) poprzez

słowa, obrazy i dźwięki, a także umożliwiające im wykonywanie określonych czynności intelektualnych i manu-

alnych (radio, telewizja, magnetowidy, komputery, tablice, mapy i modele)”. Rozwój mediów sprawia więc, że

człowiek staje się coraz bardziej uzależniony od informacji. Wraz z rozwojem technologicznym zwiększa się

także zasięg i powszechność dostępu do mediów, co dotyczy zarówno pełnosprawnych, jak i osób z dysfunkcją

wzroku. Media są dostarczycielem wiadomości o otaczającym nas świecie oraz źródłem rozrywki. Głównym

zmysłem, za pomocą którego odbieramy przekaz medialny, jest zmysł wzroku. Jego brak lub częściowy jego

ubytek to duży problem dla dorosłych osób z dysfunkcją wzroku. Brak głównego analizatora może powodować

następujące konsekwencje: niemożliwość odbierania wrażeń wizualnych; ograniczone uczestnictwo w codzien-

nych przyjemnościach życiowych; zmniejszenie samodzielności w różnych dziedzinach życia oraz w realizacji

zainteresowań, zawężenie możliwości rozwinięcia własnej osobowości w życiu zawodowym i społecznym.

127 Szymon Jurga Choroba Alzheimera

Otępienie to zespół objawów spowodowanych chorobą mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym, postępują-

cym, w którym zaburzone są funkcje poznawcze (pamięć, myślenie abstrakcyjne, orientacja, porozumiewanie

się, liczenie), nie jest natomiast zaburzona świadomość, co stanowi jeden z warunków właściwego rozpozna-

nia. Choroba Alzheimera to najczęstsza przyczyna otępienia. Obejmuje ponad połowę wszystkich przypadków.

Charakteryzuje się stopniowo pogarszającymi się zaburzeniami z zakresu procesów pamięciowych i funkcji

poznawczych.

Nazwa tej choroby pochodzi od nazwiska Aloisa Alzheimera, który opisał na przełomie XIX i XX wieku

cechy kliniczne i zmiany histopatologiczne w przebiegu otępienia u pięćdziesięcioletniej kobiety.

132 Bożena Olszak-Krzyżanowska Problemy życiowe osób starszych

Problematyka ludzi starszych zajmuje ważne miejsce w polityce socjalnej państwa. Zachodzące w naszym

kraju przemiany społeczno-ekonomiczne stawiają przed każdą jednostką niełatwe zadanie znalezienia właści-

wego miejsca w nowej sytuacji. Konsekwencje przemian ustrojowych i gospodarczych dotknęły także ludzi star-

szych, ale trudności finansowe nie są dla nich największym problemem. Bardziej dokucza im nieład społeczny,

odrzucenie przez ludzi młodych tradycyjnych wartości, ogólna obojętność na problemy innych, także na problemy

ludzi starszych, czasem wręcz wrogość wynikająca z nieuzasadnionych pretensji, zarzutów, że stanowią

ogromne obciążenie dla budżetu państwa, dla osób pracujących, dla całego społeczeństwa.

144 Agnieszka Nowicka Starość jako faza rozwoju ontogenetycznego człowieka

Naturalne trwanie życia jest właściwością gatunkową. Na podstawie dostępnych źródeł przyjmuje się, że 5

tysięcy lat temu człowiek żył około 20 lat. Rozwój cywilizacji spowodował, że przeciętny czas trwania ludzkiego

życia w ciągu stuleci znacznie się wydłużył. W 2001 roku w Polsce średni wiek życia dla kobiet wynosił 77 lat,

natomiast dla mężczyzn – 69 lat. Współcześnie naukowcy przewidują, że w sensie gatunkowym człowiek może

Nasze Forum

KWARTALNIK PEDAGOGICZNO-TERAPEUTYCZNY NR

1-2(25-26)/2007

8

żyć około 120 lat, a zdaniem niektórych gerontologów nasz mózg i serce mogłyby nam służyć nawet 150 lat

i dłużej pod warunkiem, że prowadzilibyśmy higieniczny tryb życia. Prognozy te nie są jedynie życzeniem

naukowców, dowód stanowią biografie ludzi długowiecznych. W Polsce żyje obecnie 3014 osób, które przekro-

czyły setny rok życia, a najstarsza Polka liczy sobie już 112 lat. Światowy rekord długości życia człowieka

należy jednak do Francuzki – Jeanne Louise Calment, która urodziła się 21 lutego 1875 roku, a zmarła 4 sierp-

nia 1997 roku w wieku 122 lat i 5 miesięcy.

151 Wioletta Baziuk Aktywne formy pomocy osobom dotkniętym chorobą Alzheimera

oraz ich rodzinom w Domu Dziennego Pobytu w Zielonej Górze

Centrum Usług Opiekuńczych w Zielonej Górze prowadzi dwa Domy Dziennego Pobytu. Jeden z nich funkcjo-

nuje od dwudziestu sześciu lat i zlokalizowany jest w centrum miasta, drugi powstał trzy lata temu na jednym

z osiedli mieszkaniowych. Nasi seniorzy potrzebują takich miejsc – zarówno ci, którym doskwiera samotność,

jak i ci, którzy dotknięci są różnego rodzaju chorobami uniemożliwiającymi im samodzielną egzystencję. Jedną

z nich jest choroba Alzheimera.

154 Anna Niklewska Recenzja książki

157 Instrukcja wydawnicza

Jesteśmy na

www.egazety.pl

/sklep.jsp?id_towaru=204

Zapraszamy