Maria Kazimiera d'Arquien

okres panowania od

1676

do

1696

Żona króla

Jana III Sobieskiego

Poprzedniczka

Eleonora Habsburżanka

Następczyni

Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna

Dane biograficzne

:

Urodzona

28 czerwca

1641

Koronowana

2 lutego

1676

Zmarła

1716

Pochowana

Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie

Henryk Albert de la Grange d'Arquien

Matka

Franciszka de la Châtre

1 Mąż

Jan Sobiepan Zamoyski

2 Mąż

Jan III Sobieski

Dzieci

Jakub Ludwik Sobieski

Teresa Teofila Sobieska
Adelajda Ludwika Sobieska
Maria Teresa Sobieska
Teresa Kunegunda Sobieska
Aleksander Benedykt Sobieski
Konstanty Władysław Sobieski
Jan Sobieski

Życiorys

Urodziła się 28 czerwca 1641 r. w

Nevers

, w starym, ale zubożałym rodzie d'Arquien. Była córką -

wśród licznego rodzeństwa - francuskiego markiza

Henriego Alberta de La Grange d'Arquien

i

Franciszki de la Châtre - ochmistrzyni dworu

Ludwiki Marii Gonzagi

. Tą drogą także i córka

została damą dworu Ludwiki Marii, która wkrótce została królową polską, poślubiwszy per

procuram króla

Władysława IV Wazy

. Z nią też Maria Kazimiera przybyła do Polski pod koniec

1645

r., mając 4 lata. Niektórzy z ówczesnych Polaków spekulowali, iż była jej nieślubną córką,

brak jednak jakichkolwiek potwierdzających to dowodów - historycy uznają, iż prawdopodobnie
były to wyłącznie informacje rozpowszechniane przez przeciwników królowej i opierały się tylko
na fakcie obecności małej dziewczynki w jej orszaku

[2]

. Przyswoiwszy sobie język i kulturę polską,

Maria Kazimiera zyskała wśród Polaków przydomek Marysieńka, z którym odtąd kojarzona jest w
polskiej historii. W

1648

r., wobec trudnej sytuacji w kraju i śmierci króla Władysława IV,

owdowiała królowa odesłała siedmioletnią "Marysieńkę" z powrotem do Francji, gdzie w
rodzinnym

Nevers

przez ok. cztery lata odbywała edukację w szkole klasztornej. Najpóźniej w

1653

r. powróciła na dwór Ludwiki Marii, która zdołała poślubić nowego króla polskiego,

Jana

Kazimierza

. Tam też, w marcu

1655

r., podczas jednej z zabaw dworskich towarzyszących obradom

sejmu warszawskiego, poznał ją jej późniejszy mąż i król,

Jan Sobieski

. Znajomość pogłębiło

przybycie Jana na dwór królewski w

1656

roku. Do oświadczyn i ślubu jednak nie doszło, pomimo

więzi miłosnej, jaka już wówczas wytworzyła się wśród przyszłych małżonków.

3 marca

1658

r. poślubiła

wojewodę sandomierskiego

Jana Sobiepana Zamoyskiego

, z którym

miała czworo dzieci (żadne z nich nie dożyło dorosłości). W oczach Ludwiki Marii - faktycznie
decydującej o zamążpójściu "Marysieńki" - Zamoyski był lepszym kandydatem ze względu na dużo
wyższy niż w przypadku (i tak zamożnego) Sobieskiego majątek, jak również postawę polityczną:
w przeciwieństwie do przyszłego króla, Zamoyski pozostał wierny Janowi Kazimierzowi w
pierwszym okresie

potopu szwedzkiego

. Zamoyski zmarł jednak w kilka lat po ślubie. Po jego

śmierci poślubiła (potajemnie)

14 maja

i (oficjalnie)

5 lipca

1665

r. Jana Sobieskiego. W opinii

współczesnych jak i historyków, było to tzw. "małżeństwo z miłości", co stanowiło rzadkość w
ówczesnych czasach. Drugiemu mężowi urodziła trzynaścioro dzieci, z których tylko czworo
osiągnęło dorosłość: Jakub (1667–1737), Teresa Kunegunda (1676–1730), Aleksander (1677–1714)
i Konstanty (1680–1726).

Maria Kazimiera Sobieska

Na królową Polski została koronowana

2 lutego

1676

r., na

Wawelu

. Będąc królową wspierała

politykę mającą doprowadzić do sojuszu polsko-francuskiego. Zarazem chciała uzyskać od
ówczesnego króla Francji

Ludwika XIV

przywileje dla swojej rodziny.

Marysieńka wyjechała z Polski w 1699 r. udając się do

Rzymu

, gdzie przebywała z wcale licznym

dworem. Zamieszkała tam w

Palazzo Chigi-Odescalchi

. Często gościła u kolejnych papieży,

najpierw u

Innocentego XII

(który wcześniej jako

nuncjusz

udzielił jej ślubu z Sobieskim),

następnie u

Klemensa XI

. Potem udała się do

Francji

. Jednak

Ludwik XIV

wydał jej zakaz

pojawienia się w

Paryżu

i

Wersalu

, choć bezskutecznie składała prośby pisząc do niego: Chcę być

uważana jako prosta wasalka, a nie jak królowa, opuszczając bowiem Rzym, królestwo swe
złożyłam u stóp papieskich.

[3]

Ostatnie półtora roku życia spędziła w

Blois

, gdzie w styczniu 1716 r. zmarła po płukaniu żołądka

zarządzonym przez lekarza. Trumnę 2 kwietnia przeniesiono do kaplicy św. Eustachego w kościele
św. Zbawiciela w Blois. Natomiast serce złożono w urnie w miejscowym kościele jezuitów
(przepadło potem w czasie

Rewolucji Francuskiej

). Następnie w 1717 r. trumna z ciałem

Marysieńki spoczęła w warszawskim kościele kapucynów, obok Jana III i stamtąd w 1733 r. wraz z
prochami króla przewieziono do

katedry wawelskiej

w Krakowie.

Jej imię nosiły statki

gdańskie

Marie, Die Königin von Pohlen (trzy statki), Maria Casimira

Königin von Pohlen.

[4]

Kontrowersje

Późniejsi publicyści (

Kazimierz Waliszewski

i

Tadeusz Boy-Żeleński

) wyolbrzymili jej wpływ na

Jana Sobieskiego

, w rzeczywistości królowa ułatwiała Sobieskiemu zbliżenie z Francją, ale jej

samej nie udało się doprowadzić do sojuszu w

1692

r. z powodu sprzeciwu Sobieskiego.

Listy

Marysieńka z dziećmi

Królewska para pozostawiła po sobie obfitą korespondencję. Listy miłosne powstały głównie w
latach

1665

-

1683

- w czasie rozstań z Marysieńką, spowodowanych takimi wydarzeniami, jak np.

rokosze

, wyjazdy Marysieńki do

Paryża

, kampania wojenna w latach

1675

-

1676

oraz

odsiecz

wiedeńska

w

1683

r. W listach tych widoczny jest świat uczuć Sobieskiego i Marysieńki,

autentyczne przeżycia kochającej się pary, trudności i problemy ówczesnego świata. Przebywała
przez pewien okres w posiadłości

Pilaszkowice

, gmina

Rybczewice

, woj. lubelskie, zaś jej

kochanek Jan odpoczywając w Woli (teraz

Sobieska Wola

),

gmina Krzczonów

, woj. lubelskie) na

polowaniach miał możliwość spotkania się z nią.